MUSISZ BIZNES ABC. Wszystko co. Fakty i mity. Zarządzanie. Cloud computing. benchmark magazyn #2 / 9 / 2013

Transkrypt

1 BIZNES benchmark magazyn #2 / 9 / 2013 ABC ekonomiki chmury obliczeniowej s. 6 Fakty i mity na temat Cloud computingu s.17 Zarządzanie cyklem życia produktu w chmurze s. 36 Cloud computing rozmowa z Jerzym Jasiurkowskim z fi rmy Infomex s. 10 BIZNES benchmark.pl Wszystko co MUSISZ wiedzieć o chmurze obliczeniowej BIZNESMUSISZs. 44

2 Integracja sieciowa Centra danych Outsourcing IT CloudiA Cloud Computing Atende S.A. T E kontakt@atende.pl

3 Od redakcji Chmury na dobrą pogodę Może, zabrzmi to dziwnie, ale ostatnio chmury, te które związane są z branżą IT zwiastują nie tyle burze, deszcze czy huragany zbierające się nad nowymi rozwiązaniami technologicznymi, ale przeciwnie bardzo dobrą, wręcz słoneczną pogodę. Chodzi tu oczywiście o technologię Cloud computing, czyli przetwarzania danych w chmurze, która to zdobywa na całym świecie coraz większą popularność. I nie ma się co dziwić! Chmura pozwala nie tylko skorzystać z oferowanych przez dostawcę usług takich jak czy wirtualny dysk z dowolnego miejsca na świecie oraz dowolnego komputera czy też urządzenia mobilnego, ale również, a raczej przede wszystkim, sporo zaoszczędzić i jednocześnie zwiększyć funkcjonalność używanych w fi rmie programów oraz systemów IT. Chmura daje bowiem każdej fi rmie, niezależnie od jej wielkości, możliwość poczynienia realnych oszczędności na infrastrukturze IT, serwisie oprogramowania, a także zawsze dostęp do najnowszych wersji używanych aplikacji i nie chodzi tu tylko o oprogramowanie biurowe czy wspomnianą zdalną przestrzeń dyskową, ale przede wszystkim o systemy klasy ERP, CRM, CAD/CAM czy aplikacje do prowadzenia księgowości i kadr. Z tych wszystkich typów programów można bowiem swobodnie korzystać w modelu chmurowym. Chmury stały się nieodłączną częścią związaną z prowadzeniem nowoczesnej i konkurencyjnej fi rmy, a obszar jej zastosowania jest bardzo szeroki. Istnieje też w świecie biznesu i chmur pojęcie Cloudonomics, które defi niuje wszelkie aspekty związane z ekonomiką chmur. Pojęcie to wywodzi się od tytułu książki Joe Weinmana Cloudonomics: The Business Value of Cloud Computing, będącego jedną z głównych postaci, która przyczyniła się do rozwoju zastosowań chmur w biznesie. Ekonomika chmury, praca zespołu w chmurze i aspekty jej funkcjonowania są podstawowymi elementami, które muszą być brane pod uwagę podczas podejmowania decyzji czy przenieść nasze przedsiębiorstwo do chmury i czy ten model działalności się nam opłaci. W numerze Biznes benchmark magazyn, który oddajemy właśnie w Państwa ręce, chcemy rozwiać wszelkie wątpliwości co do sposobu funkcjonowania chmury, jej przydatności i funkcjonowania. Przedstawiamy też usługi, które dostępne są w chmurze, a także pokrótce opisujemy niektóre, najważniejsze zastosowania chmury, z jakich mogą Państwo skorzystać na co dzień we własnej fi rmie niezależnie, czy jest to mała, jednoosobowa działalność, czy też średniej wielkości przedsiębiorstwo lub wielka międzynarodowa korporacja. Ponieważ tematyka chmurowa jest bardzo szeroka, w tym wydaniu celowo skupiamy się na wspomnianych przed chwilą zagadnieniach istotnych z punktu widzenia ekonomiki chmury, jej działania i zarządzania nią, a więc informacji przydatnych również dla managerów. Jednak wiele osób potrzebuje też praktycznych informacji dotyczących wykorzystania chmury. Tego typu tematy poruszymy w kolejnym numerze Biznes benchmark magazyn, który ukaże się już wkrótce. Tymczasem serdecznie zapraszam do lektury bieżącego wydania naszego magazynu. Marcin Bieñkowski Redaktor naczelny Benchmark Biznes Biznes benchmark magazyn 3

4 W numerze Ekonomika chmury ABC ekonomiki chmury obliczeniowej s. 6 Cloud computing w małej i średniej fi rmie s. 10 rozmowa z Jerzym Jasiurkowskim, ekspertem ds. rozwiązań chmurowych w firmie Infomex Cloud computing w praktyce s. 12 Chmura w małej fi rmie s. 15 Fakty i mity na temat Cloud computingu s. 17 Koszty związane z wdrożeniem chmury s. 20 Optymalizacja kosztów IT w modelu chmurowym s praw ekonomiki chmur s. 24 Biznes i technologie w systemach Cloud computing s. 26 Praca zespołu w modelu chmurowym Praca grupowa w chmurze s. 28 Systemy ERP w chmurze s. 30 Systemy fi nansowe w chmurze s. 34 Chmurowe systemy PLM s. 36 Wymiana e-faktur w chmurze s. 38 Usługi dla fi rm dostępne w chmurze s Cloud computing fakty i mity Technologia to tylko narzędzie Funkcjonowanie chmury Architektura chmury dla biznesu s. 44 Usługi i hosting w chmurze s. 48 Bariery techniczne i bezpieczeństwo chmury s. 50 BIZNES benchmark.pl 30 Systemy ERP w chmurze Redaktor naczelny: Redaktorzy: Marcin Bieńkowski Katarzyna Janik Artur Pęczak Maciej Stanisławski Artur Żarski Alicja Żebruń Project Manager: Sebastian Jaworski, tel.: sebastian.jaworski@benchmark.pl Dział sprzedaży reklam: Michał Michniewicz, tel.: michal.michniewicz@benchmark.pl Projekt i skład: Kuba Kuczma Wydawca: Benchmark Sp. z.o.o., ul. Wołczyńska 37, Poznań, NIP: Architektura chmury dla biznesu 4 Biznes benchmark magazyn

5

6 Ekonomika chmury Duże organizacje mają zwykle własne kadry IT zarządzające procesami zmian i rozwojem aplikacji przy ścisłej współpracy z działami odpowiedzialnymi za prowadzenie procesów biznesowych. Foto: IBM AbC ekonomiki chmury obliczeniowej w dużej, średniej i małej firmie Cloud Computing zwany potocznie chmurą sprowadza się do korzystania z oprogramowania i systemów IT w modelu usługowym. Podstawowe założenie dla odbiorcy końcowego to eliminacja inwestycji we własne zasoby sprzętu i oprogramowania informatycznego. Całość rozwiązania chmurowego wymagana przez biznes klienta dostępna może być w formie odpowiednio dopasowanej usługi skrojonej adekwatnie do potrzeb. Najlepszym porównaniem może być odniesienie do dostawców wody lub elektryczności. Odbiorca końcowy pokrywa koszty adekwatnie do wykorzystania. Podobnie jest z usługami w chmurze. Można powiedzieć iż Cloud Computing przesuwa koszty IT z CA- PEX (z ang. capital expenditures) co oznacza wydatki inwestycyjne na rozwój lub wdrożenie systemu do OPEX (z ang. operating expenditures), czyli do kosztów operacyjnych związanych z utrzymaniem systemu IT. Innymi słowy, zamiast inwestować we własne ośrodki przetwarzania i rozwiązania informatyczne można kupować w modelu usługowym gotowe usługi dopasowane do potrzeb. Modele dostarczania usług w chmurze W zależności od potrzeb klienta końcowego usługi mogą być dostarczane na różnych poziomach dopasowania do wymogów klienta. Aktualnie występują cztery podstawowe modele dostarczania usług w chmurze: IaaS Infrastructure as a Service rozwiązania bazujące na zwirtualizowanej infrastrukturze zapewniające klientowi końcowemu wymagane zasoby mocy obliczeniowej, pamięci masowej, funkcjonalności kopii bezpieczeństwa i komunikacji, PaaS Platform as a Service jest to rozwiązanie IaaS wzbogacone o platformę systemową i podstawowe funkcjonalności związane z zarządzaniem oraz binariami wykorzystywanych aplikacji, SaaS Software as a Service kompleksowe rozwiązania bazujące na odpowiednio Foto: Intel 6 Biznes benchmark magazyn

