DOKUMENT ROBOCZY KOMISJI

Transkrypt

1 DOKUMENT ROBOCZY KOMISJI W SPRAWIE USTANOWIENIA PLANU WIELOLETNIEGO DLA STAD RYB PELAGICZNYCH W MORZU BAŁTYCKIM ORAZ DLA SEKTORÓW GOSPODARKI RYBNEJ EKSPLOATUJĄCYCH TE ZASOBYSTRESZCZENIE W ramach swojego programu prac na rok 2010 Komisja Europejska zamierza opracować długoterminowe ramy dla zarządzania gatunkami pelagicznymi na Morzu Bałtyckim. Komisja przedstawi odpowiedni wniosek prezentujący ten plan Radzie i Parlamentowi Europejskiemu. W wyniku tego procesu ma dojść do przyjęcia nowych rozporządzeń i, w miarę możliwości, zmiany istniejących przepisów. Przed przedstawieniem wniosku Kolegium należy przeprowadzić ocenę skutków regulacji. W ramach tych działań służby Dyrekcji Generalnej ds. Gospodarki Morskiej i Rybołówstwa Komisji Europejskiej rozpoczynają właśnie konsultacje ze stronami zainteresowanymi, oparte na niniejszym dokumencie roboczym. Interesariusze są proszeni o wyrażanie swoich poglądów na temat kwestii opisanych w niniejszym opracowaniu. Mogą oni także przekazywać swoje opinie na temat dalszych działań, które uznają za właściwe w ramach zarządzania zasobami pelagicznymi w Morzu Bałtyckim zgodnie z polityką Unii Europejskiej. Treść dokumentu konsultacyjnego nie przesądza o ostatecznych poglądach, stanowiskach ani o decyzjach, które Komisja podejmie w zakresie przedmiotowych tematów. Komisja nie ponosi odpowiedzialności za potencjalny sposób wykorzystania informacji zawartych w niniejszym dokumencie. Uwagi należy zgłaszać najpóźniej do dnia pocztą elektroniczną na adres MARE- E2@ec.europa.eu. Prosimy o przesyłanie wiadomości także do: stefanie.schmidt@ec.europa.eu agnes.boros@ec.europa.eu Można również wysłać korespondencję zwykłą pocztą na następujący adres: Unit "E2" DG for Fisheries and Maritime Affairs European Commission 99 rue Joseph II B 1049 Bruksela BELGIA

2 W SPRAWIE USTANOWIENIA PLANU WIELOLETNIEGO DLA STAD RYB PELAGICZNYCH W MORZU BAŁTYCKIM ORAZ DLA SEKTORÓW GOSPODARKI RYBNEJ EKSPLOATUJĄCYCH TE ZASOBY... 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE RYBY PELAGICZNE NA MORZU BAŁTYCKIM OBECNY STAN ZASOBÓW OBECNY SYSTEM ZARZĄDZANIA ZASOBAMI PELAGICZNYMI MORZA BAŁTYCKIEGO POŁOWY RYB PELAGICZNYCH NA MORZU BAŁTYCKIM OPINIE NAUKOWE DORADZTWO W ZAKRESIE CELÓW W ZARZĄDZANIU ZASOBAMI OCENY SPOŁECZNO-GOSPODARCZE I DORADZTWO W ZAKRESIE ZARZĄDZANIA OCENA DORADZTWA OPRACOWANIE PLANU ZARZĄDZANIA ZAGADNIENIA DO DYSKUSJI CELE DO CZEGO POWINNIŚMY DĄŻYĆ? CELE I PUNKTY AKTYWACJI: JAK TO OSIĄGNĄĆ? ZAKRES: JEDEN ZA WSZYSTKICH ALE ZA KOGO I KTO ZA ŚLEDZIA ZACHODNIEGO? ZASADY KONTROLI ODŁOWU I STREFY ZARZĄDZANIA PAKIET NARZĘDZIOWY CZ. I ŚRODKI TECHNICZNE PAKIET NARZĘDZIOWY CZ. II INSPEKCJE I KONTROLE WSZYSCY NA POKŁAD? MONITORING I DZIAŁANIA NASTĘPCZE CZY POSTĘPUJEMY WŁAŚCIWIE? DALSZY ROZWÓJ W KIERUNKU ZARZĄDZANIA OPARTEGO NA ŁOWISKACH ORAZ EBM... 21

3 1. WPROWADZENIE Długoterminowe plany zarządzania okazały się bardzo pomocne w zrównoważonym zarządzaniu zasobami rybnymi. Plany te wprowadziły zasady dorocznego ustalania całkowitych dopuszczalnych połowów (ang. TAC) i powiązane środki niezbędne do zarządzania łowiskami pod kątem pewnego określonego celu. Zapewniają stabilność i przewidywalność rybołówstwa, jednocześnie gwarantując, że zasoby rybne są eksploatowane w ustalonych granicach. Plany dla zasobów, które należy pilnie odbudować, traktowane są priorytetowo. Mimo to Komisja uznaje, że stopniowe ustanawianie długoterminowych ram zarządzania dla coraz większej liczby zasobów i łowisk jest odpowiednim środkiem mającym spełnić ogólne cele Wspólnej Polityki Rybołówstwa (WPRyb). Po opracowaniu planów zarządzania dla zasobów dorsza i łososia w Morzu Bałtyckim należy teraz przygotować plan zarządzania dla zasobów pelagicznych. Jest to zgodne z rekomendacją Rady oraz interesariuszy sektora, by jak najszybciej przygotować plan zarządzania dla bałtyckich zasobów pelagicznych. Celem niniejszego dokumentu roboczego jest rozpoczęcie konsultacji ze stronami zainteresowanymi na temat możliwych opcji długotrwałego zarządzania przedmiotowymi zasobami na podstawie doradztwa naukowego udzielonego przez Międzynarodową Radę Badań Morza (ICES), Grupę ds. Oceny Zasobów Morskich (MRAG) oraz Komitetu Naukowo-Technicznego i Ekonomicznego ds. Rybołówstwa (STECF). 2. RYBY PELAGICZNE NA MORZU BAŁTYCKIM 2.1. Obecny stan zasobów W Morzu Bałtyckim występuje sześć gatunków ryb pelagicznych: pięć gatunków śledzia i szprot. Ogólnie rzecz biorąc, w ciągu dwóch minionych dziesięcioleci liczebność tych stad utrzymywała się na stabilnym poziomie. Większość z nich była eksploatowana na poziomie równym lub zbliżonym do zrównoważonego. Duże rekrutacje zasilające stada w latach pozwoliły na zwiększenie lub utrzymanie TAC dla najważniejszych zasobów pelagicznych w minionych latach, z wyjątkiem zachodniobałtyckiego stada śledzia. Jednakże sytuacja się zmieniła i rekrutacja w kolejnych latach była niższa. Ponadto ICES zrewidowała swoją ocenę niektórych zasobów, jako że niedawne informacje okazały się zbyt optymistyczne. To z kolei wymagało, na przykład, obniżenia zaleceń dla śledzia akwenu środkowego oraz szprota. W wyniku tego doszło do redukcji TAC dla większości zasobów w roku Śledź Zachodniego Bałtyku (podobszary odbywający tarło na wiosnę) Biomasa tego zasobu jest na najniższym poziomie w historii, który spada od 2002 roku. Śmiertelność połowowa jest bardzo wysoka: prawie dwa razy większa od przybliżonej wartości dla zrównoważonego rybołówstwa. Rekrutacja spada od 2003 roku i jest obecnie na najniższym poziomie w szeregach czasowych. W związku z tym spodziewamy się drastycznego zmniejszenia zasobów, chyba że uda się znacząco zredukować śmiertelność połowową. 1 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1226/2009

