CHARAKTERYSTYKA FUNKCJI MORSKIEJ PAŃ STWA. CZYNNIKI WARUNKUJĄ CE, ICH ZMIANY ORAZ SKUTKI

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "CHARAKTERYSTYKA FUNKCJI MORSKIEJ PAŃ STWA. CZYNNIKI WARUNKUJĄ CE, ICH ZMIANY ORAZ SKUTKI"

Transkrypt

1 ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK XLVIII NR 3 (170) 2007 Józef Urbań ski Wacł aw Morgaś Zdzisł aw Kopacz Akademia Marynarki Wojennej CHARAKTERYSTYKA FUNKCJI MORSKIEJ PAŃ STWA. CZYNNIKI WARUNKUJĄ CE, ICH ZMIANY ORAZ SKUTKI STRESZCZENIE W niniejszym artykule podjęto próbę przedstawienia funkcji morskiej państwa morza wewnętrznego, a w szczególności funkcji morskiej Polski. Zdefiniowano podstawowe pojęcia i scharakteryzowano przyjęte założenia. Omówiono podstawowe czynniki warunkujące zakres i treść funkcji morskiej państwa oraz zmiany tej funkcji powodowane zmianami czynników ją warunkujących. Szczególną uwagę zwrócono na czynniki środowiskowe oraz na współczesny terroryzm, które w bardzo dużym stopniu determinują treść i charakter funkcji morskiej państwa. Słowa kluczowe: funkcja morska państwa, bezpieczeństwo morskie, ochrona morska, obrona morska. WSTĘP A oto definicje podstawowych pojęć oraz krótka charakterystyka założeń przyjętych w niniejszym artykule. Funkcja morska państwa to funkcja realizowana przez odpowiednie wyspecjalizowane instytucje. Obejmuje trzy funkcje składowe: bezpieczeństwa morskiego, ochrony i obrony. Wynika z politycznych, ekonomicznych i środowiskowych warunków i interesów państwa oraz z międzynarodowych wymagań i zobowiązań. Środowiskowe warunki, o których mowa, wynikają z właściwości środowiska morskiego oraz konieczności zapewnienia odpowiednich warunków dla działalności 91

2 Józef Urbański, Wacław Morgaś, Zdzisław Kopacz ludzkiej. Środowisko morskie to środowisko fizyczno-geograficzne oraz środowisko operacyjne. Przedmiot morskiego środowiska fizyczno-geograficznego jest oczywisty i nie wymaga wyjaśnień. Natomiast morskie środowisko operacyjne jest określone przez rodzaje działalności ludzkiej na morzu oraz przez intensywność tej działalności. Morskie środowisko operacyjne, obok środowiska fizyczno-geograficznego, warunkuje stan zagrożeń dla działalności ludzkiej na morzu, czyli stan bezpieczeństwa morskiego. Funkcja bezpieczeństwa morskiego to jedna z trzech składowych funkcji tworzących funkcję morską państwa. Polega ona na stworzeniu niezbędnych warunków do utrzymania na odpowiednio niskim poziomie zagrożeń morskich, generowanych zarówno przez środowisko fizyczno-geograficzne, jak i morskie środowisko operacyjne, tj. na zapewnieniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa życia i mienia na morzu oraz bezpieczeństwa środowiska morskiego przed zanieczyszczeniami generowanymi działalnością ludzką na morzu. Funkcja ochrony morskiej to funkcja ochrony przed terroryzmem, piractwem, nielegalną imigracją oraz od przemytem narkotyków i wszelkimi innymi nielegalnymi towarami, zwłaszcza tymi, które mogą być użyte do działalności terrorystycznej: Funkcja obrony morskiej polega głównie na: zapewnieniu zdolności i gotowości do działań sił morskich w różnych akwenach morskich; utrzymaniu gotowości do obrony państwa od strony morza oraz realizowaniu odpowiednich zadań ochrony na polskich obszarach morskich, w ścisłej współpracy z innymi strukturami państwa ; udziale w międzynarodowych operacjach NATO, Unii Europejskiej, Organizacji Narodów Zjednoczonych i innych. Dalej przedstawiono następujące zagadnienia: charakterystykę czynników warunkujących treść funkcji morskiej państwa; charakterystykę funkcji morskiej państwa w końcu XX wieku; charakterystykę funkcji morskiej państwa na początku XXI wieku; tendencje zmian funkcji morskiej państwa. 92 Zeszyty Naukowe AMW

3 Charakterystyka funkcji morskiej państwa. Czynniki warunkujące, ich zmiany oraz skutki CHARAKTERYSTYKA CZYNNIKÓW WARUNKUJĄCYCH TREŚĆ FUNKCJI MORSKIEJ PAŃSTWA Rodzaje i zakres zadań bezpieczeństwa morskiego, ochrony i obrony na morzu, które określają treść funkcji morskiej państwa, jest zdeterminowana wieloma czynnikami. Do najważniejszych należy zaliczyć: geograficzne; polityczno-prawne; ekonomiczne; polityczno-militarne; środowiskowe; organizacyjno-technologiczne, zwłaszcza stopień wykorzystania postępu naukowo- -technicznego. Czynniki geograficzne w bardzo dużym stopniu oddziałują na wszystkie pozostałe czynniki, z wyjątkiem organizacyjnych, które determinują treść funkcji morskiej państwa. Do podstawowych czynników geograficznych należy zaliczyć: położenie państwa względem światowego wszechoceanu (odległość, dostępność, wrażliwość środowiska na zanieczyszczenia itp.), a także sąsiadów, dostęp do źródeł surowców energetycznych, poziom zagrożeń ze strony terroryzmu itp. Czynniki polityczno-prawne również w bardzo dużym stopniu wpływają na charakter funkcji morskiej państwa. Należą do nich w pierwszym rzędzie międzynarodowe konwencje, zwłaszcza konwencje morskie. Jest ich bardzo wiele. Do podstawowych konwencji determinujących poziom bezpieczeństwa morskiego, w tym poziom zagrożenia środowiska morskiego zanieczyszczeniami powodowanymi działalnością ludzką na morzu, zaliczane są: SOLAS 74, MARPOL 73/84 oraz międzynarodowa konwencja o ochronie środowiska obszaru Morza Bałtyckiego, Wspomniane tu konwencje w sposób prawie jednakowy dotyczą wszystkich państw morskich, dlatego nie będziemy ich charakteryzować. Ale jest jedna szczególna: uchwalona w 1982 roku, a wprowadzona w życie w 1994 roku konwencja prawa morza Narodów Zjednoczonych (United Nation Convention on Law of Sea UNCLOS III), która w różnym stopniu dotyczy różnych państw, w zależności od ich położenia geograficznego. W bardzo dużym stopniu wpływa ona na całą gospodarkę, zwłaszcza na tzw. gospodarkę morską państwa. Ma istotny wpływ na funkcjonowanie gospodarki także naszego kraju. Poprzez rozszerzenie pasa wód terytorialnych, utworzenie pasa wód przyległych oraz ustalenie wyłącznych stref ekonomicznych (Exlusive Economic Zones) oraz obszarów szelfu kontynentalnego w dużym stopniu 3 (170)

4 Józef Urbański, Wacław Morgaś, Zdzisław Kopacz pozbawiła Polskę warunków sprzyjających państwu morskiemu. Z wyjątkiem zachowania swobody żeglugi wspomniana konwencja odcięła nas od dostępu do zasobów światowego oceanu. Ale czynniki polityczne warunkujące treść funkcji morskiej państwa to również udział Polski w tzw. regionalnych blokach i wspólnotach polityczno-ekonomicznych. Zagadnienia te będą bardziej szczegółowo przedstawione w dalszej części niniejszego artykułu. Czynniki ekonomiczne warunkujące treść funkcji morskiej państwa są w bardzo dużym stopniu uzależnione od stosunków politycznych, zwłaszcza tych, które wpływają na gospodarkę morską, szczególnie na jej część bezpośrednio związaną z działalnością ludzką na morzu. Należy tu w pierwszym rzędzie wymienić następujące rodzaje przemysłów morskich : żeglugę; rybołówstwo; morski sektor rekreacyjno-turystyczno-sportowy; eksploatację surowców energetycznych we własnej wyłącznej strefie ekonomicznej; wiele innych przemysłów zaliczanych do tzw. morskich (przemysł okrętowy, oceanotechniczny itp.). Czynniki polityczno-militarne również w bardzo dużym stopniu warunkują charakter funkcji morskiej państwa, zwłaszcza jej działań zaliczanych do morskich zadań obronnych, a ściślej morskich zadań militarnych. Do najważniejszych czynników tej grupy należy zaliczyć: układ sił polityczno-militarnych w świecie oraz regionie; źródła konfliktów zbrojnych i ich położenie; znaczenie polityczno-militarne własnego państwa, szczególnie jego sił morskich; przynależność kraju do regionalnych bloków, sojuszy i wspólnot o charakterze militarnym (NATO) oraz o charakterze polityczno-ekonomicznym (np. Unia Europejska); przynależność do koalicji państw zwalczających międzynarodowy terroryzm. Spośród środowiskowych czynników warunkujących treść funkcji morskiej państwa w pierwszym rzędzie należy wymienić: spodziewany, tj. szacowany, poziom zagrożenia środowiska morskiego przez zanieczyszczenia powodowane działalnością ludzką na morzu, który zależy głównie od ilości przewożonych surowców energetycznych (ropa i gaz) oraz od stopnia wrażliwości środowiska morskiego na zanieczyszczenia; poziom zagrożeń ze strony terroryzmu morskiego itp. 94 Zeszyty Naukowe AMW

