CONSUMER CHOICE ON THE INTERNET

Transkrypt

1 SPECIAL REPORT 7-11 April 2014 With the support of CONSUMER CHOICE ON THE INTERNET 1 > 7 8 > > > 30 Contents EU bets on consumer rights to boost e-commerce... 1 Google search competition case may not be over... 2 Online consumer choice stifled by lack of competition... 4 Consumer choice narrowing online... 5 Expert: The case for search neutrality... 6 EU bets on consumer rights to boost e-commerce EU Competition commissioner Joaquin Almunia has repeatedly tried to settle the Google search case, but serious concerns remain, and may open the way for a surprise ending in what is probably the most important legal battle for the future of e-commerce in Europe. Photo: Maxx-Studio/Shutterstock The US tech giant stands accused of abusing its dominant position in online search, to pose an unfair competition in the separate market of price comparison services, which provide consumers with several options for their online shopping. After more than three years of investigation, in February, Almunia announced a provisional decision in the Google case, based on a new set of commitments made by the American company. Google has guaranteed that whenever it promotes its own specialised search services on its web page (e.g. for products, hotels, restaurants, etc.), the services of three rivals will also be displayed in a way that is clearly visible to users and comparable to the way in which Google displays its own services, reads a Commission press release issued on 5 February. Almunia said that the new commitments address the Commission concerns, and thus paved the way for a final settlement with the online search giant, after his rejection of two previous offers made by Google. In March, speaking at his last hearing in the European Parliament before the May elections, Almunia did not even mention the Google case among the pending issues of his mandate (see EurActiv story). Not so smooth But despite all his attempts to reassure Brussels that the Google story is over, Almunia is finding a rocky road ahead. MEPs in the hearing grilled him specifically on the Google case, in spite of his omission of this investigation in his initial speech. Even within the Commission, critical voices are loud. In the internal debate following Almunia s provisional decision on Google, many commissioners asked whether there was room for manoeuvre to secure from Google a further improvement in the commitments proposed, according to the minutes of the meeting. Some of them, including Internal Market commissioner Michel Barnier, and Energy commissioner Günther Oettinger, voiced their concerns on the record. A total of nine commissioners are said to be sceptical about the provisional deal. Commission officials within the antitrust department are also divided. If the settlement is brought to the European Court of Justice and is rejected by the EU judges, the officials Continued on Page 2

2 April 2014 SPECIAL REPORT CONSUMER CHOICE ON THE INTERNET EurActiv Continued from Page 1 dealing with the case risk a serious blow to their careers. Among the several complainants against Google in the search case, some have already hinted at their intention to go to court if the provisional deal announced by Almunia remains unchanged. Something more could have been done, said a competition official who obviously asked to remain anonymous. The way rival services are to be displayed in the new search results page designed by Google, are indeed likely to favour Google services, the official acknowledges. A study made by Allegro, an e-commerce firm operating in Central and Eastern Europe and a member of FairSearch.org, shows that when links to price comparison services are showed one next to the other, those appearing on the left consistently receive more clicks. The study concerned three different countries and was made before Google proposed its last remedy. Under the new commitments, the US giant engages indeed to put six different offers in a new box in the result pages of queries with a potential commercial value. The first three links on the left side are from Google services, while the last three on the right side are reserved to rivals. Being put in a potentially weaker position, rivals claim that they will also be forced to pay more to get visibility in the box reserved to their offers. Links in the box will be selected through an auction system, which is ultimately designed to favour Google, goes the competitors argument. As a consequence, the proposed remedies are going to generate new revenues for Google, instead of rebalancing the playing field, complainants say. Google practices are also seen as an unfair hurdle to consumers. BEUC, the main consumer group in Europe, announced at the end of March to have formally applied to be a complainant against the search giant (See EurActiv story). Google prefers not to comment further on this case. Options ahead Against this background, Almunia is expected to announce his final decision between July and September, or by the end of his mandate, which finishes in October. The next step is the sending of explanation letters to the complainants, likely by Easter. The reactions to these letters may be taken into consideration, the Spanish commissioner acknowledged. If he sticks to his line, he will confirm that Google s offers are sufficient to quell competition concerns. In this case, the commitments would become legally binding for five years. An independent trustee would be nominated to monitor Google s compliance with its own promises. During this period, the Commission would not be able to intervene again in this specific case unless there will be clear breaches of the commitments by Google, or different concerns will arise. Alternatively, Almunia may change his mind and declare that Google s offers are still hampering competition. In this case, the commissioner would have to reject the commitments and send a statement of objection to Google. This is the least likely option, because it would represent an embarrassing U-turn, and also because it would transfer the burden of fighting the real legal battle against the US giant to the new competition commissioner. This outcome may be seen as an admission of failure for Almunia. However, between these two roads, a middle route remains open to the antitrust commissioner, although it is unclear if he is trying to run it. His power of persuasion may be used to push Google to offer extra commitments. The Commission cannot officially ask Google to make new concessions. But it may informally convince the US company to make a further offer, improving the terms for its competitors. Google search competition case may not be over EU Competition commissioner Joaquin Almunia has repeatedly tried to settle the Google search case, but serious concerns remain, and may open the way for a surprise ending in what is probably the most important legal battle for the future of e-commerce in Europe. The US tech giant stands accused of abusing its dominant position in online search, to pose an unfair competition in the separate market of price comparison services, which provide consumers with several options for their online shopping. After more than three years of investigation, in February, Almunia announced a provisional decision in the Google case, based on a new set of commitments made by the American company. Google has guaranteed that whenever it promotes its own specialised search services on its web page (e.g. for products, hotels, restaurants, etc.), the services of three rivals will also be displayed in a way that is clearly visible to users and comparable to the way in which Google displays its own services, reads a Commission press release issued on 5 February. Almunia said that the new commitments address the Commission concerns, and thus paved the way for a final settlement with the online search giant, after his rejection of two previous offers made by Google. In March, speaking at his last hearing in the European Parliament before the May elections, Almunia did not even mention the Continued on Page 3

3 EurActiv CONSUMER CHOICE ON THE INTERNET SPECIAL REPORT 7-11 April Continued from Page 2 Google case among the pending issues of his mandate (see EurActiv story). Not so smooth But despite all his attempts to reassure Brussels that the Google story is over, Almunia is finding a rocky road ahead. MEPs in the hearing grilled him specifically on the Google case, in spite of his omission of this investigation in his initial speech. Even within the Commission, critical voices are loud. In the internal debate following Almunia s provisional decision on Google, many commissioners asked whether there was room for manoeuvre to secure from Google a further improvement in the commitments proposed, according to the minutes of the meeting. Some of them, including Internal Market commissioner Michel Barnier, and Energy commissioner Günther Oettinger, voiced their concerns on the record. A total of nine commissioners are said to be sceptical about the provisional deal. Commission officials within the antitrust department are also divided. If the settlement is brought to the European Court of Justice and is rejected by the EU judges, the officials dealing with the case risk a serious blow to their careers. Among the several complainants against Google in the search case, some have already hinted at their intention to go to court if the provisional deal announced by Almunia remains unchanged. Something more could have been done, said a competition official who obviously asked to remain anonymous. The way rival services are to be displayed in the new search results page designed by Google, are indeed likely to favour Google services, the official acknowledges. A study made by Allegro, an e-commerce firm operating in Central and Eastern Europe and a member of FairSearch.org, shows that when links to price comparison services are showed one next to the other, those appearing on the left consistently receive more clicks. The study concerned three different countries and was made before Google proposed its last remedy. Under the new commitments, the US giant engages indeed to put six different offers in a new box in the result pages of queries with a potential commercial value. The first three links on the left side are from Google services, while the last three on the right side are reserved to rivals. Being put in a potentially weaker position, rivals claim that they will also be forced to pay more to get visibility in the box reserved to their offers. Links in the box will be selected through an auction system, which is ultimately designed to favour Google, goes the competitors argument. As a consequence, the proposed remedies are going to generate new revenues for Google, instead of rebalancing the playing field, complainants say. Google practices are also seen as an unfair hurdle to consumers. BEUC, the main consumer group in Europe, announced at the end of March to have formally applied to be a complainant against the search giant (See EurActiv story). Google prefers not to comment further on this case. Options ahead Against this background, Almunia is expected to announce his final decision between July and September, or by the end of his mandate, which finishes in October. The next step is the sending of explanation letters to the complainants, likely by Easter. The reactions to these letters Photo: Ai825/Shutterstock may be taken into consideration, the Spanish commissioner acknowledged. If he sticks to his line, he will confirm that Google s offers are sufficient to quell competition concerns. In this case, the commitments would become legally binding for five years. An independent trustee would be nominated to monitor Google s compliance with its own promises. During this period, the Commission would not be able to intervene again in this specific case unless there will be clear breaches of the commitments by Google, or different concerns will arise. Alternatively, Almunia may change his mind and declare that Google s offers are still hampering competition. In this case, the commissioner would have to reject the commitments and send a statement of objection to Google. This is the least likely option, because it would represent an embarrassing U-turn, and also because it would transfer the burden of fighting the real legal battle against the US giant to the new competition commissioner. This outcome may be seen as an admission of failure for Almunia. However, between these two roads, a middle route remains open to the antitrust commissioner, although it is unclear if he is trying to run it. His power of persuasion may be used to push Google to offer extra commitments. The Commission cannot officially ask Google to make new concessions. But it may informally convince the US company to make a further offer, improving the terms for its competitors.

