BADANIE STANU ZAGRZYBIENIA I OCENA STOPNIA ZAWILGOCEŃ BUDYNKU PWST W BYTOMIU

Transkrypt

1 BADANIE STANU ZAGRZYBIENIA I OCENA STOPNIA ZAWILGOCEŃ BUDYNKU PWST W BYTOMIU WYKONAWCA : Laboratorium Usługowo Handlowe GRZYB.E.K Kraków ul.bonerowska 7 Kraków 2009r. 1

2 CEL I ZAKRES OPRACOWANIA Celem opracowania jest zbadanie stanu zagroŝenia mykologicznego ( tj. zbadanie zakresu i stopnia destrukcji substancji budowlanej ) elementów, więźby dachowej, ścian nośnych i działowych w miejscach mocowań drewnianej konstrukcji stropów budynku PWST w Bytomiu. OPIS STANU OGÓLNEGO W trakcie wykonywania przeglądu i badań makroskopowych zmierzających do wytypowania miejsca poboru próbek do badań laboratoryjnych stwierdzono, iŝ ogólny stan ścian nośnych oraz fundamentów jest zadawalający. W wyniku oględzin makroskopowych nie stwierdzono szczególnie silnego rozwoju mikroorganizmów grzybowych w postaci widocznych nalotów, przebarwień i zmian w strukturze substancji budowlanej ( zaprawa wapienna, cegły, tynki ). Badania makroskopowe nie wykazały miejsc zagroŝonych konstrukcyjnie ze względu na destrukcyjną działalność grzybów z klasy Micromycetes. Natomiast widoczne, liczne ślady silnego rozwoju grzybów patogennych z klasy Basidiomycetes na drewnianych elementach konstrukcji więźby, świadczące o występowaniu zamakania przez nieszczelności w pokryciu dachowym, spowodowały osłabienie tychŝe elementów kwalifikując je do wymiany. Szczególnie widoczne jest to na belkach murłat i krokwiach. Okresowe zawilgocenia, którego przyczyną były wspomniane nieszczelności pokrycia dachowego spowodowały równieŝ silny rozwój grzybów pleśniowych i bakterii, które w trakcie swojego metabolizmu rozkładają podłoŝe na którym Ŝyją, powodując destrukcję substancji budowlanej jak np: Rozpad zaprawy wapiennej: wytworzony przez grzybnię dwutlenek węgla rozpuszcza się w wodzie i w wyniku reakcji chemicznej z węglanem wapnia zawartym w związanej zaprawie wapiennej daje kwaśny węglan wapnia, powodując jej rozkład. 2

3 Podobnie niszczące działanie moŝe być spowodowane przez techniczne owady Ŝerujące w drewnie niszcząc konstrukcyjne własności tego materiału. Szczególnie niebezpiecznymi owadami dla drewnianych konstrukcji budowlanych są owady z rodz. kózkowatych ( spuszczel ) i kołatkowatych ( kołatek domowy, uparty ). Działalność owadów jest w wielu przypadkach ściśle związana z działalnością grzybów rozkładających w swoim metabolizmie ligninę i celulozę z których są zbudowane włókna węglowe powodując powstawanie ( w zaleŝności od rodzaju grzyba) róŝnego rodzaju zgnilizn. Do określenia stanu zainfekowania drewnianej więźby dachu i ścian obiektu pobrano w warunkach sterylnych 4 próbki do badań mikroskopowych w celu określenia rodzaju i gatunku występujących grzybów. Badania makroskopowe wykazały zainfekowane miejsca w budynku kwalifikujące się do zabiegów odgrzybieniowych, które naleŝy bezwzględnie przeprowadzić po usunięciu przyczyny powstałego stanu. - nieszczelności pokrycia dachowego, - wadliwie wykonane fasowanie kominów i otworów wentylacyjnych, - nieszczelności przewodów kanalizacyjnych i wodnych, - brak izolacji poziomej i pionowej w pomieszczeniach przyziemia i piwnic, - nieszczelności w instalacji odprowadzających wody opadowe i brak drenaŝu odprowadzającego wody powierzchniowe z otoczenia budynku, - wykonanie izolacji poziomej w celu uniknięcia zjawiska podsiąkania kapilarnego, powodującego zamakanie fundamentów i zagrzybienia ścian piwnic oraz tworzenie się wysoleń niszczących tynki i powłoki malarskie. 3