5 Charakterystyka funkcji morskiej państwa. Czynniki warunkujące, ich zmiany oraz skutki Czynniki organizacyjno-technologiczne to głównie stopień wykorzystania postępu naukowo-technicznego, który ma bardzo istotny wpływ na treść, a ściślej jakość realizacji funkcji morskiej państwa. Wykorzystanie postępu naukowo- -technicznego w realizacji wspomnianej funkcji zależy głównie od: stopnia rozwoju naukowo-technicznego kraju, zwłaszcza rozwoju tzw. technologii morskich; adekwatności i umiejętności użycia nowoczesnych technologii morskich, zwłaszcza realizacji: obserwacji i monitoringu, wymiany informacji, wsparcia nawigacyjnego, poszukiwania i ratownictwa morskiego, likwidowania skutków katastrof ekologicznych dla środowiska morskiego itp. CHARAKTERYSTYKA FUNKCJI MORSKIEJ PAŃSTW W KOŃCU XX WIEKU Z punktu widzenia treści funkcji morskiej państwa i jej realizacji koniec XX wieku, a ściślej jego ostatnie ćwierćwiecze, był bardzo zróżnicowany, i to z wielu względów. Był to okres, kiedy w największym stopniu uwidoczniły się ujemne, a nawet katastrofalne skutki środowiskowych zaniedbań. W najostrzejszej formie wystąpiły one w południowej części Bałtyku. Ale był to również czas burzliwych zmian i społeczno-politycznych transformacji w Europie Wschodniej. Nie będziemy tu jednak szczegółowo charakteryzować zmian poszczególnych czynników warunkujących treść funkcji morskiej państwa. Ograniczymy się jedynie do wymienienia najbardziej istotnych, zdaniem autorów, wydarzeń, które wywarły zasadniczy wpływ na treść i realizację funkcji morskiej państwa w tym okresie, tj. na treść i sposoby realizacji trzech jej funkcji składowych. A oto wspomniane wydarzenia: istnienie i trwanie paktu państw Układu Warszawskiego i RWPG; podejmowanie zdecydowanych i efektywnych przedsięwzięć w celu zahamowania dalszej degradacji środowiska morskiego (międzynarodowa konwencja MARPOL 73/78 oraz konwencja o ochronie środowiska morskiego Morza Bałtyckiego, czyli pierwsza wersja konwencji helsińskiej, 1973); 3 (170)

6 Józef Urbański, Wacław Morgaś, Zdzisław Kopacz konferencja o bezpieczeństwie i współpracy w Europie i jej końcowy akt: Deklaracja Helsińska, 1975; zapoczątkowanie i rozpad bloku państw Układu Warszawskiego, ; uchwalenie i wejście w życie konwencji o prawie morza Narodów Zjednoczonych (UNCLOS III) ; zapoczątkowanie i rozwój współpracy wojskowej z państwami sojuszu NATO (Partnerstwo dla Pokoju, 1994; przyjęcie Polski do NATO, 1999). Funkcję bezpieczeństwa morskiego tego okresu można opisać następująco: najbardziej charakterystyczną właściwością tej funkcji w omawianym okresie była zmiana głównych jej priorytetów. Przez bardzo długi czas podstawowym priorytetem było zapewnienie bezpieczeństwa mienia i życia na morzu od zagrożeń generowanych zarówno przez fizyczno-geograficzne środowisko morskie, jak i przez operacyjną składową tego środowiska. Natomiast pod koniec lat sześćdziesiątych, zwłaszcza po katastrofie pierwszego w świecie supertankowca Torrey Canyon w kanale La Manche w 1967 roku, priorytetom stało się bezpieczeństwo środowiska morskiego od zanieczyszczeń powodowanych przez okręty (statki). Bardzo istotnym wydarzeniem mającym wpływ na zmianę punktu widzenia bezpieczeństwa morskiego było również powołanie Służby Poszukiwania i Ratownictwa Morskiego (SAR) na mocy międzynarodowej konwencji SAR 79. Należy stwierdzić, że funkcja bezpieczeństwa morskiego, pomimo wielu zawirowań sytuacji polityczno-społecznych tego okresu, była realizowana stosunkowo sprawnie i efektywnie. Dotyczy to również Morza Bałtyckiego. To niewątpliwie bardzo duża zasługa Międzynarodowej Organizacji Morskiej (International Maritime Organization IMO), która sprawnie koordynowała i nadal koordynuje międzynarodową współpracę w dziedzinie bezpieczeństwa morskiego. Głównym celem realizacji funkcji ochrony morskiej była ochrona polityczno- -ekonomicznych, zwłaszcza politycznych, interesów państwa na morzu. W odniesieniu do naszego kraju i innych państw socjalistycznych główny cel tej funkcji stanowiła ochrona przed nielegalnym przekraczaniem granicy państwa, w szczególności przeciwdziałanie nielegalnemu opuszczeniu kraju drogą morską. Charakter funkcji ochrony morskiej zaczął się znacznie zmieniać na początku lat dziewięćdziesiątych. W tym bowiem czasie, tj. jeszcze przed formalnym wejściem w życie międzynarodowej konwencji prawa morza Narodów Zjednoczonych (UNCLOS III, 1994), której postanowienia dotyczyły poszerzania pasa wód terytorialnych, utworzenia pasa wód przyległych i utworzenia wyłącznych stref ekonomicznych, zaczęła gwałtownie zmieniać się sytuacja prawna na morzach i oceanach 96 Zeszyty Naukowe AMW

7 Charakterystyka funkcji morskiej państwa. Czynniki warunkujące, ich zmiany oraz skutki świata, także na obszarze Morza Bałtyckiego. Powstała wówczas konieczność skutecznej kontroli, między innymi stałego monitoringu stanu zanieczyszczeń w tych strefach. Charakter, treść oraz sposoby realizacji funkcji obrony na morzu pod koniec XX wieku były przedmiotem największych zmian, nieporównywalnych z pozostałymi funkcjami morskimi. Było to spowodowane zarówno zmianą układu sił i stosunków społeczno-militarnych w świecie, jak i zmianą stosunków politycznych w państwach byłego bloku sowieckiego. Prawie do końca lat osiemdziesiątych Polska Marynarka Wojenna stanowiła część składową Zjednoczonej Floty Bałtyckiej Państw Układu Warszawskiego. Jej podstawowym zadaniem była obrona własnego wybrzeża i linii komunikacyjnych wzdłuż niego. Z kolei podstawowym zadaniem Zjednoczonej Floty Bałtyckiej Państw Układu Warszawskiego było opanowanie cieśnin bałtyckich w celu umożliwienia wyjścia Floty Bałtyckiej ZSRR na obszar Morza Północnego. Cele funkcji obrony morskiej radykalnie zaczęły się zmieniać na początku lat dziewięćdziesiątych (Partnerstwo dla Pokoju, 1994; przystąpienie do NATO, 1999), nie mogąc się ograniczać wyłącznie do obszaru Morza Bałtyckiego. Powstała konieczność udziału polskich sił morskich w operacjach prowadzonych przez NATO oraz w innych operacjach sankcjonowanych przez ONZ. Jeszcze przed przystąpieniem Polski do programu Partnerstwo dla Pokoju nasze okręty wojenne ORP Wodnik i ORP Piast uczestniczyły w 1991 roku w operacji Pustynna Burza (Irak). Należy dodać, że funkcja morska państwa realizowana była wówczas przez trzy różne struktury morskie, a mianowicie: morskie instytucje operacyjne (administracja morska, służba SAR itp.); Morską Brygadę Wojsk Ochrony Pogranicza; Marynarkę Wojenną PRL. Główną zasadą współpracy i współdziałania powyższych struktur morskich państwa była zasada ścisłego podziału zadań między nimi. CHARAKTERYSTYKA FUNKCJI MORSKIEJ PAŃSTWA NA POCZĄTKU XXI WIEKU Wiek XXI od samego swego początku zwiastował wydarzenia, które 11 września 2001 roku rozpoczęły fundamentalne zmiany politycznych, ekonomicznych i społecznych stosunków we współczesnym świecie. Zniszczenie wież World Trade 3 (170)