7 Ekonomika chmury Foto 1: Centrum danych zbudowane na bazie komputerów i sprzętu fi rmy IBM. dostosowanej infrastrukturze, platformie systemowej oraz oprogramowaniu dostosowanemu do wymaganych przez klienta końcowego funkcjonalności, BaaS Business as a Service rozwiązanie zapewniające klientowi końcowemu kompleksową realizację wskazanych procesów biznesowych bez odniesienia do złożoności rozwiązania IT. Coraz częściej spotyka się też rozwiązania pośrednie lub wzbogacone o dodatkowe funkcjonalności np. rozwiązania IaaS wzbogacone o funkcjonalności bezpieczeństwa i komunikacji lub też rozwiązania SaaS wzbogacone o funkcjonalności dedykowane do pracy na urządzeniach mobilnych z GPS. Ilość wariantów staje się nieograniczona tak jak zróżni- cowane są wymagania klientów końcowych. Kolejnym kryterium zróżnicowania staje się umiejscowienie usług w chmurze. Rozwiązania umiejscowione u zewnętrznych dostawców określane są mianem chmur publicznych (Public Cloud). Rozwiązania umiejscowione w ośrodkach przetwarzania danej organizacji to chmury prywatne (Private Cloud). Rozwiązania pośrednie to chmury hybrydowe. Dlaczego chmura Nasuwa się pytanie dlaczego fi rma powinna inwestować w chmury, a zwłaszcza w chmury prywatne skoro, jak wspominano na wstępie, w tym wszystkim chodzi przecież o to, aby przejść z CAPEX-u do OPEX-u. Otóż jest to jak najbardziej uzasadnione, również z fi nansowego punktu widzenia. Podstawą istnienia chmur prywatnych jest konsolidacja i centralizacja rozwiązań. Kluczowe w takich przypadkach staje się uzyskanie wysokiego stopnia upakowania i utylizacji posiadanych zasobów informatycznych, a przez to osiągnięcie lepszego zwrotu z inwestycji. Staje się to możliwe dzięki wirtualizacji, która pozwala na wysoką efektywność wykorzystania zasobów. Jednocześnie wysoka elastyczność i skalowalność pozwala na dostarczanie rozwiązań na żądanie dowolnie dopasowanych i strojonych w zależności od potrzeb organizacji. Dodatkowo rozwiązany jest też problem zarządzania pojemnością, co również, niezależnie od typu chmury, jest realizowane na żądanie. Tym samym dział IT inwestując w chmurę prywatną dostaję narzędzie do proaktywnego wspierania biznesu organizacji. Lepsze wykorzystanie zasobów to niższe koszty TCO (z ang. Total Cost of Ownership całkowity koszt posiadania) dla fi rmowych systemów IT. Szybsze dostarczanie rozwiązań to przewaga konkurencyjna i wartość dodana dla biznesu. W tym miejscu należy postawić pytanie Czy wszyscy zyskują korzystając z usług IT w chmurze? Jak się okazuje, niekoniecznie i nie zawsze w takim samym stopniu. Należy sobie odpowiedzieć na pytanie, które rozwiązania dla kogo są najwłaściwsze i czy będą stanowić nie tylko miarodajną oszczędność, ale wniosą również wartość dodaną do biznesu organizacji. Dla wszystkich przedsiębiorców systemy IT są niezbędne do prowadzenia codziennej działalności. Nie wszyscy chcieliby jednak traktować IT jako krytyczny element wymagający nie tyle dodatkowych nakładów, ale wymagający również dodatkowych zasobów w postaci zespołów utrzymania, pomieszczeń serwerowni, niezbędnej infrastruktury, sprzętu, oprogramowania, szkoleń kadry, inwestycji w rozwój, itp. Taka lista może być naprawdę długa. Dla większości fi rm sektora małych i średnich przedsiębiorstw najwygodniejszym rozwiązaniem jest zakup IT w formie usługi w chmurze realizującej ściśle zdefi niowane zadania dla pracowników fi rmy. Forma dostarczanej usługi może być zróżnicowana w zależności od potrzeb. Można ograniczyć się do usług, w ramach których dostarczone w chmurze zostaną rozwiązania takie jak: portal fi rmy, poczta elektroniczna, systemy typu CRM, ERP. Równie dobrze rozwiązania mogą mieć charakter wirtualnych serwerowni w chmurze skupiających rozwiązania w formie gotowych usług, ale również zapewniające funkcjonalności infrastruktury w sytuacji, gdy pojawią sie tego typu wymagania. Coraz częściej pracownicy pracują poza fi rmą w czasie podróży, u klientów czy też zdalnie z domu. W takim przypadku niezbędne staję się zapewnienie dostępu do usług i informacji niezależnie od miejsca i czasu. Coraz więcej aplikacji biznesowych jest dostępnych na urządzanie mobilne, a wiele usług integruje się z dodatkowymi urządzeniami czy też funkcjonalnościami takimi jak GPS. W efekcie powstają złożone wymagania defi niujące formę i zakres wymaganych rozwiązań. Całość sprawia, iż budowa takich systemów IT w ramach małych organizacji staję się nie tylko nieuzasadnione ekonomicznie, ale również stanowiłoby nadmierne obciążenie procesowe i zarządcze. Dla małych i średnich przedsiębiorstw niezwykle korzystne jest zakupienie gotowych rozwiązań w chmurze publicznej u zewnętrznego dostawcy. Koszty takiej usługi będą wymiernie niższe od kosztów własnej infrastruktury IT, a uniezależnienie się od ciężaru zarządzania i prowadzenia własnego IT pozwoli skupić się na głównych procesach biznesowych fi rmy. Chmura w dużej firmie Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku dużych organizacji i przedsiębiorstw. Zasadność stosowania rozwiązań w chmurze Biznes benchmark magazyn 7

