Dwumiesięcznik Stowarzyszenia Architektów Polskich/ maj/czerwiec issn

Transkrypt

1 Dwumiesięcznik Stowarzyszenia Architektów Polskich/ maj/czerwiec 2010 #1 issn

2 2

3 4 5 w numerze: 6 / Edytorial 7 / Kalendarium 9 / Wiadomości 16 / Dyplomy Roku wydawca stowarzyszenie architektów polskich sarp warszawa ul. foksal 2 tel. (022) , fax (022) redaktor naczelna agnieszka bulanda agnieszkabulanda@sarp.org.pl przygotowanie wydania zarząd główny sarp 28 / 35 / 40/ 50 / Nagroda im. prof. Z. Majerskiego Łazienki na Foksal Muzeum Katyńskie Momo reklama dorota pankiewicz tel: (022) / kom reklama@sarp.org.pl opieka merytoryczna arch. tomasz studniarek 54 / 63 / Brick Award Perły Architektury projekt graficzny pisma roman kaczmarczyk romkaczmarczyk@wp.pl 68 / 70 / 73 / ossa Stulecie Politechniki Wrocławskiej Fordon Bydgoski druk drukarnia c.u.d druk w rudzie śląskiej nakład egz. 75 / Po Smoleńsku 78 / 79 / Nowości Książkowe sarp Redakcja zastrzega sobie prawo do wprowadzania skrótów w nadsyłanych materiałach oraz do niepublikowania tych materiałów bez podania przyczyn. Redakcja zastrzega sobie prawo adiustacji nadesłanych tekstów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń. Wszystkie materiały publikowane w arch są objętę ochroną prawa autorskiego. 80 / Wspomnienia okładka: pawilon polski w szanghaju, expo projekt: wwaa (m. mostafa, n. paszkowska, w. kakowski). foto: archiwum pracowni wwaa 40 70

4 Kalen darium 7 Edytorial Nie ukrywam, że z pewnym niepokojem oddajemy w Państwa ręce ten numer naszego pisma, dwumiesięcznika wydawanego przez Zarząd Główny Stowarzyszenia Architektów Polskich, będącego kontynuacją dotychczasowego Komunikatu sarp, nie mniej w całkowicie nowej formule, pod nową nazwą, w nowym, większym formacie, nowej oprawie graficznej ARCH, to efekt wielomiesięcznych przygotowań, dyskusji, kolejnych projektów związanych z opracowaniem zarówno nowej grafiki, jak i struktury pisma Nie uprzedzaliśmy o tym fakcie wcześniej, by po prostu móc zaprezentować finalny produkt, który choć być może nie zadowoli wszystkich z Państwa, mamy jednak nadzieję, przyjęty zostanie z życzliwością Komunikat sarp jest już więc historią. Świat idzie, a w zasadzie pędzi do przodu a my chcąc odpowiadać na zapotrzebowania czytelników, naszych sponsorów, partnerów, reklamodawców, firm współpracujących z liczącym ponad 100 lat Stowarzyszeniem Architektów Polskich musimy i chcemy się rozwijać. We wrześniu tego roku minie 7 lat od czasu, gdy ówczesne Prezydium zg sarp powierzyło mi prowadzenie Komunikatu. Chcę wierzyć, że liczba siedem uważana za mistyczną, wyróżniającą się bogatą symboliką, to również symbol naszej przemiany po tych 7-miu latach, po wydanych 45 numerach Komunikatu, za które należą się słowa podziękowania wszystkim, którzy do ich powstania się przyczynili. Przy tej okazji dziękuję również p. Ewie Czarskiej i p. Małgorzacie Dubowiak za nadesłane projekty nowego dwumiesięcznika, jakie brały udział w wewnętrznym konkursie na layout nowego pisma. Tak jak wspomniałam praca nad powstaniem naszego dwumiesięcznika trwała od wielu miesięcy, nie jest to zatem reakcja na słowa krytyki pod adresem K, jakie otrzymałam w liście nadesłanym od anonimowych autorów w marcu tego roku, nie mniej dziękuję i za nie, są równie, a nawet bardziej potrzebne niż laurki Ostatni numer Komunikatu ukazał się 10 kwietnia tego też dnia odbywało się i zebranie zg sarp, przygotowani byliśmy do uroczystości wręczenia Dorocznej Nagrody im. Zbyszka Zawistowskiego W ostatnich słowach tzw. edytorialu życzyłam Państwu byśmy umieli dostrzec to wszystko, co piękne i ważne w naszym życiu. Tego dnia boleśnie odczuliśmy jak kruche może ono być 1 jubileuszowa wystawa 100 lat politechniki wrocławskiej wystawa czynna: miejsce: muzeum architektury, wrocław, ul. bernardyńska 5 Rok 2010 to wyjątkowy rok dla wyższych uczelni technicznych we Wrocławiu. Właśnie teraz mija bowiem dokładnie 100 rocznica ich założenia. Politechnika Wrocławska postanowiła uczcić ten jubileusz obszerną wystawą, przypominającą najważniejsze momenty, postaci i dokonania w stuletnich dziejach szkoły. Ekspozycja we wrocławskim Muzeum Architektury podzielona została na trzy historyczne etapy: tworzenie Królewskiej Wyższej Szkoły Technicznej we Wrocła wiu (Königliche Technische Hochschule) w latach , wpływ Politechniki Lwowskiej i kontynuacja lwowskiej myśli akademickiej po 1945 roku oraz powołanie Politechniki Wrocławskiej. Każdy z tych rozdziałów przedstawiony został chronologicznie: od pierwszych planów architektonicznych i urbanistycznych, przez archiwalne i współczesne zdjęcia oraz fotograficzne i malarskie portrety rektorów uczelni, aż po zabytkową aparaturę ze zbiorów Muzeum Politechniki Wrocławskiej. Na wystawie zobaczymy więc zachowane plany budynków i projekty ich przebudowy, poznamy rozwój struktury uczelni oraz przyjrzymy się wszystkim Rektorom, którzy sprawowali tą godność od 1910 roku. Niewątpliwą atrakcją są oryginalne maszyny, m.in. aparatura pomiarowa z połowy xx wieku oraz urządzenie do skraplania powietrza z przełomu xix i xx stulecia. Każdej z części towarzyszyć będzie obszerny opis odnoszący się do konkretnego etapu historii szkoły oraz materiał filmowy, w tym ciekawostka film instruktażowy z lat 30-tych xx wieku, przeznaczony dla studentów Politechniki. Eksponaty na wystawę pochodzą ze zbiorów Archiwum Państwowego we Wrocławiu, Muzeum Politechniki Wrocławskiej, Biblioteki Politechniki Wrocławskiej, Archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego, Muzeum Architektury Oddziału Archiwum Budowlane oraz zbiorów prywatnych. Równocześnie z otwarciem wystawy wydana zostanie publikacja Wrocławskie uczelnie techniczne , której celem jest szczegółowa dokumentacja działalności Politechniki Wrocławskiej na przestrzeni stu lat. źródło: Muzeum Architektury 2 20/20 architektura wrocławia wystawa czynna: miejsce: muzeum architektury, wrocław, ul. bernardyńska 5 Tak niezwykłe momenty zdarzają się miastom raz na kilkadziesiąt, jeśli nie kilkaset lat. Po 1989 roku, a na dobrą sprawę od początku lat 90-tych xx wieku, Wrocław zaczął się zmieniać w tempie niespotykanym. Nowy ustrój, system gospodarczy i ekonomiczny były głównymi motorami zmian. Do lamusa historii odeszło planowanie centralne, a los miasta znalazł się w rękach ludzi, którzy są znacznie bliżej jego rzeczywistych problemów. Powstały samorządy, znaczenie zyskała inicjatywa ludzi, którzy chcieli na rzecz miasta działać, ale także tych, którzy mieli pieniądze, i chcieli je skutecznie pomnażać. Zainicjowany 20 lat temu proces przyniósł wielkie zmiany w krajobrazie Wrocławia. Wraz z otwarciem na świat zachodni stanęliśmy twarzą w twarz z nowymi wzorcami, standardami i wyzwaniami. Uczyliśmy się i nadal uczymy, jak łączyć nowe ze starym, jak tworzyć dobre warunki dla inwestorów i mieszkańców, jak godzić interes prywatny z pożytkiem społecznym, czyli odpowiedzialności za wspólne dobro jakim jest każde miasto, jak godzić sprzeczności z korzyścią dla miasta. Jak zmienił się Wrocław w ciągu ostatnich 20 lat? Jak zmieni się w najbliżej przyszłości? Na wystawie pokażemy ewolucję 20 kluczowych rejonów miasta od Rynku i ul. Świdnickiej, które odzyskują status salonu miasta, po poprzemysłowe okolice ul. Strzegomskiej, które stają się nowoczesnym centrum biznesu i edukacji, a również niezrealizowane ambitne koncepcje, które angażowały władze miasta i architektów w minionych latach. źródło: Muzeum Architektury 3 wystawa plenerowa kraków now! wystawa czynna: miejsce: plac szczepański, kraków Miasto Kraków postrzegane jest jako ośrodek, w którym przygotowano i przeprowadzono w ostatnich latach wyjątkowo dużą ilość konkursów architektonicznych. Wystawa przedstawia wyniki tych konkursów w formie zbiorowej ekspozycji nazwanej Krakow NOW! Obejmuje zwycięskie projekty konkursowe z lat , przeprowadzone w Gminie Miejskiej Kraków i jej dotyczące. Wystawa prezentuje zarówno te projekty, które są zrealizowane, bądź ich realizacja trwa, jak i takie, które pozostają jeszcze w formie koncepcji. Zaprezentowane prace reprezentują wysoki poziom artystyczny. Projekty stanowią twórczy wkład w rozwój współczesnej myśli architektonicznej. Pokazują szeroki wachlarz działań, które stanowią o jakości przestrzeni publicznej naszego miasta. Realizowane, stają sie ważnymi miejscami na mapie Krakowa, zaczynają promieniować, oddziaływać zarówno na najbliższe jak i dalsze otoczenie. Kuratorem wystawy jest Karolina Pacholewicz z o/sarp Kraków

