GAZETKA. Milanowski Uniwersytet Trzeciego Wieku Nr 19, Grudzień Nauka, to pokarm dla rozumu Lew Tołstoj

Transkrypt

1 GAZETKA Milanowski Uniwersytet Trzeciego Wieku Nr 19, Grudzień 2011 Nauka, to pokarm dla rozumu Lew Tołstoj OD REDAKTORA Kończący się rok zwykle skłania do refleksji, podsumowań, nie może ich więc zabraknąć w ostatnim numerze naszej gazety. Jaki więc był ten mijający rok? Dla mnie był to rok, w którym odkryłem na nowo Milanowski Uniwersytet Trzeciego Wieku. Jestem co prawda jego współzałożycielem, bowiem z inicjatywy członka Zarządu Towarzystwa Miłośników Milanówka Dominiki Inkielman przez siedmioma laty wyłonił się ze struktury TMM, ale tak naprawdę bliżej zaangażowałem się w jego działalność z chwilą przyjęcia propozycji redagowania naszej gazety. Z satysfakcją stwierdzam, że członkowie MU3W mają odwagę i wyobraźnię, by tworzyć program działania i wypełniać jego ramy treścią na miarę oczekiwań milanowskiego środowiska osób pięknego wieku. Bo tak naprawdę, abstrahując od kłopotów dnia codziennego, czyż nie jest rzeczą ciekawą i pożyteczną uczestniczyć w wykładach ludzi kompetentnych, którzy nie tylko ciekawie mówią, ale i dają ważne dla nas wskazówki, jak żyć, jak sobie pomóc, gdy siły już nie tak wielkie lub nękają choroby. Ba, nawet podpowiadają jak pogłębiać więzy rodzinne, jak sobie radzić z niekiedy niesfornymi wnukami, czy też podpowiadają w wykładach dot. prawa rodzinnego, jak postąpić w tej czy innej konfliktogennej sprawie rodzinnej. Relacje z niektórych zajęć, które potwierdzają moje słowa znaleźć można również i w tym numerze gazety (np. s. 6 Spowolnienie procesów starzenia się). Powodem mojego szczególnego zadowolenia jest to, że rolę jaką odgrywa nasz MU3W dostrzega się na najwyższym szczeblu, czego przykład znajdziecie w relacji z udziału naszych przedstawicieli prezesa Dominiki Inkielman i członka Rady Programowej prof. dr hab. Michała Inkielmana w debacie publicznej w Pałacu Prezydenckim na temat Społeczeństwo obywatelskie kapitał społeczny (s. 8), czy coraz częstsze pojawianie się informacji o naszej działalności w mediach. Warto też pamiętać, że wśród wykładowców mijającego roku znaleźli się dwaj doradcy prezydenta RP: prof. dr hab. Grzegorz Kostrzewa-Zorbas - doradca Prezydenta RP w Zespole Doradczo-Konsultacyjnym Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego i Henryk Wujec doradca ds. społecznych. Wreszcie kolejny powód do zadowolenia i satysfakcji to rosnąca ilość wejść na nasze strony (ponad 15 tys. miesięcznie!) i wzrastające zainteresowanie gazetą w środowiskach Polonii. Nadchodzące listy z ciekawymi opiniami, m.in. z Kanady, USA, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Rosji, Niemiec i Holandii omówimy w następnym numerze. Ostatni tegoroczny numer gazety zdominował jedwab i chyba dobrze, bo jego symbolika, jak wyczytałem w uczonych publikacjach, wiąże się z delikatnością uczuć do bliźnich, pogodą ducha, nadzieją na lepsze jutro. Niech więc w tym nadchodzącym roku ta piękna symbolika, jakże bliska nam, milanowianom, przełoży się ponownie na praktyczne działanie w ramach naszego MU3W. Andrzej Pettyn Spis treści Od redaktora... 1 Społeczeństwo obywatelskie - wykład. 1 Życzenia Świąteczne... 2 Krzysztof i Barbara - salonik literacki.. 2 O Pieśniach nabożnych... 4 Spowolnienie procesów starzenia się... 6 MU3W uczestniczy w Debacie... 8 Rodowód z jedwabiu... 9 Jedwab z Milanówka O pamiętnikach Beaty Nehring...13 Muzeum Powstania Warszawskiego MU3W w mediach Nie całkiem serio Program do końca semestru Henryk Wujec. fot. M.I. Wykład MU3W: Społeczeństwo obywatelskie - szanse i zagrożenia Spotkanie z doradcą Prezydenta RP ds społecznych Coraz częściej, w programie MU3W, pojawiają się wykłady z zakresy politologii. 30 listopada licznie przybyli na kolejny wykład, nie tylko słuchacze uniwersytetu, ale też goście (obecny był burmistrz Milanówka Jerzy Wysocki). Uczestnicy mieli okazję wysłuchać refleksji Henryka Wujca na temat społeczeństwa obywatelskiego. To wielkie szczęście, że udało się zaprosić do Milanówka doradcę Prezydenta RP do spraw społecznych. Pan minister przedstawił problem niezwykle ciekawie, bo książkowe definicje i język naukowy zostały zastąpione przykładami z historii opozycji w PRL-u, a przecież są to jeszcze żywe doświadczenia 1 większości z przybyłych, jak i samego prowadzącego. Henryk Wujec czynnie działał w strukturach KOR-u i Solidarności Czego dowiedzieliśmy się na wykładzie? Nikt nie miał wątpliwości, że budowanie społeczeństwa obywatelskiego jest zasadne. Kraj gdzie społeczność cechuje się wysokim stopniem zaangażowania w sprawy życia ogółu i zdolnością do samoorganizacji można nazwać rozwiniętą demokracją. Pan minister wykazał, że w czasach ciężkich Polacy są zdolni do takiego wysiłku. Pierwszym krokiem ku społeczeństwu obywatelskiemu było powołanie Komitetu Obrony Robotników w 1976 roku. Sieć powiązań społecznych objęła inteligencję. Prócz istotnego wsparcia moralnego ważna też była pomoc prawna (zaufanych adwokatów) i materialna. Kolejny krok to organizowanie związków zawodowych. Kluczowy jest tu oczywiście rok Zaczęto wciągać do tego ogromnego projektu coraz większe masy ludzi. Celem było oczywiście obalenie panującego ustroju.

2 Zwieńczeniem dzieła były projekty wprowadzenia struktury samorządowej, która to ostatecznie pozwoliłaby jak największej grupie ludzi decydować o własnych sprawach. Niestety. 13 grudnia 1981 roku te pomysły odsunięto w czasie. Na narodziny III Rzeczpospolitej trzeba było poczekać jeszcze osiem lat, jednak to się udało. Był to triumf społeczeństwa obywatelskiego. Jakie wnioski można wysnuć? Nie możemy się jeszcze czuć usatysfakcjonowani polskim poziomem świadomości celów społecznych, gospodarczych i politycznych. Frekwencja wyborów i referendów jest najlepszym przykładem. Sprawdziliśmy się w czasach, gdy potrzebne było obywatelskie nieposłuszeństwo, lecz teraz istotne jest szerokie aktywizowanie ludzi do działalności lokalnej. Niech inicjatywy oddolne będą coraz powszechniejsze. Nie czekajmy aż władze same postawią nowy plac zabaw, ustawią znaki lub zainteresują się aktywnością seniorów. Trzeba zrozumieć, że sami też mamy na to wpływ, a przecież my wiemy, co jest najbardziej potrzebne w naszej okolicy. Henryk Wujec zapewniał, że te problemy są przedmiotem troski i przygotowywane są projekty reform Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, który ma wspierać działalność organizacji pozarządowych. Poza tym Kancelaria Prezydenta jest miejscem spotkań z przedstawicielami forów dialogu obywatelskiego. Michał Pavlovs Życzenia Świąteczne Aby Święta były wyjątkowymi dniami w roku, by choinka w każdych oczach zalśniła blaskiem, By kolacja wigilijna wniosła w serca spokój a radość pojawiała się z każdym nowym brzaskiem. By prezenty ucieszyły każde smutne oczy, by spokojna przerwa ukoiła złość By Sylwester zapewnił szampańską zabawę, a kolędowych śpiewów nie było dość! życzy Zarząd Milanowskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku 18 listopada 2011 roku słuchacze MU3W spotkali się z dr Waldemarem Smaszczem autorem książki Krzysztof i Barbara.. podobni jak dwie krople łez. Przez ponad dwie godziny słuchaliśmy z zapartym tchem opowieści o miłości, miłości kobiet do Krzysztofa Baczyńskiego, Jego do kobiet, poezji, ojczyzny. Była to przepiękna opowieść o poecie czasów wojny, który mając niespełna 23 lata zginął na samym początku Powstania Warszawskiego 4.VIII 1944 roku. Największą miłością Krzysztofa, oprócz Basi, była jego matka, Stefania z domu Zieleńczykówna. Przyszłego swojego męża - Stanisława Baczyńskiego poznała we Krzysztof i Barbara.. podobni jak dwie krople łez 2 Lwowie. Zakochali się w sobie i nie zważając, że oboje są studentami, bez stałej pracy i stałych dochodów, pobrali się w 1912 r. Nie było to szczęśliwe małżeństwo. Ojciec Krzysztofa zaangażował się w walkę na froncie i w dywersji. Często nie było go w domu, a Stefania sama musiała borykać się z niedostatkiem, poronieniami i śmiercią maleńkiej Kamili. Gdy w 1921 roku rodzi się Baczyńskim syn, wydawałoby się, że już nic nie stoi na przeszkodzie stabilizacji rodzinnej. Niestety, różnice charakterów, temperamentów,