8 Ekonomika chmury pozostaje niepodważona, ale inne są wymagania adekwatnie do formy prowadzenia biznesu przez takie organizacje. Zwykle w dużych fi rmach IT jest wydzieloną strukturą realizującą ściśle zdefi niowane zadania dla biznesu w ramach ustalonej strategii. Wiąże się to z posiadaniem własnej rozbudowanej kadry, ośrodków przetwarzania i wypracowanego modelu zarządzania IT. Nasuwa się tu pytanie, czy nie można takiego modelu IT zastąpić całkowicie usługami w chmunej rozbudowy, aktualizacji, rozszerzeń i zmian. Jest to proces trwający nieprzerwanie wraz z rozwojem usług na rynku i jest powiązany z powstawaniem wymagań i oczekiwań klientów. Duże organizacje mają zwykle własne kadry IT zarządzające procesami zmian i rozwojem aplikacji przy ścisłej współpracy z działami odpowiedzialnymi za prowadzenie procesów biznesowych. Niezbędna w takim przypadku staje się elastyczna i skalowalna infra- nież pewien obszar usług IT w dużych organizacjach, które nie znajdują się w obszarze rozwiązań krytycznych oraz nie wymagają wysokich standardów i wyśrubowanych poziomów utrzymania. Takie usługi IT jednakże zużywają zasoby sprzętu i oprogramowania oraz wymagają nakładów pracy związanych z ich utrzymaniem. Usługi te coraz częściej są przez duże fi rmy przenoszone na zewnątrz do dostawców usług w chmurach publicznych. Pozwala to na wymierne Foto: IBM (2) Foto 2: Serwery wykorzystujące procesor Power PC często wykorzystywane są do budowy centrów świadczących usługi w chmurze. Foto 3: Konwertery AC/DC wykorzystywane do budowy centrów danych obsługujących usługi Cloud Computing. rze, tak jak w małych fi rmach? Otóż nie, na pewno nie w całości dla wybranych usług można skorzystać z chmury prywatnej, a dla nielicznych, w chmurze publicznej. Jeśli w małych fi rmach IT jest narzędziem do prowadzenia biznesu, to w dużych fi r- mach jest już motorem napędowym przedsiębiorstwa. Wiele systemów IT w dużych fi rmach ma bowiem strukturę uniemożliwiającą przenoszenie usług do chmury. Tym samym wymagają dedykowanych rozwiązań i wydzielonych obszarów infrastruktury. Proces przebudowy jest kosztowny i długotrwały, aczkolwiek nie jest niemożliwy. Dla tych obszarów rozwiązań IT nawet chmury prywatne jeszcze przez pewien czas nie będą osiągalne. Duża część systemów IT w dużych organizacjach wymaga nieustanstruktura IT. Prywatne chmury obliczeniowe w ramach własnych ośrodków przetwarzania danych w dużych organizacjach stają się niezwykle efektywnym rozwiązaniem. Zapewniają automatyczną budowę środowiska dowolnie zwymiarowanego i konfi gurowanego przez właścicieli procesów biznesowych, przy jednoczesnym minimalizowaniu nakładów na procesy zarządzania zmianą tych zasobów. Zastosowanie wirtualizacji i wymiarowania pod faktyczne wykorzystanie zasobów pozwala dużym fi rmom na efektywną kosztowo konsolidację rozwiązań. W efekcie powstają rozwiązania IT bazujące na chmurach prywatnych, które są efektywne kosztowo oraz pozwalają organizacji na szybkie dostarczanie usług biznesowych na rynek dla klientów końcowych. Istnieje rów- oszczędności w kosztach zakupu zasobów i w utrzymaniu takich rozwiązań. Jak widać rozwiązania Cloud Computing stają się dla wielu organizacji i przedsiębiorstw tańszą i wydajniejszą formą własnego IT. Dla mniejszych organizacji chmura pozwala wyeliminować inwestycje we własne IT przenosząc usługi IT do przysłowiowego gniazdka z kosztami za faktyczne wykorzystanie. Dla tych większych przedsiębiorstw chmura staje się narzędziem do wymiernych oszczędności oraz efektywniejszego wsparcia biznesu. Dla wszystkich Cloud Computing staje się standardem świadczenia usług IT dla biznesu. Jacek Koman Autor tekstu jest Senior IT Architektem w fi rmie IBM Polska; 8 Biznes benchmark magazyn

9 Wypróbuj za darmo Solid Edge! Wypróbuj za darmo Solid Edge! Zobacz, dlaczego jesteśmy lepsi od konkurencji. Zobacz, dlaczego jesteśmy lepsi od konkurencji. siemens.com/plm/pl/free-solid-edge siemens.com/plm/pl/free-solid-edge Teraz możesz, bez jakichkolwiek zobowiązań, wypróbować pełną wersję pakietu Solid Edge. Zobacz, w jaki sposób Solid Edge zapewnia szybkość i prostotę bezpośredniego modelowania możesz, dzięki bez elastyczności jakichkolwiek i możliwościom zobowiązań, projektowania wypróbować Teraz pełną parametrycznego wersję pakietu - Solid wszystko Edge. to Zobacz, zaś w jednym, w jaki łatwym sposób Solid Edge w zapewnia użyciu pakiecie. szybkość Projektuj i prostotę szybciej, bezpośredniego bardziej intuicyjnie modelowania - po dzięki prostu elastyczności lepiej. i możliwościom projektowania parametrycznego - wszystko to zaś w jednym, łatwym w użyciu pakiecie. Projektuj szybciej, bardziej intuicyjnie - po prostu lepiej. Pobierz Solid Edge już teraz, otrzymasz dostęp do interaktywnych materiałów szkoleniowych, filmów instruktażowych i forum użytkowników, które pomogą Ci poznać możliwości Pobierz oprogramowania. Solid Edge już teraz, otrzymasz dostęp do interaktywnych pakiet materiałów Solid Edge szkoleniowych, ze strony filmów instruktażo- Pobierz siemens.com/plm/pl/free-solid-edge wych i forum użytkowników, które pomogą Ci poznać możliwości zadzwoń oprogramowania. pod numer lub Pobierz pakiet Solid Edge ze strony siemens.com/plm/pl/free-solid-edge lub zadzwoń pod numer Rozwiązania dla przemysłu.

10 Ekonomika chmury Cloud computing w małej i średniej firmie chwyt marketingowy czy przyszłość it? Ostatnio sporo się mówi w różnego rodzaju mediach, w tym w prasie i na portalach branżowych na temat cloud computingu, skalowalności oraz elastyczności, jakie niosą ze sobą rozwiązania świadczone w modelu chmury. Mimo marketingowej otoczki, ciężko jest jednak sformułować jasną definicję, która wyjaśnia czym tak naprawdę jest cloud computing. Na tematy związane z cloud computingiem z Jerzym Jasiurkowskim, ekspertem do spraw rozwiązań dedykowanych świadczonych w Data Center firmy Infomex ( pl) rozmawia Marcin Bieńkowski. Foto: Fotolia Marcin Bieńkowski: Skąd się wzięła idea chmury? Jerzy Jasiurkowski: Rozwój technologii cloud computingu jest nieodłącznie związany z dynamicznym tempem przyrostu danych czy orientuje się Pan ile danych zostało na świecie wytworzonych tylko w 2012 roku? MB: Przyznam szczerze, że nie. JJ: Szacuje się, że ok. 1,8 zetabajtów! Przedsiębiorcy stają przed poważnym dylematem co zrobić z taką ilością gigabajtów? Gdzie i jak je przechowywać? Powiem więcej, zastanawiają się jak uniknąć kosztowych inwestycji w infrastrukturę oraz oprogramowanie jednocześnie zachowując konkrecyjność przedsiębiorstwa? Cloud computing to właśnie odpowiedź na te pytania architektura chmury zapewnia dostęp do najnowocześniejszych skalowalnych rozwiązań przy minimalnych nakładach oraz zaangażowaniu ze strony użytkownika. Chmura to tak naprawdę marketingowe opakowanie, a to, co się pod nim kryje to świetnie nam znana i wykorzystywana powszechnie technologia. Mówię tutaj o wirtualizacji, która stanowi podwaliny cloud computingu umożliwiając współdzielenie zasobów np. sieci, serwerów, przestrzeni dyskowej czy oprogramowania. Wszyscy z chmury korzystamy Google doc, Facebook czy Picassa oraz bardzo popularny YouTube to właśnie narzędzia cloudowe. Oczywiście trochę inaczej wygląda korzystanie z chmury przez biznes. MB: Co Pan przez to rozumie? JJ: Chmura w Polsce to nadal zjawisko stosunkowo nowe i przyjmowane ze sporą dozą rezerwy i nieufności. Na początku tego roku nasza fi rma miała przyjemność prowadzić cykl konferencji szkoleniowych dot. chmury obliczeniowej, podczas którego większość uczestników wskazała na brak wystarczających informacji o rozwiązaniach cloudowych. Ten brak informacji był wymieniany jako główny czynnik, który zaważył na decyzjach dotyczących inwestycji w tradycyjne rozwiązania IT bazujące na własnej infrastrukturze przedsiębiorstwa. MB: Czyli uważa Pan, że głównym powodem, dla którego cloud computing w Polsce rozwija się nieco wolniej niż w pozostałych krajach Europy Zachodniej jest właśnie brak wiedzy? 10 Biznes benchmark magazyn