4 Śledź Środkowego Bałtyku (podobszary i 32, z wykluczeniem 28.1) Jest to największe stado śledzia na Morzu Bałtyckim, do którego zalicza się pewna grupa tarlaków. Biomasa tego stada była wysoka na początku lat 70. XX wieku, jednak następnie zaczęła spadać do 2001 roku. Udział tarlaków wahał się zarówno w wyładunkach, jak i w samym stadzie. Południowe osobniki, które dorastają do względnie dużych rozmiarów, zaczęły zanikać, a w wyładunkach dominują teraz osobniki z północy, które osiągają maksymalną długość zaledwie cm. Od początku lat 90. XX wieku rekrutacja utrzymuje się poniżej średniej wieloletniej. Doszło do nieznacznego wzrostu biomasy stada tarłowego (ang. SSB) w 2007 roku. Wynikało to w głównej mierze z niskiej śmiertelności połowowej oraz w nieco mniejszym stopniu z dużej rekrutacji w 2002 roku. Od 1990 roku średnia waga dla kategorii wiekowej zmniejszyła się o 15 45% we wszystkich grupach wiekowych. Ostatnimi czasy średnia waga się ustabilizowała i pozostaje na niskim poziomie. Raportowane wielkości wyładunków mogą być nieprecyzyjne, jako że gatunek ten poławiany jest razem ze szprotem Śledź w Zatoce Ryskiej (podobszar 28.1) Biomasa stada tarłowego śledzia z Zatoki Ryskiej rosła pod koniec lat 80. XX wieku i znajduje się obecnie na poziomie ok. 23% powyżej średniej wieloletniej. Liczebność roczników tego stada zależy w dużej mierze od warunków hydro-meteorologicznych (w szczególności od tego, jak mroźna była zima). Łagodne zimy w drugiej połowie lat 90. XX wieku sprzyjały kilku licznym rocznikom i wzrostowi SSB Śledź w Morzu Botnickim (podobszar 30) Nie dysponujemy aktualnymi informacjami na temat tego stada. W 2007 roku oceniano, że stan tego zasobu jest na względnie niskim poziomie ton. Stan ten utrzymywał się do połowy lat 80. XX wieku. Następnie wartość SSB zwiększyła się ponad trzykrotnie do 1994 roku. W ostatnich latach SSB waha się od ton do ton. Sprzyjające warunki środowiskowe (ciepłe lata) przyczyniły się do dobrej rekrutacji. Oszacowano, na przykład, że rocznik 2002 był ponad dwukrotnie większy od drugiego najliczniejszego rocznika w szeregach czasowych Śledź w Zatoce Botnickiej (podobszar 31) Nie dysponujemy aktualnymi informacjami na temat tego stada. Jest to jedno z najmniejszych stad śledzia w Morzu Bałtyckim. Zdaje się, że na dynamikę tego zasobu mocno wpływają czynniki środowiskowe. Z powodu braku uzgodnionej oceny stan tego zasobu nie jest jasny Szprot w podobszarach Jest to największe stado spośród tych ocenianych w Morzu Bałtyckim. W ostatnich latach śmiertelność połowowa znajdowała się powyżej poziomu ostrożnego zarządzania. Biomasa SSB była słaba w pierwszej połowie lat 80. Na początku lat 90. XX wieku stado zaczęło się szybko rozrastać, a w latach osiągnęło maksymalny zanotowany poziom SSB wynoszący 1,7 miliona ton. Stado powiększyło się z powodu połączenia dwóch czynników: silnej rekrutacji i zmniejszającej się śmiertelności naturalnej (prawdopodobnie z powodu niskiej biomasy dorsza). Od 1998 roku wielkość tego stada waha się w granicach od do ton. Obecnie szacuje się, że jest to wynik ponadprzeciętny.

5 2.2. Obecny system zarządzania zasobami pelagicznymi Morza Bałtyckiego Dla wszystkich stad wyznaczono roczne wartości TAC, kwoty oraz środki techniczne. Na dzień dzisiejszy brak planu zarządzania. Jednakże na zachodniobałtyckie stado śledzia oddziałuje plan zarządzania dla śledzia Morza Północnego odbywającego tarło na jesieni (ang. NSAS) w obszarze IIIa, gdzie odbywają się łączne połowy obu gatunków (patrz dział ) Całkowite dopuszczalne połowy Naukowe rekomendacje dotyczące corocznych ograniczeń połowów wydawane są dla poszczególnych rejonów oceny zasobów, podczas gdy TAC wyznacza się dla obszarów zarządzania. Dla pięciu stad śledzia pojawiają się rozbieżności opisane poniżej. Nie stosuje się ograniczeń nakładów połowowych, ponieważ uznaje się, że nie są odpowiednie do zarządzania połowami gatunków pelagicznych Śledź Zachodniego Bałtyku (podobszary odbywający tarło na wiosnę) To stado przemieszcza się pomiędzy wodami Zachodniego Bałtyku (SD 22-24) a Skagerrak- Kattegat (IIIa), gdzie miesza się ze stadem śledzia Morza Północnego odbywającego tarło na jesieni (ang. NSAS). Uprawnienia do połowów dla tego zasobu przydzielane są dla podobszarów SD IIIa oraz SD na podstawie politycznie ustalonego podziału pół na pół pomiędzy oboma obszarami. TAC dla SD IIIa uwzględnia połowy śledzi NSAS i w związku z tym zależy od wspólnie ustalonego z Norwegią planu zarządzania dla tego stada Śledź Środkowego Bałtyku (podobszary i 32, z wykluczeniem 28.1) Stado migruje do Zatoki Ryskiej (SD 28.1), podczas gdy śledź Zatoki Ryskiej przemieszcza się na obszar wód Środkowego Bałtyku. TAC dla Środkowego Bałtyku uwzględnia wymianę ze stadem śledzia Zatoki Ryskiej Śledź w Zatoce Ryskiej (podobszar 28.1) Stado migruje do Środkowego Bałtyku, podczas gdy stado śledzia Środkowego Bałtyku przemieszcza się do Zatoki Ryskiej. TAC dla Zatoki Ryskiej uwzględnia wymianę ze stadem śledzia Środkowego Bałtyku Śledź Morza Botnickiego (podobszar 30) oraz Zatoki Botnickiej (podobszar 31). Oba stada śledzia w podobszarach 30 i 31 zarządzane są w ramach wspólnego limitu TAC Środki techniczne Środki techniczne dla ryb pelagicznych w Morzu Bałtyckim zawarte są w rozporządzeniu w sprawie zachowania zasobów połowowych w wodach Morza Bałtyckiego poprzez zastosowanie środków technicznych 2 i obejmują dopuszczalny sprzęt rybacki, minimalny udział procentowy gatunków docelowych oraz ograniczenia przyłowów w zależności od 2 Rozporządzenie Rady (WE) nr 2187/2005

