OCENA EKSPOZYCJI ZAWODOWEJ NA POLA ELEKTROMAGNETYCZNE CZĘSTOTLIWOŚCI RADIOWYCH

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "OCENA EKSPOZYCJI ZAWODOWEJ NA POLA ELEKTROMAGNETYCZNE CZĘSTOTLIWOŚCI RADIOWYCH"

Transkrypt

1 Medycyna Pracy 2015;66(2): Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi Halina Aniołczyk Magda Mariańska Paweł Mamrot PRACA ORYGINALNA OCENA EKSPOZYCJI ZAWODOWEJ NA POLA ELEKTROMAGNETYCZNE CZĘSTOTLIWOŚCI RADIOWYCH ASSESSMENT OF OCCUPATIONAL EXPOSURE TO RADIO FREQUENCY ELECTROMAGNETIC FIELDS Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera / Nofer Institute of Occupational Medicine, Łódź, Poland Zakład Ochrony Radiologicznej / Department of Radiation Protection Streszczenie Wstęp: Dyrektywa 2013/35/UE nałożyła obowiązek implementacji przepisów UE do prawa krajowego. Celem pracy jest ocena aktualnego stanu zagrożeń wynikających ze stosowania urządzeń wytwarzających PEM RF w zakresie od 100 khz do 300 GHz oraz wskazanie urządzeń i miejsc pracy o najwyższym ryzyku narażenia zdrowia pracowników. Materiał i metody: Materiał stanowiły dane pochodzące z badań i pomiarów PEM RF realizowanych w Pracowni Zagrożeń Elektromagnetycznych Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi. Szczegółowej analizie poddano wyniki pomiarów natężenia pola elektrycznego (E) dla ponad 450 wybranych urządzeń, reprezentatywnych dla działów gospodarki, w których najczęściej są stosowane. Analizowano również zasięg występowania stref ochronnych i krotność przekroczenia najwyższego dopuszczalnego natężenia (NDN). Pomiary i badania PEM w środowisku pracy były zgodne z Polską Normą, a kryterium oceny ekspozycji stanowiły polskie przepisy o NDN. Wyniki: Najwyższe zmierzone wartości natężenia pola (E) na stanowiskach pracownika stwierdzono dla aparatów elektrochirurgicznych do 400 V/m, diatermii krótkofalowych (KF) do 220 V/m, zgrzewarek dielektrycznych do 240 V/m i wnętrza radiowych systemów antenowych UKF do 180 V/m. Największy zasięg stref ochronnych stwierdzono dla prototypowych urządzeń stosowanych w nauce, diatermii KF i zgrzewarek dielektrycznych. Najwyższą krotność przekroczenia NDN stwierdzono przy: zgrzewarkach dielektrycznych do 12, diatermiach KF do 11, diatermiach MF do 8. Wnioski: Potwierdzono wysokie wartości natężenia PEM RF w środowisku pracy dla takich grup zawodowych jak fizjoterapeuci, operatorzy zgrzewarek dielektrycznych i pracownicy technicznych grup masztowych w obiektach radiokomunikacji (w tym stacji radiowych i telewizyjnych). Med. Pr. 2015;66(2): Słowa kluczowe: ekspozycja zawodowa, natężenie pola elektrycznego, źródła pól elektromagnetycznych, strefy ochronne, najwyższe dopuszczalne natężenie, pola elektromagnetyczne częstotliwości radiowych Abstract Background: European Union Directive 2013/35/UE provides for the implementation of EU regulations into national legislation. Our aim is to assess actual health hazards from radiofrequency electromagnetic field (RF EMF) (range: 100 khz 300 GHz) and indicate workplaces with the highest risk to employee health. Material and Methods: Data from measurements of RF EMF performed by the Laboratory of Electromagnetic Hazards in Nofer Institute of Occupational Medicine (Łódź, Poland) were analyzed. The analysis covered the results of electric field intensity (E) for over 450 selected items. The ranges of protection zones and the extent to which maximum admissible intensity (MAI) values were also analyzed. The determinations and measurements of EMF in the work environment met the requirements of Polish Standard, while Polish regulations on the MAI values were used as the criterion for the assessment of the exposure. Results: The highest values of E field intensity at workplaces were measured for: electrosurgery, to 400 V/m, and short-wave diathermy units, to 220 V/m, dielectric welders to 240 V/m, within the FM radio antenna systems, to 180 V/m. The widest protection zones were noted for prototype research instruments, short-wave diathermy units, and dielectric welders. The most excessive (up to 12-fold MAI) values were recorded for dielectric welders, short-wave diathermy units (up to 11-fold) and microwave diathermy units (up to 8-fold). Conclusions: Our results have confirmed the high RF EMF values for physiotherapists, operators of dielectric welders, and mast maintenance workers in radio communication facilities (especially radio and TV broadcasting stations). Med Pr 2015;66(2): Key words: occupational exposure, EMF intensity, EMF source, protection zone, maximum admissible intensity, radiofrequency electromagnetic fields Autorka do korespondencji / Corresponding author: Halina Aniołczyk, Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, Zakład Ochrony Radiologicznej, ul. św. Teresy 8, Łódź, h_aniol@imp.lodz.pl Nadesłano: 2 lutego 2015, zatwierdzono: 11 marca 2015

2 200 H. Aniołczyk i wsp. Nr 2 WSTĘP W opracowaniach Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (International Agency for Research on Cancer IARC) i monografiach Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization WHO) dotyczących ochrony człowieka przed polami i promieniowaniem elektromagnetycznym (PEM) z zakresu częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz wyraźnie zaznacza się podział na 2 podzakresy PEM: ekstremalnie niskich częstotliwości (extremely low frequency ELF) i częstotliwości radiowych (radiofrequency RF) [1,2]. Granice ww. przedziałów nie zostały jednak jednoznacznie określone w rekomendacjach ani normatywach regulujących warunki ekspozycji na PEM. Dla przykładu w przepisach kanadyjskich zakres ten obejmuje częstotliwości od 3 khz do 300 GHz, podobnie jak w przepisach Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (North Atlantic Treaty Organization NATO) [3,4]. Obowiązujące przepisy polskiego prawa pracy [5], podobnie jak nowa Dyrektywa 2013/35/UE [6], regulują poziom ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników narażonych na PEM z zakresu częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz. Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi (IMP) tylko w sporadycznych przypadkach prowadził badania i pomiary dla celów oceny bezpieczeństwa pracy w zakresie częstotliwości poniżej 100 khz, natomiast dysponuje własną bazą danych dla urządzeń wytwarzających PEM w zakresie częstotliwości powyżej 100 khz. Największe zastosowanie pól elektromagnetycznych częstotliwości radiowych (PEM RF) w praktyce obserwuje się w następujących sektorach gospodarki: radiodyfuzja radiofonia i telewizja; radiokomunikacja (stała i ruchoma) lądowa, lotnicza, morska i żeglugi śródlądowej; teletransmisja linie radiowe horyzontowe; sieci telefonii ruchomej, w tym komórkowej; systemy stacjonarnego radiowego dostępu abonenckiego (SRDA); systemy ochrony i bezpieczeństwa publicznego; bezprzewodowe sieci komputerowe (WLAN, WiMAX); radiolokacja stacje radiolokacyjne, radionawigacyjne i meteorologiczne (promieniowanie elektromagnetyczne modulowane impulsowo); przemysł głównie nagrzewnictwo indukcyjne (piece do hartowania) i pojemnościowe (dielektryczne zgrzewarki i suszarnie); medycyna chirurgia (diatermie elektrochirurgiczne), fizykoterapia (diatermie krótkofalowe KF, mikrofalowe MF), diagnostyka (spektrometry elektronowego rezonansu paramagnetycznego (elektron paramagnetic resonance EPR), urządzenia do obrazowania metodą rezonansu magnetycznego (magnetic resonance imaging MRI), w których oprócz stałego pola magnetycznego podczas badań występuje pole RF z zakresu MHz)), lecznictwo (w onkologii akceleratory i zestawy do hipertermii); nauka radioastronomia (badania kosmosu), meteorologia, laboratoria uczelni wyższych, instytutów badawczych, przemysłowych i inne (urządzenia i układy eksperymentalne, prototypowe konstrukcje nowych urządzeń, stanowiska do testowania i badań nad PEM od wytwarzania poprzez propagację w różnych ośrodkach fizycznych aż do skutków oddziaływań, w tym biologicznych itp.). W tabeli 1. zestawiono wyniki przeglądu wybranych urządzeń wytwarzających PEM RF z liczbą tych urządzeń w skali kraju oszacowaną na podstawie danych literaturowych i badań własnych [7 12]. Przy wszystkich wymienionych powyżej urządzeniach zatrudnieni są pracownicy, którzy podczas ich instalowania, testowania, obsługi, konserwowania, naprawiania i demontażu w różnym stopniu narażeni są na PEM. Zaprezentowane wyniki mają znaczenie zarówno przy rozpoznaniu potrzeb w zakresie dostosowania krajowego systemu kontroli ekspozycji na PEM po transpozycji dyrektywy do przepisów krajowych, jak i przy ocenie możliwości realizowania tej kontroli przez Państwową Inspekcję Pracy (PIP) czy Państwową Inspekcję Sanitarną (PIS). W Polsce od prawie 45 lat funkcjonuje system kontroli ekspozycji na PEM w środowisku pracy, którego podstawę stanowią Kodeks pracy [13] i przepisy wykonawcze do niego Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy [5] oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy [14]. Po opublikowaniu Dyrektywy 2013/35/UE [6] ww. system czeka kolejna modyfikacja (poprzednią przeprowadzono w 2001 r.). Rezultatem funkcjonującego systemu było podniesienie poziomu rzeczywistej ochrony pracowników i znaczące obniżenie narażenia na PEM wybranych grup eksponowanych na nie zawodowo, a nawet wyeliminowanie tego narażenia. W znacznym stopniu sprzyjał temu postęp techniczny (szczególnie rozwój elektroniki), dzięki któremu stare urządzenia zastąpiono nowoczesnymi, szczególnie

