I I. Błogosławieństwo dla świata

Transkrypt

1

2 i l # o d a j d zdejach i Izraela można w dużym stopniu odkryć podwaliny cywilizacji i kultury w i r świata. Nietrudno udowodnić, że tak jest naprawdę. To za pośrednictwem Izraela otrzymaliśmy Słowo Boże:...im zostały powierzone wyrocznie Boże" (List do Rzymian 3,2); uczeni zaś i historycy dobrze wiedzą że większość cywilizowanego świata oparła swoje prawa na prawie Mojżeszowym, zapisanym w Tanach. Niestety, dziś znaczną część tego prawa modyfikuje się, a nawet unieważnią co przynosi opłakane skutki! Kiedy ludzie zaczynają sobie wyobrażać, że w lepiej niż Wszechmocny Bóg znają odpowiedź na I człowiecze problemy i człowieczy grzech, rezultat ^ może być tylko jeden: chaos. Tylko bowiem Słowo Boże przemienia rodzaj ludzki, pozwalając mu się dźwigać z bagna duchowego. Kilka pokoleń po sprawiedliwym sądzie wymierzonym ludziom za czasów Noego (1 Mojż 6) Pan Bóg stworzył naród hebrajski. I rzekł PAN do Abrama: Wyjdź z ziemi swojej i od rodziny swojej, i z domu ojca swego do ziemi, którą ci wskażę. A uczynię z ciebie naród wielki i będę ci błogosławił, i uczynię sławnym imię twoje, tak że staniesz się błogosławieństwem. I będę błogosławił błogosławiącym tobie, a przeklinających cię przeklinać będę; i będą w tobie błogosławione wszystkie plemiona ziemi" (1 Mojż 12,1-3). I I Czyż świat nie doznał błogosławieństwa wskutek przymierza Pana Boga z Abrahamem? Gdyby się tak nie stało, można by zwątpić w wierność Bożą - lecz Pan Bóg nigdy nie rzuca słów na wiatr. Błogosławieństwo dla świata MMW jakiż to sposób doznały błogosławieństwa WW wszystkie plemiona ziemi? Mogły kształtować swoje prawa opierając się na na prawie Mojżeszowym, ale to nie wszystko. Pan Bóg bowiem dał Mojżeszowi coś jeszcze donioślejszego, niezwykłą obietnicę: Wzbudzę im proroka spośród ich braci, takiego jak ty. Włożę Moje słowa w Jego usta..." (5 Mojż 18,18). Słowa te - jak podaje Nowy Testament - zacytował Piotr apostoł, nauczając rzeszę jerozolimczyków: Wszak Mojżesz powiedział: Proroka, jak ja, spośród braci waszych wzbudzi wam Pan, Bóg; Jego słuchać będziecie we wszystkim, cokolwiek do was mówić będzie. I stanie się, że każdy, kto by nie słuchał owego proroka, z ludu wytępiony będzie" (Dzieje Ap. 3,22-23). O tym to Proroku mówił Izajasz; Albowiem dziecię narodziło się nam, syn jest nam dany i spocznie władza na Jego ramieniu, i nazwą Go: Cudowny Doradca, Bóg Mocny, Ojciec Odwieczny, Książę Pokoju. Potężna będzie władza i pokój bez końca na tronie Dawida i w Jego królestwie, gdyż utrwali ją i oprze na prawie i sprawiedliwości, odtąd aż na wieki. Dokona tego żarliwość PA NA Zastępów" (9,5-6). 2 WINNICA SIERPIEŃ 1996

3 Prorok Micheasz pod natchnieniem Ducha Świętego przepowiedział nawet miejsce Jego narodzin: Ale ty, Betlejemie Efrata, najmniejszy z okręgów judzkich, z ciebie mi wyjdzie Ten, który będzie władcą Izraela. Początki Jego od prawieku, od dni zamierzchłych" (5,1). Prorocy natchnieni przez Boga Pan Bóg powiedział Mojżeszowi, że da podobnego Proroka, takiego jak ty", powiedział też: (Jeśli) kto nie usłucha Moich słów, które On mówić będzie w Moim imieniu, to Ja będę tego dochodził na nim" oraz:...każdy, kto by nie słuchał owego proroka, z ludu wytępiony będzie". Przypomnijmy sobie słowa Mojżesza: Dowiedz się tedy dzisiaj i weź to sobie do serca, że PAN jest Bogiem na niebie w górze i na ziemi w dole, nie ma innego! Przestrzegaj zatem ustaw Jego i przykazań, które ja tobie dziś nakazuję, aby dobrze było tobie i twoim synom po tobie i abyś długo żył na ziemi, którą PAN, twój Bóg, daje ci po wszystkie dni" (5 Mojż 4,29-30). Wiemy, że całe Pismo Święte zostało dane z natchnienia Bożego. Świadczy o tym choćby Dawid: O tym wszystkim rzekł Dawid - [...] pouczony zostałem na piśmie przez PANA" (Biblia Tysiąclecia, wyd. III). Czy Mojżesz pomylił się, zapowiadając Proroka, który ma nadejść: Wzbudzę im proroka spośród ich braci, takiego jak ty. Włożę Moje słowa w Jego usta..."? Czy mylił się Izajasz, pisząc: spocznie władza na Jego ramieniu"? Nie, nie pomylił się żaden z nich, gdyż prorocy Boży mówią słowa powierzone im przez Pana, a Jego ręka spoczywa na wszystkich autorach Pisma Świętego. Pradawni prorocy byli bez wątpienia narzędziami Ducha Świętego, dlatego możemy uznawać Pisma za prawdziwe i w pełni autentyczne. i Dwa przyjścia Pismo Święte przepowiada nie tylko pierwsze, ale i drugie przyjście Mesjasza. Lecz na dom Dawida i na mieszkańców Jeruzałemu wyleję ducha laski i błagania. Wtedy spojrzą na Mnie, na Tego, którego przebodłi [...] Jego nogi staną w owym dniu na Górze Oliwnej, która leży naprzeciwko Jeruzałemu od wschodu, tak że Góra Oliwna rozpadnie się w środku na wschód i na zachód, tworząc wielką dolinę. [...] I będzie PAN królem całej ziemi. W owym dniu PAN będzie jedyny i jedyne będzie Jego imię" (Ks. Zachariasza 12,10; 14,4.9). Król Dawid nie wstąpił jeszcze do niebą lecz przecież pisał w Psalmie 110: Rzekł PAN Panu memu: Siądź po prawicy Mojej, aż położę nieprzyjaciół Twoich jako podnóżek pod nogi Twoje". Ale Pan wyznaczył dzień wypełnienia tego proroctwa przez Mesjasza. Kamień, który odrzucili budowniczowie, stał się kamieniem węgielnym. Przez PANA się to stało i to jest cudowne w oczach naszych" (Ps 119,22-23). Mamy zatem wielki dług wobec narodu izraelskiego, gdyż przezeń wszystkie plemiona ziemi" zostały ubłogosławione dzięki Słowu Bożemu, spisanemu i przekazywanemu wszystkim ludom, a także dzięki zbawieniu, które zapewnił nam Prorok taki jak Mojżesz" - Mesjasz. Nadejdzie przepiękny dzień, kiedy Izrael na tym świecie będzie na górze, a nie na dole" (5 Mojż 28,13), kiedy będzie światłością dla narodów" (Iz 42,6), a ziemia będzie pełna poznania PANA jakby wód, które wypełniają morze" (Iz 11,9). W dniu owym wszystkie plemiona ziemi" doświadczą pełnego błogosławieństwa, zgodnie z obietnicą jakiej Pan Bóg udzielił swemu słudze Abrahamowi. O, jakże będą wówczas dziękować Bogu za Izrael! WINNICA SIERPIEŃ