11 Ekonomika chmury A co z tymi, którzy wskazują na kwestie bezpieczeństwa? JJ: Oczywiście zdarzają się sceptycy, którzy uważają bezpieczeństwo za piętę achillesową clouda, natomiast fakt, że administracja publiczna masowo przechodzi w chmurę sukcesywnie obala ten mit. Myślę, że to najlepsza możliwa rekomendacja. W naszym Data Center znajdują się zasoby m.in. Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego czy Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. MB: Jak w takim razie postrzegacie Państwo proces migracji do środowisk chmurowych w Polsce w niedalekiej przyszłości? JJ: W Polsce klient chce wiedzieć, gdzie znajdują się jego dane w jakich są przechowywane warunkach, z użyciem jakiego sprzętu i jakich zabezpieczeń. Preferujemy rozwiązania dedykowane szyte na miarę naszych indywidualnych potrzeb. Bardzo często chcemy decydować nie tylko o lokalizacji naszych danych ale również mieć do nich dostęp z każdego miejsca o każdym czasie. Na rozwiązania świadczone w architekturze chmury publicznej decydujemy się zazwyczaj w przypadku danych o mniejszej wadze, dane kluczowe natomiast przechowywane są na dedykowanych zasobach. Częstym trendem wśród przedsiębiorców jest wykorzystywanie tzw. chmury hybrydowej łączącej elementy chmury prywatnej i publicznej. MB: Czyli sugeruje Pan, że to jednak chmura prywatna podbije polski rynek? Skoro chmura publiczna to rozwiązanie wydawałoby się mniej bezpieczne, jakie zagrożenia wiążą się z jej wykorzystaniem? JJ: Chmura publiczna wcale nie musi stanowić zagrożenia jednak z defi nicji wiąże się ze współdzieleniem zasobów pomiędzy użytkownikami. Poziom bezpieczeństwa usług cloudowych zależy od wielu czynników lokalizacji Data Center, wykorzystywanych zabezpieczeń fi zycznych, przeciwpożarowych, szeroko pojętej infrastruktury, łączności czy wyszkolonej kadry, która czuwa nad poprawnym funkcjonowaniem zasobów. Przy zachowaniu najwyższych standardów bezpieczeństwa, spełnieniu norm TIER czy wdrożeniu Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji ISO27001, rozwiązania cloudowe gwarantują bardzo wysokie bezpieczeństwo danych oraz SLA (Service Level Agreement) przekraczający 99,9%, co daje zaledwie 8 godzin i 45 minut niedostępności systemów w skali roku. MB: Jakiego typu usługi mogą być oferowane w środowisku chmurowym? JJ: Począwszy od najprostszych typu IaaS, PaaS po coraz częściej wybierany przez klientów model SaaS czyli dostarczanie oprogramowania w postaci usługi. Jest to idealne rozwiązanie dla fi rm z sektora MŚP, pozwalające uniknąć początkowych nakładów na infrastrukturę oraz licencje dając zarazem dostęp do najnowocześniejszych, i co najważniejsze, skalowalnych rozwiązań. Klient otrzymuje dokładnie taką ilość zasobów, jakiej w danym momencie potrzebuje minimalizując dzięki temu inwestycje w IT oraz ryzyko fi nansowe. Chmura staje się naturalnym narzędziem dzisiejszego biznesu. MB: A jak wygląda zainteresowanie usługami cloudowymi w sektorze MŚP? JJ: Szacuje się, że ponad 50% fi rm z sektora MŚP korzysta z cloud computingu. Większość Klientów decyduje się na zakup poczty oraz systemu obiegu dokumentów dostarczanych w modelu SaaS. Śledzimy od lat tą tendencję, dlatego wprowadziliśmy dla naszego sztandarowego produktu elektronicznego obiegu dokumentów WDMS możliwość zakupu w modelu cloud computing. Bardzo często fi rmy z sektora MŚP postrzegają chmurę w charakterze dodatkowego zabezpieczenia Klienci decydują się na backup zasobów w zewnętrznym Data Center. Wynika to z coraz większej świadomości Jerzy Jasiurkowski Szacuje się, że ponad 50% firm z sektora MŚP korzysta z cloud computingu. Większość Klientów decyduje się na zakup poczty oraz systemu obiegu dokumentów dostarczanych w modelu SaaS. kosztów oraz pozostałych implikacji ewentualnej utraty kluczowych dla przedsiębiorstwa danych. Z jednym z naszych Klientów przygotowaliśmy symulację, która wykazała, że w przypadku zatrzymania systemów produkcyjnych przekraczającego 24 godziny, fi rma nie byłaby w stanie odrobić strat. MB: Czy rozwiązania świadczone w modelu chmury są w stanie ustrzec nas przed tego typu sytuacjami? JJ: Jak najbardziej. Przechowując kopie zapasowe kluczowych danych w zewnętrznym CPD, czy decydując się na bardziej złożone rozwiązania typu Business Continuity Planning lub Disaster Recovery. Przedsiębiorstwa są w stanie zmniejszyć zagrożenie wystąpienia tego typu sytuacji do minimum. Chmura obliczeniowa kreuje nowe oblicze IT, ale również biznesu staje się motorem napędowym nowych inwestycji minimalizując ryzyko oraz koszty. MB: Dziękuję za rozmowę. Biznes benchmark magazyn 11

12 Ekonomika chmury biznes w chmurze czyli cloud computing w praktyce Rozwój technologii oraz wciąż powiększająca się liczba przetwarzanych i gromadzonych danych przyczyniły się do powstania cloud computingu. Technologia ta wymusiła nie tylko zmiany prawne i organizacyjne, ale również przyczyniła się do powstania nowego modelu biznesowego. Co więc może dać chmura Twojej firmie? Cloud computing, nazywany powszechnie chmurą, jest pojęciem stosunkowo młodym. Po raz pierwszy zostało ono użyte w 1996 r. przez S. E. Gilleta i M. Kapora w artykule: The Self governing Internet: Coordination by Design, opisującym przetwarzanie danych w chmurze. Obecnie najczęściej przytaczaną defi nicją jest ta przedstawiona przez NIST (National Institute of Standards and Technology) mówiąca, że: przetwarzanie w chmurze jest modelem świadczenia usług przetwarzania danych, pozwalającym na dostęp na żądanie, przez sieć, do dzielonej puli zasobów ( ) Zasoby te mogą być zamawiane przez klientów i w odpowiedni sposób konfi gurowane w zależności od potrzeb użytkowników oraz dostarczane na żądanie i udostępniane przy minimalnym zaangażowaniu odbiorcy usługi. Modele cloud computingu W zależności od rodzaju zasobów oraz modelu ich wykorzystania, usługi świadczone w chmurze możemy podzielić na trzy grupy: Infrastructure as a Service (IaaS) Platform as a Service (PaaS) Software as a service (SaaS) Pierwszy model polega na dostarczeniu klientowi zasobów: mocy obliczeniowej, przestrzeni dyskowej oraz infrastruktury sieciowej, pozwalających na wdrożenie systemów operacyjnych oraz aplikacji. W tym modelu klient zachowuje kontrolę nad systemami operacyjnymi, danymi oraz wdrożonymi aplikacjami. Z kolei model PaaS stanowi rozbudowany model IaaS do poziomu systemu operacyjnego i baz danych. Dostarcza on gotowe środowisko do tworzenia, przetwarzania, instalowania i uruchomiania własnych aplikacji biznesowych. Ostatni z modeli SaaS daje użytkownikowi ciągły dostęp do aplikacji informatycznych, płatność 12 Biznes benchmark magazyn