4 BADANIA MYKOLOGICZNE 1. Miejsce i czas poboru próbek Próbki do badań mykologicznych pobrano w dniu r. z zachowaniem zasad sterylności ze ścian róŝnych pomieszczeń budynków w miejscach wskazujących na zagrzybienie ( wilgotne ściany, pokryte ciemnymi nalotami zarodnikującej grzybni, osypujący się tynk). Numer próbki lokalizacja Oznaczenie pomieszczenia wg inwentaryzacji Próbka nr 1 strych (bud. A) 4.2 Próbka nr 2 pok. 41 IIIp., (bud. B) 3.33 Próbka nr 3 pom. na półpiętrze III/strych (bud.a) 3.20 Próbka nr 4 Pok. 35, IIIp. (bud. A) 3.12 Oględziny makroskopowe wykazały co następuje: - na strychu budynku A, gdzie pobrano próbkę 1 stan więźby jest w bardzo złym stanie, belka murłaty zniszczona, ściana zewnętrzna zawilgocona (fot.1, 1a); - w budynku B w pok. 41 (próbka 2) obserwuje się silne zawilgocenie ściany frontowej nad oknem, przegnity sufit i belki stropowe (fot 2); - w budynku A w pom. półpiętra między III piętrem a strychem (próbka 3) zalany sufit, zagrzybiona ściana w okolicy przewodów wentylacyjnych, (fot.3); - w budynku A pok. 35 III p. zacieki na ścianie zewnętrznej, zalane stropy, konstrukcja drewniana zniszczona przez spuszczel, zagrzybiona (fot 4); - w budynku A pok. 23 II p. (wg inwent. 2.5)- na podciągach drewnianych ślady brunatnej zgnilizny w okolicy ciągów kanalizacyjnych ( panele drewniane); - w budynku A pok. 34 III p. (wg inwent. 3.9) zamoknięty i zagrzybiony sufit (fot.3); - piwnica - widoczne ślady podsiąkania wilgoci od dołu, na ścianach skorodowane tynki i powłoki malarskie. (fot 5) 4

5 Metodyka i wyniki badań. Badania analityczno - diagnostyczne przeprowadzono z zastosowaniem odpowiednich podłóŝ wybiórczych do izolacji i inkubacji grzybów z klasy Micromycetes i Basidiomycetes, w oparciu o klucze do oznaczania przynaleŝności systematycznej grzybów: A manual of soil fungi J.C. Gilman A manual of the Penicillium B. Raper Grzyby mikroskopowe w mikrobiologii technicznej O. Fassatiova Oznaczanie grzybów domowych J. WaŜny W badanych próbkach wyizolowano i oznaczono następujące, dominujące gatunki grzybów: Próbka nr 1 Absidia glauca Hagem Aspergillus niger Tieghem Mortierella nigrescens Tieghem Penicillium chermesinum Biourge Trichoderma lignorum Harz cała płytka zarośnięta Próbka nr 2 Alternaria geophila Daszewska Mucor mucedo Brefeld Mortierella nigrescens Tieghem Penicillium implicatum Biourge Rhizopus nigricans Ehrenberg cała płytka zarośnięta Próbka nr 3 - Alternaria geophila Daszewska Cladosporium herbarum Link Trichoderma lignorum Harz cała płytka zarośnięta Próbka nr 4 - Alternaria alternata Keissler Mortierella nigrescens Tieghem Penicillium chermesinum Biourge 5

6 Penicillium implicatum Sporotrichum pruinosum Trichoderma lignorum Biourge Gilman Harz cała płytka zarośnięta 2.1. Omówienie wyników W wyniku badań mykologicznych makro- i mikroskopowych stwierdza się silne zagrzybienie badanych fragmentów ścian i sufitów. W badanych pomieszczeniach obserwuje się silne zawilgocenia ścian i idące za tym daleko posunięte zagrzybienia, występujące najczęściej w postaci ciemnych nalotów zarodnikującej grzybni oraz osypującego się tynku, a takŝe w wielu przypadkach powaŝną korozję drewnianych elementów konstrukcyjnych. W wyniku badań mikroskopowych, diagnostycznych stwierdzono duŝą liczebność i róŝnorodność gatunków grzybów pleśniowych występujących w badanym materiale. Są to grzyby pleśniowe z klasy Micromycetes, czynne w rozkładzie i degradacji substancji budowlanej ( krzemianów i glinokrzemianów, zaprawy wapienno-cementowej ). Na skorodowanych elementach drewnianych obserwuje się równieŝ rozwój grzybów z klasy Basidiomycetes. Wśród wyizolowanych grzybów stwierdzono równieŝ obecność grzybów toksynotwórczych z gatunku Alternaria alternata, wydzielającego mykotoksyny o działaniu cyto- i fitotoksycznym. Ogólnie grzyby pleśniowe, rozwijające się na substancji budowlanej oprócz powodowania zniszczeń natury mechanicznej, mogą być przyczyną wielu powaŝnych schorzeń, a wręcz mogą stanowić zagroŝenie dla Ŝycia ludzkiego. 6