3 201 Tabela 1. Najczęściej stosowane urządzenia wytwarzające pola elektromagnetyczne częstotliwości radiowych (PEM RF) w środowisku pracy [7 11] Table 1. The most commonly applied radiofrequency electromagnetic field (RF EMF) sources in the work environment [7 11] Zakres częstotliwości Frequency range Urządzenie Device Szacowana liczba urządzeń Estimated number of devices Zastosowanie Application khz, 13 MHz, 433 MHz, MHz systemy i urządzenia przeciwkradzieżowe / electronic anti-theft system (EAS) setki tysięcy / hundreds of thousands identyfikacja obiektów / identification of objects handel / trade przemysł, magazyny / industry, warehousing 125 khz, 13,56 MHz, MHz, MHz (ISM), MHz (ISM) radiowe systemy identyfikacji obiektów / radiofrequency identification (RFID) setki tysięcy / hundreds of thousands identyfikacja obiektów / identification of objects handel / trade przemysł, magazyny / industry, warehousing 135,6 khz, 440 khz piece do hartowania / harding furnace brak danych / no data przemysł metalurgiczny, elektryczny / metal-processing, urządzenia do nagrzewania indukcyjnego / 595 [7] electrical industry induction heating MHz, MHz, MHz, MHz, MHz urządzenia w systemie EDAC (Enhanced Digital Access Communication System) / devices in EDAC system tetra (tranking system cyfrowej łączności radiotelefonicznej) / terrestrial system trunked radio kilkaset instalacji / several hundred installations systemy łączności dyspozytorskiej / dispatch communication systems radiokomunikacja / radio communication administracja publiczna / public administration służby mundurowe / military, policy, fire services 225 khz radiofonia AM (fale długie) / broadcasting AM (long-wave) 1 [8] radiodyfuzja / broadcasting 330 khz, 440 khz, khz, 3 MHz aparaty elektrochirurgiczne / electrosurgery devices [7] ochrona zdrowia / medical applications 27,12 MHz (ISM) diatermia krótkofalowa (KF) / short-wave diathermy zgrzewarki pojemnościowe / capacitive welders suszarki w.cz. / HF dryers [7] 996[7] > 10 [10] fizykoterapia / physiotherapy elektrotermia / electroheat przemysł drzewny / timber industry przemysł samochodowy / automobile industry 87,5 108 MHz radio UKF FM / FM broadcasting 998 [9] radiodyfuzja / broadcasting MHz telewizja (TV) kanały / TV broadcasting channels [9] radiodyfuzja / broadcasting 900 MHz, MHz telefonia komórkowa GSM / global system for mobile (GSM) communications [11] łączność / communication 900 MHz, MHz szybki Internet LTE / high speed internet long term evolution LTE 792 [11] łączność / communication transmisja danych / data transmission MHz telefonia komórkowa UMCS / universal mobile telecommunications system (UMCS) [11] łączność / communication teletransmisja / transmission MHz (ISM) bluetooth kilka milionów / several million teletransmisja / transmission

4 202 H. Aniołczyk i wsp. Nr 2 Tabela 1. Najczęściej stosowane urządzenia wytwarzające pola elektromagnetyczne częstotliwości radiowych (RF PEM )w środowisku pracy [7 11] cd. Table 1. The most commonly applied radiofrequency electromagnetic field (RF EMF) sources in the work environment [7 11] cont. Zastosowanie Application Szacowana liczba urządzeń Estimated number of devices Urządzenie Device Zakres częstotliwości Frequency range teletransmisja / transmission ochrona zdrowia / medical applications przemysł / industry gastronomia / gastronomy MHz, MHz (ISM) Wi-Fi kilkaset tysięcy / several hundred thousands MHz (ISM) diatermie mikrofalowe / microwave 6 [8] diathermy units brak danych / no data suszarki mikrofalowe / microwave dryers 2 [10] piece mikrofalowe / microwave furnaces > 210 [8, 10] kuchenki mikrofalowe / microwave oven linie radiowe / radio relays > [8, 10] teletransmisja / transmission 2,4 6,4 GHz, 10,5 GHz, GHz, 42 GHz, GHz w.cz. wysoka częstotliwość / HF high frequency, AM modulacja amplitudy / amplitude modulation, UKF FM ultrakrótkie fale z modulacją częstotliwości / VHF FM very high frequency, frequency modulation, ISM przemysłowe, naukowe, medyczne / industrial, scientific, medical. w radiodyfuzji (cyfryzacja telewizji) czy teletransmisji oraz w mniejszym zakresie w ochronie zdrowia. Duża część urządzeń pracuje obecnie bezobsługowo, jednak powstały nowe grupy zawodowe, które mogą podlegać ekspozycji na PEM nierozpoznanej, nieuświadomionej czy nieuwzględnianej podczas kontroli Państwowej Inspekcji Pracy czy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Dotyczy to pracowników zatrudnionych przy instalacji i konserwacji anten sieci bezprzewodowych, używających radiotelefonów przenośnych i w pojazdach oraz obsługujących urządzenia wykorzystujące PEM, np. w medycynie estetycznej lub gastronomii (kuchenki mikrofalowe). Ponadto instalowane są również starsze urządzenia w powstających małych przedsiębiorstwach albo w koncernach z obcym kapitałem, które przenoszą je z krajów wyżej uprzemysłowionych do zakładów tworzonych w Polsce. Celem niniejszej pracy jest przegląd i ocena aktualnego stanu zagrożeń powodowanych przez urządzenia wytwarzające silne PEM RF. Mimo postępu technicznego i technologicznego nadal problemem jest spełnienie wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników narażonych na zagrożenia wywołane ekspozycją na PEM. Wskazanie urządzeń i miejsc pracy o najwyższym ryzyku narażenia pracowników powinno zwrócić uwagę pracodawców na konieczność podjęcia działań obniżających to ryzyko, co jest jednym z wymagań nowej dyrektywy [6]. Jest to też istotne z uwagi na prowadzone prace związane z transpozycją przepisów UE do prawa krajowego. W przeprowadzonej analizie pierwszym kryterium były wartości natężenia pola elektrycznego (E). Pominięto składową magnetyczną (H), która nie wnosi istotnych informacji do realizacji założonego celu. Jako drugie kryterium przyjęto krotność przekroczenia wartości NDN (najwyższe dopuszczalne natężenie). Wartość 1/3 NDN stanowi granicę między strefą ochronną pośrednią a strefą bezpieczną, natomiast 10 NDN wyznacza granicę między strefami ochronną zagrożenia a ochronną niebezpieczną [5]. Krotność przekroczenia wartości NDN jest kryterium w klasyfikacji narażenia pracowników na zagrożenia zdrowia spowodowane występowaniem PEM w środowisku pracy. MATERIAŁ I METODY Materiał stanowiły dane z badań i pomiarów PEM realizowanych w Pracowni Zagrożeń Elektromagnetycznych Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera

5 Nr 2 Ocena ekspozycji zawodowej na RF PEM 203 w Łodzi w ramach usług badawczych oraz projektów i tematów naukowych w odniesieniu do oceny poziomów ekspozycji zawodowej na PEM RF występujących w środowisku pracy [10]. Badania polegały na analizie parametrów charakteryzujących silne źródła PEM, takich jak wielkości natężenia pola elektrycznego (E) w otoczeniu danego urządzenia i na stanowiskach pracownika, zasięg stref ochronnych oraz krotność przekroczenia NDN na stanowisku pracownika. Zgodnie z Polską Normą PN-T [15] przyjęto, że stanowisko pracownika to przestrzeń w obrębie stanowiska pracy, w której znajduje się ciało pracownika, a położenie stanowiska pracownika określa pionowa oś symetrii tułowia tego pracownika. Do analizy wybrano urządzenia o najwyższych poziomach natężenia pola elektrycznego stwierdzonych w otoczeniu urządzenia i na stanowisku pracownika. Uzyskane dane pogrupowano pod względem rodzaju urządzeń i działu gospodarki, w którym badane urządzenia mają największe zastosowanie, i poddano analizie statystycznej z uwzględnieniem mediany (Me). W badaniach i pomiarach PEM stosowano metodę pomiarową i oceniającą, zgodną z Polską Normą PN-T :2002 [16]. Wyniki pomiarów są obarczone błędem, którego wielkość zależy od wielu czynników, takich jak metodyka badań, rodzaj źródeł PEM i charakter ich pracy oraz niedoskonałość aparatury pomiarowej, a także czynnika ludzkiego. Niepewność pomiarów, uwzględniając wpływ ww. czynników, wynosi 20 60% [17]. Dla zastosowanej aparatury pomiarowej rozszerzona niepewność pomiarowa obliczona ze współczynnikiem k równym 2 wynosi 8 19%. Kryterium oceny ekspozycji na PEM stanowiły polskie przepisy higieniczne, które regulują najwyższe dopuszczalne wartości natężenia (NDN) w odniesieniu do PEM, opierające się na koncepcji stref ochronnych niebezpiecznej, zagrożenia i pośredniej [5]. Dopuszczalne wartości graniczne natężenia pola elektrycznego E(f) przedstawiono w tabeli 2. WYNIKI Analiza ekspozycji pracowników na PEM RF i ich ocena Szczegółowej analizie poddano: wyniki badań i pomiarów PEM RF dla ponad 450 wybranych urządzeń, które są najczęściej stosowane w następujących działach gospodarki: łączność (279 urządzeń), ochrona zdrowia (105 urządzeń), przemysł (60 urządzeń) i nauka (8 urządzeń); poziom natężenia pola w otoczeniu urządzeń lub na stanowiskach pracowników odpowiadający strefom ochronnym zagrożenia i niebezpiecznej. Wyniki analiz dla wybranych urządzeń zestawiono graficznie na rycinach 1. i 2. Wyniki badań i pomiarów PEM emitowanych przez urządzenia stosowane w radiodyfuzji, radiokomunikacji i teletransmisji W radiodyfuzji analizą szczegółową objęto 195 nadajników z 50 stacji nadawczych, w tym 30 stacji radiowych z zakresu ultrakrótkich fal (UKF) modulowanych w funkcji częstotliwości (frequency modulated FM), które wytwarzają PEM w zakresie częstotliwości 87,5 108 MHz, oraz 20 stacji telewizyjnych pracujących w 48 kanałach telewizyjnych w zakresie częstotliwości MHz. w otoczeniu 32 nadajników radiowych UKF FM o mocy wyjściowej od 50 W do 10 kw, wynosiły 3,4 38 V/m (Me: 5,8 V/m) w bezpośrednim otoczeniu urządzeń i 0,4 9,6 V/m (Me: 3 V/m) w miejscach okresowego przebywania pracowników dozoru. Zasięg strefy zagrożenia wynosił do 0,15 m, a strefy pośredniej 0,2 0,5 m. Nie stwierdzono przekroczenia wartości NDN na stanowiskach pracowników dozoru. w otoczeniu 8 radiowych anten nadawczych UKF FM zainstalowanych na masztach znajdujących się na dachach budynków wynosiły 2,5 83 V/m (Me: 5,8 V/m) w miejscach wykonywania prac konserwacyjnych, dostępnych z poziomu zadaszenia budynku, nadbudówek czy podestów pod masztami (z wyjątkiem prac wykonywanych w bezpośrednim otoczeniu anten, na wysokości ich zainstalowania). Strefa niebezpieczna nie występowała, natomiast w 4 analizowanych przypadkach występowała strefa zagrożenia, a w 5 strefa pośrednia. Krotność przekroczenia NDN wynosiła do 4,2. w otoczeniu 38 nadajników telewizyjnych wynosiły 1,9 29,8 V/m (Me: 11,3 V/m) w bezpośrednim otoczeniu urządzeń i 2,1 16,7 V/m (Me: 5 V/m) w miejscach okresowego przebywania pracowników dozoru. Zasięg strefy zagrożenia wynosił do 0,18 m, a strefy pośredniej 0,3 0,8 m. Nie stwierdzono przekroczenia wartości NDN na stanowiskach pracy pracowników dozoru. W radiokomunikacji do celów teletransmisji stosowane są linie radiowe (LR). Przeanalizowano wyniki pomiarów dla 125 nadajników zainstalowanych w 18 obiektach LR.