3 niedopowiedzenia, zadawnione żale utrudniają, a nawet uniemożliwiają zgodne współżycie małżeńskie. Kilkakrotnie Stefania odchodzi od męża, nawet z ośmiomiesięcznym Krzysztofem wyjeżdża do Białegostoku, pracuje na pensji. Jednak choroba malca i niemożność pogodzenia pracy z opieką nad synkiem (trudności w znalezieniu niani) wszystko to zmusza panią Stefanię do powrotu do Warszawy. Małżonkowie żyją obok siebie, atmosfera w domu nieprzychylna, a mały Krzysztof musi w tej sytuacji funkcjonować. Krzysztof jest chorowitym i nadwrażliwym chłopcem. Cierpi na alergię, astmę, często się zaziębia. Matka na niego chucha i dmucha, jest nadopiekuńcza, nie spuszcza go z oczu. Wyjeżdża z nim nad morze, w góry, a nawet do Szwajcarii. Ten wyjazd w 1929 r. później owocuje przepięknym utworem lirycznym Na moście w Avignon, który po latach wzbogacony o muzykę A. Zaryckiego doczeka się w 1965 r. pięknej interpretacji Czarnego Anioła Polskiej Piosenki - Ewy Demarczyk ( Sur le pont d Avignon ). Ale wróćmy do relacji między matką a synem. Za troskę i miłość matki syn odpłaca jej też wielką miłością. Stała izolacja od rówieśników i ciągłe przebywanie wśród dorosłych kształtuje Krzysztofa jako chłopca nad wiek dojrzałego, świetnie znajdującego się wśród dorosłych. Właśnie ta nadopiekuńczość matki jest między innymi przyczyną konfliktu małżeńskiego. Ojciec Krzysztofa był zwolennikiem twardego wychowania i nawet udało mu się przekonać żonę do samodzielnego wyjazdu 16-letniego syna do Zakopanego. W latach roku Krzysztof wyjeżdża na wakacje do Dalmacji. Przeżywa tam zauroczenie Południem i młodszą od niego Anną Żelazny oraz Zuzanną Chuweń. Anna pochodzi z Jasła, jest córką lekarza i dyrektora szpitala, a Zuzanna mieszka we Lwowie. Anna staje się pierwszą wielką miłością Krzysztofa. Nie wiadomo, czy odwzajemnioną, nie ma żadnych śladów ewentualnej korespondencji. O tej miłości pisze Baczyński w Poemacie o Chrystusie dziecięcym, czy Autobiografii. Anna w swoich wspomnieniach mówi o epizodzie jest bardzo dyskretna, trochę na temat swojej znajomości z poetą opowiada swemu mężowi Stefanowi Morawskiemu. Dziwna to była miłość - młodzieńcza, niedojrzała, niespełniona. Zuzannie, piętnastoletniej trzpiotce dedykuje młodziutki poeta wiersze miłosne jak Nokturn, czy zbiór wierszy wyspa szczęścia. 1.XII.1941 roku w poniedziałek poznał Krzysztof Barbarę Drabczyńską. Była to miłość od pierwszego wejrzenia - piękna, spontaniczna, świata poza sobą nie widzieli. 4.XII.1941 roku Barbara zaprasza Krzysztofa na swoje imieniny, Krzysztof oświadcza się Barbarze i zostaje przyjęty. Krzysztof ma wtedy 21 lat, a Basia 19 i jest w klasie maturalnej. 3.VI.1942 roku w kościele św. Trójcy na Solcu odbywa się ślub Krzysztofa i Barbary. Młodzi zamieszkują wraz z matką Krzysztofa, która niechętna jest Barbarze, dochodzi do częstych scysji i nieporozumień. Trudno jest się pani Stefanii pogodzić, że swoją miłością do syna musi się dzielić z inną kobietą. Ostatecznie wyprowadza się od młodych nie chcąc być przyczyną małżeńskich niesnasek. Miłość kwitnie, Baczyński poświęca swej ukochanej żonie przepiękne erotyki i liryki miłosne. Biała magia, Erotyk, Kobieta, którą kochałeś, czy Niebo złote ci otworzę, to przepiękny cykl wierszy miłosnych. Jest wojna, Kamil angażuje się w pracę w konspiracji, powstaje wielki cykl wierszy, który w roku 1965 na Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie wyśpiewa pod tytułem Wiersze wojenne Ewa Demarczyk, muzykę skomponował Zygmunt Konieczny. Baczyński zaangażował się w pracę podziemną, wtedy właśnie pisze kilka wierszy żołnierskich, z których najbardziej znanych jest Maszeruje pluton i Barbara, śpiewana później w bazach leśnych i w czasie Powstania Warszawskiego. Młodzi małżonkowie spodziewają się dziecka, jest to dla nich wielka radość, a jednocześnie strach, strach o życie własne i nienarodzonego dziecka. 1.VIII.1944 roku Powstanie zaskakuje Krzysztofa Baczyńskiego w Śródmieściu na Focha gdzie przyłącza się do obrony Ratusza i Pałacu Blanka. Właśnie tam 4.VIII Krzysztof Baczyński zostaje ugodzony kulą w głowę przez niemieckiego snajpera. Pochowano go z innymi poległymi na dziedzińcu Ratusza. A Basia? Basia pierwszego sierpnia wybiera się do swoich rodziców. Powstanie zaskakuje ją na Piłsudskiego, niedaleko Ratusza, wśród którego obrońców był jej mąż. Dociera do rodziców następnego dnia, a 26 sierpnia w trakcie nalotu przechodząc przez podwórze, zostaje ranna w głowę spadającym odłamkiem szyby. Okruch szkła uszkadza mózg. W warunkach wojennych, mimo, że Basia przebywa w polo- Grób Krzysztofa Kaamila i Barbary Baczyńskich na Cmentarzu Wojskowym na Powazkach. Fot. C. Piwowarski wym szpitalu, nie ma szans na przeżycie. 1 września 1944 umiera trzymając w ręku tomik wierszy Krzysztofa i dyplom ukończonej 25 maja 1944 roku podchorążówki. W niecały miesiąc po śmierci Krzysztofa Basia spotyka się z nim w niebie. Matka Krzysztofa, pani Stefania, długo nie dopuszcza do siebie myśli o śmierci swego ukochanego jedynaka, dopiero podczas ekshumacji, gdy rozpozna Krzysztofa medalik od pierwszej komunii z wyrytymi inicjałami - dotrze do niej tragiczna prawda. 3

4 Krzysztof i Barbara podobni do siebie jak dwie krople łzy, zawsze młodzi, dwudziestoletni po wojnie spoczną w jednym grobie na Wojskowych Powązkach wśród poległych przyjaciół z Szarych Szeregów, i baonu Zośka i Parasol. * Na długo pozostanie nam w pamięci spotkanie z dr Waldemarem Smaszczem i jego opowieść o pięknych dwudziestoletnich, która splata się dramatycznie z czasami krwi i pożogi oraz z elementami najczystszej liryki, której autorem był Krzysztof Kamil Baczyński, a którego twórczość należy do kanonu polskiej poezji i wyśpiewywana jest przez największych artystów piosenki poetyckiej - Ewę Demarczyk czy Grzegorza Turnaua. Elżbieta Przeździecka O Pieśniach nabożnych Franciszka Karpińskiego (w 225-tą rocznicę powstania pierwszych utworów) W przyszłym, 2012, roku minie 225 lat od powstania pierwszych pieśni, które zapoczątkowały zbiór Pieśni nabożnych Franciszka Karpińskiego, jednego z najwybitniejszych poetów polskich. Podobne rocznice sprzyjają zazwyczaj pogłębionemu zainteresowaniu pisarzem, jego biografią oraz twórczością. Niestety, od lat autor Laury i Filona i wielu równie popularnych niegdyś sielanek, nie cieszy się zainteresowaniem badaczy, a i niewielu już dzisiaj czytelników sięga po jego książki; dodajmy jeszcze i to, że niełatwo do nich dotrzeć, gdyż rzadko bywają wznawiane. Nawet jednak gdybyśmy przyjęli, że pozostał jedynie kartą w historii literatury, to przecież nie można kwestionować jego wysokiej rangi w naszej kulturze duchowej. Urodził się na Pokuciu, a jego ziemia rodzinna od dawna nie jest już w granicach Rzeczpospolitej. Mogłaby upomnieć się o niego Warszawa, dokąd przybył w 1780 roku, poprzedzony sławą największego sielankopisarza i poety serca, jak go nazywano. Ale Karpiński dodajmy bezstronnie nie czuł się nigdy dobrze w stołecznym zgiełku. Pozostał w gruncie rzeczy poetą prowincji, nie nadawał się na autora dworskiego, gubił się w sieci pochlebstw i intryg. W głośnym wierszu Powrót z Warszawy na wieś napisał: Com zyskał, na wysokie pańskie pnąc się progi! Gdzie po śliskich ich stopniach obrażając nogi, Nic się z moim lepszego nie zrobiło stanem, Prócz marnego wspomnienia, że gadałem z panem. [...] Tak więc najbardziej predysponowanym miejscem, gdzie powinno się pamiętać o Karpińskim i dbać, aby nigdy nie utracił należnej sobie pozycji w panteonie narodowych poetów wydaje się... Białystok. Miasto to wprawdzie dość nieoczekiwanie pojawiło się w biografii sławnego już wówczas poety, ale tu właśnie powstało i ukazało się (w roku 1792 w pobliskim Supraślu) ostatnie wielkie dzieło Karpińskiego-liryka, Pieśni nabożne. Po nieudanym związku z dworem księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego, rywalizującego wręcz z otoczeniem Stanisława Augusta, i wyraźnym zawodzie, jaki spotkał przybysza z Pokucia ze strony króla, otaczającego przecież możną opieką artystów i pisarzy, Franciszek Karpiński zbliżył się do Izabeli z Poniatowskich Branickiej, siostry ostatniego monarchy i wdowy po hetmanie wielkim koronnym Janie Klemensie Branickim. To ona zaprosiła poetę na letnie miesiące do Wersalu Północy, jak nazywano wspaniałą, iście królewską rezydencję Branickich w Białymstoku. 4 W ten sposób w latach cztery letnie sezony spędził Karpiński w mieście Branickich. Zapewne mogłoby okazać się to jedynie epizodem w jego długim, 84-letnim życiu, gdyby nie wspomniane dzieło, jakie wówczas powstało, a przynajmniej znaczna jego część. Zachował się na szczęście bezcenny jeden, jedyny dokument - list Franciszka Karpińskiego do ks. Marcina Poczobuta, rektora Akademii Wileńskiej. Nie chodzi nawet o sam list (chociaż jest ważnym dowodem, jak serdeczne stosunki łączyły uczonego i poetę), lecz j e d n o z d a n i e, dopisane na zasadzie post scriptum: Za wiersze przysłane dziękuję; przyłączam moje pieśni dla pospólstwa, które tu zrobiłem i śpiewać je wkrótce w kościele będą. Po tym przypisku zamieścił autor teksty trzech pieśni: Porannej Kiedy ranne wstają zorze, Podczas pracy Boże, z Twoich rąk żyjemy oraz Wieczornej Wszystkie nasze dzienne sprawy. To niekwestionowany dowód, że właśnie w Białymstoku podjął poeta zamiar, który nie w pełni powiódł mu się w Warszawie. Franciszek Karpiński, uważany najczęściej za poetę sentymentalnego, sielankopisarza, należał przecież do wybitnych ludzi swojej epoki i w różnych swoich pismach podejmował ważne zagadnienia związane z ideą odrodzenia upadającej ojczyzny. Spędziwszy wiele lat życia na niewdzięcznej guwernerce w bogatych domach, miał świadomość, że największe nadzieje można łączyć z młodym pokoleniem, wolnym od dawnych obciążeń, dobrze wykształconym, zdolnym do wysiłku i poświecenia. Dlatego tak blisko związał się z pijarami, którzy uczynili najwięcej dla reformy szkolnictwa. To na ich prośbę przystąpił do tłumaczenia Psalmów na język polski, z przeznaczeniem głównie do użytku szkolnego. Tak uzasadniał celowość tego przedsięwzięcia: Przeto zdałoby się, chcąc połączyć nabożeństwa nasze z pożytkiem, ażeby młodzież krajowa zamiast niektórych marnie poskładanych pieśni naszych, na codziennych nabożeństwach wybrane psalmy Dawidowe śpiewała; tym sposobem nie tylko by się do szanowania wielkiego Boga pobudzała, ale razem od dzieciństwa uczyłaby się wyrazów mocnych i wysokich, które by do dalszej wymowy prawdziwą drogę uściełały. Karpiński przypomniał tym samym, jak ważną rolę w polskiej duchowości odgrywały od początku pieśni kościelne, od Bogurodzicy począwszy.