4 April 2014 SPECIAL REPORT CONSUMER CHOICE ON THE INTERNET EurActiv Online consumer choice stifled by lack of competition Consumer choice to access the best services at the most convenient prices depends on the availability of competing offers, a pillar of antitrust policy that is increasingly put into question by the growing power of online free services. The dominant business model on the Internet is based on services provided allegedly for free, such as social networking, search or s. In fact, these services require users to relinquish a massive amount of personal data. Sometimes users are aware of this exchange and agree with it, but in most cases, they give away their personal information passively, without any understanding of the value of their data, nor of the use that will be made of it. Online companies thrive under this misunderstanding. Google and Facebook, as pioneers of this new trend, are among those who profit the most. Their market capitalisation, several times higher than their assets, is proof of their power. They have truly revolutionised the Internet, offering innovative services, attracting new users and creating new business opportunities. However, because of their pervasiveness, they also pose serious concerns in terms of competition, consumers and data protection. Successful online providers persuade increasing numbers of customers to provide more personal information which increases the value of the service to advertisers, thus generating network effects whereby yet more customers are attracted to the service. This quote is not from a competition authority, as it would be expected, but is an excerpt from a preliminary opinion issued at the end of March by the European Data Protection Supervisor, Peter Hustinx. He is concerned that online giants are getting even bigger, and in so doing are harming not only competitors, but also consumers, especially from the standpoint of data protection. Choice depends on the availability of competing services and the consumer s ability to understand the information provided about those services, argues the EDPS report. Confronted by multi-service companies in the digital economy, there are several significant obstacles to genuine choice, it concludes. The opinion, which is still under review to become definitive, mentions the recent acquisition of Whatsapp by Facebook, and the merger in 2007 between Google and DoubleClick, a provider of online advertising services, as cases where the competition authorities should look not only at economic factors, but also at the impact of these operations to the welfare of consumers. He refrains from entering the debate about the ongoing competition case in which Google stands accused of exploiting its dominant position in the search market to the detriment of a number of e-commerce activities. Photo: Sergey Nivens/Shutterstock Linking competition and data protection However, the opinion argues that in the future, competition, consumer and data protection should be linked as much as possible, and that competition cases should pay a much closer attention to consumers and their data. The opinion comes at a crucial time, when EU member states are deciding on new rules for data protection which may significantly change the way online businesses function in Europe. A Commission proposal, adopted in March by the Parliament, if confirmed by the EU Council, would introduce more stringent rules on how data protection should be applied. There would be stronger obligations for online companies to obtain informed consent from users when using their data, and an increased accountability of service providers when they process personal information. Does Google stifle innovation? The dominant positions of some online giants can also harm consumers in an indirect way: through the limitation of access to new services. Continued on Page 5

5 EurActiv CONSUMER CHOICE ON THE INTERNET SPECIAL REPORT 7-11 April Continued from Page 4 Facebook and especially Google have become online traffic routers. Most websites get a chance to be visited only if Internet surfers see links in these crucial meeting points of the online world. Not appearing in Google means not existing. A US start-up recently experienced this side of the search engine when it saw the links to its website go down in Google search results after a review of the ranking algorithm introduced by Google in 2011, Google Panda. The start-up Tutorspree, which focussed on pairing tutors with students, collapsed in a short period, though its funding was reportedly sufficient to keep the company going. One of the reasons behind the sudden collapse was the Google ranking review. The online search giant just wanted to improve the visibility of quality sites, while pushing down those full of advertisements, but in doing so, pushed out of business many legitimate companies, therefore stifling innovation. The case of Tutorspree is not all an isolated one. This shows the power of Google, and should increase regulators attention on its new advertising policies. Indeed, what appears nowadays in Google search result pages is increasingly paid-for content. Some studies, widely circulated in the US press, put the amount of neutral results appearing in Google between 13% and around 20% of computer screens. As it becomes the global meeting point, Google is increasingly asking for a cut for the visibility it offers. Questionably, it often does so in a way that users do not understand, as ads and other paidservices are not always easy to distinguish from neutral links resulting from ranking algorithms, some sources said. The European Commission is also investigating Google on these grounds, although the case may be settled with an even more invasive presence of ads in the first page of Google results. What is the impact on consumers? Online choices will narrow down as search engines, like Google or Microsoft s Bing, are strengthening their role as gates to Internet services, and in so doing are conditioning users choices with methods that go unnoticed to most consumers, sources said. Consumer choice narrowing online Long seen in Europe as a space for free choices, the Internet may turn into a more controlled environment where consumer decisions are increasingly conditioned in opaque ways, from the very moment they access the web, to the way they surf it. Photo: Dabarti CGI/Shutterstock Internet users in Europe access the web at speeds that are consistently lower than what they have been offered by access providers. The average speed is 75% lower than promised, says the European Commission. In the UK and in France the actual speed can be as low as 45% of advertised speed, according to the EU Commission spokesperson for the digital agenda, Ryan Heath. The average speed enjoyed by European users of broadband connections is around 50 megabits per second (mbps), a long way from the target of having at least 50% of households with online access above 100 mbps by 2020, set by digital agenda commissioner Neelie Kroes. Yet the situation may even get worse with the reform of EU telecoms and Internet rules, voted last week (3 April) in the European Parliament, and to be finalised by EU governments in the coming months. The Parliament has in fact strengthened the protection of so-called Net Neutrality in its review of the Commission proposal. However, member states are likely to revert MEPs position. A possible outcome is that the Council of EU states will decide to increase the power of Internet access providers, usually telecoms or cable groups, to prioritise certain online services over others, further slowing down the online connections of users who pay less. This would ultimately reduce consumer choices over the Internet. Continued on Page 6

6 April 2014 SPECIAL REPORT CONSUMER CHOICE ON THE INTERNET EurActiv Continued from Page 5 The risk in search Similar limitations to free choices may arise from recent developments in online search. Search engines, like Google or Microsoft s Bing, are strengthening their role as gates to Internet services, and in so doing are conditioning users choices with methods that go unnoticed to most consumers. Google has obviously the highest potential of driving users decisions, as it controls over 90% of online search in Europe. Its expansion from online search to the market of price comparison services for all range of activities, from travel to restaurants, has raised concerns in Brussels and pushed the European Commission to start an antitrust investigation in November 2010 over a possible abuse of Google s dominant position The investigation is now at its latest stage, and is expected to be concluded by EU Antitrust commissioner Joaquin Almunia before the end of his mandate in October. The provisional settlement decision already adopted by Almunia in this case is however seen by competitors and consumer organisations as not satisfactory. Ultimately, consumers stand to lose the most. Monique Goyens, the head of BEUC, the EU consumer organisation, is accusing Almunia of falling far short of the aim of ensuring fair consumer choice in relation to online search in Europe. BEUC passed from simple statements to action when at the end of March applied to be a formal complainant against Google. Users are given the impression their searches are neutrally decided and this problem is exacerbated in price comparison searches. European consumers deserve a better outcome, while the remedies currently proposed by Google do not meet users legitimate expectations, Goyens made clear in a note announcing the legal decision. Indeed, with the proposed settlement and the inclusion of a new paid box for sponsored links, neutral results will be pushed down in Google result pages, appearing only after a string of paid links. Internet users usually focus on the first results of a search. The top three results receive 88% of the clicks, according to a study made by FairSearch, a lobbying group representing some of the complainants in the Google case. With the proposed remedy, neutral search results will be much below the sight areas for average Internet users, the study concludes. Competitors claim that even if the new box was completely white, it would however create harm because pushes down organic, free results, thus damaging competitors but also consumers, argues Christoph Klenner, secretary general of the European technology and travel services association (ETTSA), the group representing online travel agencies, including Opodo, Expedia and edreams. Concerns about consumer choices do not seem to fall on deaf ears. I am ready to look at EU consumer legislation to see if it can address substantiated concerns that are not be covered by competition law, said the EU commissioner in charge of consumer policy, Neven Mimica, before leaving on electoral leave. His successor is likely to take up the baton. Expert: The case for search neutrality The neutrality of the internet may not only be a matter of traffic management, but also of search results, as dominant operators increasingly have the chance to direct consumers choices, says net neutrality expert Innocenzo Genna, in an interview with EurActiv. Innocenzo Genna is a telecoms consultant, former head of ECTA, the association of European new telecoms players, and currently board member of EuroISPA (European Internet Services Providers Association). In this interview, he is speaking in a personal capacity. Net neutrality is a key topic in the EU debate and will likely remain so with the next Commission and Parliament. Can you give us a simple explanation of what it s about? Net neutrality means that internet service providers (ISPs), i.e. the telecoms operators providing internet access, are prevented from controlling which services or applications their subscribers can access on the internet. ISPs may affect such freedom by blocking, limiting, throttling access to services, or by differentiating the price of internet traffic for a given online service, favouring one service over another. This means that for having a neutral internet, data traffic should be treated the same way? This is a misleading debate. Internet