5 8 /wiadomości/ wyda rzenia 9 fot. m. torbus hermitage / pustelnia #7 4 wystawa fotografii: hermitage / pustelnia wystawa czynna: miejsce: galeria architektury sarp, katowice, ul. dyrekcyjna 9 Hermitage / Pustelnia to świat, gdzie architektura pozbawiona jest rozsądku, logiki, pragmatyzmu. Fotograf stwarza ją od nowa, oswajając ją dla nas. Dzięki temu zabiegowi uciekamy przed zwykłością i przeciętnością, wykrawając fragment świata, który jest tylko nasz. To miejsce jest rodzajem pustelni, czegoś co istnieje i nie istnieje jednocześnie. To refleks przestrzeni wewnętrznej, która żyje wewnątrz nas, powstały z potrzeby stworzenia alternatywnego świata. Chwilowego, płaskiego, pojedynczego, ale należącego do nas. Świata, który potrafiliśmy zawłaszczyć dla siebie przez fotografię. Prace Mateusza Torbusa tworzą spójne cykle, w których nadrzędna jest subiektywność spojrzenia. Pozwala mu to zauważać i utrwalać obrazy, które zwykle umykają naszej uwadze. Skupienie i wrażliwość estetyczna to przewodnicy, za którymi podąża wykorzystując możliwości jakie stwarza fotografia. Mateusz Torbus ukończył Akademię Ekonomiczną we Wrocławiu. Od roku 2001 pracuje jako fotograf. W latach był związany z wrocławskim Ośrodkiem Postaw Twórczych. W latach mieszkał w Australii, gdzie współpracował z Australian Center for Photography. Od 2009 studiuje fotografię w itf w Opavie. Współtwórca Farmy sztuki niezależnej platformy współpracy artystów i kuratorów. Mieszka i pracuje w Krakowie. fot. materiał prasowy spok 5 trójgłowy smok / architektura dwudziestolecia międzywojennego na górnym śląsku ( ) wystawa czynna: miejsce: galeria architektury sarp, katowice, ul. dyrekcyjna 9 Wystawa jest efektem międzynarodowej współpracy, której celem była dokumentacja architektury powstałej w okresie międzywojennym na Górnym Śląsku, po czeskiej, niemieckiej i polskiej stronie. Impulsem działań dla kuratorów projektu Tadeáša Goryczki i Jaroslava Němeca była m.in. książka Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca xx wieku pod redakcją naukową prof. dr hab. Ewy Chojeckiej oraz film dokumentalny Jadwigi Kocur Dwugłowy smok. Architektura okresu międzywojennego na Górnym Śląsku. Międzynarodowej wystawie towarzyszy trójjęzyczny katalog, którego rozdziały prezentują wybrane reprezentatywne obiekty architektury z trzech obszarów Górnego Śląska. Budowle te są istotnym i trwałym składnikiem dziedzictwa kultury materialnej Europy. Kuratorami polskiej części ekspozycji są Ryszard Nakonieczny i Justyna Wojtas. Organizator wystawy: spok spolek pro ostravskou kulturu. więcej na sprostowanie W numerze 3/4 Komunikatu sarp w prezentacji wystawy archipol, na stronie 11 zamiast miniaturki zdjęcia Zygmunda Knyszewskiego pojawiło się powtórzone zdjęcie z tej samej strony Christophe a Kasinskiego. Bardzo przepraszamy za tę pomyłkę! red. 1/sukces polskiego pawilonu na expo 2010 Expo 2010 w Szanghaju to największe, najbardziej spektakularne i najbardziej krytykowane ze wszystkich dotychczasowych wystaw. Zarzutów jest wiele przygotowana z bezprecedensowym rozmachem światowa wystawa jest bowiem przedsięwzięciem skrajnie nieekologicznym (choć promującym hasła zielonej architektury) i niehumanitarnym (warte nieraz miliony dolarów pawilony powstały na gruzach domów tysięcy mieszkańców Szanghaju, co stało się źródłem protestów organizacji stojących na straży praw człowieka). Czego by jednak o Expo nie mówić, niewątpliwie jest to wielkie wydarzenie architektoniczne, a budynki, jakie specjalnie na nie zbudowano, na długo zapadną w pamięć. Dla autorów wielu wystawowych budynków najważniejsze było połączenie nowoczesnych technologii i rozwiązań ekologicznych jako odpowiedź na hasło wystawy: Lepsze miasto, lepsze życie, ale i demonstracja postępu technologicznego i możliwości uczestniczących państw. Ale nie wszystkie pawilony odnoszą się wprost do motta Expo, zostawiając to prezentowanym wewnątrz ekspozycjom. Dużą grupę stanowią wśród nich budynki, których formy potraktowano jako narodowe logo, sięgając po inspiracje sztuką ludową i tradycyjnym rzemiosłem, albo też zjawiskami, z których dane państwo słynie na świecie. Architektura,w mniej lub bardziej oczywisty sposób eksploatująca pierwiastek narodowy, już na pierwszy rzut oka wskazuje na swoje pochodzenie. Nawiązanie do tradycji lub charakterystycznych cech kraju było jedną z przewodnich idei architektury pawilonów chińskiego, norweskiego i duńskiego. Był także podstawą koncepcji obiektu reprezentującego na światowej wystawie Polskę. Projekt Pawilonu Polskiego to efekt konkursu architektonicznego z 2007 roku zorganizowanego przez paiiiz przy współpracy sarp. Wygrali go młodzi architekci z warszawskiej pracowni wwaa Marcin Mostafa i Natalia Paszkowska we współpracy z Wojciechem Kakowskim. Bryła Polskiego Pawilonu nawiązuje do motywu wycinanki ludowej, stanowiąc jej współczesną, stylistyczną reinterpretację. Zaprojektowany został z wykorzystaniem tradycyjnych ludowych motywów, będąc jednocześnie przykładem nowoczesnej myśli w polskiej architekturze. Forma ta wpisuje się znakomicie w estetykę chińską. Budynek o ażurowych elewacjach wykonanych ze sklejki nie tylko reprezentuje polską kulturę poprzez odwołanie do twórczości ludowej, ale także wpisując się w aktualny w polskim wzornictwie styl neoetno, łączy elementy zaczerpnięte z tradycji rękodzielniczej i nowoczesne. Spotykają się one także w formie budynku, którego zbudowana ze skośnych płaszczyzn bryła, przywodzi na myśl poskładaną kartkę papieru, a jednocześnie jest w zupełnie nowoczesny sposób geometryczna i dynamiczna. Widać też w nim inspiracje rozwiązaniami Opery w Oslo autorstwa Snohetty. Pawilon Polski to niewątpliwy sukces na tegorocznym Expo już od chwili swojej pierwszej prezentacji w Szanghaju cieszy się ogromnym zainteresowaniem. Projekt Pawilonu Polski, wraz z projektami 4 innych pawilonów narodowych, wykorzystywany jest przez organizatorów expo 2010 do promocji całej szanghajskiej wystawy. Po wygranym konkursie młodzi architekci zderzyć się jednak musieli ze smutną rzeczywistością. Budżet zaplanowany na stworzenie Pawilonu zakładał początkowo 120 mln zł, z czego ostatecznie zostało 35 mln a 20 mln na sam budynek. Siłą rzeczy autorzy musieli zmienić projekt rezygnując z bardzo istotnych jego elementów np. wyrzucając z wnętrza wszystkie kładki, które ustawiały logikę zwiedzania Pawilonu. Założeniem projektantów była także transparentność Pawilonu, tak by po wejściu do środka widać było wzory wycinanki i oświetlone cienie na wewnętrznej warstwie budynku. Ten pomysł również poległ ze względu na cięcia w budżecie inwestycji. Jak donoszą media, powstaniem takiego samego budynku projektu wwaa przy obiektach olimpijskich, zainteresowany jest również Pekin. Projekt Polskiego Pawilonu spodobał się do tego stopnia, że niestety padł ofiarą kradzieży praw autorskich, bowiem identyczny budynek z niezmienionym nawet wzorem wycinanek powstał w Dubaju. Architekt, który dopuścił się tego czynu, oszukał też inwestora, przedstawiając polski obiekt jako swój projekt autorski. Sprawą zajmuje się już inwestor parp, powzięte będą również kolejne działania, z drogą prawną włącznie o czym będziemy informować na łamach naszego pisma. Agnieszka Bulanda 2/godło teraz polska W dniu 24 maja podczas Koncertu Galowego w Teatrze Wielkim w Operze Narodowej w Warszawie, Kapituła Polskiego Godła Promocyjnego wyłoniła listę laureatów tegorocznej edycji Konkursu Teraz Polska. Wśród laureatów znalazł się program ArCADia-termo pro firmy ArCADiasoft Chudzik sp. j. Godło Teraz Polska odbierał Jarosław Chudzik właściciel firm ArCADiasoft Chudzik SP j. oraz INTERsoft sp. z o.o. z rąk pełniącego obowiązki Prezydenta, Marszałka Sejmu Bronisława Komorowskiego. ArCADia-termo pro to wiodący program na polskim rynku przeznaczony do sporządzania m.in. projektowanej charakterystyki energetycznej, świadectw charakterystyki energetycznej. Program pozwala również na obliczenia audytu energetycznego do oceny zakresu i parametrów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w celu uzyskania dofinansowania (premia termomodernizacyjna), audytu remontowego przy ubieganiu się o premię remontową oraz do obliczeń zapotrzebowania na ciepło pomieszczeń potrzebnych do doboru grzejników w pomieszczeniach. Firma intersoft jest wyłącznym dystrybutorem oprogramowania firmy ArCADiasoft producenta Systemu ArCADia. źródło: Intersoft