5 Ks. Jakub Wujek, znakomity tłumacz Biblii na język polski i wielki kaznodzieja, nazwał Bogurodzicę naszym pierwszym katechizmem. Żałować należy, że od czasów renesansu zanikała świadomość wagi tych najpowszechniej znanych tekstów literackich, kształtujących zarówno religijność Polaków, jak i ich poczucie narodowe oraz wrażliwość estetyczną. Także wielcy ludzie oświecenia pominęli ten aspekt reformy języka polskiego i narodowej edukacji; poza Franciszkiem Karpińskim... Niestety, mimo wytężonej pracy, przekład całości Psalmów okazał się zadaniem nie do udźwignięcia. Poeta tylko część z nich przełożył na nowo, wiele jedynie przerobił, niewiele zmieniając w tekstach czerpanych z Psałterza Dawidów Jana Kochanowskiego, niektóre przedrukował w niezmienionej postaci, a także sięgnął po współczesne tłumaczenia Franciszka Dionizego Kniaźnina. Sam chyba miał świadomość, że nie sprostał wielkiemu wyzwaniu i zapewne właśnie dlatego przystąpił do pracy nad Pieśniami nabożnymi. W s p ó ł c z e s n y czytelnik może zastanawiać się, dlaczego autor nazwał powstałe utwory pieśniami dla pospólstwa. Określenie to dzisiaj ma wydźwięk pejoratywny. Już w XIX stuleciu używano raczej zwrotu dla ludu. Zakładano więc, iż są to teksty pisane z nastawieniem na odbiorców niewykształconych, zapewne w ogóle nieobcujących ze słowem pisanym. Takie utwory musiały być powszechnie z r o z u m i a ł e. W przypadku Karpińskiego co chciałbym szczególnie podkreślić owe ułatwienia dotyczyły nie wszystkich utworów i jedynie ich warstwy językowej, w żadnej zaś mierze teologicznej. Doskonałym przykładem jest najwybitniejsza pieśń zbioru arcykolęda Bóg się rodzi, zwłaszcza jej pierwsza strofa, która należy do najznakomitszych wierszy polskich. To niezwykłe spiętrzenie paradoksów można by uznać za mistrzowski zabieg artystyczny, gdyby nie kontekst pozostałych strof, a nawet całego zbioru. Nie o efekty estetyczne szło wszak autorowi, lecz o jak najpełniejsze wyrażenie istoty Bożego Narodzenia. I właśnie te paradoksalne sformułowania doskonale zakreśliły nieogarniętą wręcz przestrzeń, tak wielką można powiedzieć że potrafiła oddać zarówno potęgę Boga, jak i Jego uniżenie. Pozostałe strofy, mówiące już o obecności Bożej Dzieciny na ziemi wśród ludzi, mają zupełnie inny charakter. Warto też zwrócić uwagę na ewangeliczny wymiar owego sformułowania dla pospólstwa. Jezus 5 wielokrotnie powtarzał, że ci najmniejsi są najbliżsi Bogu. Św. Mateusz Ewangelista zapisał takie słowa Chrystusa: Wysławiam Cię, Ojcze, Panie nieba i ziemi, że zakryłeś te rzeczy przed mądrymi i roztropnymi, a objawiłeś je prostaczkom. Tak, Ojcze, gdyż takie było Twoje upodobanie (Mt 11,25-26). Franciszek Karpiński w Pieśniach Nabożnych pozostał wierny temu ewangelicznemu przesłaniu. Z niezwykłą prostota pisał: Kiedy ranne wstają zorze, Tobie ziemia, Tobie morze, Tobie śpiewa żywioł wszelki, Bądź pochwalon Boże wielki! A człowiek, który bez miary Obsypany twymi dary, Coś go stworzył i ocalił, A czemuż by Cię nie chwalił? [...] Niby w Księdze Rodzaju, najpierw jest tu mowa o ziemi i morzu oraz wszelkim żywiole, chwalących Boga, a dopiero później o człowieku, s t w o r z o n y m wszak na końcu. On jeden jednak został obdarzony świadomością, kim jest Ten, co go stworzył i ocalił. Skoro więc całe stworzenie wielbi swego Pana, to jakby mógł nie uczynić tego człowiek? I taka jest wymowa wielu pieśni, zdumiewających powtórzę prostotą wyrazu i głębią teologiczną. Nie możemy z całą pewnością powiedzieć, gdzie i kiedy powstały Pieśni nabożne, poza trzema wymienionymi w liście do ks. Poczobuta. Ale z całą pewnością zostały wydane w 1792 roku w Supraślu, w oficynie oo. bazylianów; zapewne więc napisał je autor w Białymstoku. Stąd ten niezwykły śpiewnik należy uznać za dzieło ziemi białostockiej, co od niedawna upamiętnia dostojna tablica w starym kościółku farnym. Franciszek Karpiński niemal połowę życia spędził w Białymstoku oraz bliższych i dalszych okolicach w Zabłudowie, Kraśniku na skraju Puszczy Białowieskiej, wreszcie Chorowszczyźnie nieopodal Wołkowyska, gdzie zmarł, a pochowany został przed kościołem parafialnym w Łyskowie. 16 września 2000 roku o godzinie 9.00 Ksiądz Arcybiskup Stanisław Szymecki, ówczesny metropolita białostocki, odprawił w starej farze, gdzie po raz pierwszy zabrzmiały przed ponad dwustu laty Pieśni nabożne, Mszę św. dziękczynną za życie i dzieło Franciszka Karpińskiego. Po jej zakończeniu wraz z ówczesnym