13 Ekonomika chmury obejmuje jednak tylko to, z czego faktycznie klient skorzystał. Elementem odróżniającym SaaS od dwóch wcześniejszych modeli jest fakt, iż wykorzystywane oprogramowanie należy do jego dostawcy, który odpowiada za jego aktualizację oraz bezawaryjne działanie. Bezpieczeństwo danych osobowych Wśród osób, które z dystansem podchodzą do tematu chmury najczęściej podnoszonym argumentem jest zagadnienie bezpieczeństwa danych. Najwięcej wątpliwości budzi kwestia miejsca, gdzie są one przetwarzane. Jest to szczególnie istotne w przypadku przetwarzania danych osobowych. Zgodnie z Ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych podmiot, któremu się je powierza jest odpowiedzialny za wskazanie miejsca ich przetwarzania. Dlatego istotne jest, aby usługa cloud computingu była realizowana w oparciu o ośrodki zlokalizowane na terenie kraju lub w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczym. Korzyści płynące z wdrożenia chmury Korzyści wynikające z wykorzystania cloud computingu można rozpatrywać z kilku perspektyw. Jeśli przedsiębiorstwu zależy na obniżeniu kosztów utrzymania infrastruktury technicznej lub nie może sobie pozwolić na rozwój zaplecza sprzętowego, a potrzebuje mocy obliczeniowej, wówczas chmura jest bardzo efektywnym rozwiązaniem. Decydując się na cloud computing rezygnujemy z obowiązku zakupu oprogramowania, drogich serwerów czy też systemów przechowywania danych, w konsekwencji nie musimy więc inwestować w utrzymanie całej infrastruktury. Jak wynika z badań Komisji Europejskiej, w 2012 r. aż 80 proc. fi rm korzystających z chmury, odnotowało spadek kosztów związanych z informatyką Niegdyś możliwość korzystania z ogromnych mocy obliczeniowych była zarezerwowana dla dużych przedsiębiorstw, które było stać na zakup samodzielnych serwerów i macierzy. Dziś może z tego przywileju skorzystać niemal każda firma, która zdecyduje się wprowadzić chmurę do swojego biznesu. o proc. Jest to wynik ruchomy, ponieważ wielkość oszczędności zależy od profi lu działalności organizacji. Jednak nie tylko aspekt fi nansowy jest istotny. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż korzystając z infrastruktury dostawcy, klient ma też dostęp do wiedzy inżynierów usługodawcy, którzy opiekują się platformą i dbają o to, by użytkownik miał do niej nieprzerwany dostęp. Wartym podkreślenia jest również fakt, że przedsiębiorstwa korzystające z cloud computingu mogą swobodnie dostosowywać ilość wykorzystywanych zasobów do bieżących potrzeb. Cloud computin to również pomoc w ochronie środowiska. W przypadku dużych inwestycji można zaplanować wykorzystanie energooszczędnych serwerów oraz ekologicznych źródeł energii. Pozytywny wpływ na środowisko potwierdzają wyniki projektu badawczego UE na temat serwerów w chmurze (Eurocloud Server Project), które pokazują, że zużycie energii przez centra przetwarzania danych można obniżyć aż o 90 proc. Chmura w praktyce Niegdyś możliwość korzystania z ogromnych mocy obliczeniowych była zarezerwowana dla dużych przedsiębiorstw, które było stać na zakup samodzielnych serwerów i macierzy. Dziś może z tego przywileju skorzystać niemal każda fi rma, która zdecyduje się wprowadzić chmurę do swojego biznesu. Cloud computing jest rozwiązaniem nie tylko dla dużych korporacji, ale też dla średnich i małych fi rm, których działalność może obejmować między innymi: portale e-commerce, popularne portale informacyjne lub blogi, oferowanie oprogramowania wspierającego funkcjonowanie przedsiębiorstwa (CRM, ERP, obieg dokumentów, poczta online), udostępnianie platform (wideo, e-lerningowych, hostingowych), portale społecznościowe i fora, wyszukiwarki, hurtownie danych, systemy backupu, disaster recovery czy też środowiska testowe. Foto: Fotolia Biznes benchmark magazyn 13

14 Ekonomika chmury Przykładem zastosowania chmury może być projekt zrealizowany przez Atende S.A. w spółce Mobilis. Firma ta od ponad 25 lat działa w branży transportowej. Obecnie obsługuje warszawskie, krakowskie oraz bydgoskie autobusowe linie miejskie oraz toruńskie linie podmiejskie. Spółka oferuje również regionalne, międzymiastowe i dalekobieżne linie autokarowe. Wraz ze swoim rozwojem i przejmowaniem kolejnych spółek kadra zarządzająca dostrzegła potrzebę rozwoju fi rmy w zakresie IT. Kluczowa dla fi rmy była kwestia oprogramowania, które miało wspierać obszar fi nansowo-księgowy oraz służyć zarządzaniu fl otą i rozliczeniami. Wraz z przyrostem liczby nowych oddziałów, zdecydowano o zintegrowaniu oraz ujednoliceniu systemu. Firma stanęła przed wyborem pomiędzy: budową samodzielnej infrastruktury niezbędnej do działania głównej aplikacji lub wykorzystania w tym celu zewnętrznych zasobów. Spółka zdecydowała się na drugi wariant w celu uniknięcia konieczności inwestowania dużych środków w stworzenie zaawansowanej i drogiej architektury sprzętowej. Przedsiębiorstwo nie dysponowało też własnym centrum danych uwzględniającym zaawansowane systemy bezpieczeństwa, zasilania czy klimatyzacji, w którym mógłby zostać skolokowany sprzęt informatyczny. Efektem prowadzonych pomiędzy stronami rozmów było przygotowanie w ciągu 5 dni środowiska, które uwzględniało pracę serwerów, specjalistyczne oprogramowanie i usługę backupu danych. Współpraca jaka nawiązała się między Atende oraz Mobilis, a która trwa nadal, zaowocowała nie tylko usprawnieniem działalności fi rmy, ale też zoptymalizowaniem jej wydatków na IT, ponieważ koszt usługi dla klienta jest proporcjonalny do wykorzystanych zasobów, zaś samo środowisko elastycznie dostosowuje się do potrzeb organizacji. Jak pokazuje powyższy przykład przeniesienie biznesu do chmury przynosi wiele korzyści przedsiębiorstwu. Najważniejszymi są: miano nowoczesnej organizacji, niższe koszty prowadzenia działalności, nieograniczona przestrzeń składowania danych oraz dostępność do zasobów 24 godziny na dobę. Michał Zgajewski Autor tekstu jest Dyrektorem Sprzedaży do Sektora Finansowego w fi rmie Atende; s t o P i e Ń w i d o c z n o Ś c i u s Ł u g i d l a u ż y t k o w n i k a k o Ń c o w e g o końcowi uż y tkownic y Rys. 1: Model warstwowy chmury. warst wa oprogramowania warst wa oprogramowania warst wa infrastrukturalna de weloperz y aplikac Ji ProJektanci sieci Rys. 2: Abstarkcyjne poziomy w architekturze chmurowej. s a as P a as i a as iaas Paas saas 14 Biznes benchmark magazyn