7 EurActiv CONSUMER CHOICE ON THE INTERNET SPECIAL REPORT 7-11 April bits are currently treated differently because of technological and routing reasons, and especially to avoid congestion. But net neutrality is not impaired if such bits management is not aimed at controlling what users want to access. Traffic management should not be a taboo, provided no specific services are discriminated. Would net neutrality be preserved if ISPs were transparent about their traffic management? Transparency does not solve the issue, because for a consumer it is not satisfactory to be informed about restrictions. Consumers just want to get an open Internet. Is the consumer not free to change their ISP? There are hundreds of ISPs in Europe, but they are just a few for a given consumer due to national barriers. Moreover, once an ISP is chosen, consumers are reluctant to migrate to other ISPs because of technical, contractual and timing reasons. This socalled lock-in is a fundamental barrier which limits consumers choices more than in other markets. For instance, the online search market is also under a kind of neutrality threat, but at least does not have the further anti-competitive pattern of the lock-in. Where is the problem in the online search market? The online search market is dominated by one player, Google, which potentially has the capacity of conveying web traffic, like a dominant ISP can do with internet traffic. The moment when Google starts to privilege one destination, rather than another, it is posing a threat to the neutrality of online search. Can we therefore draw a parallel between net neutrality and search neutrality? I would be cautious about this. In my opinion, internet search can never completely be neutral. Search tools and criteria are never completely objective, since they are designed, in a way, to meet the profile of users. If this is done well, the search engine will be successful, and consumers will recognise it. Where does Google pose a risk then? The main problem with search activities is transparency. Consumers may accept that some search results are displayed in a privileged manner, for example, to show advertisements. However, if advertising is done in a non-transparent way, search results may be misleading. But consumers remain free to switch to other search engines? True. Indeed, the main difference between the internet and the search sector is the lock-in factor. While for ISPs the lockin is a fundamental barrier for changing provider, in the search engine market the lock-in does not work. If there is an alternative search engine, a simple click is enough. This is the main threat and weakness for Google. Why then Google is so dominant, if the lock-in does not apply? Google is dominant because customers recognise that it is the best service, not because they are locked. This success has been built through important investments in software and hardware, especially huge data centres. The continuing search activities all over the years reinforced its position, Photo: Sergey Nivens/Shutterstock creating a kind of information barrier for potential competitors. This is a problem for online service providers, which are de facto locked into the dominant platform. Will Google maintain its dominant position? Things could change, if results displayed by Google became all for-pay, so that you have to scroll through various pages to find non-advertised results. In the long run, this would damage Google s reputation. The same effect would come if Google diminished the transparency in distinguishing paid results from neutral material. Another problem is privacy and profiling, if the users start to think that the personal data in exchange of free services deal is not convenient anymore. For information on EurActiv Special Reports... Contact us Arnaud Sonnet publicaffairs@euractiv.com +32 (0) Daniela Vincenti daniela.vincenti@euractiv.com +32 (0)

8 SPECIAL REPORT 7-11 kwietnia 2014 Przy wsparciu MOŻLIWOŚCI WYBORU DLA KONSUMENTA 1 > 7 8 > > > 30 Spis treści Prawa konsumentów w internecie...8 Sprawa Google: czy będzie porozumienie?...9 Wolny szybki internet w Europie...11 W sieci nic nie jest darmowe...12 Innocenzo Genna: Klienci chcą otwartego internetu...13 Rafał Trzaskowski: Wykorzystajmy możliwości, jakie daje cyfryzacja!...15 Prawa konsumentów w internecie Komisja Europejska zwiększa swoje wysiłki, by chronić konsumentów w trakcie robienia zakupów przez internet. Bruksela ma nadzieję, że poprawi do wyniki sektora e-handlu. Nowa dyrektywa w sprawie praw konsumentów (TUTAJ) została przyjęta przez UE w listopadzie 2011 r. Zgodnie z prawem musi zostać wprowadzona w życie we wszystkich państwach członkowskich do 13 czerwca br. Przyjęcie nowej dyrektywy było zainspirowane wzrostem sektora e-handlu. Unia Europejska uznała, że konieczne są wyspecjalizowane przepisy skupiające się na tej specyficznej części rynku. Pułapki cenowe Jedną z głównych zmian wprowadzanych przez nowe przepisy jest zakazanie tzw. pułapek cenowych, czyli ukrywania faktycznych kosztów w darmowych ofertach. Do tej pory łapało się na nie wielu klientów, którym prawo nie miało jak pomóc. Zgodnie z nowymi regulacjami, koniecznie będzie udzielenie przez konsumentów wyraźnego potwierdzenia, że rozumieją, że muszą zapłacić. Jak mówi 39 punkt dyrektywy: należy wyraźnie zwracać uwagę konsumenta, w drodze jednoznacznego sformułowania, na fakt, że złożenie zamówienia pociąga za sobą obowiązek zapłaty na rzecz przedsiębiorcy. Ponadto, sprzedający będą musieli podawać całość kwoty, jaką będzie musiał zapłacić za dany produkt czy usługę, podając, oprócz samej ceny usługi, wszystkie dodatkowe opłaty. Nie będzie można też naliczać dodatkowych opłat za płatność za pomocą karty kredytowej. Nie będzie można też przedstawić klientowi formularzy, w których jest już zaznaczona jego zgoda na dodatkowe usługi od sprzedawcy takie jak np. dopisanie na listę newslettera reklamowego. Obecnie często kupujący musi odznaczyć swoją zgodę na takie usługi. Zwroty Photo: Maxx-Studio/Shutterstock Klienci e-sklepów będą też mieli łatwiej w przypadku otrzymania produktów innych niż zamówione, w tym również produktów uszkodzonych. Zgodnie z sondażem przeprowadzonym w 2011 r. (kiedy finalizowano prace nad nowelizacją dyrektywy) wśród korzystających z e-sklepów przez firmę konsultingową Civic Consulting, to właśnie utrudnienia lub nadmierna złożoność procedury zwrotów budzi wśród e-kupujących największy niepokój. Odpowiedzią na to, według UE, ma być wydłużenie okresu, w trakcie którego klient będzie mógł dokonać zwrotu. Obecnie jest Ciąg dalszy na str. 9