6 10 /wiadomości/ /wiadomości/ 11 3/pomnik ewakuacji bojowników getta warszawskiego W miejscu, gdzie 67 lat temu wyszli z kanału na aryjską stronę bojownicy warszawskiego getta, stanął nieduży pomnik. W uroczystości odsłonięcia pomnika 13 maja br. wziął udział Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikorski oraz organizator ewakuacji ostatniej grupy bojowników z getta Symcha Rotem (Kazik Ratajzer). 10 maja 1943 roku 19-letni wówczas Kazik Ratajzer przez właz kanalizacyjny przy ul. Prostej 51 ewakuował kilkudziesięciu bojowników powstania w getcie warszawskim, wśród nich m.in. Marka Edelmana. Szef msz podkreślił, że uczestnictwo w uroczystości odsłonięcia pomnika to dla niego prawdziwy zaszczyt oraz chwila niezwykle wzruszająca. Gdy losy powstania w getcie były już przesądzone, ostatni pozostali przy życiu bojowcy postanowili przedostać się na tzw. stronę aryjską. Osobą, której powierzono organizację tej akcji był Kazik Ratajzer, który porwał się na czyn niebywały. Mając ograniczone kontakty poza gettem zorganizował transport i kanalarzy, bez których sprawne wyprowadzenie dużej grupy ludzi byłoby niemożliwe. Czuwał też nad przebiegiem akcji powiadał Sikorski. Przypomniał również, że pomnik stanął dokładnie w miejscu, gdzie rozgrywały się tamte wydarzenia. To pomnik niezwykły w swej wymowie a ta uroczystość ma wymiar symboliczny. Podobnie jak po wybuchu powstania w getcie broniący zatknęli na dachu jednego z budynków sztandary polski i żydowski, dziś stajemy obok flag Polski i Izraela. Jesteśmy tu, aby uczcić bohaterski czyn wielkiego Polaka i wielkiego Żyda. To miejsce stanowi łącznik pomiędzy polską a żydowską historią oporu w Warszawie mówił minister spraw zagranicznych. Organizator akcji Kazik Ratajzer wspominając wydarzenie z 1943 roku podkreślił, że rozpoczynając powstanie w getcie warszawskim bojownicy byli przekonani, iż jest to misja samobójcza. Jednak po kilkunastu dniach, kiedy byliśmy jeszcze przy życiu, nasi dowódcy zadecydowali o opuszczeniu getta. Kilkakrotne próby zakończyły się jednak niepowodzeniem powiedział Ratajzer. Jak relacjonował, dopiero 1 maja udało mu się nawiązać kontakt po aryjskiej stronie. Potem udało mi się zorganizować w tych strasznych warunkach jakiś plan wydostania się dla innych z tego piekła. Kiedy 8 maja wróciłem do getta w poszukiwaniu ocalałych, nie mogłem nikogo znaleźć. Poczułem się wówczas ostatnim żyjącym Żydem w Warszawie. Dopiero dwa dni później udało mi się wydostać z kanałów ok. 50 tułających się tam bojowców i wyprowadzić na stronę aryjską zaznaczył organizator akcji ewakuacji bojowników z getta warszawskiego. Pomnik usytuowano na tle nowego biurowca przy ul. Prostej 51, tuż obok włazu do kanału, którym 10 maja 1943 r. wyszło z getta kilkudziesięciu powstańców. Powstał według projektu architektów Jana Kucza-Kuczyńskiego głównego projektanta, prof. Konrada Kucza-Kuczyńskiego, Krzysztofa Stefaniaka (współpraca) oraz artysty rzeźbiarza Maksymiliana Biskupskiego. Ma formę tuby przypominającej zejście do kanału, do której przytwierdzone są wyrzeźbione ludzkie ręce. Dzięki ściętemu wierzchołkowi, przechodnie mogą zaglądać do środka i przez szybę widzieć umieszczoną w głębi Gwiazdę Dawida. Pomnik Ewakuacji Bojowników Getta powstał z inicjatywy Stowarzyszenia Pamięć Diaspory. Pierwsza wersja pomnika miała formę 6-metrowego czarnego obelisku, pustego w środku, do którego można było wejść, aby poczuć namiastkę doświadczenia tych, którzy przeszli gehennę podziemnej wędrówki. W interpretacji autorów pomnika kluczowym momentem owego doświadczenia stało się wyjście na powierzchnię przez wyłaz uliczny element normalnie pogardzany, utożsamiany z kloaką dla nich będący wybawieniem, wyjściem do wolności, początkiem nowego życia, które utraciło 0,5 mln innych mieszkańców warszawskiego getta. Z powodów administracyjno - politycznych koncepcja ta została odrzucona i nakazano jej dosłowne skrócenie. Straciła ona przez to swoje sytuacyjne oddziaływanie na widza, w miejsce którego wprowadzono bardziej tradycyjne elementy narracyjne ludzkich dłoni na prętach wyjściowych, będące tkanką odlanej w brązie formy kanału wyłazowego. Placyk, którego środkiem jest rzeźba kanału flankowany jest przez dwa murki z kamienia upamiętniające ewakuację oraz listę jej uczestników. Wierzchołek trójkątnego placyku stanowi ów prawdziwy wyłaz uliczny znajdujący się obecnie w jezdni ulicy Prostej. Na podstawie informacji biura prasowego MSZ. Opis założenia pomnikowego: arch. Jan Kucza-Kuczyński 4/wystawa powarsztatowa miejsce potrzebne w galerii architektury sarp, katowice Miejsce potrzebne to już czwarta edycja warsztatów organizowanych przez Koło Naukowe Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Tym razem warsztaty były dedykowane projektowaniu ceramiki sanitarnej, a dokładniej toaletom w przestrzeni publicznej. Warsztaty prowadził Marek Cecuła, światowej sławy projektant, artysta, wykładowca. Głównym założeniem warsztatów było świeże spojrzenie na kwestię toalet publicznych oraz zaproponowanie nowatorskich koncepcji, odchodzących od przyjętych schematów. Część studentów sięgnęła po technologie przyszłości, inni postawili na projektowanie odpowiedzialne, przyjazne dzieciom czy niepełnosprawnym. Pojawiły się również koncepcje emocjonalne, czy po prostu dowcipne. Wystawa prezentuje 8 grupowych projektów powstałych w ramach czterodniowych warsztatow. więcej na 5/grandfront 2009 Izba Wydawców Prasy, organizator konkursu na Prasową Okładkę Roku zaprosił po raz ósmy wydawców, redaktorów gazet i czasopism oraz twórców grafiki prasowej do udziału w konkursie GrandFront Wzorem lat poprzednich wybrane zostały: najlepsza strona tytułowa gazety oraz najlepsza okładka czasopisma, opublikowane w 2009 roku. Do konkursu, który patronatem objął Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski, zaproszono wszystkie redakcje, których tytuły zostały wydane w 2009 roku, w Polsce, posiadają własny numer issn i są samodzielnie dystrybuowane. W kategorii czasopisma hobbystyczne wyróżnienie zdobył miesięcznik Architektura-murator za okładkę nr 8/2009. Autor projektu okładki: Jakub Pionty Jezierski, opieka artystyczna: Jerzy Porębski, kurator cyklu Okładki : Aleksandra Stępnikowska. Jakub Pionty Jezierski, absolwent Wydziału Architektury PW (dyplom 2006) Specjalizuje się w projektowaniu prasowym, typografii i ilustracji. Był współzałożycielem i dyrektorem artystycznym pisma Fluid ( ), wyróżnionego za Najlepsze Okładki Roku 2002 w konkursie Chimera, oraz miesięcznika a4 ( ). Jest autorem systemu komunikacji wizualnej dla warszawskiej galerii Kordegarda (2006). Projekt graficzny Historyjek Obrazkowych Marka Raczkowskiego przyniósł mu wyróżnienie w 45-tym konkursie Najpiękniejsze Książki Roku Jako opiekun artystyczny kwartalnika Fashion magazine ( ) zdobył trzy nagrody w konkursie Chimera Współpracuje z Fundacją Bęc Zmiana, dla której zaprojektował ostatnio oprawę graficzną kwartalnika humanistycznego Format P. Wyróżnienie w kategorii czasopisma branżowe otrzymała również Architektura & Biznes, za okładkę nr 10/2009. Autor projektu: Lubomir Nikolov związany z miesięcznikiem Architektura & Biznes od samego początku istnienia pisma, tj. od 1992 r. Jest absolwentem Akademii Sztuk Pięknych w Sofii (specjalność: ilustracja i szata graficzna książki). Obu redakcjom, autorom projektów oraz wydawcom składamy serdeczne gratulacje! ab 6/sybilla 2009 Z przyjemnością informujemy, że wystawa wuwa Wrocławska wystawa Werkbundu została uznana za Wydarzenie Muzealne Roku 2009 w kategorii wystaw przyrodniczych, technicznych i medycznych. Nagrody Sybilla 2009 zostały przyznane 17 maja w Muzeum Narodowym w Warszawie. Była to jubileuszowa, trzydziesta edycja konkursu, na którą napłynęło 213 zgłoszeń z całego kraju. Wystawa prezentująca modernistyczne osiedle wzorcowe wuwa we Wrocławiu składała się z oryginalnych projektów architektonicznych, fotografii archiwalnych oraz współczesnych, ukazujących stan zachowania poszczególnych budynków zespołu. Pokazano również makietę wzorcowego osiedla wuwa, wykonaną przez Piotra Ciałowicza w skali 1:200. Celem organizatorów było przypomnienie wrocławskiego osiedla wuwa, z okazji 80 rocznicy jego powstania. Ten znaczący zespół urbanistyczno-architektoniczny, o europejskiej randze, stanowi znaczną część wyjątkowego zjawiska, jakim jest wrocławski modernizm. Muzeum Architektury wydało również obszerną publikację dr Jadwigi Urbanik, kierującej sekcją polską docomomo, poświęconą osiedlu wuwa oraz ukazującą je w szerokiej perspektywie architektury europejskiej. Na podstawie informacji z Muzeum Architektury we Wrocławiu 7/idea zrównoważonego rozwoju w urbanistyce i coś jeszcze 26 kwietnia 2010 r. w Pawilonie sarp, w Warszawie odbyła się konferencja na temat idei zrównoważonego rozwoju w urbanistyce. Istotnego wsparcia udzieliła tutaj Ambasada Królestwa Danii udostępniając zarówno odpowiednią wystawę jak i wspaniałych prelegentów w osobach architekta miasta Kopenhagi Jana Christiansena i prof. Jana Gehla, którzy stanowili niewątpliwy trzon merytoryczny całej imprezy. Będąc pod wrażeniem ich wypowiedzi postanowiłem przekazać natychmiast swoje uwagi, nie czekając na zapewne pełne uwzględniające rów-

