Sprawozdanie z II warsztatów Strategie zarządzania obszarami Natura 2000 obszar PLC Bieszczady

Transkrypt

1 Sprawozdanie z II warsztatów Strategie zarządzania obszarami Natura 2000 obszar PLC Bieszczady W dniach kwietnia 2008 roku w Bystrem k. Baligrodu (Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy Bystre) odbyły się II warsztaty poświęcone strategii zarządzania obszarem Natura 2000 PLC Bieszczady. Głównym celem spotkania było omówienie problemów związanych z ochroną i zarządzaniem obszarem Natura 2000 i funkcjonowaniem lokalnych społeczności w warunkach obszarów chronionych oraz wskazanie potencjalnych obszarów zastosowania dla edukacji i turystyki. Przewidywano również, że w trakcie warsztatów wypracowane zostaną wnioski, które pomogą w tworzeniu strategii zarządzania obszarem natura 2000 Bieszczady. Spotkanie zorganizował koordynator strategii - dr Stanisław Tworek w ramach projektu Optymalizacja wykorzystania zasobów sieci Natura 2000 dla zrównoważonego rozwoju w Karpatach. Spotkanie przebiegało zgodnie z programem zamieszczonym w Załączniku 2. W spotkaniu wzięły udział 64 osoby reprezentujące instytucje naukowe, szkoły, organizacje pozarządowe, władze samorządowe oraz mieszkańców obszaru (lista uczestników patrz Załącznik 2.). Warsztaty podzielone zostały na kilka części poświęconych konkretnym problemom mogącym mieć znaczenie dla sporządzania wytycznych do ochrony obszaru sieci. Każda z części składała się z kilku krótkich wystąpień kończących się dyskusją. Warsztaty rozpoczął Stanisław Tworek (Instytut Ochrony Przyrody PAN) wystąpieniem na temat celów sporządzania strategii zarządzania dla obszaru PLC Bieszczady (przypomnienie informacji z I warsztatów) oraz planom Ministerstwa Środowiska związanym z nowelizacją ustawy o ochronie przyrody. Pierwszego dnia spotkania dyskutowano przede wszystkim tematy związane z gospodarką przestrzenną na terenie gmin objętych obszarem Bieszczady (wystąpienie pana Dawida Fleszara z Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego oraz wystąpienie pani wójt Gminy Cisna Renaty Szczepańskiej). Streszczenie wystąpienia pana Fleszara zamieszczono w Załączniku 3. Natomiast Pani Wójt Szczepańska poruszyła w swoim wystąpieniu kilka ważnych problemów dotyczących funkcjonowania gminy i mieszkańców w obszarze Natura 2000: czasochłonne i rozbudowane procedury przy inwestycjach, w tym utrudnienia formalno-prawne, np. konieczność sporządzania ocen oddziaływania na środowisko dla nawet najmniejszych inwestycji (nie mających wpływu na przyrodę); brak funduszy na zarządzanie obszarem Natura 2000; dysproporcje pomiędzy wymaganiami ochrony a benefitami dla gminy i jej mieszkańców. II warsztaty Strategia zarządzania obszarami Natura 2000 obszar PLC Bieszczady 1

2 W dyskusji po wystąpieniu pojawił się wątek kontrowersyjnej inwestycji - wyciągu narciarskiego w Przysłupie. Ponadto Stanisław Tworek poruszył temat inwentaryzacji przyrodniczej gmin, pani Aleksandra Brukało przedstawicielka Urzędu Gminy Czarna powiedziała, że inwentaryzacje zostały przeprowadzone tylko w miejscach dla których powstały miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego lub dla obszarów, na których utworzono użytki ekologiczne. Inne zagadnienia, które pojawiły się w części dyskusyjnej: jak dokładnie przebiega granica obszaru PLC Bieszczady? czy istnieje możliwość zmiany przebiegu tej granicy? czy mogą powstać (czy istnieją) wytyczne do ochrony siedlisk przyrodniczych godzące wymagania wszystkich siedlisk (gatunków)? czy istnieje w możliwość wpływania na programy rolnośrodowiskowe? -w Bieszczadach łąki nie zawsze koszone są w optymalnym terminie ze względu na niektóre gatunki (np. derkacza), często zbyt wcześnie. Kolejna część warsztatów poświęcona była problemom związanym z niszczeniem przyrody Bieszczadów przez pojazdy terenowe (Stanisław Orłowski, Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych Karpaty w Sanoku) oraz problemom ochrony lasu oraz ochrony gatunków i siedlisk w lasach państwowych (Roman Jurek z Nadleśnictwa Brzegi Dolne, Marcin Scelina z Nadleśnictwa Baligród, por. prezentacja). W dyskusji poruszono przede wszystkim kwestie możliwości rozwiązania problemu nielegalnych wjazdów pojazdami terenowymi (quady, samochody terenowe, motocykle, skutery śnieżne) na tereny Lasów Państwowych, parków krajobrazowych a nawet Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Zaproponowano stworzenie tras, na których poruszanie się takimi pojazdami byłoby dozwolone. Zasygnalizowano, że problemem dla mieszkańców Gminy Cisna są również rajdy samochodowe odbywające się na terenie gminy. Niejasne są procedury uzyskiwania zgody na organizację tego rodzaju imprez na obszarach chronionych. Nie pomaga w rozwiązywaniu tego typu problemów promocja sportów motorowych w Bieszczadach. Przedstawiciele gospodarstw agroturystycznych podkreślili, że takie imprezy nie sprzyjają rozwojowi agroturystyki przede wszystkim ze względu na hałas. Padła propozycja przeprowadzenia ankiety, w której przebadano by nastawienie mieszkańców do obecności sportów motorowych w okolicy miejsca zamieszkania. W odniesieniu do praktyk ochronnych w lasach podkreślono przede wszystkim szkodliwość grodzenia lasów prywatnych ze względu na obecność dużych drapieżników oraz konieczność stworzenia wytycznych do ochrony siedlisk leśnych (zorganizowania szkoleń na ten temat), z których mogliby korzystać sporządzający plany urządzania lasów. II warsztaty Strategia zarządzania obszarami Natura 2000 obszar PLC Bieszczady 2