9 kwietnia 2014 SPECIAL REPORT MOŻLIWOŚCI WYBORU DLA KONSUMENTA EurActiv Ciąg dalszy na str. 8 to 7 dni od momentu złożenia zamówienia (czyli, technicznie rzecz biorąc, od zawarcia umowy ). Dd czerwca br. będzie to 14 dni od momentu otrzymania zamówionego produktu. Zmiana momentu, od którego naliczany jest okres na zwrot towaru ma szczególne znaczenie, jako że niektóre przesyłki nawet wewnątrz UE mogły iść dłużej niż rzeczone 7 dni, tym sposobem czyniąc zwrot niemożliwym. Jednak część e-sprzedawców uważa, że nowe przepisy pozostawiają pole do nadużyć. Przykładowo, nastolatka zamawia sukienkę, używa jej w trakcie weekendowego przyjęcia, po czym zwraca z powrotem do sklepu, odzyskując pieniądze. Rosnący sektor Sektor e-handlu w UE rośnie stabilnie. Wedle najnowszych szacunków jego wartość w przyszłym roku wynosić będzie 260 mld euro, podczas gdy w 2011 r. wyniosła 159 mld euro. Komisja ma nadzieję zwiększyć jego udział w sprzedaży detalicznej z 3,4 proc. w 2012 r. do 7 proc. w 2015 r. (TUTAJ). W Polsce sektor ten rośnie szybko, ale jego wartość jest nadal niewielka. Według firmy konsultingowej Deloitte jego wartość w 2014 r. przekroczy 7 mld euro, przy wzroście przekraczającym 20 proc. w skali roku. Google na przeszkodzie UE ma nadzieję, że nowe przepisy zwiększą liczbę ludzi korzystających z e-handlu. Według Brukseli sektor ten oferuje konsumentom szerszy wybór produktów w konkurencyjnych cenach. Jednak te założenia są zagrożone przez inny sektor z e-branży, czyli rynek wyszukiwarek internetowych. Google w Europie odpowiada za ok. 90 proc. wyszukiwań internetowych (pełen raport TUTAJ). Poza UE, np. w Stanach Zjednoczonych, udział Google w wyszukiwaniach jest niższy, ma tam ok. dwóch trzecich rynku. Nie byłoby w tym problemu, gdyby nie toczone przeciw amerykańskiemu koncernowi postępowanie antytrustowe. Komisja Europejska oskarża Google o promowanie własnych firm sprzedających różnego rodzaju usługi, co zaciemnia obraz rynku dla konsumenta i utrudnia mu faktyczne znalezienie najkorzystniejszej dla siebie oferty. Postępowanie powinno się zakończyć przed rozpoczęciem kadencji przez nową Komisję Europejską. Sprawa Google: czy będzie porozumienie? Komisarz Joaquin Almunia w lutym obwieścił, że porozumienie zaproponowane przez Google w postępowaniu antytrustowym toczonym przeciw niemu przez Komisję Europejską jest satysfakcjonujące. Jednak rosnący opór wobec tej ugody może wymusić jej renegocjacje. Wbrew wcześniejszym zapowiedziom, komisarz ds. konkurencji Joaquin Almunia może napotkać poważne przeszkody ze strony instytucji unijnych w kwestii zakończenia postępowania antytrustowego wobec amerykańskiego Google a. W lutym, po trwającym trzy lata postępowaniu, Almunia ogłosił zawarcie porozumienia z koncernem (TUTAJ). Już wtedy przeciwko zawartemu porozumieniu protestowali rywale Google a, wyjaśniając, że będzie on w stanie je obejść w ciągu najdalej kilku miesięcy. Ostatni miesiąc ujawnił również silny opór wobec porozumienia wewnątrz samych instytucji unijnych. Konflikt Google jest oskarżony przez Komisję Europejską (KE) o wykorzystywanie swojej dominującej pozycji na rynku wyszukiwarek internetowych by promować własne serwisy oferujące porównywanie cen. Porównywarki cenowe pozwalają konsumentom porównać ceny danego produktu czy usługi wśród różnych sprzedawców w sieci, co pozwala znaleźć najkorzystniejszą ofertę. Stwierdzenie o dominującej pozycji Google a znajduje odbicie w faktach. Google, według danych KE, odpowiada za ponad 90 proc. wyszukiwań internetowych w wielu państwach UE. Natomiast poza UE, np. w Stanach Zjednoczonych, Google ma znacznie niższy udział w wyszukiwaniach, ok. dwóch trzecich. Według Webcertain (brytyjskiej agencji marketingowej publikującej doroczne raporty nt. wyszukiwań sieciowych) w 2013 r. z pomocą Google dokonano ok. 70 proc. wyszukiwań internetowych (pełen raport TUTAJ). Google obiecał w lutym KE, że w przypadku promowania na swoich stronach swoich wyszukiwarek wyspecjalizowanych w np. hotelach, restauracjach itp.. (czyli porównywarek cenowych przyp. red.), podobne usługi konkurencji będą wyświetlane w przejrzysty, widoczny dla użytkownika sposób. Jednak rywale amerykańskiego koncernu podkreślają, że za takie umieszczenie swoich usług oni nadal będą musieli płacić, co stawia ich na gorszej pozycji względem własnych serwisów Google a. Niezadowolenie w Brukseli W marcu, na swoim ostatnim wystąpieniu przed Parlamentem Europejskim (PE) tej kadencji (w maju będą miały miejsce wybory do PE, kończące kadencję) Almunia nawet nie wymienił sprawy Google a wśród niedokończonych spraw swojego urzędowania. Jednak europosłowie w trakcie debaty drobiazgowo Ciąg dalszy na str. 10

10 EurActiv MOŻLIWOŚCI WYBORU DLA KONSUMENTA SPECIAL REPORT 7-11 kwietnia Ciąg dalszy na str. 9 wypytali go właśnie o tę kwestię mimo pominięcia jej w przemowie. Także w KE słychać głosy niezadowolenia z podejścia komisarza Almunii. Zgodnie z informacjami EurActiv, w trakcie debaty na ten temat kilkoro członków Komisji pytało się Almunię, czy istnieje możliwość osiągnięcia lepszego porozumienia z Google Komisarz ds. rynku wewnętrznego i usług Michel Barnier oraz komisarz ds. energii Günther Oettinger wprost wyrazili swój sceptycyzm co do kształtu porozumienia z koncernem. Źródła EurActiv mówią w sumie o 9 komisarzach niezadowolonych z porozumienia wynegocjowanego przez Almunię. Również unijni urzędnicy z niższego szczebla KE, z Dyrekcji Generalnej ds. konkurencji, w rozmowach z EurActiv wyrażają niezadowolenie. Jeśli kompromis z Google zostanie zaskarżony do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (co już zapowiadają rywale Google a) i UE przegra, to poważnie się to odbije na karierach tych właśnie urzędników. Jeden z tych urzędników, proszący o zachowanie anonimowości, stwierdził, że w kwestii porozumienia można było zrobić więcej. Przyznał, że Google najprawdopodobniej użyje wszystkich swoich możliwości, by nadal promować swoje usługi w sposób wykorzystujący jego pozycję na rynku wyszukiwarek. Przykład takiego zachowania podaje badanie zlecone przez Allegro. Pokazuje ono, że użytkownicy, którym zaoferuje się obok siebie kilka wyszukiwarek cenowych przedstawionych jedna obok drugiej w podobny graficznie sposób, są bardziej skłonni klikać te znajdujące się po lewej stronie. I tak, Google może umieścić wyniki od swoich serwisów po lewej stronie, konkurencji zostawiając te z prawej. Komisarz Almunia ma czas do oficjalnego końca swojej kadencji, czyli 31 października br., na podjęcie ostatecznej decyzji w sprawie ugody z Google. Na razie komisarz prześle do wszystkich uznanych za pokrzywdzonych przez Google a listy wyjaśniające zawarte porozumienie. Almunia przyznał, że reakcje na te listy mogą wpłynąć na jego ostateczną decyzję. Dwie, a może trzy opcje Formalnie, komisarz ma już tylko dwie opcje. Pierwszą z nich jest przyjęcie oferty Google a i wystawienie UE na prawne ataki. Umowa obowiązywałaby przez pięć lat. Komisarz ugodę może też odrzucić. Ale to mogłoby być poczytane za przyznanie się do porażki. Na pewno zaś zrzuciłoby to ogromną odpowiedzialność za cały proces na następcę lub następczynię Almunii. Jednak istnieje również trzecia, nieformalna opcja przekonanie Google a do poczynienia dalszych ustępstw, tak by ugoda stała się bardzie akceptowalna dla wszystkich zainteresowanych. KE nie może wystąpić o to oficjalnie, ale jeśli udałoby się to osiągnąć kanałami nieoficjalnymi, mogłoby to umożliwić faktyczne zakończenie całego procesu. Photo: Ai825/Shutterstock