4 V Colin Kitchenham Majestat Mesjasza 2. Mesjasz jako Potomek MZ^ iedy kobieta rodzi dziecko, na świecie pojawia f V się kolejny - choć przecież absolutnie zgodny z prawem natury - cud: nowe życie. Historia rodzaju ludzkiego zna jeden przypadek kobiety, która w chwili poczęcia dziecka nie obcowała z mężczyzną była dziewicą - i jako taka urodziła potomka płci męskiej. Przypadek ten został udokumentowany na piśmie - na kartach samego Pisma Świętego. O tym cudownym poczęciu i narodzinach napisał z wyprzedzeniem prorok Izajasz:...sam PAN da wam znak: Oto panna pocznie i porodzi syna, i nazwie Go imieniem Immanuel" (7,14) - przepowiednia ta została dana przeszło siedemset lat przed owym wydarzeniem. Wiemy, że słowa te napisano z natchnienia Bożego Ducha Świętego, jak stwierdza w Nowym Testamencie Piotr apostoł w swoim Drugim Liście: Albowiem proroctwo nie przychodziło nigdy z wołi ludzkiej, lecz wypowiadali je ludzie Boży, natchnieni Duchem Świętym" (1,21). Prawdziwość i autentyczność tych słów nie ulega wątpliwości, są one całkowicie wiarygodne. Mamy zatem do czynienia z takim proroctwem Pisma Świętego, które przepowiada, iż pewna kobieta-dziewica urodzi dziecko. W pierwszej części artykułu Majestat Mesjasza" {Winnica lipiec 1996) mówiliśmy, że Pan Bóg zapowiedział, iż z Jego woli niewiasta pocznie i porodzi Syną lecz bez udziału mężczyzny. Słowa proroka Izajasza są tylko potwierdzeniem tamtego proroctwa. Dziecięciem, które ma porodzić owa kobieta, jest nie kto inny, a Ten, który ma przyjść, zrodzony nie z nasienia upadłego człowieką lecz z mocy Bożego Ducha Świętego, Ten, który ma być zwany Synem Bożym, który ma się stać Bożym narzędziem odkupienia człowieka i przywrócenia go do pełnej społeczności i bliskiej więzi z Panem Bogiem.

5 Majestat Proroctwo to potwierdza też zapowiedź Bożą daną wężowi w ogrodzie Eden: I ustanowię nieprzyjaźń między tobą a kobietą, między twoim potomstwem a jej potomstwem; ono zdepcze ci głowę, a ty ukąsisz je w piętę". Skoro w Piśmie Świętym znajdujemy zapis o tym, że kobieta będąca dziewicą faktycznie urodziła męskiego potomka w zgodzie z przepowiedniami proroków, posiadamy potwierdzenie wypełnienia słów zarówno z 5 Mojż 3,15 jak i Iz 7,14. Nowe Przymierze zawiera dwie relacje tego wydarzenia: w pierwszym rozdziale Ewangelii Łukasza i w pierwszym rozdziale Ewangelii Mateusza. U Łukasza czytamy: A w szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do miasta galilejskiego, zwanego Nazaret, do panny poślubionej mężowi, któremu było na imię Józef, z domu Dawidowego, a pannie było na imię Miriam. I wszedłszy do niej, rzekł: Bądź pozdrowiona, łaską obdarzona. Pan z tobą, błogoslawionaś ty między niewiastami. Ale ona zatrwożyła się tym słowem i rozważała, co by mogło znaczyć to pozdrowienie. I rzekł jej anioł: Nie bój się, Miriam, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. I oto poczniesz w łonie, i urodzisz syna, i nadasz Mu imię Jeszua. Ten będzie wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego. I da Mu Pan Bóg tron Jego ojca Dawida. I będzie królował nad domem Jakuba na wieki, a Jego królestwu nie będzie końca. A Miriam rzekła do anioła: Jak się to stanie, skoro nie znam męża? I odpowiadając anioł rzekł jej: Duch Święty zstąpi na ciebie i moc Najwyższego zacieni cię, dlatego też to, co się narodzi, będzie święte i będzie nazwane Synem Bożym". U Mateusza natomiast czytamy: Mesjasza A z narodzeniem Jeszuy Mesjasza było tak: Gdy matka Jego, Miriam, została poślubiona Józefowi, okazało się, że zanim się zeszli, była brzemienna z Ducha Świętego. A Józef, mąż jej, będąc prawym i nie chcąc jej zniesławić, miał zamiar potajemnie ją opuścić. I gdy nad tym rozmyślał, oto ukazał mu się we śnie anioł Pański i rzekł: Józefie, synu Dawidowy, nie lękaj się przyjąć Miriam, żony swej, albowiem to, co się w niej poczęło, jest z Ducha Świętego. A urodzi syna i nadasz Mu imię Jeszua; albowiem On zbawi lud swój od grzechów jego. A to wszystko się stało, aby się spełniło słowo Pańskie, wypowiedziane przez proroka: Oto panna pocznie i porodzi syna, i nadadzą Mu imię Immanuel, co się wykłada: Bóg z nami. A gdy Józef obudził się ze snu, uczynił tak, jak mu rozkazał anioł Pański, i przyjął żonę swoją. Ale nie obcował z nią, dopóki nie powiła syna, i nadał Mu imię Jeszua". Oto chwalebne wypełnienie proroctw, które znaleźliśmy w Pierwszej Księdze Mojżeszowej i u Izajasza. (1) W I Mojż 3,15 czytamy proroctwo o Potomstwie (Potomku). (2) U Izajasza 7,14 czytamy o dziewicy, która porodzi Syna, a Syn ów ma być tym właśnie Potomstwem. (3) W Ewangelii Łukasza czytamy o dziewicy, która ma być ową matką Syna. (4) W Ewangelii Mateusza czytamy o wypełnieniu tego proroctwa: narodzinach Syną obiecanego przez Pana Boga Mesjasza-Odkupiciela ludzi, potomka niewiasty. I ZA MIESIĄC: Rodowód Mesjasza