7 WNIOSKI I ZALECENIA Rozwijające się na elementach ścian nośnych w budynku PWST, wyizolowane grzyby pleśniowe z klasy Micromycetes, występują w ilościach obecnie nie zagraŝających konstrukcji obiektu. Nie mniej jednak, w związku z toksycznymi wydzielinami metabolizmu grzybów występujących na ścianach obiektu i obawy dalszej infekcji, a co się z tym wiąŝe postępującą korozją substancji budowlanej oraz ze względu na realizację zamierzonej inwestycji, konieczne jest przeprowadzenie odpowiednich zabiegów odgrzybiających ( po uprzednim usunięciu źródeł zawilgocenia substancji budowlanej ). Prace konieczne do wykonania w trakcie prowadzonego remontu obiektu w celu wyeliminowania zagrzybionego materiału i zainfekowanych miejsc w budynku: 1. Wymiana pokrycia dachowego z wymianą fragmentów konstrukcji wspierającej ; 2. Wymiana belek stropowych i drewnianych sufitów w obiekcie Miejsca ( gniazda ) po wymianie zniszczonych belek stropowych nasączyć grzybobójczym preparatem; Zniszczone drewno usunąć z placu budowy zaraz po demontaŝu 3. Odkucie zniszczonych zainfekowanych tynków; 4. Odkucie odspajających się tynków i ze śladami wysoleń w pomieszczeniach piwnic i parteru; 5. Przeprowadzenie zabiegów odgrzybiających; 6. Wykonanie iniekcji hydrofobowej. 7. Przeprowadzenie osuszenia zawilgoconych pomieszczeń (urządzeniem do pochłaniania wilgoci z otoczenia ). 8. Wykonanie drenaŝu odwadniającego i odprowadzającego wody z rur spustowych; 9. Poprawienie nawierzchni chodnika oraz wykonanie spadeku od budynku w stronę jezdni. 10. Wykonanie obniŝenia powierzchni chodnika na podwórku obiektu, celem obniŝenia poziomu wody gruntowej; 11 Wykonanie drenaŝu parkingu z odprowadzeniem wody na zewnątrz budynku. 7

8 Wspomniana zmiana spadków zarówno chodnika jak i parkingu na podworcu Budynku ma na celu obniŝenie ilości wód opadowych i gruntowych co z korzystnie wpłynie na skuteczność przeprowadzonych prac i zabiegów. W celu wyeliminowania silnego stanu zagrzybienia w jakim obecnie jest Budynek PWST w Bytomiu i powstrzymanie dalszej degradacji substancji budowlanej obiektu naleŝy przeprowadzić niezwłocznie wyŝej wyszczególnione prace. Niniejsze opracowanie nie odnosi się do stanu technicznego konstrukcji budynków, jednakŝe stan uszkodzenia konstrukcji dachu i drewnianych elementów stropów stwarza powaŝne zagroŝenie katastrofą budowlaną. W związku z powyŝszym, przed przystąpieniem do głównych prac remontowych naleŝy wykonać prace zabezpieczające, polegające na: - usunięciu luźnego zniszczonego materiału budowlanego i zasolonych tynków piwnic, - naleŝy nasączyć zainfekowane miejsca środkiem grzybobójczym Firmy STO- Ispo FUNGAL dwukrotnie w odstępie 2 3 tygodni na powierzchni powiększonej o 50 cm od granicy występowania przebarwień grzybowych.; - obniŝyć wilgotności substancji budowlanej; - nowe drewniane elementy więźby dachowej nasączyć preparatami zabezpieczającymi przed grzybami i owadami przed montaŝem na obiekcie. Nie uŝywać drewna zakaŝonego lub uzyskanego z posuszu. - po wykonaniu odwiertów na zakładanym poziomie posadzek i obniŝeniu wilgotności ścian w dolnych poziomach budynku ( piwnice ), wykonać iniekcję hydrofobową przy uŝyciu środka Firmy STO ISPO FEUCH- STOP. Otwory wykonać w odległości 20 cm ( w piątkę ) na głębokość ¾ grubości muru pod kątem 45 ; - betonowe wylewki pozostające nasączyć środkiem hydrofobowym; - Po usunięciu przyczyn zamakania i zawilgoceń pomieszczeń ( instalacji wod-kan, CO, kanalizacji) oraz wykonaniu zalecanych zabiegów moŝna przystąpić do adaptacji pomieszczeń do nowych funkcji i aranŝacji obiektu.. 8

9 Ze względu na występowanie toksynotwórczych grzybów wszelkie prace naleŝy powierzyć specjalistycznej Firmie z zachowaniem szczególnej ostroŝności przy pracach związanych z odkuwaniem i usuwaniem zainfekowanego materiału. NaleŜy pamiętać o powtórnej kontroli w terminie 1-2 letnim od zakończenia prac skuteczności zabiegów odgrzybieniowych i hydrofobowych. Kraków marzec 2009 r. 9

10 DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA Fot.1 10

11 Fot.1a 11

12 Fot.2 12

13 Fot.3 13

14 Fot.4 14

15 Fot.5 15