11 kwietnia 2014 SPECIAL REPORT MOŻLIWOŚCI WYBORU DLA KONSUMENTA EurActiv Wolny szybki internet w Europie Dostawcy usług internetowych prześcigają się w oferowaniu klientom coraz szybszych łącz internetowych. Jednak badanie Komisji pokazuje, że reklamowane prędkości poważnie różnią się od tych faktycznych. Użytkownicy internetu w Europie korzystają z łączy o zazwyczaj niższej szybkości niż ta, na jaką podpisywali umowę z dostawcą usług (ISP). Wedle danych Komisji Europejskiej (KE), przeciętna faktyczna szybkość połączenia internetowego wynosi jedynie 75 proc. tej widniejącej na umowie. Wolno Photo: Dabarti CGI/Shutterstock Rzecznik KE ds. agendy cyfrowej Ryan Heath stwierdził, że w Wlk. Brytanii i Francji zdarzały się przypadki, kiedy prędkość połączenia stanowiła tylko 45 proc. wartości reklamowanej. W szerszym badaniu (dostępnym TUTAJ) widać, że firmy telekomunikacyjne w UE zawyżają w reklamach szybkość oferowanego połączenia, podczas gdy np. w Stanach Zjednoczonych ten problem praktycznie nie istnieje. Ponadto problemem jest brak wiedzy konsumentów na temat tego, co sami mają. Badanie wykazało, że dwie trzecie użytkowników nie wie, jaka jest prędkość ich łącza, więc nie jest w stanie stwierdzić, czy ISP wywiązuje się z umowy. KE zauważa również, że ceny łączy szerokopasmowych są bardzo zróżnicowane w całej UE, nawet w krajach sąsiadujących ze sobą np. ceny takich łączy w Polsce są od 2 do 14 razy wyższe niż na Litwie. Użytkownicy szerokopasmowego internetu w Europie korzystają średnio z łączy o faktycznej prędkości ok. 30 Mbps; jeśli mowa o prędkości reklamowanej, jest to niecałe 40 Mbps. Jest to wynik jeszcze odległy od celu KE na 2020 r., wedle którego na koniec obecnej dekady przynajmniej połowa gospodarstw domowych UE ma mieć dostęp do ultraszybkich łącz o prędkości powyżej 100 Mbps. Nowe zasady Na początku miesiąca na minisesji plenarnej w Brukseli, Parlament Europejski przyjął zasady umacniające konsumentów względem ISP (więcej TUTAJ). Badania przeprowadzone w ramach tworzenia tych zasad wykazały, że jedna czwarta młodych Europejczyków uważa, że ich dostęp do internetu jest ograniczony przez ISP. Przykładem jest tu blokowanie przez niektóre firmy telekomunikacyjne, oferujące jednocześnie usługi internetowe, jak i telefoniczne czy komórkowe, dostępu do konkurencyjnych dla nich serwisów VoIP, takich jak popularny serwis Skype. Według wyników lutowego Eurobarometru (TUTAJ), problemy z telefonią internetową ma 9 proc. Europejczyków. Ograniczeniem w korzystaniu z internetu dla użytkowników, prócz ISP, mogą się też okazać wyszukiwarki internetowe. Usługi te, służące jako bramy do internetu, mogą skutecznie ukierunkowywać użytkowników tam, gdzie chcą. Google trust Największy potencjał do tego ma Google. Z usług wyszukiwarki korzysta 90 proc. użytkowników w Europie (pełen raport TUTAJ). Jednak obecnie trwa przeciw firmie postępowanie antytrustowe KE o nieuczciwe względem konkurencji promowanie w wynikach wyszukiwania serwisów należących do Google (więcej TUTAJ). Ostateczna decyzja w tej sprawie spodziewana jest przed końcem kadencji KE czyli do 31 października br.

12 EurActiv MOŻLIWOŚCI WYBORU DLA KONSUMENTA SPECIAL REPORT 7-11 kwietnia W sieci nic nie jest darmowe Wiele usług w sieci nie wymaga od nas płacenia za skorzystanie z nich. Jednak mimo że nie rozstajemy się z pieniędzmi, najczęściej musimy rozstać się z prywatnością na te zagrożenia zwraca uwagę nadchodzący raport Europejskiego Inspektora Ochrony Danych. Photo: Sergey Nivens/Shutterstock Popularnym w sieci modelem biznesowym są pozornie darmowe usługi, takie jak sieci społecznościowe, wyszukiwarki internetowe czy poczta elektroniczna. W rzeczywistości usługi te zawsze wymagają dostępu do prywatnych danych użytkownika. W UE trwają właśnie prace nad nowelizacją przepisów dotyczącą ochrony danych (główna strona projektu TUTAJ). Komisja Europejska (KE) chce uaktualnić do współczesnych warunków wcześniejsze przepisy o ochronie danych, które były przyjęte w 1995 r. Przewiduje w nich wiele uproszczeń, takich jak m.in. ujednolicenie przepisów prawnych, stworzenie jednej centralnej, unijnej instytucji nadzorującej ochronę danych oraz stosowanie tych samych zasad ochrony danych w stosunku do wszystkich firm działających na unijnym rynku niezależnie od tego, gdzie są zarejestrowane. Propozycje KE zostały przyjęte na posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europejskiego (PE) 12 marca br. Jednak zanim wejdą one w życie, będą musiały być jeszcze zatwierdzone przez Radę UE. Negocjacje z nią PE będzie prowadził już w nowej kadencji. Dochód dzięki ignorancji Czasami użytkownicy są świadomi istnienia tej transakcji wiązanej, jednak w większości przypadków wymiana taka następuje biernie. Użytkownicy nie rozumieją wartości swoich danych ani tego, w jaki sposób mogą i będą one wykorzystane. Firmy internetowe kwitną dzięki tej ignorancji. Z jednej strony oferują coraz bardziej innowacyjne usługi, przyciągające nowych użytkowników i tworzące nowe szanse dla przedsiębiorców, z drugiej tworzą nowe zagrożenia dla konkurencji, konsumentów i ochrony danych osobowych. Raport EIDO Na te zagrożenie zwraca uwagę wstępny raport (TUTAJ) Petera Hustinxa, Europejskiego Inspektora Ochrony Danych. Hustinx zauważa w nim, że coraz więcej firm coraz aktywniej stara się uzyskiwać dane osobowe od swoich klientów, by zwiększyć swoje zyski od reklamodawców. W raporcie, który jeszcze oczekuje na ostateczne zatwierdzenie, zwraca się uwagę, że w ocenie potencjalnych przejmowania firm w sektorze internetowym w UE znaczenie powinny mieć nie tylko kwestie ekonomiczne. Wedle EIOD, KE powinna patrzeć na wpływ danego przejęcia na wykorzystanie danych użytkowników. Jako przykłady w tym kontekście wymieniane są niedawne nabycie Whatsapp przez Facebooka oraz DoubleClick przez Google. Obecnie przeciw Google KE prowadzi postępowanie antytrustowe (więcej TUTAJ). Jednak jego potencjalny wpływ na ochronę danych nie jest analizowany w raporcie Hustinxa, jako że postępowanie przeciwko amerykańskiemu koncernowi nie jest jeszcze zakończone. Siła wyszukiwarek Wyszukiwarki w rodzaju Google (mająca ok. 90 proc. europejskiego rynku) czy Bing (będącego własnością Microsoftu) stanowią dla wielu użytkowników bramy do internetowego świata. Jako takie kształtują sposób, w jaki dany użytkownik korzysta z internetu Według danych firmy FairSearch (organizacja lobbyingowa sponsorowana przez Microsoft, Nokia, Oracle i in.) 88 proc. użytkowników wyszukiwarki Google klika w jeden z trzech pierwszych wyświetlanych wyników. Umiejscowienie w tych wynikach danej strony w danym miejscu wyników wyszukiwania może przesądzić o jej sukcesie lub porażce. Tak było np. w przypadku serwisu Tutorspree. W swoim założeniu miał on pomóc odnajdować korepetytorom uczniów i vice versa. Jednak po uaktualnieniu algorytmu rankingującego używanego przez Google, popularność strony się załamała, co było jednym z elementów prowadzących do jej upadku. Dlatego też eksperci zwracają uwagę na potrzebę formalnego uregulowania algorytmu pokazywania wyników Ciąg dalszy na str. 13

