RAPORT z działalności Instytutu Miejskiej

Transkrypt

1 RAPORT z działalności Instytutu Kultury Miejskiej styczeń grudzień 2012 www.

2 Spis treści I Instytut Kultury Miejskiej kim jesteśmy? 5 II Sprawozdanie z działalności ikm w 2012 roku 9 1. Obserwatorium Kultury IKM Instytucja kultury Miasta Gdańska 3. Działania międzynarodowe Aktywna Społeczność Sztuka w przestrzeni miasta IKM dla dzieci 36 Tekst raportu dostępny na licencji Uznanie autorstwa 3.0 Polska Redakcja: Katarzyna Mejna Opracowanie graficzne: Tomasz Pawluczuk Instytut Kultury Miejskiej ul. Długi Targ 39/ Gdańsk www. 7. Projekty równościowe Sień i Punkt Informacji Kulturalnej Wydawnictwa Pożegnanie ze światem Wydarzenia partnerskie i patronackie Wizyty studyjne i udział w konferencjach 49

3 I Instytut Kultury Miejskiej kim jesteśmy? Idea Instytut Kultury Miejskiej, instytucja kultury Miasta Gdańska, działa na rzecz zwiększenia roli kultury w życiu miasta i aktywnego w niej uczestnictwa, zarówno poprzez pracę ekspertów skupionych wokół Obserwatorium Kultury, jaki i przez działania skierowane bezpośrednio do mieszkańców. Głównym przedmiotem naszego zainteresowania są nowe zjawiska w kulturze oraz te projekty kulturalne, które angażują mieszkańców i docierają do nowych grup odbiorców. Sprawy społeczne, przestrzeń publiczna, wizerunek, jakość życia i kultura to obszary działania Instytutu. DziaŁania Projekty Instytutu Kultury Miejskiej realizowane są w różnych przestrzeniach publicznych w Gdańsku. Działamy interdyscyplinarnie i międzyinstytucjonalnie na rzecz aktywności społecznej i edukacji kulturalnej. W naszej pracy wykorzystujemy środki artystyczne, nowe media, różnorodne działania animacyjne, sieciujące spotkania i debaty. Włączamy miasto w międzynarodowe sieci współpracy. Poprzez Obserwatorium Kultury wpływamy na profesjonalizację podmiotów działających w kulturze, podnoszenie jakości oferty kulturalnej oraz zmiany w strategii i rozwój miasta spójny z potrzebami mieszkańców. Prowadzimy także działalność wydawniczą oraz Punkt Informacji Kulturalnej dla wszystkich mieszkańców i turystów odwiedzających Gdańsk. Historia Instytut Kultury Miejskiej powstał w wyniku przekształcenia podmiotu, który koordynował starania Gdańska o uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury W marcu 2011 roku, na trzy miesiące przed finałem konkursu, biuro zyskało status samorządowej instytucji kultury o nazwie Gdańsk Od marca 2012 funkcjonuje jako Instytut Kultury Miejskiej. Zgodnie z założeniem przyjętym przez Gdańsk, udział w konkursie, niezależnie od jego wyniku, miał służyć ożywieniu kulturalnemu miasta, zarówno poprzez inicjowanie nowych projektów kulturalnych, jak i działania strategiczne na rzecz zwiększenia roli kultury w życiu miasta. Część projektów realizowanych przez instytucję, takich jak m.in. Monumental Art Festiwal Malarstwa Monumentalnego na Zaspie, Narracje, nagroda literacka i festiwal Europejski Poeta Wolności, Active Citizens, Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki, to kontynuacja projektów zainicjowanych w czasie starań. BudŻet Realizacja projektów IKM w 2012 roku odbyła się dzięki finansowaniu: z budżetu Urzędu Miejskiego w Gdańsku zł; ze środków programu kulturalnego Unii Europejskiej zł; od sponsorów i partnerów poszczególnych wydarzeń, łącznie: zł; z grantu Narodowego Centrum Kultury zł; z grantów Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na łączna kwotę zł. W 2012 roku MKiDN przyznało Instytutowi następujące granty: priorytet Sztuki wizualne : Narracje Instalacje i Interwencje w Przestrzeni Publicznej zł; priorytet Edukacja medialna, badania Dzieci sieci kompetencje komunikacyjne najmłodszych zł; priorytet Promocja literatury i czytelnictwa Promocja czytelnictwa Międzynarodowy Festiwal Literatury Europejski Poeta Wolności zł; priorytet: Edukacja kulturalna i diagnoza kultury Edukacja kulturalna Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki zł; priorytet Edukacja kulturalna i diagnoza kultury Edukacja artystyczna Gdańska Szkoła Muralu zł; priorytet: Edukacja kulturalna i diagnoza kultury - Obserwatorium kultury Poszerzenie pola kultury. Diagnoza potencjału sektora kultury w Gdańsku zł. 5

4 siedziba IKM, fot. Bartek Więcławski 6 ZespóŁ Zespół Instytutu Kultury Miejskiej tworzą: Aleksandra Szymańska, dyrektor; Barbara Sroka, z-ca dyrektora; Anna Urbańczyk, koordynatorka projektów społecznych i edukacyjnych; Sławomir Czarnecki, koordynator Obserwatorium Kultury i Medialabu; Natalia Brylowska, koordynatorka Obserwatorium Kultury; Natalia Cyrzan, koordynatorka projektów; Joanna Weltrowska; koordynatorka projektów; Piotr Mielcarek, specjalista ds. wydawnictw; Ewa Przybojewska odpowiedzialna za zamówienia publiczne i współorganizująca projekty; Jolanta Bielawska odpowiedzialna za sekretariat i archiwum; Marta Bednarska public relations; Tadeusz Szarowski, Główny Księgowy, Sabina Orzechowska księgowość i Wojciech Wojnowski odpowiedzialny za koordynację działań w sieni i sprawy techniczne. Na stałe współpracują: Agnieszka Fortenbach, Marta Mirońska i Larysa Sałamacha zespół Punktu Informacji Kulturalnej; Waldemar Ślefarski, koordynator projektu Wspólny Pokój ; Aleksandra Halicka, koordynatorka projektu Odnalezione w tłumaczeniu ; Anna Perz, sekretarz redakcji Atlasu Architektury Gdańska ; Katarzyna Mejna public relations; Bartosz Więcławski współorganizacja wydarzeń. Dziękujemy osobom, które w różnych okresach 2012 roku stanowiły zespół IKM. Byli to: Sebastian Tyrakowski (koordynator projektów międzynarodowych), Paweł Kaftański (koordynator współpracy sektorowej), Przemysław Szczygieł (Punkt Informacji Kulturalnej), Anika Połom (Punkt Informacji Kulturalnej), Monika Serafin (Punkt Informacji Kulturalnej). Przez cały rok nasze działania wspierają stażyści i stażystki oraz wolontariusze i wolontariuszki zgłaszający się indywidualnie bądź kierowani na praktyki przez Narodowe Centrum Kultury. W 2012 roku były to następujące osoby: Iwona Majszyk, Magdalena Ossowska, Joanna Pawłowska, Alicja Wierzbicka, Katarzyna Wróblewska, Karolina Gaffke, Anika Połom, Larysa Sałamacha, Lila Schally-Kacprzak, Anna Barbara Romanek, Agata Sobiepan, Monika Suwała, Diana Szoła, Krzysztof Krzemiński, Dorota Grabowska, Parandzem Hovhannisyan i Marta Kaczorowska. 7

5 II Sprawozdanie z działalności ikm w 2012 roku odbiorców: Łącznie, we wszystkich działaniach prowadzonych przez ikm w 2012 roku wzięło udział ponad osób odbiorców bezpośrednich. Zrealizowaliśmy 799 wydarzeń (debat, spotkań, warsztatów, akcji artystycznych, wystaw, projekcji, oprowadzań z przewodnikami, gier miejskich, konkursów, prezentacji i wykładów). Przy realizacji projektów współpracowaliśmy z szeregiem specjalistów, badaczy, artystów, przewodników, animatorów, którzy w tabeli podsumowującej figurują zbiorczo pod nazwą twórcy. W 2012 roku podjęliśmy współpracę z 1067 twórcami. twórców: wydarzeń: 799 Nazwa projektu Liczba twórców Liczba wydarzeń Liczba odbiorców Obserwatorium Kultury Medialab Blog Forum Gdańsk Debata o ACTA Corners Europejski Poeta Wolności Seminarium Wspólny Pokój Active Citizens Gdańskie Dni Sąsiadów Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki Sąsiedzki Design Narracje Streetwaves Monumental Art + Gdańska Szkoła Muralu Opera na Targu Węglowym Noc Muzeów w IKM Gdańskie Miniatury Rada Młodych Sztuka (niby) obca Bezpieczeństwo Kobiet Metropolitanka Debaty w IKM Wykłady w IKM Warsztaty BYOB Bring Your Own Beamer Weekend Rozmaitości Pożegnanie ze światem SUMA