6 Pr oroctwo to chyba najbardziej fascynujący aspekt Pisma Świętego. Ktoś powiedział, że prorocze ustępy Pisma i ich wypełnienie są niby podpis złożony ręką Pana Boga pod Jego Śłowem. Słusznie powiedział syryjski prorok Bileam: Czy On powiada, a nie czyni, i mówi, a nie spełnia?" (IV Ks. Mojżeszowa 23,19). Nie było i nigdy nie będzie słów prawdziwszych niż Słowa Boże. Żydowski prorok tak podsumowuje to w Nowym Testamencie: Mamy więc słowo prorockie jeszcze bardziej potwierdzone, a wy dobrze czynicie, trzymając się go niby pochodni, świecącej w ciemnym miejscu, dopóki dzień nie zaświta i nie wzejdzie jutrzenka w waszych sercach. Przede wszystkim to wiedzcie, że wszelkie proroctwo Pisma nie podlega dowolnemu wykładowi. Albowiem proroctwo nie przychodziło nigdy z woli ludzkiej, lecz wypowiadali je ludzie Boży, natchnieni Duchem Świętym" (2 List Piotra 1,19-21). Ciekawym odkryciem dotyczącym ustępów prorockich Pisma Świętego jest to, iż niemal w całości mają one związek z Izraelem. Prawdą jest, że narody nieżydowskie mają swoje miejsce i rolę do odegrania w historii ludzkości, lecz zazwyczaj wiąże się to także z ich stosunkiem do Izraela. Przykładem tego jest proroctwo Ezechiela dotyczące dni ostatnich, kiedy Izrael zostaje sprowadzony na powrót do swej biblijnej ojczyzny. W proroctwie tym (rozdz. 38 i 39) zostają wymienione z nazwy narody takie jak Paras, Kusz, Put i Gomer, należące do armii, która dokonuje inwazji na Izrael. Potomków ludzi o tych imionach można dziś utożsamić z Iranem (Persją), Etiopią Libią oraz wschodnią częścią Niemiec. Choć Rosja nie jest tu wymieniona z nazwy, prorok wspomina o wielkim mocarstwie na północy, które stanie na czele atakująeych sił. Jest nim Gog w kraju Magog, główny książę w Mesech i Tubal". Pan Bóg ogłasza:...przyjdziesz ze swojego miejsca pobytu, z najdalszej północy, a wraz z tobą liczne ludy [...] przeciwko Mojemu ludowi izraelskiemu" (38, ). Ciekawe jest sformułowanie z najdalszej północy", gdyż Moskwa znajduje się niemal dokładnie na północ od Jerozolimy. O rezultacie tej inwazji dokonanej na Izrael czytamy w jednym z najprzedziwniejszych proroctw w Piśmie Świętym. Oto świat będzie miał okazję zobaczyć kolejne starcie Dawida z Goliatem. Monstrualnie silniejsi najeźdźcy otrzymają miażdżący cios i poniosą klęskę, jakiej nie poniosła jeszcze żadna armia od początku dziejów ludzkości. Ciekawą cechą tego proroctwa jest fakt, iż sam Pan Bóg ukazuje tu Siebie jako sprawcę całej inwazji! Zawrócę cię i włożę haki w twoje szczęki; i wyprowadzę ciebie i cale twoje wojsko..." (38,4)....w dniach ostatecznych stanie się, że poprowadzę cię przeciwko Mojej ziemi, aby poznały Mnie narody, gdy na ich oczach okażę się świętym na tobie, Gogu" (38,16).

7 ^iataa prorockie fcszczc bariłzic] potbrterbzonc' Jednocześnie Pan Bóg, który o ziemi izraelskiej mówi Moja ziemia", a o narodzie izraelskim Mój lud", objawią iż On będzie sprawcą straszliwej klęski najeźdźców. Lecz w owym dniu, gdy Gog najedzie ziemię izraelską - mówi Wszechmocny PAN - -wzbierze we Mnie zapalczywy gniew..." (38,18). Podriny przez Ezechiela opis przyszłych wydarzeń przypomina koszmarny sen lub horror. Boża moc zetrze z powierzchni ziemi potęgę Goga; Pan Bóg zapowiada:...miecz jednego skieruje się przeciwko drugiemu. Potem osądzę go przez zarazę i przelew krwi; spuszczę na niego i jego hufce oraz liczne ludy, które są z nim, ulewny deszcz i grad, ogień i siarkę. Ogień strawi też krainę Magog". Izrael przez siedem miesięcy będzie grzebał poległych:...grzebać ich będzie dom izraelski przez siedem miesięcy, aby oczyścić kraj"; zostaną nawet utworzone specjalne oddziały do tego zadania. Potem wyjdą mieszkańcy miast izraelskich, wzniecą ogień i spalą zbroje [...] przez siedem lat będą tym palić". Bez wątpienia straszna to rzecz wpaść w ręce Boga żywego"! (List do Hebrajczyków 10,31). Pomimo znikomych szans ostania się Izraela wobec nadchodzącej inwazji słowo prorockie jeszcze bardziej potwierdzone" głosi, że Wszechmocny będzie wiemy obietnicom złożonym Izraelowi. Żadna broń ukuta przeciwko tobie nic nie wskóra..." (Ks. Izajasza 54,17). I sam Pan Bóg ostrzega: Ja rozprawię sie z twoimi przeciwnikami..." (Iz 49,25). W rozdziale 37 swej księgi prorok Ezechiel ukazał obraz odrodzonego i ożywionego Izraelą pod względem nie tylko fizycznym, ale i duchowym. Od czasu odzyskania przez Izrael państwowości w 1948 roku okoliczne wrogie mu narody dręczą go zaciek- - łymi wojnami, usiłując pokrzyżować plan Boży, w którym mieści się odkupienie Izraela. Lecz Pan Bóg w każdej z tych wojen okazuje się wiemy swojej obietnicy i żadna broń ukuta przeciwko Izraelowi nic nie może wskórać. Na górach izraelskich Pan Bóg Abrahamą Izaaka i Jakuba obnaży swoje święte ramię, a przebita gwoździem prawica zaciśnie się w pięść, niosąc ratunek Jego ludowi. Kiedy niebo nad horyzontem ciemnieje, nie zapomnijmy, że mamy słowo prorockie jeszcze bardziej potwierdzone" i że dobrze [czynimy], trzymając się go niby pochodni". P0ŻB, nit milcz, nit hąbź ntwzufg, ^It bąbź btzcz^nn^, ^02^1 ^0 0t0 lrur2ą B t f nltpcz^incltlt '9Ifa0i, (A ci, któr2ę Olię nltnatalbzą, pabnazzą gł0&i^- Pnufą apiack ptztclbika luh0 0t "^bstmu (3 nnrabzaąą aię pr2cct6ik0 tgm, kttiręci] 0cl rantaa2- ^HHófeią: ^U2B, kiętępmę lcl\, nltcl\ nit bębą nnrabtm, ^bg óitęcef nit kiap0mtna:n0 imienia ^zrntlnl [ ] ^iccif b^bą 2a 0atgh2eni i przerażeni pa iaszt czaag, ^iecl] bębą pnljańkieni i zginął ^ieci faieitzą, że g fehgnie, którg maaz imif P^^(A, Sleatea ^afktgzazgm pannb całgm abtiatem." Paalm 83 WINNICA SIERPIEŃ 1996