6 metropolitą gdańskim, abp. Tadeuszem Gocłowskim, odsłonił wspomnianą tablicę pamiątkową, a potem, w historycznym pałacu Branickich, gdzie pieśni powstały, miała miejsce prezentacja pomnikowej edycji utworów poety i książki o nim, przygotowanej przez białostockie wydawnictwo Łuk. Dzieło to otrzymał już wcześniej Ojciec Święty Jan Paweł II jako dar Archidiecezji Białostockiej z okazji Wielkiego Jubileuszu Chrześcijaństwa podczas Narodowej Pielgrzymki. Waldemar Smaszcz Motto: Ludzie zwykle lepiej traktują samochody i mieszkania niż siebie samych. Opieki nad sobą wymagają od rodziny oraz służby zdrowia. Z. Kuśnierz Wykład i seminarium na temat praktycznych metod przeciwdziałania starzeniu się oraz praktycznego zastosowania zdrowego stylu życia - poprowadził Pan Zbigniewem Kuśnierz. Temat był bardzo interesujący, frekwencja duża, ponieważ każdy marzy o tym by być zdrowym pięknym i bogatym, a to wszystko jest możliwe w każdym wieku jak przekonywał nas Pan Zbigniew podając mnóstwo przykładów i wzorując się na mądrych tego świata zgłębiających temat gerontologii czyli nauki o procesach starzenia. Wykład MU3W: Spowolnienie procesów starzenia się Zbigniew. Kuśnierz edukował nas bardzo starannie, informując o przeprowadzanych badaniach naukowych w tej dziedzinie, bo jak się okazało temat jest bardzo interesujący i na czasie. Wiadomo, że lepiej jest zapobiegać niż leczyć, szczególnie dla nas jest to tak istotne wziąwszy pod uwagę naszą służbę zdrowia oraz ceny leków. My, tylko my odpowiadamy za nasze bóle i choroby - za nasze przedwczesne starzenie się. Spożywamy posiłki przez siebie przygotowane nieprawidłowo, na ogół ze złych produktów, powielamy złe nawyki żywieniowe, a to jest właśnie przyczyną wielu chorób. Hindusi długowieczni, którzy żyją w dolinie Chunza nie znają chorób, średnia długość życia wynosi 120 lat, są wegetarianami, ich jadłospis jest bardzo ubogi, a produkty nieprzetworzone np. latem jedzą surowe warzywa i owoce. My wiemy, że od umiaru w jedzeniu jeszcze nikt nie umarł, umiera się zwykle z powodu nieposkromionego apetytu na wszystko co niezdrowe, a największym wrogiem jest cukier, mięso i produkty rafinowane, o czym przekonywał nas Pan Zbigniew. Wszelkie informacje na temat zdrowego żywienia oraz przepisy potraw znajdziemy w książkach dr. Ewy Dąbrowskiej Ciało i ducha ratować żywieniem i Ruth Kunz Bircher Kuchnia naturalna. Ewa Rutkowska Pełna sala zainteresowanych długowiecznością. Fot. M.I Główne elementy profilaktyki gerontologicznej to aktywizacja fizyczna, psychiczna, społeczna oraz właściwe odżywianie. Podczas spotkania z Panem Zbigniewem przekonaliśmy się, że jesteśmy we właściwym miejscu - uniwersytet umożliwia nam trzy główne aspekty czyli - aktywizację fizyczną, psychiczną oraz społeczną, lecz o właściwe odżywianie musimy zadbać sami. Już Hipokrates powiedział że wszystkie choroby przychodzą do człowieka przez usta z pożywieniem. Nasz wykładowca 6

7 Literatura 1. Ewa Dąbrowska Ciało i ducha ratować żywieniem 2. Bożena Cyran Odnowa na talerzu 3. Bernard Jensen - Dieta i odtruwanie organizmu według Metody Doktora Jensena 4. Michał Tombak Czy można żyć 150 lat? 5. Peter Bennett, Stephen Barrie,Sara Faye Dieta oczyszczająca ( Program odnowy organizmu w 7 dni ) 6. Krystyna Alagor Domowe leczenie wodą metodami Księdza Kneippa 7. G.P. Małachow Bioenergetyka i biosynteza 8. Kinga Wiśniewska-Roszkowska Leczenie głodówką i dietą surówkowojarską 9. Norman W. Walker Życiodajne sałatki 10. Bernard Jensen Soki dla zdrowia 11. Margot Hellmiss Kuracje sokami. Zdrowie i szczupła sylwetka 12. Nadieżda Siemionowa Szkoła Zdrowia 13. Stanisław K. Więckowski Próba ekologicznej oceny żywienia 14. Maria Grodecka - Wegetariańskie okruchy 15. Bernie S. Siegel Miłość, medycyna i cuda 16. Bernard Jensen Poradnik dietetyczny 17. Andy Collins Medycyna niekonwencjonalna 18. Kenneth R. Pelletier Poradnik medycyny alternatywnej 19. dr Ross Walker Autostrada do zdrowia 20. J. Friediger, K. Rożnowska Sekrety toalety 21. Joseph Murphy Potęga podświadomości 22. O. G. Sroka Poradnik ziołowy 23. Norman W. Walker Jak się odmłodzić 24. Ch. L. Sheridan, S.A. Radmacher Psychologia Zdrowia 25. B. Jensen Soki dla Zdrowia Kilka przepisów Zakwas Surowe buraki pokroić lub zetrzeć na tarce Dodać - ząbki czosnku, - ziele angielskie - liść laurowy - sól - pieprz - zioła prowansalskie - cukier - kromkę razowego chleba To wszystko zalać przegotowaną wodą ( latem dodać badyle kopru) Kisić przez 3 dni w ciepłym miejscu. Przecedzić, doprawić do smaku, wstawić do lodówki może stać około 2 tygodni. Kotleciki z różnego rodzaju kaszy. Ugotować kaszę z odrobiną masła lub oliwą z oliwek Namoczyć płatki owsiane (20 minut) Podsmażyć cebulkę drobno posiekaną Kaszę zmielić na drobnym sitku przyprawić ziołami. Płatki namoczone dodać do masy i formować kotleciki. Panierować w sezamie lub płatkach owsianych, kukurydzianych, Małgorzata Radwan. fot. M.I. obsmażyć Surówka z pietruszki i podawać z dowolnym sosem. - surowa pietruszka strata na tarce o drobnych oczkach Kotleciki z marchwi - jabłko jak wyżej Marchew ugotować { może być w - skropić sokiem z cytryny łupinkach} - do smaku dodać miodu Przetrzeć przez drobne sitko i - dodać jogurt naturalny. doprawić: Placki z selera - sól - pieprz Surowy seler zetrzeć na tarce o - rozmaryn drobnych oczkach razem z odrobiną - drobno pokrojoną cebulkę surowego ziemniaka i cebuli. zasmażyć i dodać do marchewki Następnie solimy i ugniatamy mocno do uzyskania soku i pozostawiamy na Formować placuszki, obtoczyć w 10 minut. Do masy dodajemy jajko otrębach i obsmażyć. oraz przyprawy według własnego Poukładać w naczyniu, położyć na smaku. Ja osobiście dodaję lubczyk, to pieczarki oraz żółty ser i opiec w tymianek, pieprz ziołowy. Osobno piekarniku. przyrządzamy sos warzywny. Kroimy w niewielkie słupki marchewkę, Podawać najlepiej z sosem pietruszkę i porę. Na patelni dusimy chrzanowym. cebulę z grzybkami i dodajemy Roladki rybne pokrojone warzywa i dusimy, Płaty rybne skropić sokiem z cytryny podlewając sosem paprykowym. Na koniec doprawiamy do smaku Masą ( przecier pomidorowy, bułka wedle uznania. Placuszki smażymy tarta, sól i pieprz) posmarować płaty. na odrobinie oleju rzepakowego z Na wierzch ( przy ogonku) położyć obu stron. Przed podaniem polewamy ugotowane i pokrojone w cienkie przygotowanym sosem warzywnym. słupki marchew oraz świeżą cukinię. Naleśniki z mąki orkiszowej Zwinąć w roladę i śpiąć wykałaczką. Ciasto jak na naleśniki { dodana Na rozgrzanym tłuszczu podsmażyć mąka orkiszowa} drobno posiekaną cebulkę oraz Szpinak podsmażyć na oliwie i dodać koperek, podlać białym winem i - dużo czosnku doprowadzić do zagotowania. - pieprz Do przygotowanego sosu na 5 minut - sól włożyć roladki rybne. - surowe jabłko Wyjąć po 5 minutach i sos zagęścić. Naleśniki usmażyć, posmarować Najlepiej podawać z ryżem. szpinakiem, poukładać pojedynczo 7

8 w naczyniu żaroodpornym lub brytfance Posypać żółtym serem i zapiekać przed samym podaniem. PS. Chcę Państwu przypomnieć, iż sól kuchenną zastępujemy solą kamienna lub morską. Cukier tradycyjny biały zastępujemy cukrem brązowym lub miodem naturalnym. Pamiętajmy, że wykorzystujmy wszelkie przyprawy i zioła wedle własnego smaku i uznania ale aby przy tym pamiętać, iż przyprawy nie powinny zdominować smaku potrawy głównej. Życzę Państwu smacznego! Małgorzata Radwan Biorąc pod uwagę, że w Święta i tak ulegniemy tadycyjnemu obżarstwu - reszta zdrowych przepisów Małgosi w następnym numerze - redakcja Z ostatniej chwili: MU3W uczestniczy w Debacie Publiczneji w Pałacu Prezydenckim 7 grudnia 2011 r na zaproszenie w imieniu Prezydenta RP przedstawiciele MU3W Maria Dominika Inkielman i Michał Inkielman wzięli udział w Forum Debaty Publicznej Społeczeństwo obywatelskie kapitał społeczny w Pałacu Prezydenckim. Spotkanie prowadzili Irena Wóycicka Podsekretarz Stanu i Henryk Wujec Doradca Prezydenta RP. Celem debaty była dyskusja nad założeniami do nowelizacji ustawy Prawo Minister Irena Wóycicka i Henryk Wujec. fot. M.I. o Stowarzyszeniach. Dotychczasowy przebieg prac nad zmianami prawnymi przedstawił Piotr Frączak prezes Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych a następnie rozpoczęła się dyskusja nad proponowanymi rozwiązaniami. Zmiany te dotyczą głównie ułatwień formalnych dla tworzenia i funkcjonowania organizacji pozarządowych, ale mają także na uwadze rozszerzenie bazy materialnej i udziału wolontariatu. Dyskutanci krytykowali nadmierną w obecnych przepisach ingerencję Państwa od lewej: H. Wujec, I. Wóycicka, M.D.Inkielman, M. Inkielman w strukturę i formy działalności W debacie uczestniczyło około 40 osób. fot. M.I. stowarzyszeń, a niżej podpisany zwrócił uwagę na dyskryminujące dla stowarzyszeń działających na rzecz aktywizacji seniorów (w tym UTW) zasady dostępu do funduszy publicznych. Dyskusję podsumowali Irena Wóycicka oraz Henryk Wujec. Miło nam poinformować Państwa, że współpracę z naszym Uniwersytetem obiecali: Minister Irena Wóycicka, Henryk Wujec, p. Barbara Imiołczyk z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich i Prezes OFOP Piotr Frączak. Pani Minister zwróciła uwagę na fakt, że rok 2012 jako Rok aktywizacji Seniorów może ułatwić pokonanie wspomnianej dyskryminacji seniorów. Michał Inkielman Tradycyjnie jak co roku sypią się życzenia wokół, większość życzy świąt obfitych i prezentów znakomitych, a ja życzę, moi mili,byście święta te spędzili tak jak każdy sobie marzy. Może cicho bez hałasu idąc na spacer gdzieś do lasu, może w gronie swoich bliskich jedząc karpia z jednej miski, może gdzieś tam w ciepłym kraju czując się jak Adam w raju, może lepiąc gdzieś bałwana,jeśli śniegu nam napada. Maria Dominika Inkielman 8