6 osowa Żabianka Sztuka w przestrzeni miasta Streetwaves JELitkowo Sztuka w przestrzeni miasta Streetwaves Projekty ikm 2012 podział według dzielnic Gdańska 1. Obserwatorium Kultury prezentacje raportów badań, spotkania Obserwatorium Kultury, KaWa, szkolenie Audience Development w siedzibie IKM ŚRÓDMIEŚCIE konferencja Nowe drogi antropologii współczesności OLIWA panel dyskusyjny na kongresie Zarządzanie metropoliami XXI wieku LETNICA 2. IKM 2.0 MediaLab Gdańsk, Obóz Kultury 2.0, EduLab, prezentacje publikacji w siedzibie IKM ŚRÓDMIEŚCIE ACTA? Debata o wolności i własności ŚRÓDMIEŚCIE (Stocznia) prezentacja projektu Zrób to sam 2.0 na festiwalu Kultura 2.0 WARSZAWA debata o edukacji medialnej na UG OLIWA Blog Forum Gdańsk LETNICA 3. Działania międzynarodowe Corners (Ekspedycja Bałkańska i Ekspedycja Wschód) ŚRÓDMIEŚCIE, NOWY PORT, ZASPA, WDZYDZE, GOŁUŃ, CHORWACJA, BOŚNIA I HERCEGOWINA, SERBIA, CZARNOGÓRA, MACEDONIA, ALBANIA, LITWA, UKRAINA, ROSJA Wspólny Pokój OLIWA 4. Aktywna Społeczność Active Citizens ŚRÓDMIEŚCIE, WRZESZCZ, OLIWA, WIELKA BRYTANIA Gdańskie Dni Sąsiadów Wrzeszcz (13), Stogi (10), Śródmieście (10), Kokoszki (5), Chełm (4), Oliwa (3), Siedlce (3), Osowa (2), Przymorze (2), Ujeścisko (2), Jasień (3), Piecki-Migowo, Brzeźno, Orunia- Św. Wojciech, Lipce (2), Przeróbka, Żabianka, Strzyża, Letnica, Matarnia, Wyspa Sobieszewska, Kiełpinek, Różyny, Kleszczewko, Kolnik, Ulkowy, Skowarcz, Otalżyno, Żelisławki, Suchy Dąb Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki ZASPA, ŚRÓDMIEŚCIE (BISKUPIA GÓRKA) Sąsiedzki Design WRZESZCZ 5. Sztuka w przestrzeni miasta Narracje ŚRÓDMIEŚCIE (Stocznia i Stare Miasto) Streetwaves ŚRÓDMIEŚCIE (BISKUPIA GÓRKA), ORUNIA, ŻABIANKA, JELITKOWO Festiwal Malarstwa Monumentalnego ZASPA Gdańska Szkoła Muralu ZASPA, WIZNA, WROCŁAW, MOŁDAWIA Wystawa Street Art w Polsce 2012 WARSZAWA Opera ŚRÓDMIEŚCIE Noc Muzeów ŚRÓDMIEŚCIE, OLIWA, GDYNIA, SOPOT, WEJHEROWO, TCZEW, PRUSZCZ GDAŃSKI, GNIEW, HEL, BĘDOMIN, WAPLEWO WIELKIE 6. IKM dla dzieci Gdańskie Miniatury ŚRÓDMIEŚCIE, BRZEŹNO, ORUNIA Rada Młodych ŚRÓDMIEŚCIE, WRZESZCZ Sztuka (niby) obca ŚRÓDMIEŚCIE (Dolne Miasto) 7. Projekty równościowe Bezpieczeństwo Kobiet 2012 ŚRÓDMIEŚCIE, PRZYMORZE, LETNICA Metropolitanka ŚRÓDMIEŚCIE (STOCZNIA) 8. Punkt Informacji Kulturalnej ŚRDÓMIEŚCIE 9. Spotkania dyskusyjne, cykle wykładów, warsztaty, BYOB w siedzibie IKM ŚRÓDMIEŚCIE 10. Pożegnanie ze światem ŚRÓDMIEŚCIE (DOLNE MIASTO) matarnia Aktywna Społeczność Gdańskie Dni Sąsiadów kokoszki oliwa obserwatorium kultury konferencja Nowe drogi antropologii współczesności IKM 2.0 debata o edukacji medialnej na UG Działania międzynarodowe Europejski Poeta Wolności, Wspólny Pokój Aktywna Społeczność Gdańskie Dni Sąsiadów, Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki Sztuka w przestrzeni miasta Noc Muzeów VIII Dwór Aktywna Społeczność Gdańskie Dni Sąsiadów PiECki-miGowo Aktywna Społeczność Gdańskie Dni Sąsiadów Aktywna Społeczność Gdańskie Dni Sąsiadów Aktywna Społeczność Gdańskie Dni Sąsiadów PrzYmorzE IKM dla dzieci Gdańskie Miniatury Działania międzynarodowe Corners (Ekspedycja Bałkańska i Ekspedycja Wschód) Aktywna Społeczność Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki Sztuka w przestrzeni miasta Festiwal Malarstwa Monumentalnego, Gdańska Szkoła Muralu Działania międzynarodowe Europejski Poeta Wolności Aktywna Społeczność Active Citizens, Gdańskie Dni Sąsiadów, Sąsiedzki Design Sztuka w przestrzeni miasta Narracje, Streetwaves, Opera, Noc Muzeów IKM dla dzieci Rada Młodych Aktywna Społeczność Gdańskie Dni Sąsiadów zaspa wrzeszcz suchanino Wzgórze Mickiewicza siedlce Aktywna Społeczność Gdańskie Dni Sąsiadów Aktywna Społeczność Gdańskie Dni Sąsiadów LEtniCa Działania międzynarodowe Corners (Ekspedycja Bałkańska i Ekspedycja Wschód) nowy Port obserwatorium kultury panel dyskusyjny na kongresie Zarządzanie metropoliami XXI wieku IKM 2.0 Blog Forum Gdańsk Aktywna Społeczność Gdańskie Dni Sąsiadów, Projekty równościowe Bezpieczeństwo Kobiet 2012 PrzEróbka Aktywna Społeczność Gdańskie Dni Sąsiadów obserwatorium kultury Prezentacje raportów badań, spotkania obserwatorium kultury, Kawa, szkolenie audience development w siedzibie ikm IKM 2.0 Acta? Debata o wolności i własności MediaLab Gdańsk, Obóz Kultury 2.0, EduLab, prezentacje publikacji w siedzibie IKM Działania międzynarodowe Corners (Ekspedycja Bałkańska i Ekspedycja Wschód), Europejski Poeta Wolności Aktywna Społeczność Active Citizens, Gdańskie Dni Sąsiadów, Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki Sztuka w przestrzeni miasta Narracje, Streetwaves, Opera, Noc Muzeów IKM dla dzieci Gdańskie Miniatury Rada Młodych, Sztuka (niby) obca Projekty równościowe Bezpieczeństwo Kobiet 2012, Metropolitanka, Punkt Informacji Kulturalnej Spotkania dyskusyjne, cykle wykładów, warsztaty, BYOB w siedzibie IKM, Pożegnanie ze światem orunia olszynka Sztuka w przestrzeni miasta Streetwaves IKM dla dzieci Gdańskie Miniatury stogi Aktywna Społeczność Gdańskie Dni Sąsiadów rudniki krakowiec- -Górki zachodnie

7 Panel dyskusyjny Poszerzenie pola kultury na AmberExpo fot. Katarzyna Mejna Obserwatorium Kultury TWÓRCÓW: 110 WYDARZEŃ: 84 ODBIORCÓW: 502 W rzeczywistości, w której kultura się liczy, ktoś musi liczyć kulturę. Obserwatorium Kultury, które stworzyliśmy w 2012 roku, powstało, by w oparciu o badania, dyskusje i opracowania naukowe łączyć światy badaczy kultury i praktyków zarządzania działalnością kulturalną. Jednym z celów działalności Instytutu Kultury Miejskiej jest wspieranie podmiotów kulturalnych, szczególnie publicznych instytucji kultury, w dostosowaniu się do nowych warunków funkcjonowania wobec nowych zjawisk w kulturze. Obserwatorium stanowi bazę merytoryczną dla realizacji tego celu, w szczególności poprzez: monitorowanie stanu kultury w Gdańsku i regionie, formułowanie rekomendacji dotyczących polityki kulturalnej, animowanie debaty na temat kultury i zachodzących w niej zmian, podnoszenie kompetencji pracowników sektora kultury przy pomocy spotkań, debat, publikacji czy oferty warsztatowej. 1.1 Badania W ramach Obserwatorium Kultury, w 2012 roku opublikowaliśmy 3 raporty z badań: Poszerzenie pola kultury. Diagnoza potencjału sektora kultury w Gdańsku (grudzień 2012) Projekt zrealizowany w partnerstwie z Instytutem Badań nad Gospodarką Rynkową i Uniwersytetem Gdańskim, współfinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zespół badawczy stanowili: Sławomir Czarnecki (IKM), Maciej Dzierżanowski, Martyna Grabowska, Jakub Knera, Lesław Michałowski, Cezary Obracht-Prondzyński (kierownik merytoryczny), Krzysztof Stachura, Stanisław Szultka i Piotr Zbieranek. Badanie ma wymiar ogólnopolski, na przykładzie Gdańska pokazuje zjawisko nazwane przez badaczy poszerzeniem pola kultury. Opisane i analizowane w raporcie zjawisko ma charakter wielowymiarowego procesu, który zachodzi w obszarach: strukturalnym, sektorowym, celów, formuł działania, oferty kulturalnej oraz odbioru działań kulturalnych. Częścią raportu są także rekomendacje dla polityki kulturalnej. Raport dostępny na stronie: Dzieci sieci kompetencje komunikacyjne najmłodszych (grudzień 2012) Badanie dotyczyło diagnozy kompetencji komunikacyjnych dzieci w wieku od 9 do 13 lat. Zostało zrealizowane przez interdyscyplinarny zespół badaczy z wielu ośrodków akademickich: Piotra Siudę (koordynatora projektu), Grzegorza D. Stunżę (asystenta koordynatora), Annę Justynę Dąbrowską, Martę Klimowicz, Emanuela Kulczyckiego, Damiana Muszyńskiego, Renatę Piotrowską, Ewę Rozkosz oraz Marcina Sieńko. Konsultanci merytoryczni to prof. dr hab. Wiesław Godzic, prof. dr hab. Tomasz Szkudlarek oraz prof. dr hab. Tomasz Szlendak. Punktem wyjścia projektu badawczego było skonstruowanie modelu umiejętności związanych z posługiwaniem się internetem. Na tej podstawie przeprowadzono badania jakościowe z wykorzystaniem różnorodnych metod: wywiadów, ankiet, obserwacji, netnografii oraz analizy dokumentów. Między innymi badano serwisy społecznościowe takie jak NK.pl i Facebook oraz przeanalizowano 50 programów nauczania przedmiotów obowiązkowych w klasach 4 6. Raport dostępny na stronie: Mashup raportu: mashup. Pozyskiwanie informacji o wydarzeniach kulturalnych w Gdańsku przez mieszkańców Gdańska (styczeń 2012) Badanie CATI (badanie telefoniczne wspomagane komputerowo) zostało przeprowadzone w grudniu 2011 na reprezentatywnej próbie 1000 respondentów dorosłych mieszkańców Gdańska. Badanie zrealizowała firma badawcza PBS DGA. O komentarz do wyników badania poprosiliśmy Natalię Hatalską, ekspertkę w dziedzinie alternatywnych form komunikacji marketingowej. Natalia Hatalska przygotowała wskazówki dotyczące planowania działań promocyjnych dla osób zajmujących się promocją kultury. Raport dostępny w dziale Publikacje na stronie IKM; Konferencja naukowa We współpracy z Zakładem Antropologii Społecznej Instytutu Filozofii Socjologii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Gdańskiego, w dniach grudnia zorganizowaliśmy ogólnopolską konferencję naukową pt. Nowe drogi antropologii współczesności, w której wzięło udział ponad 60 naukowców z Polski. Na każdym z prawie 70 wykładów uczestniczyło ok. 100 osób. Jednym z wydarzeń towarzyszących konferencji była Trójwiejska potańcówka, która odbyła się w siedzibie Instytutu. Do tańca w rytm tradycyjnych polek, oberków i mazurków zagrała trójmiejska Kapela Przewłockiego oraz Poszukiwacze Zaginionego Rulonu, laureaci grand prix Festiwalu Nowa Tradycja Polskiego Radia Strona konferencji: Panel dyskusyjny Podczas kongresu Zarządzanie metropoliami XXI wieku, który odbywał się w dniach listopada w salach konferencyjnych Międzynarodowych Targów Gdańskich AMBEREXPO odbył się przygotowany przez nas panel dyskusyjny pt. Poszerzenie pola kultury, dla którego punktem wyjścia były wyniki raportu o tym samym tytule. W sesji pierwszej, pt. Przemiany kultury a miejska polityka kulturalna udział wzięli Piotr Zbieranek (Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową), dr Mirosław Filiciak (Centrum Badań nad Kulturą Popularną SWPS), Maciej Dzierżanowski (Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową) i Wojciech Kłosowski, ekspert samorządowy. Panelistami sesji drugiej pt. Kultura jako przestrzeń rozwoju społeczno-gospodarczego byli Edwin Bendyk, publicysta tygodnika Polityka i dyrektor Ośrodka Badań nad Przyszłością Collegium Civitas; Stanisław Szultka (Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową); Paweł Szlachta, Prezes Zarządu Klastra Przemysłów Kultury i Czasu Wolnego INRET; Basil Kerski, Dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności oraz Sławomir Czarnecki z Instytutu Kultury Miejskiej. Dyskusje prowadził prof. Cezary Obracht-Prondzyński (Uniwersytet Gdański). Każda z sesji zgromadziła ok. 40 słuchaczy i dyskutantów. 1.4 Spotkanie z autorami raportu Obiegi kultury 28 marca, w Instytucie Kultury Miejskiej odbyło się spotkanie z autorami raportu Obiegi kultury społeczna cyrkulacja treści w formatach cyfrowych, który po raz pierwszy ukazał nieformalny kontekst uczestnictwa Polaków w kulturze i podważył powtarzaną często tezę, że internet zabija kulturę. Gościliśmy dr Justynę Hofmokl i dr Alka Tarkowskego koordynatorów projektu Creative Commons Polska oraz Krzysztofa Stachurę, Prezesa Fundacji Ośrodek Badań i Analiz Społecznych. W spotkaniu wzięło udział około 50 osób. 1.5 Spotkania Obserwatorium Kultury Cykliczne spotkania prezentacyjno-dyskusyjne w ramach Obserwatorium Kultury rozpoczęliśmy w październiku 2012 roku. Punktem wyjścia dla tych spotkań są wyniki badań społecznych realizowanych w Gdańsku i ośrodkach badawczych w innych miastach. Celem spotkań jest prezentacja badań naukowych szerszej publiczności oraz nawiązywanie kontaktów przed- 13