7 12 /wiadomości/ /wiadomości/ 13 nież polskie wypowiedzi sprawozdanie sarp-u. Czynię to dlatego, że ich głos był czymś, czego nam w tej chwili kiedy dyskutujemy o tych sprawach bardzo potrzeba. Uprzytomnienia jak może rozwijać dziś swój świat architektury mały (ca 5,5 miliona mieszkańców) europejski kraj, który potrafi docenić wartości wynikające z jego tradycyjnego życia. Wartości, które są zarazem wyznacznikiem jego tożsamości. W mej penetracji świata Dania, jej mieszkańcy i ich architektura zrobiły na mnie duże wrażenie już dawno temu. Zjawienie się w tym kraju nowoczesności podpatrzonej u innych owocowało tam w sposób racjonalny, zawsze z myślą o człowieku, jego życiu, wygodzie i kontakcie z życiodajną przyrodą. A w architekturze jej jakością na najwyższym poziomie i to we wszystkich jej skalach, od domu zwykłego mieszkańca po pięciopalczasty plan Kopenhagi z jednej strony i z drugiej zagłębiając się w domowe wnętrze po sprzęt, meble, a nawet jakże znane ze swej finezji sztućce stołowe. Poznałem ten kraj dokładnie. Jego architekturę i ludzi, którzy ją tworzyli. Pytałem jak w tym wszystkim zachowują tożsamość i co myślą o naporze świata i przyszłości swego kraju? Po powrocie, pisałem o tym w kraju w czasopismach, wydawałem książki, bo warto było przybliżyć nam te sprawy. Nie byłem tam dobrych parę lat i to, co architekt Kopenhagi Jan Christiansen pokazał, zaskoczyło mnie skalą rozmachu i wielokierunkowością działania. W tym działaniu widoczna była zarazem ciągła troska o zachowanie swej duńskiej tożsamości jak choćby kompozycyjne wiązanie miasta z wodą czy też zachowanie tradycyjnie niskiej sylwety Kopenhagi z akcentami jedynie historycznych pionów monumentów ją charakteryzujących. Jan Gehl natomiast, który sławę w świecie uzyskał dzięki dostrzeżeniu przestrzeni między budynkami, w swej sugestywnej wypowiedzi przeanalizował ją w wielu aspektach różnych funkcji, które w tej przestrzeni właśnie mogą mieć miejsce. A więc można w niej stać, chodzić, siedzieć a nawet leżeć i to do tego na jakże liczne sposoby! A w Danii do tego wszystkiego jeszcze i jeździć na rowerze, co okazuje się jest bardziej energetycznie oszczędne nawet niż chodzenie (3x) nie mówiąc już o samochodzie (60x). To duńskie jeżdżenie na rowerze eksportowane jest dziś na cały świat, nawet co brzmi wręcz niewiarygodnie do Nowego Jorku, ale fotografie ścieżek rowerowych na 9th Avenue pokazały, że się to już stało. Jan Gehl wyraził nadzieję, że może i w Polsce się to uda. Powiedziałem mu, że jest w Polsce takie jedyne może miasto, w którym pełny system takich rowerowych ścieżek normalnie funkcjonuje, a mianowicie Tychy, bowiem projektując to nowe miasto, ktoś czyli Kazimierz Wejchert i Hanna Adamczewska- -Wejchert o tym pomyśleli i co później po prostu zrealizowano. Powiedziałem mu również, że to między budynkami które dostrzegając funkcję, dostrzegać winno i formę zauważone zostało też u nas, jako architektura przestrzeni otwartej mniej więcej przed 40 laty, a od 30 lat Stowarzyszenie Architektów Polskich organizuje dla młodych architektów konkurs im. Ewy Kazimirowskiej- -Cieszyńskiej, która tym problemem się zajmowała na najlepszą realizację w zakresie architektury przestrzeni otwartej. Jak dalece natomiast sprawa ta w naszym środowisku do dziś jest zrozumiana i promowana to już sami powinniśmy sobie na to dać odpowiedź. Tadeusz Barucki 8/w stulecie powstania idei futuryzmu antonio sant elia i jego manifest architektury futurystycznej Architektura włoska przełomu xix i xx wieków nie przynosi specjalnej chluby krainie, która w przeszłości tak wspaniale owocowała właśnie architekturą. Przyczyną tego była utrata niezależności i podzielenie kraju, a tym samym brak w zestawieniu z krajami wiodącymi w ówczesnej Europie centralnego kierownictwa i zahamowanie rozwoju gospodarczego. Na tym tle postać młodego, anarchistycznego w swych wyzwaniach Antonio Sant Elii stanowi w architekturze włoskiej zjawisko godne uwagi i zanotowania. Idea i szkice La città nuova powstały w czasie, kiedy we Włoszech uprzemysłowienie kraju dopiero się rozpoczynało. Pożywką do tego były dyskusje w grupie poetów, pisarzy i artystów nastawionych na idee futuryzmu. Nie bez znaczenia dla tego pomysłu był również projekt Umberto Boccioni ego Città che sale (1914), który opracował podobny manifest o architekturze. Projekty te były modelem metropolii dla Mediolanu, mającego już światowe aspiracje, ale żyjącego jeszcze rytmem xix wieku. Architektura Włoch tego czasu nosiła wyraźne cechy eklektyzmu, dekorującego różnymi detalami wznoszone budynki z tym, że dominujący był tu neoklasycyzm. W nowych ideach odczuwalne były austriackie wpływy Otto Wagnera i Adolfa Loosa. Idee L Art Nouveau torujące drogę nowoczesności podjęli we Włoszech jako styl Liberty Ernesto Basile ( ), Giuseppe Sommaruga ( ) i Raimondo d Aronco ( ). Pierwszy należał wówczas do czołowych architektów kraju, realizując między innymi neohistoryczne w swym rysunku Pałac Sprawiedliwości i Gmach Parlamentu w Rzymie. Nowymi ideami zainteresował się na początku xx stulecia, budując w tym stylu swój własny dom i willę Florino w Palermo. Drugi wznosi między innymi charakterystyczny dla tego nowego nurtu pałac Castillioni w Mediolanie (1903), a trzeci działający główniew wystawien nictwie pawilon wystawowy w Turynie (1902). Charakterystyczne dla ich działań jest jednak to, że wszyscy oni po krótkim czasie odchodzą od tego nurtu. Na tym tle osobowość Antonio Sant Elii rysuje się w swych futurystycznych de klaracjach, uzupełnionych rewelacyjnymi rysunkami jako coś zupełnie nowego, postulującego dalszą drogę dla włoskiej architektury. Dostrzegając w tym olbrzymi ładunek inwencji, jak i formy plastycznej, nie można nie zauważyć w tekście sformułowań młodzieńczo nazwijmy to nieodpowiedzialnych, a w rysunkach propozycji wyprzedzających ówczesne możliwości techniczne. Antonio Sant Elia ( ) nie może wykazać się co prawda zbyt wieloma realizacjami architektonicznymi, ale jego zaangażowanie na fali ogólnego nurtu włoskiego futuryzmu przyniosło właśnie interesujący nas tu manifest architektury futurystycznej, który zawiera również między wieloma młodzieńczo anarchisty cznymi wręcz hasłami pewne istotne dla rozwoju nowoczesnej architektury sformułowania. Obliczenia wytrzymałości materiałów, stosowanie betonu i żelaza pisze on między innymi wykluczają architekturę w sensie klasycznym i tradycyjnym. Hasła te kierowane były jednak w przyszłość, co można stwierdzić oglądając jego projekty wykonane wówczas na konkretne zamówienia do realizacji. Fotografując w Muzeum w Como zdeponowane tam rysunki Antonio Sant Elii, uwzględniłem i te jego projekty, które miały być budowane i z tej racji odpowiadały zupełnie innym wymogom czasu. Możemy stwierdzić, że różnią się one całkowicie od rysunkowych fantazji Antonio Sant Elii mimo, że kreśliła fot. Beata Goczoł je ta sama ręka. Warto również na zakończenie przypomnieć, że budynek casa del fascio (Giuseppe Terragni ), który jest najbardziej charakterystycznym i nie zdegenerowanym jeszcze późniejszym faszyzmem przykładem nowoczesnej architektury włoskiej, znajduje się również w Como, skąd pochodził Antonio Sant Elia. Wobec słabej znajomości w Polsce jego manifestu w oryginale, warto poznać z okazji 100-lecia futuryzmu jego pełne brzmienie, a także rysunki Antonio Sant Elii, które te idee miały uprzytomniać. Tadeusz Barucki Od Redakcji: W dniach od 20 do 22 maja br. miała miejsce w Muzeum Sztuki w Łodzi Międzynarodowa Konferencja z okazji 100-lecia futuryzmu. Delegowany przez zg sarp kol. Tadeusz Barucki przedstawił na niej sylwetkę Antonio Sant Elii i jego manifest architektury futurystycznej. Ponieważ jak się okazało uczestnicy tej konferencji manifestu tego raczej nie znali, zachodzi przypuszczenie, że i w naszym środowisku nie jest on szerzej znany. Dlatego też zamieszczony zostanie on na stronie internetowej zg sarp wraz z materiałem ilustracyjnym, który pokazany został na tej konferencji. 9/majówka architektów w ustroniu 29 maja br. odbyła się kolejna edycja Majówki Architektów w Ustroniu. Katowicki Oddział sarp nieprzerwanie od 13 lat jest organizatorem plenerowego spotkania architektów i ich rodzin w Domu Pracy Twórczej Architekta w Ustroniu. Tegoroczna Majówka, wedle zapewnień organizatorów, upłynęła pod hasłem niepechowej i pomimo złowróżbnej czarnej chmury, która pojawiła się na zaproszeniu, uczestnicy 13 edycji Majówki mogli spędzić sobotnie popołudnie przy dobrej pogodzie w relaksującym otoczeniu Willi Gen. Ziętka. Na architektów czekały rozmaite atrakcje, od warsztatów fotograficznych, które trwały od rana, poprzez zawody mini-golfa, po nieformalne mistrzostwa architektów w piłce nożnej. Tradycją Majówki stały się także prowadzone przez studentów i absolwentów katowickiej Akademii Sztuk Pięknych warsztaty plastyczne dla dzieci, łączące plenerowe spotkanie z obchodami Dnia Dziecka. Całość imprezy dopełniała muzyka jazzowa w wykonaniu prof. Jerzego Jarosika dyrektora instytutu jazzu katowickiej Akademii Muzycznej. Do współorganizacji 13 Majówki Architektów w Ustroniu włączyły się zaprzyjaźnione z katowickim Oddziałem fot. archiwum Peripheriques Architectes sarp firmy: ardex, dynamico, geze, infatec, knauf, glaspol & saint gobain, newmor oraz zm silesia. Wszystkim uczestnikom imprezy serdecznie dziękujemy za przybycie i zapraszamy znowu za rok! 10/peripheriques 25 maja wykład w Katowicach, w ramach organizowanego przez katowicki oddziałsarp cyklu Mistrzowie architektury wygłosił David Trottin, jeden z założycieli paryskiego kolektywu projektowego Peripheriques. Obecnie współtworzą go dwa średniej wielkości biura: Emmanuelle Marin-Trottin i David Trottin oraz Anne Francoise Jumeau. Peripheriques działają multidyscyplinarnie, współpracując z wieloma partnerami zarówno w zakresie architektury i urbanistyki, jak i grafiki, dizajnu, scenografii czy instalacji przestrzennych. Charakterystyczny dla pracowni jest fakt, że praca nad projektami przebiega w formie warsztatów, gdzie oba biura oraz zaproszeni partnerzy konfrontują swoje pomysły, a następnie wspólnie uzgodniony rezultat prezentowany jest inwestorowi. Realizacje pracowni są niezwykle zróżnicowane, łączy je przede wszystkim użycie tanich, prostych materiałów oraz zamiłowanie do intensywnych barw. Architekci lubią złożone, wielofunkcyjne programy, uzupełnienia i przebudowy. Najbardziej znane realizacje zespołu to Café Musiques w Savigny-le-Temple, Jussieu Atrium w Paryżu, Maison go w Thionville oraz Lucent Tower Kaleidoscopic Garden w Nagoya w Japonii. Peripheriques projektują swoją architekturę ze swobodą, wręcz brawurą. To konsekwencja korzystania z instynktu, szybkich decyzji i umiejętności porzucania koncepcji, które nie wydają się już optymalnym rozwiązaniem. Architektura pracowni nosi wyraźny rys społecznego zaangażowania. Projektanci z Peripheriques uważają, że architektura może poprawiać jakość życia ludzi, może stać się przestrzenią kontaktu, spotkania z innymi. Podkreślają swoją troskę o to, by użytkownicy ich budynków nie czuli się w nich wyobcowani; to istotne, aby wszyscy byli możliwie zadowoleni i uznali rezultat za swój. Drobny Francuz błyskawicznie zdobył audytorium barwną, pełną pasji i humoru narracją. To wciąż rzadkość, by ciekawie projektujący architekt potrafił jednocześnie zajmująco opowiadać o swojej twórczości i publiczność potrafiła ten wyjątek docenić.