9 Rodowód z jedwabiu. Świat emocji, refleksji, wyobraźni i tajemnic. Na ostatnim bardzo udanym wernisażu *) zachwyciły nas prace Beaty Nehring powstałe w latach Uroczystość uświetniła aktorka Joanna Szczepkowska, czytając fragmenty z pamiętnika malarki i Trio smyczkowe Archetta. Beata Nehring urodziła się w 1932 r. w Warszawie. Jej ojcem był Henryk Witaczek, który wraz z siostrą Stanisławą zapisali się złotymi zgłoskami w historii Milanówka zakładając pierwszą w Polsce fabrykę jedwabiu. Beata Nehring ukończyła Warszawską Akademię Sztuk Pięknych oraz Państwową Wyższą wyjątkowo - świadczy o tym ręcznie nadawana numeracja stosowana w grafice warsztatowej od końca XIX w. Jej styl jest bardzo charakterystyczny. Mistrzowsko kładzione barwy z efektami fakturalnymi, wytłaczane w papierze suche odciski płyt czy wycinki kolorowych papierów naklejane na powierzchnie odbitki. Absolutne wyczucie koloru, wspaniałe walory kompozycyjne, wreszcie radość tworzenia emanująca z każdej barwnej plamy. Ten świat w ograniczonej przestrzeni tworzy iluzje nieograniczoności, świat pól-abstrakcyjny, pół-figuratywny przypominający ludzi, zwierzęta, kwiaty, syci nasze oczy, intryguje, jest atrakcyjny na wielu poziomach. Można z przyjemnością tropić w nim historyczne inspiracje, rozkoszować się wyrafinowanie zdyscyplinowanymi kolorami zachwycając po prostu żywą kolorystyką, nadzwyczajną dekoracyjnością, wielkim darem radości istnienia. W jednym z wywiadów które udzieliła mówiła: To obrazy Matisse a otworzyły mi oczy na obszar moich zainteresowań. Przeżyłam prawdziwe olśnienie kolorem - dlatego malarstwo to jest ważne dla mnie dzisiaj. Jednocześnie zachwycam się malarzem proponującym oprócz koloru koncept, intrygę i humor. Jest nim Paul Klee. Te 30 obrazów, które zostały zaprezentowane na wystawie w Milanówku to tylko ułamek twórczości artystki. Bardzo szkoda, że dzisiaj Beata Nehring jest tak mało znana, chociaż tworzyła wartosciowe prace plastyczne do chwili swojej śmierci w 2009 r. Wystawa, która dała początek całemu cyklowi artystycznych wystaw Made in Milanówek może będzie początkiem większego zainteresowania pracami tej wspaniałej artystki, jaka była niewątpliwie Beata Nehring Barbara Matuszewska-Berg Szkołę Sztuk Plastycznych we Wrocławiu specjalizując się w architekturze wnętrz. Pierwsze jej wystawy to właśnie projekty mebli oraz dekoracje wnętrz. W latach 70-tych zajęła się rysunkiem tuszem oraz akwarelą. W pracach tych widać oko architekta, jej świat fantazji jest konstrukcją wyważoną choć nie pozbawioną świadomych rozwichrzeń. W latach 80-tych u artystki pojawia się również zainteresowanie innymi technikami graficznymi: monotypia i akwaforta. Nawiązuje współpracę z Frans Masereel Centrum w Belgii i tam powstają serie monotypii artystki które wykonywała jeszcze po 2000 r. Każdą z odbitek traktowała 9 Fot. M.I. *) Wernisaż zorganizowany przez Milanowskie Centrum Kultury odbył się 19 listopada 2011 r i zainaugurował cykl Made in Milanówek prezentujacy twórców pochodzacych z Milanówka i związanych z Milanówkiem. Redakcja

10 Jedwab z Milanówka - historia i współczesność Rozmowa z prezesem Spółki z o.o. Jedwab Polski Jerzym Dmochowskim O tej współpracy i rozwoju spółki Jedwab Polski rozmawiam z jej prezesem Jerzym Dmochowskim. Najpierw z zaciekawieniem, a po chwili z satysfakcją, przeglądam spory zbiór ar19 listopada 2011 r. w Sali tykułów na temat jedwabiu wystawowej Urzędu Miasta z Milanówka, w których Milanówka otwarto wystawę z dużą sympatią pisze się malarstwa Beaty Nehring (1932o ewolucji firmy od chwili 2010) przygotowaną przez przejęcia jej z rąk zarządu komilanowskie Centrum Kultury. misarycznego w 1997 r. po rok Wystawa zainaugurowała cykl Nie brak podziękowań Made i Milanówek, w którym znanych projektantów mody, prezentować się będzie twórprodukujących lub projektuców pochodzących z naszego jących wyroby z jedwabnych miasta. Otwarcie wystawy potkanin malowanych ręcznie przedził koncert w wykonaniu w milanowskiej malarni, jak Tria Smyczkowego Archetto, Jerzy Dmochowski (w środku) w rozmowie Teresa Rosati. O jej autorw który wpleciono fragmenty z Dominiką Inkielman i Andrzejem Pettynem. fot. M.I. skiej kolekcji z jedwabiu, pamiętników Beaty Nehring odktórej przydały blasku swą urodą Ewa Bem, Katarzyna czytane przez aktorkę Joannę Szczepkowską. Pamiętniki Skrzynecka, entuzjastyczną relację zamieścił miesięcznik przybliżyły zebranym historię milanowskiego jedwabnictwa, z którym od dziecka związana była malarka (frag- Pani. Przewijające się wśród wycinków prasowych tymenty publikujemy na str. ) oraz jej drogę artystyczną tuły, jak Jedwabny luksus uratowany ( Rzeczpospolita ), (udział w wielu wystawach w kraju i zagranicą). Będąc Jeśli jedwab to tylko z Milanówka ( Życie ) wskazują, że Jerzemu Dmochowskiemu udało się - choć nie bez trudu córką Henryka Witaczka, który wraz ocalić upadającą firmę. z siostrą Stanisławą stworzył podwaliny przemysłu jedwabniczego Wspominamy z nim zmarłych założycieli w Milanówku (1924), przez zakładu, rozmawiamy o wystawie Beaty Nehring wiele lat towarzyszyła i w nawiązaniu do wystawy pytam o jej współojcu w jego pracy, inpracę z nową spółką Jedwab Polski? teresując się m.in. - Pani Beata była żywo zainteresowasztuką malowana losem zakładu, bywała często, doradzała nia na jedwaw różnych kwestiach produkcyjnych, próbiu. Jej droga bowała w tkalni wprowadzać swoje wzory. artystyczna Wspólnie z naszymi pracownikami inicjowaewoluowała ła i wprowadzała nowe wzory wyrobów m.in. jednak w kiekrawatów, wzory tkanin, uzgadniała z malarkarunku grafiki mi kolorystykę. Nie była zatrudniona u nas, ale w początrysunku. kowym okresie naszej działalności często przebywała w Przed 1939 r. fabryka Witaczków rozwijała Zakładzie i bardzo aktywnie uczestniczyła w niektórych się niezwykle dynamicznie podbijając rynek krajowy i na- pracach. Po prostu zależało jej na kontynuowaniu tradycji wet zagraniczny, o czym m.in. świadczy fakt przyznania jedwabiu z Milanówka. w 1937 r. wyrobom z Milanówka Grand Prix na międzynarodowej wystawie przemysłowej w Paryżu. Okres wojny fabryka szczęśliwie przetrwała (to temat do osobnego artykułu). Po wojnie Centralną Doświadczalną Stację Jedwabniczą upaństwowiono, a prawowitych właścicieli usunięto. W okresie po upaństwowieniu przez dłuższy czas zakład dobrze prosperował, ale po transformacji ustrojowej w 1989 r. nie wytrzymał konkurencji tanich wyrobów z Chin i wkrótce stanął na krawędzi bankructwa. Kontynuacja tradycji milanowskiego jedwabnictwa W 1997 r. Zakłady Jedwabiu, obciążone wielomilionowym długiem wykupiła Spółka Jedwab Polski. Jej prezes Jerzy Dmochowski podjął się trudnego zadania odbudowania prestiżu firmy, której wyroby przez wiele lat sławiły Milanówek i Polskę. W tamtych latach Beata Nehring nie tylko interesowała się losem fabryki, ale - do czasu gdy czynna była tkalnia - próbowała wprowadzać swoje wzory. W malarni. fot. M.I. - Wiem, że do zachowania tej tradycji, utrzymania pewnej ciągłości przywiązuje Pan duże znaczenie 10