15 Ekonomika chmury Czy chmura w małej firmie ma sens? Raporty licznych ośrodków badawczych jasno wskazują, że technologia cloud computing będzie coraz bardziej zyskiwać na znaczeniu. Według agencji Gartner rynek usług chmury publicznej do 2016 r. osiągnie wartość 206,6 miliarda dolarów, a zdaniem ekspertów IDC motorem napędowym ekspansji chmury prywatnej będą m.in. możliwość redukcji kosztów, bardziej efektywnego wykorzystania IT czy też zwiększenia wydajności operacyjnej przedsiębiorstwa. Wzrost zainteresowania taką formą implementacji i użytkowania systemów IT dotyczy również Polski. Wdrożenie technologii cloud ma sens w każdej fi rmie, o ile oczywiście znajdzie ona dla siebie odpowiednią usługę w chmurze. W fi r- mie Epicor koncentrujemy się na wdrażaniu w chmurze systemów ERP oraz CRM, ale usług w chmurze może być znacznie więcej. Większość z nas korzysta z chmury nie zdając sobie nawet nie do końca z tego sprawy. Przykładem są choćby usługi pocztowe oferowane np. przez liczne portale internetowe. To jest klasyczny przykład usługi w chmurze. Posiadacz skrzynki pocztowej nie inwestuje przecież w sprzęt, ani w oprogramowanie jego maile są właśnie gdzieś w chmurze. Wiele małych fi rm korzysta właśnie z takich skrzynek pocztowych i nie ma własnych serwerów pocztowych. Popularyzacja chmury i ograniczenia Z chmury można korzystać w ramach obsługi mobilnej sprzedaży, sklepów internetowych, systemów geolokalizacji itp. Jak wynika z raportu Epicor. System ERP na miarę potrzeb przeprowadzonego wśród 200 polskich fi rm z branży produkcyjnej i dystrybucyjnej, wdrożeniem rozwiązania ERP właśnie w chmurze zainteresowanych jest 14 proc. respondentów. Co ciekawe, z raportu wynika, że zaledwie dla 5 proc. respondentów ograniczeniem przed implementacją systemu w modelu cloud jest brak zaufania do nowości technologicznych taki wynik napawa optymizmem. Należy jednak zauważyć, że w popularyzacji chmury w polskim środowisku biznesowym przeszkadza kwestia prawna i zbyt restrykcyjne zapisy o przechowywaniu i dostępie do danych obowiązujące w UE. Nadal czekamy na to, by na poziomie Unii Europejskiej uregulowane zostały kwestie na płaszczyźnie prawnej, które umożliwią stabilny rozwój chmury. Postrzeganie niejasnych przepisów prawnych jako barierę potwierdziło także badanie, które Epicor zrealizował w 2012 roku. Aż 41 proc. polskich przedsiębiorstw przyznało, że to właśnie brak przejrzystych regulacji w kontekście obowiązującego prawa, ogranicza je przed wdrożeniem systemów do zarządzania zasobami fi rmy (ERP) właśnie w modelu cloud. Na drugim miejsce w sondażu znalazła się obawa o utratę danych (36 proc.). Dlatego w przypadku technologii cloud computing należy zwrócić szczególną uwagę na takie obowiązki po stronie dostawcy jak zachowanie procedur zabezpieczających oraz stosowanie narzędzi szyfrujących dane zarówno podczas Foto: Fotolia Biznes benchmark magazyn 15

16 Ekonomika chmury ich przesyłania, jak i spoczynku. Jest to rola dostawcy, który powinien wspierać klienta swoją wiedzą oraz doświadczeniem na każdym etapie wdrażania i korzystania z tej technologii. Jak wynika z raportu Epicor. System ERP na miarę potrzeb przeprowadzonego wśród 200 polskich firm z branży produkcyjnej i dystrybucyjnej, wdrożeniem rozwiązania ERP właśnie w chmurze zainteresowanych jest 14 proc. respondentów. Technologia dla małych W sposób szczególny na wdrożeniu chmury skorzystać mogą małe fi rmy można powiedzieć, że to dla nich wymarzone rozwiązanie. Technologia cloud daje możliwość obniżenia kosztów na dwa sposoby. Pierwszy: fi rma nie musi ponosić dużego nakładu kosztów na początku projektu kupując sprzęt i oprogramowanie (np. system operacyjny, system bazy danych itp.). Drugi element to fakt, że nie musi kupować licencji, a raczej płaci abonament za wykorzystanie dostępu (tu oczywiście różne fi rmy mają różną strategię cenową, ale najczęściej jest to właśnie opłata abonamentowa). W wyniku obniżenia kosztów, rozwiązania wcześniej niedostępne dla małych fi rm, teraz znajdują się w ich zasięgu. W małych przedsiębiorstwach mamy często do czynienia z szybkim, ale niekoniecznie stabilnym wzrostem. Jako przykład posłużyć może system CRM w modelu cloud. Wyobraźmy sobie fi rmę, która ma 5 handlowców, ale postanawia się mocno rozwinąć i zatrudnia kolejnych 5 osób. W tradycyjnym modelu poniesie koszt 5 dodatkowych licencji, których nie będzie mogła zwrócić jeśli np. pomysł na rozwój nie wypali i trzeba będzie dokonać zmian personalnych. W modelu cloud nie ma tego ryzyka. Opłacany jest abonament za liczbę wykorzystanych dostępów. Jeśli ma miejsce zmiana liczby stanowisk, to w kolejnych miesiącach zapłacimy mniej. Dzięki temu maleje ryzyko ponoszenia dodatkowych kosztów przy nietrafi onej inwestycji. Trzeba również zauważyć, że istnieje grupa przedsiębiorstw, które nigdy nie zdecydują się na implementację w chmurze. Mowa tu o fi rmach, których biznes charakteryzuje się dużą zmiennością. Brak precyzyjnie określonych ram wiązałby się w ich przypadku z ciągłymi modyfi kacjami w obszarze użytkowanej funkcjonalności. Na technologię cloud nie zdecydują się również raczej fi rmy produkujące pod indywidualne zamówienie klienta lub z rynku fi ansowego czy ubezpieczeniowego - w ich wypadku ma to związek z restrykcyjnymi regułami, dotyczącymi ochrony danych klientów końcowych. Chciałbym w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, że często termin cloud mylony jest z pojęciem mobilności. Istnieje wiele aplikacji mobilnych, które nie są realizowane w chmurze. Nasi klienci mają często takie rozwiązania przykładem może być system do zbierania zamówień przez przedstawicieli handlowych. Wyobraźmy sobie, że systemy erp w chmurze systemy rozszerzone epicor lub rozwiązania Firm trzecich założenia erp Rys. 1: Nieograniczona integracja w środowisku chmurowym. [źródło: Epicor] przedstawiciel handlowy posiada smartfona, w którym ma zainstalowaną aplikację łączącą się z serwerem w siedzibie fi rmy i umożliwiającą przesyłanie danych. Takie rozwiązanie jest jak najbardziej mobilne, ale nie jest w chmurze, ponieważ miejsce przetwarzania danych jest ściśle określone i należy do klienta. Oczywiście istnieją takie same rozwiązania oparte na technologii cloud rzecz w tym, że całe przetwarzanie danych oraz cała infrastruktura z tym związana jest poza fi rmą klienta, na serwerach dostawcy chmury. Rozwój mobilności (również w zakresie technologicznym choćby popularyzacja takich rozwiązań jak laptopy, internet bezprzewodowy, smartfony) wpływa na rozwój chmury. Z drugiej strony sama chmura niejako wymusza mobilność, ponieważ zawsze mamy do czynienia z dostępem do danych w sposób zdalny. Piotr Krzysztoporski Autor artykułu jest Dyrektorem ds. Konsultingu w fi rmie Epicor Software Poland; 16 Biznes benchmark magazyn

17 Ekonomika chmury Cloud computing fakty i mity Foto: Fotolia Chmurę obliczeniową z pewnością można nazwać kolejnym milowym krokiem w rozwoju informatyki. Ujmując rzecz najogólniej, można powiedzieć, że w odróżnieniu od dostarczania oprogramowania cloud computing jest metodą dostarczania opartych na oprogramowaniu serwisów i usług. Możliwości, jakie zapewnia chmura, obejmują zarówno rozwiązania dla użytkowników indywidualnych, jak i przedsiębiorstw. Najlepiej znaną defi nicję chmury opracowali analitycy Gartnera: Cloud computing to styl obliczeń, w którym dynamicznie skalowalne (zwykle zwirtualizowane) zasoby są dostarczane jako usługa za pośrednictwem Internetu. Użytkownik nie musi mieć wiedzy na temat tego, w jaki sposób ta usługa jest realizowana, nie musi też zajmować się aspektami technicznymi niezbędnymi do jej działania. Korzyści płynące z chmury Z punktu widzenia przedsiębiorcy chmura wydaje się być atrakcyjną propozycją zarówno dla fi rm największych, jak i tych mniejszych, operujących już na rynku lub dopiero rozpoczynających działalność. Firmy rozpoczynające działalność (startups), decydując się na uruchomienie własnych serwisów w chmurze mogą skupić się na możliwie najszybszym dostarczeniu klientom produktu czy usługi, nie zajmując się zakupem i konfi guracją infrastruktury niezbędnej do uruchomienia biznesu. Rozpoczynając od działalności na niewielką skalę mogą łatwo dopasować zasoby do rosnącego popytu. Z kolei średnim i małym fi rmom (ang. SMB, pol. MŚP), chmura znacznie ułatwia konkurowanie z dużymi przedsiębiorstwami, zmniejszając bariery związane z nabywaniem drogich narzędzi i technologii serwerowych. Korzystając z chmury przedsiębiorcy mogą skupić się na produkcie i procesie sprzedaży, zamiast na infrastrukturze. Dla dużych przedsiębiorstw szczególnie atrakcyjne wydaje się wykorzystanie opartych o usługi w chmurze rozwiązań do pracy grupowej i wymiany informacji, słowem, podniesienie efektywności pracowników. Działy IT zaś, zamiast zajmować się monitoringiem wykorzystania macierzy dyskowych, mogą zaangażować więcej zasobów dla zapewnienia bezawaryjnej pracy krytycznych systemów. Tak znaczące przewartościowanie akcentów w biznesie z reguły przynosi wymierne zyski. I to one właśnie leżą u podłoża zainteresowania przedsiębiorców; w wykorzystaniu usług w chmurze dla wytyczonych precyzyjnie celów biznes upatruje źródeł potencjalnych zysków. Jako najważniejsze, warto wymienić: możliwość obniżenia kosztów możliwość zwiększenia wydajności przyspieszenie wdrożenia nowych usług skalowalność rozwiązań szansa na wejście w nowe obszary biznesowe dzięki wykorzystywanej technologii możliwość wyboru i rozwiązania hybrydowe Przyjrzyjmy się bliżej każdemu z nich. Źródła potencjalnych zysków Możliwość obniżenia kosztów Decydując się na wdrożenie aplikacji w chmurze zyskujemy szansę na zmniejszenie kosztów związanych zarówno z wdrożeniem, jak też z utrzymaniem rozwiązania IT. Koszty utrzymania aplikacji w modelu Cloud są Biznes benchmark magazyn 17