8 Kubki z logo KaWy, proj. Anita Wasik fot. Bartek Więcławski 14 stawicieli świata nauki z ludźmi kultury. Dla młodych badaczy, autorów prac magisterskich i doktorskich jest to również okazja do prezentacji swojego dorobku. Opiekunami spotkań są Karolina Ciechorska-Kulesza, asystentka w Zakładzie Antropologii Społecznej w Instytucie Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Gdańskiego oraz Sławomir Czarnecki, koordynator Obserwatorium Kultury w Instytucie Kultury Miejskiej. W 2012 roku odbyły się dwa spotkania: Stocznia w mieście problemy społeczne i szanse kulturowe (15 października) Punktem wyjścia do dyskusji na temat Stoczni Gdańskiej była, wyróżniona przez Instytut Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa UG, praca magisterska Emilii Garskiej pod tytułem Percepcja przestrzeni postindustrialnej na przykładzie Stoczni Gdańskiej oraz również wyróżniona przez IFSiD UG praca dyplomowa Kai Chmielewskiej poruszająca temat Stoczni Gdańskiej w perspektywie jej historii oraz jej nieobecności w dyskursie publicznym w chwili kryzysu i upadku. Kultura miejska węzły i przepływy (20 listopada) Gośćmi spotkania byli dr Anna Nacher i Piotr Knaś z Małopolskiego Obserwatorium Kultury. Celem ich badania zatytułowanego Kultura miejska węzły i przepływy jest uchwycenie nieformalnych oraz częściowo sformalizowanych praktyk uczestnictwa w szeroko rozumianej kulturze miejskiej, przede wszystkim kulturze alternatywnej, manifestującej się w przestrzeni miasta, na przykładzie Krakowa. 1.6 KaWa Kulturalna Wymiana KaWa w IKM to czas i miejsce na swobodną wymianę doświadczeń, dobrych praktyk oraz nawiązanie kontaktów, które mogą zaowocować współpracą między ludźmi kultury: pracującymi w instytucjach i organizacjach kulturalnych, niezależnymi animatorami kultury oraz wszystkimi pragnącymi aktywnie zaangażować się w działalność kulturalną. Spotkania mają charakter nieformalny, sprzyjający nawiązywaniu relacji między uczestnikami, dlatego po wstępie teoretyczno-praktycznym każdy może zadawać pytania gościom, wymieniać się własnymi spostrzeżeniami i doświadczeniami związanymi z pracą w kulturze i dla kultury. Zapraszamy do naszej kulturalnej kawiarni gwarantujemy litry płynnej energii i smaczne pomysły na kulturę. mówią koordynatorzy spotkań, Natalia Brylowska i Bartek Więcławski z IKM. W 2012 odbyły się 3 KaWy: KaWa o nowoczesnej edukacji (23 października) Pierwsza KaWa poświęcona została ciekawym pomysłom na edukację kulturalną. Marta Nowicka z Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego podjęła temat z perspektywy tworzenia oferty edukacyjnej dla nauczycieli, a Aleksandra Tatarczuk z duetu animatorek kultury Ole!Collective opowiedziała o edukacji kulturalnej dzieci. Nowe media w promocji kultury (6 listopada) Tematem drugiego spotkania były nowe media w promocji kultury. Michał Pałasz, doktorant na Uniwersytecie Jagiellońskim w dziedzinie zarządzania kulturą social marketing kultury, podzielił się swoimi pomysłami i doświadczeniem jakie zdobywa od kilku lat współpracując między innymi z Teatrem Łaźnia Nowa w Krakowie, Teatrem Nowym w Krakowie oraz prowadząc szkolenia w zakresie wykorzystania mediów społecznościowych w promocji artystów i NGO. Badanie jako forma kontaktu z odbiorcą kultury (4 grudnia) Kulturalna Wymiana 3 dotyczyła sposobów na lepsze poznanie drugiej strony lustra, czyli osób, do których kierujemy nasze działania kulturalne. Karolina Ciechorska-Kulesza socjolożka i antropolożka kultury na Uniwersytecie Gdańskim opowiedziała o sposobach badania odbiorców kultury czyli kogo, jak i o co pytać. Dyskutowano o możliwościach wykorzystania zdobytej w ten sposób wiedzy w kontaktach z odbiorcami i w rozwoju własnej działalności kulturalnej. Grupa Dyskusyjna KaWy na Facebook u: Szkolenie Audience Development Rozwój widowni (ang. audience development) to świadome kształtowanie publiczności projektów organizowanych przez instytucję. Polega na prowadzeniu stałego dialogu z posiadaną publicznością, poszukiwaniu sposobów dotarcia do nowej, badaniu jej potrzeb, aktywizowaniu społeczności wokół działań organizacji, budowanie relacji, animowanie i rozwijanie zainteresowań publiczności. Instytut Kultury Miejskiej we współpracy z Fundacją Impact w 2012 roku zorganizował w Gdańsku cykl szkoleń z rozwoju widowni dla organizacji zajmujących się kulturą i sztuką. Spotkanie wprowadzające do koncepcji audience development 28 czerwca poprowadził Paul Bogen, brytyjski ekspert w dziedzinie rozwoju widowni, manager kultury, wieloletni dyrektor Trans Europa Halles oraz Agata Etmanowicz z Fundacji Impact. Dwudniowe szkolenie odbyło się w dniach września. Wzięli w nim udział przedstawiciele i przedstawicielki następujących organizacji: Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Gdańskie Stowarzyszenie Fantastyki ALKOR, Nadbałtyckie Centrum Kultury, Polska Filharmonia Bałtycka, Wejherowskie Centrum Kultury, Żuławski Ośrodek Kultury w Nowym Dworze Gdańskim, Stowarzyszenie Arteria, Scena Lalkowa imienia Jana Wilkowskiego, Centrum Edukacji Archeologicznej Błękitny Lew, Teatr Muzyczny w Gdyni, Państwowy Teatr Wybrzeże oraz Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej. 15

9 Warsztaty Arduino fot. Joanna Weltrowska Akcja Miasto udomowione fot. Justyna Karpacz IKM 2.0 Kultura 2.0 pozostaje nadal niespełnionym postulatem, bowiem potrzebna jest dogłębna zmiana prawa, instytucji i finansowania publicznego a nie jedynie ćwiczenia z interaktywności. Na szczęście widać bąble zmiany. Sześć lat temu przykłady progresywnych instytucji były w dużej mierze przez nas importowane. Dziś można wymienić całkiem sporo polskich instytucji 2.0: Zachętę (z Otwartą Zachętą), Małopolski Instytut Kultury, Bunkier Sztuki (i jego nowy portal Sztuka24h), Instytut Kultury Miejskiej z Gdańska (rozwijający jeden z prężniejszych dzisiaj projektów medialabowych Zrób to Sam 2.0). Alek Tarkowski, Kultura 2.0: czekając na wiosnę (źródło: kultura-20-czekajac-na-wiosne.html). 2.1 MediaLab GdaŃsk TWÓRCÓW: 22 WYDARZEŃ: 18 ODBIORCÓW: 180 Medialab to nowy model otwartego działania na styku kultury, aktywizmu społecznego, edukacji i technologii. To przestrzeń eksperymentu i współpracy. Jednym z jego celów jest poszukiwanie sposobów wykorzystania nowych technologii na rzecz rozwoju kultury i rozwoju społecznego. Medialab Gdańsk działa we współpracy z inicjatorami medialabów w Polsce, Centrum Cyfrowym Projekt:Polska i Fundacją Ortus. Działania realizowane w ramach Medialabu Gdańsk w 2012 roku to: Zrób to sam 2.0 Zrób to sam 2.0 to projekt skierowany do twórców, konstruktorów, artystów, projektantów i wszelkich innych osób zainteresowanych projektowaniem i wytwarzaniem szeroko pojętych rzeczy w oparciu o technologie open source. W 2012 roku, w ramach Zrób to sam 2.0 odbywały się: Warsztaty Arduino obejmujące podstawy konstruowania elektronicznych urządzeń w oparciu o mikrokontroler Arduino (27 kwietnia 10 czerwca) prowadzone przez Macieja Wojnickiego i Marka Dybuścia. Wzięło w nich udział 30 uczestników i uczestniczek; Warsztaty budowy trójwymiarowej drukarki i drukowania 3D (29 czerwca 1 lipca), które poprowadził Przemysław Jaworski, autor bloga Designfutures.pl poświęconego technologii druku 3D i projektowi RepRap. Warsztaty zgromadziły 15 uczestników i uczestniczek; Warsztaty konstruowania frezarki CNC (23 25 listopada), które zgromadziły 15 uczestników i uczestniczek. Autorami projektu frezarki i prowadzącymi warsztaty byli Jarosław Halikowski i Jarosław Marek. Projekt Zrób to sam 2.0 był prezentowany w Warszawie w czasie, organizowanego przez Narodowy Instytut Audiowizualny, festiwalu Kultura 2.0 (26 27 października). Strona projektu: zrobtosam.medialab. Obóz Kultury 2.0 Fundacja Ortus we współpracy z Instytutem Kultury miejskiej zorganizowała 3. edycję Obozu Kultury 2.0, która odbyła się w siedzibie Instytutu w dniach września. Jej uczestnicy mogli wziąć udział w jednym z 4 warsztatów: Wiejski/Miejski Design (medialne ingerencje w przestrzeń), PHI (motion tracking śledzenia ruchu z użyciem kamer), Browser Art (wykorzystania technologii budowania stron www m.in. do wizualizacji danych) oraz Social Power (użycie aplikacji mobilnych i sieci społecznościowych w promocji działań społeczno kulturalnych). Podczas tych ostatnich zrodził się pomysł na akcję [miasto udomowione, której pomysłodawcy zachęcają mieszkańców miast do oswajania przestrzeni publicznej poprzez ustawianie w niej elementów właściwych dla prywatnej przestrzeni mieszkania kanapy, deski do prasowania czy psiego legowiska. Akcja promowana poprzez zdjęcia wrzucane przez jaj uczestników na Facebook a, cieszy się dużym zainteresowaniem, dołączają do niej kolejne miasta i piszą media z całej Polski. Na profilu akcji znaleźć można m.in. parę prezydencką, Danutę i Lecha Wałęsów, którzy siedzą na kanapie ustawionej na środku ulicy Długiej w Gdańsku. Profil akcji na Facebook u: W Obozie Kultury 2.0 udział wzięło 60 uczestniczek i uczestników. EduLab laboratorium lokalnych zastosowań mediów Celem projektu było kształcenie umiejętności twórczego i krytycznego podejścia do lokalnego dziedzictwa kulturowego, rozwój umiejętności gromadzenia cyfrowych danych, digitalizacji dziedzictwa, archiwizacji współczesności i prezentowania zbiorów na platformie internetowej, kształcenie umiejętności współpracy w grupie z wykorzystaniem nowych mediów, rozwój świadomości historii i sytuacji społecznej własnej miejscowości. W ramach przedsięwzięcia zostały przeprowadzone warsztaty dla młodzieży (24 25 marca i 31 marca 1 kwietnia), w których wzięło udział 30 uczestników, warsztaty metodyczne dla nauczycieli i edukatorów nieformalnych (26 maja) 10 uczestników oraz podsumowująca projekt debata o edukacji medialnej, która odbyła się na Uniwersytecie Gdańskim 31 maja z udziałem panelistów: Anny Marii Miler, Grzegorza D. Stunży, dr Grażyny Penkowskiej, Marcina Wilkowskiego, Krzysztof Stachury (moderatora) i 20 słuchaczy. Pomysłodawcą projektu Edulab laboratorium lokalnych zastosowań mediów jest Grzegorz D. Stunża, pedagog mediów, autor bloga Warsztaty dla młodzieży były prowadzone przez Grzegorza D. Stunżę, Marcina Wilkowskiego oraz Annę Miler i Monikę Serafin. Projekt realizowaliśmy w ramach programu Akademia Orange. Publikacje Otwartość w publicznych instytucjach kultury Jest to zbiór tekstów na temat otwartości (wolnych licencji, domeny publicznej) po raz pierwszy w całości adresowany do publicznych instytucji kultury i uwzględniający ich specyfikę działania. W publikacji znajdują się między innymi porady prawne, opisy dobrych praktyk, wyjaśnienia zagadnień związanych ze stosowaniem licencji Creative Commons i domeną publiczną. Całość otwiera wywiad z Hanną Wróblewską, dyrektorką Zachęty Narodowej Galerii Sztuki. Zbiór tekstów zawiera również, przetłumaczone po raz pierwszy na język polski, rekomendacje otwartości dla instytucji kultury sformułowane przez międzynarodowe Stowarzyszenie Communia działające na rzecz domeny publicznej. Otwartość w publicznych instytucjach kultury opracowali eksperci Creative Commons Polska i Centrum Cyfrowego: Justyna Hofmokl, Alek Tarkowski i Kamil Śliwowski. Publikacja dostępna pod adresem: Laboratoria mediów Publikacja jest jednym z działań projektu Edulab laboratorium lokalnych zastosowań mediów przeprowadzonego przez IKM w partnerstwie z Uniwersytetem Gdańskim w ramach MediaLab Gdańsk. W tekstach znajdują się refleksje na temat działań z młodzieżą popartą przykładami inicjatyw realizo- 17