13 kwietnia 2014 SPECIAL REPORT MOŻLIWOŚCI WYBORU DLA KONSUMENTA EurActiv Ciąg dalszy na str. 12 wyszukiwania w wyszukiwarkach. Istnieje też, według ekspertów, potrzeba jaśniejszego rozgraniczenia między wynikami sponsorowanymi a faktycznie znalezionymi przez wyszukiwarkę. Polska W Polsce z internetu regularnie (co najmniej raz na tydzień) korzysta 59 proc. mieszkańców. 62 proc. mieszkańców Polski obawia się o sposób, w jaki firmy (nie tylko internetowe) mogą wykorzystywać ich dane (źródło TUTAJ). Tak jak w przypadku reszty Europy, Google ma ponad 90 proc. udziału w rynku wyszukiwarek korzysta z niego prawie 20 mln użytkowników (wszystkie dane za luty br., źródło: Megapanel PBI/ Gemius, luty 2014, uwzględniające od kwietna 2013 r. nowe zasady grupowania witryn i aplikacji, wskaźnik TOP20 grup witryn i witryn niezgrupowanych według zasięgu miesięcznego ), a Facebook jest najpopularniejszą siecią społecznościowe (75 proc., 16 mln użytkowników), mimo stosunkowo silnej pozycji Naszej Klasy (30 proc., 6,5 mln użytkowników). W pierwszej trójce najczęściej odwiedzanych witryn oprócz Google i Facebooka jest też Allegro (73,5 proc., 15,7 mln użytkowników). Innocenzo Genna: Klienci chcą otwartego internetu Kwestia neutralności internetu może nie być tylko kwestią zarządzania ruchem internetowym, ale też kontroli nad wynikami wyszukiwań tłumaczy Innocenzo Genna, ekspert z branży telekomunikacyjnej. W rozmowie z EurActiv Genna przedstawia swoją wizję neutralności w sieci. Innocenzo Genna jest ekspertem branży telekomunikacyjnej członkiem zarządu EuroISPA (Europejskiego Stowarzyszenie Dostawców Usług Internetowych), b. szefem ECTA (Europejskiego Stowarzyszenia Telekomunikacji Konkurencyjnej). Poglądy przedstawione w tym wywiadzie są jego osobistymi poglądami i nie reprezentują stanowiska ww. organizacji. Neutralność internetu jest sprawą kluczową dla obecnego Parlamentu Europejskiego (więcej TUTAJ) i najprawdopodobniej się to nie zmieni również w nowej kadencji Parlamentu i Komisji Europejskiej. Czy mógłby pan pokrótce nam ten temat przybliżyć? Neutralność internetu oznacza, że dostawcom usług internetowych (ISP), czyli firmom telekomunikacyjnym zapewniającym klientom połączenie z internetem, uniemożliwione jest kontrolowanie, z jakich usług czy aplikacji korzystają w sieci ich abonenci. ISP mogą kontrolować abonentów poprzez blokowanie lub ograniczenie dostępu do części usług, w tym np. poprzez zróżnicowanie cenowe ruchu internetowego pomiędzy klientem a różnymi serwisami. Czyli uważa pan, że aby internet był neutralny, to ruch internetowy powinien być traktowany jednolicie? To mylne postrzeganie problemu. Bity w internecie są traktowane w różny sposób z przyczyn technologicznych, szczególnie ważnym jest tutaj unikanie przeciążenia łączy. Ale neutralność sieci nie cierpi, jeśli zarządzanie przepływem danych ma na celu tylko usprawnienie wydajności, a nie kontrolowanie czy ograniczenie dostępu użytkowników do usług czy aplikacji. Zarządzanie przepływem danych powinno przestać być tabu w branży. Czy jeśli ISP zadbaliby o transparentność zarządzania ruchem internetowym, internet byłby neutralny? Nie rozwiązałoby to kwestii neutralności. Konsumenta nie usatysfakcjonuje, gdy jego ISP poinformuje go, że z danych stron nie będzie mógł korzystać, niezależnie od tego, jak transparentnie to się odbędzie. Klienci chcą otwartego internetu. Ale czy konsument nie może swobodnie zmieniać swojego ISP? W Europie są setki ISP, ale każdy klient ma dostęp, w najlepszym przypadku, do najwyżej kilku, z uwagi na bariery pomiędzy rynkami poszczególnych państw. Ponadto, gdy klient zdecyduje się już na jednego operatora, to potem nie chce lub wręcz nie może go zmienić z uwagi np. na przyczyny techniczne (brak łączy innych operatorów) lub zobowiązania w umowie. To tzw. zamknięcie jest podstawową barierą dla prawdziwej swobody w wyborze dla konsumenta. Podobne trendy widzimy też w samym internecie neutralność rynku wyszukiwarek internetowych także jest Ciąg dalszy na str. 14

14 EurActiv MOŻLIWOŚCI WYBORU DLA KONSUMENTA SPECIAL REPORT 7-11 kwietnia Ciąg dalszy na str. 13 zagrożona. Jednak na nim przynajmniej nie występuje takie zamknięcie jak w przypadku ISP. Jaki jest problem z rynkiem wyszukiwarek internetowych? Jest on zdominowany przez jednego gracza, Google, który może sterować użytkownikami internetu w sposób bardzo podobny do tego, jak ISP może sterować ruchem internetowym. W momencie, kiedy w wynikach wyszukiwania Google traktuje część wyników w sposób preferencyjny, stanowi to zagrożenie dla neutralności wyszukiwania internetowego. Czy można więc porównać neutralność internetu z neutralnością wyszukiwarek? Byłbym z tym ostrożny. Według mnie, wyszukiwanie internetowe nigdy nie będzie całkowicie neutralne. Wyszukiwarki nigdy nie będą kompletnie obiektywne, jako że są zaprojektowane by pasować do profilu użytkownika. Jeżeli dopasowanie jest dobre, to klienci to zauważą, a wyszukiwarka odniesie sukces. Skąd się więc bierze zagrożenie tworzone przez Google? Głównym problemem z wyszukiwarkami jest transparentność. Klienci mogą pogodzić się z tym, że część wyników wyszukiwania jest traktowana szczególnie, np. po to, by pokazać reklamy. Jeśli jednak odrębność treści reklamowych nie jest pokazywana w sposób przejrzysty, może to wprowadzać użytkownika w błąd. Ale konsumenci mogą dosyć łatwo zmienić wyszukiwarkę, z której korzystają? To prawda. Ta swoboda zmiany jest właśnie główną różnicą pomiędzy rynkiem wyszukiwarek a problemem z neutralnością sieci. Klient danego ISP jest zamknięty, nie może go łatwo zmienić. W przypadku wyszukiwarek, wystarczy jedno kliknięcie, by ją zmienić. To jest główna słabość Google. Dlaczego więc Google ma tak silną pozycję, skoro nie występuje czynnik zamknięcia? Google dominuje, bo klienci postrzegają go jako najlepszą wyszukiwarkę jest to wybór, a nie przymus. Ten sukces zbudowany jest przez ważne inwestycje w oprogramowanie i sprzęt, w tym ogromne centra danych. Czy Google utrzyma swoją dominującą pozycję? Może się ona zmienić, jeśli wyniki wyświetlane przez Google staną się odpłatne lub jeśli klienci będą musieli przejść przez kilka stron wyników sponsorowanych zanim dotrą do nie-reklamowych. Również brak jasnego rozróżnienia między wynikami sponsorowanymi i niesponsorwanymi może osłabić pozycję Google. Trzecim potencjalnym powodem osłabienia pozycji Google mogłoby być uznanie przez klientów, że za korzystanie z darmowych usług Google płacą zbyt dużą częścią swej prywatności. Photo: Sergey Nivens/Shutterstock

