PRZEWODNIK PO PRYWATYZACJI PRACOWNICZEJ

Transkrypt

1 PRZEWODNIK PO PRYWATYZACJI PRACOWNICZEJ

2 SPIS TREŚCI SPIS ILUSTRACJI 4 I. WSTĘP 5 II. SPÓŁKA PRACOWNICZA 8 1. CO TO JEST SPÓŁKA PRACOWNICZA JAK ZAŁOŻYĆ SPÓŁKĘ PRACOWNICZĄ I JAKIE MUSI ONA SPEŁNIAĆ WYMOGI NA CO SZCZEGÓLNIE ZWRÓCIĆ UWAGĘ STUDIUM PRZYPADKU III. PRYWATYZACJA KROK PO KROKU 12 IV. PRYWATYZACJA PRACOWNICZA UWARUNKOWANIA PRAWNE PRYWATYZACJA BEZPOŚREDNIA PRYWATYZACJA PRACOWNICZA PRZY LEASINGU PRZEDSIĘBIORSTWA a. Wprowadzenie 37 b. Możliwości i ograniczenia prawne 37 c. Na co szczególnie zwrócić uwagę 39 d. Studium przypadku PRYWATYZACJA PRACOWNICZA PRZY SPRZEDAŻY PRZEDSIĘBIORSTWA a. Wprowadzenie 43 b. Możliwości i ograniczenia prawne 43 c. Na co szczególnie zwrócić uwagę 44 d. Studium przypadku PRYWATYZACJA PRZEDSIĘBIORSTWA PRZY WNIESIENIU PRZEDSIĘBIORSTWA DO SPÓŁKI a. Wprowadzenie 48 b. Możliwości i ograniczenia prawne 48 c. Na co w szczególnie zwrócić uwagę 51 d. Studium przypadku PRYWATYZACJA PRACOWNICZA W PROCESIE NABYWANIA AKCJI OD SKARBU PAŃSTWA a. Wprowadzenie 53 b. Możliwości i ograniczenia prawne 53 c. Na co szczególnie zwrócić uwagę 60 d. Studium przypadku SPÓŁKA PRACOWNICZA PRZY LIKWIDACJI PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO a. Wprowadzenie 69 b. Możliwości i ograniczenia prawne 69 c. Na co szczególnie zwrócić uwagę 71 V. UMOWA PRYWATYZACYJNA NA CO ZWRÓCIĆ UWAGĘ PRZY LEASINGU PRZEDSIĘBIORSTWA PRZY SPRZEDAŻY PRZEDSIĘBIORSTWA PRZY WNIESIENIU PRZEDSIĘBIORSTWA DO SPÓŁKI Strona 2 z 100

3 4. PRZY NABYCIU AKCJI SPÓŁKI OD SKARBU PAŃSTWA PRZY LIKWIDACJI PRZEDSIĘBIORSTWA VI. FINANSOWANIE KOMERCYJNE SPÓŁKI PRACOWNICZEJ KAPITAŁY WŁASNE KREDYTY I POŻYCZKI INWESTOR VII. WSPARCIE DLA PRYWATYZACJI PRACOWNICZEJ GWARANCJE I PORĘCZENIA POMOC PUBLICZNA W PRYWATYZACJI VIII. PRZYDATNE WZORY 90 IX. PRZYDATNE AKTY PRAWNE I LINKI 95 X. PRACE LEGISLACYJNE, KTÓRE WARTO ŚLEDZIĆ 97 XI. PODSUMOWANIE 99 Strona 3 z 100

4 SPIS ILUSTRACJI Rysunek 1 - SPRZEDAŻ PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO 15 Rysunek 2 - TRYBY SPRZEDAŻY PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO ORAZ SPRZEDAŻY AKCJI LUB UDZIAŁÓW SPÓŁKI SKARBU PAŃSTWA 16 Rysunek 3 - WNIESIENIE PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO DO SPÓŁKI PRACOWNICZEJ 18 Rysunek 4 - SPOSOBY WNIESIENIA PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO DO SPÓŁKI PRACOWNICZEJ 19 Rysunek 5 - ODDANIE PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO DO ODPŁATNEGO KORZYSTANIA SPÓŁCE PRACOWNICZEJ 21 Rysunek 6 - LIKWIDACJA PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO 23 Rysunek 7 SPRZEDAŻ AKCJI LUB UDZIAŁÓW W SPÓŁCE SKARBU PAŃSTWA 28 Rysunek 8 - TRYBY SPRZEDAŻY AKCJI LUB UDZIAŁÓW SPÓŁKI SKARBU PAŃSTWA 29 Rysunek 9 OBJĘCIE AKCJI LUB UDZIAŁÓW W PODWYŻSZONYM KAPITALE ZAKŁADOWYM JEDNOOSOBOWEJ SPÓŁKI SKARBU PAŃSTWA 30 Strona 4 z 100

5 I. WSTĘP Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych oraz spółek z udziałem Skarbu Państwa rozpoczęła się w Polsce w 1990 roku jako jeden z elementów transformacji gospodarczej prowadzonej w zamiarze dostosowania gospodarki narodowej do warunków rynkowych, w których dominującą rolę będą odgrywać przedsiębiorcy prywatni, postrzegani jako bardziej efektywni, elastyczni i łatwiej mogący sprostać warunkom konkurencji. Przekształcenia własnościowe przedsiębiorstw państwowych dokonywane są w następujący sposób: w drodze komercjalizacji, tj. przekształcenia przedsiębiorstwa w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, a następnie prywatyzacji pośredniej, tj. sprzedaży udziałów lub akcji Skarbu Państwa w kapitale zakładowym spółki powstałej w wyniku komercjalizacji; w drodze prywatyzacji bezpośredniej, tj. rozporządzenia wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku prywatyzowanego przedsiębiorstwa państwowego poprzez sprzedaż przedsiębiorstwa państwowego, wniesienie przedsiębiorstwa na podwyższony kapitał zakładowy spółki kapitałowej lub oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania; w drodze likwidacji przedsiębiorstwa państwowego. Wybór metody prywatyzacji zależy od wielkości przedsiębiorstwa, rodzaju prowadzonej przez nie działalności, jego sytuacji ekonomiczno - finansowej oraz od znaczenia przedsiębiorstwa dla gospodarki narodowej. Prywatyzacja pośrednia polega na sprzedaży akcji i udziałów w spółkach z udziałem Skarbu Państwa inwestorom krajowym i zagranicznym. Istotnym elementem tego sposobu prywatyzacji są dodatkowe zobowiązania podejmowane przez inwestorów, dotyczące poniesienia nakładów na modernizację produkcji i procesu technologicznego, ochronę środowiska oraz pakiety socjalne. Prywatyzacja bezpośrednia jest główną metodą prywatyzacji w odniesieniu do przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego, budowlanych oraz handlowych, stosowaną z reguły dla przedsiębiorstw małych i średnich (o liczbie pracujących do 250 osób). Ten rodzaj prywatyzacji charakteryzuje się większą efektywnością niż prywatyzacja pośrednia, gdyż realizowany jest bez przyjmowania przez przedsiębiorstwo państwowe formy organizacyjno - prawnej w postaci jednoosobowej spółki Skarbu Państwa. Wyniki ekonomiczno - finansowe podmiotów sprywatyzowanych metodą bezpośrednią nie odbiegają od średnich wyników dla innych segmentów gospodarki. Dotychczas prywatyzacja pracownicza dotyczyła bardzo niewielkiej części prywatyzowanego majątku Skarbu Państwa. Pracownicy prywatyzowanych przedsiębiorstw i spółek z udziałem Skarbu Państwa uczestniczyli głównie jedynie w dwóch spośród wszystkich istniejących rodzajów prywatyzacji. Powyższe dotyczy prywatyzacji bezpośredniej w drodze oddania przedsiębiorstwa państwowego do odpłatnego korzystania spółce założonej z udziałem pracowników tego przedsiębiorstwa oraz prywatyzacji pośredniej w drodze nieodpłatnego nabywania przez pracowników udziałów lub akcji w spółkach z udziałem Skarbu Państwa. Pomimo dotychczasowego marginalnego jedynie istnienia prywatyzacji pracowniczej, na tle wszystkich przeprowadzonych procesów prywatyzacyjnych, ocenić ją trzeba jako niezwykle udaną, ze względu na korzyści przynoszone zarówno pracownikom przedsiębiorstw, jak również samym przedsiębiorstwom i spółkom z udziałem Skarbu Państwa. Prywatyzacja pracownicza w trybie oddania przedsiębiorstwa państwowego do odpłatnego korzystania Spółce Pracowniczej była w latach niezwykle efektywną ścieżką prywatyzacji niewielkich przedsiębiorstw. Wskazaną metodą sprywatyzowano w tym okresie 185 przedsiębiorstw, z czego tylko 14 prywatyzacji było nieudanych, a zobowiązania finansowe wynikające z 29 umów prywatyzacyjnych zostały zrealizowane z wyprzedzeniem. Z raportu Najwyższej Izby Kontroli z marca 2009 roku wynika, że Spółki Pracownicze osiągały na ogół korzystne wyniki finansowe i prawidłowo wykonywały zawarte umowy prywatyzacyjne. Proces nieodpłatnego udostępniania pracownikom prywatyzowanych przedsiębiorstw i spółek z udziałem Skarbu Państwa akcji i udziałów w spółkach z udziałem Skarbu Państwa rozpoczął się w dniu 08 kwietnia 1997 roku, czyli w dniu wejścia w życie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. Strona 5 z 100