6 204 H. Aniołczyk i wsp. Nr 2 Tabela. 2. Dopuszczalne wartości graniczne natężenia pola elektrycznego E(f) dla strefy bezpiecznej i pośredniej E 0 (f), pośredniej i zagrożenia E 1 (f) oraz zagrożenia i niebezpiecznej E 2 (f)* Table 2. Admissible limit values of the electric E(f) fields for the safe and intermediate E 0 (f), intermediate and danger E 1 (f) and danger and hazard E 2 (f) zones* Zakres częstotliwości Frequency range Natężenie pola elektrycznego Electric field strength (E) [V/m] E 0 (f) E 1 (f) E 2 (f) 0 Hz f 0,5 Hz ,5 Hz < f 50 Hz ,05 khz < f 0,3 khz ,3 khz < f 1 khz 33,3/f 100/f 1 000/f 1 khz < f 800 khz 33, ,8 MHz < f 3 MHz 33, MHz < f 15 MHz 100/f 300/f 3 000/f 15 MHz < f 150 MHz 6, ,15 GHz < f 3 GHz 6, GHz < f 300 GHz 0,053f+6,5 0,16f+19,5 1,6f+195 * Na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy / Based on Regulation of the Minister of Labour and Social Policy, of 6 June, 2014 on the maximum admissible concentrations and intensities of agents harmful to human heath at workplace [5]. E 0 natężenie pola E, rozgraniczające strefę pośrednią od strefy bezpiecznej / strength of field E, separating the intermediate zone from the safe zone, E 1 natężenie pola E, rozgraniczające strefę zagrożenia od strefy pośredniej / strength of field E separating the dangerous zone from the intermediate zone, E 2 natężenie pola E, rozgraniczające strefę niebezpieczną od strefy zagrożenia / strength of field E, separating the hazardous zone from the dangerous zone. Najwyższe zmierzone wartości natężenia pola E w otoczeniu 125 nadajników LR wynosiły 3,8 9,3 V/m (Me: 5,2 V/m) tylko dla 8,3% analizowanych urządzeń, w pozostałych przypadkach nie stwierdzano występowania pola E. Strefa pośrednia występowała tylko w 1 przypadku. Nie stwierdzono przekroczenia wartości NDN na stanowiskach pracy pracowników dozoru. W dostępnym dla pracowników obszarze 5 anten nadawczych LR zmierzone wartości wynosiły 6,1 44,7 V/m (Me: 10,6 V/m). Stwierdzono występowanie strefy zagrożenia (1 przypadek) i strefy pośredniej (1 przypadek). Krotność przekroczenia NDN do 2,2 zaobserwowano tylko w odniesieniu do pracy na pomostach w pobliżu anten, nie stwierdzono go dla prac przeprowadzanych na wysokości zainstalowania anten (na kierunku osi wiązki ich promieniowania). W sieciach radiokomunikacyjnych istotną rolę odgrywają stacje bazowe, co dotyczy zwłaszcza telefonii komórkowej. Analizą szczegółową objęto 20 obiektów stacji bazowych telefonii komórkowej (BTS), w których anteny zostały zainstalowane na masztach wsporczych umieszczonych na dachach budynków. Anteny sektorowe BTS pracowały w zakresach częstotliwości z pasma 900 MHz i 1800 MHz. Najwyższe zmierzone wartości natężenia pola E w dostępnym z poziomu dachu budynków otoczeniu ponad 60 anten sektorowych, w którym mogą przebywać pracownicy podczas rutynowych prac wykonywanych w czasie przeglądów konserwacyjnych, wynosiły 1,1 12,3 V/m (Me: 6,8 V/m). Dotyczy to 60% badanych obiektów. Stwierdzono występowanie strefy pośredniej (20% obiektów), której zasięg był ograniczony do rozmiaru dachu czy pomostu, na którym znajdują się urządzenia nadawcze BTS. Nie zanotowano przekroczenia wartości NDN na stanowiskach pracy pracowników bieżącej konserwacji urządzeń TS. W radiokomunikacji ruchomej lądowej stosowane są m.in. radiotelefony przewoźne i noszone. Analizą szczegółową objęto 11 stacji przewoźnych zainstalowanych w pojazdach oraz 3 noszonych stosowanych w służbach ochrony i bezpieczeństwa ludzi. Stacje radiotelefoniczne pracowały w paśmie 44 MHz (5 sztuk) z mocą nadajnika do 25 W oraz w paśmie MHz (6 sztuk) z mocą nadajnika do 10 W. Moc nadajnika w przypadku radiotelefonów noszonych wynosiła 1 5 W.

7 Nr 2 Ocena ekspozycji zawodowej na RF PEM 205 Najwyższe zmierzone wartości natężenia pola E wewnątrz 11 pojazdów z zainstalowanymi radiotelefonami przewoźnymi wynosiły 5 76 V/m (Me: 23 V/m) w bezpośrednim otoczeniu instalacji urządzeń i 4,3 36,0 V/m (Me: 7,5 V/m) w miejscach przebywania kierowcy-operatora i pracownika obok kierowcy. Stwierdzono występowanie stref zagrożenia i pośredniej. Krotność przekroczenia NDN na stanowiskach kierowcy-operatora radiotelefonu wynosiła do 1,8. w otoczeniu anteny radiotelefonów noszonych wynosiły V/m (Me: 60 V/m). Zasięg strefy zagrożenia zawierał się w granicach 0,2 0,4 m, a strefy pośredniej 0,45 0,7 m. Krotność przekroczenia NDN wynosiła powyżej 2. Wyniki badań i pomiarów PEM dla ekstremalnych warunków pracy przy montażu, demontażu i pracach konserwacyjnych w pobliżu czynnych anten nadawczych radiowych i telewizyjnych systemów antenowych oraz anten sektorowych telefonii komórkowej Najwyższe poziomy natężenia PEM występują w bezpośrednim otoczeniu anten nadawczych, do których mają dostęp pracownicy zatrudnieni przy montażu, demontażu i konserwacji anten. Dotyczy to szczególnie obiektów wieloprogramowych (typu radiowe i telewizyjne stacje nadawcze dużych mocy radiowo-telewizyjne centra nadawcze (RTCN)), w których systemy antenowe są instalowane na wysokich, wolnostojących masztach. Wyobrażenie o natężeniu pola E podczas prac na jednym z wysokich, uziemionych masztów stalowych obiektu wieloprogramowego (h = 240 m) może dać to, że już samo przejście wewnątrz anteny wieloelementowej, systemowej (4 piętra 3 elementy) dla programów radiowych zakresu UKF (moc z nadajników obniżona do 16 kw, docelowa 32 kw) i podobnego typu anteny (16 pięter 4 elementy) dla programów telewizyjnych IV/V zakresu TV (standard telewizyjny, moc z nadajników: 80 kw) wiąże się z narażeniem pracownika na silne pola E o bardzo wysokim poziomie natężenia. Na podestach, wewnątrz systemu anten UKF natężenie pola elektrycznego wynosiło V/m przy mocy nadajników obniżonej o 50% oraz powyżej 180 V/m przy mocy obniżonej o 25%. Już na tarasie pod anteną telewizyjną (częstotliwości 535,25 MHz i 615,25 MHz) wartości natężenia pola E wynosiły V/m i odpowiadały strefie zagrożenia. Krotność przekroczenia NDN równała się odpowiednio: 9 i 7,4. Przy tego typu pracach istnieje możliwość ekspozycji nadmiernej (wskaźnik ekspozycji W > 1) z uwagi na efektywny czas przebywania pracownika w polu E o wartościach ze strefy zagrożenia. Dopuszczalny czas ekspozycji o ww. wartościach natężenia wynosi odpowiednio 6 min i 9 min na zmianę roboczą przy obniżonej do połowy mocy nadajników radiowych z pasma UKF. (Dane dotyczące wyników pomiarów w pobliżu anteny telewizyjnej mają już znaczenie historyczne, ponieważ w 2013 r. telewizję analogową zastąpiono telewizją cyfrową, dzięki której obniżono moc nadajników. Cytowane dane, dotyczące wysokich wartości natężenia pola E, zostały zmierzone na pomoście pod anteną TV, dlatego autorzy niniejszej publikacji chcą zwrócić uwagę na możliwość nadmiernej ekspozycji przy pracach wewnątrz takich systemów antenowych). W przypadku prac wykonywanych na masztach wsporczych dla 11 anten sektorowych BTS (3 pracujących w zakresie 900 MHz i 8 pracujących w zakresie 1800 MHz) zmierzone wartości wynosiły do 74 V/m, co odpowiada strefie zagrożenia z dopuszczalnym czasem ekspozycji 36 min na zmianę roboczą. Krotność przekroczenia NDN wynosiła do 3,7. Wyniki badań i pomiarów PEM emitowanych przez urządzenia stosowane w ochronie zdrowia W ochronie zdrowia (oddziały chirurgiczne i zabiegowe szpitali oraz zakłady fizykoterapii) analizą szczegółową objęto 105 urządzeń medycznych, w tym 45 aparatów do elektrochirurgii, 54 fizykoterapeutycznych diatermii krótkofalowych i 6 diatermii mikrofalowych. w otoczeniu 45 aparatów do elektrochirurgii wynosiły V/m (Me: 180 V/m), a na stanowisku chirurga operatora 8,5 400 V/m (Me: 105 V/m). Strefa niebezpieczna nie występowała. Zasięg strefy zagrożenia obejmował 0,2 1,0 m, a pośredniej 0,3 1,3 m i nie przekraczał granic sal zabiegowych. Krotność przekroczenia NDN wynosiła do 4,0. w otoczeniu 54 aparatów do diatermii krótkofalowej wynosiły V/m (Me: 156 V/m), a na stanowisku fizjoterapeuty V/m (Me: 19 V/m). Zasięg strefy niebezpiecznej obejmował 0 1,2 m, strefy zagrożenia 0,3 2,7 m, a pośredniej 0,6 4,0 m. W 35% badanych przypadków stwierdzono występowanie stref ochronnych poza kabiną zabiegową czy pomieszczeniem, w którym pracowała diatermia. Krotność przekroczenia NDN wynosiła do 11,0.