10 Blog Forum Gdańsk, Maria Czubaszek fot. Rafał Czajka Debata o ACTA, Michał Boni fot. Katarzyna Mejna 18 wanych w ramach Akademii Orange, jak przygotowany przez kulturoznawczynię i politolożkę Annę Marię Miler tekst pt. Zabierz głos! edukacja medialna dzieci i młodzieży. Piotr Siuda, socjolog, skupił się na edukacji nieformalnej, współpracy fanów i przestrzeniach przyciągania, przygotowując artykuł Przestrzeń pozytywnego <>, czyli popkulturowo-internetowy obszar edukacji nieformalnej. W tekście Zwrot cyfrowy w edukacji historycznej Marcin Wilkowski, historyk, zauważa potrzebę zmiany edukacji historycznej w kontekście przemian związanych z rozwojem mediów i cyfryzacją, proponując nowy model edukacji w zakresie historii. Grzegorz D. Stunża, pedagog, przygotował artykuł Medialab wyjść poza edukację formalną, gdzie próbuje łączyć wnioski z pracy nad projektem,,cyfrowa Przyszłość z potencjałem edukacji w ramach medialabów. Wszystkie teksty, choć poruszają różnorodne wątki, a do tego zostały przygotowane przez autorów zanurzonych na co dzień w teorii i praktyce różnych dyscyplin, mają wspólny mianownik w postaci propozycji wychodzenia poza dotychczasowe struktury formalnego kształcenia, a także wskazania na nowe możliwości cyfrowej, prowadzonej niehierarchicznie komunikacji. Publikacja do pobrania ze strony: Blog Forum Gdańsk TWÓRCÓW: 66 WYDARZEÑ: 52 ODBIORCÓW: 200 Prawie internautów on-line, ponad 200 polskich blogerów i vlogerów wśród uczestników, 66 prelegentów z Polski i zagranicy, 52 wykłady, prelekcje i warsztaty, 48 godzin konferencji, 5 ścieżek tematycznych, 2 drużyny w meczu piłki blożnej i jedno niezwykłe miasto czyli Blog Forum Gdańsk Blog Forum Gdańsk jest coroczną, interdyscyplinarną konferencją blogerów, organizowaną przez Miasto Gdańsk i Instytut Kultury Miejskiej w odpowiedzi na potrzeby blogerów z różnych środowisk. Stanowi forum wymiany opinii dla twórców najciekawszych blogów, naukowców, dziennikarzy oraz przedstawicieli środowiska mediów, biznesu i show biznesu. Trzecia edycja BFG odbyła się w dniach października na stadionie PGE Arena. Jako współorganizatorzy konferencji, jesteśmy szczególnie zainteresowani blogami poświęconymi kulturze, nauce i edukacji oraz zastosowaniu blogów jako narzędzia współpracy i platformy dyskusji. Podczas Blog Forum Gdańsk 2012 poruszona została tematyka blogosfery naukowej i edukacyjnej. W pierwszym dniu forum odbył się panel dyskusyjny pt. Nauka na blogach, czyli tablica i laboratorium w sieci, której moderatorem był Emanuel Kulczycki (Warsztat badacza komunikacji ekulczycki.pl), a udział w dyskusji wzięli: Radosław Bomba (wiedzaiedukacja.eu, radoslawbomba.umcs.lublin.pl), Łukasz Kiełban (czasgentlemanow. pl) i Piotr Peszko (blog.2edu.pl). Drugiego dnia konferencji można było posłuchać wykładu Edwina Bendyka ( polityka.pl) pt. Jak edukować za pomocą bloga?. 2.3 ACTA? Debata o wolności i własności TWÓRCÓW: 17 WYDARZEÑ: 1 ODBIORCÓW: 200 Kontrowersje wokół podpisania przez Polskę międzynarodowej umowy ACTA w 2012 roku doprowadziły do mobilizacji społecznej i wywołały szeroką dyskusję o wolności i własności intelektualnej w erze cyfrowej. Pierwsza w Polsce debata z udziałem przedstawicieli Rządu RP ACTA? Debata o wolności i własności w Internecie, której pomysłodawcą był Radomir Szumełda, została zorganizowana przez Miasto Gdańsk i Instytut Kultury Miejskiej (wówczas jeszcze jako Gdańsk 2016) 4 lutego w historycznej sali BHP na terenie Stoczni Gdańskiej. Jej celem była wymiana poglądów i prezentacja argumentów różnych środowisk. Przedstawiciele środowiska przedsiębiorców i naukowcy poruszyli również, mniej obecny w dyskursie publicznym, problem wpływu ACTA na rozwój ekonomiczny i innowacyjność polskiej gospodarki. W debacie udział wzięli: Michał Boni, Minister Administracji i Cyfryzacji, Wojciech Rafał Wiewiórowski; Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych; Piotr Żuchowski, Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Marek Frąckowiak, zastępca Dyrektora Generalnego Izby Wydawców Prasy; Maciej Barczewski, adiunkt w Katedrze Prawa Międzynarodowego Publicznego Uniwersytetu Gdańskiego; Piotr Czerski, pisarz; Tomasz Pietruszka i Kuba Bartusiak, przedstawiciele studentów, którzy zainicjowali zbieranie podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie ACTA; Marek Friedman ekspert od komunikacji crossmediowej, producent, aktywny komentator rynku mediów i nowoczesnych technologii; Arkadiusz Jadczak przedsiębiorca internetowy, ekspert w dziedzinie bankowości elektronicznej i mobilnej; Michał Wroczyński przedsiębiorca, ekspert ds. nowych technologii, transhumanista; Tomasz Węgrzyński, wiceprezes Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej; Maciej Sandecki dziennikarz Gazety Wyborczej; Krzysztof Szerkus, Pełnomocnik Terenowy Rzecznika Praw Obywatelskich w Gdańsku; Tomasz Nadolny, przedsiębiorca, specjalista ds. social media i Radomir Szumełda, pomysłodawca debaty. Moderatorem był Mikołaj Chrzan, zastępca redaktora naczelnego Gazety Wyborczej Trójmiasto. Wydarzenie było szeroko komentowane w mediach ogólnopolskich, w Sali BHP zgromadziło się ok. 200 osób. Debatę można było także śledzić on-line.

11 Gala Europejski Poeta Wolności fot. Łukasz Unterschuetz DziaŁania międzynarodowe 3.1 Corners TWÓRCÓW: 70 WYDARZEŃ: 70 ODBIORCÓW: 600 (...) To niezwykle interesujące patrzeć na bliskie nam miejsca oczami innych. Niespodziewane pytania i refleksje to zmusza do spojrzenia od nowa nawet na to co wydaje nam się dobrze znane Oskar Östergren, dokumentalista, uczestnik CORNERS (Szwecja) podróż eksplorując m.in. Lublin, Sejny, Kłajpedę, Pałangę, Mierzeję Kurońską, Kaliningrad, Kaszuby i Gdańsk. Polską ekipę artystów podróżników zaangażowanych w projekt CORNERS tworzą: Katarzyna Krakowiak (sztuki wizualne), Jacek Dominiczak (architekt), Maciej Salamon (sztuki wizualne), Katarzyna Pastuszak (taniec) i Leszek Bzdyl (taniec). W ekspedycji Wschód uczestniczyła część tego zespołu: Katarzyna Pastuszak, Maciej Salamon i Jacek Dominiczak. Ekspedycja Wschód kończy I etap projektu. Podczas drugiego etapu CORNERS w latach , powstałe prace zostaną zaprezentowane w niekonwencjonalnych przestrzeniach publicznych, poza galeriami sztuki, w zakątkach (corners) całej Europy. Historie zasłyszane w jednym zakątku, zostaną opowiedziane w innym. Podróże można śledzić w Internecie: cornersofeurope.org/blog. 21 CORNERS to międzykulturowy projekt badawczo artystyczny stworzony i rozwijany przez sześć europejskich organizacji/instytucji kultury: Intercult (Szwecja), Instytut Kultury Miejskiej (Polska), Exodos (Słowenia), Pogon (Chorwacja), Umeå 2014 (Szwecja) i Drugo More (Chorwacja). Pierwsza faza projektu 4 CORNERS Research & Development to cztery ekspedycje do odległych regionów Europy. Grupa ponad 30 artystów i badaczy z 10 krajów: Polski, Chorwacji, Ukrainy, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Bułgarii, Hiszpanii, Słowenii i Serbii podróżowała po każdym z nich przez około dwa tygodnie, by poznawać i badać tamtejszą kulturalną, społeczną i polityczną aktywność obywatelską. Odbyły się 4 ekspedycje: Północ (8 21 sierpnia 2011), Kaukaz (27 września 13 października 2011), Bałkany (15 29 kwietnia 2012) oraz Ekspedycja Wschód (18 31 sierpnia 2012). Ta ostatnia została zorganizowana przez Instytut Kultury Miejskiej. Trasa objęła Ukrainę, Polskę, Litwę oraz Rosję. Rozpoczęła się we Lwowie, skąd uczestnicy i uczestniczki wyruszyli w dalszą 3.2 Europejski Poeta WolnoŚci TWÓRCÓW: 100 WYDARZEŃ: 23 ODBIORCÓW: Nagroda Literacka Europejski Poeta Wolności została ustanowiona przez Miasto Gdańsk w 2008 roku. Jej celem jest wyróżnienie wybitnych artystycznie zjawisk poetyckich podejmujących temat szeroko rozumianej wolności, jednocześnie charakteryzujących się wybitnymi wartościami artystycznymi. Przyznawaną co dwa lata nagrodę (statuetkę oraz PLN) otrzymuje poeta z kraju europejskiego, który zdaniem jury w najbardziej oryginalny sposób pisze o wolności rozumianej w kategoriach osobistych, politycznych, religijnych oraz jako prawo do ekspresji intelektualnej, uczuciowej i zmysłowej. Od drugiej edycji konkursu ustanowiona została Nagroda dla Tłumacza w wysokości PLN. Laureatem pierwszej edycji nagrody w 2010 roku został Uładzimier Arłoŭ uznawany za jednego z najwybitniejszych