6 Do dnia 30 czerwca 2009 roku procedury te realizowano w spółkach z udziałem Skarbu Państwa, z których: w 600 spółkach proces prywatyzacji polegający na nieodpłatnym udostępnianiu akcji lub udziałów został zakończony lub dobiega końca; w 730 spółkach trwają procedury związane z procesem prywatyzacji polegającym na nieodpłatnym udostępnianiu akcji lub udziałów i po zbyciu pierwszych akcji lub udziałów na zasadach ogólnych, z uprawnionymi pracownikami podpisane zostaną umowy nieodpłatnego zbycia akcji lub udziałów Skarbu Państwa. Do dnia 30 czerwca 2009 roku w spółkach z udziałem Skarbu Państwa, w których zbywanie akcji lub udziałów już rozpoczęto, uprawnionych pracowników nabyło od Skarbu Państwa akcji i udziałów o łącznej wartości nominalnej ,- złotych, z czego: uprawnionych pracowników nabyło od Skarbu Państwa akcji i udziałów o łącznej wartości nominalnej ,- złotych; uprawnionych rolników i rybaków nabyło od Skarbu Państwa akcji i udziałów o łącznej wartości nominalnej ,- złotych. W latach prywatyzacją bezpośrednią objęto przedsiębiorstwa państwowe, a procesy prywatyzacyjne zakończono w przedsiębiorstwach (w tym w 15 w 2008 roku). Efektywność prywatyzacji mierzona relacją podmiotów sprywatyzowanych do przedsiębiorstw objętych procesem prywatyzacji wyniosła 96,4%. W okresie do końca 2008 roku, biorąc pod uwagę liczbę przedsiębiorstw sprywatyzowanych w trybie prywatyzacji bezpośredniej, 62,6% z nich oddano do odpłatnego korzystania (leasing pracowniczy), 23,9% sprywatyzowano w formie sprzedaży mienia, a 10,9% wniesiono do spółki. W okresie główną formą prywatyzacji bezpośredniej było oddanie przedsiębiorstwa państwowego do odpłatnego korzystania. We wszystkich latach tego okresu sprywatyzowano tą metodą ponad 50% przedsiębiorstw państwowych, aczkolwiek w kolejnych latach odsetek ten zmniejszał się, z 86,8% w latach do 55,3% w latach 2001 i Poczynając od 2003 roku główną metodą prywatyzacji bezpośredniej jest sprzedaż mienia. W latach 2007 i 2008 metodą tą sprywatyzowano odpowiednio 64,3% oraz 53,3% przedsiębiorstw państwowych, biorąc pod uwagę liczbę sprywatyzowanych przedsiębiorstw w trybie prywatyzacji bezpośredniej. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na koniec 2008 roku w Polsce istniały 254 przedsiębiorstwa państwowe. Organem założycielskim dla zdecydowanej większości z nich (85,8%) byli wojewodowie. Spośród ogólnej liczby przedsiębiorstw: 1. w 145 jednostkach (57%) prowadzone były postępowania upadłościowe lub procesy likwidacyjne z uwagi na złą sytuację ekonomiczno finansową; 2. w 37 jednostkach (14,6%) wystąpiono z wnioskiem o komercjalizację; 3. 4 przedsiębiorstwa znajdowały się w trakcie prywatyzacji bezpośredniej; przedsiębiorstw (8,3%) rozpoczęło postępowanie przygotowawcze przed prywatyzacją bezpośrednią; przedsiębiorstw pozostawało w dalszym ciągu bez zmian prawno organizacyjnych. Z powyższego zestawienia wynika, że do ewentualnej prywatyzacji bezpośredniej pozostają podmioty wymienione w punktach 4 i 5 powyżej. Przedsiębiorstw takich jest 68. Do końca 2008 roku skomercjalizowano 1701 przedsiębiorstw państwowych (w tym 52 w 2008 roku). Do tej pory metodą pośrednią sprywatyzowano 338 spośród spółek z udziałem Skarbu Państwa (w tym 10 w 2008 roku). W 115 spółkach z udziałem Skarbu Państwa dokonano prywatyzacji z udziałem kapitału zagranicznego. W okresie spośród wszystkich powstałych w wyniku komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych sprywatyzowano 22,8% spółek z udziałem Skarbu Państwa. Powyższe dane wskazują, że do sprywatyzowania pośredniego pozostało jeszcze aż 77,2% spośród spółek z udziałem Skarbu Państwa powstałych w wyniku komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych. Strona 6 z 100