8 Józef Urbański, Wacław Morgaś, Zdzisław Kopacz Center w Nowym Jorku oraz atak na Pentagon i udaremniony atak na Biały Dom zapoczątkowały nowy rozdział historii współczesnego świata, rozdział globalnej wojny ze światowym terroryzmem. Wydarzenia te spowodowały zmiany zarówno w przedmiocie oraz sposobach realizacji funkcji morskiej państwa, jak i we wszystkich funkcjach składowych bezpieczeństwa morskiego oraz ochrony i obrony. Innym bardzo istotnym dla nas wydarzeniem, które wywarło wpływ na funkcję morską państwa, było przyjęcie Polski do Unii Europejskiej w marcu 2004 roku. W wyniku tragicznych zajść w Stanach Zjednoczonych Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO) w grudniu 2002 roku zwołała w Londynie międzynarodową konferencję morską państw sygnatariuszy międzynarodowej konwencji SOLAS 74. Konferencja ta uchwaliła cały pakiet nowych uregulowań legislacyjnych dotyczących bezpieczeństwa morskiego i ochrony. Najważniejszym, fundamentalnym ich skutkiem było zapoczątkowanie integracji funkcji bezpieczeństwa morskiego i funkcji ochrony w jedną funkcję bezpieczeństwa morskiego i ochrony. Tendencja ta znalazła także swój wyraz w rozpoczętej w 2002 roku budowie systemu monitoringu ruchu statków i informacji (VTMIS) Unii Europejskiej. System ów oprócz realizacji zadań funkcji bezpieczeństwa morskiego w coraz większym stopniu pełni funkcję ochrony morskiej przed terroryzmem. Oba te fakty w sposób bardzo istotny wpłynęły na sposoby realizacji funkcji obrony morskiej. Utrwaliły zapoczątkowany już w latach dziewięćdziesiątych podział jej zadań na dwa rodzaje, a mianowicie: realizowane na własnych obszarach morskich; realizowane w oddalonych akwenach morskich. Oprócz utrwalenia się powyższego podziału zadań nastąpiło wyraźne zróżnicowanie ich ważności. Zadania na własnych obszarach morskich stały się w znacznym stopniu drugorzędne, natomiast te w oddalonych akwenach morskich podstawowe. Różnicowanie się priorytetów zadań funkcji obrony morskiej powoduje konieczność zmiany dotychczasowej struktury sił morskich państwa. Działania w oddalonych obszarach morskich to zadania nowe, związane głównie ze zwalczaniem terroryzmu. Istnieje zatem między innymi potrzeba przystosowania okrętów do długotrwałego przebywania w oddalonych akwenach morza i prowadzenia nowych operacji, zwłaszcza działań asymetrycznych. Wymaga to również istotnych zmian w przygotowaniu załóg okrętów. 98 Zeszyty Naukowe AMW

9 Charakterystyka funkcji morskiej państwa. Czynniki warunkujące, ich zmiany oraz skutki TENDENCJE ZMIAN FUNKCJI MORSKIEJ PAŃSTWA Funkcja morska państwa nieustannie dostosowuje się do kształtujących ją czynników. Spróbujemy zatem ustalić najbardziej istotne zmiany tych spośród nich, które w największym stopniu będą kształtować funkcje morskie państw naszego obszaru geograficznego, zwłaszcza państw członków Unii Europejskiej. Oto najważniejsze: można przyjąć, że wojna ze światowym terroryzmem stała się trwałym zjawiskiem społeczno-politycznym, które będzie nam towarzyszyć także w przyszłości; należy oczekiwać dalszego narastania sprzeczności oraz konfliktów religijnych i cywilizacyjnych, zwłaszcza pomiędzy cywilizacją zachodnioeuropejską a muzułmańską; należy oczekiwać stale wzrastającej fali nielegalnej imigracji, zwłaszcza z Afryki; należy oczekiwać stałego wzrostu wszystkich rodzajów działalności ludzkiej na morzu, w tym stałego wzrostu przewozu ładunków stanowiących szczególne zagrożenie dla środowiska morskiego; postępujący szybki rozwój dalekowschodniego i hinduskiego centrum społeczno- -ekonomicznego rozwoju stanowić będzie również bardzo znaczący i sprzyjający czynnik dalszej szybkiej integracji i rozwoju Unii Europejskiej; szybki postęp naukowo-techniczny będzie sprzyjał nie tylko globalizacji, ale również społecznej komunikacji i będzie służył zacieraniu się różnic, szczególnie kulturowych, między społeczeństwami; szybko postępować będzie integracja funkcji morskich państw i realizujących je struktur organizacyjnych oraz powstaną nowe regionalne, subregionalne i supraregionalne struktury realizujące te funkcje (Unia Europejska, Morze Bałtyckie, Region Północnego Atlantyku itp.). Biorąc powyższe pod uwagę, spróbujemy określić najbardziej istotne tendencje zmian funkcji morskiej Polski jako państwa członkowskiego Unii Europejskiej. W pełni uzasadnione wydają się wymienione procesy: dalszy szybki rozwój i integracja systemu monitoringu ruchu statków i informacji (Vessel Traffic Monitoring and Information System VTMIS) Unii Europejskiej; system VTMIS w coraz większym stopniu będzie stawał się zintegrowanym systemem bezpieczeństwa morskiego i ochrony, przy czym będzie on realizował 3 (170)

10 Józef Urbański, Wacław Morgaś, Zdzisław Kopacz cały wachlarz zadań ochrony morskiej, tj. ochrony przed terroryzmem, piractwem, nielegalną imigracją, przemytem narkotyków oraz wszelkich towarów, szczególnie tych, które mogą być użyte w działalności terrorystycznej; stale rozwijający się system bezpieczeństwa morskiego i ochrony Unii Europejskiej w coraz większym stopniu będzie się integrował z systemem obrony obszarów morskich Unii Europejskiej, zwłaszcza w zakresie obserwacji, monitoringu (włącznie z monitoringiem satelitarnym), wymiany informacji oraz kontroli i nadzoru nad ruchem morskim, szczególnie w najwyższych stanach zagrożenia bezpieczeństwa Unii Europejskiej. Zmiany dotyczące funkcji morskich państw członków Unii Europejskiej, w tym Polski, będą polegały głównie na: stopniowym zanikaniu istniejących i znacznych różnic struktur organizacyjnych sił i środków realizujących funkcje morskie poszczególnych państw członków Unii Europejskiej; zanikaniu różnic pomiędzy strukturami organizacyjnymi sił i środków realizujących funkcję bezpieczeństwa morskiego; wolno postępującym, głównie ze względu na różne doświadczenia historyczne i znikomą współpracę międzynarodową w przeszłości, procesie zanikania różnic struktur organizacyjnych sił i środków realizujących funkcje ochrony państw członków Unii Europejskiej; bardzo powolnym zanikaniu różnic struktur organizacyjnych sił i środków realizujących funkcje obrony morskiej na obszarach morskich państw członków Unii Europejskiej, co wynika ze znacznego zróżnicowania ich potencjałów ekonomicznych i militarnych; nie może i nie będzie to jednak stanowiło przeszkody dla nieuniknionej integracji funkcji obrony morskiej państw członków UE i kształtowania się zintegrowanej funkcji obrony morskiej obszarów morskich Unii Europejskiej oraz zintegrowanego systemu obrony morskiej tych obszarów. WNIOSKI W artykule przedstawiono funkcję morską państwa obszaru morza wewnętrznego. Autorzy mieli na myśli głównie funkcję morską Polski. Położenie geograficzne, zwłaszcza usytuowanie względem światowego oceanu, w bardzo dużym stopniu wpływa na charakter i sposoby realizacji tej funkcji, której składowe, 100 Zeszyty Naukowe AMW

11 Charakterystyka funkcji morskiej państwa. Czynniki warunkujące, ich zmiany oraz skutki tj. funkcja bezpieczeństwa morskiego, funkcja ochrony oraz funkcja obrony, przedstawione zostały na przestrzeni ostatnich lat. Opisano również najbardziej prawdopodobne, zdaniem autorów, tendencje zmian tej funkcji. A więc została ona przedstawiona w procesie jej zmian, w sposób dynamiczny, znacznie różniący się od dotychczasowego, statycznego, co pozwoliło na wskazanie wielu czynników, zwłaszcza o charakterze politycznym, które dotychczas były często pomijane. W jakim stopniu udało się autorom zrealizować ich zamierzenie nowego spojrzenia na funkcję morską państwa i czynniki ją warunkujące oraz w jakim stopniu udało się przedstawić mniej znane czynniki rozwoju tej funkcji pozostawia się ocenie czytelników tego artykułu. Autorzy wyrażają przekonanie, że będzie ona dla nich pozytywna. BIBLIOGRAFIA [1] Jones S., Maritime Security, A Practical Guide, The Nautical Institute, London [2] Kopacz Z., Morgaś W., Urbański J., Skoordynowany System Bezpieczeństwa Morskiego, Ochrony i Obrony jako ważny czynniki w wojnie ze światowym terroryzmem, Myśl Wojskowa 2006, nr 1. [3] Kopacz Z., Morgaś W., Urbański J., The Maritime Safety System, Its Components and Elements, The Journal of Navigation, 2001, No 2. [4] Międzynarodowe konwencje morskie (UNCLOS III, SOLAS 74, COLREG 72, MARPOL 73/78, STCW 78/95, SAR 79, konwencja HELCOM 92); Directive 2002/59/EU of European Parliament and Council i inne. [5] Proceedings of The Second IEEE Informational Conference on Technologies for Homeland Security and Safety, Kader Has University of Istambul, Turkey, October 9 13, ABSTRACT The paper attempts to present maritime functions of a state situated on a land-lacked sea, especially maritime functions of Poland. The fundamental notions are defined and assumptions adopted are charcterized. It also discusses the basic factors affecting the scope and 3 (170)