12 Gala Europejski Poeta Wolności, Katarzyna Janowska fot. Łukasz Unterschuetz współczesnych poetów białoruskich, od lat solidaryzujący się z demokratyczną opozycją na Białorusi. Zwycięski tom nosi tytuł Prom przez kanał La Manche. Europejskim Poetą Wolności 2012 został Durs Grünbein za tom Mizantrop na Capri. Nagrodę dla tłumacza odebrał Andrzej Kopacki tłumacz nagrodzonego tomu. Wszystkie nominowane tomy są tłumaczone i wydawane drukiem. Każdy może się z nimi zapoznać przychodząc do Instytutu Kultury Miejskiej, gdzie dostępne są wszystkie do tej pory wydane w ramach konkursu tytuły. Laureaci Nagrody są ogłaszani po finalnym posiedzeniu Jury Konkursu, w skład którego wchodzą: Krzysztof Czyżewski, Agnieszka Holland, Paweł Huelle, Andrzej Jagodziński (sekretarz jury), Zbigniew Mikołejko, Stanisław Rosiek, Anda Rottenberg i prof. Krzysztof Pomian (przewodniczący kapituły). Festiwal Literatury Europejski Poeta Wolności poprzedzający ogłoszenie laureata Nagrody, to tygodniowe święto poezji dla mieszkańców Gdańska, z wydarzeniami otwartymi na różne grupy odbiorców, dorosłych i dzieci. To debaty, pokazy filmowe, koncerty, happeningi, gry miejskie, warsztaty i spotkania z poetami oraz tłumaczami. W ramach Festiwalu Literatury, który odbywał się w dniach marca 2012, oprócz spotkań z nominowanymi do nagrody, odbyły się m.in.: debata w Radiu Gdańsk Wolność poezji, poezja wolności, gra miejska i warsztaty dla młodzieży Wagary z poezją, Poeci Kina Europejskiego przegląd filmowy w kinie Żak, koncert młodej polskiej poezji Głośniej! w Teatrze Miniatura, debata na Uniwersytecie Gdańskim Europa zbieraczy i kolekcjonerów, debata w IKM Czy przekład zabija poezję?, debata w Dworze Artusa Poezja w kryzysie i konkurs poezji improwizowanej Zlew w Buffecie. Łącznie w wydarzeniach Festiwalu wzięło udział ok osób. Festiwal zakończyła uroczysta gala w Teatrze Wybrzeże, którą poprowadziła Katarzyna Janowska, dyrektor TVP Kultura. Za oprawę muzyczną odpowiedzialni byli Olo Walicki, Gaba Kulka, Kuba Staruszkiewicz oraz Wacław Zimpel. Z bieżącym przebiegiem konkursu można zapoznać się na stronie: Wspólny Pokój TWÓRCÓW: 15 WYDARZEŃ: 12 ODBIORCÓW: 55 Wspólny Pokój to projekt, który odnosi się do pamięci i tożsamości dawnych i obecnych mieszkańców Gdańska mającego dwie historie, które zostały napisane i brutalnie od siebie oddzielone przez nazizm i drugą wojnę światową. Obecni i przedwojenni mieszkańcy miasta wiedzą o sobie bardzo mało, czasem zupełnie nic, a ich kontakty są obciążone i często hamowane przez obawy, ból i gniew. Tym, co jest wspólne dla przeszłości i teraźniejszości Gdańska są miejsca ulice, domy, mieszkania związane z codziennością, wspomnieniami i tożsamością żyjących w nich ludzi. Właśnie w tych miejscach chcemy doprowadzić do spotkania dawnych i obecnych gdańszczan lub ich potomków. Chcemy, aby we wspólnej dla ich losów przestrzeni, we wspólnych pokojach, scalili rozerwaną historię miasta. Pierwszym etapem projektu Wspólny Pokój było seminarium z udziałem naukowców z Polski i Niemiec cykl wykładów i debat pozwalających na zbudowanie jak najszerszego obrazu Gdańska przed i powojennego oraz zdefiniowanie problemów z jakimi trzeba się zmierzyć opracowując program kolejnych jego etapów. Wśród zaproszonych gości seminarium znaleźli się m.in.: badacz dziejów społeczności żydowskiej Gdańska Mieczysław Abramowicz, pochodzący z Gdańska były Burmistrz Bremy i polityk CDU Hartmut Perschau, Peter Oliver Loew niemiecki historyk zajmujący się dziejami Gdańska; czy kuratorka polskiej i niemieckiej sztuki, dyrektor Gdańskiej Galerii Miejskiej Iwona Bigos. Program seminarium, które odbyło się w dniach września obejmował m.in. wykłady na temat historii i sytuacji dawnych gdańszczan, debatę w IKM pt. Kultura zbliżenie, współpraca, pojednanie, przykłady dobrych praktyk w pracy z pamięcią historyczną i spotkania w grupach roboczych na temat przyszłości projektu. Projekt Wspólny Pokój otrzymał oficjalne wsparcie Güntera Grassa. Skierował on specjalny list do Instytutu Kultury Miejskiej, w którym pisze: Pomysł stworzenia wspólnego pokoju, który służyłby do wymiany doświadczeń lub wspomnień obecnym i dawnym mieszkańcom Państwa i mojego rodzinnego miasta, brzmi bardzo ciekawie. Chciałbym, aby istniało wiele różnych pokoi. Takich, które byłyby częścią prywatnych mieszkań, sal lekcyjnych, lokali, kin, ratusza, może nawet szpitala. Rzecz jasna, marzy mi się również a jako pisarz mogę przecież przełamać granicę tego, co realnie możliwe aby uwzględnić nie tylko osoby obecnie żyjące, związane z naszym wspólnym miastem, lecz także jego dawnych mieszkańców, których ślady można wciąż odnaleźć lub przynajmniej wyczuć. Wspierając i życząc projektowi powodzenia, Günter Grass przesłał także napisany w 1967 wiersz Zamki na piasku. Jak dodaje: Mam wrażenie, że wspominam w nim o kilku sprawach, które mogłyby stać się tematem rozmów we wspólnym pokoju. Więcej informacji o projekcie: 23

13 Active Citizens szkolenie fot. materiały IKM Aktywna SpoŁecznoŚĆ 4.1 Active Citizens TWÓRCÓW: 5 WYDARZEÑ: 7 ODBIORCÓW: 230 Active Citizens Aktywna Społeczność to projekt, który realizujemy na Pomorzu od 2010 roku w partnerstwie z British Council i pod patronatem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Jego celem jest aktywizowanie społeczności lokalnych i wspieranie aktywnych postaw obywatelskich oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez program szkoleń dla aktywistów i aktywistek pomorskich organizacji pozarządowych, instytucji i grup nieformalnych. Oferujemy cykl warsztatów w tzw. metodzie doceniającej, wsparcie w realizacji wypracowanych podczas warsztatów projektów oraz miedzynarodową wymianę dobrych praktyk. Zadaniem uczestników i uczestniczek projektu jest przekazywanie zdobytej wiedzy i umiejętności swoim społecznościom oraz organizacjom, promowanie i wspieranie aktywnych działań obywatelskich w swoich regionach. W cyklu warsztatów, które odbywały się od stycznia do marca 2012 udział wzięło 89 osób. W efekcie zrealizowano projekty: Kaskada praw człowieka warsztaty dla edukatorów i edukatorek o prawach człowieka. 8 grudnia odbył się maraton pisania listów napisanych zostało ok. 80 listów, maraton odwiedziło ok. 40 osób i media lokalne: radio RMF MAxx, Radio Gdańsk oraz telewizja lokalna; Active Citizens. Aktywność Łączy pokolenia wykłady o zdrowiu, wycieczki przyrodniczo-kulturoznawcze po Dolnym Mieście i Wrzeszczu Górnym, zajęcia sportowe dla osób 45+ oraz młodzieży w wieku lat; Active Citizens. Projekt dla człowieka podnoszenie świadomości trójmiejskiej młodzieży na temat takich zagadnień, jak problem ubóstwa, prawa człowieka i równouprawnienie poprzez działania warsztatowe, skierowane do podopiecznych Fundacji Dr Clown i Towarzystwa Profilaktyki Środowiskowej Mrowisko Glanik oraz wolontariuszy Regionalnego Centrum Wolontariatu; Nieszablonowa Baśń. Gdańsk wielobarwny, Gdańsk wielokulturowy zajęcia dla mlodzieży przybliżające kulturę kaszubską i ukraińską na przykładzie baśni, tworzenia plakatów i malowania muralu. Przedstawicielki drugiej edycji Active Citizens Anna Maria Chojnacka i Jolanta Manska w dniach marca wzięły udział w wizycie studyjnej, której głównym celem było zaprezentowanie doświadczeń projektu Active Citizens Aktywna Społeczność w Wielkiej Brytanii. Była to także okazja do spotkania przedstawicieli organizacji/instytucji biorących udział w Projekcie AC, z 14 krajów świata. Miejsce wizyty: Londyn oraz 4 miasta w Anglii i 1 w Walii. Anna Maria Chojnacka pojechała do Exeter (Exeter CVS: Jolanta Mańska do Cardiff (Women Making a Difference: womenmakingadifference.org.uk), a Barbara Borowiak i Anna Rajca odwiedziły organizacje kobiece w Wielkiej Brytanii. 4.2 Gdañskie Dni SĄsiadów TWÓRCÓW: 120 WYDARZEŃ: 91 ODBIORCÓW: Gdańskie Dni Sąsiadów to okazja do spotkania i poznania swoich sąsiadów i sąsiadek poprzez zorganizowanie zabawy na świeżym powietrzu, spotkania przy grillu czy święta ulicy. Organizatorami są sami mieszkańcy, a IKM wsparciem i animatorem. Przygotowując i rejestrując wydarzenie na stronie internetowej projektu lub w Punkcie Informacji Kulturalnej Instytutu Kultury Miejskiej, zgłaszający otrzymują pakiet startowy pomocny w organizacji imprezy, a wysyłając relację ze spotkania, mogą wygrać nagrody. W 2012 roku prywatne spotkania w różnych częściach miasta oraz poza nim (np. w Kolniku czy Ulkowach) odbywały się niemal przez miesiąc, od 27 kwietnia do 20 maja. Najwięcej wydarzeń miało miejsce we Wrzeszczu (12) i na Stogach (10). Po kilka w Kokoszkach, Chełmie, Głównym i Starym Mieście oraz na Siedlcach i w Oliwie. Padł rekord frekwencyjny zarejestrowano 90 spotkań w 25 dzielnicach. Dane przekazane przez organizatorów wskazują, że w Gdańskich Dniach Sąsiadów 2012 wzięło udział łącznie ponad 20 tysięcy osób. Imprezy miały różne formy, od prywatnych spotkań w mieszkaniach i przydomowych ogródkach, po festyny, pikniki, gry miejskie i oczywiście wyprzedaże. Organizatorzy w ramach poszczególnych wydarzeń, przygotowali dla swoich sąsiadów szereg rozmaitych atrakcji. Popularne było wspólne grillowanie, oferowanie domowych wypieków oraz zabawy dla dzieci. W wielu miejscach dzieci prezentowały swoje zdolności artystyczne i sportowe Mali Samurajowie wystąpili na Żabiance przy Klubie Feluka, a na osiedlu Przeróbka odbywały się pokazy karate i tanecznomuzyczne występy zespołów młodzieżowych. Podczas festynów można było spotkać ratowników medycznych, którzy uczyli jak udzielać pierwszej pomocy i pielęgniarki, które za darmo mierzy- 25