7 Celem przewodnika jest wskazanie pracownikom prywatyzowanych przedsiębiorstw oraz pracownikom spółek z udziałem Skarbu Państwa, że mogą oni uczestniczyć we wszystkich rodzajach prywatyzacji, a nie tylko w tych, które do tej pory były postrzegane jako typowo pracownicze czyli w prywatyzacji w drodze leasingu pracowniczego oraz w procesie nieodpłatnego nabywania akcji lub udziałów w spółkach z udziałem Skarbu Państwa. Rolą przewodnika jest również ułatwienie zainteresowanym podmiotom świadomego i aktywnego uczestniczenia we wszystkich etapach nie zawsze łatwego procesu prywatyzacji pracowniczej. Przewodnik w przejrzysty sposób prezentuje zawiłości każdego z rodzajów prywatyzacji pracowniczej, wskazując ich wady oraz zalety. Ponadto przewodnik zawiera użyteczne wskazówki dotyczące dostępnych metod finansowania przez pracowników prywatyzowanych przedsiębiorstw oraz pracowników spółek z udziałem Skarbu Państwa, działań mających na celu pozyskanie w drodze prywatyzacji pracowniczej majątku Skarbu Państwa. Przewodnik jest skierowany przede wszystkim do pracowników przedsiębiorstw państwowych, które zostały przeznaczone do prywatyzacji oraz pracowników spółek z udziałem Skarbu Państwa. Adresatem przewodnika niewątpliwie są również osoby mające wpływ na funkcjonowanie istniejących już Spółek Pracowniczych. Przewodnik może się również okazać przydatnym zbiorem rad i wskazówek dla organów przedsiębiorstw państwowych przeznaczonych do prywatyzacji, spółek z udziałem Skarbu Państwa przeznaczonych do prywatyzacji oraz dla potencjalnych inwestorów. Przewodnik poprowadzi każdego z jego adresatów krok po kroku przez każdy z trybów prywatyzacji. W szczególności adresaci przewodnika mogą pozyskać wiedzę w zakresie tego: jakie przedsiębiorstwa państwowe oraz spółki z udziałem Skarbu Państwa mogą być prywatyzowane z udziałem ich pracowników oraz w jakim trybie ta prywatyzacja powinna przebiegać; jakie podmioty są uprawnione do inicjowania procesu prywatyzacji pracowniczej; jak wygląda proces decyzyjny związany z prywatyzacją pracowniczą przedsiębiorstwa państwowego oraz prywatyzacją pracowniczą spółki z udziałem Skarbu Państwa; jakie przesłanki muszą zostać spełnione, aby można było aktywnie brać udział w procesie prywatyzacji pracowniczej; w jaki sposób pozyskać środki niezbędne do nabywania mienia Skarbu Państwa w drodze prywatyzacji pracowniczej przedsiębiorstw państwowych lub spółek z udziałem Skarbu Państwa. Ponadto w przewodniku zostały wskazane przykłady zakończonych już prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych i spółek z udziałem Skarbu Państwa dla każdego z omówionych trybów prywatyzacji. Przewodnik zawiera również przydatne wiadomości na temat: najważniejszych dla procesów prywatyzacji pracowniczej aktów prawnych, prowadzonych obecnie prac legislacyjnych dotyczących problematyki prywatyzacyjnej, a także zestawienie najważniejszych informacji związanych z umowami, których zawieranie w toku prywatyzacji pracowniczej będzie konieczne. Strona 7 z 100

8 II. SPÓŁKA PRACOWNICZA 1. CO TO JEST SPÓŁKA PRACOWNICZA Jednym z podstawowych zagadnień, które powinno zostać wyjaśnione na wstępie, jest zakres pojęcia "Spółka Pracownicza", w jakim jest ono używane w niniejszym przewodniku. Autorzy przewodnika przyjęli szeroką definicję Spółki Pracowniczej, zgodnie z którą za Spółkę Pracowniczą uważa się każdy podmiot, na którego funkcjonowanie decydujący wpływ mają pracownicy prywatyzowanego przedsiębiorstwa państwowego. Podmiotami takimi mogą być w szczególności spółki prawa handlowego, a więc zarówno spółki osobowe (czyli spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa i spółka komandytowo akcyjna), jak również spółki kapitałowe (czyli spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna), w których wspólnikami będą między innymi pracownicy prywatyzowanego przedsiębiorstwa państwowego. Ponadto Spółką Pracowniczą może być również inny podmiot, taki jak na przykład stowarzyszenie, fundacja lub związek zawodowy. Jest to zakres szerszy od potocznego rozumienia tego pojęcia, które często jest utożsamiane wyłącznie ze spółką otrzymującą przedsiębiorstwo państwowe do odpłatnego korzystania. Równocześnie w związku z tym, że to spółki prawa handlowego, nie zaś wyżej wymienione inne podmioty, odgrywają kluczową rolę w obrocie gospodarczym oraz w procesach prywatyzacji, to z ich udziałem w prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych związana jest większość zagadnień omówionych w przewodniku. 2. JAK ZAŁOŻYĆ SPÓŁKĘ PRACOWNICZĄ I JAKIE MUSI ONA SPEŁNIAĆ WYMOGI Procedura założenia Spółki Pracowniczej jest zróżnicowana w zależności od formy prawnej, w której będzie działać ta spółka. Pierwszym krokiem założenia Spółki Pracowniczej jest podjęcie przez przyszłych wspólników tej spółki decyzji co do tego w jakiej formie będzie ona prowadziła swoją działalność. Warto podkreślić, że decyzja przyszłych wspólników będzie ograniczona w przypadku, gdy Spółka Pracownicza zakładana będzie przez nich w celu wniesienia do niej przedsiębiorstwa państwowego lub w celu oddania jej tego przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania. We wskazanych przypadkach Spółka Pracownicza będzie mogła zostać założona jedynie w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. W przypadku, gdy przyszli wspólnicy podejmą decyzję o założeniu Spółki Pracowniczej w formie spółki jawnej, będą musieli zawrzeć w formie pisemnej pod rygorem nieważności umowę spółki jawnej. Zaletą spółki jawnej jest to, że wspólnicy nie są zobowiązani do wniesienia do niej wkładów w wysokości narzuconej jakimkolwiek przepisem. Wspólnicy będą mogli ustalić wysokość wkładów samodzielnie, na odpowiadającym im poziomie, wystarczającym w ich przekonaniu do prowadzenia działalności w ramach założonej spółki. Spółka jawna jest podmiotem, w którym to wspólnicy, a nie spółka, są podatnikami podatku dochodowego. Dzięki temu stawki płaconego podatku będą niższe. Niestety spółka jawna ma również wady, np. wspólnicy tej spółki będą odpowiadać całym swoim majątkiem, bez jakichkolwiek ograniczeń, za jej zobowiązania. Jeżeli natomiast przyszli wspólnicy zdecydują, iż Spółka Pracownicza ma funkcjonować w formie spółki partnerskiej, to będą zobligowani do zawarcia w formie pisemnej pod rygorem nieważności umowy spółki partnerskiej. Proszę pamiętać, że partnerami w tej spółce mogą być wyłącznie osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego. Nie ma przy tym przeciwwskazań, aby w ramach spółki partnerskiej wykonywano więcej niż jeden zawód spośród wskazanych powyżej. Zasadą jest, że partner w spółce partnerskiej nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania tej spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki. Jednakże Strona 8 z 100