6 rozmiarów oczek w sieciach i obszarów. Ponadto rozporządzenie określające roczne limity TAC oraz kwoty dla Morza Bałtyckiego Error! Bookmark not defined. wyznacza także ograniczenia wyładunków dla nieposortowanych połowów mieszanych śledzia i szprota Środki kontrolne Brak szczególnych środków kontrolnych dla ryb pelagicznych w Morzu Bałtyckim, jednakże łowiska te objęte są środkami opisanymi w rozporządzeniu ustanawiającym wspólnotowy system kontroli 3. Od 2005 roku nieposortowane połowy można wyładować jedynie wówczas, jeśli funkcjonuje odpowiedni system kontroli wyrywkowych badających skład gatunkowy połowów POŁOWY RYB PELAGICZNYCH NA MORZU BAŁTYCKIM Połowy zasobów pelagicznych na Morzu Bałtyckim odbywają się głównie z użyciem włoków pelagicznych. Niektóre z nich służą do poławiania jednocześnie śledzi i szprotów. Skład połowów pelagicznych dla niektórych łowisk nie jest dobrze znany, jako że oszacowania składu połowów opierają się w głównej mierze na dziennikach pokładowych oraz deklaracjach wyładunkowych, a dodatkowe kontrole wyrywkowe są ograniczone. Porównanie składu wyładunków połowów ryb pelagicznych z wynikami badań akustycznych wskazuje na duże rozbieżności, jeśli chodzi o proporcje śledzia. Może to oznaczać, że floty handlowe prowadzą połowy w sposób bardziej wybiórczy niż jednostki badawcze, lub że zgłaszane proporcje nie odzwierciedlają szczególnie dobrze składu gatunkowego. 4. OPINIE NAUKOWE 4.1. Doradztwo w zakresie celów w zarządzaniu zasobami Międzynarodową Radę Badań Morza (ICES) poproszono o określenie wieloletnich scenariuszy zarządzania dla każdego z bałtyckich zasobów pelagicznych zgodnie z istniejącą polityką tak, by zapewnić zgodność z zasadą ostrożnego zarządzania zasobami (tj. obejmuje ona niskie ryzyko wyczerpania zasobów, stałe połowy i wysokie zrównoważone odłowy). Chodzi także o to, by ocenić potencjalne oddziaływanie na dynamikę zasobów w rejonie Botnickim, jak również na ekosystem poprzez interakcję troficzną pomiędzy rybami pelagicznymi a dorszem. Ponadto poproszono ICES o dokonanie przeglądu istniejących obszarów zarządzania oraz o przedstawienie wniosków mających zwiększyć zaangażowanie sektora w naukowe badania zasobów. Szczegółowe informacje są dostępne w odpowiednim dokumencie przedstawiającym doradztwo ICES 4 oraz w sprawozdaniu grupy roboczej 5. Poniżej przedstawiono podsumowanie najważniejszych wniosków: Doradztwo w zakresie zarządzania wieloletniego Na podstawie doradztwa ICES powstały zgodne z istniejącymi politykami opcje zarządzania dla czterech stad śledzia i szprota, które przedstawiono w tabeli 1. Rada ICES nie wydała 3 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1224/ Doradztwo ICES 2009, księga 8, a-e 5 Sprawozdanie z warsztatu na temat wieloletniego zarządzania zasobami ryb pelagicznych na Bałtyku: ICES WKMAMPEL Report ICES CM 2009/ACOM:38

7 zaleceń dotyczących śledzia w Zatoce Botnickiej. Powodem był brak uzgodnionej oceny zasobu i wynikający z tego niedobór danych. W związku z powyższym stado to nie widnieje w tabeli.

8 Tabela 1: Opcje zarządzania na podstawie doradztwa ICES. Śledź Zachodniego Bałtyku (*) Śledź Środkowego Bałtyku Śledź Zatoki Ryskiej Szprot Śledź Morza Botnickiego (*) Cel F < 0,25 0,22 0,26 0,40 <0,16 Roczne wahania TAC (± %) SSBt (w tys. t) Brak Blim (w tys. t) Jeśli SSB<Blim F = 0 F = 0 F = 0 F = 0 F=0 F, jeśli Nie dotyczy 0.22*[(SSBy- 0,26*[(SSBy- 0,40*[(SSBy- Brak danych Blim<SSBy<[C] 385)/( )] 40)/(60-40)] 200)/( )] SSB2015 (w tys. Brak danych ~340 t) Y2015 (w tys. t) Brak danych ~49 (*) Doradztwo orientacyjne Obszary zarządzania W przypadku śledzia w Zatoce Botnickiej ICES oświadczyła, że obecnie stosowana praktyka ustalania łącznego limitu TAC dla tego stada wraz z większym stadem Morza Botnickiego naraża je na zmiany w modelach eksploatacji oraz flotach rybackich Interakcja pomiędzy rybami pelagicznymi a dorszem: Jeśli rekrutacja dorsza zwiększy się o około 125%, zalecane cele w zakresie śmiertelności połowowej dla szprota i śledzia w Bałtyku Środkowym mogą okazać się zbyt wysokie Wzrost populacji śledzia w Morzu Botnickim w zależności od zagęszczenia Na podstawie przeglądu istniejącej literatury ICES doszła do wniosku, że istnieje duże prawdopodobieństwo, iż spowolniona stopa wzrostu wynika z nadmiernego zagęszczenia populacji (tj. z walki o pożywienie) Oddziaływanie zredukowanego stada szprota na ekosystem Na podstawie obecnego stanu wiedzy oddziaływanie zredukowanego stada szprota na niektóre części ekosystemu mogłoby być następujące, aczkolwiek należy zaznaczyć, że prognozy te cechuje duża niepewność: Zwiększona całkowita biomasa zooplanktonu, zredukowana biomasa fitoplanktonu Mniejsza presja drapieżnicza na ikrę dorsza Zwiększona biomasa śledzia Mniejsza konkurencja wewnątrzgatunkowa i związany z tym zwiększony wzrost populacji oraz poprawa kondycji szprota, co z kolei zapewnia lepsze pożywienie dla ptaków morskich.