11 - Oczywiście na tyle, na ile to było możliwe i w ograniczonym zakresie. Od momentu przejęcia zakładu uruchomiliśmy w malarni ręczne malowanie tkanin, następnie częściowo ręczną drukarnię służącą do nadruków na wyrobach gotowych, oraz druk maszynowy i barwienie tkanin. - Czy jeśli chodzi o malowanie na jedwabiu, to korzystaliście ze współpracy z pozamilanowskimi artystami, czy z miejscowymi malarkami? - Na początku korzystaliśmy z talentów miejscowych pracowników, którzy już dawniej pracowali w Zakładach państwowych. Ponieważ otrzymali wymówienia w większości ponownie zatrudniliśmy ich. ministerstwa, na Prezydencję w Unii zrobiliśmy jedenaście tysięcy krawatów i cztery tysiące apaszek. - W Internecie znalazłem Pana wypowiedź, cytuję: Z dumą informujemy, że jesteśmy Dostawcą Kolekcji Olimpijskiej Pekin 2008, proszę coś bliżej o tym? - Milanowskie zakłady jedwabiu słynęły z tego, że współpracowali z nimi wybitni artyści malujący na jedwabiu - To rzeczywiście powód do satysfakcji w 2008 roku przygotowaliśmy stroje wyjściowe dla damskiej części reprezentacji Polski na otwarcie i specjalne okazje wywiady telewizyjne. To były sukienki, bluzki - tak, chociaż znam to tylko z historii. Współpraca z nimi po tych zawirowaniach uległa rozluźnieniu lub zakończeniu. Wśród tych artystów wymienić należy Magdalenę Abakanowicz i prof. Wandę Telakowską. - Trafiliście z Waszymi wyrobami do kolebki światowego jedwabiu do jaskini smoka Jak ocenili Chińczycy Wasze wyroby z Milanówka? - Minęło już sporo lat od kiedy spółka przejęła zakład, chciałbym dowiedzieć się, jak dystrybuujecie swoje wyroby, czy tylko w Polsce, czy też poza granicami? - Było sporo informacji o tym, skąd pochodzą te stroje, jaka firma je wykonała ocena była bardzo pozytywna. - W tej chwili mamy dwa sklepy firmowe, jeden w Milanówku, drugi w Białymstoku. Mamy też kilkadziesiąt sklepów patronackich w których znajdują się nasze punkty sprzedaży, w których są sprzedawane nasze wyroby jako uzupełnienie asortymentu sklepu. Np. sklep sprzedaje garsonki, żakiety, płaszcze, a do tego w uzupełnieniu oferuje apaszki i inne nasze wyroby. Jeśli chodzi o zagranicę, to sprzedajemy nasze wyroby, ale to nie są stali partnerzy. Docieramy do zagranicznych klientów, w tym polonijnych. Prezentowaliśmy nasze wyroby na targach, m.in. w Chicago. Możliwości korzystnej współpracy - Już wcześniej w rozmowie wspomniałem Panu, że poza wersją papierową wydajemy wersję elektroniczną gazety, która w PDF-ie dociera do najodleglejszych zakątków globu, głównie do środowisk polonijnych i osób uczących się języka polskiego. Ponadto notujemy ponad 15 tys. wejść na naszą stronę internetową ( Z listów jakie dostajemy wnioskuję, że warto zainteresować czytelników ewentualną współpracą z Wami. - Chętnie nawiążemy przy sprzedaży detalicznej proponujemy określone marże, firmom współpracującym dajemy upusty, a więc chyba jest to dla naszych partnerów opłacalne. Czekamy na propozycje. - Czy prowadzicie również sprzedaż internetową? - Owszem, mamy sklep internetowy. Wyroby nasze są dobrze znane, nie ma żadnych reklamacji, więc sprzedaż internetowa daje dobre wyniki i zainteresowanych Każda kreska jest położona ręką artysty. fot. M.I. Sklep firmowy w Milanówku. fot. M.I. - Czytając Waszą stronę internetową zauważyłem, że macie też tzw. partnerów biznesowych? - Naszą drugą linią sprzedaży jest współpraca z firmami i agencjami reklamowymi, które oferują nasze wyroby, jako gadżety reklamowe, Vipowskie, dodatki do różnych wyrobów własnych jak kosmetyki. Te firmy to m.in. banki, KGHM, PKN ORLEN, LOTOS, PZPN, PKOL, różne 11

12 naszą ofertą i zakupami zapraszamy do nawiązania kontaktu. - Skoro tak, to proszę powiedzieć, jaka jest w tej chwili Wasza podstawowa oferta? - To przede wszystkim wyroby z jedwabiu ręcznie malowane apaszki, szale, gawroszki plus odzież damska bluzeczki z jedwabiu, sweterki z dzianin i bluzeczki cienkie na lato. Z męskich to krawaty, szale żakardowe. - Czy jesteście z jakiegoś z oferowanych wyrobów szczególnie dumni? - Może to ktoś różnie odczytać, ale powiem, że z całej naszej produkcji jesteśmy dumni, bo to są wyroby solidnie wykonane, wciąż wprowadzamy szeroką gamę jak to mówią sami klienci ciekawych wzorów, staramy się pozyskiwać do malowania utalentowane osoby, które wykonują zadania solidnie, jak wspomniałem nie mamy reklamacji, wprost przeciwnie po jednym zamówieniu Idealne na prezenty. fot. M.I. napływają kolejne. Dodam, że prowadzimy próby druku na maszynach komputerowych, co z pewnością wkrótce jeszcze wzbogaci naszą ofertę, ponieważ po tym eksperymencie nastąpi zakup maszyn do realizacji nadruków. - Czy w związku ze zbliżającym się okresem świątecznym i tradycyjnym Sylwestrem planujecie coś okolicznościowego? - To będą wyroby ręcznie malowane z akcentami świątecznymi w okolicznościowych opakowaniach. - Czytelnicy naszej rozmowy, jak sądzę, zainteresują się możliwością otrzymywania na bieżąco informacji o kolejnych wyrobach wprowadzanych do produkcji i na rynek. Czy rozsyłacie zainteresowanym jakiś Newsletter na temat kolejnej oferty? - Nasz Dział Marketingu przy każdej zmianie kolekcji i przed kolejnym nowym sezonem rozsyła Newsletter. Szczegóły na naszej stronie: pl/kontakt.php. - Proszę więc na listę odbiorców wpisać nasz Milanowski Uniwersytet III Wieku, bo, jak Pan zauważył czytając ostatnie numery naszej gazety, mamy rozległe kontakty międzynarodowe i z pewnością dołożymy naszą 12 cegiełkę do promocji Waszych wyrobów, bo promocja solidnej i efektownej produkcji to zarazem dobra promocja naszego miasta. W każdą podróż zabieramy na upominki wyroby z jedwabiu i odwiedzających nas w Milanówku gości również nimi obdarowujemy, jak ostatnio w czasie wizyty u nas grupy Francuzów. - Cieszę się słysząc to Plany na przyszłość - Panie Prezesie. żyjemy w trudnych czasach pojawiających się wstrząsów gospodarczych, zresztą nie tylko w Europie, a to wymaga dużej aktywności by nie zniknąć z rynku, a przeciwnie by zintensyfikować sprzedaż - Zgadzam się z Panem i powiem, że cały czas pracujemy nad tym. Mam nadzieję, ze już na wiosnę sfinalizujemy utworzenie sieci sprzedaży milanowskich wyrobów z jedwabiu w galeriach handlowych. Pojawimy się na początek w kilku największych miastach od Warszawy, Krakowa i Katowic poczynając. - Obiecujemy, że natychmiast po wejściu ze sprzedażą do tych galerii zamieścimy o tym informację w jednym z następnych numerów naszej gazety. Póki co, czy każdy kto przeczyta te słowa może do Was napisać mejla i otrzymać wspomniany Newsletter? - Tak, naturalnie, podaję kontakt z Działem Sprzedaży i Marketingu: marcin.wojciechowski@jedwab-polski.pl; ; fax (022) ; tel. (22) wew Jedwab z Milanówka ma piękną tradycję, Założyciele pierwszej Doświadczanej Stacji Jedwabniczej, bo tak się w 1924 roku nazywała, wnieśli niemałe zasługi dla promocji Milanówka w świecie, a w czasie II wojny światowej zapisali piękną kartę patriotyzmu, obywatelskiej postawy, wspomagając miejscowe oddziały Armii Krajowej, ratując ludzi przed wywózkami na przymusowe roboty do Rzeszy dzięki wystawianiu kart pracy nawet niezatrudnionym, wspierając produkcję zapłonów do granatów tzw. Sidolówek dla Powstania Warszawskiego, dożywiając dzieci. Warto więc kiedyś nie tylko upamiętnić ich działalność, ale i utrwalić w postaci ekspozycji muzealnej te pozostałości starego parku maszynowego, które udało się jeszcze ocalić od zniszczenia i pamięć o charytatywnej działalności Witaczków w czasie okupacji hitlerowskiej. To nasz Sidolówka. fot. M.I. moralny obowiązek wobec ludzi, których po wojnie po prostu wyrzucono z Zakładu, który stworzyli od podstaw i którego prawowitymi właścicielami byli. Czy chce Pan podjąć to wyzwanie? - To jest nawet mój moralny obowiązek. Rozmawiałem na ten temat z dyr. Milanowskiego Centrum Kultury p. Anną Osiadacz. Szykujemy program do pozyskania środków z Funduszu Norweskiego na rewitalizację