9 umowa spółki może przewidywać, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności za wszystkie zobowiązania tej spółki całym swoim majątkiem, bez jakichkolwiek ograniczeń. Spółka partnerska, podobnie jak spółka jawna, jest korzystną formą prowadzenia działalności przez Spółkę Pracowniczą ze względu na brak obowiązku wniesienia przez partnerów wkładów o określonej prawnie wysokości oraz ze względu na korzystne opodatkowanie jej dochodów. Wadą tej spółki jest niewątpliwie niczym nieograniczona odpowiedzialność partnerów za zobowiązania tej spółki powstałe w związku z działaniami lub zaniechaniami danego partnera oraz osób mu podległych. W przypadku podjęcia przez przyszłych wspólników decyzji, że zakładana przez nich Spółka Pracownicza ma działać w formie spółki komandytowej, powinni oni, w formie aktu notarialnego, zawrzeć umowę spółki komandytowej, wnieść wkłady oraz zadeklarować wysokość sum komandytowych, stanowiących wyznacznik odpowiedzialności komandytariuszy za zobowiązania tej spółki. Proszę przy tym mieć na uwadze, że wspólnikiem spółki komandytowej musi być co najmniej jeden komandytariusz, odpowiadający za zobowiązania spółki do wysokości zadeklarowanej sumy komandytowej oraz co najmniej jeden komplementariusz, odpowiadający za zobowiązania tej spółki całym swoim majątkiem, bez jakichkolwiek ograniczeń. Proszę pamiętać, że w sytuacji, w której nazwisko komandytariusza pojawi się w firmie spółki komandytowej, to automatycznie będzie on ponosił odpowiedzialność za zobowiązania tej spółki tak jak komplementariusz. Spółka komandytowa, jako kolejna z opisywanych spółek osobowych, jest korzystną formą prowadzenia działalności przez Spółkę Pracowniczą ze względu na brak obowiązku wniesienia przez wspólników wkładów o określonej prawnie wysokości oraz ze względu na korzystne opodatkowanie jej dochodów. Wadą tej spółki jest niewątpliwie niczym nieograniczona odpowiedzialność za zobowiązania powstałe w związku z prowadzeniem przez nią działalności, ponoszona przez co najmniej jednego jej wspólnika. Przyszli wspólnicy Spółki Pracowniczej mogą również zdecydować się na założenie Spółki Pracowniczej w formie spółki komandytowo akcyjnej. Wspólnikami spółki komandytowo akcyjnej musi być co najmniej jeden komplementariusz (wspólnik odpowiadający za zobowiązania spółki bez ograniczenia) oraz co najmniej jeden akcjonariusz (wspólnik nieodpowiadający za zobowiązania spółki). W celu zawiązania spółki komandytowo akcyjnej wspólnicy muszą podpisać sporządzony w formie aktu notarialnego statut spółki (dotyczy to co najmniej wszystkich komplementariuszy) oraz wnieść wkłady na pokrycie kapitału zakładowego, który powinien wynosić co najmniej ,- złotych. Zaletą założenia Spółki Pracowniczej w formie spółki komandytowo akcyjnej jest możliwość skorzystania ze wspomnianych wyżej rozwiązań podatkowych oraz możliwość ograniczenia odpowiedzialności części wspólników za zobowiązania tej spółki. Wadą natomiast, jest konieczność wniesienia wkładów na pokrycie kapitału zakładowego spółki oraz nieograniczona odpowiedzialność komplementariuszy za jej zobowiązania. Kolejną formą prawną Spółki Pracowniczej, o nadaniu której mogą postanowić jej przyszli wspólnicy, jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. W celu jej zawiązania wspólnicy muszą zawrzeć, w formie aktu notarialnego, umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wnieść wkłady na pokrycie kapitału zakładowego w wysokości co najmniej 5.000,- złotych, powołać Zarząd spółki oraz, jeżeli jest to konieczne Radę Nadzorczą lub Komisję Rewizyjną. Obowiązek powołania Rady Nadzorczej lub Komisji Rewizyjnej powstanie jeżeli kapitał zakładowy Spółki Pracowniczej będzie wyższy niż ,- złotych, a wspólników będzie więcej niż dwudziestu pięciu. Rekomendujemy jednak powołanie organu nadzoru nawet wówczas, gdy obowiązek ten nie powstanie. Z pozoru może wydawać się wprawdzie, iż powołanie Rady Nadzorczej wiąże się z koniecznością podejmowania dodatkowych decyzji oraz zwiększeniem kosztów funkcjonowania Spółki Pracowniczej, jednakże w rzeczywistości istnienie tego organu ułatwi wspólnikom bieżący nadzór nad działalnością spółki. Zaletami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest niska wysokość koniecznego do wniesienia kapitału zakładowego oraz brak odpowiedzialności wspólników za zobowiązania zaciągnięte przez spółkę. Równocześnie należy pamiętać o możliwości ponoszenia na podstawie art. 299 kodeksu spółek handlowych solidarnej odpowiedzialności Członków Zarządu tej spółki za jej zobowiązania. Przyszli wspólnicy Spółki Pracowniczej mogą również podjąć decyzję o założeniu spółki akcyjnej. Do powstania spółki akcyjnej wymaga się zawiązania spółki, w tym podpisania statutu przez jej założycieli, wniesienia wkładów na pokrycie kapitału zakładowego, ustanowienia Zarządu oraz Rady Nadzorczej spółki. Strona 9 z 100