12 Józef Urbański, Wacław Morgaś, Zdzisław Kopacz contents of the maritime function and changes in this function caused by changes in factors affecting it. Special attention is paid to environmental factors and present-day terrorism, which, to a large extent, determine the contents and character of maritime function of a state. Recenzent dr hab. Piotr Mickiewicz, prof. Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji 102 Zeszyty Naukowe AMW

ŻEGLUGA MORSKA: JEJ PRZEDMIOT, ZASADY ZARZĄDZANIA ORAZ ZARZĄDZANIE JEJ BEZPIECZEŃSTWEM MORSKIM I OCHRONĄ NA POŁUDNIOWYM BAŁTYKU

ŻEGLUGA MORSKA: JEJ PRZEDMIOT, ZASADY ZARZĄDZANIA ORAZ ZARZĄDZANIE JEJ BEZPIECZEŃSTWEM MORSKIM I OCHRONĄ NA POŁUDNIOWYM BAŁTYKU ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK XLVIII NR 4 (171) 2007 Józef Urbań ski Wacł aw Morgaś Zdzisł aw Kopacz Akademia Marynarki Wojennej ŻEGLUGA MORSKA: JEJ PRZEDMIOT, ZASADY ZARZĄDZANIA ORAZ

Bardziej szczegółowo

J. Urbański, W. Morgaś, Z. Kopacz Instytut Nawigacji i Hydrografii Morskiej, Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni

J. Urbański, W. Morgaś, Z. Kopacz Instytut Nawigacji i Hydrografii Morskiej, Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni J. Urbański, W. Morgaś, Z. Kopacz Instytut Nawigacji i Hydrografii Morskiej, Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni BEZPIECZEŃSTWO MORSKIE I OCHRONA ŻEGLUGI ORAZ ZARZĄDZANIE NIMI; PRÓBA IDENTYFIKACJI I SPECYFIKACJI

Bardziej szczegółowo

KRAJOWY SYSTEM BEZPIECZEŃ STWA MORSKIEGO W ZINTEGROWANEJ POLITYCE UNII EUROPEJSKIEJ

KRAJOWY SYSTEM BEZPIECZEŃ STWA MORSKIEGO W ZINTEGROWANEJ POLITYCE UNII EUROPEJSKIEJ ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK LII NR 2 (185) 2011 Zdzisł aw Kopacz Wacł aw Morgaś Akademia Marynarki Wojennej KRAJOWY SYSTEM BEZPIECZEŃ STWA MORSKIEGO W ZINTEGROWANEJ POLITYCE UNII EUROPEJSKIEJ

Bardziej szczegółowo

WPŁ YW WSPÓŁ CZESNYCH WARUNKÓW Ś RODOWISKA NAWIGACJI MORSKIEJ NA JEJ ROZWÓJ

WPŁ YW WSPÓŁ CZESNYCH WARUNKÓW Ś RODOWISKA NAWIGACJI MORSKIEJ NA JEJ ROZWÓJ ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK XLX NR 2 (177) 2009 Józef Urbań ski Wacł aw Morgaś Mariusz Mię sikowski Akademia Marynarki Wojennej WPŁ YW WSPÓŁ CZESNYCH WARUNKÓW Ś RODOWISKA NAWIGACJI

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA BAZY DANYCH NAWIGACYJNO-HYDROGRAFICZNEGO ZABEZPIECZENIA (NHZ) NA POLSKICH OBSZARACH MORSKICH

KONCEPCJA BAZY DANYCH NAWIGACYJNO-HYDROGRAFICZNEGO ZABEZPIECZENIA (NHZ) NA POLSKICH OBSZARACH MORSKICH ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK LII NR 3 (186) 2011 Czesł aw Dyrcz Akademia Marynarki Wojennej KONCEPCJA BAZY NAWIGACYJNO-HYDROGRAFICZNEGO ZABEZPIECZENIA (NHZ) NA POLSKICH OBSZARACH MORSKICH

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKI SYSTEM MONITORINGU RUCHU STATKÓW I INFORMACJI

EUROPEJSKI SYSTEM MONITORINGU RUCHU STATKÓW I INFORMACJI ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK XLVIII NR 2 (169) 2007 Zdzisł aw Kopacz Wacł aw Morgaś Józef Urbań ski Akademia Marynarki Wojennej EUROPEJSKI SYSTEM MONITORINGU RUCHU STATKÓW I INFORMACJI

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MORSKIEGO PAŃSTWA. Kmdr prof. dr hab. Tomasz SZUBRYCHT

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MORSKIEGO PAŃSTWA. Kmdr prof. dr hab. Tomasz SZUBRYCHT STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA MORSKIEGO PAŃSTWA Kmdr prof. dr hab. Tomasz SZUBRYCHT Uzasadnienie konieczności opracowania strategii bezpieczeństwa morskiego państwa w wymiarze narodowym i międzynarodowym stanowić

Bardziej szczegółowo

problemy polityczne współczesnego świata

problemy polityczne współczesnego świata Zbigniew Cesarz, Elżbieta Stadtmuller problemy polityczne współczesnego świata Wrocław 1998 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Spis treści Od autorów 5 Wstęp 7 I. Problemy globalne współczesności -

Bardziej szczegółowo

Problemy polityczne współczesnego świata

Problemy polityczne współczesnego świata A 372536 Zbigniew Cesarz, Elżbieta Stadtmiiller Problemy polityczne współczesnego świata Wrocław 2002 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Spis treści Od autorów 5 Wstęp 7 I. Problemy globalne współczesności

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe

Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ A 388068 Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe Redakcja i opracowanie: Andrzej Ciupiński Kazimierz Malak WARSZAWA 2004 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I. NOWE PODEJŚCIE DO POLITYKI

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI EFEKTY KSZTAŁCENIA

WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI EFEKTY KSZTAŁCENIA I. KARTA PRZEDMIOTU. Nazwa przedmiotu: PRAWO I UBEZPIECZENIA MORSKIE. Kod przedmiotu: Cna 3. Jednostka prowadząca: Wydział Nawigacji i Uzbrojenia Okrętowego 4. Kierunek: Nawigacja 5. Specjalność: Wszystkie

Bardziej szczegółowo

Spis treści CZĘŚĆ I. PODSTAWOWE POJĘCIA, PODSTAWY PRAWNE I ZASADY FUNKCJONOWANIA DYPLOMACJI WIELOSTRONNEJ

Spis treści CZĘŚĆ I. PODSTAWOWE POJĘCIA, PODSTAWY PRAWNE I ZASADY FUNKCJONOWANIA DYPLOMACJI WIELOSTRONNEJ Spis treści CZĘŚĆ I. PODSTAWOWE POJĘCIA, PODSTAWY PRAWNE I ZASADY FUNKCJONOWANIA DYPLOMACJI WIELOSTRONNEJ Rozdział l. POJĘCIE DYPLOMACJI WIELOSTRONNEJ 1.1. Definicja dyplomacji 1.1.1. Tradycyjne i nowe

Bardziej szczegółowo

OGÓLNA KONCEPCJA EUROPEJSKIEGO SYSTEMU OBSERWACJI MORSKIEJ EUROPEAN NETWORK FOR MARITIME SURVEILLANCE

OGÓLNA KONCEPCJA EUROPEJSKIEGO SYSTEMU OBSERWACJI MORSKIEJ EUROPEAN NETWORK FOR MARITIME SURVEILLANCE JÓZEF URBAŃSKI, WACŁAW MORGAŚ, KRZYSZTOF CZAPLEWSKI OGÓLNA KONCEPCJA EUROPEJSKIEGO SYSTEMU OBSERWACJI MORSKIEJ EUROPEAN NETWORK FOR MARITIME SURVEILLANCE Streszczenie W niniejszym artykule przedstawiono

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 16 marca 2015 r. Poz. 358 OBWIESZCZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 2 marca 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Rady

Bardziej szczegółowo

GÓRNICTWO MORSKIE W DZIAŁALNOŚCI LUDZKIEJ NA MORZU. 1. Działalność ludzka na morzu. Wacław Morgaś*, Zdzisław Kopacz*