3 Ostatnia część pierwszego dnia warsztatów upłynęła pod hasłem związanym ponownie z zagospodarowaniem przestrzennym i architekturą. Pan Jan Joniak (czasopismo Echa Zielonych Wzgórz ) przedstawił problem ochrony krajobrazu wokół Jeziora Solińskiego, w tym przede wszystkim problem samowoli budowlanych w postaci domków letniskowych. Natomiast Pan Arkadiusz Kryda (Park Etnograficzny w Sanoku) opowiedział o projektach architektonicznych i stylu budownictwa w Bieszczadach, które często są zapożyczone z innych regionów, a takze o możliwościach i potrzebie renowacji starych chyży (zagród) i ich wykorzystaniu w rozwoju agroturystyki. W dyskusji podkreślono konieczność określenia stylu zabudowy w Bieszczadach, stworzenia katalogów gotowych projektów budynków dostępnych dla inwestorów oraz przeprowadzenia kampanii na rzecz tradycyjnej zabudowy w Bieszczadach. Drugi dzień warsztatów przebiegał pod hasłem edukacji, turystyki oraz badań naukowych na terenie Bieszczad. Przedstawiono działania edukacyjne, które są prowadzone lub planowane w projekcie Optymalizacja wykorzystania zasobów sieci Natura 2000 dla zrównoważonego rozwoju w Karpatach (Aleksandra Pępkowska, IOP PAN, patrz prezentacja; Jan Stachyrak, Zespół Karpackich Parków Krajobrazowych). Zaprezentowano i wstępnie omówiono wyniki badań społecznych, które w ramach projektu zostały przeprowadzone na ternie gmin Cisna i Komańcza (Joanna Cent, Instytut Nauk o Środowisku UJ, por. streszczenie wystąpienia w załaczniku 3). Ponadto przedstawiony został projekt Ekomuzeum w Krainie Bobrów (Magdalena Demkowicz, Fundacja Orelec-Gala, patrz streszczenie w zał. 3). W dyskusji kończącej tę część warsztatów przedstawiono wiele propozycji działań edukacyjnych, na które istnieje zapotrzebowanie w Bieszczadach: szkolenia z zakresu sieci Natura 2000 dla przewodników (pani Lucyna Pściuk, Grupa Bieszczady), Kół Gospodyń Wiejskich, nauczycieli, miejscowych liderów, przedstawicieli agroturystyki; wydanie broszur informacyjno-edukacyjnych o obszarze Bieszczady dla turystów; wydanie materiałów o sieci Natura 2000, które mogą być wykorzystywane przez nauczycieli do prowadzenia zajęć (np. w formie prezentacji multimedialnej); wykorzystanie Kolejki Bieszczadzkiej do promocji Natury Podkreślono również,jak ważne są wyniki badań społecznych prowadzonych w Instytucie Nauk o Środowisku UJ. Wnioskowano o udostępnienie wyników tych badań. Ostatnią część warsztatów poświęcono badaniom naukowym żubra i wilka prowadzonym na terenie Bieszczadów (Aleksandra Wołoszyn-Gałęza Stacja Badawcza Fauny Karpat PAN; Wojciech Śmietana IOP PAN). Podjęto również temat II warsztaty Strategia zarządzania obszarami Natura 2000 obszar PLC Bieszczady 3