9 Zacieśniona współpraca pomiędzy środowiskiem naukowym a sektorem rybołówstwa Rada ICES podkreśliła wyraźne korzyści wynikające ze wzmocnionej współpracy pomiędzy środowiskiem naukowym a sektorem rybołówstwa w ramach usprawnienia oceny zasobów i świadczenia doradztwa naukowego. Wysunięto następujące sugestie dotyczące tego, jak sektor rybołówstwa mógłby przyczynić się do osiągnięcia tych celów: Przekazywanie danych o rozmieszczeniu zasobów do lepszego planowania badań naukowych Pobieranie próbek biologicznych w celu uzyskania bardziej precyzyjnych szacunków odnośnie do stopy wzrostu Uczestnictwo w utworzeniu floty referencyjnej 4.2. Oceny społeczno-gospodarcze i doradztwo w zakresie zarządzania Grupę ds. Oceny Zasobów Morskich (MRAG) poproszono o przeanalizowanie gospodarczej i społecznej sytuacji bazowej bałtyckich sektorów rybołówstwa łowiących ryby pelagiczne w podziale na państwa członkowskie. Miała ona ocenić prawdopodobne skutki środowiskowe, gospodarcze i społeczne poszczególnych scenariuszy zarządzania. Trzy scenariusze ocenione przez MRAG wraz z ich przewidywanymi efektami można podsumować następująco: 1. Zarządzanie z zachowaniem statusu quo: Bez zmian. Istniejące środki będą jedynie kontynuowane. 2. Zarządzanie na podstawie doradztwa ICES: Cele w ramach zarządzania zasobami oraz powiązane środki, na przykład przepisy kontroli odłowów, zgodne z doradztwem ICES. 3. Zarządzanie oparte na doradztwie ICES oraz na gospodarczej racjonalizacji łowisk: Tak jak w przypadku scenariusza 2 dodatkowo ze środkami zwiększającymi zyskowność poprzez dostosowanie floty i/lub lepsze wykorzystanie kwot. Ponadto poproszono MRAG o określenie potrzeb w ramach zbierania danych dla monitoringu planów oraz przyszłych ocen oddziaływania. Szczegóły przekazanych zaleceń są dostępne w sprawozdaniu z badania 6. 6 MRAG, wrzesień 2009 r.: Economic and social impacts of the proposed scenarios for a multi-annual management plan for Baltic pelagic fisheries (Gospodarcze i społeczne oddziaływanie zaproponowanych scenariuszy wieloletniego planu zarządzania połowami bałtyckich ryb pelagicznych)

10 Poniżej przedstawiono podsumowanie propozycji zachowania gospodarczego i społecznego statusu quo. Porównanie poszczególnych scenariuszy zarządzania wykonane przez MRAG figuruje w tabeli 2.

11 Obecny stan sektora rybołówstwa Połowy śledzia i szprota łącznie stanowią 57% i 28% całkowitych połowów wszystkich ryb w Morzu Bałtyckim odpowiednio w ujęciu ilościowym i wartościowym. W latach średnie roczne wyładunki śledzia wynosiły ton. Ich wartość sięgała 54 milionów euro. Wyładunki szprota z kolei stanowiły ton przy wartości 57 milionów ton. Procentowe wykorzystanie kwoty dla śledzia i szprota w poszczególnych regionach połowowych wynosiło odpowiednio 82% i 78% statków rybackich jest zależnych od tej działalności. Można je podzielić na 310 jednostek wysoce zależnych (> 66% przychodu jednostki), średnio zależnych (> 33% przychodu jednostki) oraz jednostek, które cechuje niska zależność (< 33%). W podziale na narodowości wyższe poziomy zależności występują w sektorach połowów pelagicznych Finlandii, Estonii, Łotwy i Szwecji. Niższy stopień zależności wynika z częściowej zależności od innych gatunków (głównie dorsza) lub z prowadzenia działalności poza regionem bałtyckim (jednostki duńskie i szwedzkie jednostki wybrzeża zachodniego). Na Łotwie i w Estonii sektor narzędzi biernych, a na Litwie mniejsze jednostki pelagiczne (12-24 m), są zależne w głównej mierze od połowów śledzia. Na Łotwie, w Estonii i Polsce duże statki pelagiczne (24-40 m), a w Estonii także mniejsze jednostki pelagiczne (12-24 m), są w głównej mierze zależne od połowów szprota. W Finlandii i Szwecji występuje większa zależność od śledzia niż szprota. W obecnym ( ) stanie gospodarczym flot 12 z nich uznaje się za rentowne, 6 jest na stabilnym poziomie, a 7 w sytuacji braku rentowności. W sektorze zależnym od gatunków pelagicznych na Bałtyku pracuje osób. Grupa ta składa się z (ekwiwalent pełnego czasu pracy) zależnych rybaków, zależnych pracowników sektora przetwórczego oraz pracowników rynku wyższego szczebla (dostawcy oraz pracownicy wspierający). Zatrudnienie w sektorze przetwórczym jest w dużej mierze skoncentrowane na rynkach produktów spożywczych dla ludzi, ale 36% dostaw przeznaczonych jest na mączkę rybną, głównie do Danii, a kolejne 11% sprzedaje się na paszę do farm hodowlanych norek (Finlandia i Dania). Warto zauważyć, że wszystkie państwa są w coraz większym stopniu zależne od mączki rybnej, w dużej mierze w wyniku reakcji na znaczny wzrost wartości (nawet o 50%) ryb przeznaczonych na cele przemysłowe. Jest to spowodowane rosnącym zapotrzebowaniem na pasze dla ryb w Chinach. Wartość dodana zależności regionu bałtyckiego od zasobów pelagicznych wynosi 72 miliony euro, z czego 39 milionów euro przypada na sektor połowowy, a 33 miliony euro na przetwórstwo. Grupy społecznie zależne to: Dirhami, Veere i Lehtma (Zachodnia Estonia), Lipawa, Windawa, Mērsrags, Salacgrīva, Pāvilosta i Roja (Łotwa), Kołobrzeg, Władysławowo, Ustka, Gdynia i Świnoujście (Polska), Kaskinen, Uusikaupunki i Kasnäs (Finlandia), Neu Mukran, Freest, Sassnitz, Griefswald, Thiessow i Gager (Niemcy), Nexø, Grenå i Skagen (Dania), oraz region Västre Götaland na zachodnim wybrzeżu Szwecji. Połowy ryb pelagicznych są uznawane za jedynie umiarkowanie ważne lub wręcz mało istotne na Litwie. Główne ośrodki przetwórcze mieszczą się w regionach Pärnumaa, Saaremaa i Läänemaa (Estonia), Kurlandii (Łotwa), województwie pomorskim (Polska), na Rugii (Niemcy), w Västre Götaland (Szwecja), Skage i na Bornholmie (Dania).