GÓRNICTWO MORSKIE W DZIAŁALNOŚCI LUDZKIEJ NA MORZU. 1. Działalność ludzka na morzu. Wacław Morgaś*, Zdzisław Kopacz* Górnictwo i Geoinżynieria Rok 35 Zeszyt 4/1 2011 Wacław Morgaś*, Zdzisław Kopacz* GÓRNICTWO MORSKIE W DZIAŁALNOŚCI LUDZKIEJ NA MORZU 1. Działalność ludzka na morzu Działalność ludzka na morzu jest bardzo

Bardziej szczegółowo

NAWIGACJA MORSKA DZIŚ I JUTRO: PRZEDMIOT, PROCES, KOMPETENCJE

NAWIGACJA MORSKA DZIŚ I JUTRO: PRZEDMIOT, PROCES, KOMPETENCJE ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK XLIX NR 1 (172) 2008 Józef Urbań ski Wacł aw Morgaś Andrzej Felski Akademia Marynarki Wojennej NAWIGACJA MORSKA DZIŚ I JUTRO: PRZEDMIOT, PROCES, KOMPETENCJE

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA

Bardziej szczegółowo

NAWIGACYJNE WSPARCIE DZIAŁ ALNOŚ CI LUDZKIEJ NA MORZU

NAWIGACYJNE WSPARCIE DZIAŁ ALNOŚ CI LUDZKIEJ NA MORZU ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK XLVI NR 2 (161) 2005 Zdzisł aw Kopacz Wacł aw Morgaś Józef Urbań ski NAWIGACYJNE WSPARCIE DZIAŁ ALNOŚ CI LUDZKIEJ NA MORZU STRESZCZENIE W artykule podjęto

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej, oraz poznanie zadań

Bardziej szczegółowo

Wybrane problemy piractwa w strefach zagrożenia. Czesław DYRCZ Akademia Marynarki Wojennej

Wybrane problemy piractwa w strefach zagrożenia. Czesław DYRCZ Akademia Marynarki Wojennej Wybrane problemy piractwa w strefach zagrożenia Czesław DYRCZ Akademia Marynarki Wojennej Wybrane problemy piractwa PLAN WYSTĄPIENIA Spojrzenie wstecz oraz definicje zjawisk piractwa morskiego i napadów

Bardziej szczegółowo

I. KARTA PRZEDMIOTU WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, Student zna wymagania i zasady zaliczenia przedmiotu oraz podstawową literaturę

I. KARTA PRZEDMIOTU WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, Student zna wymagania i zasady zaliczenia przedmiotu oraz podstawową literaturę C1 C2 C C C5 C6 C7 C8 C9 I. KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: BEZPIECZEŃSTWO NAWIGACJI 2. Kod przedmiotu: Nd. Jednostka prowadząca: Wydział Nawigacji i Uzbrojenia Okrętowego. Kierunek: Nawigacja 5.

Bardziej szczegółowo

GOSPODARKA MORSKA STAN OBECNY, OCZEKIWANIA, POTRZEBY

GOSPODARKA MORSKA STAN OBECNY, OCZEKIWANIA, POTRZEBY GOSPODARKA MORSKA STAN OBECNY, OCZEKIWANIA, POTRZEBY dr inż. kpt.ż.w. Jerzy Hajduk prof.ndzw. AM Akademia Morska w Szczecinie 1 PLAN PREZENTACJI Wprowadzenie Ogólne założenia polityki morskiej UE Strategia

Bardziej szczegółowo

Zapoznać studentów z zagadnieniami dotyczącymi eksploatacji statków i operacji statkowych

Zapoznać studentów z zagadnieniami dotyczącymi eksploatacji statków i operacji statkowych KARTA PRZEDMIOTU. Nazwa przedmiotu: OCHRONA STATKU I OBIEKTÓW PORTOWYCH. Kod przedmiotu: Vos 3. Jednostka prowadząca: Wydział Nawigacji i Uzbrojenia Okrętowego 4. Kierunek: Nawigacja 5. Specjalność: Nawigacja

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej oraz poznanie zadań

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Słowo wstępne... 11. Przedmowa do czwartego wydania... 13. Wykaz skrótów... 15

Spis treści. Słowo wstępne... 11. Przedmowa do czwartego wydania... 13. Wykaz skrótów... 15 Spis treści Słowo wstępne............................................................ 11 Przedmowa do czwartego wydania.......................................... 13 Wykaz skrótów............................................................

Bardziej szczegółowo

K A R T A P R Z E D M I O T U

K A R T A P R Z E D M I O T U K A R T A P R Z E D M I O T U AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ WYDZIAŁ DOWODZENIA I OPERACJI MORSKICH I. CHARAKTERYSTYKA PRZEDMIOTU Nazwa przedmiotu: Bezpieczeństwo Ekologiczne Państwa Kod: Fbp Kierunek studiów:

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY II W ROKU SZKOLNYM 2016/2017

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY II W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY II W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca wymienić charakterystyczne Afryki.

Bardziej szczegółowo

STRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP

STRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP STRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP Założenia i implementacja Stanisław Koziej Szef BBN www.bbn.gov.pl @SKoziej 7 stycznia 2015 r. 1 AGENDA 1. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA SBN

Bardziej szczegółowo

Tematy i zagadnienia programu nauczania wiedzy o społeczeństwie w klasie IV TE1, IV TE2, IV TK1, IV TK2, IV TR, IV TI zakres podstawowy.

Tematy i zagadnienia programu nauczania wiedzy o społeczeństwie w klasie IV TE1, IV TE2, IV TK1, IV TK2, IV TR, IV TI zakres podstawowy. Tematy i zagadnienia programu nauczania wiedzy o społeczeństwie w klasie IV TE1, IV TE2, IV TK1, IV TK2, IV TR, IV TI zakres podstawowy. Moduł dział - temat Lp. Zakres treści Lekcja organizacyjna 1. -

Bardziej szczegółowo

Wykaz zagadnień do egzaminu magisterskiego na kierunku BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

Wykaz zagadnień do egzaminu magisterskiego na kierunku BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Wykaz zagadnień do egzaminu magisterskiego na kierunku BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE ZAGADNIENIA OGÓLNE 1. Taktyka i strategia w starożytnym Rzymie i w Grecji 2. Sztuka wojenna podczas I i II wojny światowej

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I stopień studia stacjonarne

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I stopień studia stacjonarne BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I stopień studia stacjonarne Imię i nazwisko promotora DR HAB. ARKADIUSZ JUNCEWICZ DR HAB. INŻ. WALDEMAR KAWKA Zakres zainteresowań naukowych System bezpieczeństwa narodowego RP.

Bardziej szczegółowo

Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie Państwowa Straż Pożarna i Ochotnicza Straż Pożarna nieodzownym elementem systemu Obrony Cywilnej

Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie Państwowa Straż Pożarna i Ochotnicza Straż Pożarna nieodzownym elementem systemu Obrony Cywilnej Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie Państwowa Straż Pożarna i Ochotnicza Straż Pożarna nieodzownym elementem systemu Obrony Cywilnej st. bryg. mgr inż. Stanisław Sulenta Zadania Zgodnie z art.

Bardziej szczegółowo

Tematy i zagadnienia z WOS zakres rozszerzony

Tematy i zagadnienia z WOS zakres rozszerzony Tematy i zagadnienia z WOS zakres rozszerzony semestr piąty ( klasa III) Dział I. PRAWO 1. Prawo i systemy prawne normy prawne i ich charakter koncepcje budowy normy prawnej źródła norm prawnych system

Bardziej szczegółowo

Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego

Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego Małgorzata Kałużyńska dyrektor Departamentu Analiz i Strategii Urząd Komitetu Integracji Europejskiej Mandat do prac nad Strategią dla RMB Nie

Bardziej szczegółowo

Wstęp 9. Rozdział 2 [Roman Kuźniar]

Wstęp 9. Rozdział 2 [Roman Kuźniar] Spis treści [Roman Kuźniar] Wstęp 9 Rozdział 1 [Roman Kuźniar] Ewolucja problemu bezpieczeństwa rys historyczny 18 1. Pierwsze traktaty o pokoju i równowadze sił 19 2. Liga Narodów niedoceniony wynalazek

Bardziej szczegółowo

ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA RP. Opracował: Krzysztof KACZMAR

ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA RP. Opracował: Krzysztof KACZMAR ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA RP Opracował: Krzysztof KACZMAR 1 BEZPIECZEŃSTWO jednostka, grupa społeczna, organizacja, państwo nie odczuwa zagrożenia swego istnienia lub podstawowych

Bardziej szczegółowo

_ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ. WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY

_ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ. WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY _ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego AON wewn. 4969/97 QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY. Redakcja naukowa prof. zw. dr hab.