14 Gdańskie Dni Sąsiadów na ul. Dickmana fot. materiały IKM Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki, zwiedzanie Biskupiej Górki fot. Elżbieta Jachlewska 26 ły uczestnikom ciśnienie. Miejsca sąsiedzkich spotkań odwiedzali też partnerzy Dni Sąsiadów Straż Miejska oraz Policja, która udostępniła swój radiowóz zwiedzającym podczas festynu na Wiszących Ogrodach. Pomysłowość organizatorów nie znała granic. Parada motocyklów i darmowe przejażdżki czekały na uczestników Dnia Radosnego Sąsiedztwa na Przymorzu, osoby myślące o przygarnięciu zwierzęcia ze schroniska miały okazję porozmawiać na ten temat z przedstawicielami Fundacji Pies i Kot podczas imprezy na Siedlcach, a na Stogach odbyła się gra miejska. Jej uczestnicy musieli odgadywać miejsca ukrycia wskazówek rozsiane po całym osiedlu. Po dotarciu do punktów wykonywali różnorodne zadania np. udzielali pierwszej pomocy, pokonywali przeszkody, układali rymowanki o osiedlu i wiele innych. Sąsiedzki podwieczorek odbył się także w Instytucie Kultury Miejskiej. 10 maja zaprosiliśmy swoich sąsiadów przedstawicieli i przedstawicielki pobliskich instytucji, organizacji pozarządowych oraz wszystkich mieszkańców okolicznych kamienic, by poczęstowali się wypiekami przygotowanymi przez pracowników i pracownice IKM oraz wysłuchali występu Natalii Grzebały, która zaśpiewała i zagrała kilkanaście kompozycji własnych oraz m.in. do wierszy, obecnej na podwieczorku, Barbary Piórkowskiej. Hasłem przewodnim czwartej edycji były wyprzedaże sąsiedzkie, organizowane wraz z partnerem strategicznym serwisem Tablica.pl. W ramach konkursu, spośród nadesłanych zgłoszeń, wybrano 10, z których każda otrzymała pomoc animatora oraz nagrodę za najlepsze stoisko. Niewyprzedane przedmioty zostały przekazane Fundacji Droga i Towarzystwu Pomocy im. św. Brata Alberta w Gdańsku. Uroczyste rozdanie nagród dla organizatorów sąsiedzkich spotkań, którzy wysłali pisemno-fotograficzne relacje na konkurs, odbyło się 25 maja, podczas Święta Miasta. Rozlosowano meble ogrodowe, śpiwory oraz pakiety z gadżetami promującymi Euro Gdańskie Dni Sąsiadów organizujemy wraz z Fundacją Wspólnota Gdańska oraz Urzędem Miasta Gdańsk. Strona projektu: Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki TWÓRCÓW: 60 WYDARZEŃ: 123 ODBIORCÓW: Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki to projekt skierowany do lokalnych społeczności. Jego pierwsza edycja miała miejsce na gdańskim osiedlu Zaspa w 2011 roku, kiedy do pełnienia roli przewodników po Kolekcji Malarstwa Monumentalnego przygotowała się grupa 30 mieszkańców. Cykl szkoleń uzupełniony został w 2012 roku o nowe zagadnienia i o program warsztatowy dla mieszkańców dzielnicy Biskupia Górka. Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki po Biskupiej Górce i Zaspie to osoby, które przeszły szkolenie i zdały egzamin pozwalający na oprowadzanie turystów po tych niezwykłych częściach Gdańska. Są to nie tylko ich mieszkańcy, ale także osoby po prostu zauroczone dzielnicami. Zaspę i Biskupią Górkę z Lokalnymi Przewodnikami i Przewodniczkami od czerwca do sierpnia 2012 odwiedziło łącznie 1117 osób. Odbyło się 114 bezpłatnych spacerów, na Zaspie 50, na Biskupiej Górce 64. Przeprowadzano również spacery w języku angielskim, m.in. dla uczestników Wolontariatu Europejskiego z programu Młodzież w Działaniu, animatorek kultury ze Szwecji oraz uczestników University of Gdańsk Model United Nations. Zwiedzający to osoby w różnym wieku. Zorganizowano spacer m.in. dla dzieci z półkolonii w wieku 6 12 lat, z Klubu Osiedlowego Maciuś czy dla dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 23, które nie tylko zwiedziły Zaspę, ale też wzięły udział w grze miejskiej przygotowanej dla nich przez przewodniczkę. Pojawiła się także grupa z warsztatów terapii zajęciowej z Pruszcza Gdańskiego i klub emerytów. Relacja Ryszarda Kopittke, przewodnika po Biskupiej Górce: Nie tylko turyści zwiedzają Gdańsk, ale i my sami. Można powiedzieć, że zamiast siedzieć w domu, spędzamy ten czas aktywnie, przy okazji się ucząc. Sam cykl wykładów dał również dużo nam przewodnikom, z niego wynieśliśmy informacje, o których wcześniej nie mieliśmy pojęcia. Mieliśmy też okazję wejść na teren zajmowany przez policję, co nie zdarza się często. (...) Najbardziej cieszyła mnie na wycieczce obecność osób, które jakieś pojęcie o Biskupiej Górce miały chodzi o osoby, które tu kiedyś mieszkały lub odwiedzały rodziny, znajomych. Od nich można było dowiedzieć się kolejnych rzeczy, czasem uzupełniali opowieść, a to również podnosiło na duchu, że wszystkie informacje, które przekazuję, są rzeczywiście prawdziwe. Relacja Katarzyny Michałowskiej, mieszkanki i przewodniczki po Zaspie: Pozytywnie zaskoczyło mnie, że malarstwo oddziałuje na każdego, bez względu na wykształcenie i wiek. Oprowadzałam dzieci od 7 do 10 lat. Dostosowałam przekaz i wprowadziłam nowe pojęcia dla dzieci, jak: Witkacy, II Wojna Światowa lub co to jest surrealizm. Dzieci fantastycznie reagowały na obrazy, aktywnie opowiadały, o tym z czym kojarzy im się dany obraz, Moim zdaniem został spełniony aspekt obcowania ze sztuką i poznawania jej. Inna grupa to grupa z terapii zajęciowej, osoby o różnym stopniu niepełnosprawności umysłowej. Świetnie odbierały sztukę, komentowały i żywo reagowały, gdy zobaczyły postaci, które z czymś im się kojarzyły. 4.4 SĄsiedzki Design TWÓRCÓW: 2 WYDARZEŃ: 3 ODBIORCÓW: 45 Pod koniec marca 2012 odbyło się głosowanie nad budżetem obywatelskim, w którym Rada Dzielnicy Wrzeszcz Dolny uwzględniła głosy mieszkańców o potrzebie rewitalizacji Placu Biskupa O Rourke, położonego między ulicami Mickiewicza, Klonowicza i Kochanowskiego. Instytut Kultury Miejskiej przedstawił Radzie Dzielnicy Wrzeszcz Dolny propozycję wsparcia pomysłów zgłaszanych przez mieszkańców poprzez zaproszenie do współpracy uznanych projektantów i profesjonalne zaprojektowanie miejsc zgodnie z funkcjami i oczekiwaniami mieszkańców. Na lokalizację projektu o nazwie Sąsiedzki design wybrano Plac Biskupa O Rourke w Dolnym Wrzeszczu. Zdecydowano również, że projekt ma powstać w ramach planowania partycypacyjnego. Spotkania z mieszkańcami prowadziła Pracownia Zrównoważone Rozwiązania. Odbyły się trzy spotkania/konsultacje/warsztaty z mieszkańcami dzielnicy Dolny Wrzeszcz, na których było od 10 do 20 osob na każdym. Wspólnie planowano, co powstanie na placu Biskupa O Rourke. Prezentacja projektu rewitalizacji odbyła się 28 maja. W spotkaniu wzięli udział projektanci: Paulina Krauza i Jacek Ryń (Razy2), Małgosia Malinowska, Filip Ludka i Tomek Kempa (Tabanda) oraz Filip Kozarski. Mieszkańcy dzielnicy, 16 listopada w głosowaniu nad budżetem obywatelskim wybrali to miejsce na budowę placu zabaw. 27

15 Streetwaves 2012 akcje artyści dzielnice 4 dzielnice 98 akcji artystycznych* 176 artystów * koncertów, wystaw, instalacji, warsztatów i innych akcji artystycznych JELitkowo PrzYmorzE oliwa Narracje fot. Dominik Werner Biskupia Górka: 29 akcji 55 artystów nowy Port zaspa 5. Sztuka w przestrzeni miasta 28 łączoną między dwiema dzielnicami lub trasy osobne. Można było zwiedzać z przewodnikami lub samodzielnie z mapkami. Szacujemy, że w zorganizowanych spacerach z przewodnikami i kuratorem wzięło udział ok 2000 osób. Przygotowana została także specjalna trasa dla dzieci Wędrujące fantasmagorie, która każdego dnia wygląda inaczej. LEtniCa PrzEróbka wrzeszcz stogi 5.1 Festiwal Narracje Instalacje i interwencje w przestrzeni publicznej TWÓRCÓW: 112 WYDARZEŃ: 72 ODBIORCÓW: Festiwal Narracje Instalacje i Interwencje w Przestrzeni Publicznej to międzynarodowy festiwal sztuki współczesnej odbywający się w ciągu czterech listopadowych nocy w przestrzeni publicznej Gdańska. Prace artystów zapraszanych na Narracje wchodzą w zakres sztuk wizualnych wykorzystujących technologię światła. Są to np. projekcje video na rozpoznawalnych bądź mniej znanych gdańskich budowlach i w ulicznych zakamarkach, video-instalacje w sklepowych witrynach czy we wnętrzach gdańskich galerii i w instytucjach kultury oraz prace wymagające interakcji publiczności. Tytuł czwartej edycji festiwalu, która odbyła się w dniach listopada Art thou gone, beloved ghost? (Czyś odeszła, ukochana zjawo?) został zaczerpnięty z utworu Lewisa Carrolla. Kurator festiwalu działający w Stanach Zjednoczonych, Kanadyjczyk Steven Matijcio zaprosił do udziału w Narracjach artystów z całego świata oraz artystów lokalnych, by wspólnie przyjrzeli się duchom, zjawom i fantomom, które na zmianę nawiedzają i definiują tożsamość Gdańska. Łącznie w festiwalu udział wzięło 112 artystów. Program oprowadzania po instalacjach rozmieszczonych na terenie Starego Miasta i terenów postoczniowych zakładał trasę Wydarzeniami towarzyszącymi zwiedzaniu instalacji były koncerty w klubie festiwalowym w Hali 49A na terenie Stoczni Gdańskiej. Zagrały Ballady i Romanse, Robert Piernikowski, Kristen, Square Pirate. W IKM odbyła się debata współorganizowana z Res Publiką Nową pt. Moje międzymieście. Zaproszeni goście Jacek Dominiczak, profesor gdańskiej ASP; Grzegorz Piątek z warszawskiego Centrum Architektury; dr Kacper Pobłocki ze ko koszki Stowarzyszenia My Poznaniacy i Marta Żakowska z magazynu Miasta starali się zdefiniować to, czym jest dzisiaj przestrzeń miasta i jak traktują ją mieszkańcy. Za przykład posłużyły im tereny gdańskiego Młodego i Starego Miasta, gdzie odbywała się IV edycja Festiwalu Narracje. Debatę poprowadził Artur Celiński z Res Publiki. Ponadto, w ramach festiwalu, w IKM odbywały się warsztaty plastyczne dla dzieci pt. Magiczna latarnia i Światła miasta prowadzone przez duet animatorek Ole!Collective oraz warsztaty Taniec w pudełku prowadzone przez Magdę Reczyńską i Patrycję Świderską. Wraz ze startem festiwalu, w Gdańskiej Galerii Miejskiej otwarto wystawę Niklasa Goldbacha Cykle, a w Instytucie Sztuki Wyspa wystawę pt. Sokrates u Duchampa. Orunia: 30 akcji 40 artystów Jelitkowo: 10 akcji 24 artystów suchanino PiECki-miGowo siedlce rudniki wzgórze mickiewicza olszynka Żabianka: 29 akcji 57 artystów orunia 5.2 Streetwaves TWÓRCÓW: 176 WYDARZEŃ: 98 ODBIORCÓW: Streetwaves to weekendowa akcja miejska, która w 2012 roku już po raz piąty wyprowadziła działania artystyczne z klubów i galerii fot. Lukasz Unterschuetz, Piotr Połoczański r aport z dzi ał alności inst y tutu kultury miejskiej st yczeń grudzień krakowiec-górki zachodn

16 Streetwaves fot. Dominik Werner Festiwal Malarstwa Monumentalnego, Klaus Klinger fot. Łukasz Głowala w przestrzeń gdańskich dzielnic. Jej celem jest pokazanie potencjału Gdańska, który znajdując się na marginesie turystycznych wycieczek stanowi jednocześnie najbliższe otoczenie większości z nas szukamy miejsc niezwykłych w dzielnicach-sypialniach, w zaniedbanych częściach miasta i osiedlach, o których wspomina się wyłącznie w kontekście planów rewitalizacji. IV edycja Festiwalu odbywała się w dniach 1 13 lipca. 5 nowych prac o łącznej powierzchni 1400 m² stworzyli: Klaus Klinger z Niemiec, szwedzkie trio Wallride, gdańszczanin Paweł Paulus Mazur, Argentyńczyk Lucas Lasnier aka Parbo (1/2 duetu artystycznego Kidgaucho) oraz Clemens Behr z Niemiec. Artyści zinterpretowali hasło Czy wszystko jest na sprzedaż?. 30 W dniach 2 3 czerwca Streetwaves zagościł na Oruni, Zaroślaku, Biskupiej Górce, Żabiance i Jelitkowie. Odbyło się 98 akcji artystycznych z udziałem 176 artystów, a wśród nich koncerty (m.in. Dick4Dick, Asia i Koty, Jacek Lachowicz, Mananasoko), wystawy, warsztaty, spotkania, wędrówki, performanse, spektakle, pikniki i szereg innych nietypowych ingerencji w przestrzeń miejską. Co roku trasę artystycznych wędrówek przemierzają setki uczestników grupy przyjaciół, wielopokoleniowe rodziny, rowerzyści, czy przyłączający się do zabawy gapie. Nie mamy precyzyjnie określonej grupy docelowej, zależy nam na każdym, kto łaknie dobrego towarzystwa, bo Streetwaves to przede wszystkim familiarna atmosfera, której służą przypadkowe spotkania, dobrosąsiedzkie rozmowy i zabawa. Uczestnicy wernisażu (13 lipca) odbyli spacer na trasie nowych murali w towarzystwie ich twórców, komentującego Jarosława Janiszewskiego i przy akompaniamencie orkiestry dętej. Uroczysty pochód zakończył się wspólnym piknikiem przy klubie Plama GAK. Od początku festiwalu do końca sierpnia Kolekcję Malarstwa Monumentalnego można było zwiedzać w towarzystwie Lokalnych Przewodników i Przewodniczek lub z pomocą specjalnie przygotowanej mapki zaspiańskich murali dostępnej bezpłatnie w IKM. Ponadto, fotografie 10 murali z zaspiańskiej kolekcji można było oglądać od 13 do 28 lipca w Warszawie na tamtejszym festiwalu Street Art Doping. Wystawa Street Art w Polsce 2012 w Galerii Jabłkowskich prezentowała zdjęcia z największych polskich festiwali poświęconych sztuce powstającej w przestrzeni publicznej Kolekcja Malarstwa Monumentalnego TWÓRCÓW: 20 WYDARZEŃ: 13 ODBIORCÓW: 325 Festiwal Malarstwa Monumentalnego Monumental Art to międzynarodowy festiwal malarstwa wielkoformatowego odbywający się co roku w okresie letnim na terenie osiedla Zaspa. W trakcie każdej edycji festiwalu na szczytowych ścianach bloków mieszkalnych powstaje kilka nowych obrazów w wybranej tematyce. Kolekcję Malarstwa Monumentalnego tworzą artyści z Polski i świata. Kolekcja do końca 2012 roku liczy 41 murali. Tworzą ją także uczniowie Gdańskiej Szkoły Muralu prowadzonej przez Rafała Roskowińskiego i dr hab. Jacka Zdybla. GSM to program edukacyjny dotyczący sztuki muralowej, skierowany przede wszystkim do studentów i młodych absolwentów Akademii Sztuk Pięknych oraz osób zajmujących się streetartem. Uczniowie zdobywają podstawy wiedzy o sztuce w przestrzeni publicznej, biorą udział w dyskusjach, doskonalą warsztat malarski i uzyskują możliwość artystycznego debiutu namalowania murali według autorskich projektów.