10 Zaletami spółki akcyjnej jest brak odpowiedzialności akcjonariuszy za jej zobowiązania oraz możliwość głosowania grupami, co może stanowić istotne wzmocnienie drobnych akcjonariuszy. Ponadto przepisy dotyczące spółki akcyjnej nie przewidują odpowiedzialności Członków Zarządu za zobowiązania spółki. Wadą jest konieczność wniesienia kapitału zakładowego w wysokości co najmniej ,- złotych. Należy pamiętać, iż każda z wymienionych powyżej spółek wymaga wpisania jej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Do chwili wpisu spółki kapitałowe funkcjonują jako spółki w organizacji, ale nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od dnia ich powstania. Spółki osobowe powstają dopiero z chwilą wpisu, o którym mowa powyżej. 3. NA CO SZCZEGÓLNIE ZWRÓCIĆ UWAGĘ Szczególną uwagę należy zwrócić na ograniczenia dotyczące warunków, które spełniać musi Spółka Pracownicza uczestnicząca w prywatyzacji w trybie oddania przedsiębiorstwa państwowego do odpłatnego korzystania lub wniesienia przedsiębiorstwa państwowego do spółki kapitałowej. Spółki Pracownicze uczestniczące w dwóch powyższych trybach prywatyzacji mogą mieć wyłącznie formę spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W przypadku Spółki Pracowniczej, która obejmuje do odpłatnego korzystania przedsiębiorstwo państwowe muszą być spełnione następujące dodatkowe warunki: do spółki przystąpiła odpowiednio ponad połowa ogólnej liczby pracowników przedsiębiorstwa państwowego albo pracowników i rolników lub rybaków; jej wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, chyba że minister właściwy do spraw Skarbu Państwa zezwoli na uczestnictwo w spółce osobom prawnym; opłacony kapitał zakładowy spółki nie jest niższy, z zastrzeżeniem przypadków określonych w odrębnych przepisach, niż 20% wysokości funduszu założycielskiego i funduszu przedsiębiorstwa w dniu, na który został sporządzony bilans za rok obrotowy poprzedzający wydanie zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej; co najmniej 20% akcji zostało objętych przez osoby niezatrudnione w prywatyzowanym przedsiębiorstwie państwowym, chyba że minister właściwy do spraw Skarbu Państwa zezwoli na oddanie przedsiębiorstwa państwowego do odpłatnego korzystania Spółce Pracowniczej nie spełniającej tego warunku. 4. STUDIUM PRZYPADKU Przykładami procesów prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, w których to procesach brały udział Spółki Pracownicze są: prywatyzacja pośrednia spółki Skarbu Państwa, działającej pod firmą Fabryka Maszyn Budowlanych i Lokomotyw "BUMAR-FABLOK" S.A. w drodze nabycia akcji Skarbu Państwa przez Spółkę Pracowniczą działającą pod firmą "Fablok" - Pracownicza Spółka Akcyjna; prywatyzacja pośrednia spółki Skarbu Państwa, działającej pod firmą Zakłady Mięsne - spółka z o.o. w Inowrocławiu w drodze nabycia udziałów Skarbu Państwa przez Spółkę Pracowniczą; prywatyzacja pośrednia spółki Skarbu Państwa, działającej pod firmą Fabryka Kotłów "RAFAKO" S.A. w drodze nabycia akcji Skarbu Państwa przez Spółkę Pracowniczą; prywatyzacja pośrednia spółki Skarbu Państwa, działającej pod firmą Fabryka Sprzętu Okrętowego "MEBLOMOR" S.A. w drodze nabycia akcji Skarbu Państwa przez Spółkę Pracowniczą; prywatyzacja pośrednia spółki Skarbu Państwa, działającej pod firmą Przedsiębiorstwo Budownictwa Regionalnego sp. z o.o. w drodze nabycia udziałów Skarbu Państwa przez Spółkę Pracowniczą, działającą pod firmą PEBEREG Pracowniczo-Menedżerska sp. z o.o. w organizacji z siedzibą w Słupsku; prywatyzacja bezpośrednia Stołecznego Przedsiębiorstwa Usług Przemysłu Terenowego "REDOM" w Warszawie w drodze oddania tego przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania Strona 10 z 100

11 Spółce Pracowniczej, działającej pod firmą "REDOM" sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie; prywatyzacja bezpośrednia Przedsiębiorstwa Eksportu Geodezji i Kartografii "GEOKART" w Warszawie w drodze oddania tego przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania Spółce Pracowniczej, działającej pod firmą Przedsiębiorstwo Eksportu Geodezji i Kartografii "GEOKART" sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie; prywatyzacja bezpośrednia Fabryka Artykułów Turystycznych i Sportowych "POLSPORT" w Górze Kalwarii w drodze oddania tego przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania Spółce Pracowniczej, działającej pod firmą Fabryka Artykułów Turystycznych i Sportowych "POLSPORT" sp. z o.o. z siedzibą w Górze Kalwarii; prywatyzacja bezpośrednia Biura Studiów i Projektów Gospodarki Wodnej Rolnictwa "BIPROMEL" w Warszawie w drodze oddania tego przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania Spółce Pracowniczej, działającej pod firmą Biuro Studiów i Projektów Gospodarki Wodnej Rolnictwa "BIPROMEL" sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie; prywatyzacja bezpośrednia Biura Studiów i Projektów "BIPRODRZEW" w Warszawie w drodze oddania tego przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania Spółce Pracowniczej, działającej pod firmą "BIPRODRZEW" S.A. z siedzibą w Warszawie. Strona 11 z 100

12 III. PRYWATYZACJA KROK PO KROKU PRYWATYZACJA BEZPOŚREDNIA Niezależnie od tego czy prywatyzacja bezpośrednia przeprowadzana jest w trybie sprzedaży przedsiębiorstwa państwowego, wniesienia go do spółki, czy też poprzez tzw. leasing pracowniczy, istnieją pewne elementy postępowań, które pozostają niezmienne niezależnie od przyjętej ścieżki prywatyzacji. Są one związane z działaniami w okresie przedprywatyzacyjnym, działalnością pełnomocnika do spraw prywatyzacji oraz kontrolą realizacji umów prywatyzacyjnych. Pozostałe elementy prywatyzacji, takie jak sposób, rodzaj oraz tryb zawierania umów prywatyzacyjnych są odmienne i zostały omówione osobno dla każdego typu prywatyzacji. Elementy wspólne dla postępowań prywatyzacyjnych Pierwszym krokiem ku prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego jest podjęcie przez ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa decyzji o prywatyzacji przedsiębiorstwa oraz dokonanie przez organ założycielski prywatyzowanego przedsiębiorstwa, po przeprowadzeniu przetargu, wyboru doradcy prywatyzacyjnego. Kolejnym etapem jest dokonanie analizy stanu przedsiębiorstwa, polegającej na ustaleniu stanu prawnego majątku przedsiębiorstwa państwowego oraz oszacowaniu wartości przedsiębiorstwa. W szczególnych wypadkach, na wniosek ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, może być przeprowadzona dodatkowa analiza, obejmująca odmienny zakres od wyżej wskazanego. Po dokonaniu analizy lub analiz przedprywatyzacyjnych organ założycielski przedsiębiorstwa wydaje, za zgodą ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, zarządzenie o prywatyzacji, w którym określa w szczególności sposób prywatyzacji bezpośredniej oraz wskazuje pełnomocnika do spraw prywatyzacji. Z dniem wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej ustaje działalność dotychczasowych organów przedsiębiorstwa państwowego, a ich funkcje wykonuje od tego momentu pełnomocnik do spraw prywatyzacji. Pełnomocnik do spraw prywatyzacji jest to osoba, która działając w imieniu organu założycielskiego przedsiębiorstwa, dokonuje prywatyzacji, sporządza bilans zamknięcia prywatyzowanego przedsiębiorstwa, a następnie niezwłocznie występuje z wnioskiem do sądu o wykreślenie przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego oraz zawiadamia ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa o jego wykreśleniu. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa jest organem właściwym do dokonywania kontroli obejmujących ocenę zgodności realizacji przekształceń własnościowych z udzielonym przez siebie upoważnieniem lub zgodą, gdy takie są wymagane, a więc jest również upoważniony do dokonywania kontroli właściwego przebiegu wszystkich procesów prywatyzacyjnych. Kontrole są zarządzane przez ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, oraz są przeprowadzane na podstawie półrocznych planów kontroli pod względem oceny legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. Wyniki kontroli przedstawiane są w protokołach kontroli. SPRZEDAŻ PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO Prywatyzacja bezpośrednia przedsiębiorstwa państwowego poprzez jego sprzedaż polega na zbyciu całości przedsiębiorstwa poprzez zawarcie umowy sprzedaży przedsiębiorstwa z osobą prawną, osobą fizyczną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej (np. spółką jawną). Skarb Państwa jest reprezentowany przy zawarciu umowy przez pełnomocnika do spraw prywatyzacji. Proces sprzedaży przedsiębiorstwa może przebiegać w trybie przetargu publicznego lub w trybie negocjacji podjętych na podstawie publicznego zaproszenia. W obu trybach sprzedaży przedsiębiorstwa, nabywca jest zobowiązany do przekazania, najpóźniej do dnia pierwszej płatności należności za przedsiębiorstwo, określonej ustawowo kwoty na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Strona 12 z 100