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ 6 MODEL REAGOWANIA NA ZAGROŻENIA PIRACTWEM MIĘDZYNARODOWEGO TRANSPORTU MORSKIEGO

ROZDZIAŁ 6 MODEL REAGOWANIA NA ZAGROŻENIA PIRACTWEM MIĘDZYNARODOWEGO TRANSPORTU MORSKIEGO ROZDZIAŁ 6 MODEL REAGOWANIA NA ZAGROŻENIA PIRACTWEM MIĘDZYNARODOWEGO TRANSPORTU MORSKIEGO Rozdział szósty zawiera analizę inicjatyw w poszczególnych regionach oraz ich schematy. Autorka zaproponuje w nim

Bardziej szczegółowo

MIĘDZYNARODOWA ORGANIZACJA MORSKA (IMO) W PROCESIE GLOBALIZACJI ŻEGLUGI MORSKIEJ

MIĘDZYNARODOWA ORGANIZACJA MORSKA (IMO) W PROCESIE GLOBALIZACJI ŻEGLUGI MORSKIEJ MIROSŁAW JURDZIŃSKI doi: 10.12716/1002.32.02 Akademia Morska w Gdyni Katedra Nawigacji MIĘDZYNARODOWA ORGANIZACJA MORSKA (IMO) W PROCESIE GLOBALIZACJI ŻEGLUGI MORSKIEJ W artykule przedstawiono definicję

Bardziej szczegółowo

Zapoznać studentów z przepisami portowymi. Służbami portowymi i ich przepisami

Zapoznać studentów z przepisami portowymi. Służbami portowymi i ich przepisami KARTA PRZEDMIOTU. Nazwa przedmiotu: ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM MORSKIM. Kod przedmiotu: Zzm 3. Jednostka prowadząca: Wydział Nawigacji i Uzbrojenia Okrętowego 4. Kierunek: Nawigacja 5. Specjalność: Nawigacja

Bardziej szczegółowo

SYSTEM WYMIANY INFORMACJI BEZPIECZEŃSTWA ŻEGLUGI (SWIBŻ)

SYSTEM WYMIANY INFORMACJI BEZPIECZEŃSTWA ŻEGLUGI (SWIBŻ) SYSTEM WYMIANY INFORMACJI BEZPIECZEŃSTWA ŻEGLUGI (SWIBŻ) System Wymiany Informacji Bezpieczeństwa Żeglugi (SWIBŻ) wraz z infrastrukturą teleinformatyczną, jest jednym z projektów współfinansowanych przez

Bardziej szczegółowo

Sylabus przedmiotu: System bezpieczeństwa narodowego

Sylabus przedmiotu: System bezpieczeństwa narodowego Sylabus System bezpieczeństwa narodowego Nazwa programu (kierunku) Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Bezpieczeństwo wewnętrzne Wydział Ochrony Zdrowia Poziom i forma studiów Specjalność: Wszystkie

Bardziej szczegółowo

Wystąpienie Pana Cezarego Grabarczyka, Ministra Infrastruktury Inauguracja EDM maja 2011 r. Gdańsk, Sala Filharmonii Bałtyckiej

Wystąpienie Pana Cezarego Grabarczyka, Ministra Infrastruktury Inauguracja EDM maja 2011 r. Gdańsk, Sala Filharmonii Bałtyckiej Wystąpienie Pana Cezarego Grabarczyka, Ministra Infrastruktury Inauguracja EDM 2011 19 maja 2011 r. Gdańsk, Sala Filharmonii Bałtyckiej Panie i Panowie Komisarze, Panie i Panowie Ministrowie, Szanowni

Bardziej szczegółowo

ZABEZPIECZENIE NAWIGACYJNO-HYDROGRAFICZNE OCHRONY OBSZARÓW MORSKICH PRZED ZANIECZYSZCZENIAMI

ZABEZPIECZENIE NAWIGACYJNO-HYDROGRAFICZNE OCHRONY OBSZARÓW MORSKICH PRZED ZANIECZYSZCZENIAMI ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK LII NR 1 (184) 2011 Krzysztof Czaplewski Akademia Marynarki Wojennej Henryk Nitner Biuro Hydrograficzne MW RP ZABEZPIECZENIE NAWIGACYJNO-HYDROGRAFICZNE OCHRONY

Bardziej szczegółowo

19 stycznia PKW Enduring Freedom ( )

19 stycznia PKW Enduring Freedom ( ) 19 stycznia 2018 PKW Enduring Freedom (2002-2007) Ataki na World Trade Center i Pentagon przeprowadzone 11 września 2011 r. przez terrorystów z kierowanej przez Osamę bin Ladena organizacji terrorystycznej

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... 9 Wstęp... 11

SPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... 9 Wstęp... 11 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 9 Wstęp... 11 Rozdział I Teoretyczne aspekty procesów instytucjonalizacji stosunków międzynarodowych... 21 1. Pojęcie regionalnych stosunków międzynarodowych i ich istota........

Bardziej szczegółowo

Organizacja Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa w Polsce i na świecie

Organizacja Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa w Polsce i na świecie Organizacja Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa w Polsce i na świecie Wykład 1 RATOWNICTWO RATOWNICTWO POSUKIWANIE I RATOWANIE MIENIA RATOWANIE ŻYCIA SAR SALVAGE Search and Rescue RATOWANIE I OCHRONA

Bardziej szczegółowo

SĄSIEDZI POLSKI (Podrozdziały 1. 5.) WYMAGANIA PROGRAMOWE

SĄSIEDZI POLSKI (Podrozdziały 1. 5.) WYMAGANIA PROGRAMOWE Wymagania programowe na poszczególne oceny Uwagi wstępne: 1. W kolumnie zatytułowanej Wymagania programowe podstawowe drukiem wytłuszczonym oznaczono elementy wiedzy niezbędne do otrzymania oceny dostatecznej.

Bardziej szczegółowo

PREZENTACJA SYLWETEK PROMOTORÓW

PREZENTACJA SYLWETEK PROMOTORÓW WYŻSZA SZKOŁA BEZPECZEŃSTWA OCHRONY im. Marszałka Józefa PŁSUDSKEGO z siedzibą w Warszawie PREZENTACJA SYLWETEK PROMOTORÓW 1. dr Ryszard Chmielewski / Specjalizacja: bezpieczeństwo państwa, współpraca

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ

AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO PROGRAM KSZTAŁCENIA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA LICENCJACKIE Kierunek: Specjalność: Forma studiów: Profil kształcenia: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA NAWIGACYJNO- -HYDROGRAFICZNEGO ZABEZPIECZENIA NA POLSKICH OBSZARACH MORSKICH

KONCEPCJA NAWIGACYJNO- -HYDROGRAFICZNEGO ZABEZPIECZENIA NA POLSKICH OBSZARACH MORSKICH ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK LII NR 3 (186) 2011 Zdzisł aw Kopacz Wacł aw Morgaś Akademia Marynarki Wojennej KONCEPCJA NAWIGACYJNO- -HYDROGRAFICZNEGO ZABEZPIECZENIA NA POLSKICH OBSZARACH

Bardziej szczegółowo

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ 93V7 Kazimierz Łastawski HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ Spis treści WSTĘP 9 I. ROZWÓJ IDEI ZJEDNOCZENIOWYCH W DZIEJACH EUROPY 15 1. Prapoczątki idei jednoczenia Europy (Grecja, Rzym) 15 2. Średniowieczna

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część A. Testy. Część B. Kazusy. Wykaz skrótów Literatura Przedmowa XIII XVII XXI. Uwagi do testów: 1

Spis treści. Część A. Testy. Część B. Kazusy. Wykaz skrótów Literatura Przedmowa XIII XVII XXI. Uwagi do testów: 1 Wykaz skrótów Literatura Przedmowa XIII XVII XXI Część A. Testy Uwagi do testów: 1 Test 1 2 Odpowiedzi do testu 1 80 Test 2 6 Odpowiedzi do testu 2 82 Test 3 9 Odpowiedzi do testu 3 85 Test 4 13 Odpowiedzi

Bardziej szczegółowo

Procesy informacyjne zarządzania

Procesy informacyjne zarządzania Procesy informacyjne zarządzania Społeczny ład informacyjny dr inż. Janusz Górczyński 1 Podstawowe pojęcia (1) Informacja, procesy informacyjne i systemy informacyjne odgrywały zawsze istotną rolę w przebiegu

Bardziej szczegółowo

PRÓBA PRZEDSTAWIENIA ZASAD STOSOWANIA FORMALNEJ OCENY BEZPIECZEŃ STWA MORSKIEGO (FSA)

PRÓBA PRZEDSTAWIENIA ZASAD STOSOWANIA FORMALNEJ OCENY BEZPIECZEŃ STWA MORSKIEGO (FSA) ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK XLVII NR 4 (167) 2006 Zdzisł aw Kopacz Wacł aw Morgaś Józef Urbań ski Akademia Marynarki Wojennej PRÓBA PRZEDSTAWIENIA ZASAD STOSOWANIA FORMALNEJ OCENY BEZPIECZEŃ