8 WINNICA Migawki z Izraela WMASADZl Tysiące ochotników biorących niegdyś udział w jednym z największych i najsłynniejszych izraełskich przedsięwzięć archeołogicznych: w Masadzie ( ) ma obecnie okazję obejrzeć z bliska niektóre z najcenniejszych znalezisk. W 30 łat po rozpoczęciu wykofat po śmierci słynnego archeologa znaleziska wysta tałisk w Masadzie przez profesora Jigae a Jadina i w 10 wiono w ramach ekspozycji zatytułowanej Historia Masady". Masada, prastara twierdza pustynna nad Morzem Martwym, usytuowana na płaskim wzniesieniu, chroniona skałami i głębokimi rozpadlinami, była dziełem Heroda Wielkiego. Gdy w 70 r. n.e. Jerozolima upadła, grupa bojowników, którzy zdołali wyrwać się z rąk Rzymian, dołączyła do małeiikiego garnizonu żołnierzy w Masadzie, którzy mieszkali tam wraz z rodzinami. Był to ostatni punkt oporu przeciwko Rzymianom w wojnie żydowskiej, która zakończyła się zburzeniem Drugiej Świątyni i wygnaniem ludu z ojczyzny na blisko dwa tysiące lat. Ze szczytu góry nadał widać wyraźnie pozostałości po rzymskich obozowiskach z czasów oblężenia Masady. Gdy Rzymianom udało się w końcu uczynić wyłom w murach twierdzy i jej upadek był przesądzony, obrońcy Masady: mężczyźni, kobiety i dzieci odebrali sobie życie, aby nie wpaść w ręce wroga. Józef Fławiusz zapisał: Rzymianie weszli do pałacu i stanęli wobec mnóstwa zabitych, lecz nie znaleźli w tym przyjemności [...] nie mogli też nadziwić się ich odważnemu postanowieniu i niewzruszonej pogardzie wobec śmierci, którą okazała tak wielka ich liczba dokonując takiego kroku". Dopiero w 1963 r. na miejscu tym zaczął prowadzić wykopaliska Jigaełjadin, wspomagany tysiącami ochotników izraełskich i cudzoziemskich, którzy - podobnie jak niżej podpisana - codziennie wspinali się po rampie rzymskiej, koczując iście po spartańsku w namiotach i mając do dyspozycji tylko zimne prysznice i skromniutkie racje żywnościowe. Osiem godzin dziennie wśród skwaru przesiewali gruz kosz za koszem w poszukiwaniu kawałków ceramiki, szkła, kości i innych śladów obecności ludzkiej. Ochotnicy pieczołowicie odkopywali balislra (kamienne kule) wyrzucone z rzymskich katapułt i rekonstruowali zburzone mury, ciesząc się wspólnie za każdym razem, gdy spośród ton ziemi i śmieci udało się komuś wydobyć np. lampkę oliwną. trzi jak ria, zna pul rus prz arb krd sko z in ża! wet żyd z ni lu,: slyn Ostraka / iiiiioiiaiiii ohroui ów Adowskif ll

9 w MASADZIE DanieUaAshkenazy[ w murach twierdzy i jej upadek by! przesądzony, obrońcy Masady: mężczyźiu, kobiety i dzieci odebrali sobie żyde, aby rue wpaść w ręce wroga. Józef Fławiusz zapisał:.rzymianie weszli do pałacu i stanęh wobec mnóstwa zabitych, lecz nie znaleźli w tym przyjemności [...] rue mogh też nadziwić się ich odważnemu postanowieiuu i niewzruszonej pogardzie wobec śmierci, którą okazała tak wielka ich liczba dokonując takiego kroku". Dopiero w 1963 r. na miejscu tym zaczął prowadzić wykopaliska Jigaełjadin, wspomagany tysiącami ochotników izraelskich i cudzoziemskich, którzy - podobnie jak niżej podpisana - codzienrue wspinali się po rampie rzymskiej, koczując iście po spartańsku w namio- Qch i mając do dyspozycji tylko zimne prysznice i skronmiutkie racje żywnościowe. Osiem godzin dziennie wśród skwnru przesiewah gruz kosz za koszem w poszuknmuu kawałków ceranuki, szkła, kości i innych śladów obccnośd ludzkiej. Ochomicy pieczołowicie odkopywali babiira (kamienne kule) wyrzucone z rzymdńch katapułt i rekonstruowali zburzone mury, ciesząc się wspólnie za każdym razem, gdy spośród ton ziemi i śnued udało się komuś wydobyć np. lampkę oliwną. Tylko niewielu szczęśliwców spośród uczestników trzyletnich wykopalisk znajdowało przedmioty takie jak nadzwyczajnie dobrze zachowany sandał czy biżuteria, lecz dziś na wystawie można obejrzeć wszystkie te znaleziska. Wśród eksponatów nigdy dotąd nie pokazywanych publicznie są jedyne w swoim rodzaju archiwalne papirusy armii rzymskiej, wśród których znajduje się na przyjdad lista wyposażenia szpitala polowego czy spisy arlymilów żywnościowych, jak ryby z Hiszpanii" czy,jabl a i wino z Italii", które przesyłano dla Heroda, króla Żydów". ^ raz pierwszy też można oglądać ostraka (kawałki skorup glinianych) z imionami hebrajskimi, w tym też z imieniem dowódcy twierdzy Masada, Ben Jaira. Uważa się, iż są to losy rzucane przez obrońców Masady, według których ustalali oni kolejność odbierania sobie życia. Józef Fławiusz pisze, że ostatnich dziesięciu z nich zostało wybranych losami, aby uśmiercić resztę". W XX w. miejsce to nabrało dla Żydów wagi symbolu, stając się częścią etosu syjonistycznego, wyrażoną w słynnym haśle: Masada ponownie nie upadnie". Musada ż loiii puka WINNICA SIERPIEŃ 1996