12 Tabela 2: Porównanie scenariuszy zarządzania przeprowadzone przez MRAG

13 Scenariusz 1 (bez zmian) Scenariusz 2 (zasady kontroli odłowu ICES) Scenariusz 3 (Dodatkowe środki: redukcja floty i wykorzystanie kwot) Kwestie środowiskowe Zmniejszenie TAC dla śledzia i szprota do 2015 roku (odpowiednio o 2,5% i 38%), jednakże obniżenie śmiertelności połowowej jest niewystarczające, by osiągnąć długotrwały rozwój zrównoważony oraz cele UE/WSSD dot. maksymalnego zrównoważonego połowu. Zmniejszenie TAC dla śledzia i szprota do 2015 roku (odpowiednio o 5% i 44%). Zgodność z celami UE/WSSD. Zmniejszenie TAC dla śledzia i szprota do 2015 roku (odpowiednio o 5% i 44%). Istnieje jednak możliwość, dzięki lepszemu wykorzystaniu kwot, zrealizowania jedynie redukcji 0% dla połowów śledzia i 22% dla szprota. Zgodność z celami UE/WSSD. Kwestie gospodarcze: flota Ogólna redukcja rentowności i wartości dodanej brutto w porównaniu z poziomem bazowym w latach (119 milionów euro a 108 milionów euro). Drobne dodatkowe redukcje wartości dodanej w stos. do opcji 1, ale całkowita liczba rentownych flot pozostaje taka sama jak w opcji 1, aczkolwiek poprawi się znacznie do 2020 r. Dodatkowe redukcje, jeśli zasoby zachowają się zgodnie z przewidywaniami w modelu wielogatunkowym. Przewidywane trendy spadkowe w rozmiarze floty prowadzą do wyższej wartości dodanej brutto i rentowności niż w opcji 1, a nawet niż w sytuacji bazowej dla lat Można spodziewać się jeszcze lepszych wyników, jeśli wzrośnie wykorzystanie kwot śledzia i szprota. Kwestie gospodarcze: przetwórstwo Spadek całkowitej wartości dodanej z przetwórstwa i połowów z 96 mln euro do 82 mln euro. Duński sektor mączki rybnej straciłby ok. 10% swoich rocznych dostaw Drobny dodatkowy spadek całkowitej wartości adekwatny do spadku wartości dodanej floty. Wyższa wartość dodana z przetwórstwa oraz połowów, ale nie tak wysoka, jak w latach Kwestie społeczne: zatrudnienie we flocie Brak spadku w zatrudnieniu floty. Brak spadku w zatrudnieniu floty. Spadek w zatrudnieniu floty adekwatny do zmniejszonego rozmiaru floty. Równoważy to wzrost wynagrodzenia załogi od 6000 euro do 8500 euro rocznie. Kwestie społeczne: zatrudnienie w przetwórstwie Przewiduje się 29% spadek w przetwórstwie spowodowany redukcją połowów, głównie szprota. Drobny dodatkowy spadek w zatrudnieniu w przetwórstwie. Redukcja zatrudnienia przetwórstwie (w dół o 4% utrata 990 miejsc pracy przetwórstwie oraz 252 na lądzi Jednakże, jeśli zwiększy się tak wykorzystanie kwot, doprowa to do zwiększenia zatrudnienia stosunku do opcji 1, aczkolwiek porównaniu do poziom bazowego z lat na mamy spadek spowodowa zmniejszającymi się połowa nawet przy lepszy wykorzystaniu kwot.

14 4.3. Ocena doradztwakomitet Naukowo-Techniczny i Ekonomiczny ds. Rybołówstwa (STECF) został poproszony o ocenę i uzupełnienie doradztwa przekazanego przez ICES i MRAG pod kątem celu, jakim jest opracowanie długofalowego planu zarządzania dla zasobów pelagicznych na Morzu Bałtyckim i powiązaną z tym ocenę oddziaływania. STECF zgodził się z opinią ICES i oświadczył, że ocena trzech różnych scenariuszy zarządzania przedstawiona przez MRAG przedstawiała wysoce prawdopodobny rozwój wydarzeń. Jednakże STECF nie mógł w pełni poprzeć doradztwa MRAG z powodu niejasności co do niektórych metod i danych użytych w analizie. 5. OPRACOWANIE PLANU ZARZĄDZANIA ZAGADNIENIA DO DYSKUSJI 5.1. Cele Do czego powinniśmy dążyć? Zgodnie ze Wspólną Polityką Rybołówstwa (WPRyb) oraz zobowiązaniami politycznymi podjętymi przez państwa członkowskie i Unię Europejską w zakresie zarządzania eksploatacją zasobów rybnych na poziomie maksymalnego zrównoważonego odłowu do 2015 roku 7 nadrzędny cel istniejących długoterminowych planów zarządzania polega na zapewnieniu, że eksploatacja zasobów odbywa się w zgodzie z celem zmierzającym do zapewnienia wysokich połowów i zrównoważonych warunków gospodarczych, środowiskowych i społecznych. Podczas gdy istniejące plany skupiają się na zarządzaniu zasobami, ogólny cel WPRyb polega na takim zarządzaniu zasobami, by zapewnić zrównoważone warunki środowiskowe, jak również gospodarcze i społeczne. Zdrowe i rentowne rybołówstwo może istnieć tylko przy zdrowych zasobach rybnych, jednakże spełnienie tego warunku nie stanowi gwarancji sukcesu. W tej dziedzinie mogą okazać się potrzebne dalsze działania lub skuteczne skoordynowanie istniejących inicjatyw. Celem jest zagwarantowanie nie tylko rozwoju i odpowiedniego zarządzania rybołówstwem zgodnie z dostępnymi zasobami oraz z odpowiednimi celami w ramach zarządzania, ale także zapewnienie zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego. Komisja zwróciła się do MRAG, prosząc także o określenie i ocenę scenariusza zarządzania opartego na kryteriach gospodarczych (scenariusz 3), jako dodatkową opcję w stosunku do oceny scenariusza zgodnego z doradztwem ICES w dziedzinie celów zarządzania zasobami (scenariusz 2). Podsumowanie wyników podano w dziale 4.2. Grupa MRAG doszła do wniosku, że niektóre części danych flot nie będą łowić w sposób zrównoważony, chyba że podjęte zostaną środki zmierzające, na przykład, do dostosowania ich zdolności połowowej lub skutecznego wykorzystywania kwot. W sprawozdaniu sugeruje się również, w jaki sposób można wykorzystać w tym celu wsparcie strukturalne w ramach Europejskiego Funduszu Rybackiego. W świetle tej analizy Komisja chciałaby skonsultować się ze stronami zainteresowanymi, zadając im pytanie, w jaki sposób można osiągnąć rozwój zrównoważony nieograniczający się tylko do zdrowych zasobów rybnych na łowiskach ryb pelagicznych na Morzu Bałtyckim, biorąc pod uwagę obecne wspólne kompetencje UE i państw członkowskich, jak również istniejące narzędzia i instrumenty. Na podstawie scenariuszy MRAG można rozważyć dwie alternatywy, które nie wykluczają, lecz raczej opierają się na sobie nawzajem. W pierwszej opcji miałoby zastosowanie takie 7 Deklaracja Johannesburska, 2002 r.