Bardziej szczegółowo

ZASADY ZALICZENIA ĆWICZEŃ WNOPIP

ZASADY ZALICZENIA ĆWICZEŃ WNOPIP ZASADY ZALICZENIA ĆWICZEŃ WNOPIP mgr. Aleksandra Spychalska aleksandra.spychalska@prawo.uni.wroc.pl konsultacje: sala 307 budynek A poniedziałki godz. 14.45-15.45 wtorki godz. 11.15-12.15 ZASADY ZALICZENIA

Bardziej szczegółowo

DOKUMENT ROBOCZY. PL Zjednoczona w różnorodności PL. Parlament Europejski

DOKUMENT ROBOCZY. PL Zjednoczona w różnorodności PL. Parlament Europejski Parlament Europejski 2014-2019 Komisja Rybołówstwa 24.6.2015 DOKUMENT ROBOCZY w sprawie wspólnych zasad dotyczących stosowania zewnętrznego wymiaru WPRyb, w tym umów dotyczących rybołówstwa Komisja Rybołówstwa

Bardziej szczegółowo

Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek

Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek Publikacja ma na celu przedstawienie współczesnych ważniejszych problemów ekonomiki bezpieczeństwa i wyposażenie Czytelnika

Bardziej szczegółowo

. omasz Stępniewskr. ^ Geopolityka regionu MORZA CZARNEG. ^, w pozimnowojennym świecie

. omasz Stępniewskr. ^ Geopolityka regionu MORZA CZARNEG. ^, w pozimnowojennym świecie . omasz Stępniewskr ^ Geopolityka regionu MORZA CZARNEG ^, w pozimnowojennym świecie Wstęp 11 Geopolityka jako przedmiot badań - wprowadzenie 23 CZĘŚĆ 1 (Geo)polityka państw nadbrzeżnych regionu Morza

Bardziej szczegółowo

Spis treści. ludzkości?...

Spis treści. ludzkości?... Przedmowa... XV Wykaz skrótów... XVII Bibliografia... XXI Wstęp... 1. Przedmiot pracy i główne motywy jej powstania... 2. Zarys podstawowych kontrowersji na forum ONZ dotyczących statusu prawnego morskich

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY. CZĘŚĆ OGÓLNA 60 zagadnień STUDIA I STOPNIA KIERUNEK BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY. CZĘŚĆ OGÓLNA 60 zagadnień STUDIA I STOPNIA KIERUNEK BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY CZĘŚĆ OGÓLNA 60 zagadnień STUDIA I STOPNIA KIERUNEK BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE 1. Przedstaw definicję prawdy w różnych koncepcjach prawdy. 2. Przedstaw strukturę klasycznego

Bardziej szczegółowo

Przedsiębiorczość w biznesie PwB

Przedsiębiorczość w biznesie PwB 1 Przedsiębiorczość w biznesie PwB rozwoju przedsiębiorczości Rafał Trzaska r a f a l. t r z a s k a @ u e. w r o c. p l w w w. k s i m z. u e. w r o c. p l w w w. r a f a l t r z a s k a. p l 2 rozwoju

Bardziej szczegółowo

LIBERALIZACJA WYMIANY HANDLOWEJ KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWOWSCHODNIEJ W OKRESIE TRANSFORMACJI

LIBERALIZACJA WYMIANY HANDLOWEJ KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWOWSCHODNIEJ W OKRESIE TRANSFORMACJI EDWARD MOLENDOWSKI LIBERALIZACJA WYMIANY HANDLOWEJ KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWOWSCHODNIEJ W OKRESIE TRANSFORMACJI ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM DOŚWIADCZEŃ KRAJÓW CEFA WYDAWMCIWO UNIWERSYTETU EK0N0MICZICGO W

Bardziej szczegółowo

Rysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju

Rysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju STRESZCZENIE STRATEGII ROZWOJU TRANSPORTU Miejsce i rola Strategii Rozwoju Transportu Strategia Rozwoju Transportu (SRT) jest średniookresowym dokumentem planistycznym, który zgodnie z ustawą z dnia 6

Bardziej szczegółowo

Geografia - wymagania edukacyjne,,bliżej geografii 3 - Alicja Januś

Geografia - wymagania edukacyjne,,bliżej geografii 3 - Alicja Januś 1 Geografia - wymagania edukacyjne,,bliżej geografii 3 - Alicja Januś Temat lekcji Wymagania na poszczególne oceny dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry DZIAŁ: EUROPA. RELACJE PRZYRODA- CZŁOWIEK

Bardziej szczegółowo

Organizacje międzynarodowe

Organizacje międzynarodowe Organizacje międzynarodowe Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) Narody Zjednoczone - są międzynarodową organizacją o charakterze powszechnym, działąjącą w wielu płaszczyznach i grupująca prawie wszystkie

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE NR 12 (84) AKADEMII MORSKIEJ Szczecin 2007

ZESZYTY NAUKOWE NR 12 (84) AKADEMII MORSKIEJ Szczecin 2007 ISSN 1733-8670 ZESZYTY NAUKOWE NR 12 (84) AKADEMII MORSKIEJ Szczecin 2007 WYDZIAŁ INŻYNIERYJNO-EKONOMICZNY TRANSPORTU Anna Białas Motyl Przewozy ładunków transportem śródlądowym i praca przewozowa w krajach

Bardziej szczegółowo

GEOGRAFIA KLASA I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO

GEOGRAFIA KLASA I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO 2016-09-01 GEOGRAFIA KLASA I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO SZKOŁY BENEDYKTA PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU GEOGRAFIA IV ETAP EDUKACYJNY Cele kształcenia wymagania ogólne I. Wykorzystanie różnych źródeł informacji

Bardziej szczegółowo

Założenia polityki morskiej Rzeczypospolitej Polskiej

Założenia polityki morskiej Rzeczypospolitej Polskiej Międzyresortowy Zespół do Spraw Polityki Morskiej Rzeczypospolitej Polskiej Założenia polityki morskiej Rzeczypospolitej Polskiej Warszawa, marzec 2009 r. 1 I. Misja i kierunki priorytetowe polityki morskiej

Bardziej szczegółowo

PROBLEMATYKA PRAKTYCZNEGO SZKOLENIA NA ŻAGLOWCACH I MORSKICH JEDNOSTKACH SZKOLNYCH

PROBLEMATYKA PRAKTYCZNEGO SZKOLENIA NA ŻAGLOWCACH I MORSKICH JEDNOSTKACH SZKOLNYCH PROBLEMATYKA PRAKTYCZNEGO SZKOLENIA NA ŻAGLOWCACH I MORSKICH JEDNOSTKACH SZKOLNYCH Czesław DYRCZ Akademia Marynarki Wojennej 2/23 Plan wystąpienia Wprowadzenie Prawne uwarunkowania odbywania praktyk Tradycja

Bardziej szczegółowo

LOTOS Petrobaltic S.A.

LOTOS Petrobaltic S.A. LOTOS Petrobaltic S.A. LOTOS Petrobaltic S.A. PLATFORMY WIERTNICZE JAKO ELEMENT MORSKIEGO 1 PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, Magdalena Jabłonowska Gdańsk, 12 kwietnia 2018 r. Magdalena Jabłonowska

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Ważniejsze strony internetowe... XXI Przedmowa...XXIII. I. Część ogólna

Spis treści. Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Ważniejsze strony internetowe... XXI Przedmowa...XXIII. I. Część ogólna Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Ważniejsze strony internetowe... XXI Przedmowa...XXIII I. Część ogólna Rozdział I. Rozważania ogólne... 3 1. Organizacja międzynarodowa, prawo organizacji międzynarodowych

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 29 lipca 2013 r. Poz. 852 USTAWA. z dnia 21 czerwca 2013 r.

Warszawa, dnia 29 lipca 2013 r. Poz. 852 USTAWA. z dnia 21 czerwca 2013 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 29 lipca 2013 r. Poz. 852 USTAWA z dnia 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw 1)

Bardziej szczegółowo

Pierwsza polska prezydencja w Unii Europejskiej

Pierwsza polska prezydencja w Unii Europejskiej PIERWSZA POLSKA PREZYDENCJA W UNII EUROPEJSKIEJ UWARUNKOWANIA PROCESY DECYZYJNE OSIĄGNIĘCIA I NIEPOWODZENIA Janusz Józef Węc Pierwsza polska prezydencja w Unii Europejskiej Uwarunkowania Procesy decyzyjne

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 30 sierpnia 2017 r. Poz. 1631 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 8 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu organizacji zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń

Bardziej szczegółowo

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na

Bardziej szczegółowo

INFORMACJE I MATERIAŁY AKTUALNOŚCI W UNIJNYM PRAWIE MORSKIM

INFORMACJE I MATERIAŁY AKTUALNOŚCI W UNIJNYM PRAWIE MORSKIM INFORMACJE I MATERIAŁY MAŁGORZATA A. NESTEROWICZ AKTUALNOŚCI W UNIJNYM PRAWIE MORSKIM Projekt Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego Rozporządzenie (WE) nr 1406/2002 ustanawiające

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Wstęp Część I. GRANICZNY RUCH OSOBOWY

SPIS TREŚCI. Wstęp Część I. GRANICZNY RUCH OSOBOWY Warszawa 2008 SPIS TREŚCI Wstęp....................... 7 Część I. GRANICZNY RUCH OSOBOWY Rozdział 1 Współczesny wymiar granic Wspólnoty Europejskiej (wybrane aspekty)... 13 1.1. Granica państwowa ujęcie

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI Wykaz skrótów Podziękowania Wstęp Rozdział 1. Pojęcie bezpieczeństwa Rozdział 2. Zagrożenia bezpieczeństwa

SPIS TREŚCI Wykaz skrótów Podziękowania Wstęp Rozdział 1. Pojęcie bezpieczeństwa Rozdział 2. Zagrożenia bezpieczeństwa SPIS TREŚCI Wykaz skrótów................................................................... 11 Podziękowania................................................................... 15 Wstęp...........................................................................