8 206 H. Aniołczyk i wsp. Nr 2 Natężenie pola elektrycznego / Electric field strength [V/m] a b c d e f g od urządzenia / from the device w miejscu wykonywania pracy / at workplace IPN / ALs NDN / MAI Urządzenie / Device min. / min Me maks. / max a aparaty do elektrochirurgii / electrosurgery units, b diatermie krótkofalowe / short-wave diathermy, c diatermie mikrofalowe / microwave diathermy, d zgrzewarki wysokiej częstotliwości / high frequency dielectric welders, e prasy w.cz. / HF press, f kuchenki mikrofalowe / microwave ovens, g urządzenia naukowe / scientific research apparatus. IPN interwencyjne poziomy narażenia dla pola elektrycznego / ALs action levels for exposure to electric fields, NDN najwyższe dopuszczalne stężenie / MAI maximum admissible intensity. min. wartość minimalna / minimal value, maks. wartość maksymalna / max maximal value, Me mediana / median. * Przy założeniu, że pole E występowało przez co najmniej 6 min / assuming that the E field occurred during at least 6 min. Ryc. 1. Najwyższe poziomy natężenia pola elektrycznego dla wybranych źródeł PEM RF stosowanych w ochronie zdrowia, przemyśle i nauce Fig. 1. Maximum intensity levels of electric field for selected RF EMF sources used in medical application industry and scientific research w otoczeniu 6 aparatów do diatermii mikrofalowej wynosiły 194,2 213 V/m (z uwagi na ograniczoną liczbę punktów pomiarowych nie przeprowadzono analizy statystycznej), a na stanowisku fizjoterapeuty 58,2 160 V/m (Me: 122 V/m). Zasięg występowania strefy niebezpiecznej obejmował 0,1 0,4 m, zagrożenia 1,2 2,6 m, a pośredniej 2,3 6 m (w tym sąsiednie kabiny zabiegowe i korytarz). Krotność przekroczenia NDN wynosiła 3 8. Wyniki badań i pomiarów PEM emitowanych przez urządzenia stosowane w przemyśle W przemyśle analizą szczegółową objęto 60 urządzeń, w tym 29 pras wielkiej częstotliwości (w.cz.) (stosowanych w przemyśle drzewnym, papierniczym, tekstylnym do usuwania we wsadzie stałym wody lub innych płynów, w przemyśle samochodowym do suszenia elementów wygłuszających), 16 zgrzewarek dielektrycznych (urządzenia z generatorem wysokiej częstotliwości, stosowane do zgrzewania wyrobów z folii termoplastycznych) oraz 15 kuchenek mikrofalowych, które często są stosowane w gastronomii. w otoczeniu 29 pras w.cz. wynosiły V/m (Me: 45 V/m), a na stanowisku operatora 4,3 56 V/m (Me: 18 V/m). Strefa niebezpieczna nie występowała. Zasięg strefy zagrożenia obejmowała 0,2 2 m, a pośredniej 0,5 10,5 m. W 25% badanych przypadków stwierdzono występowanie stref ochronnych poza wydzieloną częścią hali z prasami w.cz. Strefy poszczególnych urządzeń nakładały się, obejmując również inne urządzenia niebędące źródłem silnych PEM. Krotność przekroczenia NDN wynosiła do 2,8. w otoczeniu 16 zgrzewarek dielektrycznych wynosiły V/m (Me: 400 V/m), a na stanowisku operatora V/m (Me: 70 V/m). Strefa niebezpieczna obejmowała 0 0,6 m, zagrożenia 0,7 2 m, a pośrednia 1,0 4,2 m. Stwierdzono, że strefy poszczególnych urządzeń nakładają się, obejmując także inne urządzenia, które nie stanowią źródła silnych PEM. Krotność przekroczenia NDN wynosiła 1,1 12. w otoczeniu 15 kuchenek mikrofalowych, które są potencjalnym źródłem zagrożenia PEM w tzw. małej gastronomii, wynosiły 4 60 V/m (Me: 12 V/m). Nie stwierdzono występowania strefy niebezpiecznej. Zasięg strefy zagrożenia wynosił 0,18 m, a pośredniej 0,1 0,6 m. Krotność przekroczenia NDN osiągnęła wartość do 3 przy urządzeniu. Brakuje danych dotyczących stanowiska pracownika. Wyniki badań i pomiarów PEM emitowanych przez urządzenia stosowane w nauce W nauce analizą szczegółową objęto 8 urządzeń, w tym 5 prototypowych. Badano m.in. urządzenia do obróbki cieplnej materiałów tekstylnych w plazmie gazowej, do osuszania murów i zgrzewania materiałów dielektrycznych metodą pojemnościową. w otoczeniu urządzeń wynosiły V/m, a na stanowisku operatora/wykładowcy od 12 V/m do powyżej 67 V/m. Zasięg strefy niebezpiecznej obejmował 0,4 1,5 m, strefy zagrożenia 0,4 10 m, a pośredniej 0,6 22 m. Krotność przekroczenia NDN wynosiła powyżej 3,4.

9 Nr 2 Ocena ekspozycji zawodowej na RF PEM 207 Natężenie pola elektrycznego / Electric field strength [V/m] h radio UKF / FM radio broadcast, i telewizja / television broadcast, j linie radiowe / radio relay, k stacja bazowa telefonii komórkowej / base transceiver station (BTS). Inne objaśnienia jak na rycinie 1 / Other abbreviations as in Figure 1. Ryc. 2. Najwyższe poziomy natężenia pola elektrycznego w miejscu wykonywania pracy przy wybranych źródłach PEM RF najczęściej stosowanych w radiokomunikacji i łączności Fig. 2. Highest levels of electric field intensity for workplaces at selected common RF EMF sources used in the radio communications sector OMÓWIENIE h i j k nadajnik / transmitter antenta (dach) / antenna (roof) antena (maszt) / antenna (mast) IPN / ALs NDN / MAI Urządzenie / Device min. / min Me maks. / max Pola elektromagnetyczne (PEM) występujące w środowisku pracy należą do czynników fizycznych potencjalnie zagrażających zdrowiu. Skutkom szkodliwego działania PEM na pracowników zapobiega się poprzez kontrolę poziomu natężenia pola elektrycznego (E) i magnetycznego (H) w otoczeniu instalacji i urządzeń wytwarzających PEM oraz na stanowisku pracownika, oszacowanie efektywnego czasu narażenia na te pola i określenie wskaźnika ekspozycji W. Według krajowych przepisów w otoczeniu źródła PEM wyróżnia się 3 strefy ochronne, zdefiniowane w PN T :2002 [15]: strefę niebezpieczną obszar, w którym przebywanie pracowników bez środków ochrony indywidualnej jest zabronione, strefę zagrożenia obszar, w którym dopuszczalne jest przebywanie pracowników przez czas ograniczony (dopuszczalny czas przebywania określa się w zależności od zmierzonych wartości natężenia PEM), strefę pośrednią obszar, w którym mogą przebywać pracownicy w ciągu 8-godzinnej zmiany roboczej. Obszar poza ww. strefami ochronnymi, w którym przebywanie nie podlega żadnym ograniczeniom, to tzw. strefa bezpieczna. Wartość E lub H rozgraniczająca strefę pośrednią, gdzie pracownicy mogą przebywać w ciągu 8-godzinnego dnia pracy, od strefy zagrożenia została przyjęta za najwyższe dopuszczalne natężenie (NDN). Obszar strefy bezpiecznej jest dostępny dla pracowników niezwiązanych zawodowo ze stosowaniem źródeł PEM, w tym kobiet w ciąży i młodocianych [18,19]. Źródła PEM i obszary występowania stref ochronnych powinny być oznakowane zgodnie z normą PN-EN ISO 7010:2012 [20]. W obszarze stref ochronnych mogą przebywać jedynie pracownicy, którzy odbyli specjalistyczne przeszkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz poddali się badaniom lekarskim potwierdzającym brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy w narażeniu na PEM [21,22]. Przyjęte w praktyce rozwiązania (wprowadzenie stref ochronnych, kwalifikacja wielkości ekspozycji na podstawie wskaźnika ekspozycji W) stanowią dobrze sprawdzony element krajowego systemu kontroli ekspozycji na PEM. Przeprowadzona analiza wyników badań i pomiarów PEM RF dla ponad 450 wybranych urządzeń reprezentatywnych dla działów gospodarki, w których najczęściej są one stosowane, pozwoliła na ocenę obecnego stanu narażenia pracowników na te pola w środowisku pracy. Porównanie zmierzonych wartości natężenia pola E w miejscach przebywania pracownika z wartościami granicznymi (NDN) i zasięgiem stref ochronnych w otoczeniu badanych urządzeń pozwala określić: obszar występowania PEM, w którym mogą przebywać tylko przeszkoleni pracownicy o nadzorowanym stanie zdrowia, czyli zakwalifikowani jako eksponowani zawodowo na te pola, krotność przekroczenia wartości NDN na stanowisku pracownika, czyli potencjalne zagrożenie zdrowia wskutek oddziaływania PEM. Postępowanie takie jest zgodne z wymaganiami przepisów krajowych. Wskaźnik ekspozycji W określa jej poziom i klasyfikuje ją jako ekspozycję pomijalną, dopuszczalną lub nadmierną. Wskaźnik ten nie jest jednak wygodnym parametrem do oceny potencjalnego narażenia pracowników na zagrożenia zdrowia i bezpieczeństwa wynikające lub mogące wynikać z ekspozycji