15 samo podejście, jak to wysuwane w innych planach. Chodzi o ustalenie biologicznego celu, polegającego na zapewnieniu zrównoważonej eksploatacji danych zasobów na podstawie przekazanego doradztwa naukowego na temat zarządzania danymi zasobami. Alternatywa polegałaby na ustaleniu dodatkowo celów gospodarczych i/lub społecznych w dziedzinie zapewnienia zrównoważonego rozwoju sektorów rybołówstwa eksploatujących te zasoby. Konsultacjom podlega pytanie, czy takie wyjście doprowadziłoby do powstania wartości dodanej w stosunku do istniejącego podejścia oraz jak można przełożyć to na cele i środki, jednocześnie respektując wspólne kompetencje UE i państw członkowskich w tej dziedzinie. Na podstawie istniejącego doświadczenia można wywnioskować, że, oprócz spełnienia celów zarządzania zasobami i wdrożenia środków w ramach planu zarządzania, znaczący postęp stanowiłoby ustanowienie przez państwa członkowskie krajowych planów działania zmierzających do zapewnienia zrównoważonego rozwoju społecznego i/lub gospodarczego. 1. Czy plan zarządzania powinien zawierać jedynie cele zarządzania biologicznego, czy też powinien również określać zamierzenia gospodarcze i społeczne? 2. Jak można zagwarantować gospodarczy i społeczny rozwój zrównoważony na podstawie ekologicznego rozwoju zrównoważonego? 3. Czy plany działań powinny być określane pod kątem celów gospodarczych i/lub społecznych? 5.2. Cele i punkty aktywacji: jak to osiągnąć? Cele W oparciu o cel ogólny plany zarządzania określają limity śmiertelności połowowej i/lub biomasy, które należy spełnić, stopniowo redukując i utrzymując stopy śmiertelności połowowej na poziomie zrównoważonym. Jeśli chodzi o bałtyckie zasoby pelagiczne, cele w ramach śmiertelności połowowej w połączeniu z międzyrocznymi limitami wahań TAC można określić na podstawie doradztwa ICES dla wszystkich stad szprota i śledzia z wyjątkiem śledzia w Zatoce Botnickiej. W przypadku śledzia w Morzu Botnickim przybliżone wartości zostały omówione jedynie w powiązanym raporcie grupy roboczej 8. Dla stada śledzia w Zatoce Ryskiej ICES zaproponowała dwie opcje. Pierwsza jest zgodna z podejściem maksymalnego zrównoważonego odłowu, podczas gdy druga stanowi rozwiązanie alternatywne z niskim ryzykiem, że SSB spadnie poniżej punktu aktywacji dla SSB, pod warunkiem, że zostaną wprowadzone wyższe międzyroczne wahania TAC. W związku z intencją Komisji, by wywiązać się z zobowiązania zapewnienia minimalnego zrównoważonego odłowu do 2015 roku, jedynie zaproponowana przez ICES opcja odpowiadająca temu celowi została zaprezentowana w niniejszym dokumencie roboczym. Cele dotyczące biomasy bardzo często nie są skutecznym narzędziem długofalowego planowania, ponieważ zależą w dużej mierze od dostępności danych i zmian ekologicznych. Z czasem pojawiła się więc tendencja, by opierać plany zarządzania raczej o cele w ramach 8 Sprawozdanie z warsztatu na temat wieloletniego zarządzania zasobami ryb pelagicznych na Bałtyku: ICES WKMAMPEL REPORT 2009

16 śmiertelności połowowej, które okazały się solidniejszą zmienną. Jeśli chodzi o bałtyckie zasoby pelagiczne, cele dotyczące biomasy nie są, ponadto, dostępne, ponieważ z powodu dużej zmienności w składzie sieci pokarmowej oraz czynników środowiskowych w Morzu Bałtyckim ICES zniosła wszystkie cele określające biomasę dla ryb pelagicznych na Bałtyku. Z tych względów Komisja uznaje cele zarządzania zasobami pod kątem śmiertelności połowowej za najbardziej odpowiednie w tym przypadku. Może jednak okazać się konieczne rozważenie innych, dodatkowych, celów zarządzania zasobami, takich jak na przykład odrzuty i przyłowy. Punkty aktywacji W szczególności w przypadku planów zarządzania dla zasobów pelagicznych poziomy aktywacji dla śmiertelności połowowej i/lub biomasy zostały ustalone w stosunku do środków zarządzania ustalonych dla konkretnych sytuacji. Na przykład, zamknięcie łowiska, gdy biomasa spada poniżej określonego poziomu lub inne zasady ustalania TAC, są stosowane w stosunku do uzgodnionego progu stopy śmiertelności połowowej/biomasy. Powodem wprowadzenia punktów aktywacji w szczególności dla zasobów pelagicznych jest wyższa stopa rotacji oraz zachowania związane z formowaniem się ławic, które sprawiają, że ryby te są bardziej narażone na nagłe spadki liczebności stada. Proponowane tematy do dyskusji: 4. Czy potrzebne są inne cele niż te związane ze śmiertelnością połowową, na przykład dotyczące odrzutów i przyłowów? 5. Czy należy wyznaczyć poziomy aktywacji w zależności od śmiertelności połowowej i/lub biomasy? Jak powinny być zróżnicowane środki zarządzania w stosunku do poziomu aktywacji? 5.3. Zakres: jeden za wszystkich ale za kogo i kto za śledzia zachodniego? Wszystkie zasoby pelagiczne mają dość podobne cechy i łowione są przez takie same lub podobne sektory rybołówstwa. Podążając za celem uproszczenia prawodawstwa wspólnotowego i zgodnie z zamiarem rozwoju podejścia opartego na poszczególnych sektorach połowowych, Komisja rozważa opracowanie planu dla całości zasobów pelagicznych. W ramach takiego planu należy ustalić indywidualne cele dla poszczególnych zasobów, podczas gdy środki techniczne lub kontrolne i monitoringowe, na przykład, mogą być zdefiniowane dla wszystkich zasobów lub grup zasobów. Zachodnie stado śledzia migruje pomiędzy Bałtykiem a Morzem Północnym, w związku z czym należy przedyskutować, czy to konkretne stado powinno zostać uwzględnione w opracowywanym w przyszłości planie zarządzania zasobami pelagicznymi Morza Bałtyckiego, czy też dołączyć je do planu zarządzania zasobami śledzia Morza Północnego. Jako że połowy odbywają się głównie na Zachodnim Bałtyku, włączenie tej grupy do planu bałtyckiego zdaje się rozsądnym wyborem. Jednakże przydział kwot dla tego zasobu oparty jest na zasadzie pół na pół z równym podziałem między obszarami IIIa a SD Wymiar międzynarodowy Rosja