18 Ekonomika chmury proporcjonalne do intensywności jej wykorzystania nie płacimy więc za zbędne zasoby. Kolejna oszczędność to przewidywalna redukcja kosztów pomocy technicznej. Dodatkowo część procesów wymaga gigantycznych zasobów obliczeniowych na chwilę np. proces przeliczenia pensji wykonywany jest cyklicznie i trwa stosunkowo krótko taniej jest wykupić zasoby w chmurze na tą chwilę, niż inwestować w drogi sprzęt, który przez pozostałe okresy nie będzie wykorzystywany w wystarczającym stopniu. Dla części przedsiębiorców istotne będzie również obniżenie kosztów inwestycji, związane z brakiem konieczności zapewnienia infrastruktury dla nowej aplikacji. Obniżenie nakładów inwestycyjnych staje się szczególnie atrakcyjne w czasach drogich, trudno dostępnych kredytów i chwiejnego rynku. Możliwość zwiększenia wydajności Dzięki szerokiemu dostępowi do istotnych da- Cloud computing bazuje na koncepcji tworzenia rozproszonych systemów obliczeniowych, zlokalizowanych w różnych centrach danych na całym świecie i dostępnych za pomocą interfejsów sieciowych. nych biznesowych praktycznie z dowolnego urządzenia i w dowolnej lokalizacji pracownicy mogą podejmować szybsze, bardziej trafne decyzje. Mogą też znacznie łatwiej komunikować się pomiędzy sobą oraz z partnerami biznesowymi, korzystając z palety narzędzi do pracy grupowej i wymiany informacji. Przyspieszenie wdrożenia nowych usług Wdrożenie nowych rozwiązań może przebiegać znacznie szybciej i sprawniej niż w modelu tradycyjnym. Zyskujemy łatwość testowania różnych scenariuszy, by finalnie uruchomić te, które są najbardziej obiecujące. Dystrybucja nowych rozwiązań w chmurze jest procesem zarządzanym zdalnie, a nowe wersje aplikacji są dostępne dla użytkownika natychmiast po wdrożeniu. Firmy mają zwykle, oprócz zarządzanych centralnie systemów, olbrzymią liczbę małych aplikacji, może nie krytycznych, ale bardzo potrzebnych do wydajnego funkcjonowania pracowników. chmura daje im bardzo wygodną platformę do budowy tego typu rozwiązań. Skalowalność rozwiązań Korzystając z chmury możemy dynamicznie przydzielać serwisom dodatkowe zasoby i równie szybko je zwalniać, gdy nie będą już niezbędne. Dzięki temu nasze usługi zyskują na elastyczności i konkurencyjności, nie generując jednocześnie wysokich kosztów, które byłyby konieczne do utrzymania własnej infrastruktury przewidzianej na obsłużenie maksymalnej liczby użytkowników. Szansa na wejście w nowe obszary biznesowe Udostępnienie usługi czy produktu za pośrednictwem chmury otwiera przed nami zupełnie nowe perspektywy. Skierowanie oferty do znacznie szerszego grona potencjalnych odbiorców staje się proste i nie pociąga za sobą obawy o ograniczenie wydajności. chmura otwiera przed nami także rynki zagraniczne. Możliwość wyboru i rozwiązania hybrydowe chmura zwiększa możliwość wyboru. Zarządzając portfolio aplikacji w przedsiębiorstwie dysponujemy nie jedną, a kilkoma platformami dla wybranych rozwiązań. Możemy zatem zdecydować, które z rozwiązań będą dostępne w naszej własnej infrastrukturze, które przeniesiemy bądź od razu wdrożymy w chmurze, a które będą wykorzystywać zasoby w obu tych lokalizacjach. Niewątpliwe są to fakty, z którymi ciężko dyskutować. Bez względu na to czy będziemy korzystać z chmury prywatnej, chmury publicznej czy hybrydowej jesteśmy w stanie zoptymalizować zasoby oraz koszty związane z infrastrukturą i utrzymaniem infrastruktury. Zagrożenia i problemy Ale nie zawsze wszystko jest takie proste. Jeśli nawet wydaje się nam, że z technologicznego punktu widzenia nie powinniśmy mieć żadnych problemów z migracją, pozostają jeszcze biznesowe i prawne aspekty całego procesu. Z wdrażaniem aplikacji w chmurze wiążą się również pewne wyzwania. Przed decyzją o wdrożeniu rozwiązań chmurowych należy odpowiedzieć sobie na kilka ważnych pytań: Czy przeniesienie rozwiązania do chmury zapewni wymagany poziom bezpieczeństwa danych? Czy mamy zagwarantowaną równie wysoką dostępność jak w przypadku aplikacji serwowanych lokalnie? Czy przetwarzając i składując dane w chmurze nie naruszamy lokalnych przepisów prawnych? Czy przesyłając dane do chmury zapewniamy odpowiedni poziom prywatności? Bezpieczeństwo i dostęp do danych Z natury działania każde funkcjonujące w chmurze rozwiązanie jest eksponowane w Internecie. Już sam ten fakt sprawia, że ze zdwojoną uwagą powinniśmy się przyjrzeć kwestii bezpieczeństwa. Dostępne technologie, umożliwiające bezpieczną autoryzację i autentykację użytkowników w usługach korzystających z różnych platform chmurowych, ale należy dokładnie zapoznać się z ich cechami i możliwościami aby odpowiedzieć na pytanie: czy i jak łatwo da się je zaadoptować w przypadku rozważanej usługi, czy da się chmurę zintegrować z modelem bezpieczeństwa we własnych centrach danych tak, by obsłużyć scenariusze typu single sign-on. Kwestia dostępu do danych jest bezpośrednio związana z ich bezpieczeństwem. Mówimy tu zarówno o bezpieczeństwie technologicznym, jak i biznesowym. Problemy technologiczne to, po pierwsze, możliwość zbudowania bezpiecznego kanału komunikacji do obsługi strumieni danych, po drugie możliwości związane z szyfrowaniem i obsługą wrażliwych (poufnych i tajnych) danych, wreszcie wykorzystanie odpowiednich protokołów i certyfikatów, a także możliwości dokonania audytu pod kątem bezpieczeństwa danych. Wątpliwości natury biznesowej można rozwiać zadając sobie i odpowiadając na pytanie: jakie rozwiązanie wybrać, jeśli podejrzewamy, że dane, którymi operujemy, powinny ze względów biznesowo-prawnych pozostać na terenie kraju? Centra danych rozsiane są po całym świecie. Najbliższe nam ośrodki zlokalizowane są na terytorium Unii Europejskiej. Dlatego w złożonych przypadkach warto rozważyć konsultację prawną. Konsultacja z pewnością pozwoli ustalić, czy nasz problem rodzi rzeczywiste ograniczenia, czy 18 Biznes benchmark magazyn