8 14 /wiadomości/ /wiadomości/ 15 Zespół Peripheriques zaangażowany jest również w inne aktywności: we współpracy z wydawnictwem Birkhäuser publikuje cykl in-ex, promując w nim własną wizję architektury na przykładach projektów z całego świata. Współpracuje również z French Touch grupą non-profit, popularyzującą francuską architekturę. Wojciech Czapnik np. o ukrytych wadach konstrukcyjnych, o tym, że budynek odchyla się od pionu i lada chwila runie, o tajemniczym, wojskowym przeznaczeniu obiektu. Wreszcie, w 2005 roku, w kolejnym przetargu na zakup nieruchomości zwyciężyła krakowska firma gd&k group, kupując już praktycznie zrujnowaną strukturę. Podsumowując ten krótki rys historyczny, można więc powiedzieć, że budowa szkieletora trwa już 42 lata i bez wątpienia jest najdłuższym procesem inwestycyjnym współczesnego Krakowa. prezentacja Chcemy, aby nasz budynek był krakowski, żeby mieszkańcy się z nim identyfikowali, żeby mogli powiedzieć: to jest nasz szkieletor. Jednocześnie należy zaznaczyć, że materiałowe wykończenie elewacji, jej technologia, zwieńczenie budynku czy infrastruktura wewnętrzna będą należeć pod względem inżynierskim do najnowocześniejszych współcześnie stosowanych rozwiązań. Jestem przekonany, że jest to właściwy wybór stylistyki architektonicznej, że budynek ten wpisze się płynnie w sylwetę Krakowa i stanie się jego elegancką, nie agresywnie nachalną częścią. Marek Dunikowski 11/szkieletor krakowskie w formie. kapitalistyczne w treści. Krakowski szkieletor stał się jednym z symboli Krakowa. Niestety symbolu tego do chlubnych zaliczyć nie można. Od 1979 roku konstrukcja budynku pozostaje w stanie surowym, co drastycznie obniża estetykę zabudowy urbanistycznej Krakowa. Dlatego wiadomość o modernizacji budynku jest mocno trafiona. 15 czerwca 2010 roku w Pawilonie Wyspiański w Krakowie odbyła się prezentacja koncepcji urbanistyczno-architektonicznej słynnego szkieletora. Przedstawiona prezentacja obejmuje projekt, który opracowało ddjm Biuro Architektoniczne na zlecenie Inwestora i właściciela obiektu Spółki treimorfa. Projekt został opracowany zgodnie z obowiązującymi warunkami zabudowy wydanymi w dniu 2 grudnia 2009 roku, a tym samym z wszystkimi uwarunkowaniami ujętymi w opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z 27 lutego 2009 oraz wytycznymi Miejskiej Komisji Urbanistycznej z 17 września Projekt uwzględnia wszystkie wnioski ostatniej ekspertyzy konstrukcyjnej opracowanej przez Wiesława Berezę i profesora Stanisława Karczmarczyka. Firma kb Projekty Konstrukcyjne jest również autorem konstrukcji nowego obiektu. Znaczny wpływ na strukturę przestrzenną budynku, na co również należy zwrócić uwagę, mają warunki techniczne prawa budowlanego. Rozwiązania techniczne z czasu kiedy powstała pierwotna struktura w sposób zasadniczy odbiegają od norm obecnie obowiązujących. Dotyczy to np. komunikacji pionowej, tj. schodów ewakuacyjnych, wind, jak również parkingów, czy przepisów przeciwpożarowych w pełnym zakresie. Racjonalność ekonomiczna, jak np. efektywność piętra budynku biurowego ma decydujące znaczenie dla finansowania inwestycji. A jak wiadomo, bez finansowania inwestycji żadna budowa nie powstanie. Wszystkie powyższe obiektywne uwarunkowania mają zasadniczy wpływ na ekonomię każdego obiektu komercyjnego o podobnej funkcji. Pogodzenie ich z obowiązującymi warunkami zabudowy ma fundamentalny wpływ na powodzenie całej inwestycji. Prezentowany projekt spełnia te wszystkie zależności. zespół: ddjm Biuro Architektoniczne Sp. z o.o. architekci: arch. Marek Dunikowski arch. Jarosław Kutniowski arch. Wojciech Miecznikowski arch. Michał Jezierski arch. Krzysztof Kliche arch. Agnieszka Wielgosz arch. Marcin BoniakowskI arch. Waldemar Wielgosz historia architektura Historia krakowskiego Manhattanu sięga roku Zorganizowany wówczas konkurs architektoniczny na siedzibę Naczelnej Organizacji Technicznej (not) wygrał zespół pod kierunkiem prof. Zdzisława Arcta. Budowę rozpoczęto w 1975 roku. Wznoszenie samej konstrukcji stalowej trwało cztery lata. Do 1979 roku wybudowano 24 kondygnacje szkieletu konstrukcyjnego. Niewydolny system gospodarczy państwa, zaprzeczający naturalnym prawom ekonomii spowodował, że i na tę sztandarową inwestycję w Krakowie zabrakło środków. Od tego czasu do roku 2005 symbol nowoczesności miasta wędrował z rąk do rąk. Podejmowano wiele prób rozwiązania problemu istniejącego szkieletu. Próbowano odsprzedać go Akademii Ekonomicznej, zrobić z niego na stałe totem reklamowy czy wreszcie zaadaptować na mieszkania dla pracowników Huty im. Lenina. Również w tym długim czasie krążyło wiele legend i tajemniczych historii, jak Kraków jest miastem dla Polski szczególnym. Innym niż Warszawa, Poznań czy Katowice. W Krakowie żyje się inaczej. Kraków jest miastem eklektycznym w nastroju, sposobie bycia i w architekturze. Eklektyzm w swych nawarstwieniach stylistycznych, nierzadko w plątaninie języka architektonicznego jest właśnie szczególny. I to należy szanować, bo to stanowi o sile i to przyciąga do naszego miasta. Większość bowiem znaczących dla Krakowa budynków cechuje łączenie detali z różnych epok. Właśnie dlatego projektując nowego szkieletora chcieliśmy, aby w swej współczesności jego wyraz zawarł referencje do innych znakomitych obiektów Krakowa. Do majestatycznego modernizmu Muzeum Narodowego, do porządku fasady Feniksa czy attyki Sukiennic, a delikatność podziału fragmentów elewacji nawiązywała do ornamentyki większości kamienic krakowskich.