10 208 H. Aniołczyk i wsp. Nr 2 na PEM. Powodem jest parametr czasu, który zmienia się między stanowiskami pracy w zależności od potrzeb pracodawcy czy procedur pracy przy stosowaniu urządzenia w danej kategorii jego zastosowań. Kryterium krotności wartości NDN, zastosowane do celów przeprowadzonej analizy, umożliwia klasyfikację poziomu narażenia pracowników na zagrożenia zdrowia spowodowane występowaniem PEM w środowisku pracy i jest wystarczające. W wyniku przeprowadzonej analizy ustalono, że najwyższe zmierzone natężenie pola E na stanowiskach pracownika stwierdzono dla aparatów elektrochirurgicznych do 400 V/m, diatermii KF do 220 V/m, zgrzewarek dielektrycznych do 240 V/m i wnętrza radiowych systemów antenowych UKF do 180 V/m. Największy zasięg stref ochronnych zaobserwowano w przypadku prototypowych urządzeń stosowanych w nauce, diatermii KF i zgrzewarek dielektrycznych. Zasięg strefy niebezpiecznej wynosił odpowiednio: 1,5 m, 1,2 m i 0,6 m. Najwyższą krotność przekroczenia NDN stwierdzono przy zgrzewarkach dielektrycznych do 12, diatermiach KF do 11 i diatermiach MF do 8. Potwierdzono wysokie wartości natężenia PEM RF występujące w środowisku pracy takich grup zawodowych, jak fizjoterapeuci, operatorzy zgrzewarek dielektrycznych i pracownicy technicznych grup masztowych w obiektach łączności (w tym stacji radiowych i telewizyjnych). Nowa Dyrektywa 2013/35/UE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane PEM [6] została opublikowana w czerwcu 2013 r., a jej wymogi powinny zostać transponowane do prawa krajowego do 1 lipca 2016 r. Parametry charakteryzujące PEM w zakresie RF, określające poziom ekspozycji pracownika według dyrektywy, wprowadzają dodatkowe wielkości w porównaniu z krajowymi przepisami: prąd kończynowy (I l ) w zakresie częstotliwości MHz, prąd kontaktowy (I c ), energię pochłoniętą (specific energy absorption SA) w jednostce masy tkanki biologicznej (dotyczącą skutków impulsowego pola zakresu mikrofalowego), szybkość pochłaniania właściwego energii (specific energy absorption rate SAR), uśrednioną dla całego ciała lub jego części. Tych ostatnich wielkości nie można zmierzyć bezpośrednio na stanowisku pracownika. Możliwe jest najwyżej ustalenie ich teoretycznie poprzez analizy i obliczenia. Parametrów określonych tymi wartościami nie można przekroczyć w żadnym wypadku, zostały one ujęte w Dyrektywie 2013/35/UE [6] i zależą od częstotliwości PEM. W Dyrektywie 2013/35/UE [6] wprowadzono ponadto pojęcie limitów ekspozycji na PEM, dotyczących ochrony pracowników przed niekorzystnym oddziaływaniem PEM: graniczne poziomy oddziaływania (GPO) oznaczające wartości, których nie wolno przekraczać (ustalone na podstawie naukowych dowodów na występowanie natychmiastowych i ostrych skutków termicznych oraz pobudzenia elektrycznego tkanek), interwencyjne poziomy narażenia (IPN) oznaczające poziomy operacyjne ustalone w celu wykazywania zgodności z odpowiednimi GPO, które można zmierzyć bezpośrednio na stanowisku pracy. Wartości IPN dla PEM RF podano w tabeli 3. Tabela 3. Interwencyjne poziomy narażenia (IPN) na pola elektryczne o częstotliwości od 100 khz do 300 GHz* najwyższe wartości obliczone lub zmierzone w miejscu, w którym znajduje się ciało pracownika Table 3. Actions levels (ALs) for exposure to electric fields of frequency 100 khz 300 GHz* maximal values calculated or measured at the workers body position Przedział częstotliwości Frequency range IPN (E) ALs (E) (RMS) [V/m] IPN (S) ALs (S) [W/m 2 ] 100 khz f < 1 MHz 6, f < 10 MHz 6, /f 10 f < 400 MHz MHz f < 2 GHz f 1/2 2 f < 6 GHz 1, f 300 GHz 1, * Na podstawie Dyrektywy 2013/35/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z 26 czerwca 2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi wartości IPN stanowią najwyższe obliczone lub zmierzone wartości w miejscu, w którym znajduje się ciało pracownika / Based on Directive 2013/35/EU of the European Parliament and of the Council of 26 June 2013 on the minimum health and safety requirements regarding the exposure of workers to the risks arising from physical agents [6]. f częstotliwość [Hz] / frequency [Hz], RMS wartość skuteczna / root mean square, [IPN (E)] 2 uśrednione w dowolnych 6 min w zakresie częstotliwości do 10 GHz / [ALs (E)] 2 averaged over any 6-min period to 10 GHz, IPN (S) uśrednione w dowolnych 6 min w zakresie częstotliwości 6 10 GHz, a w zakresie > 10 GHz uśrednione w dowolnym okresie 68/f 1,05 min / averaged over any 6 min period from 6 to 10 GHz and above 10 GHz IPN (S) averaged over any 68/f 1,05 min period, IPN (E) interwencyjne poziomy narażenia dla natężenia pola elektrycznego / ALs (E) ALs for electric field strength, IPN (S) IPN dla gęstości mocy / ALs (S) ALs for power density.

11 Nr 2 Ocena ekspozycji zawodowej na RF PEM 209 Różnice między wymogami Dyrektywy 2013/35/ UE [6] a przepisami krajowymi występują szczególnie w sposobie ustalania rzeczywistych wartości natężeń pól E i H oddziałujących na pracownika. Zgodnie z dyrektywą następuje uśrednianie mierzonej w czasie maksymalnej wartości skutecznej, oddziałującej na pracownika, a według wymogów krajowych bierze się pod uwagę maksymalną w czasie chwilową wartość skuteczną, która oddziałuje w osi tułowia pracownika. Analiza porównawcza oceny poziomów natężenia pola E według kryteriów dyrektywy została przeprowadzona przy założeniu, że pole E o stwierdzonych powyżej wartościach natężenia oddziaływało na ciało pracownika przez co najmniej 6 min. Przy takim założeniu stwierdzono możliwość przekroczenia wartości IPN na stanowiskach pracowników przy diatermiach KF (krotność przekroczenia IPN do 3,8) i MF (do 1,1), zgrzewarkach dielektrycznych w.cz. (do 3,9) oraz przy pracach wewnątrz radiowych systemów antenowych dużej mocy (krotność przekroczenia IPN: 2,5 3). W rzeczywistości jednak takie warunki pracy mogą wystąpić przy pracach wewnątrz czynnych radiowych systemów antenowych. Sporadycznie możliwość przekroczenia wartości IPN może się zdarzyć w przypadku zgrzewarek dielektrycznych wielostanowiskowych z nieprawidłowym ekranowaniem tzw. gorącej elektrody. Wyniki analizy porównawczej zestawiono w tabeli 4. Podobne problemy przy używaniu ww. urządzeń występują w krajach zachodnich, w których stosowano się do wymagań Międzynarodowej Komisji Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym (International Committee on Non Ionizing Radiation Protection ICNIRP) [23] zgodnie z którymi wartości dla tzw. poziomów odniesienia dla PEM są porównywalne z wartościami IPN w Dyrektywie 2013/35/UE [6]. W badaniach fińskich zbliżone lub nawet wyższe wartości poziomów natężenia pola E stwierdzono dla suszarek dielektrycznych, dla których najwyższe wartości natężenia pola E dochodziły do 1800 V/m, a dla 48% stanowisk pracy stwierdzono przekroczenie wartości normatywnej według wytycznych ICNIRP [24]. Przy diatermiach KF w badaniach Maccà i wsp. maksymalne poziomy natężenia pola E dochodziły do 2000 V/m, a przy elektrodach nawet do 4000 V/m [25]. Podobnie wysokie wartości natężenia pola E, przekraczające 137 V/m, stwierdzono w przypadku anten radiowych UKF [26], a dla anten telefonii komórkowych (pasmo 900 MHz) wartości te wynosiły nawet 90 V/m [27]. Przy kuchenkach mikrofalowych stosowanych w gastronomii zmierzone wartości natężenia pola E dochodziły do 140 V/m [28]. W Polsce nadal znajduje się wiele urządzeń, przy których praca wiąże się z dużym zagrożeniem ekspozycją na najsilniejsze pola, a jej kontroli się nie przeprowadza lub jest ona niewystarczająca. Należą do nich prace przy montażu, demontażu i konserwacji anten stacji bazowych telefonii komórkowych oraz stosowanie radiotelefonów noszonych przez dużą część zmiany roboczej czy dyżuru. W badaniach efektywnego czasu użytkowania radiotelefonów noszonych, stosowanych w transporcie sanitarnym i ruchu drogowym, ustalono, że wynosił on min na zmianę roboczą [29]. Szczegółowe badania radiotelefonów noszonych, stosowanych w służbach ratunkowych i mundurowych, przy wykorzystaniu symulacji numerycznych wykazały, że dla natężeń pola E, w którym IPN = 61 V/m, oszacowany w analizowanych modelach SAR (10 g) jest mniejszy od wartości dopuszczalnej 10 W/kg i wynosi 0,2 2,6 W/kg, co oznacza zgodność z wymogami dla GPO [30]. Uzyskane przez autorów niniejszej publikacji wyniki natężenia pola E dla radiotelefonów noszonych wynosiły od 54 V/m do 74 V/m w odległości 0,15 m od anteny. W rzeczywistych warunkach użytkowania radiotelefonu (0,02 0,05 m od głowy operatora) wartości te będą wyższe i istnieje ryzyko przekroczenia wartości GPO. Zaniedbanym problemem są też warunki pracy w gastronomii (kuchenki mikrofalowe). W przypadku małych pomieszczeń z kilkoma zainstalowanymi kuchenkami mikrofalowymi limity dopuszczalnej ekspozycji zawodowej są przekroczone, a pracujących tam osób nie traktuje się jak pracowników zatrudnianych przy źródłach PEM. W takich sytuacjach stwierdzono występowanie PEM o wartościach natężenia 3-krotnie przekraczających NDN. Wyniki analizy poziomów nadmiernej i niepożądanej ekspozycji na PEM w środowisku pracy świadczą o konieczności obniżenia poziomów natężenia zarówno w otoczeniu urządzeń, jak i na stanowiskach pracowników. W Dyrektywie 2013/35/UE [6] wskazuje się na zwiększenie wymagań wobec pracodawców, których obowiązkiem jest przede wszystkim wyeliminowanie lub ograniczenie do minimum za pomocą środków technicznych i/lub organizacyjnych zagrożenia PEM w miejscach dostępnych dla pracowników. Ważne jest też eliminowanie stref ochronnych obejmujących zasięgiem stanowiska pracowników niezwiązanych zawodowo z obsługą urządzeń wytwarzających silne PEM. Należy również usprawnić działania inspekcji sanitarnej oraz inspekcji pracy w zakresie kontroli