13 Przetarg publiczny Ogłoszenia o przetargu dokonuje zbywca przedsiębiorstwa, czyli Skarb Państwa reprezentowany przez organ założycielski przedsiębiorstwa. Ogłoszenie określa między innymi oznaczenie przedmiotu przetargu, miejsce i termin udostępnienia memorandum informacyjnego, minimalną cenę sprzedaży, kryteria oceny ofert i ich znaczenie, wysokość wadium oraz termin, miejsce i formę jego wniesienia. Podmioty zainteresowane wzięciem udziału w przetargu powinny w terminie wskazanym w ogłoszeniu złożyć pisemną ofertę zawierającą: 1. imię, nazwisko i adres lub nazwę (firmę) i siedzibę oferenta; 2. oświadczenie oferenta, że zapoznał się z przedmiotem przetargu i nie wnosi uwag do jego stanu, 3. oferowaną cenę i warunki jej zapłaty; 4. wniosek o rozłożenie zapłaty należności za przedsiębiorstwo na raty wraz ze wskazaniem formy zabezpieczenia kwoty pozostałej do zapłaty po uiszczeniu pierwszej raty - jeżeli zbywca dopuścił zapłatę należności w ratach; 5. planowaną wartość nowych inwestycji wraz ze wskazaniem harmonogramu ich realizacji oraz źródeł finansowania; 6. inne dane wymagane przez zbywcę, określone w ogłoszeniu o przetargu. Do oferty należy dołączyć dowód wniesienia wadium. Przetarg publiczny składa się z części: jawnej oraz niejawnej. Część jawna obejmuje m.in. sprawdzenie prawidłowości ogłoszenia o przetargu, ogłoszenie o liczbie ofert, sprawdzenie prawidłowości wniesienia wadiów, otwarcie ofert, podanie nazw oferentów oraz istotnych warunków złożonych ofert, w tym proponowanych cen. Na tym etapie może dojść do odrzucenia ofert, które nie spełniają warunków formalnych, na przykład zostały wniesione po wyznaczonym terminie, w niewłaściwym miejscu lub przez oferenta, który nie wniósł wadium. Część niejawna obejmuje szczegółową ocenę ofert, w wyniku której zostaje przedstawiony zbywcy wniosek w sprawie wyboru najkorzystniejszej oferty. Na tym etapie może również okazać się, że żadna z ofert nie została wybrana. Wybór najkorzystniejszej oferty dokonywany jest w oparciu o kryteria określone w ogłoszeniu o przetargu, w szczególności cenę, sposób i termin jej zapłaty. O wyniku przetargu zbywca niezwłocznie zawiadamia na piśmie oferentów. Kolejnym etapem jest zawarcie umowy sprzedaży przedsiębiorstwa. Informacje dotyczące samej umowy omówione zostały w rozdziale V. przewodnika. Negocjacje na podstawie publicznego zaproszenia Negocjacje można podzielić na kilka etapów. Pierwszy z nich rozpoczyna, podobnie jak ma to miejsce w przypadku przetargu publicznego, ogłoszenie publicznego zaproszenia dotyczącego negocjacji przez organ założycielski przedsiębiorstwa. Ogłoszenie to określa między innymi oznaczenie przedmiotu rokowań, wymagania jakie musi spełnić podmiot przystępujący do rokowań, w szczególności wymogi co do przedmiotu i zakresu prowadzonej działalności oraz zdolności finansowej, kryteria wyboru najkorzystniejszej oferty i ich znaczenie. Podmioty zainteresowane nabyciem przedsiębiorstwa państwowego w tym trybie powinny złożyć pisemną odpowiedź na zaproszenie, w terminie w nim oznaczonym. W drugim etapie rozpatrywane są złożone odpowiedzi na zaproszenie, a podmioty spełniające warunki określone w zaproszeniu, otrzymują możliwość zbadania dokumentów przedsiębiorstwa, a także zostają powiadomione o terminie na wykonanie badań oraz przedstawienie wiążących warunków umowy. Złożenie wiążących warunków umowy rozpoczyna etap właściwych negocjacji, w których strony starają się dojść do porozumienia. W szczególności trzeba dokonać ustaleń dotyczących zobowiązań kupującego w zakresie przewidywanych inwestycji, ochrony środowiska i dóbr kultury oraz ochrony miejsc pracy. Zobowiązania socjalne ustalone z przedstawicielami pracowników stanowią integralną część umowy. Strona 13 z 100

14 Oferenci zostają pisemnie poinformowani o wyniku negocjacji. Kolejnym stadium jest zawarcie umowy sprzedaży przedsiębiorstwa. Informacje dotyczące samej umowy omówione zostały w rozdziale V. przewodnika. Strona 14 z 100

15 Rysunek 1 - SPRZEDAŻ PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO Decyzja Ministra Skarbu Państwa (za zgodą Rady Ministrów, w przypadku prywatyzacji przedsiębiorstwa o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa) patrz: rozdział IV. ust. 1 przewodnika Analizy przedprywatyzacyjne patrz: rozdział IV ust. 1 i 3 przewodnika Wybór trybu sprzedaży przedsiębiorstwa: - przetarg publiczny - negocjacje na podstawie publicznego zaproszenia Wniosek o wydanie zarządzenia o prywatyzacji patrz: rozdział IV. ust. 1 przewodnika Zarządzenie organu założycielskiego o prywatyzacji bezpośredniej (za zgodą Ministra Skarbu Państwa) patrz: rozdział IV. ust. 1 przewodnika Możliwość założenia Spółki Pracowniczej (najpóźniej przed zawiadomieniem pracowników o zamiarze przejścia przedsiębiorstwa) patrz: rozdział II. przewodnika Wskazanie pełnomocnika do spraw prywatyzacji Czynności pełnomocnika do spraw prywatyzacji, w szczególności wykreślenie przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego oraz zawiadomienie ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa o jego wykreśleniu Zawiadomienie pracowników o zamiarze przejścia przedsiębiorstwa patrz: rozdział IV. ust. 1 przewodnika Umowa sprzedaży przedsiębiorstwa patrz: rozdział IV. ust. 3 oraz V. przewodnika Zawiadomienie kontrahentów o przejściu przedsiębiorstwa patrz: rozdział IV. ust. 1 przewodnika Wykonanie postanowień umowy, w tym w szczególności zapłata ceny oraz realizacja inwestycji patrz: rozdział IV. ust. 3 przewodnika Kontrola realizacji umowy sprzedaży przedsiębiorstwa