10 Daniella Ashkenazy [Features from Israel] Iko niewielu szczęśliwców spośród uczestników nich wykopalisk znajdowało przedmioty takie dzwyczajnie dobrze zachowany sandał czy biżutecz dziś na wystawie można obejrzeć wszystkie te iska. ród eksponatów nigdy dotąd nie pokazywanych :znie są jedyne w swoim rodzaju archiwalne papirmii rzymskiej, wśród których znajduje się na ad lista wyposażenia szpitala polowego czy spisy łów żywnościowych, jak ryby z Hiszpanii" czy 1 i wino z Italii", które przesyłano dla Heroda, ^ydów". raz pierwszy też można oglądać ostraka (kawałki ) glinianych) z imionami hebrajskimi, w tym też niem dowódcy twierdzy Masada, Ben Jaira. Uwaiż są to losy rzucane przez obrońców Masady, l których ustalali oni kolejność odbierania sobie Józef Fławiusz pisze, że ostatnich dziesięciu zostało wybranych losami, aby uśmiercić resztę". KX w. miejsce to nabrało dla Żydów wagi symboąc się częścią etosu syjonistycznego, wyrażoną w m haśle; Masada ponownie nie npadnie".

11 Psalm 110 Rzekł PAN Panu memu: Siądź po prawicy Mojej, Aż położę nieprzyjaciół Twoich jako podnóżek pod nogi Twoje! Berło mocy Twojej ześie PAN z Syjonu: Panuj wśród nieprzyjaciół swoich! Lud Twój chętnie pójdzie za Tobą [W dniu Twej potęgi] w świętej ozdobie, Gdy wystawisz wojsko swoje; Młódź Twoja zrodzi Ci się jak rosa z zorzy porannej. Przysiągł PAN i nie pożałuje: Tyś kapłanem na wieki według porządku Meichisedeka. PAN po prawicy Twojej Zetrze królów w dzień swego gniewu. Będzie sądził narody, pobije wielu. Roztrzaska głowy jak ziemia szeroka. Będzie pił w drodze ze strumienia. Dlatego głowę podniesie." Wiele Psalmów ma wymowę prorocką wiele również odnosi się do Mesjasza: do Jego przyjścia, śmierci, zmartwychwstania oraz wiekuistego panowania w mocy i sprawiedliwości. Do najsłynniejszych ustępów mesjańskich można zaliczyć Psalmy 2, 8, 16, 22, 40, 41, 45, 48, 68, 69, 72, 89, 102, 110, 118. Przyglądając się Psalmowi 110, zauważymy, iż napisał go Dawid i że Nowy Testament nawiązuje do niego częściej niż do innych Psalmów. Czyni to zarówno Pan Jeszua jak i Piotr apostoł. W Psalmie tym Dawid - z natchnienia Ducha Bożego - rozróżnia między sobą samym a Osobą Mesjasza. Mowa tu o wywyższeniu i ostatecznym triumfie Mesjasza, a także skrótowo o Jego zwycięskiej walce. Czytamy również o dwóch dekretach" wydanych przez Boga Ojca, który objawia Mesjasza jako Króla i jako Kapłana. Na początku psalmu w pierwszym słowie PAN", napisanym u nas wielkimi literami, użyto w oryginale słowa JHWH, czyli Imienia, pod jakim objawił się Pan Bóg swemu ludowi w chwili wyzwolenia z Egi-

12 Kenneth ptu. Słowo to pochodzi od hebrajskiego czasownika być" i ukazuje odwieczną naturę Pana Boga. W Drugiej Księdze Mojżeszowej 3,14 czytamy słowa Boże skierowane do Mojżesza: JESTEM, KTÓRY JESTEM. [...] Tak powiesz do synów izraelskich: JHWH [JESTEM] posłał mnie do was". W dalszych słowach pierwszego zdania Psalmu 110 czytamy, że Pan Bóg zwraca się do kogoś innego nazwanego mianem Pan". Tym razem słowo to (napisane zwykłym drukiem) jest tłumaczeniem hebrajskiego Adonai, słowa używanego zawsze jako tytuł Boski, a pochodzącego od czasownika władać" i oznaczającego mistrzą osobę panującą. Kim zatem jest Pan" Dawida? Pewnego dnia, gdy faryzeusze naradzali się, jakby Go usidlić słowem" (Ew. Mateusza 22,15), zapytał ich Jeszua, mówiąc: Co sądzicie o Mesjaszu? Czyim jest synem?" Odpowiedzieli Mu: Dawidowym" (22,41-42). Jeszua na to zacytował im fragment Psalmu 110, pytając zarazem: Jakże więc Dawid w natchnieniu Ducha nazywa Go Panem, gdy mówi: Rzeki PAN Panu memu: Siądź po prawicy Mojej, aż położę nieprzyjaciół Twoich pod nogi Twoje. Jeśli więc Dawid nazywa Go Panem, jakże może być [ów Pan[ synem jego?" Jest On Panem Dawida dlatego, że jest Bogiem; jest zaś Synem Dawidowym dlatego, że jest zarazem człowiekiem (co stało się możliwe tylko dzięki narodzeniu z dziewicy). Ten argument na jakiś czas uciszył krytyków, nie byli w stanie go odeprzeć. I nikt nie mógł Mu odpowiedzieć ani słowa ani też już nikt od owego dnia nie odważył się Go pytać". Jakże bowiem ktoś będąc synem Dawidowym, a więc poddanym ojcu, może być zarazem od niego wyższym, usadowionym po prawicy Pana Boga i tytułowanym przez Dawida Panem? Tego rodzaju stosunki były w czasach Patriarchów nie do pomyślenia. Stąd dochodzimy do wniosku, że Jeszua był nie tylko fizycznym potomkiem Dawidą lecz musiał być także Istotą Boską. Po prawicy Boiej Ponieważ Pan Bóg powiedział: Siądź po prawicy Mojej, aż położę nieprzyjaciół Twoich jako podnóżek pod nogi Twoje", wiemy, że aby polecenie to spełnić, Adonai musiał opuścić ziemię, na któ-. Price rą wcześniej przyszedł, i powrócić tam, gdzie dekret ów wydano: na miejsce po prawicy Bożej. Przyszedł On na ziemię, żył, umarł, zmartwychwstał i wstąpił na powrót do miejscą które M u Pan Bóg wyznaczył. A gdy Pan Jeszua to do nich powiedział, został wzięty w górę do nieba i usiadł po prawicy Boga" (Ew. Marka 16,19)....dokonawszy oczyszczenia z grzechów, zasiadł po prawicy majestatu na wysokościach..." (List do Hebrajczyków 1,3)....który zamiast doznać należytej Mu radości, wycierpiał krzyż, nie bacząc na jego hańbę, i usiadł po prawicy tronu Bożego" (Hbr 12,2). Tego to Jeszuę wzbudził Bóg, czego my wszyscy świadkami jesteśmy; wywyższony tedy [został] prawicą Bożą [...] Albowiem nie Dawid wstąpił do nieba, powiada bowiem nam: Rzekł PAN Panu memu: Siądź po prawicy Mojej..." (Dzieje Ap. 2,32-35). W swoim Pierwszym Liście Piotr tak oto mówi 0 Jeszui Mesjaszu:...wstąpił na niebiosa, siedzi na prawicy Bożej, a poddani Mu są aniołowie i zwierzchności, i moce" (3,22). Twoi nieprzyjaciele podnoikiem..." Mesjasz zasiada więc po prawicy Bożej, Pan Bóg tymczasem czyni Jego nieprzyjaciół podnóżkiem dla Jego stóp. Słowo przetłumaczone jako aż" ma zarazem znaczenie podczas gdy" i używa się go często do opisywania pewnego okresu czasu bądź też wydarzenia, które ma nastąpić po jakimś czasie. Mesjasz ma zatem zasiadać po prawicy Bożej, podczas gdy Pan Bóg będzie M u poddawał wszystkich Jego nieprzyjaciół. Czytamy o mającym nadejść dniu potęgi" Pana 1 dniu gniewu" Bożego, o dniu bądź okresie czasu zaplanowanym na przyszłość. Innymi słowy. Mesjasz powróci, aby dokonać sądu i wylać swój gniew na t>'ch, którzy przeciw Niemu występują. W Dniu Pięćdziesiątnicy {Szawuot) Piotr zarzucił słuchaczom, że odrzucają Pana, i oznajmił im jasno, iż Pan Bóg pośle swego Mesjasza, którego musi przyjąć niebo aż do czasu odnowienia wszechrzeczy, o czym od wieków mówił Pan Bóg; Jego słuchać będziecie we wszystkim, cokolwiek do was mówić będzie" (Dz 3,21).