9

10 18 /nagrody/ /nagrody/ 19 DY wyróżnienie 2st arch. aleksandra sas / synagoga i centrum żydowskie / instytut architektury i urbanistyki politechniki łódzkiej / promotor: dr hab. inż. arch. joanna olenderek wyróżnienie 2st arch. jacek ślotała / kameralna sala koncertowa / wydział architektury politechniki poznańskiej / promotor: mgr inż. arch. jerzy gurawski Laureat I Nagrody Adam Stafinika (fot. Paweł Łucenko) PLOM RO KU/ 2010 info nazwa nagrody doroczna nagroda sarp za najlepszą pracę dyplomową wykonaną na wydziałach architektury polskich uczelni / dyplom roku im. zbyszka zawistowskiego organizator zarząd główny stowarzyszenia architektów polskich jury arch. jerzy grochulski prezes sarp arch. andrzej bulanda sędzia referent wojciech mickiewicz tup arch. mirosław siemionow sarp białystok arch. beata goczoł sarp katowice arch. wojciech walter sarp łódź arch. marcin kościuch sarp poznań arch. marek orłowski sarp szczecin arch. dariusz hyc sarp warszawa arch. sylwia sikora sarp wrocław arch. stefan ciecholewski sarp wybrzeże nagroda arch. adam stafiniak / zespół budynków monasteru wraz z cerkwią św. archanioła michała w jaroszówce / wydział architektury politechniki wrocławskiej / promotor: dr inż. arch. stanisław lose wyróżnienie 1st arch. hanna szukalska / re-wizja, wielopłaszczyznowa interwencja na zdegradowanym obszarze w centrum rybnika / wydział architektury politechniki śląskiej / promotor: dr inż. arch. jan kubec opinie jury adam stafiniak 1 nagroda Praca bardzo wrażliwa i kompletna, potrafiąca skromnymi środkami zrealizować założone cele, i wyrazić wschodniego ducha monasterowego, współczesnym spójnym językiem. Praca opracowana bardzo dobrze graficznie, w sposób czytelny przekazująca klimat miejsca i ducha projektu, właściwy dobór tematu jego skali i zakresu. Realna wizja konkretnie przeprowadzona przez wszystkie fazy projektu. hanna szukalska wyróżnienie 1 st Praca otrzymuje wyróżnienie 1st stopnia za obszerne oraz wnikliwe analizy urbanistyczne i metodę projektową prowadzącą do wniosków przetworzonych w konkretne rozwiązania urbanistyczno-architektoniczne dla terenu w ścisłym centrum miasta Rybnika. Za godną podkreślenia jury uważa trafioną decyzję projektową w postaci zmiany przebiegu koryta rzeki i wytworzenie w ten sposób kreatywnej przestrzeni publicznej zarówno parku na powierzchni ziemi, jak i uzasadnionych decyzji projektowych dot. projektowanych przestrzeni podziemnych. Na uwagę zasługuje konsekwentnie przeprowadzona metoda projektowa zakończona sukcesem w postaci wykreowania nowej jakości przestrzeni w centrum miasta Rybnika oraz warsztat projektowy autorski pracy. aleksandra sas wyróżnienie 2 st Projekt w ocenie sądu konkursowego został wyróżniony za gruntowne i wnikliwe rozwiązania funkcjonalne odpowiadające założonemu programowi oraz klarowne i nieinwazyjne nawiązanie do kontekstu urbanistycznego. jacek ślotała wyróżnienie 2 st Wyróżnienie nadano za udaną propozycję wpisania trudnej funkcji sali koncertowej w nieregularną historyczną tkankę miejską. Nowoczesna monumentalna forma budynku dzięki zastosowanej fasadzie emanuje lekkością i w dyskretny sposób odzwierciedla funkcję obiektu. To dobry przykład lokalizacji funkcji kulturalnej w ścisłym centrum miasta zapewniającej stały i naturalny dopływ widzów. opis autorski 1 nagrody (fragmenty) idea Cechą charakterystyczną każdego założenia klasztornego jest wydzielenie z otoczenia. Najprostszym logicznym sposobem wydzielenia danego terenu jest postawienie muru i umieszczenie całej funkcji w budynkach nim otoczonych. Problem pojawia się kiedy tego muru, ze względu na koszty i skalę, nie można wykonać od razu. Ideą jest podział przedsięwzięcia na etapy, w ten jednak sposób, aby po zakończeniu każdej fazy rozwoju, budynki stanowiły pełnowartościowy kompleks klasztorny. W tym wypadku pomysłem również jest, aby same zabudowania stanowiły już mur, co pozwoliłoby uniknąć budowy osobnego, zewnętrznego dla zespołu wydzielenia. Wielkość programu funkcjonalnego powodowałaby jednak odpychającą totalność obiektu o jednolitych ścianach zewnętrznych. Podążając za tą myślą, funkcje zaplanowano w sześciu oddzielnych budynkach, z których każdy chroniony przez zewnętrzne mury bez znaczących perforacji, otwiera się tylko na swoje wewnętrzne dziedzińce z różnorodnymi, obfitymi ogrodami. monaster, miasto Ze względu na analogie formalno funkcjonale, nasuwa się bezpośrednio podejście do tego zagadnienia jak do projektowania urbanistycznego miasta. Podążając za tą myślą, zaprojektować należałoby, nie zakończony twór, kompozycję zamkniętą, skończoną, której dodanie lub odebranie elementu składowego uniemożliwiłoby dalsze funkcjonowanie lub pogorszyłoby właściwości estetyczne. Należałoby podać zasadę, algorytm, który rozwijając się, zacznie od samego początku i przez każde stadium, tworzyć adekwatną do potrzeb użytkowania, przestrzeń, w ładzie i harmonii wpisującą się w kontekst.