16 Rysunek 2 - TRYBY SPRZEDAŻY PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO ORAZ SPRZEDAŻY AKCJI LUB UDZIAŁÓW SPÓŁKI SKARBU PAŃSTWA PRZETARG PUBLICZNY patrz: rozdział IV. ust. 3 i 5 przewodnika NEGOCJACJE NA PODSTAWIE PUBLICZNEGO ZAPROSZENIA patrz: rozdział IV. ust. 3 i 5 przewodnika Ogłoszenie o przetargu publicznym Ogłoszenie o zaproszeniu do podjęcia negocjacji Wniesienie wadium Złożenie pisemnej odpowiedzi na zaproszenie do negocjacji Złożenie oferty zawierającej w szczególności: oferowaną cenę i warunki zapłaty; wniosek o rozłożenie zapłaty; należności na raty; planowane inwestycje. Wybór najkorzystniejszej ze złożonych ofert Rozpatrzenie złożonych odpowiedzi na zaproszenie Badanie dokumentacji prywatyzowanego przedsiębiorstwa Złożenie wiążących warunków umowy Pisemna informacja o rozstrzygnięciu przetargu Zawarcie umowy prywatyzacyjnej Negocjacje W toku negocjacji poprzedzających sprzedaż przedsiębiorstwa trzeba dokonać ustaleń dotyczących m.in.: przewidywanych inwestycji; ochrony środowiska i dóbr kultury; ochrony miejsc pracy; zobowiązań socjalnych. W toku negocjacji poprzedzających sprzedaż akcji lub udziałów spółki Skarbu Państwa konieczne jest ustalenie pakietu socjalnego. Pisemna informacja o wyniku negocjacji Zawarcie umowy prywatyzacyjnej

17 WNIESIENIE PRZEDSIĘBIORSTWA DO SPÓŁKI Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki stanowi drugi, po sprzedaży, tryb prywatyzacji bezpośredniej przedsiębiorstwa państwowego. Polega on na wniesieniu przez Skarb Państwa przedsiębiorstwa do spółki kapitałowej jako wkładu niepieniężnego w zamian za akcje lub udziały w tej spółce. Wniesienie przedsiębiorstwa państwowego jako aportu do spółki może nastąpić zarówno do spółki już istniejącej, jak również do spółki nowo zawiązywanej. Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki następuje w trybie negocjacji podjętych na podstawie publicznego zaproszenia. W przypadku wniesienia przedsiębiorstwa do istniejącej spółki należy dostosować obowiązujący statut lub umowę spółki do zmian związanych z wniesieniem aportu oraz objęciem akcji lub udziałów przez Skarb Państwa. W szczególności należy pamiętać o konieczności dostosowania statutu lub umowy spółki w taki sposób, aby poza wymogami określonymi w kodeksie spółek handlowych, określał on także w szczególności kompetencje Zarządu spółki w zakresie postępowania wyjaśniającego i odwoławczego, dotyczące udostępniania akcji Skarbu Państwa oraz szczegółowe zasady ustalania ceny udziałów lub akcji oferowanych uprawnionym wspólnikom przez Skarb Państwa. W przypadku gdy wspólnikami spółki, oprócz Skarbu Państwa, są wyłącznie osoby będące w dniu wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej pracownikami przedsiębiorstwa państwowego, rolnikami lub rybakami, statut lub umowa spółki powinien określać również liczbę akcji lub udziałów corocznie oferowanych uprawnionym wspólnikom oraz terminy złożenia przez Skarb Państwa ofert w tym przedmiocie. Wniesienie do istniejącej spółki kapitałowej przedsiębiorstwa państwowego jako aportu Skarbu Państwa związane jest z objęciem przez Skarb Państwa odpowiedniej ilości akcji lub udziałów w kapitale zakładowym tej spółki. Konieczne jest aby pozostali wspólnicy wnieśli wkłady na pokrycie co najmniej 25% kapitału zakładowego albo 10% kapitału zakładowego, w przypadku gdy wspólnikami spółki, oprócz Skarbu Państwa, są wyłącznie osoby będące w dniu wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej pracownikami przedsiębiorstwa państwowego, rolnikami lub rybakami. W celu dokonania zmian statutu lub umowy spółki, podwyższenia kapitału zakładowego oraz emisji nowych akcji lub ustanowienia nowych udziałów, konieczne jest zwołanie Walnego Zgromadzenia lub Zgromadzenia Wspólników spółki, które podejmie odpowiednie uchwały w tym przedmiocie. Z obrad ww. organów spółki musi zostać sporządzony protokół notarialny. W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymagane jest ponadto złożenie oświadczeń o objęciu udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym oraz oświadczenie wszystkich Członków Zarządu, że wkłady na podwyższony kapitał zakładowy zostały w całości wniesione. Z kolei w przypadku spółki akcyjnej konieczne jest złożenie oświadczenia przez wszystkich Członków Zarządu, że wkłady na podwyższony kapitał zakładowy zostały wniesione lub, że przejście tych wkładów na spółkę jest zapewnione w terminie określonym w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego, a także zawarcie umowy o objęciu akcji. Po dokonaniu zmian w statucie lub umowie spółki niezbędne jest dokonanie ich rejestracji w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Przeniesienie własności przedsiębiorstwa na spółkę dokonywane jest na podstawie odrębnej umowy, która omówiona została w rozdziale V. przewodnika. Strona 17 z 100

18 Rysunek 3 - WNIESIENIE PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO DO SPÓŁKI PRACOWNICZEJ Decyzja Ministra Skarbu Państwa (za zgodą Rady Ministrów, w przypadku prywatyzacji przedsiębiorstwa o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa) patrz: rozdział IV. ust. 1 przewodnika Analizy przedprywatyzacyjne patrz: rozdział IV ust. 1 i 4 przewodnika Wskazanie, że wniesienie przedsiębiorstwa do spółki nastąpi po przeprowadzeniu negocjacji podjętych na podstawie publicznego zaproszenia Wniosek o wydanie zarządzenia o prywatyzacji patrz: rozdział IV. ust. 1 przewodnika Zarządzenie organu założycielskiego o prywatyzacji bezpośredniej (za zgodą Ministra Skarbu Państwa) patrz: rozdział IV. ust. 1 przewodnika Możliwość założenia Spółki Pracowniczej (najpóźniej przed zawiadomieniem pracowników o zamiarze przejścia przedsiębiorstwa) patrz: rozdział II. przewodnika Wskazanie pełnomocnika do spraw prywatyzacji Czynności pełnomocnika do spraw prywatyzacji, w szczególności wykreślenie przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego oraz zawiadomienie ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa o jego wykreśleniu Zawiadomienie pracowników o zamiarze przejścia przedsiębiorstwa patrz: rozdział IV. ust. 1 przewodnika Umowa prywatyzacyjna patrz: rozdział IV. ust. 4 oraz V. przewodnika Zawiadomienie kontrahentów o przejściu przedsiębiorstwa patrz: rozdział IV. ust. 1 przewodnika Wykonanie postanowień umowy, w tym w szczególności objęcie udziałów, zawarcie umowy o objęciu akcji oraz realizacja inwestycji patrz: rozdział IV. ust. 4 przewodnika Kontrola realizacji postanowień umowy prywatyzacyjnej Strona 18 z 100