12 210 H. Aniołczyk i wsp. Nr 2 Tabela 4. Porównanie poziomów natężenia pola elektrycznego (E) z dyrektywą 2013/35/UE dla wybranych urządzeń stosowanych w różnych działach gospodarki krajowej przy założeniu, że pole to występowało przez co najmniej 6 min Table 4. Comparison of the intensity of the electric field (E) of Directive 2013/35/EU for selected devices used in various sectors of the national economy, assuming that this field occurred during at least 6 min Rodzaj urządzenia Type of device Badane urządzenia Tested devices [n] przy urządzeniu at the device Krotność przekroczenia IPN Quotient exceeded of ALs value na stanowisku pracownika at workplace Radiokomunikacja / Radio communication nadajniki radiowe UKF / FM radio transmitter anteny radiowe UKF / FM radio antennas* nadajniki telewizyjne / television transmitter nadajniki linii radiowych / radio relays transmitter anteny linii radiowych / radio relays antennas** anteny stacji bazowych 900/1800 MHz / base transceiver station antennas 900/1800 MHz** radiotelefony przewoźne / land mobile vehicle-mounted radio 32 < IPN / < ALs < IPN/ < ALs 8 brak danych / no data < 1,4 38 < IPN / < ALs < IPN / < ALs 125 < IPN / < ALs brak danych / no data 5 brak danych / no data < IPN / < ALs ok. 60 brak danych / no data < IPN / < ALs 11 < 1,3 < IPN / < ALs Ochrona zdrowia / Medical applications aparaty do elektrochirurgii / electrosurgery units diatermie krótkofalowe (KF) / short-wave diathermy devices (KF) diatermie mikrofalowe (MF) / microwave diathermy devices 45 < 2,9 < IPN / < ALs 54 < 16,4 < 3,8 6 > 1,5 < 1,1 Przemysł / Industry zgrzewarki dielektryczne w.cz. / 16 1,5 13,9 < 3,9 HF dielectric welders prasy w.cz. / HF presses 29 < 3,3 < IPN / < ALs kuchenki mikrofalowe / microwave ovens 15 < IPN / < ALs brak danych / no data Nauka / Scientific research urządzenia prototypowe / prototype apparatus 8 1,4 13,1 < IPN / < ALs * Dachy budynków / Rooftops. ** Dachy i galeryjki / Roofs and arcades. w.cz. wysoka częstotliwość / HF high frequency. IPN interwencyjne poziomy narażenia dla pola elektrycznego / ALs action levels for exposure to electric fields. pracodawców obejmującej bezpieczne wykonywanie pracy i jej wpływ na zdrowie pracowników. W Dyrektywie 2013/35/UE położono duży nacisk na szkolenie zarówno pracowników, jak i pracodawców. Równolegle z pracami nad transpozycją przepisów dyrektywy do prawa krajowego należy więc podjąć działania dotyczące dalszego wzmacniania krajowego systemu kontroli ekspozycji zawodowej na PEM. WNIOSKI Przeprowadzona analiza wyników badań i pomiarów PEM RF dla ponad 450 wybranych urządzeń reprezentatywnych dla działów gospodarki, w których są one najczęściej stosowane, pozwoliła ocenić obecny stan narażenia pracowników na te pola i wykazała ich wysokie natężenia występujące na stanowiskach pracy

13 Nr 2 Ocena ekspozycji zawodowej na RF PEM 211 takich grup zawodowych, jak fizjoterapeuci, operatorzy zgrzewarek dielektrycznych, operatorzy radiotelefonów noszonych i pracownicy technicznych grup masztowych w obiektach radiodyfuzji i radiokomunikacji. Analiza porównawcza oceny poziomów ekspozycji na PEM RF według Dyrektywy 2013/35/UE [6] wykazała, że w realnych warunkach istnieje możliwość przekroczenia jej wymogów tylko na stanowiskach pracowników przy pracach wewnątrz czynnych radiowych systemów antenowych w obiektach radiodyfuzji. Wyniki analizy poziomu ekspozycji na PEM w środowisku pracy świadczą o konieczności dalszego obniżania tego natężenia zarówno w otoczeniu urządzeń, jak i w przestrzeni stanowisk pracy. Nadal istnieje wiele urządzeń, przy których praca jest związana z dużym zagrożeniem ekspozycji na silne pola, a jej kontrola jest niewystarczająca lub nikt jej nie przeprowadza. Dotyczy to czynności przy montażu, demontażu i konserwacji anten stacji bazowych telefonii komórkowych, stosowania radiotelefonów noszonych przez dłuższy okres podczas zmiany roboczej czy dyżuru oraz stosowania kuchenek mikrofalowych w tzw. małej gastronomii. PIŚMIENNICTWO 1. International Agency for Research on Cancer: Monographs on the evaluation of the carcinogenic risk to humans non-ionizing radiation. Vol. 80. Part 1. Static and Extremely Low-Frequency (ELF) Electric and Magnetic Fields. IARC, Lyon World Health Organization: Environmental health criteria 137. Electromagnetic fields (300 Hz to 300 GHz). WHO, Geneva Health Canada: Limits of human exposure to radiofrequency electromagnetic energy in the frequency range from 3 khz to 300 GHz Safety code 6. Health Canada, Ontario Nato Standardization Agency: Evaluation and control of personnel exposure to radio frequency fields 3 khz to 300 GHz. Stanag NSA, Brussels Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Załącznik 2, Część E. Pola i promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu częstotliwości 0 Hz 300 GHz. DzU z 2014 r., poz Dyrektywa 2013/35/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z 26 czerwca 2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczą- cych narażenia pracowników na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi (polami elektromagnetycznymi) (dwudziesta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) i uchylająca dyrektywę 2004/40/WE. DzUrz UE z 2013 r. L 179: Druk statystyczny MZ 52. Sprawozdanie z ochrony przed polem elektromagnetycznym w środowisku pracy za 2006 r. W: Raport 1/07/GIS/IMPŁ/H5 Prowadzenie centralnego rejestru źródeł emisji pól elektromagnetycznych dla celów higieniczno-sanitarnych. Centralny System Informatyczny Kontroli Źródeł Elektromagnetycznych (baza danych o źródłach PEM). Instytut Medycyny Pracy, Łódź Polskaam.radiopolska.pl [Internet]: Polska AM [cytowany 12 grudnia 2014]. Adres: radiopolska.pl 9. Radiopolska.pl. [Internet] Radio Polska [cytowany 16 października 2014]. Adres: Ekspertyzy, orzeczenia, protokoły i sprawozdania z pomiarów pola elektromagnetycznego dla celów bezpieczeństwa i higieny pracy opracowane w ramach usług naukowo-badawczych (materiały niepublikowane). Instytut Medycyny Pracy, Łódź Uke.gov.pl. [Internet] Urząd Komunikacji Elektronicznej [cytowany 10 grudnia 2014]. Adres: uke.gov.pl 12. Bieńkowski P., Cała P., Zubrzak B.: Pole elektromagnetyczne wytwarzane przez systemy radiokomunikacyjne pracujące w Paśmie E (60 90 GHz). Bezpiecz. Pr. 2013;9: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy z późniejszymi zmianami. DzU z 2014 r., poz Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU z 2011 r. nr 33, poz PN-T :2002. Ochrona pracy w polach i promieniowaniu elektromagnetycznym o częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz. Część 1. Terminologia. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa PN-T :2002. Ochrona pracy w polach i promieniowaniu elektromagnetycznym o częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz. Część 3. Metody pomiaru i oceny pola na stanowisku pracy. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa Bieńkowski P.: Pole emitowane przez urządzenia w zakresie radio- i mikrofal aparatura i metodyka pomiarów dla ochrony środowiska i bezpieczeństwa pracy. Med. Pr. 2008;59(6): Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom. DzU z 2002 r. nr 127, poz. 1092

14 212 H. Aniołczyk i wsp. Nr Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym. DzU z 2002 r. nr 127, poz PN-EN ISO 7010:2012. Symbole graficzne barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa zarejestrowane znaki bezpieczeństwa. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. DzU z 2004 r. nr 180, poz Rozporządzenie Ministra Zdrowia Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy. DzU z 1996 nr 69, poz International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection: Guidelines for limiting exposure to time- -varing electric, magnetic, and electromagnetic fields (up to 300 GHz). Health Phys. 1998;74(4): European Agency for Safety and Health at Work: Working Environment Information. Vol. 8. Technical report. Assessment, elimination and substantial reduction of occupational risks [cytowany 1 lutego 2015]. Agency, Luxemburg 2009, ss Adres: publication/ _assessment_elimination_and_ substantial_reduction_of_occupational_risks 25. Macca I., Scapellato M.L., Carrieri M., Pasqua di Bisceglie A., Saia B. i wsp.: Occupational exposure to electromagnetic fields in physiotherapy departments. Radiat. Prot. Dosim. 2008;128(2): , Jokela K., Puranen L.: Occupational RF exposures. Radiat. Prot. Dosim. 1999;83(1 2): , org/ /oxfordjournals.rpd.a Alanko T., Hietanen M., von Nandelstadh P.: Occupational exposure to RF fields from base station antennas on rooftops. Ann. Telecom. 2008;63(1 2): , dx.doi.org/ /s Mantiply E.D., Pohl K.R., Poppell S.W., Murphy J.A.: Summary of measured radiofrequency electric and magnetic fields (10 khz to 30 GHz) in the general and work environment. Bioelectromagnetics 1997;18: , dx.doi.org/ /(sici) x(1997)18:8<563::aid- -BEM5>3.0.CO; Aniołczyk H., Zmyślony M.: Analysis of exposure to electromagnetic fields during professional use of radiotelephones. Pol. J. Occup. Med. Environ. Health 1991;4(3): Radziński P., Leszko W., Karpowicz J., Gryz K.: Ocena narażenia na pola elektromagnetyczne użytkowników przenośnych radiotelefonów, z wykorzystaniem symulacji numerycznych i wymagań dyrektywy 2013/35/UE. Med. Pr. 2013;64(6): Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa Użycie niekomercyjne 3.0 Polska / This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Poland License

Promieniowanie elektromagnetyczne w środowisku pracy. Ocena możliwości wykonywania pracy w warunkach oddziaływania pól elektromagnetycznych

Promieniowanie elektromagnetyczne w środowisku pracy. Ocena możliwości wykonywania pracy w warunkach oddziaływania pól elektromagnetycznych Promieniowanie elektromagnetyczne w środowisku pracy Ocena możliwości wykonywania pracy w warunkach oddziaływania pól elektromagnetycznych Charakterystyka zjawiska Promieniowanie elektromagnetyczne jest

Bardziej szczegółowo

Znaki ostrzegawcze: Źródło pola elektromagnetycznego

Znaki ostrzegawcze: Źródło pola elektromagnetycznego Podstawowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dla użytkowników urządzeń wytwarzających pole i promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie częstotliwości 0-300 GHz. Podstawy prawne krajowe uregulowania

Bardziej szczegółowo

za rok 2015 Liczba osób objętych kontrolą dawek indywidualnych osób pracujących w narażeniu (dot. pracowni rtg) wydanych decyzji wydanych opinii

za rok 2015 Liczba osób objętych kontrolą dawek indywidualnych osób pracujących w narażeniu (dot. pracowni rtg) wydanych decyzji wydanych opinii MINISTERSTWO ZDROWIA, GŁÓWNY INSPEKTORAT SANITARNY 03 729 WARSZAWA, ul. Targowa 65 telefon: centrala /22/ 536 13 00 Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Dział 1. Ochrona radiologiczna Diagnostyka Terapia

Bardziej szczegółowo

UZASADNIENIE Obecny stan prawny

UZASADNIENIE Obecny stan prawny UZASADNIENIE Projektowane rozporządzenie ma na celu harmonizację wartości polskich limitów narażenia pracowników na pole elektromagnetyczne z wartościami określonymi w dyrektywie Parlamentu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Anna Szabłowska. Łódź, r

Anna Szabłowska. Łódź, r Rozporządzenie MŚ z dnia 30 października 2003r. W sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych poziomów (Dz.U. 2003 Nr 192 poz. 1883) 1 Anna Szabłowska