13 terenów poprzemysłowych. Cały budynek stoi z maszynami do dyspozycji, ale na realizację projektu niezbędne są pieniądze. Warto więc stworzyć taką placówkę muzealną. Wymaga to jednak renowacji jednego budynków. Można by nawet stworzyć w nim taką ścieżkę dydaktyczną ukazującą proces produkcji, jak to przed laty wyglądało. Fachowe przygotowanie ekspozycji też wymaga współpracy specjalistów, a to wszystko nakłada konieczność pozyskania dofinansowania zewnętrznego. Wierzę jednak, że uda to się zrealizować. - Tym bardziej, że w 2014 roku przypada 90-lecie jedwabiu z Milanówka, który wielu Polakom obok krówek najbardziej kojarzy się z naszym miastem. Jest jeszcze trochę czasu, więc może się to uda. Ilekroć w czasie podróży zagranicznych wręczałem przyjaciołom w prezencie wyroby z jedwabiu lub krówki to najczęściej słyszałem te samą rymowaną śpiewkę że jedwab i krówka to symbol Milanówka. Rozmawiał Andrzej Pettyn O pamiętnikach Beaty Nehring W wywiadzie z prezesem spółki z oo. Jedwab Polski Jerzym Dmochowskim (str.?..) wspomnieliśmy o prezentacji fragmentów pamiętników Beaty Nehring - córki założycieli Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej w Milanówku Stanisławy i Henryka Witaczków, która nastąpiła w czasie niedawnego wernisażu jej prac w naszym mieście. Fragmenty pamiętnika odczytała znana polska aktorka Joanna Szczepkowska. Zebrani poznali sagę rodu Witaczków, historię małżeństwa jej rodziców, a także kilka epizodów poświęconych milanowskiemu jedwabnictwu. Wiele fragmentów pamiętników przybliżyło pracę twórczą pani Beaty, udział w wystawach polskich i zagranicznych, na których prezentowała swoje prace. Z jej osobistych wynurzeń wynika, że mimo iż pracowała bardzo intensywnie, czuła się w swojej pracy twórczej niedoceniona, a jej prace plastyczne nie wywołują zainteresowania, jakiego oczekiwała. Czuła się chyba zagubiona w swej samotności, spowodowanej m.in. rozstaniem z mężem. ( Nie wstydź się płakać, nie bądź taka ambitna i nie ukrywaj, że cierpi coś w tobie ; Nie każdy musi być szczęśliwy. Może wystarczy, jeśli osiągnę równowagę, że przestanę cierpieć i szarpać się? Szara pajęczyna, która mnie oplata ciaśniej i paraliżuje nawet marzenia ten cynizm, który mnie ogarnia i wyobcowanie.). Jej zamknięcie się w własnej jaźni i wyobcowanie wyczułem w czasie kilku dłuższych rozmów z nią w jej warszawskim mieszkaniu, kiedy zbierałem informacje na temat milanowskiego jedwabnictwa z okazji jubileuszu 80-lecia w 2004 r.. ( nie można się przed nikim otworzyć, bo uznają cię za słabą. ; Stała walka z brakiem sensu działania zabiera mi wiele sił i niszczy aktywność artystyczną. ; To powolne umieranie jest czymś bezlitosnym. Po co tak doskonaliłam swój charakter, kiedy dziś nie jest to już niezbędne. Niemożność skupienia się na pożytecznym działaniu ucieczka przed ludźmi, aby nie czuć, że jest się niepotrzebnym. Tylko ciągłe spacery, samotne dreptanie. ; ). Z pamiętników wyłania się obraz autorki jako osoby głęboko wierzącej. Obszerny rozdział poświęciła wspomnieniu własnego chrztu, który poznała z opowieści cioci Stanisławy Witaczek. Wspomina, że jako mała dziewczynka biegała codziennie na poranne nabożeństwa. Zanotowała swoją radość z powołania Polaka na Stolicę Piotrową. ( Ojciec Święty Arcybiskup Metropolita Krakowski! Kardynał Wojtyła!!! Można tylko zmienić się w obłok radości i chwalić Pana naszego Jezusa!!! Boże 13 mojego smutku, Boże mej radości, zmiłuj się nade mną, nad małością moją. : Gdy śpiewaliśmy Boże coś Polskę, zastanawiałam się, ile ufności, miłości jest w tych prostych słowach, ileż nadziei, wiary wielu pokoleń. ) W pamiętnikach są refleksje na temat polskiej rzeczywistości przed i po transformacji ustrojowej (1891). W obecnym numerze naszej gazety cytuję jeden z fragmentów dzienników, pochodzący z 1978 r., z którego wyłania się wielkie rozczarowanie artystki ówczesną polską rzeczywistością i niedocenianiem jej własnej twórczości. 21 sierpnia Chciałabym żyć w kraju, gdzie istnieje nie tylko tradycja rozmów uczących, rozwijających i twórczych, ale że ten obyczaj jest w pełni obserwowany. Ileż może nauczyć się człowiek przez wymianę myśli lub stworzyć coś nowego przez wspólne wnioski wynikłe z rozmowy. Rozmowa jako przekaz myśli - problem wykorzystania wszystkich możliwości człowieka. Żyję w ciągłej świadomości zupełnego niewykorzystania swoich możliwości - to jest moje więzienie, nie tylko brak miłości. Cnoty duchowe, cnoty obywatelskie, czy będą to puste słowa za kilka lat? Nie, nie mogę upadać na duchu. Ale gdzie są ich nosiciele? Gdzie są ludzie, których chciałoby się uznać za wzorce, których można by podziwiać za postawę wobec życia, za rozum, uczciwość, szlachetność, wierność ideałom. Teraz w ogóle nie mówi się o honorze, czy honor pasował wyłącznie do bohaterów? Żyć godnie, a umierać z honorem, czy tak? Szukając jakiegoś dopełnienia pamiętników Beaty Nehring w postaci ocen krytyków jej sztuki, recenzji wystaw (również na fińskich stronach internetowych, bo swoje prace wystawiała w tym kraju i uczyła się języka), ale znalazłem bardzo niewiele na ten temat informacji. Interesująca jest jednak wzmianka zawarta w Wikipedii w rozdziale nt. akwaforty, gdzie wśród artystów posługujących się tą techniką graficzną wymienia się ją w jednym szeregu z takimi artystami, jak Albrecht Dürer, Rembrandt, Jacques Callot, Francisco Goya, Giovanni Battista Piranesi, Marc Chagall, Pablo Picasso, Taras Szewczenko, Jan Piotr Norblin, Michał Płoński, Leon Wyczółkowski. To jednak zawiera jakąś pozytywną ocenę jej prac. Andrzej Pettyn

14 Muzeum Powstania Warszawskiego Po drugiej wojnie światowej o Powstaniu Warszawskim zaczęto mówić dopiero po 1956 roku. Do tego czasu, ale i później AK oskarżano o współpracę z okupantem hitlerowskim. Według ówczesnej władzy z Niemcami walczyła tylko AL. i BCH. AK do 1989 r. była traktowana jako organizacja, której struktura wojskowa nie odpowiadała potrzebom walki z okupantem, a jej celem było przejęcie władzy przez rząd emigracyjny. W lipcu 1981 r. powstał Społeczny Komitet Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego. Wprowadzenie stanu wojennego sparaliżowało jego działanie. Od 1983 r. próbowano niezbyt skutecznie, aby Muzeum powstało w ruinach banku przy ul. Bielańskiej. W 1994 r. wbudowano nawet kamień węgielny, lecz budowy nigdy nie rozpoczęto, ponieważ od początku były niejasne sprawy własnościowe terenu. W 2002 r. Prezydent Warszawy Lech Kaczyński uroczyście obiecał powstańcom i wszystkim warszawiakom, że Muzeum zostania wybudowane na 60-tą rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Na miejsce powstania Muzeum przeznaczono budynki dawnej Elektrowni Tramwajowej przy ul. Grzybowskiej 79. Uratowano w ten sposób ważny zabytek architektury przemysłowej dawnej Warszawy. Koncepcje Muzeum opracował późniejszy dyrektor Jan Ołdakowski z Pawłem Kowalem, Leną Dąbkowską- Cichocką i Joanną Bojarską. 31 lipca 2004 r. Muzeum Powstania Warszawskiego zostało otwarte. Chcemy być wolni i wolność sobie zawdzięczać te słowa Jana Stanisława Jankowskiego (Ps. Doktor, Soból - delegat rządu na kraj) witają nas przy wejściu do Muzeum. Młoda przewodniczka była mile zaskoczona, że grupa jest z Milanówka, miasta, które z Warszawą i Powstaniem warszawskim ma szczególny związek. Szkoda, że ten temat nie Muzeum przenosi nas do Warszawy 1944 r. fot. M.I. został w dalszej części zwiedzania rozwinięty. Ekspozycja Muzeum tworzy logiczną i chronologiczną całość. Czas nie pozwolił dowiedzieć się o rzezi Woli w pierwszych dniach przebiegu walk, udziału dzieci itd. Warszawa po pięciu latach niewoli była przez dwa miesiące miastem wolnym, bombardowanym i codziennie o mniejszej powierzchni, ale wolnym. Szkoda, że nie zdążyliśmy choć na 10 minut zatrzymać się w Powstańczym kinie. Dokumentalne kroniki polskie i niemieckie pokazują obraz tamtych tragicznych czasów. Zachęcam do odwiedzenia Muzeum Powstania Warszawskiego, bo to ciągle nie zamknięty rozdział naszej historii. Grzegorz Berg MU3W w mediach Społeczeństwo obywatelskie szanse i zagrożenia Społeczeństwo obywatelskie szanse i zagrożenia - to tytuł wykładu Henryka Wujca, znanego działacza opozycyjnego z czasów PRL, a obecnie doradcy Prezydenta RP ds. społecznych, na który nie tylko swoich studentów, ale także milanowskich Radnych i tych wszystkich, którzy rozumieją idee społeczeństwa obywatelskiego i dla których jego budowa jest ważna - zaprosił w dniu 30 listopada Milanowski Uniwersytet Trzeciego Wieku. Na początku swojego wykładu Henryk Wujec podkreślił, że idea społeczeństwa obywatelskiego, społeczeństwa demokratycznego, w którym obywatele świadomie uczestniczą w życiu publicznym, są aktywni i odpowiedzialni oraz posiadają zdolność samoorganizacji, ma wielowiekową tradycję. W Polsce, ważną rolę w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego, odegrała demokratyczna opozycja z czasów PRL i ruch solidarnościowy. To w tym okresie zrozumiano potrzebę wspólnego działania i z uporem walczono o możliwość 14 zrzeszania się, i to zarówno w zakładach pracy, poprzez tworzenie niezależnych związków zawodowych jak i w lokalnych społecznościach, poprzez tworzenie samorządu terytorialnego. Efektem tych działań były między innymi ustawy o samorządzie terytorialnym i zasadach jego finansowania, poprzez odpisy z PIT-u i CIT-u, które w marcu 1989 roku uchwalił Sejm RP. Już wówczas zdawano sobie sprawę jak ważną rolę w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego mają szansę odgrywać organizacje pozarządowe. Organizacje działające z własnej inicjatywy ich członków, na rzecz wybranego interesu publicznego i nie działające dla osiągnięcia zysku, tzw. mrówki działające na dole. Niestety uprawnienia tych organizacji nie zostały skutecznie wdrożone, nie zapewniono im trwałego finansowania, co spowodowało stagnację ich działania. Organizacje wprawdzie mają szanse występować o granty, ale procedury są bardzo skomplikowane i zwykle nie dostaje się pełnej wnioskowanej kwoty, co