11 20 /nagrody/ /nagrody/ 21 sacrum Strefę sacrum starano się wykreować przez nawarstwienie granic, podkreślanych kontrastem. Zewnętrzna delikatna granica niskiego murku z betonu barwionego na biało. Monumentalna granica surowych murów z gontu i wąskich przejść. Jasność wewnętrznych dziedzińców i przyciemnienie wnętrza cerkwi z rozbłyskami świec i ikon. wytyczne Wszystkie elementy zespołu zostały przemyślane tak, by były możliwe do realizacji bez skomplikowanych technologicznie materiałów i maszyn. Całość ma być możliwa do wybudowania w technologii tradycyjnej, przez ludzi nie związanych z budownictwem, którzy sami muszą się nauczyć jak to zrobić. symbolika Cerkiew zaplanowano na planie kwadratu. Układ wież, typowy dla prawosławia, cztery narożne i jedna centralna, symbolizuje Chrystusa i czterech ewangelistów. Każda wieża jest nieco inna tak, jak przekazy biblijne apostołów nieznacznie różnią się między sobą. Elewacje nawiązują do powszechnego znanego znaku graficznego: krzyża na Golgocie, w którym górę symbolizuje postument. Na zwieńczeniu elewacji w kształcie schodkowego postumentu umieszczony jest krzyż. W suficie cerkwi znajduje się pięć otworów, doświetlanych przez wieże, symbolizujących gwieździste sklepienie niebieskie. nagroda i / adam stafiniak / zespół budynków monasteru wraz z cerkwią św. archanioła michała w jaroszówce

12 22 /nagrody/ 23 /nagrody/ wyróżnienie 1 st / hanna szukalska / re-wizja, wieopłaszczyznowa interwencja na zdegradowanym obszarze w centrum rybnika rzut kondygnacji +1 rzut kondygnacji 0 przekrój b-b # 1 maj/czerwiec 2010 # 1 maj/czerwiec 2010

13 24 /nagrody/ /nagrody/ 25 +1/0 plac zabaw dzieci i dorosłych łąka ścianka wspinaczkowa scena plenerowa/miejsce do jeżdżenia na rolkach/skate park wyróżnienie 2 st / aleksandra sas / synagoga i centrum żydowskie punkt widokowy kawiarnia -1 foyer sale konferencyjne, szkoleniowe pomieszczenia techniczne związane z gromadzeniem wody deszczowej i wstępnym oczyszczaniem ścieków restauracja zaplecze -2 ścianka wspinaczkowa sale sportowe, sale taneczne widownia wielofunkcyjna hala sportowa/lodowisko wrotowisko, boisko do piłki ręcznej/koszykówki lokalizacja parking, część rozładunkowa klub muzyczny zaplecze pomieszczenia techniczne -3 parking pomieszczenia techniczne/agregat lodowiska pochylnia wyróżnienie 1 st / hanna szukalska plan zagospodarowania terenu

14 26 /nagrody/ /nagrody/ 27 wyróżnienie 2 st / jacek ślotała / kameralna sala koncertowa przekrój e-e Plan zagospodarowania działki i najbliższego otoczenia wyróżnienie 2 st / aleksandra sas / synagoga i centrum żydowskie

15 28 /nagrody/ /nagrody/ 29 NajlepsZe ŚLąskie Dyplomy info nazwa nagrody konkurs im. prof. zygmunta majerskiego na najlepszy dyplom wykonany na wydziale architektury politechniki śląskiej 2009 organizator wydział architektury politechniki śląskiej w gliwicach jury mgr inż. arch. beata goczoł przewodnicząca jury sarp katowice dr inż. arch. magdalena żmudzińska-nowak wydział architektury politechniki śląskiej mgr inż. arch. ewa kubica wydział architektury politechniki śląskiej dr inż. arch. jakub czarnecki komisarz wydział architektury politechniki śląskiej mgr inż. arch. jerzy stożek sarp katowice mgr inż. arch. arkadiusz płomecki sarp katowice mgr inż. arch. oskar grąbczewski sarp katowice nagroda agnieszka szewera / temat: blok 21, megastruktura wielofunkcyjna / promotor: dr inż. arch. damian radwański wyróżnienie katarzyna wichary / szkoła dla dzieci upośledzonych umysłowo i ruchowo w łodygowicach koło żywca / promotor: dr inż. arch. jerzy wojewódka wyróżnienie hanna szukalska / re-wizja, wielopłaszczyznowa interwencja na zdegradowanym obszarze w centrum rybnika / promotor: dr inż. arch. jan kubec /2009 opinie jury agnieszka szewera 1 nagroda Blok 21 to praca, poprzez którą stawiane są pytania dotyczące przyszłości architektury i jej wpływu na stosunki międzyludzkie. Jest to próba definicji ikony, a raczej antyikony we współczesnej przestrzeni ery globalizacji,próba poszukiwania przyszłości człowieka 21 wieku. Zaproponowana megastruktura próbuje ogarnąć wszystkie potrzeby zdefiniowane i te niezdefiniowane: od zamieszkania poprzez prace, skończywszy na rekreacji czy handlu. Niewątpliwym walorem pracy jest ukazanie możliwości bez definiowania łatwych odpowiedzi, chociaż kolorystyka czarno-biała pracy pozostawia pewien niepokój w zderzeniu ze skalą przedsięwzięcia. Projekt wykonany z wielką wrażliwością plastyczną ukazującą warsztat architekta. katarzyna wichary wyróżnienie Praca otrzymała wyróżnienie za logiczną i konsekwentnie pokazaną na wszystkich etapach metodę projektową opartą o wnikliwą analizę wszystkich aspektów tematu urbanistycznego, funkcjonalnego i przestrzennego. Na szczególne uznanie zasługuje dogłębna analiza potrzeb i odczuć użytkowników projektu zespołu dla dzieci upośledzonych umysłowo i ruchowo. hanna szukalska wyróżnienie Za cenne i wartościowe w wyróżnionej pracy uznano wszechstronne i wnikliwe analizy urbanistyczne oraz wyciągnięcie wniosków z tych analiz i przełożenie na konkretną formę rozwiązania zakończone decyzją projektową w postaci zmiany przebiegu koryta rzeki i wygenerowanie w ten sposób ciekawej przestrzeni zarówno w postaci niekonwencjonalnego parku na powierzchni ziemi jak i kreatywnych funkcji pod jej powierzchnią. Na uwagę zasługuje konsekwentnie przeprowadzony proces projektowy w różnych skalach opracowania zarówno przedstawiony w postaci rysunkowej jak i prezentacji autorskiej projektu, a także spójność i logika pracy w doborze środków wyrazu urbanistycznego i architektonicznego i ich zastosowania w odpowiedniej skali. Praca wykonana wnikliwie, logicznie i konsekwentnie, a poprzez różne skale opracowania ukazująca wszechstronny warsztat architekta.