17 32 41 murali w kolekcji 8 murali powstało w 2012 roku. Kolekcja Malarstwa Monumentalnego na Zaspie w 2012 roku ( 5 podczas festiwalu monumental art, ) 3 wykonała gdańska szkoła muralu 15 artystów tworzyło murale w 2012 roku. 11 z polski, 2 z niemiec, 1 ze szwecji, 1 z argentyny ( ) ogółem: 42 artystów z 10 krajów tworzących całą kolekcję litrów farby użyto do wykonania murali w 2012 roku METRÓW KWADRATOWYCH POWIERZCHNI ŚCIAN BLOKÓW ZOSTAŁO ZAMALOWANYCH * Najdalej leżące kraje, z których pochodzą artyści tworzący całą Kolekcję to: Meksyk, USA, Brazylia i Argentyna Kolekcja Malarstwa Monumentalnego, mural Ryszarda Inwazji Niedzielskiego fot. Jarek Orłowiski 33

18 Rafał Roskowiński i prof. Jacek Zdybel (Gdańska Szkoła Muralu) z wykładem o zaspiańskich muralach na wrocławskiej ASP fot. materiały IKM Opera na Targu Węglowym fot. Łukasz Unterschuetz 34 Podsumowanie sezonu 2011/2012 Gdańskiej Szkoły Muralu odbyło się 20 września. Podczas wernisażu zaprezentowano pierwszy w kolekcji dyptyk pt. Hołd malarstwu polskiemu, który jest połączeniem indywidualnych wizji autorów z nawiązaniami do prac uznanych malarzy XX wieku. Uczestnicy i uczestniczki GSM w składzie: Anna Taut, Anna Wrona, Alicja Czarna, Natalia Buza, Justyna Posiecz-Polkowska, Agata Kędra, Wojciech Woźniak, Emil Goś, Michał Węgrzyn pod kierunkiem Jacka Zdybla i Rafała Roskowińskiego postanowili oddać hołd malarstwu abstrakcjonistycznemu. W ramy muralu wpletli cytaty z malarstwa Tomasza Tatarczyka, Jana Tarasina, Stefana Gierowskiego i Jana Dobkowskiego. Pracę najlepiej ogląda się ze specjalnie wyznaczonego przez artystów punktu na chodniku, z którego mural uzyskuje najlepszą perspektywę. Drugi mural tej edycji GSM znajduje się na ścianie budynku przy ulicy Nagórskiego 11c. Jest to autorska realizacja Michała Węgrzyna, która upamiętnia rocznicę 70-lecia powstania Narodowych Sił Zbrojnych, stutysięcznej formacji zbrojnej walczącej z okupantem niemieckim i sowieckim. Uczestnicy GSM realizują projekty artystyczne również w innych miastach i zagranicą. Wspólnie ze Stowarzyszeniem Wizna 1939, w dniach 1 4 maja zrealizowali malowidło ścienne na ścianie tamtejszego budynku dla uczczenia pamięci polskich żołnierzy walczących w bitwie pod Wizną we wrześniu 1939r. Projekt został objęty patronatem Instytutu Pamięci Narodowej. GSM reprezentowana przez Rafała Roskowińskiego i Wojciecha Woźniaka wykonała mural na ścianie bloku w Kiszyniowie, stolicy Mołdawii. Odsłonięcie pracy miało miejsce 6 lipca. Pierwszy mural w kraju, gdzie wciąż funkcjonuje partia komunistyczna, nosi tytuł Świat bez sierpa i młota i przedstawia Lecha Wałęsę oraz walczącą Solidarność. Praca nie tylko promuje wartości kojarzone z Solidarnością, ale również Street Art nurt w sztuce, który do tej pory nie pojawiał się na ulicach Kiszyniowa. Ponadto, w ramach programu GSM, w roku 2012 odbywały się otwarte warsztaty w klubie Plama GAK. 16 czerwca, podczas spotkania z Jackiem Wielebskim, współtwórcą Galerii Wrzeszcz i pomysłodawcą oraz koordynatorem projektu Traffic Design, uczestnicy poznawali zasady użycia typografii w malarstwie wielkoformatowym, przygotowali swój szablon oraz odbili go na ścianach Plamy. Wcześniej, w marcu odbywały się otwarte spotkania poświęcone sztuce w przestrzeni publicznej Sztuka graffiti w Polsce, które poprowadził współautor albumu Graffiti w Polsce Marcin Rutkiewicz oraz Czy napisy polityczno-społeczne na murach są formą sztuki czy tylko propagandą wizualną?, gdzie o swojej działalności opowiedział Zygmunt Błażek twórca Parszywej Dwunastki grupy osób malujących na murach napisy wolnościowe w latach osiemdziesiątych. Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu oraz Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku wraz z Gdańską Szkołą Muralu w 2012 roku nawiązały współpracę, w ramach której zrealizowana została obustronna wystawa prezentująca dorobek artystyczno-dydaktyczny w obszarze działań artystycznych w przestrzeni publicznej obu miast. Wernisaż wystawy oraz wykład pt. Gdańskie malarstwo ścienne w latach prof. Jacka Zdybla i Rafała Roskowińskiego odbył się 16 listopada we wrocławskiej Auli ASP. Artystyczna rewizyta Wrocławia w gdańskiej ASP rozpoczęła się 6 stycznia 2013 roku wernisażem i wykładem prof. Wojciecha Kaniowskiego i prof. Adama Chmielowca. 5.4 Opera na Targu Węglowym TWÓRCÓW: 1 WYDARZEŃ: 1 ODBIORCÓW: 600 Projekcje słynnych oper pod chmurką, na Targu Węglowym cieszą się ogromną popularnością nie tylko wśród melomanów. Gdańszczanie tłumnie zasiadają przed ogromnym diodowym ekranem, oglądają operę i słuchają komentarza na żywo w wykonaniu operowego eksperta Jerzego Snakowskiego. Po raz trzeci spektakl operowy najwyższej klasy zagościł na Targu Węglowym 21 lipca. Była to La Traviata Giuseppe Verdiego jedna z najczęściej wystawianych oper w doskonałej inscenizacji Willego Deckera zarejestrowana w trakcie Festiwalu w Salzburgu w 2005 roku. Projekcję śledziło ok. 600 osób. 5.5 Noc Muzeów w IKM Noc Muzeów cieszy się dużą popularnością w wielu krajach. Jest imprezą kulturalną, polegającą na udostępnianiu muzeów, galerii, instytucji kultury na jedną noc bezpłatnie bądź za symboliczną opłatą. Pomorska odsłona imprezy, którą Instytut Kultury Miejskiej koordynuje od 2009 roku, ma ogromny zasięg zrzesza kilkadziesiąt instytucji kultury, sztuki i nauki z Trójmiasta i okolic. 19 maja Noc Muzeów odbywała się w Gdańsku, Gdyni, Sopocie, Wejherowie, Tczewie, Pruszczu Gdańskim, Gniewie, na Helu, Będominie i w Waplewie Wielkim. 1 noc, ponad 50 instytucji i ponad 60 tysięcy zwiedzających tak pokrótce można podsumować Noc Muzeów w Trójmieście i okolicach w 2012 roku. W tym roku na mapie kulturalnej Trójmiasta pojawiły się także nowe obiekty, które dołączyły do naszej inicjatywy: Ośrodek Kultury Morskiej, Galeria Starych Zabawek, Parafia Ewangelicko-Augsburska, Fabryka Batycki, Faktoria Pruszcz. Dodatkowo na nowo powstałym blogu publikowano ciekawostki ze świata muzealników. Scooby Doo na tropie Dzwonu Skazańców, unikatowe stare druki z XVI XVIII w. ze strojami Hansa Weigla, making of filmu Andrzeja Wajdy Wałęsa, obserwacje astronomiczne, wspólne kręcenie filmu, parakino, skarby średniowiecza i wiele innych atrakcji czekało zwiedzających. Stałym wystawom towarzyszyła dodatkowa oferta skierowana do dorosłych i do dzieci koncerty, happeningi, rekonstrukcje historyczne, gry miejskie i konkursy. W wielu miejscach można było zobaczyć eksponaty nie prezentowane na co dzień wejść w zakątki, które zazwyczaj są niedostępne. Na zwiedzających czekała także bezpłatna komunikacja miejska. 35