Bardziej szczegółowo

ORP Pułaski z kolejną misją wraca do Sił Odpowiedzi NATO

ORP Pułaski z kolejną misją wraca do Sił Odpowiedzi NATO ORP Pułaski z kolejną misją wraca do Sił Odpowiedzi NATO ORP Gen. Kazimierz Pułaski opuścił we wtorek gdyński Port Wojenny i wypłynął na kolejną misję. Dołączy do Stałego Zespołu Okrętów NATO Grupa 1,

Bardziej szczegółowo

GEOGRAFIA. III etap edukacyjny. 10. Wybrane regiony świata. Relacje: kultura-przyroda-gospodarka. Uczeń:

GEOGRAFIA. III etap edukacyjny. 10. Wybrane regiony świata. Relacje: kultura-przyroda-gospodarka. Uczeń: GEOGRAFIA III etap edukacyjny 10. Wybrane regiony świata. Relacje: kultura-przyroda-gospodarka. Uczeń: 10.3. analizuje wykresy i dane liczbowe dotyczące rozwoju ludnościowego i urbanizacji w Chinach; wyjaśnia

Bardziej szczegółowo

Spis treści Wprowadzenie ROZDZIAŁ I Definiowanie podstawowych pojęć 1. Historia bezpieczeństwa 2. Pojęcie bezpieczeństwa 3.

Spis treści Wprowadzenie ROZDZIAŁ I Definiowanie podstawowych pojęć 1. Historia bezpieczeństwa 2. Pojęcie bezpieczeństwa 3. Spis treści Wprowadzenie ROZDZIAŁ I Definiowanie podstawowych pojęć 1. Historia bezpieczeństwa 2. Pojęcie bezpieczeństwa 3. Rodzajowość bezpieczeństwa 4. Bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne państwa

Bardziej szczegółowo

ZABEZPIECZENIE NAWIGACYJNO-HYDROGRAFICZNE DLA POTRZEB MARYNARKI WOJENNEJ RP

ZABEZPIECZENIE NAWIGACYJNO-HYDROGRAFICZNE DLA POTRZEB MARYNARKI WOJENNEJ RP ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK LI NR 3 (182) 2010 Krzysztof Czaplewski Akademia Marynarki Wojennej Henryk Nitner Biuro Hydrograficzne MW RP ZABEZPIECZENIE NAWIGACYJNO-HYDROGRAFICZNE DLA

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY

Wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 23.6.2016 r. COM(2016) 413 final 2016/0192 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie zawarcia Umowy między Unią Europejską a Królestwem Norwegii w sprawie wzajemnego dostępu

Bardziej szczegółowo

*** PROJEKT ZALECENIA

*** PROJEKT ZALECENIA Parlament Europejski 2014-2019 Komisja Rybołówstwa 2016/0192(NLE) 19.9.2016 *** PROJEKT ZALECENIA w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia Umowy między Unią Europejską a Królestwem Norwegii w

Bardziej szczegółowo

May 21-23, 2012 Białystok, Poland

May 21-23, 2012 Białystok, Poland 6 th International Forum May 21-23, 2012 Białystok, Poland Environmental protection areas of the eastern border of Poland especially in the external EU border section Aleksander Maksimczuk University of

Bardziej szczegółowo

KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Metodologia badań. Studia nad bezpieczeństwem

KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Metodologia badań. Studia nad bezpieczeństwem KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne Semestr I Strona 1 Nazwa Przedmioty składowe Forma rozliczenia Liczba godzin Liczba punktów dla ECTS dla Globalizacja i regionalizacja Globalizacja

Bardziej szczegółowo

MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM

MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM S Z T A B G E N E R A L N Y W P ZARZĄD PLANOWANIA OPERACYJNEGO P3 MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM ppłk dr Dariusz ŻYŁKA

Bardziej szczegółowo

RAMY PRAWNE MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W POLSCE

RAMY PRAWNE MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W POLSCE RAMY PRAWNE MORSKIEGO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO W POLSCE Katarzyna Krzywda Zastępca Dyrektora Kierująca Pracami Departamentu Transportu Morskiego i Bezpieczeństwa Żeglugi Warszawa, 18 listopada 2014 r.

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY

Wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 8.12.2014 r. COM(2014) 721 final 2014/0345 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY upoważniająca Austrię, Belgię i Polskę do ratyfikowania lub przystąpienia do budapeszteńskiej konwencji

Bardziej szczegółowo

STUDIA LICENCJACKIE stacjonarne

STUDIA LICENCJACKIE stacjonarne Wykaz kursów obowiązkowych na kierunku Bezpieczeństwo narodowe realizowanych na studiach licencjackich w Instytucie Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego (stan na 01.10.2009) UWAGA: szczegółowy

Bardziej szczegółowo

I. KARTA PRZEDMIOTU INŻYNIERIA BEZPIECZEŃSTWA NAWIGACJI

I. KARTA PRZEDMIOTU INŻYNIERIA BEZPIECZEŃSTWA NAWIGACJI I. KARTA PRZEDMIOTU. Nazwa przedmiotu: INŻYNIERIA BEZPIECZEŃSTWA NAWIGACJI. Kod przedmiotu: Nj. Jednostka prowadząca: Wydział Nawigacji i Uzbrojenia Okrętowego 4. Kierunek: Nawigacja 5. Specjalność: Nawigacja

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI

WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI C C C C5 C7 C8 C9 C0 C I. KARTA PRZEDMIOTU. Nazwa przedmiotu: ZARZĄDZANIE SYSTEMAMI TRANSPORTOWYMI. Kod przedmiotu:gb. Jednostka prowadząca: Wydział Nawigacji i Uzbrojenia Okrętowego 4. Kierunek: Nawigacja

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp... 5

Spis treści. Wstęp... 5 Spis treści Wstęp... 5 1. Determinanty polityki bezpieczeństwa państwa... 9 1.1. Pojmowanie, istota i typologie bezpieczeństwa... 9 1.1.1. Bezpieczeństwo w ujęciu filozoficznym... 9 1.1.2. Bezpieczeństwo

Bardziej szczegółowo

KIEROWANIE OBRONĄ PAŃSTWA

KIEROWANIE OBRONĄ PAŃSTWA Warszawa, kwiecień 2014 KIEROWANIE OBRONĄ PAŃSTWA (Potrzeba nowelizacji regulacji prawnych dotyczących tej problematyki) Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego Stanisław Koziej 1 Cel: Skonsultowanie i zweryfikowanie

Bardziej szczegółowo

OPIS ORGANIZACJI ORAZ ZADAŃ I ODPOWIEDZIALNOŚCI JEDNOSTEK WŁAŚCIWYCH W SPRAWACH ZANIECZYSZCZEŃ MORZA

OPIS ORGANIZACJI ORAZ ZADAŃ I ODPOWIEDZIALNOŚCI JEDNOSTEK WŁAŚCIWYCH W SPRAWACH ZANIECZYSZCZEŃ MORZA OPIS ORGANIZACJI ORAZ ZADAŃ I ODPOWIEDZIALNOŚCI JEDNOSTEK WŁAŚCIWYCH W SPRAWACH ZANIECZYSZCZEŃ MORZA 1. PODSTAWY PRAWNE 1) ustawa z dn. 21.03.1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji

Bardziej szczegółowo

Wykaz skrótów. Wykaz literatury. Ważniejsze strony internetowe. Przedmowa. I. Część ogólna

Wykaz skrótów. Wykaz literatury. Ważniejsze strony internetowe. Przedmowa. I. Część ogólna Wykaz skrótów Wykaz literatury Ważniejsze strony internetowe Przedmowa I. Część ogólna Rozdział I. Rozważania ogólne ő 1. Organizacja międzynarodowa, prawo organizacji międzynarodowych - definicja ő 2.

Bardziej szczegółowo

U Z A S A D N I E N I E

U Z A S A D N I E N I E U Z A S A D N I E N I E Udział Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w różnego rodzaju działaniach stabilizacyjno-bojowych w odległych rejonach świata oraz realizacja zobowiązań sojuszniczych w ramach

Bardziej szczegółowo