17 Dwa stada bałtyckich ryb pelagicznych śledź w Bałtyku Środkowym oraz szprot dzielone są z Federacją Rosyjską. Od wygaśnięcia Konwencji Gdańskiej w 2006 roku UE ustaliła niezależne środki zarządzania na Bałtyku. Jednakże w 2009 roku zostało podpisane nowe porozumienie dwustronne dotyczące zarządzania rybołówstwem. W ramach tego aktu istnieje możliwość rozwijania i negocjowania wspólnych środków zarządzania. Pomimo iż większość uprawnień do połowów ryb pelagicznych należy do UE, trzeba zbadać, jak bardzo uzasadnione i wzajemnie korzystne może być opracowanie wspólnego podejścia do zarządzania w ramach wdrażania tego porozumienia. Proponowane tematy do dyskusji: 6. Czy zachodniobałtyckie stado śledzia powinno zostać włączone do planu zarządzania zasobami pelagicznymi na Bałtyku czy też uwzględnione w planie dla śledzia Morza Północnego? 7. Na jakich zagadnieniach należy skupić się w ramach współpracy z Rosją, jeśli chodzi o plan zarządzania? 5.4. Zasady kontroli odłowu i strefy zarządzania Pakiet narzędziowy cz. I Długoterminowy plan zarządzania ustanowi wiążące zasady dla corocznego ustalania TAC w stosunku do uzgodnionych zamierzeń i celów w kontekście doradztwa naukowego ICES i STECF. Zgodnie z istniejącymi politykami plan zarządzania powinien doprowadzić do sytuacji, w której do 2015 roku wszystkie stada będą eksploatowane zgodnie z zasadą maksymalnego zrównoważonego odłowu. Połowy niektórych zasobów pelagicznych już są zbliżone do tych celów (patrz poniższa tabela), jednakże dla niektórych stad osiągnięcie tego poziomu będzie oznaczało redukcję do 2015 roku. Należy zatem przedyskutować, jakimi etapami można dojść do niezbędnych cięć całkowitych. Jedną z możliwości jest zmierzanie do zmniejszenia F w równych, rocznych etapach, jednakże mogą także istnieć argumenty przemawiające za innym rozkładem tych działań. Tabela 3: Porównanie celuf i statusu quof Śledź Zachodniego Bałtyku Śledź Środkowego Bałtyku Śledź Zatoki Ryskiej Szprot Śledź Morza Botnickiego celf < 0,25 0,22 0,26 0,40 <0,16 statusquof 0,29 0,25 0,39 0,52 0,15 Obszary zarządzania Dla niektórych zasobów pelagicznych ustalanie TAC odbywa się pod kątem obszaru zarządzania, a nie danego stada, a zatem jeden limit obejmuje kilka stad lub części różnych stad. Śledź Morza Botnickiego i Zatoki Botnickiej: Ustanowiono jedną wartość TAC dla dwóch stad. Jako że stado Morza Botnickiego jest o wiele większe, doradztwo dotyczące tego zasobu uznano za dominujące przy ustalaniu poziomu TAC. Obecnie nie ma przesłanek mówiących o

18 tym, że mogłoby to wywrzeć negatywny wpływ, lecz przy braku pełnej oceny stada dla tego zasobu należy przedyskutować, czy to podejście jest zgodne z istniejącą polityką ochrony. Śledź Środkowego Bałtyku oraz Zatoki Ryskiej: TAC wyznacza się według obszaru, uwzględniając migrację zasobów pomiędzy poszczególnymi obszarami. Biorąc pod uwagę, że stado śledzia Bałtyku Środkowego jest o wiele większe niż to z Zatoki Ryskiej, na TAC dla tego ostatniego regionu znaczący wpływ ma doradztwo naukowe dla stada śledzia środkowobałtyckiego. Może to na przykład spowodować podniesienie TAC w Zatoce Ryskiej, nawet jeśli doradza się mniejszą eksploatację zasobu. Śledź Zachodniego Bałtyku powód do zmartwień: Biorąc pod uwagę obecną sytuację stada oraz negatywne perspektywy jego rozwoju, należy zwrócić szczególną uwagę na system zarządzania tego zasobu i jego rozkład. Stado przemieszcza się pomiędzy SD a obszarem IIIa, gdzie odbywają się łączne połowy ze stadem śledzia Morza Północnego odbywającego tarło na jesieni (NSAS). TAC dla tego stada przydzielany jest zgodnie z politycznie uzgodnionym podziałem pół na pół pomiędzy dwoma obszarami, aczkolwiek realna dystrybucja połowów może nieco odbiegać od tego stanu. Decyzje co do TAC dotyczące tych dwóch obszarów zapadają w różnym czasie: poziom połowów dla Zachodniego Bałtyku ustalany jest w październiku, a dla regionu IIIa w grudniu. Ostateczny poziom TAC dla rejonu IIIa zależy także od negocjacji z Norwegią, ze względu na obecność śledzia NSAS w tych wodach. Ogranicza to skuteczność TAC, ustalanego jako środek ochrony. Należy omówić, czy obecny system przydziału TAC jest odpowiedni, czy też należy ustalić zasady, które zapewnią spójne podejście do ustalania TAC dla obu rejonów. Dokonując przeglądu istniejącego systemu ustalania TAC dla tych stad, można rozważyć zastosowanie dodatkowych lub alternatywnych środków technicznych mających poprawić selektywność lub zapewnić środki ochronne, by wspierać eksploatację zasobów zgodnie zamierzeniami i celami planu (patrz następny dział). Proponowane tematy do dyskusji: 8. W jakich etapach należy zredukować F, by osiągnąć maksymalny połów zrównoważony (FMSY) do 2015? 9. Czy istniejące obszary zarządzania powinny być zrewidowane dla niektórych stad? 10. Które obszary należy zmienić i w jaki sposób? 11. Jeśli obecne obszary zarządzania będą utrzymane dla zachodniego stada śledzia, jak można zapewnić spójność w systemie ustalania TAC dla SD IIIa oraz SD 22-24? 5.5. Środki techniczne Pakiet narzędziowy cz. II Rozporządzenie Rady 2187/ określa środki techniczne dla połowów ryb pelagicznych. Ustala, na przykład, minimalne wielkości procentowe gatunków docelowych w zależności od 9 Rozporządzenie Rady (WE) nr 2187/2005