19 Gdańskie Miniatury fot. Larysa Sałamacha IKM dla dzieci 6.1 Gdańskie Miniatury TWÓRCÓW: 10 WYDARZEŃ: 30 ODBIORCÓW: Gdańskie Miniatury to projekt edukacyjny, który korzystając z formy gry terenowej, pozwala odkrywać uczniom i uczennicom, ale także dorosłym zainteresowanym historią Gdańska, niezwykłe miejsca i postacie związane z miastem. Przez cztery lata zabawa miała różne formy, od gry w poszczególnych dzielnicach Gdańska, przez cykle tematyczne (Gdańsk wielokulturowy, legendy gdańskie, wielkie kobiety Pomorza), po uczęszczanie trasami proponowanymi przez same dzieci i młodzież. Gdańskie Miniatury realizowane są w cyklu szkolnym, podzielone na semestr zimowy i letni. Po każdym semestrze odbywa się uroczysty finał z udziałem najbardziej aktywnych zwiedzających i wręczenie nagród biletów wstępu do gdańskich instytucji kultury. 22 lutego, w uroczystym podsumowaniu zimowego semestru, udział wzięło ok. 100 dzieci wraz z nauczycielami i nauczycielkami. W roku 2012, w edycji Śladami legend gdańskich tematami comiesięcznych tras były: legendy Głównego Miasta (styczeń), Pobrzeża Motławy (marzec), Osieka i okolic (kwiecień), Brzeźna (maj) i Oruni (czerwiec), a od września przyglądaliśmy się wielkim kobietom w historii Pomorza na trasach zatytułowanych: Królowe i mieszczanki (wrzesień), Kobiety Wolnego Miasta Gdańsk (październik-listopad) i Działaczki Solidarności (grudzień). Autorem opisów tras jest historyk, Krzysztof Murawski. Po trasach można się poruszać samodzielnie, przy pomocy specjalnie przygotowanej mapki lub wziąć udział w zorganizowanym spacerze z profesjonalną przewodniczką Ewą Czerwińską oraz Ewą Kowalską, autorką bloga turystycznego ibedeker, która przygotowuje relacje filmowe ze spacerów i zamieszcza na blogu. Co miesiąc (wyłaczając luty, lipiec i sierpień), w zorganizowanych spacerach bierze udział ok. 160 osób. W 2012 roku spacerowało łącznie 1440 osób. By wygrać nagrody, należy wypełnić formularz on-line z pytaniami konkursowymi dotyczącymi poszczególnych tras, który co miesiąc zamieszczamy na stronie Instytutu Kultury Miejskiej wraz z opisem trasy i mapką do pobrania. W ramach Gdańskich Miniatur grupa trenerska Kapelusz Pomysłów przeprowadziła 20 września warsztaty genderowe dla młodzieży pt. W słońcu jejstorii, w których wzięło udział 30 dzieci. Prowadzące Olga Sachno-Iwaszko, Marta Tymińska, Agata Włodarczyk zachęcały do nowego odczytywania tekstów kultury pod kątem historii kobiet zgodnie ze współczesnymi metodologiami badań kulturoznawczych. 5 października do Gdańska przyjechała przedstawicielka Projektu Warszawianka Ewa Majdecka, by wspólnie z młodzieżą poszukać gdańszczanek mających ciekawe i wyjątkowe historie do opowiedzenia, zwykle pomijane i niezauważane. Z zebranego materiału dźwiękowego i wizualnego przygotowana została wystawa podsumowującą warsztaty w IKM pt. Zdrowa ciekawość światem, czyli rzecz o reportażu. W warsztatach udział wzięło 30 dzieci. 6.2 Rada Młodych TWÓRCÓW: 10 WYDARZEŃ: 13 ODBIORCÓW: 20 Rada Młodych to wspólne, realizowane w latach przedsięwzięcie Instytutu Kultury Miejskiej i Miejskiego Teatru Miniatura, w którym uczestnicy i uczestniczki metodą warsztatową tworzyli projekty kulturalne skierowane do dzieci i młodzieży. W spotkaniach rady każdorazowo brało udział 20 osób ze szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w wieku od 13 do 19 lat. Młodzież poznała też tajniki pisania wniosków o granty na projekty kulturalne i przygotowywała plany współpracy i wymian międzynarodowych z aktywnymi osobami w swoim wieku. Zajęcia odbywały się przez trzy miesiące w trybie cotygodniowym. W warsztatowy, interaktywny sposób młodzi gdańszczanie i gdańszczanki uczyli się animacji kultury, zarządzania projektem, public relations, uczestniczyli w warsztacie równościowym, a przede wszystkim dobrze się bawili. Kurs kończył się spotkaniem z gdańskimi radnymi, przedstawicielami i przedstawicielkami magistratu oraz mediami. 6.3 Sztuka (niby) obca TWÓRCÓW: 19 WYDARZEŃ: 32 ODBIORCÓW: 100 Sztuka (niby) obca to projekt z zakresu edukacji artystycznej, który dotyczył dzielnicy Dolne Miasto. Realizowany był we współpracy ze Szkołą Podstawową nr 4 i Szkołą Podstawową nr 65 oraz z Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia przez październik i listopad 2012 roku. Celem projektu było zapoznanie dzieci z ich dzielnicą jej historią, szczególnie industrializacji, i zmianami jakie przeszła oraz dania im narzędzi do wypowiadania o niej własnego zdania, kształtowania jej wizerunku i dróg rozwoju. Projekt rozpoczął się 17 października serią gier miejskich i spacerów, dzięki którym dzieci lepiej poznały swoją dzielnicę Dolne Miasto. Tropami były tu kultura, architektura, historia, a narzędziem gra miejska, którą poprowadziła przewodniczka Ewa Czerwińska. Kolejny spacer, poprzedzony warsztatami z partycypacji społecznej, poprowadził Marek Bumblis, radny z Dolnego Miasta. Pan Bumblis, jak i kolejni goście Marek Barański z Referatu Rewitalizacji w Wydziale Urbanistyki, Architektury i Ochrony Zabytków Urzędu Miejskiego w Gdańsku i Michał Szymański, szef Referatu Estetyzacji w magistracie, wysłuchali uwag najmłodszych mieszkańców i mieszkanek dzielnicy. Podczas listopadowych spacerów po mieście fabryk oraz warsztatów z designu w CSW Łaźnia, dzieci uczyły się, jak połączyć sztukę z przemysłem i co może z tego wyniknąć. Ostatnia część projektu dała dzieciom możliwość jeszcze szerszego wyrażenia swojej opinii poprzez zajęcia z dziennikarstwa społecznego i filmu video prowadzone przez gdańską blogerkę Ewę Kowalską (ibedeker.pl). Zajęcia z kamerą poprzedziły warsztaty z autoprezentacji z reżyserem Jarosławem Rebelińskim. Film będący rezultatem projektu miał premierę 26 listopada w Instytucie Kultury Miejskiej. Łącznie w serii warsztatów, lekcji, gier miejskich i spacerów wzięło udział 100 dzieci. Scenariusze lekcji, które odbyły się w ramach projektu można pobrać ze strony: 37

20 Pytanie na śniadanie, Agnieszka Kaim, Anna Urbańczyk Projekty równościowe 7.1 Bezpieczeństwo kobiet 2012 TWÓRCÓW: 7 WYDARZEŃ: 5 ODBIORCÓW BEZPOŚREDNICH: 47 STRONA INTERNETOWA: 12,583 odsłon; 5,195 wizyt ULOTKI: Celem projektu Bezpieczeństwo Kobiet 2012 zainicjowanego przez Fundację Inicjatyw Społecznych Się Zrobi! i Instytut Kultury Miejskiej było przeciwdziałanie ryzyku przemocy wobec kobiet podczas mistrzostw Europy w piłce nożnej odbywających się w Polsce i na Ukrainie. Na potrzeby projektu opracowana została strona internetowa z dostępnymi w sześciu językach poradami na temat asertywności, samoobrony, bezpieczniejszego seksu, dróg szukania pomocy w kryzysowych sytuacjach etc. W ramach akcji odbyły się także warsztaty wrażliwości genderowej i asertywności Nie znaczy nie! (24 25 marca) prowadzone przez Annę Urbańczyk (IKM) oraz warsztaty artystyczne Bez izolacji (31 marca 1 kwietnia) prowadzone przez gdańską artystkę Iwonę Zając. W projekt włączyły się liczne organizacje i instytucje partnerskie, co zaowocowało szeregiem działań towarzyszących, m.in. odbijaniem antyprzemocowych szablonów podczas Gdańskich Targów Turystycznych w Strefie Mistrzostw na stoisku Straży Miejskiej czy wydaniem 10 tys. informatorów z poradami do rozdawania w Gdańsku w czasie rozgrywek. Projekt cieszył się dużym zainteresowaniem mediów. Anna Urbańczyk (IKM) i Agnieszka Kaim ( Się Zrobi! ) wystąpiły w programie Pytanie na śniadanie w TVP2. Po zakończeniu mistrzostw Fundacja Inicjatyw Społecznych Się Zrobi! i Instytut Kultury Miejskiej przeprowadziły badania na temat bezpieczeństwa kobiet na imprezach masowych. Badanie ankietowe online zostało przeprowadzone w dniach 31 października 17 listopada. Głównym celem ankiety było zdiagnozowanie obszarów problemowych przy organizacji imprez masowych w zakresie bezpieczeństwa kobiet, zwłaszcza w aspekcie przemocy na tle seksualnym. Drugim celem było sprawdzenie zapotrzebowania na nowe porady na stronie internetowej akcji. Na podstawie wyłonionych problemów przygotowano rekomendacje dla organizatorów imprez masowych. 9 grudnia w debacie na temat przeciwdziałania przemocy wobec kobiet wokół książki Jacksona Katza pt. Paradoks macho. Dlaczego niektórzy mężczyźni nienawidzą kobiet i co wszyscy mężczyźni mogą z tym zrobić, która towarzyszyła prezentacji wyników badań, udział wzięli: dr Katarzyna Bojarska (Uniwersytet Gdański, Poradnia Zdrowia Psychoseksualnego BezTabu ), Anna Dryjańska (Fundacja Feminoteka) i Sergio de Arana (aktywista, bloger natemat.pl). Spotkanie poprowadziła Anna Urbańczyk (IKM), a wyniki badań zaprezentowała Agnieszka Kaim (Fundacja Inicjatyw Społecznych Się Zrobi! ). Obecnie projekt rozwijany jest przez Fundację Inicjatyw Społecznych Się Zrobi! pod kątem innych imprez masowych, m.in. festiwali muzycznych. 7.2 Metropolitanka TWÓRCÓW: 38 WYDARZEŃ: 7 ODBIORCÓW: Metropolitanka to projekt herstoryczny (z ang. her story jej historia, w przeciwieństwie do his story jego historia ), który opowiada o roli kobiet w historii, pomijanej w akademickich, szkolnych oraz codziennych rozmowach. Herstory, czyli historie opowiadane z perspektywy kobiet, mają pełniej odmalować dzieje trójmiejskiej metropolii i całego regionu pomorskiego. Projekt ma charakter międzypokoleniowy i jest adresowany do wszystkich grup społecznych. Patronat nad Metropolitanką objęła Pełnomocnik Rządu Do Spraw Równego Traktowania. W roku 2012 Metropolitanka skoncentrowała się na kobietach związanych z dawną Stocznią Gdańską. Zebrano informacje i współpracowano z ok. 60 osobami. W efekcie powstały trzy alternatywne trasy turystyczne po terenach postoczniowych: trasa S poświęcona działaczkom Solidarności, trasa P poświęcona pracownicom Stoczni, trasa A poświęcona artystkom tworzącym na terenie Stoczni. Można je zwiedzać z przewodniczkami lub przy pomocy specjalnie przygotowanej mapki. W zorganizowanych spacerach po Stoczni w 2012 roku wzięło udział ok. 800 osób, a 6 spacerów odbyło się w języku angielskim. Dodatkowo, trasą poświeconą działaczkom Solidarności i pracownicom Stoczni, przeszli 18 listopada uczestnicy i uczestniczki konferencji dziennikarzy studenckich Medionalia. Częścią projektu jest blog, na którym gromadzone są herstorie, które każdy może opisać, dzięki wskazówkom zamieszczonym na stronie: Informacje na temat pisania tekstów o kobiecych historiach zostały opracowane na podstawie warsztatów Historii kobiet dla edukatorek i edukatorów prowadzonych przez Ewę Furgał i Natalię Saratę z Fundacji Przestrzeń Kobiet. Warsztaty odbyły się w listopadzie w Instytucie Kultury Miejskiej, wzięło w nich udział 16 osób. Ponadto, w ramach Metropolitanki odbyły się: Dyskusja panelowa pt. Kobiety w Stoczni Gdańskiej (21 lipca), w której udział wzięły: Aneta Szyłak kuratorka i teoretyczka sztuki, Małgorzata Tarasiewicz działaczka ruchu Wolność i Pokój, Hanna Kisielnicka lekarka, organizatorka rehabilitacji w przemyśle stoczniowym Gdańska, Iwona Zając artystka oraz Anna Urbańczyk koordynatorka projektu Metropolitanka. Spotkanie poprowadziła Monika Popow, teoretyczka kultury, współtwórczyni pierwszego gdańskiego projektu herstorycznego Być kobietą we Wrzeszczu. Dyskusji przysłuchiwało się ok. 30 osób. Bezpłatne spacery dla seniorów w ramach akcji 60+kultura (30 września). Instytut Kultury Miejskiej, biorąc udział w akcji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego 60+kultura, przygotował specjalną ofertę bezpłatnego zwiedzania z przewodnikami dla seniorów i seniorek. W ramach Metropolitanki można się było wybrać na spacer po trasie pracownic Stoczni. Z akcji skorzystało 6 osób. Wernisaż wystawy prac studentów i studentek II roku Katedry Intermediów Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku zrealizowanych w ramach Metropolitanki odbył się w IKM 23 listopada. Przez półtora semestru w ramach zajęć Wstępu do Intermediów na ASP powstawały indywidualne wypowiedzi studentek i studentów. Ich prace prezentowane na wystawie w IKM opowiadały historie kobiet wplecione w historie miast i miejsc, a niektóre mocniej zaznaczały obecność kobiet w przestrzeni miejskiej. Na wernisaż przyszło ok. 50 osób. Wystawę można było oglądać do 7 grudnia. Grasz w zielone? warsztaty dla dzieci o stereotypach i rolach społecznych odbyły się 21 listopada. Poprowadziły je Elżbieta Okroy i Ewa Okroy, animatorki społeczno kulturowe i badaczki kultury. W zajęciach uczestniczyło 21 dzieci z klasy III A ze Szkoły Podstawowej nr 42 w Gdańsku. Dzieci miały okazję pracować z piktogramami, miarami i słowami. Mogły poznać 39