15 kwietnia 2014 SPECIAL REPORT MOŻLIWOŚCI WYBORU DLA KONSUMENTA EurActiv Rafał Trzaskowski: Wykorzystajmy możliwości, jakie daje cyfryzacja! Polacy coraz chętniej korzystają z internetu, a programy rządowe mają ich do tego jeszcze bardziej zachęcić przekonuje Minister Administracji i Cyfryzacji Rafał Trzaskowski. W rozmowie z EurActiv.pl mówi o tym, co obywatel będzie mógł załatwić przez internet, do jakich rządowych baz danych Polacy uzyskają dostęp oraz jak jego ministerstwo wesprze dalszą cyfryzację kraju. Dlaczego tak jeszcze stosunkowo niewielu z Polaków (59 proc.) korzysta z sieci? I co rząd może zrobić, by ich do tego zachęcić? Administracja może sporo zrobić i sporo robi. Zaczęliśmy od wspierania podstawowych umiejętności cyfrowych obywateli, a więc obsługi komputera i korzystania z internetu dzięki programowi Latarnicy Polski Cyfrowej (strona projektu TUTAJ). Moje Ministerstwo prowadzi ten program wspólnie ze Stowarzyszeniem Miasta w internecie. Dzięki temu w ciągu niecałych dwóch lat w cyfrowy świat weszło prawie 170 tysięcy osób w wieku 50+. Ale przygotowany w MAC program operacyjny Polska Cyfrowa na lata zakłada wspieranie nie tylko podstawowych umiejętności chcemy, by talenty i predyspozycje polskich informatyków przekładały się na innowacyjność naszej gospodarki, oraz by wszyscy obywatele mogli wykorzystywać możliwości, jakie daje cyfryzacja. Dlatego 135 mln euro z Polski Cyfrowej chcemy wydać na: program E-PIONIER dla zdolnych programistów - wsparcie finansowe i pomoc merytoryczną, by rozwijać swoje pomysły (więcej TUTAJ), tworzenie Centrów Aktywności Cyfrowej (biblioteki, świetlice i inne lokalne centra), gdzie można zdobyć podstawowe umiejętności (wzorem - Latarnicy Polski Cyfrowej, którzy przeszkolili już ponad 140 tys. osób w wieku 50+), wspieranie tych inicjatyw społecznych, które pozwolą podnieść kompetencje obywateli z podstawowych na średnie i wyższe. Pytanie o większą aktywność Polaków w sieci można oczywiście rozumieć szerzej obywatele będą korzystać z sieci, jeśli zobaczą w tym korzyść dla siebie jeśli w sieci będą mogli załatwić ważne dla siebie sprawy. Bardzo wiele dzieje się w tej dziedzinie porządkujemy i standaryzujemy e-usługi. Chcemy, by stały się dojrzałe, a więc załatwiały wiele etapów danej sprawy (np. by składany drogą elektroniczną PIT był najpierw wypełniany na podstawie zasobów służb skarbowych bo po co obywatel ma wpisywać dane, które są już dostępne?), by pozwalały przekazywać decyzje w ręce obywateli (tak zadziała nowa ustawa o zbiórkach publicznych, która od 18 lipca przekaże decyzje o zbiórkach w ręce obywateli). Za chwilę więc okaże się, że usługi publiczne, które świadczy państwo, najwygodniej załatwia się w sieci a więc warto z sieci korzystać. Czy w Pana opinii uda się osiągnąć w Polsce do 2020 r. cel dostępu do ultraszybkich (100 Mbps i więcej) łączy szerokopasmowych w przynajmniej 50 proc. gospodarstw domowych? To bardzo poważne wyzwanie, ale też jesteśmy do jego realizacji poważnie przygotowani. Kończymy teraz budowę sieci szkieletowych, do których następnie podłączani będą użytkownicy. Jest to 16 wielkich projektów współfinansowanych z funduszy unijnych na lata Powstaje w ten sposób ponad 40 tys. km sieci - Polska jest największym w Europie placem budowy infrastruktury telekomunikacyjnej! W sumie do 2015 r. możliwość dostępu do szerokopasmowego internetu otrzyma 25 milionów obywateli (dziś w zasięgu takiej sieci jest 17 mln) a to tylko w ramach kończonych teraz inwestycji. Przygotowaliśmy też nowe plany, związane z nową perspektywą finansową Unii na lata tylko w ramach programu operacyjnego Polska Cyfrowa na budowę sieci przeznaczymy 1 mld euro. Zadania i problemy, jakie przed nami stoją dobrze opisuje Narodowy Plan Szerokopasmowy, dokument przyjęty na początku tego roku przez rząd. Współpracujemy z partnerami z samorządów i branży telekomunikacyjnej, by usuwać przeszkody i bariery prawne. Jak zachęcać Polaków w różnych regionach socjoekonomicznych - w mieście i na wsi do korzystania z internetu? Ciąg dalszy na str. 16

16 EurActiv MOŻLIWOŚCI WYBORU DLA KONSUMENTA SPECIAL REPORT 7-11 kwietnia Ciąg dalszy na str. 15 Internet czyni te rozróżnienia bezprzedmiotowymi - dzięki niemu odległości i różnice w miejscu zamieszkania tracą znaczenie. Wyrównują się szanse w kontaktach międzyludzkich, w dostępie do wiedzy i rozrywki, a także w dostępie do rynków zbytu. To, co jest ważne, to pomoc państwa tam, gdzie inwestycje w sieci nie są opłacalne komercyjnie. W takich przypadkach interwencję państwa zakłada program operacyjny Polska Cyfrowa. A jeśli chodzi o poszerzanie wiedzy cyfrowej proszę popatrzeć na mapę serwisu Latarnicy.pl (TUTAJ) widać na niej, że latarnicy Polski cyfrowej są wszędzie. Co z cyfryzacją ministerstw czy możemy się spodziewać możliwości załatwienia większości podstawowych spraw w ministerstwach i urzędach w najbliższym czasie? Warto sobie uświadomić, że większość usług publicznych świadczą w naszym kraju samorządy a nie administracja centralna. Zmiany zachodzące w samorządach trudniej jest zauważyć, bo następują w różnym tempie w różnych miejscach. Ale tak, samorządy udostępniają coraz więcej e-usług. 11 maja wejdzie w życie nowelizacja ustawy o informatyzacji, która jeszcze ten proces przyspieszy, m.in. ułatwiając komunikację elektroniczną z urzędami i ułatwiając obywatelom uzyskiwanie prostego i bezpłatnego sposobu uwierzytelniania się w kontaktach z administracją (tzw. profil zaufany). Jednocześnie pracujemy nad usprawnieniem platformy e-puap, która ma być wygodnym miejscem, gdzie obywatel znajdzie informacje i dostęp do wszystkich działających e-usług. A jeśli chodzi o usługi świadczone centralnie o e-podatkach już mówiłem. Statystyki pokazują, że coraz częściej korzystamy tu z drogi elektronicznej. Inny przykład poszerzamy dostęp do bazy Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Dziś do danych w CEPiK ma policja. Chcemy, by z Ewidencji mogli korzystać również obywatele, np. do sprawdzania historii pojazdu kupowanego z drugiej ręki (m.in. liczba właścicieli, zdarzenia ubezpieczeniowe). Rozbudowywane są systemy medyczne - kolejną (po ewuś) e-usługą będzie e-recepta. Lekarze będą mogli wystawiać elektroniczne recepty, które trafią wprost do aptek. Poszerzane jest wsparcie w poszukiwaniu pracy, dzięki którym usługa ma być kompleksowa. Dziś można się e-rejestrować w urzędzie pracy dojdzie do tego dostęp do ofert, informacje od pracodawców, elektroniczna aplikacja na oferty w sektorze publicznym. Co Pan postrzega jako swoje największe wyzwanie w tej kadencji? Czy obejmując urząd w połowie jej trwania będzie Pan miał szansę na odciśnięcie własnego rysu na rządowej polityce cyfryzacji? Polska się gwałtownie zmienia, realizujemy mnóstwo projektów, także przy wsparciu funduszy europejskich. O części już mówiłem. Ale jest ich więcej można to sprawdzić na naszej stronie internetowej mac.gov.pl w zakładce Projekty. Celem cyfryzacji kraju jest zaś to, by poprawiła się jakość życia obywateli. Wizje przekuliśmy już w precyzyjne plany. Teraz jest czas ich realizacji niebawem zaczniemy oglądać efekty. I to moja praca. Co Pan sądzi o postępowaniu antytrustowym Komisji Europejskiej przeciw Google czy kompromis zaproponowany przez Google powinien zostać przyjęty przez UE, czy rację mają rywale Google a, którzy twierdzą, że trzeba się domagać większych ustępstw? Coraz więcej procesów i usług realizowanych jest za pośrednictwem internetu, a społeczeństwa i gospodarki są od niego coraz bardziej zależne. Liczba użytkowników Facebooka, Twittera, Google a czy Amazona rośnie, a w tym samym czasie rośnie ich rola w światowej gospodarce. Rzeczywiście wszystkie te procesy rodzą obawy o monopolizację niektórych gałęzi gospodarki, a tym samym o zagrożenia dla innowacyjności oraz ograniczanie dostępnych dla użytkownika treści. Trzeba jednak pamiętać, że mamy w Unii Europejskiej prawo, które chroni konkurencyjność naszego rynku i prawa konsumentów, i obejmuje także firmy zza oceanu. Nie chodzi tylko o to postępowanie, ale w ogóle o wykorzystanie już istniejących mechanizmów prawnych i instytucjonalnych do wdrażania wysokich standardów prawnych także w gospodarce cyfrowej. Nie chcę w tym przypadku jednak wchodzić w kompetencje Komisji Europejskiej. To ona ma najlepszy ogląd sytuacji na rynku i wpływu, jaki ma na niego Google. Warto przypomnieć, że jak trzeba, Komisja potrafi nałożyć ogromne kary finansowe, tak było np. w przypadku Microsoft. Taki instrument skłania firmy, które aktualnie znajdują się pod lupą do rozsądnego działania. Krzysztof Kokoszczyński Więcej informacji o EurActiv Special Reports Kontakt Karolina Zbytniewska zbytniewska@euractiv.pl Krzysztof Kokoszczyński kokoszczynski@euractiv.pl