Bardziej szczegółowo

Pola elektromagnetyczne

Pola elektromagnetyczne Materiały szkoleniowe Krzysztof Gryz, Jolanta Karpowicz Pracownia Zagrożeń Elektromagnetycznych CIOP PIB, Warszawa krgry@ciop.pl, jokar@ciop.pl +22 623 46 50 1. Czym są pola elektromagnetyczne? tzw. fizyczny

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH OCHRONY CZŁOWIEKA PRZED POLAMI ELEKTROMAGNETYCZNYMI WYSTĘPUJĄCYMI W ŚRODOWISKU*

WYMAGANIA PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH OCHRONY CZŁOWIEKA PRZED POLAMI ELEKTROMAGNETYCZNYMI WYSTĘPUJĄCYMI W ŚRODOWISKU* Medycyna Pracy, 2006;57(2):193 199 193 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi www.imp.lodz.pl/oficyna Stefan Różycki WYMAGANIA PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH OCHRONY CZŁOWIEKA PRZED POLAMI ELEKTROMAGNETYCZNYMI

Bardziej szczegółowo

Uzasadnienie techniczne zaproponowanych rozwiązań projektowanych zmian w

Uzasadnienie techniczne zaproponowanych rozwiązań projektowanych zmian w Uzasadnienie techniczne zaproponowanych rozwiązań projektowanych zmian w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać

Bardziej szczegółowo

EKSPOZYCJA PIELĘGNIAREK NA POLA ELEKTROMAGNETYCZNE*

EKSPOZYCJA PIELĘGNIAREK NA POLA ELEKTROMAGNETYCZNE* Medycyna Pracy 2004; 55 (2): 183 187 183 Marek Zmyślony Paweł Mamrot Piotr Politański EKSPOZYCJA PIELĘGNIAREK NA POLA ELEKTROMAGNETYCZNE* EXPOSURE OF NURSES TO ELECTROMAGNETIC FIELDS Z Pracowni Zagrożeń

Bardziej szczegółowo

Halina Aniołczyk. Medycyna Pracy 2007;58(2): Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi

Halina Aniołczyk. Medycyna Pracy 2007;58(2): Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi Medycyna Pracy 2007;58(2):155 160 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Halina Aniołczyk RAPORT ORAZ SPRAWOZDANIE Z POMIARÓW I BADAŃ JAKO ELEMENT SYSTEMU KONTROLI

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ MC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 3728 878 -mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1 z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz.U. Nr

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 30 października 2003 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 30 października 2003 r. Dz.U.2003.192.1883 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych

Bardziej szczegółowo

O czym producenci telefonów komórkowych wolą Ci nie mówić?

O czym producenci telefonów komórkowych wolą Ci nie mówić? Politechnika Lubelska Instytut Podstaw Elektrotechniki i Elektrotechnologii www.ipee.pollub.pl O czym producenci telefonów komórkowych wolą Ci nie mówić? Koło Naukowe ELMECOL www.elmecol.pollub.pl Parys

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ MC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 3728 878 -mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZŃ TLKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 -mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ EMC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 3728 878 E-mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ MC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 3728 878 -mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ EMC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 3728 878 E-mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ EMC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 3728 878 E-mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ EMC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 3728 878 E-mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ EMC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 3728 878 E-mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

Promieniowanie stacji bazowych telefonii komórkowej na tle pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez duże ośrodki radiowo-telewizyjne

Promieniowanie stacji bazowych telefonii komórkowej na tle pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez duże ośrodki radiowo-telewizyjne Promieniowanie stacji bazowych telefonii komórkowej na tle pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez duże ośrodki radiowo-telewizyjne Fryderyk Lewicki Telekomunikacja Polska, Departament Centrum Badawczo-Rozwojowe,

Bardziej szczegółowo

Pomiary analizatorem widma PEM szczegółowa analiza widma w badanych punktach

Pomiary analizatorem widma PEM szczegółowa analiza widma w badanych punktach Pomiary analizatorem widma PEM szczegółowa analiza widma w badanych punktach W 2013 roku WIOŚ w Katowicach w wybranych 10 punktach pomiarowych wykonał pomiary uzupełniające analizatorem widma NARDA SRM

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy 2)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy 2) Dz.U.2011.33.166 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy 2) (Dz. U. z dnia 16 lutego 2011 r.) Na podstawie

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ EMC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 3728 878 E-mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY - LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ EMC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 3728 878 E-mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ EMC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 3728 878 E-mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ EMC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 3728 878 E-mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED POLAMI ELEKTROMAGNETYCZNYMI (PEM) DLA MIASTA KRAKOWA

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED POLAMI ELEKTROMAGNETYCZNYMI (PEM) DLA MIASTA KRAKOWA Wydział Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji Katedra Elektroniki PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED POLAMI ELEKTROMAGNETYCZNYMI (PEM) DLA MIASTA KRAKOWA Dr inż. Jacek Stępień PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 14 listopada 2003 r. Nr 192 Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1)

Warszawa, dnia 14 listopada 2003 r. Nr 192 Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) Warszawa, dnia 14 listopada 2003 r. Nr 192 Poz. 1883 z dnia 30 października 2003 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

Wydział Chemii Uniwersytet Łódzki ul. Tamka 12, Łódź

Wydział Chemii Uniwersytet Łódzki ul. Tamka 12, Łódź Wydział Chemii Uniwersytet Łódzki ul. Tamka 12, 91-403 Łódź Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30.10.2003r. W sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów

Bardziej szczegółowo

METROLOGIA PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH MODULOWANYCH IMPULSOWO MIERNIKAMI DIODOWYMI*

METROLOGIA PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH MODULOWANYCH IMPULSOWO MIERNIKAMI DIODOWYMI* Medycyna Pracy, 2007;58(1):57 62 57 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Roman Kubacki Jarosław Kieliszek Jaromir Sobiech Robert Puta METROLOGIA PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZŃ TLKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 -mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH OCHRONY PRACOWNIKÓW PRZED POLAMI ELEKTROMAGNETYCZNYMI WYSTĘPUJĄCYMI W ŚRODOWISKU PRACY

WYMAGANIA PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH OCHRONY PRACOWNIKÓW PRZED POLAMI ELEKTROMAGNETYCZNYMI WYSTĘPUJĄCYMI W ŚRODOWISKU PRACY Medycyna Pracy, 2006;57(2):161 169 161 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi www.imp.lodz.pl/oficyna Halina Aniołczyk Marek Zmyślony WYMAGANIA PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH OCHRONY PRACOWNIKÓW PRZED

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

OCENA HIGIENICZNA ŹRÓDEŁ PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH, DLA KTÓRYCH NORMATYW ZMIENIŁ SIĘ ZNACZĄCO LUB ZOSTAŁ WPROWADZONY NOWYMI PRZEPISAMI O NDN*

OCENA HIGIENICZNA ŹRÓDEŁ PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH, DLA KTÓRYCH NORMATYW ZMIENIŁ SIĘ ZNACZĄCO LUB ZOSTAŁ WPROWADZONY NOWYMI PRZEPISAMI O NDN* Medycyna Pracy 2004; 55 (1): 55 62 55 Halina Aniołczyk Paweł Mamrot Piotr Politański OCENA HIGIENICZNA ŹRÓDEŁ PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH, DLA KTÓRYCH NORMATYW ZMIENIŁ SIĘ ZNACZĄCO LUB ZOSTAŁ WPROWADZONY

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 30 czerwca 2016 r. Poz. 952 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA RODZINY, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia 27 czerwca 2016 r.

Warszawa, dnia 30 czerwca 2016 r. Poz. 952 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA RODZINY, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia 27 czerwca 2016 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 30 czerwca 2016 r. Poz. 952 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA RODZINY, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia 27 czerwca 2016 r. zmieniające rozporządzenie

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIA Z POMIARÓW I BADAŃ PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH DLA CELÓW BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY W OCENIE UŻYTKOWNIKA OBIEKTÓW RADIOKOMUNIKACYJNYCH

SPRAWOZDANIA Z POMIARÓW I BADAŃ PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH DLA CELÓW BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY W OCENIE UŻYTKOWNIKA OBIEKTÓW RADIOKOMUNIKACYJNYCH Medycyna Pracy 2007;58(5):411 417 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Jacek Masiak SPRAWOZDANIA Z POMIARÓW I BADAŃ PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH DLA CELÓW BEZPIECZEŃSTWA

Bardziej szczegółowo

9. Oddziaływanie pola elektromagnetycznego

9. Oddziaływanie pola elektromagnetycznego 9. Oddziaływanie pola elektromagnetycznego 9.1. Uwarunkowania ogólne... 2 9.2. Pola o częstotliwości 50 Hz... 3 9.3. Źródła fal radiowych... 4 9.4. Stacje bazowe telefonii komórkowej... 4 9.5. Stacje radiolokacyjne...

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Z BADAŃ NATĘŻENIA PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH NA TERENIE POZNANIA I OKOLIC W ROKU 2007 Część I

SPRAWOZDANIE Z BADAŃ NATĘŻENIA PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH NA TERENIE POZNANIA I OKOLIC W ROKU 2007 Część I SPRAWOZDANIE Z BADAŃ NATĘŻENIA PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH NA TERENIE POZNANIA I OKOLIC W ROKU 2007 Część I Opracował: Stefan Klimaszewski Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu Delegatura w

Bardziej szczegółowo

inżynierskiej, należy uwzględniać występujące w otoczeniu stacji bazowej inne źródła pól elektromagnetycznych. Wyznaczenie poziomów pól

inżynierskiej, należy uwzględniać występujące w otoczeniu stacji bazowej inne źródła pól elektromagnetycznych. Wyznaczenie poziomów pól Stanowisko Komisji Higieny Radiacyjnej Rady Sanitarno Epidemiologicznej przy Głównym Inspektorze Sanitarnym w sprawie potencjalnej szkodliwości pól elektromagnetycznych (PEM) emitowanych przez urządzenia

Bardziej szczegółowo

UZASADNIENIE Obecny stan prawny

UZASADNIENIE  Obecny stan prawny UZASADNIENIE Projektowane rozporządzenie ma na celu wdrożenie do prawa polskiego wymagań dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/35/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ MC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 372 88 78 -mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia.

Zarządzenie Nr Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia. Zarządzenie Nr Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia. w sprawie planu zagospodarowania częstotliwości dla zakresów 452,5-460,0 MHz oraz 462,5-470,0 MHz Na podstawie art. 112 ust. 1 pkt 2 ustawy

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

Na podstawie art. 227 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:

Na podstawie art. 227 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) zarządza się, co następuje: LexPolonica nr 2461011. Stan prawny 2014-01-12 Dz.U.2011.33.166 (R) Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie

Bardziej szczegółowo

DECYZJA Nr 98/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 31 marca 2006 r.