4 strategii zarządzania turystyką na obszarze Natura 2000 Bieszczady (Grzegorz Sitko, Dzika Przyroda,). Temat ten wymaga kontynuowania W dyskusji podsumowującej całe warsztaty podjęto próbę sformułowania najważniejszych wniosków wynikających ze spotkania. Wyszczególniono je poniżej: 1. Wystosowanie pisma do KW Policji i RDLP aby zintensyfikować działania mające na celu kontrolę i zwalczanie nielegalnych wjazdów pojazdami mechanicznymi na szlaki turystyczne i obszary chronione, a także kontrole osób proponujących takie usługi. 2. Wystosowanie pisma do Urzędu Marszałkowskiego (do pani Agaty Sarny) aby zaprzestała promocji turystyki inwazyjnej. 3. Wystosowanie pisma do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z prośbą o zwrócenie uwagi na czystość cieków wodnych na obszarze NATURA Wystąpienie z formalnym wnioskiem do Kancelarii Sejmu o zmianę przepisów o zabudowie siedliskowej i jasne sformułowanie procedur oceny wpływu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na obszary Natura Opracowanie zasad gospodarowania (wytycznych) w Lasach Państwowych położonych w granicach obszaru Natura 2000: jak postępować z siedliskami priorytetowymi np. jaworzyny, łęgi, ale także pozostałe, np. buczyny. Czy chronimy całość czy wybrane płaty, co jest dopuszczalne, a co nie, jak minimalizować niekorzystne oddziaływania na przyrodę związane z wykonywaniem prac leśnych. Jak powinien wyglądać monitoring stanu zachowania siedlisk leśnych. 6. Konieczność uwzględnienia działań edukacyjnych z zakresu ochrony przyrody w planie ochrony (zadaniach ochronnych) obszaru Natura Potrzeba sformułowania programów edukacyjnych skierowanych na lokalne społeczności. Programy takie powinny uwzględniać wnioski z ankiet prowadzonych na terenie gmin Cisna i Komańcza. Potrzeba większego nacisku na edukację przyrodniczą w szkołach a także uzyskania przez nauczycieli wsparcia merytorycznego z zewnątrz, również w ramach realizowanego projektu. 7. Opracowanie strategii rozwoju turystyki dla obszaru Natura 2000 Bieszczady, po to by ten sektor w jak najmniejszym stopniu negatywnie oddziaływał na walory przyrodnicze dla których powołano obszar. II warsztaty Strategia zarządzania obszarami Natura 2000 obszar PLC Bieszczady 4

5 Załącznik 1. Program warsztatów Dzień I, 22 kwietnia Śniadanie, rejestracja uczestników Stanisław Tworek (Instytut Ochrony Przyrody PAN) Powitanie uczestników i przypomnienie celu warsztatów Stanisław Tworek (Instytut Ochrony Przyrody PAN) Co nowego w Naturze 2000 czyli plany Ministerstwa Środowiska Dawid Fleszar (Podkarpacki Urząd Wojewódzki) Problemy z zagospodarowaniem przestrzennym w Bieszczadach punkt widzenia Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego Renata Szczepańska (Urząd Gminy Cisna) Plany zagospodarowania przestrzennego a ochrona walorów przyrodniczych problemy na przykładzie gminy Cisna Dyskusja Kawa, herbata Stanisław Orłowski (Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych "Karpaty" w Sanoku) Skutki niszczenia przyrody bieszczadzkiej przez pojazdy terenowe Roman Jurek (Nadleśnictwo Brzegi Dolne) Problemy ochrony lasów w nadleśnictwie Brzegi Dolne Marcin Scelina (Nadleśnictwo Baligród) Praktyka leśna a ochrona gatunków i siedlisk Dyskusja Obiad Jan Joniak (Echa Zielonych Wzgórz) Problemy ochrony krajobrazu i wód wokół Jeziora Solińskiego Arkadiusz Kryda (Park Etnograficzny w Sanoku) Problemy architektoniczne Bieszczad i propozycje ich rozwiązań Dyskusja, podsumowanie I dnia warsztatów Kolacja Dzień II, 23 kwietnia Aleksandra Pępkowska (Instytut Ochrony Przyrody PAN) Działania edukacyjne w Bieszczadach stan aktualny Joanna Cent (Uniwersytet Jagielloński) Wyniki ankiet dotyczących edukacji społeczności w Bieszczadach Magdalena Demkowicz (Fundacja Orelec-Gala) Ekomuzea jako propozycja integracji społeczności lokalnych do wspólnej ochrony dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego Jan Stachyrak (Zespół Karpackich Parków Krajobrazowych) II warsztaty Strategia zarządzania obszarami Natura 2000 obszar PLC Bieszczady 5