19 Ekonomika chmury W wielu przypadkach zależnie od branży, rodzaju rozwiązania i typu klientów obowiązują również określone i wyspecyfikowane regulacje prawne. W dziedzinie IT mogą one dotyczyć bezpieczeństwa, sposobów komunikacji oraz obowiązujących procesów biznesowych. może dotyczy jedynie wydajności rozwiązania i dostępności danych klienta umieszczonych w centrum zlokalizowanym za granicą. Do wyjaśnienia pozostaje też kwestia samej dostępności danych sprawdźmy czy dostępność gwarantowana w SLA (Service Level Agreement) spełnia nasze oczekiwania. Sprawdźmy również czy wąskim gardłem systemu, który chcemy wdrożyć, nie jest dostępność łącza do Internetu. Rozważając problem z technicznego punktu widzenia, możliwe jest zaprojektowanie takiego rozwiązania, które dopuszcza pracę offl ine i późniejszą synchronizację ze strukturami danych w chmurze, zgodnie z zaprojektowanymi zasadami. Czy takie rozwiązanie będzie najlepsze? Na to pytanie musimy odpowiedzieć sobie sami. W wielu przypadkach zależnie od branży, rodzaju rozwiązania i typu klientów obowiązują również określone i wyspecyfi kowane regulacje prawne. W dziedzinie IT mogą one dotyczyć bezpieczeństwa, sposobów komunikacji oraz obowiązujących procesów biznesowych. W większości przypadków regulacje te obejmuje certyfi kacja sprawdzająca ich zgodność z danymi regułami. Dostawcy chmur w większości spełniają wiele formalnych norm i regulacji, objętych konkretnymi certyfi katami. Koszty Temat porównania kosztów związanych z tworzeniem usług i ich migracją do chmury jest jednym z kluczowych zagadnień. Warto rozpatrywać go w dwóch różnych aspektach. Pierwszym jest koszt produkcji nowego rozwiązania uwzględniającego specyfi kę chmury lub koszt migracji do niej rozwiązania istniejącego. Z uwagi na charakterystykę platformy, sposób szacowania nakładu i kosztów pracy może odbiegać od analogicznych szacunków w modelu tradycyjnym. Pewne elementy projektu, które w rozwiązaniach bazujących na własnych centrach danych są proste, w kontekście chmury mogą okazać się znacznie bardziej skomplikowane. Dobrym przykładem jest proces testowania aplikacji w chmurze. Z drugiej strony budowa skomplikowanego środowiska testowego w chmurze może być znacznie prostsza, niż w przypadku rozwiązania testowanego we własnym centrum danych. Chmura daje nam możliwość wynajęcia takiego środowiska tylko na czas te- stów. Z jednej strony uzyskujemy dostęp do żądanej, często rozbudowanej infrastruktury, z drugiej możemy znacznie ograniczyć koszty. Znacznie trudniejszym zagadnieniem jest oszacowanie kosztów utrzymania określonego rozwiązania w chmurze. Każdy dostawca chmury posiada dwa modele opłat. Pierwszy, bardziej popularny, to model: płacę za to, czego używam. Jak sugeruje sama nazwa, zapłacimy za realne zużycie zasobów centrum danych analogicznie do wielu innych systemów płatności (za energię elektryczną, gaz, usługi telefonii komórkowej). Drugi, to płatność za pulę zasobów dostępną w ramach tzw. paczki o określonej defi nicji i cenie. W większości przypadków są to różnego typu pakiety promocyjne, którym warto się przyjrzeć. Także w tym systemie, po wykorzystaniu przydzielonej puli zasobów, wracamy do modelu płacę za to, czego używam. Warto pamiętać o tym, że znaczący wpływ na koszt utrzymania aplikacji w chmurze ma architektura rozwiązania w ujęciu technologicznym. Dlatego już na etapie projektowania należy zwrócić szczególną uwagę na skuteczność współpracy architekta i analityka. Zależy od niej bardzo wiele; wynik wygenerowany przez każdego z nich z osobna może dostarczyć dodatkowej pracy związanej z optymalizacją, gdy tymczasem para działająca w porozumieniu i dobrze zsynchronizowana jest w stanie znakomicie zwiększyć efektywność każdego rozwiązania. Artur Żarski Foto: Fotolia Biznes benchmark magazyn 19

20 Ekonomika chmury Chmura dla oszczędnych Praktycznie nie ma dnia bez informacji dotyczących serwerów w chmurze. Jednak idea wirtualizacji środowisk IT, z której wywodzi się Cloud computing, nie jest tak nowa jak można by było sądzić. Jej korzenie sięgają lat 70. ubiegłego stulecia. Jednak dynamiczny rozwój idei Cloud computingu zablokował Internet, a dokładniej brak jego powszechności. To dopiero wszechobecna sieć spowodowała szybki rozwój serwerów w chmurze. Rozwiązania w chmurze zdecydowanie różnią się od tradycyjnego i powszechnie znanego hostingu. Po pierwsze są bardziej elastyczne, w wielu przypadkach stosuje się rozliczenia godzinowe, a użytkownicy sami na bieżąco skalując i dostosowując wydajność maszyn decydują o tym, w jaki sposób spożytkują dostępne zasoby. Wyobraźcie sobie samochód, który można bez problemu ulepszyć lub też wyposażać w dodatkowe opcje, bezpośrednio podczas jazdy. Działa to mniej więcej tak: wpłacasz określoną kwotę i ruszasz. Jeżeli potrzebujesz szybko zwiększyć osiągi, to ustawiasz w panelu odpowiednie opcje i twój silnik zyskuje większą wydajność. Jeździsz Golfem, ale nic nie stoi na przeszkodzie, żeby na zawołanie mieć Ferrari. Z wpłaconej kwoty są pobierane opłaty odpowiadające rzeczywistej mocy twojego silnika. Skalując zasoby oszczędzasz koszty. Niestety, w przypadku samochodów takie rozwiązania nie są jeszcze możliwe, ale serwery w chmurze oferują takie rozwiązania już dziś skalowalność zasobów jest ich największym atutem. Pierwsza oszczędność utrzymanie serwerów to nie Twój problem Przechodząc do chmury nie musicie martwić się o zaplecze techniczne, łączność czy serwis sprzętu. Oszczędzamy na inwestycji w serwery. Kupujemy dokładnie tyle ile potrzebujemy, a jeśli nasze potrzeby się zwiększają dokupujemy więcej. Oszczędzamy również na serwisie technicznym serwerów. Nie potrzebujemy ich konserwować, serwisować, naprawiać w przypadku gdy się uszkodzą. Tymi sprawami zajmuje się dostawca naszej infrastruktury i najczęściej prace te przeprowadzane są tak, że nasza infrastruktura serwerowa ich nie odczuwa. No i na koniec oszczędzamy na opłatach za dodatkowe pomieszczenie, które musielibyśmy utrzymywać, aby zapewnić tradycyjnym serwerom optymalne warunki pracy. A utrzymanie takie pomieszczenie może być bardzo drogie. Trzeba utrzymać w nim optymalną temperaturę, ciągłe dostawy prądu i Internetu. Wszystko najlepiej, aby było redundantne. Druga oszczędność nie płać za zasoby których nie używasz! Statystyczny fizyczny serwer jest wykorzystywany w zaledwie 5-15 procentach. Czyli znaczna jego część jest nam w danej chwili niepotrzebna. I choć nie wykorzystujemy zbędnej mocy obliczeniowej to przecież ciągle płacimy za jej utrzymanie. W przypadku korzystania z serwerów w chmurze 20 Biznes benchmark magazyn