19 obszaru i rozmiaru sprzętu rybackiego, jak również ogranicza przyłowy innych gatunków, takich jak dorsz. W przypadkach, gdy prowadzone są łączne połowy szprota i śledzia, rozporządzenie o rocznych uprawnieniach do połowów TAC i kwotach 10 stanowi, że nieposortowane połowy mogą być wyładowywane jedynie do chwili wyczerpania się jednej z dwóch kwot. Podczas gdy limity kwot muszą być respektowane i stanowią ważne narzędzie do zagwarantowania zrównoważonej eksploatacji, w niektórych przypadkach system ten może ograniczyć skuteczne wykorzystanie kwot. Można rozważyć, czy należy podejmować dalsze działania, które pozwolą na bardziej skuteczne wykorzystanie kwot na mieszanych łowiskach pelagicznych. Ponadto należy omówić, w jakim zakresie można zminimalizować przyłowy gatunków niebędących gatunkami docelowymi. Opisany powyżej system ustalania TAC dla obszarów zarządzania raczej niż dla stad w niektórych przypadkach może nie prowadzić do skutecznego i zrównoważonego wykorzystania zasobów zgodnie z planem. Należy tu omówić, czy można wprowadzić dalsze środki zmierzające do zwiększenia selektywności. Na przykład, obecne wymieszanie stad NSAS i śledzia zachodniobałtyckiego odbywającego tarło na wiosnę (WBSS) w rejonie SD IIIa może różnić się w zależności od sezonu oraz rozkładu przestrzennego. Ten fakt można wykorzystać do lepszego skalibrowania systemu zarządzania połowami dla tych stad, poprzez ustalanie sezonów i rejonów zamknięcia połowów. Proponowane tematy do dyskusji: 12. Czy istniejące środki techniczne są wystarczająco kompletne i skuteczne? 13. Czy potrzebne są dalsze środki, by poprawić selektywność docelowych/niedocelowych stad/gatunków? 14. Jakie środki sugerowaliby Państwo? 5.6. Inspekcje i kontrole Wszyscy na pokład? Reguły i zasady inspekcji i kontroli zostały opisane w rozporządzeniu w sprawie kontroli 11 oraz w rozporządzeniu Rady 2187/2005, które stanowi, że nieposortowane połowy mogą być wyładowywane tylko w portach, gdzie prowadzony jest program kontroli wyrywkowych. Chociaż rozporządzenie w sprawie kontroli ustala zasady i normy dla całości wód wspólnotowych, daje także możliwość określenia dalszych środków w ramach planów wieloletnich. W związku z tym zaleca się opracowanie szczegółowych środków dla przedmiotowych łowisk i obszaru, by upewnić się, że przepisy ustalone w planie będą respektowane. Proponowane tematy do dyskusji: 15. Czy obecne środki kontroli i inspekcji są kompletne i skuteczne? 10 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1226/ Rozporządzenie Rady (WE) nr 1224/2009

20 16. Jakiego rodzaju dalsze środki mogą okazać się potrzebne, by kontrolować zgodność z zasadami kontroli odłowów, środkami technicznymi i innymi przepisami przewidzianymi w przyszłym planie? 5.7. Monitoring i działania następcze Czy postępujemy właściwie? Podobnie jak w przypadku wieloletniego planu dla dorsza bałtyckiego, długofalowy plan zarządzania dla ryb pelagicznych na Morzu Bałtyckim powinien zapewnić możliwość ewentualnego dostosowania środków i celów, by upewnić się, że cele planu zostaną zrealizowane. Konieczne w tym względzie będzie solidne doradztwo naukowe na temat rozwoju zasobów oraz sektora rybołówstwa, jak również monitoring środków zarządzania. Jeśli chodzi o sektor rybołówstwa, MRAG podkreślała pewne ograniczenia w przewidywaniu efektów różnych opcji zarządzania, jak również fakt, że dane gospodarcze dla części sektora są słabo dostępne. Co więcej, floty nie mogą być traktowane jako niezależne branże, ponieważ ogranicza to skuteczność dostępnych modeli. Jeśli chodzi zaś o stada, obecnie dostępne jest doradztwo dla większości z nich, ale nie dla wszystkich zasobów. Dla niektórych doradztwo naukowe jest dostępne jedynie częściowo, z powodu braku danych. Co więcej, jakość danych jest bardzo różna, w zależności od tego, na przykład, jaki jest sposób doboru próby i liczba nieprawidłowych odpowiedzi. Zarządzanie TAC według obszarów, obejmujących kilka stad, w niektórych przypadkach utrudnia analizę sytuacji poszczególnych indywidualnych stad. Rada ICES oświadczyła, że wzmocnienie współpracy pomiędzy sektorem rybołówstwa a światem nauki jest dobrym rozwiązaniem poprawiającym możliwości oceny zasobów oraz jakość doradztwa naukowego. Sugestie rady w tej kwestii zostały podsumowane w dziale Uwagi te należy przedyskutować, by sprawdzić, w jakim zakresie mogą wspierać analizy naukowe i jak można je wdrażać w praktyce. Ponadto należy zastanowić się, jakie jeszcze elementy są potrzebne do dostarczenia niezbędnych danych, biorąc pod uwagę istniejące systemy zbierania informacji 12, jak również możliwość składania indywidualnych zapytań naukowych lub promowania/wspierania badań nakierowanych oraz projektów pilotażowych. Proponowane tematy do dyskusji: 17. Jak można zagwarantować zgromadzenie wszystkich danych niezbędnych do analizy sytuacji stada i sektora oraz do monitoringu wdrażania planu? 18. Czy są Państwo w stanie określić dalsze potrzeby w zakresie badań lub analiz naukowych? 19. Czy cele związane z badaniami lub nauką powinny wejść w skład planu? 12 Rozporządzenie Rady (WE) nr 199/2008

21 5.8. Dalszy rozwój W kierunku zarządzania opartego na łowiskach oraz EBM W procesie ustalania planu zarządzania opartego już na dostępnych informacjach i koncepcjach, należy wspierać dalszy rozwój systemu zarządzania zgodnego ze Wspólną Polityką Rybołówstwa. By zaplanować odpowiednie działania następcze i skoordynowane inicjatywy w ramach dalszego rozwoju, należy rozważyć uwzględnienie w planie odpowiednich celów długofalowych. Ze względu na cechy ryb pelagicznych i powiązanych łowisk w Morzu Bałtyckim poddano tu pod dyskusję dwie przykładowe koncepcje. Zarządzanie oparte na łowiskach Większość planów zarządzania opiera się obecnie na ustalaniu celów i na powiązanych zasadach kontroli odłowów dla poszczególnych stad, bez uwzględniania zasobów często łowionych w ramach połowów mieszanych. Z takim podejściem związane jest ryzyko, że kwoty nie zostaną w pełni wykorzystane lub że powstanie niepożądane zjawisko przyłowów. W sytuacji, gdy znaczna ilość połowów pelagicznych w Morzu Bałtyckim pochodzi z łowisk mieszanych, warto rozważyć opracowanie systemu zarządzania opartego na łowiskach, jako następny etap w zarządzaniu bałtyckimi zasobami pelagicznymi. Zarządzanie w oparciu o ekosystem Ponadto różne stada i gatunki, eksploatowane na Morzu Bałtyckim, są ściśle powiązane poprzez sieć pokarmową, która wpływa na zmianę liczebności zasobów, jak również na możliwości połowowe. Doradztwo ICES, podsumowane w dziale 4.1, pokazuje pewne możliwe skutki, które te interakcje mogłyby wywrzeć na łowiska i vice versa, w szczególności na dorsza i zasoby pelagiczne w Środkowym Bałtyku. Należy omówić inne rozważania dotyczące środków, które pozwoliłyby przełożyć te działania na plan zarządzania, jeśli okaże się to konieczne. Proponowane tematy do dyskusji: 20. Co jest potrzebne, by opracować, w ramach kolejnego etapu rozwoju, system zarządzania oparty o łowiska dla zasobów pelagicznych? Czy to powinien być cel niniejszego planu? 21. Jakie elementy byłyby potrzebne, by opracować podejście oparte na EBM dla Morza Bałtyckiego? Czy to powinien być cel niniejszego planu? 22. Jak możemy rozwiązać problem interakcji pomiędzy dorszem a zasobami pelagicznymi w ramach przyszłego zarządzania?