13 Dzień Jego potęgi" Kiedy Pan zasiądzie na tronie Tysiącletniego Królestwa i rozpocznie swe tysiącletnie panowanie na ziemi. Jego nieprzyjaciele zostaną rzuceni pod Jego stopy. Pan Bóg jest Bogiem miłości, ale zarazem Bogiem majestatu, sprawiedliwości i sądu. Berło mocy Twojej ześle PAN z Syjonu: Panuj wśród nieprzyjaciół swoich!" A Jego lud chętnie za Nim pójdzie w dniu Jego potęgi. Tak mówi PAN: Wrócę na Syjon i zamieszkam w Jeruzalemie. Jeruzalem znów będzie nazwane grodem wiernym, a góra PANA Zastępów górą świętą" (Ks. Zachariasza 8,3). I stanie się w owym dniu, że [...] zarumieni się księżyc, a słońce się zawstydzi, gdyż PAN Zastępów będzie królem na górze Syjon i w Jeruzalemie, i przed ich starszymi będzie chwalą" (Ks! Izajasza 24,21.23). Kapłaństwo Mesjasza Ostatnia część Psalmu 110 dotyczy kapłaństwa Mesjasza. Postanowienie Pana Boga jest niezmienne: Przysiągł PAN..." - na dekrecie tym spoczywa zatem niejako Boża pieczęć. A przecież w swoim Słowie Pan Bóg zawsze zabraniał łączenia urzędu królewskiego z kapłańskim. Żaden król nie mógł rościć sobie prawa do urzędu kapłana pozostając królem. Zarówno Saul jak i Uzzjasz ściągnęli na siebie wyrok Boży takim właśnie aktem nieposłuszeństwa. Saul został pozbawiony godności królewskiej, Uzzjasza zaś dotknął trąd, tak iż musiał on do końca życia zamieszkać w odosobnieniu. Lecz Ten, który ma władać z Syjonu, będzie w sobie łączył zarówno godność kapłańskąjak i władzę królewską. Tak mówi PAN Zastępów: Oto mąż, którego imię brzmi Latorośl [...] On zbuduje przybytek PANA i zdobędzie majestat królewski, zasiądzie jako władca na swoim tronie. Także kapłan zasiądzie na swoim tronie i będzie między obydwoma pokojowe nastawienie" (Zach 6,12-13). Melchisedek to postać historyczna. Żył naprawdę. Był jednocześnie królem i kapłanem, wyższym nad kapłaństwo lewickie, gdyż stał ponad Abrahamem, od którego pochodził ród Lewiego; to Abraham bowiem oddał mu dziesięcinę i to Abraham otrzymał od niego błogosławieństwo, jak podaje 14 rozdział Pierwszej Księgi Mojżeszowej. Ten to Melchisedek był zapowiedzią Mesjasza, którego kapłaństwo miało być właśnie według porządku Meichisedeka". Mesjasz nie pochodzi od Lewiego, z plemienia kapłanów; Jego kapłaństwo jest wyższe mocą przysięgi złożonej przez samego Najwyższego, Jego namaszczenie nie dokonuje się z rąk człowieka, jak w przypadku kapłaństwa Aaronowego. Jest to kapłaństwo niezmienne i wieczne. Ale Ten sprawuje kapłaństwo nieprzechodnie, ponieważ trwa na wieki. Dlatego też może zbawić na zawsze tych, którzy przez Niego przystępują do Boga, bo żyje zawsze, aby się wstawiać za nimi" (Hbr 7,24-25). Jako Arcykapłan ma On wyższość nad wszystkimi dotychczasowymi arcykapłanami zarówno w swym charakterze: jest bowiem święty, niewinny, nieskalany, odłączony od grzeszników i wywyższony nad niebiosa" (w. 26), jak i w tym, co ucz>'nił: stał się bowiem złożoną raz na zawsze ostateczną ofiarą za nasze grzechy (w. 27). Jest On zatem kapłanem na wieki (w. 28). Oto mamy więc Kapłana sprawującego swój urząd nieprzerwanie od chwili, gdy Mesjasz powstał z martwych! Dzień Jego gniewu 7etrze królów w dzień swego gniewu. Będzie " sądził narody, pobije wielu, roztrzaska głowy jak ziemia szeroka". Nastąpi to wówczas, gdy Mesjasz powróci, aby rządzić ziemią i dokonać pomsty nad nieprzyjaciółmi. Głowę podniesie" wysoko, zwycięski, objawiając się jako KRÓL KRÓLÓW I PAN PANÓW" (Objawienie 19,16). W Psalmie 110 widzimy Go wyraźnie jako Króla i Kapłana. Nie wolno nam w żadnym razie widzieć w Nim jedynie Króla, gdyż jest On zarazem Kapłanem! Jeśli o tym zapomnimy, to przeoczymy Jego odkupieńczą ofiarę, którą złożył na Golgocie, przelewając za nas krew. Dzięki swej kapłańskiej posłudze zdobył dla nas odkupienie, przyszłość zaś nasza jest bezpieczna dzięki Jego godności królewskiej. ON MUSI KRÓLOWAĆ! I będą mówić w owym dniu: Oto nasz Bóg, któremu zaufaliśmy, że nas wybawi; to PAN, któremu zaufaliśmy. Weselmy i radujmy się z Jego zbawienia!" (Iz 25,9).