19 Rysunek 4- SPOSOBY WNIESIENIA PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO DO SPÓŁKI PRACOWNICZEJ SPÓŁKA PRACOWNICZA NOWOTWORZONA patrz: rozdział IV. ust. 4 przewodnika SPÓŁKA PRACOWNICZA ISTNIEJĄCA patrz: rozdział IV. ust. 4 przewodnika Spółka Akcyjna: Sporządzenie przez założycieli Spółki Pracowniczej sprawozdania dotyczącego wnoszonych do niej wkładów niepieniężnych, podlegającego badaniu biegłego rewidenta wyznaczonego przez sąd rejestrowy. Spółka Akcyjna: Sporządzenie przez Zarząd Spółki Pracowniczej sprawozdania dotyczącego wnoszonych do niej wkładów niepieniężnych, podlegającego badaniu biegłego rewidenta wyznaczonego przez sąd rejestrowy - w przypadkach wskazanych w kodeksie spółek handlowych można odstąpić od sporządzania sprawozdania. Spółka z o.o.: zawarcie umowy; wniesienie wkładów. Spółka Akcyjna: zawarcie statutu; wyrażenie zgody na zawiązanie spółki, brzmienie statutu i objęcie akcji. Powołanie Członków Zarządu oraz ewentualnie Członków organu nadzoru Spółki Pracowniczej Zgromadzenie Wspólników spółki z o.o. podejmuje uchwały w sprawach: podwyższenia kapitału zakładowego; zmiany umowy spółki. Wspólnicy spółki z o.o. składają oświadczenia: o objęciu udziałów lub o przystąpieniu do spółki i objęciu udziałów. Walne Zgromadzenie Spółki Akcyjnej podejmuje uchwały w sprawach: podwyższenia kapitału zakładowego; zmiany statutu spółki. Spółka Akcyjna zawiera ze Spółką Pracowniczą umowę o objęciu akcji Zawarcie umowy prywatyzacyjnej, na mocy której własność przedsiębiorstwa zostanie przeniesiona na Spółkę Pracowniczą Złożenie przez Zarząd Spółki Pracowniczej oświadczenia o wniesieniu przez wspólników wkładów na pokrycie udziałów lub akcji w kapitale zakładowym Spółki Pracowniczej Złożenie wniosku o wpis Spółki Pracowniczej lub zmian jej danych do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego

20 ODDANIE PRZEDSIĘBIORSTWA DO ODPŁATNEGO KORZYSTANIA Oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania jest jedną z form prywatyzacji bezpośredniej przedsiębiorstwa państwowego. Charakterystyczna cechą tzw. leasingu pracowniczego jest to, że przedsiębiorstwo nie jest od razu zbywane, lecz jedynie oddawane do odpłatnego użytkowania Spółce Pracowniczej, która w tym trybie prywatyzacji musi spełniać szczególne warunki. W celu dokonania prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego w trybie oddania go do odpłatnego korzystania Spółce Pracowniczej, konieczne jest wystąpienie z wnioskiem do organu założycielskiego przez dyrektora przedsiębiorstwa państwowego i radę pracowniczą lub przez samą Spółkę Pracowniczą. Należy uznać, iż nie jest konieczne by w chwili składania wniosku spółka spełniała wszystkie określone w ustawie warunki istotne jest aby były one spełnione w momencie podpisania umowy o oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania. Do przejęcia przedsiębiorstwa państwowego do odpłatnego korzystania konieczne jest zawiązanie Spółki Pracowniczej lub takie przekształcenie istniejącej już spółki, aby spełnione były następujące warunki: 1. do spółki przystąpiła co najmniej połowa ogólnej liczby pracowników przedsiębiorstwa państwowego albo pracowników i rolników lub rybaków; 2. wspólnikami spółki są wyłącznie osoby fizyczne, chyba że zgodę na wejście do spółki osób prawnych wyrazi minister właściwy do spraw Skarbu Państwa; 3. opłacony kapitał zakładowy spółki, wynosi co najmniej 20% wysokości funduszu założycielskiego i funduszu przedsiębiorstwa; 4. co najmniej 20% akcji lub udziałów w spółce zostało objętych przez osoby niezatrudnione w prywatyzowanym przedsiębiorstwie państwowym, z zastrzeżeniem, iż możliwe jest zwolnienie z tego warunku przez ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa. Ogólna procedura związana z założeniem Spółki Pracowniczej została omówiona w rozdziale II. przewodnika. Konieczne jest złożenie do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego wniosku o rejestrację Spółki Pracowniczej w ciągu 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku o prywatyzację bezpośrednią przedsiębiorstwa. Oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania następuje w drodze umowy zawartej przez organ założycielski przedsiębiorstwa państwowego, działający w imieniu Skarbu Państwa oraz Spółkę Pracowniczą. Kolejne kroki uzależnione są od treści umowy o oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania. W przypadku jeżeli powyższa umowa przewiduje, że po jej zakończeniu następuje przejście własności przedsiębiorstwa na rzecz Spółki Pracowniczej, konieczne jest zawarcie umowy przeniesienia własności przedsiębiorstwa. W przypadku jeśli umowa nie przewidywała przejścia przedsiębiorstwa na Spółkę Pracowniczą, spółka może wystąpić do organu założycielskiego przedsiębiorstwa o zawarcie umowy przeniesienia własności przedsiębiorstwa. W takiej sytuacji konieczne jest ustalenie oraz uiszczenie przez Spółkę Pracowniczą ceny za przedsiębiorstwo. Strona 20 z 100

21 Rysunek 5 - ODDANIE PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO DO ODPŁATNEGO KORZYSTANIA SPÓŁCE PRACOWNICZEJ Decyzja Ministra Skarbu Państwa (za zgodą Rady Ministrów, w przypadku prywatyzacji przedsiębiorstwa o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa) patrz: rozdział IV. ust. 1 przewodnika Wskazanie pełnomocnika do spraw prywatyzacji Czynności pełnomocnika do spraw prywatyzacji, w szczególności wykreślenie przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego oraz zawiadomienie ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa o jego wykreśleniu. Kontrola realizacji postanowień umowy o oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania Analizy przedprywatyzacyjne patrz: rozdział IV ust. 1 i 2 przewodnika Wniosek o wydanie zarządzenia o prywatyzacji patrz: rozdział IV. ust. 1 i 2 przewodnika Zarządzenie organu założycielskiego o prywatyzacji bezpośredniej (za zgodą Ministra Skarbu Państwa) patrz: rozdział IV. ust. 1 przewodnika Zawiadomienie pracowników o zamiarze przejścia przedsiębiorstwa patrz: rozdział IV. ust. 1 przewodnika Umowa o oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania patrz: rozdział IV. ust. 2 oraz V. przewodnika Możliwość założenia Spółki Pracowniczej (najpóźniej przed zawiadomieniem pracowników o zamiarze przejścia przedsiębiorstwa; wniosek o wpis Spółki Pracowniczej do rejestru przedsiębiorców KRS powinien zostać złożony w terminie 6 miesięcy od dnia wystąpienia z wnioskiem o wydanie zarządzenia o prywatyzacji) patrz: rozdział II. przewodnika Wykonanie postanowień umowy, w tym zapłata kolejnych części należności za korzystanie z przedsiębiorstwa patrz: rozdział IV. ust. 2 przewodnika Zawiadomienie kontrahentów o przejściu przedsiębiorstwa patrz: rozdział IV. ust. 1 przewodnika Umowa o przeniesienie własności przedsiębiorstwa na Spółkę Pracowniczą (jeżeli zostaną spełnione warunki przewidziane w umowie o oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania lub Spółka Pracownicza wystąpi z wnioskiem o zawarcie przedmiotowej umowy) patrz: rozdział IV. ust. 2 przewodnika Strona 21 z 100