15 oczywiście uniemożliwia skuteczne realizowanie celów. Skomplikowana jest również sprawozdawczość finansowa Wprawdzie od 2009 roku działa Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, służący logistycznemu wsparciu organizacji pozarządowych, ale program ten kończy się w 2013 roku. Kończąc swój wykład Henryk Wujec podkreślił, że szansę dla uaktywnienia organizacji pozarządowych widzi w zmianie formuły prawnej ich funkcjonowania, stworzeniu warunków do prowadzenia działalności zarobkowej przez te organizacje, zwiększenia swobody ich działania. Wspomniał o inicjatywach Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych, OFOP, o spółdzielniach socjalnych (forma prawna podmiotu łączącego cechy przedsiębiorstwa oraz organizacji pozarządowej, mająca umożliwić jej członkom, którymi muszą być w 50% osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, powrót do uregulowanego życia społecznego i aktywności na rynku pracy) i Funduszu Żelaznym (łączenie darowizny wielu darczyńców w jeden wieczysty kapitał, a odsetki uzyskiwane z lokat i inwestowania kapitału żelaznego, przeznaczanie w formie dotacji i grantów na finansowanie inicjatyw i programów, wynikających z analizy potrzeb lokalnych i woli darczyńców). Uczestnicy spotkania mogli również zadawać Henrykowi Wujcowi pytania, związane z tematem wykładu. Padły pytania dotyczące: konieczności szkolenia w celu przybliżenia mieszkańcom idei społeczeństwa obywatelskiego, roli dwóch modeli organizacji pozarządowych (powołanych dla kontroli działania władz samorządowych oraz powołanych dla współdziałania z tymi władzami w celu realizacji celów lokalnej wspólnoty), a także działania związków zawodowych w zakładach pracy. Zadano również pytania polityczne, nie związane z tematem wykładu. Odpowiadając, Henryk Wujec opowiedział się za potrzebą szkolenia. Uznał, że w tworzeniu społeczeństwa obywatelskiego ważną rolę pełnią i są potrzebne zarówno organizacje kontrolujące jak i współdziałające. Podkreślił, że jego zdaniem w każdym przedsiębiorstwie powinny działać związki zawodowe, oczywiście nie kilkanaście. Na spotkanie z Henrykiem Wujcem przyszło bardzo wielu mieszkańców Milanówka, w tym Burmistrz Jerzy Wysocki i dwie Radne. Trochę dziwi fakt, że tym ważnym tematem było zainteresowanych tak mało milanowskich Radnych. Ewa Kubacka Obiektyw.info.Nie całkiem serio... Czy piekło jest egzotermiczne (oddaje ciepło) czy endotermiczne (absorbuje ciepło)? Okazuje się, że nawet problemy teologiczne mogą być rozwiązywane metodą nauk przyrodniczych! Poniżej cytuję jedno z pytań, które pojawiło się na egzaminie na wydziale Chemii NUI Maynooth (National University of Ireland). Odpowiedź jednego ze studentów była na tyle wyjątkowa, ze profesor podzielił się nią ze swoimi kolegami a później jej treść przedstawił w Internecie. Pytanie brzmiało: Czy piekło jest egzotermiczne (oddaje ciepło) czy endotermiczne (absorbuje ciepło)? Większość odpowiedzi oparta była na prawie Boyle a, które mówi, że w stałej temperaturze objętość danej masy gazu jest odwrotnie proporcjonalna do jego ciśnienia. Jeden ze studentów napisał tak: Najpierw musimy stwierdzić jak zmienia się masa piekła w czasie. Do tego potrzebna jest liczba Dusz które idą do piekła i liczba dusz która piekło opuszczają. Moim zdaniem, można ze sporym prawdopodobieństwem przyjąć, że Dusze, które raz trafiły do piekła nigdy go nie opuszczają. Na pytanie: ile Dusz idzie do piekła, można spojrzeć z punktu widzenia wielu istniejących dzisiaj religii. Większość z nich zakłada, że do piekła idzie się wtedy, gdy nie wyznaje się tej właściwej wiary. Ponieważ religii jest więcej niż jedna i dlatego, że nie można wyznawać kilku religii jednocześnie, można założyć, że wszystkie dusze idą do piekła. Patrząc na częstotliwość narodzin i śmierci, można założyć, że liczba dusz w piekle wzrastać będzie logarytmicznie. Rozważmy więc pytanie o zmieniającej się objętości piekła. Ponieważ wg prawa Boyle a wraz ze wzrostem liczby dusz rozszerzać się musi powierzchnia piekła tak, aby temperatura i ciśnienie w piekle pozostały stałe, istnieją dwie możliwości: 1. Jeśli piekło rozszerza się wolniej niż liczba przychodzących do niego Dusz, temperatura i ciśnienie w piekle będzie tak długo rosło aż piekło się rozpadnie. 2. Jeśli piekło szybciej się rozszerza niż liczba przychodzących tam Dusz, wówczas temperatura i ciśnienie w piekle będzie spadać tak długo aż piekło zamarznie. Nasuwa się bardzo istotne pytanie: 15 Która z tych możliwości jest bardziej realna? - Jeśli weźmiemy pod uwagę przepowiednie pewnej Sandry, która powiedziała: prędzej piekło zamarznie niż się z tobą prześpię, jak również to, że wczoraj z nią spałem, możliwa jest tylko ta druga opcja. Dlatego też jestem przekonany, że piekło jest endotermiczne i musi być już zamarznięte. Z uwagi na to, że piekło zamarzło, można wnioskować, że żadna kolejna Dusza nie może trafić do piekła, a ponieważ pozostaje jeszcze tylko niebo, dowodzi to też istnienia Osoby Boskiej, co z kolei tłumaczy dlaczego Sandra cały wczorajszy wieczór krzyczała: O, Boże!.- Nic dziwnego, że po takim wywodzie student otrzymał ocenę bardzo dobry. A co na to członkowie MU3W??? (AP) Proste i efektowne doświadczenie z Sandrą potwierdza inne znane z historii nauki przypadki, kiedy prosty, ale inteligentnie przeprowadzony eksperyment szybciej prowadził do celu (naukowego) niż żmudne dociekania teoretyczne. Ale skądinąd: czy nasz student wiedziałby jakie (i jak) doświadczenie należy przeprowadzić, gdyby nie posiadł wcześniej gruntownej wiedzy teoretycznej? Zadowolony z pozytywnego rozwiązania problemu piekła, już chciałem wyciągnąć z tego praktyczne wnioski dla siebie, gdy nagle opadły mnie wątpliwości: a może Sandra znana jest w kronikach policyjnych jako Małgorzata? Może dla zmylenia nas biednych grzeszników wszystko od początku do końca udawała? Może cały wynikający stąd wywód naukowy jest (jakże częstą) pomyłką naukową? Może więc po za dwiema możliwościami wymienionymi wyżej, istnieje trzecia? - piekło rozszerza się zgodnie z zasadami przemiany izotermicznej zachowując stałą temperaturę? Wniosek: Nie dajmy się zwieść marketingowym chwytom szatana, który wmawia nam, że piekła już nie ma. (M.I.)

16 WYKŁADY, SEMINARIA, SALONIK LITERACKI do końca semestru zimowego 2011/2012 dzień godz temat zajęć prowadzący miejsce wtorek środa środa sobota :00 Spotkanie wigilijne Rada Słuchaczy sala konferencyjna Spacerowa 4 17:00 Wielkie miasta Europy Moskwa - egzotyka architektury rosyjskiej Kulturoznawstwo Bale Beata Atremowska sala konferencyjna Spacerowa 4 Manuela Kalicka sala konferencyjna Spacerowa 4 Salonik Literacki spektakl teatralny Romain Rolland Colas Bregnon Stanisław Górka Teatr Letni MCK ul. Kościelna 3 17:00 18:00 Od 21 grudnia 2011 r do 3 stycznia 2012 r - przerwa świateczna. UWAGA: Wszystkie informacje przekazywane będą przed każdym wykładem, na stronie w każdy wtorek i czwartek godz w naszym biurze przy ul. Spacerowej 4. Organizatorzy zastrzegają sobie prawo dokonywania zmian. Prezes MU3W Dominika Inkielman Zaproszenie Rada Słuchaczy MU3W zaprasza słuchaczy i władze Uniwersytetu na spotkanie wigilijne, które zgodnie z planem odbędzie się 20 grudnia br. w godz godz skie Centrum Milanow Kultury wek 3, Mil anó a ln ie c s ul. Ko / z/l ie 30 zl i n e c w ty e bil el numerem t e pod Rezerwacj W imieniu Rady Daniela Kaczorowska Druk Arkuszowa Drukarnia Ofsetowa Sp. z o.o. ul. Traugutta 40, Grodzisk Maz. Dziękujemy prezesowi Spółki z o.o. Polski Jedwab oraz Arkuszowej Drukarni Ofsetowej za pomoc w wydaniu tego numeru Gazetki MU3W Milanowski Uniwersytet Trzeciego Wieku Milanówek, ul. Spacerowa 4 http//: tel.: lub Redakcja Gazetki MU3W: Andrzej Pettyn - redaktor naczelny, Michał Inkielman: redakcja techniczna, zdjęcia i skład Praca redakcyjna i opracowanie graficzne są wykonywane w ramach wolontariatu. Autorzy za zamieszczane teksty i zdjęcia nie otrzymują honorarium. 16