14 Wiekuiste Stówo Boże Ś wiat współczesny nie przygotował nas do takiego rozumienia określenia słowo", jak jest ono pojmowane w Biblii. Codziennie zalewa nas potok milionów słów: spływają z komputerów, dalekopisów, telewizorów, gazet. Słowa zostają często wyprane ze znaczenia. Ludzie cofają dane słowo, politycy nie dotrzymują obietnic, strony układu nie stosują się do zobowiązań. Jakże daleko odeszliśmy od zwyczajów z czasów biblijnych, kiedy człowiek dotrzymywał danego słowa nawet na własną szkodę, a Psalm 15,4 pochwalał postawę tego, kto choćby złożył przysięgę na własną szkodę, nie zmieni jej". Powinniśmy powrócić do szacunku dla takiego sensu słowa", jakie spotykamy w Piśmie Świętym. Obyśmy się stali jak Psalmista, który woła:...serce moje łęka się słowa Twego" (119,161). Obyśmy poszli w ślady Joba, który wyznał; Od przykazań Jego warg nie odstępowałem, zachowywałem w sercu słowa pochodzące z Jego ust" (23,12). Jeszua zacytował z 5 Księgi Mojżeszowej, mówiąc: Nie samym chlebem żyje człowiek, ale każdym słowem, które pochodzi z ust Bożych" (Ew. Mateusza 4,4), a w swoim nauczaniu podkreślał On, że Pismo nie może być naruszone" (Ew. Jana 10,35). Rozumieć Stówo Boże Powinniśmy przede wszystkim zrozumieć, iż Pan Bóg i Jego Słowo są jednym. Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, a Bogiem było Słowo" (Ew. Jana 1,1). Pana Boga nie da się oddzielić od Jego Słowa, nie może On także swego Słowa cofnąć. Ewangelia Mateusza 24,35 notuje takie słowa Jeszuy: Niebo i ziemia przeminą, ale słowa Moje nie przeminą". Dlatego Słowo Boże jest przydatne to wszelkiego nauczania i kształcenia w sprawiedliwości, jak napisano w 2 Liście Pawła do Tymoteusza 3,16. Warto zatem na nim właśnie budować swe życie, gdyż wszystko inne zawali się pewnego dnia prosto na głowy nieroztropnych budowniczych (por. Mt 7,27). Jim Gerrish [Bridges for Peace] Słowo Boże jest żywe, aktualne i w równym stopniu ważne dziś jak niegdyś. Nigdy się nie dezaktuali- WINNICA SIERPIEŃ

15 żuje - jak słowa naszej prasy codziennej - nie jest martwe, lecz jest Słowem żywym. Można by nawet powiedzieć, iż Pan Bóg nie może mówić w czasie przeszłym, gdyż On jest wciąż taki sam i żyje wiecznie. Jego słowa trwają niezmienione, podobnie i Jego nakazy; to czego niegdyś nienawidził, nienawidzi i dziś; to, co kiedyś miłował, także dzisiaj miłuje. Słowo Boże jest jak ziarno. Może leżeć nieruchomo przez tysiąc choćby lat, lecz gdy skropić je wiarą jak wodą nagle zrodzi nowe życie. Jest nieustannie twórcze. Między stworzeniem Bożym a Słowem Bożym jest bezpośrednia zależność. Pan Bóg przemówił - i powstało wszystko, co dziś widzimy. Gdy Bóg mówi, rzeczy stają się, tak jak na początku świata. Przed wiekami Paweł apostoł wyjaśniał prawdę od dawna ukrytą:...przez objawienie została mi odsłonięta tajemnica, [...] która nie była znana synom ludzkim w dawnych pokoleniach, a teraz została przez Ducha objawiona [...] że poganie są współdziedzicami [...] i współuczestnikami obietnicy w Mesjaszu Jeszui przez ewangelię" (List do Efezjan 3,3-6). Nie-Żydzi dostąpili więc udziału w społeczności z Panem Bogiem Izraela; wielką wagę zarówno dla wierzących Żydów jak i nie-żydów ma tutaj objawienie dane prorokowi Habakukowi (2,4):...sprawiedliwy z wiary żyć będzie". Tysiące Żydów sowieckich i etiopskich powraca dziś z Północy i Południa do Izraela, wypełniając proroctwo Izajasza: Nie bój się, bo Ja jestem z tobą. Ze Wschodu przywiodę twoje potomstwo i z Zachodu zgromadzę cię. Do Północy powiem: Wydaj! A do Południa: Nie zatrzymuj! Przyprowadź Moich synów z daleka i Moje córki z krańców ziemi!" (43,5-6). W Co to oznacza? iemy, że służymy Bogu, któremu możemy zaufać w każdej dziedzinie naszego życia. Jego Słowu zaś możemy zaufać w każdej dziedzinie naszego zbawienia. Dlatego też może zbawić na zawsze tych, którzy przez Niego przystępują do Boga, bo żyje zawsze, aby się wstawiać za nimi" (List do Hebrajczyków 7,25). Każdy bowiem, kto wzywa imienia Pańskiego, zbawiony będzie" (List do Rzymian 10,13; za Księgą Joela 3,5). Tak - to takie proste, i miliony ludzi przekonały się, że wypełnienie tego prostego zalecenia Bożego skutkuje. Słowu Bożemu można zaufać w sprawach naszego uświęcenia, naszego życia z Bogiem oraz naszego posłuszeństwa Jego Słowu. Szatan zawsze próbuje podważyć w naszym sercu prawdę o pojednaniu z Bogiem, a jego ulubionym narzędziem jest oskarżanie; został on zresztą nazwany oskarżycielem braci naszych, który dniem i nocą [oskarża] ich przed naszym Bogiem" (Objawienie 12,10). Możemy być w praktyce wykonawcami Słowa, ale musimy dawać odpór rozmaitym głosom", jeśli pochodzą one ze złego źródła. Czasami musimy także dawać odpór odczuciom", a może się też zdarzyć, że będziemy musieli zignorować nawet fakty. Na przykład faktem było, że Abraham i Sara byli za starzy na dzieci. Faktem jest również, że wygłodzone lwy rzucają się na ludzi, a rozpalony do białości piec strawią w okamgnieniu tego, kto się w nim znajdzie. Fakty te jednakże nie sprawdziły się w wypadku Daniela i jego przyjaciół. Wiara rodzi własne fakty i fakty te trwają gdyż opierają się na wiecznym Słowie Bożym. Słowu Bożemu można ufać w sprawach proroctw dotyczących przyszłości. Jeśli zważymy, że proroctwo o powrocie tysięcy Żydów do ojczyzny liczy już sobie 2700 lat, wtedy zrozumiemy, jak prawdziwie wieczne jest Słowo Boga. Mieszkając w ziemi izraelskiej na co dzień doświadczamy wypełniania się Słowa Bożego: Wyrastają na nowo prastare miasta izraelskie (Iz 44,26 i Ez 36,10), ziemia odradza się (Iz 51,3), pustynia kwitnie (Iz 35,1), zasadzono ponad 200 milionów nowych drzew (Iz 41,19-20; Ez 36,8). W przyszłości czekają nas kolejne cuda, dlatego że tak napisano w Słowie Bożym. Biblia mówi, że przy okazji powrotu Izraela do ojczyzny Pan Bóg dokona cudu w sercu i duchu narodu: I zabiorę was spośród narodów, i zgromadzę was ze wszystkich ziem; i sprowadzę was do waszej ziemi, i pokropię was czystą wodą, i będziecie czyści [...[ I dam wam serce nowe, i ducha nowego dam do waszego wnętrza, i usunę z waszego ciała serce kamienne, a dam wam serce mięsiste. Mojego ducha dam do waszego wnętrza i uczynię, że