16 30 /nagrody/ 31 /nagrody/ opis autorski 1 nagrody Blok 21 to moja wizja budynku, kwartału lub dzielnicy miasta ery globalizacji. Problemy epoki jak wzrost liczby ludności, wyczerpywanie się zasobów naturalnych i efekt cieplarniany zmuszają nas do poszukiwania nowych rozwiązań w zakresie formy i funkcji. Obiekt o powierzchni ok. 2,5 mln m² jest hybrydą różnych niespokrewnionych funkcji, powstał w odpowiedzi na potrzeby społeczeństwa globalnego. Łączy w sobie przestrzenie użyteczności publicznej, usługowe, urządzenia sportowe oraz zabudowę mieszkaniową. Może funkcjonować niezależnie od lokalizacji czy kontekstu urbanistycznego, jako część tkanki miejskiej w gęstej zabudowie kwartałowej lub jako samowystarczalna jednostka. Projektowana megastruktura składa się z dwóch głównych stref funkcjonalnych, wewnętrznej i zewnętrznej. Wewnątrz znajduje się sztuczna skocznia narciarska i stok ze stadionem, obiekty sportowe oraz ogólnodostępny plac z usługami integrujący użytkowników obiektu. Natomiast część zewnętrzna pełniąca funkcję osłony, składa się 12 wież komunikacyjnych i 24 budynków mieszczących w sobie biura, hotele, kulturę oraz inne instytucje użyteczności publicznej. Całość przekrywa dach, na którym zlokalizowana jest niska zabudowa mieszkaniowa z przestrzeniami wspólnymi dla mieszkańców. Megastruktura może pomieścić ok. 110 tys. osób w tym 90 tys. stałych użytkowników jak mieszkańcy i pracownicy oraz 20 tyś. czasowych jak kibice sportowi. Prezentowany projekt jest modelem próbą zastanowienia się nad przyszłością miast i architektury xxi w. tekst: Wojciech Czapnik (częściowo na podstawie tekstu Beaty Goczoł) N a Śląsku odbyła się kolejna edycja Konkursu im. prof. Z. Majerskiego na najlepszy dyplom wykonany na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Zakres zagadnień podjętych przez dyplomantów był niezwykle szeroki. Niektóre prace skoncentrowały się na charakterystycznych dla Śląska problemach przestrzennych lub demograficznych, wykorzystując rozwiązania znane z innych krajów bądź regionów, czasem jednak szukając zupełnie nowych dróg. Pojawiły się również tematy zlokalizowane w innych regionach Polski, Europie bądź innych kontynentach. Ostatnią grupę stanowiły rozważania czysto abstrakcyjne, zmagające się z ogólnocywilizacyjnymi wyzwaniami takimi jak przeludnienie, niekontrolowany rozrost miast czy kwestie ekologiczne. Rozrzut tematyczny wymagał szczególnie wnikliwej, wieloaspektowej oceny zgłoszonych prac. Z zakwalifikowanych do II etapu 12 dyplomów wyłoniono zwycięską pracę, wyróżniono dwie kolejne. # 1 maj/czerwiec 2010 przykładowa sytuacja Nagrodzona praca Blok 21, megastruktura wielofunkcyjna Agnieszki Szewery to utopijny projekt gigantycznego budynku-dzielnicy, mieszczącego niemal wszelkie możliwe do pomyślenia funkcje, włącznie z pełnowymiarową skocznią narciarską. Znajdująca się pod wyraźnym wpływem teorii Rema Koolhaasa oraz mvrdv, flirtująca z pomysłami Archigramu praca stawia na gęstość i kontrast, tworząc w rezultacie obiekt określony przez jury jako antyikona. Wyróżniona praca: Re_wizja, wielopłaszczyznowa interwencja na zdegradowanym obszarze w centrum Rybnika Hanny Szukalskiej dostrzeżona została za wszechstronną, wnikliwą analizę urbanistyczną fragmentu śródmieścia Rybnika oraz konsekwentnie przeprowadzony proces projektowy, prowadzący do śmiałej decyzji projektowej w postaci zmiany przebiegu koryta rzeki i wygenerowania w ten sposób ciekawej przestrzeni, w postaci nietypowego parku na powierzchni ziemi oraz skrytych poniżej podziemnych kubatur. Ostatnie z wyróżnień to Szkoła dla dzieci upośledzonych umysłowo i ruchowo w Łodygowicach koło Żywca Katarzyny Wichary. Jury doceniło dogłębną analizę potrzeb i odczuć użytkowników projektu dzieci upośledzonych umysłowo i ruchowo. Również w tym przypadku podkreślono logiczną i konsekwentnie pokazaną na wszystkich etapach metodę projektową, opartą o wnikliwą analizę wszystkich aspektów tematu urbanistycznego, funkcjonalnego i przestrzennego. Wszystkie nagrodzone i wyróżnione w Konkursie im. prof. Z. Majerskiego prace startowały w ogólnopolskim konkursie im. Zbyszka Zawistowskiego na najlepszy dyplom wykonany na wydziałach architektury w Polsce w 2009 roku. W poprzednich latach laureaci Majerskiego odnosili spektakularne sukcesy w ubiegłym roku najlepszym polskim dyplomem wybrano pracę Projekt muzeum archeologicznego Gyeonggi-do Jeongok w Korei Południowej autorstwa Doroty Żurek, nagrodzoną uprzednio na Śląsku. Wyróżniono też inny gliwicki dyplom (Wyspa Zdarzeń Kingi Siedlaczek). Podobnie stało się i tym razem praca Hanny Szukalskiej zdobyła wyróżnienie I stopnia. rzut +44 londyn dubaj wenecja nowy jork warszawa pekin hamburg Schematy przykładowego kształtowania elewacji budynku w zależności od lokalizacji # 1 maj/czerwiec 2010

17 32 /nagrody/ 33 /nagrody/ nagroda / agnieszka szewera / blok 21, megastruktura wielofunkcyjna wyróżnienie / katarzyna wichary / szkoła dla dzieci upośledzonych umysłowo i ruchowo w łodygowicach koło żywca # 1 maj/czerwiec 2010 # 1 maj/czerwiec 2010

18 34 /nagrody/ /konkursy/ 35 Łazienki na Foksal sponsorzy: info pełna prezentacja pracy dyplomowej hanny szukalskiej publikowana jest w części poświęconej dyplomowi roku. nazwa konkursu konkurs na koncepcję architektoniczną przebudowy i modernizacji toalet w pałacu zamoyskich siedzibie stowarzyszenia architektów polskich przy ulicy foksal 2 w warszawie. konkurs skierowany do studentów akademii sztuk pięknych i / studentów wydziałów architektury oraz architektów do 35-go roku życia organizator zarząd główny oraz oddział warszawski sarp cel konkursu wyłonienie najlepszej pracy koncepcji architektonicznej przebudowy / modernizacji wraz z aran żacją, kolorystyką, wystrojem i wyposażeniem wnętrz w pomieszczeniach toalet na poziomie 1 w siedzibie stowarzyszenia architektów polskich przy ul. foksal 2 w warszawie. przedmiot konkursu opracowanie koncepcji wnętrz: propozycja ukształtowania nowego podziału pomieszczeń objętych opracowaniem propozycja doboru materiałów wystroju wnętrz (ściany, sufity, posadzki) propozycja wyposażenia wnętrz w urządzenia sanitarne i inne propozycja oświetlenia sponsorzy konkursu sanitec koło, es-system, hansgrohe, ceramika nowa gala, rehau, autodesk oraz oddział warszawski sarp jury anna boryska pełnomocnik prezydium zg sarp dariusz hyc sarp warszawa wojciech kakowski sarp warszawa radosław sojka sarp warszawa zbigniew tomaszczyk sarp warszawa adrian burzyk sponsor sanitec koło wojciech filipowicz sponsor ceramika nowa gala marek szeniawski sekretarz organizacyjny sarp warszawa i nagroda małgorzata wiśniewska / warszawa ii nagroda piotr naduk i szymon nieszporek / warszawa iii nagroda michał jania i filip jucha / kraków, bielsko-biała wyróżnienie honorowe grażyna kuklińska-karpińska i tomasz karpiński / gdynia wyróżnienie honorowe marzena wytrykusz i marek kruk / gdańsk, olsztyn wyróżnienie za wizualizację maciej olejniczak / zduńska wola

19 36 /konkursy/ /konkursy/ 37 2 nagroda / piotr naduk, szymon nieszporek 1 nagroda / małgorzata wiśniewska

20 38 /konkursy/ /konkursy/ 39 3 nagroda / michał jania, filip jucha wyróżnienie honorowe / marzena wytrykusz, marek kruk wyróżnienie honorowe / grażyna kuklińska-karpińska tomasz karpiński wyróżnienie za wizualizację / maciej olejniczak