6 Dyskusja Propozycja działań edukacyjnych Kawa, herbata Aleksandra Wołoszyn-Gałęza (Stacja Badawcza Fauny Karpat) Założenia dla wyznaczenia ostoi żubra w Bieszczadach Wojciech Śmietana (Instytut Ochrony Przyrody PAN) Zapobieganie szkodom powodowanym przez wilki Grzegorz Sitko (Dzika Przyroda) Nowoczesne zarządzanie turystyką Dyskusja, podsumowanie i zakończenie warsztatów Obiad Załącznik 2. Lista uczestników warsztatów Imię Nazwisko Instytucja Anna Bochynek Wydział Leśny UR Aleksandra Brukało Urząd Gminy w Czarnej Karolina Buchaniec Nadleśnictwo Stuposiany Jan Burtan KUL Joanna Cent Instytut Nauk o Środowisku UJ Justyna Czajka Wydział Leśny UR Bogusław Czerwiński Małopolskie Towarzystwo Ornitologiczne Magdalena Demkowicz Fundacja Orelec-Gala Dawid Fleszar Podkarpacki Urząd Wojewódzki w Rzeszowie Józef Folcik Zespół Elektrowni Wodnych Solina-Myczkowce S.A. Wojciech Głuszko Nadleśnictwo Wetlina Gniazdowska- Lucyna Dziura Nadleśnictwo Lutowiska Teresa Jolanta Gozdziecka Harna Sandra Jaciubek KUL Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Lokalnych Wilk Wojciech Jankowski Nadleśnictwo Lesko Jan Joniak Echa Zielonych Wzgórz Wojciech Juda Klub Przyjaciół Dużych Drapieżników Roman Jurek Nadleśnictwo Brzegi Dolne Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Urszula Kasprzyk Krakowie, Zarząd Zlewni Sanu z/s w II warsztaty Strategia zarządzania obszarami Natura 2000 obszar PLC Bieszczady 6

7 Tadeusz Kawlicz Przemyślu Zygmunt Krasowski Starostwo Powiatowe w Ustrzykach Dolnych Arkadiusz Kryda Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku Aneta Kurylak Nadleśnictwo Baligród Małgorzata Kuszaj Wydział Leśny UR Mirosław Leczek Urząd Gminy Baligród Grzegorz Łukacijewski Nadleśnictwo Cisna Henryk Maria Andrzej Nicpoń Orłowska Orłowski Stowarzyszenie Przewodników Turystycznych Karpaty Edward Orłowski Nadleśnictwo Komańcza Stowarzyszenie Przewodników Stanisław Orłowski Turystycznych Karpaty w Sanoku Grażyna Ostrowska Agroturystyka Wetlina Pensjonat rodziny Ostrowskich Leśny Piotr Ostrowski Dwór Agnieszka Pająk Wydział Leśny UR Ryszard Paszkiewicz Nadleśnictwo Baligród Aleksandra Pępkowska IOP PAN Krzysztof Plamowski Bieszczadzkie Towarzystwo Cyklistów Magdalena Popik Stowarzyszenie na rzecz Turnickiego Parku Narodowego Stowarzyszenie na rzecz Turnickiego Parku Lucyna Beata Pściuk Narodowego Jerzy Puchyr Sanok Małgorzata Puchyr Urbanista Martyna Purska KUL Agnieszka Ryńska KUL Małgorzata Rypyst Urząd Gminy Lutowiska Aleksandra Ryzner Stowarzyszenie Turystyczne "Wrota Karpat" Punkt Informacji Turystycznej PTTK w Jakub Sadowy Przemyślu Marcin Scelina Nadleśnictwo Baligród Grzegorz Sitko Dzika Przyroda Zdzisław Skorupa RDLP Krosno Słowik- Agnieszka Kwiatkowska Klub Przyjaciół Dużych Drapieżników Karolina Smoleńska Zespół Szkół Salezjańskich w Polanie II warsztaty Strategia zarządzania obszarami Natura 2000 obszar PLC Bieszczady 7

8 Lucyna Sobańska Fundacja Bieszczadzka Partnerstwo dla Środowiska, Program "Szkoły na Zielonym Rowerze Jan Stachyrak Zespół Karpackich Parków Krajobrazowych Grażyna Stępień Apteka Baligród Robert Stępień Urząd Gminy Baligród Renata Szczepańska Urząd Gminy Cisna Tadeusz Szewczyk Gazeta Bieszczadzka Wojciech Śmietana Bieszczadzka Stacja Terenowa IOP PAN Ewelina Tutek Stanisław Tworek IOP PAN Wiesław Wandycz Zespół Szkół w Hoczwi Aleksandra Krzysztof Wołoszyn-Gałęza Stacja Badawcza Fauny Karpat, MiIZ PAN Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Zieliński Podkarpacia ProCarpathia II warsztaty Strategia zarządzania obszarami Natura 2000 obszar PLC Bieszczady 8