DECYZJA Nr 98/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 31 marca 2006 r. Wojskowy Instytut Higieny i Epidemilogii 8 65 DECYZJA Nr 98/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 31 marca 2006 r. w sprawie przestrzegania w resorcie obrony narodowej zasad bezpieczeństwa i higieny pracy

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ MC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 372 88 78 -mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

Niniejsze wyjaśnienia dotyczą jedynie instalacji radiokomunikacyjnych, radiolokacyjnych i radionawigacyjnych.

Niniejsze wyjaśnienia dotyczą jedynie instalacji radiokomunikacyjnych, radiolokacyjnych i radionawigacyjnych. Wyjaśnienia do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 sierpnia 2007 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ MC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 372 88 78 -mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

POMIARY NATĘŻENIA POLA ELEKTROMAGNETYCZNEGO MAŁYCH CZĘSTOTLIWOŚCI W OBIEKTACH PRZEMYSŁOWYCH

POMIARY NATĘŻENIA POLA ELEKTROMAGNETYCZNEGO MAŁYCH CZĘSTOTLIWOŚCI W OBIEKTACH PRZEMYSŁOWYCH Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej Nr 1 XV Seminarium ZASTOSOWANIE KOMPUTERÓW W NAUCE I TECHNICE 005 Oddział Gdański PTETiS POMIARY NATĘŻENIA POLA ELEKTROMAGNETYCZNEGO

Bardziej szczegółowo

STANDARYZACJA METODYK POMIARÓW PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH ZWIĄZANYCH Z EKSPOZYCJĄ CZŁOWIEKA I JEJ WPŁYW NA JAKOŚCI BADAŃ

STANDARYZACJA METODYK POMIARÓW PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH ZWIĄZANYCH Z EKSPOZYCJĄ CZŁOWIEKA I JEJ WPŁYW NA JAKOŚCI BADAŃ Medyczne, biologiczne, techniczne i prawne aspekty wpływu pola elektromagnetycznego na środowisko (oceny, poglądy, harmonizacja) WARSZAWA, 15.12.2016 STANDARYZACJA METODYK POMIARÓW PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH

Bardziej szczegółowo

Marek Szuba. Środowiskowe aspekty oddziaływania pól elektromagnetycznych w świetle ostatnich zmian w prawodawstwie polskim

Marek Szuba. Środowiskowe aspekty oddziaływania pól elektromagnetycznych w świetle ostatnich zmian w prawodawstwie polskim Biuro Konsultingowo-Inżynierskie EKO-MARK www.eko-mark.com.pl eko-mark@eko-mark.com.pl Marek Szuba Środowiskowe aspekty oddziaływania pól elektromagnetycznych w świetle ostatnich zmian w prawodawstwie

Bardziej szczegółowo

Wykaz aktualnych norm EMC przetłumaczonych przez Komitet Techniczny 104 na język polski (stan: luty 2013)

Wykaz aktualnych norm EMC przetłumaczonych przez Komitet Techniczny 104 na język polski (stan: luty 2013) Wykaz aktualnych norm EMC przetłumaczonych przez Komitet Techniczny 104 na język polski (stan: luty 2013) 1. W nawiasach podano rok przyjęcia normy oryginalnej, na podstawie której przyjęto PN. 2. Dla

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 20 Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 10 września 2007 r.

Zarządzenie Nr 20 Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 10 września 2007 r. Zarządzenie Nr 20 Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 10 września 2007 r. w sprawie planu zagospodarowania częstotliwości dla zakresu 169,400 169,8125 MHz Na podstawie art. 112 ust. 1 pkt

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 666

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 666 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 666 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12, Data wydania: 20 grudnia 2018 r. Nazwa i adres: AB 666

Bardziej szczegółowo

Budowa i eksploatacja radiowych sieci szerokopasmowych w aspekcie formalno-prawnym

Budowa i eksploatacja radiowych sieci szerokopasmowych w aspekcie formalno-prawnym Budowa i eksploatacja radiowych sieci szerokopasmowych w aspekcie formalno-prawnym Piotr Grajkowski Instytut Łączności - PIB Kraków, 1 października 2013 r. Budowa i eksploatacja radiowych sieci szerokopasmowych

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 848

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 848 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 848 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 13 Data wydania: 29 października 2018 r. AB 848 Nazwa i adres

Bardziej szczegółowo

Wrocław, kwiecień 2015 rok

Wrocław, kwiecień 2015 rok WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA WE WROCŁAWIU 51 117 Wrocław, ul. Paprotna 14, tel./fax 71 322-16-17, 71 372-13-06 e-mail: wios@wroclaw.pios.gov.pl BADANIA POZIOMÓW PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH W

Bardziej szczegółowo

Badanie rozkładu pola magnetycznego w inkubatorach Halina Aniołczyk, Paweł Bieńkowski

Badanie rozkładu pola magnetycznego w inkubatorach Halina Aniołczyk, Paweł Bieńkowski Rozdział 2 Badanie rozkładu pola magnetycznego w inkubatorach Halina Aniołczyk, Paweł Bieńkowski 1. Wprowadzenie Inkubator (cieplarka dla noworodków) jest niezbędnym wyposażeniem szpitali i oddziałów położniczych,

Bardziej szczegółowo

MEASUREMENT AND ASSESSMENT OF ELECTROMAGNETIC FIELDS NEAR RADIOPHONES IN LINE WITH PROVISIONS OF EUROPEAN DIRECTIVE 2013/35/EU AND POLISH LABOUR LAW

MEASUREMENT AND ASSESSMENT OF ELECTROMAGNETIC FIELDS NEAR RADIOPHONES IN LINE WITH PROVISIONS OF EUROPEAN DIRECTIVE 2013/35/EU AND POLISH LABOUR LAW Medycyna Pracy 2013;64(5):671 680 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Krzysztof Gryz Patryk Zradziński Jolanta Karpowicz Wiesław Leszko http://dx.doi.org/10.13075/mp.5893.2013.0069

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 30 grudnia 2009 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 30 grudnia 2009 r. Dziennik Ustaw Nr 2 585 Poz. 8 6. 57,0 66,0 GHz 40 dbm e.i.r.p. oraz gęstość mocy 13 dbm/mhz e.i.r.p. 25 dbm e.i.r.p. oraz gęstość mocy -2 dbm/mhz e.i.r.p. b) w aneksie nr 6 dodaje się poz. 12 w brzmieniu:

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 666

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 666 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 666 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 11, Data wydania: 11 stycznia 2018 r. Nazwa i adres: AB 666

Bardziej szczegółowo

Pola i promieniowanie elektromagnetyczne

Pola i promieniowanie elektromagnetyczne 5.1. Informacje ogólne 5. Pola i promieniowanie elektromagnetyczne Jolanta Karpowicz, Krzysztof Gryz, Patryk Zradziński Spis treści 5.1. Informacje ogólne 5.2. Ogólne wymagania dotyczące profilaktyki zagrożeń

Bardziej szczegółowo

7.3 Ocena zagrożenia elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizującym

7.3 Ocena zagrożenia elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizującym 7.3 Ocena zagrożenia elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizującym 7.3.1 Cel i zakres opracowania W niniejszym rozdziale zawarto analizę zagadnienia wpływu na stan klimatu elektromagnetycznego przedsięwzięcia

Bardziej szczegółowo

Radiowo-Telewizyjne Centrum Nadawcze Krosno - Sucha Góra. Stacja elektroenergetyczna w Boguchwale V. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE NIEJONIZUJĄCE

Radiowo-Telewizyjne Centrum Nadawcze Krosno - Sucha Góra. Stacja elektroenergetyczna w Boguchwale V. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE NIEJONIZUJĄCE Radiowo-Telewizyjne Centrum Nadawcze Krosno - Sucha Góra Stacja elektroenergetyczna w Boguchwale V. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE STAN ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W LATACH 999-28 4 Pola

Bardziej szczegółowo

RAPORT Z POMIARÓW PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH

RAPORT Z POMIARÓW PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH RAPORT Z POMIARÓW PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH Nr Raportu: D2/006/2018/BGC Miejsce i data: Kraków, 25.05.2018 Wypożyczający: Zleceniodawca: Andrzej Wilkos ul. Racławicka 6/8, Kraków Tel.: 505 224 113 Pesel:

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 286

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 286 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 286 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 24 Data wydania: 7 września 2018 r. Nazwa i adres: OŚRODEK BADAŃ

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 6 sierpnia 2002 r. w sprawie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczoodbiorczych, które mogą być

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 6 sierpnia 2002 r. w sprawie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczoodbiorczych, które mogą być ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 6 sierpnia 2002 r. w sprawie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczoodbiorczych, które mogą być używane bez pozwolenia. (Dz. U. Nr 38, poz. 6 Na podstawie

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ EMC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 3728 878 E-mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH UL. SZACHOWA 1, 04-894 WARSZAWA T: (+48) 22 5128 360 F: (+48) 22 5128 180 E-mail: lbut@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/lbut

Bardziej szczegółowo

A TE Y I TRA SMISJA FAL. Różne konstrukcje antenowe. Plan wykładu. Karol Aniserowicz. Anteny mikropaskowe. Anteny mikropaskowe

A TE Y I TRA SMISJA FAL. Różne konstrukcje antenowe. Plan wykładu. Karol Aniserowicz. Anteny mikropaskowe. Anteny mikropaskowe Plan wykładu A TE Y I TRA SMISJA FAL Różne konstrukcje antenowe Różne anteny: - mikropaskowe; - RFID; - szczelinowe; - śrubowe (helikalne); - DVB-T; - CB radio, PMR 446, dla telefonów komórkowych; - przykłady

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY LABORATORIUM BADAŃ EMC UL. SWOJCZYCKA 38, 51-501 WROCŁAW T: (+48) 71 3699 824 F: (+48) 71 3728 878 E-mail: lb-emc@itl.waw.pl www.itl.waw.pl/laboratorium-badan-emc

Bardziej szczegółowo

Radiowe i telekomunikacyjne urządzenia końcowe (RTTE)

Radiowe i telekomunikacyjne urządzenia końcowe (RTTE) Dyrektywa 1 PN-EN 41003:2012 Podstawowe wymagania bezpieczeństwa dotyczące urządzeń przeznaczonych do podłączenia do sieci telekomunikacyjnych i/lub kablowego systemu rozdzielczego EN 41003:2008 10.08.2010

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA WARSZAWSKA. Zarządzenie nr 29 /2014 Rektora Politechniki Warszawskiej z dnia 6 maja 2014 r.

POLITECHNIKA WARSZAWSKA. Zarządzenie nr 29 /2014 Rektora Politechniki Warszawskiej z dnia 6 maja 2014 r. POLITECHNIKA WARSZAWSKA Zarządzenie nr 29 /2014 Rektora Politechniki Warszawskiej z dnia 6 maja 2014 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach pracy Na podstawie 54

Bardziej szczegółowo