16 będziecie postępować według Moich przykazań, Moich praw będziecie przestrzegać i wykonywać je" (Ez 36,24-27). Prorok Jeremiasz opisał ten piękny cud w nieco inny sposób. Zapowiada, że Pan Bóg zawrze nowe przymierze z domem izraelskim i z domem judzkim". Złożę Mój zakon w ich wnętrzu i wypiszę go na ich sercu. Ja będę ich Bogiem, a oni będą Moim ludem [...] Gdyż wszyscy oni znać Mnie będą, od najmłodszego do najstarszego z nich - mówi PAN - odpuszczę bowiem ich winę, a ich grzechu nigdy nie wspomnę" (Jer 31,31-34). Zalewają nas dziś słowa i opinie ludzkie, zmieniające się z dnia na dzień, i po paru dniach okazujące się już nieprawdziwymi. Są one jak trawa i kwiat: Trawa usycha, kwiat więdnie, ale słowo Boga naszego trwa na wieki" (Iz 40,8). Jeśli więc opieramy nasze przekonanią wiarę i życie na Słowie Bożym, będziemy jak człowiek, który wzniósł sobie dom na skale. I spadł deszcz ulewny, i wezbrały rzeki, i powiały wiatry, i uderzyły na ów dom, ale on nie runął, gdyż był zbudowany na opoce" (Ew. Mateusza 7,25). Kiedy nadejdą burze - - a że nadejdą to pewne - człowiek taki nie zachwieje się. Wszystko, w co wierzył i dla czego żył, próbę tę przetrwa. SPOJRZENIE NA IZRAEL Izraelska metoda połowu ryb mogłaby wyżywić świat Barry Chamish [Bridges for Peace] świat stoi w obliczu katastrofy głodu, gdyż zasoby ryb w akwenach naturalnych tragicznie się zmniejszają, zbliżając się do całkowitego wyczerpania. Rozwiązaniem mogtaby zatem być... hodowanie ryb morskich, a nie ich odławianie. Na drodze do realizacji tego pomysłu stoi jednak kilka poważnych przeszkód. Ryby morskie można hodować tylko w płytkich, spokojnych wodach zatokowych, lecz rybie odchody zazwyczaj są przyczyną dotkliwych zanieczyszczeń wybrzeża. Wprowadzono zatem poważne ograniczenia. W Izraelu na przykład w wodach Ejlatu można hodować rocznie tylko kilka tysięcy ton ryb; większa ich ilość zniszczyłaby tutejszą rafę koralową. Ponadto w płytkich zatokach dają się chować tylko gatunki, dla których środowisko takie jest ich środowiskiem naturalnym. Nie wymyśbno jeszcze sposobu, jak hodować ryby żyjące w głębinach morskich, takie jak dorsz. Jednakże w Izraelu opracowano system, który uniezależnił klatki hodowlane od głębokości morza. Pomysłowa metoda opiera się na prostej idei spławiania. Przeprowadza się je za pomocą rur, na których zawiesza się konwencjonalne sieci. Konstrukcję stabilizuje ogromna kotwica, która ma właściwości balastowe. Obok klatek pływa centrum operacyjne, mieszczące urządzenia do kierowania dźwigiem hydraulicznym. Kiedy morze burzy się albo jeśli w wodzie pojawia się zanieczyszcze nie, dźwig opuszcza bądź podnosi klatki na praktycznie dowol ną głębokość. Jedna tego rodzaju ferma morska może produkowagć około 500 ton ryb rocznie, czyli połowę całkowitej produkcji rybnej Morza Czerwonego w Izraelu, i to bez żadnego zanieczyszczania wybrzeża. Nawet podczas groźnej zimy, kiedy trzydziestometrowe fale wściekle biły w kutry, klatki, opuszczone niżej jeszcze przed nadejściem sztormu, pozwoliły uniknąć przykrych doznań zarówno pracownikom, jak i - rybom. Znaczenie tej techniki polega na tym, iż ryby można teraz wyhodować praktycznie w każdym miejscu oceanu. Każdy kraj - nie tylko kraje tradycyjnie żyjące z rybołówstwa - może sobie hodować tyle ryb, ile tylko zechce.

17 -1, THE DAVID CEL: walczyć z antysemityzmem i głosić światu prawdę o Mesjaszu ZAŁOŻYCIEL: Dr Lawrence Duff-Forbes DYREKTOR: Mark G. Warren MELBOURNE CENTRALA AUSTRALIA POLSKA Mr. M. G. Warren THE DAVID PRESS 908 North Road, BENTLEIGH EAST, Vic P.O. Box 25, CARNEGIE 3163 Tel. (03) Adam Czwojdrak OFICYNA WYDAWNICZA T1QVA" skr. poczt WROCŁAW 47 Oto jest brama PANA, Którą wejdą sprawiedliwi. Dziękuję Ci, żeś mnie wysłuchał I stałeś się zbawieniem moim. Kamień, który odrzucili budowniczowie. Stał się kamieniem węgielnym. Przez PANA się to stało I to jest cudowne w oczach naszych. Oto dzień, który PAN uczynił, -' ' Weselmy się i radujmy się w nim. O, PANIE, racz zbawić, O PANIE, racz poszczęścić! Błogosławiony, Który przychodzi w imię PANA! Psalm 118 Druk i oprawa: Drukarnia MISJODRUK", Waliców 25, Warszawa Prenumeratę należy wpłacać do Banku Zachodniego, I Oddz. we Wrocławiu. Numer konta Oficyny Wydawniczej TIQVA": Koniecznie z adnotacją WINNICA.