17 SPECIAL REPORT dubna 2014 S podporou SPOTŘEBITELÉ NA INTERNETU 1 > 7 8 > > > 30 Obsah Spotřebitelé doplácejí na neznalost rychlosti internetu...17 Omezují big data konkurenci v digitální ekonomice?...18 Spor mezi EU a Googlem ohrožuje internetové obchodování...19 Počet lidí, kteří nenakupují na internetu, v ČR klesá...20 Spotřebitelé při online nakupování oceňují pohodlí a možnost výběru Expert na telekomunikaci: Spotřebitel chce otevřený internet...23 Spotřebitelé doplácejí na neznalost rychlosti internetu Evropští spotřebitelé doplácejí na nedostatek informací o rychlosti svého připojení k internetu. Kvůli neexistenci jednotných pravidel při poskytování telekomunikačních služeb v EU je běžnou praxí, že se za stejné připojení platí v Evropě rozdílné ceny. Photo: Dabarti CGI/Shutterstock Pro internet neexistuje žádný jednotný trh a to je potřeba změnit. Není žádný rozumný důvod pro to, aby někdo v Evropě platil za stejné připojení čtyřikrát více než jiný, uvedla evropská komisařka pro digitální agendu Neelie Kroesová. Evropská komise totiž na konci minulého měsíce zveřejnila několik studií, které poukazují na to, že neexistence jednotných pravidel při poskytování telekomunikačních služeb v EU může spotřebitelům pořádně ztrpčit život. Situaci nepomáhá ani fakt, že spotřebitelé nemají o svém připojení k internetu dostatek informací. Ze zmíněných studií vyplynulo, že 66 % lidí nezná rychlost svého připojení. Nejlevněji je v Litvě Jednou z nepříjemností, kterým v současnosti musí evropští spotřebitelé čelit, je rozdílná cena za připojení k internetu, jež se může v jednotlivých zemích měnit. U pevného širokopásmového připojení o rychlosti megabitů za sekundu (Mbps), který využívá většina Evropanů, se cenové rozdíly v nabídce připojení liší až o 400 %. Ceny se tak pohybují od 10 až 140 eur za měsíc. Nejlevnější připojení nabízí Litva (od 10,30 eur), Rumunsko (od 11,20 eur) a Lotyšsko (od 14,60 eur). Na Kypru se ale ceny pohybují kolem 46 eur a o levném připojení se nedá hovořit ani v případě Španělska (38,70 eur) či Irska (31,40 eur). Největší cenové rozpětí na domácím trhu pak vykazuje Polsko ( eur) a Chorvatsko ( eur). I když lze některé rozdíly mezi trhy vysvětlit rozdílnými výchozími náklady a příjmy, většina jde na vrub přetrvávající fragmentaci trhu, nabízí vysvětlení Evropská komise. Práva spotřebitelů je třeba posílit Kromě rozdílné ceny za připojení k internetu navíc platí i to, že spotřebitelé mají v průměru k dispozici pouze 75 % rychlosti širokopásmového připojení oproti tomu, co jim slibují poskytovatelé. Podle tiskového mluvčího komisařky Ryana Heatha je v některých členských zemích, jako je Velká Británie či Francie, rychlost připojení dokonce o 45 % nižší, než by měla být. I když se sítě zlepšuji, rozdíly mezi Pokračování na str. 18

18 dubna 2014 SPECIAL REPORT SPOTŘEBITELÉ NA INTERNETU EurActiv Pokračování ze str. 17 inzerovanou a skutečnou rychlostí jsou stejně velké jako v roce To potvrzuje, že je potřeba práva spotřebitelů posílit a harmonizovat, řekla k tomu komisařka Kroesová. Situace se ale podle komentátorů pravděpodobně příliš nezmění ani poté, co Evropský parlament na začátku dubna v prvním čtení schválil novou legislativu v rámci telekomunikačního balíčku. Ještě se k ní totiž budou vyjadřovat vlády členských zemí a je pravděpodobné, že dojde ke změnám. Reformy slibují například povinnost poskytovatelů uvádět přesné informace o skutečné rychlosti přenosu dat, snazší změnu poskytovatele internetového připojení či jednodušší odstoupení od smlouvy. Změně poskytovatele internetového připojení dnes brání celá řada překážek. V Evropě existují stovky poskytovatelů, ale spotřebitel může využít kvůli vnitrostátním bariérám jen některé z nich, uvedl v rozhovoru pro bruselský EurActiv odborník na telekomunikace Innocenzo Genna. Navíc platí, že když si spotřebitel nějakého poskytovatele zvolí, není už pak příliš ochoten přecházet k jinému, a to kvůli technickým, smluvním nebo i časovým důvodům. Je to typická situace, která se označuje jako lock-in. A na tomto segmentu trhu to platí více než jinde, dodal. Brána k internetovému hledání O něčem podobném se dá hovořit i v případě online vyhledávání. Vyhledávací programy, jako třeba Google nebo Bing od Microsoftu, neustále upevňují své postavení a těží z toho, že se pro spotřebitele stávají branou pro vstup k internetovým službám. Evropská komise proto proti Googlu zahájila v listopadu roku 2010 antimonopolní šetření poté, co si na jeho chování stěžovaly menší vyhledávače specializované hlavně na srovnávání produktů a služeb. Google čelí obvinění, že znevýhodňuje vertikální vyhledávače, které se zaměřují pouze na určitý segment trhu. Vyšetřování ze strany Evropské komise se nyní nachází v konečné fází a očekává se, že bude vyřešeno do konce mandátu stávajícího komisaře pro hospodářskou soutěž Joaquina Almunii. Ten vyprší v říjnu letošního roku. Kompromis, s nímž přišel právě komisař Almunia, ale neuspokojil všechny, zejména pak konkurenty Googlu a spotřebitelské organizace. Sponzorované odkazy Jak také EurActiv informoval, proti Googlu nedávno otevřeně vystoupili i evropští spotřebitelé (BEUC). Nelíbí se jim, že se vyhledávač tváří, že k výsledkům vyhledávání přistupuje neutrálně, ale ve skutečnosti tomu tak není a mate tím spotřebitele. Ústupky, které v rámci kompromisu s Evropskou komisí, internetový gigant představil letos v lednu, proto podle evropských spotřebitelů situaci příliš nezlepší. Google sice navrhl, že od sebe výrazněji oddělí sponzorované odkazy od neutrálního obsahu, i tak ale bude hlavní pozornost spotřebitele zaměřena na placené odkazy, protože ty budou zobrazovány v horní části stránky. Podle studie lobbisitické skupiny FairSearch, která sdružuje konkurenty Googlu, je to ale taktické, protože na první tři zobrazené výsledky vyhledávání klikne až 88 % uživatelů. Omezují big data konkurenci v digitální ekonomice? Tzv. big data, tedy data, která spotřebitelé odevzdávají při každodenní návštěvě své ové schránky nebo na sociálních sítích, upevňují pozici dominantních hráčů na trhu digitální ekonomiky. Upozorňuje na to i nedávná zpráva evropského inspektora ochrany údajů Petera Hustinxe. Photo: Sergey Nivens/Shutterstock Sbírání a kontrola obrovského objemu dat představuje zdroj moci velkých hráčů na trhu s internetovými službami, uvedl nedávno evropský inspektor ochrany údajů Peter Hustinx, který ze své pozice dohlíží na to, aby orgány a instituce EU dodržovaly právo na soukromí a aktivně usilovaly o reformy v této oblasti. Velké internetové společnosti, jako je Google, Facebook nebo Apple, totiž vsadily na obchodní model, kdy uživateli poskytují určité služby zadarmo, výměnou za to ale shromažďují jeho osobní údaje. Uživatel, který používá nebo tráví čas na sociálních sítích, si to vůbec nemusí uvědomovat. Jak ukázal nedávný průzkum společnosti KPMG, trh velkých dat (big data) by měl v následujících pěti letech zažít vysoký růst. Digitální evoluce vede k tvorbě obrovského objemu strukturovaných, částečně strukturovaných i nestrukturovaných dat. Mezi posledně jmenované patří například y, textové zprávy, zprávy na sociálních Pokračování na str. 19

19 EurActiv SPOTŘEBITELÉ NA INTERNETU SPECIAL REPORT dubna Pokračování ze str. 18 sítích, video soubory nebo fotografie, píše se v tiskové zprávě společnosti. Podle EU odhadovaná hodnota osobních údajů občanů EU činila před třemi lety 315 miliard eur a má se za to, že do roku 2020 se přiblíží k 1 bilionu eur. Trh pro analýzu velkých souborů údajů roste celosvětově o 40 % ročně. Pro všechny společnosti pracující s retailovou klientelou mohou být big data ekonomicky zajímavou a dlouhodobě perspektivní oblastí. Na jedné straně jim mohou pomoci zefektivnit poskytování produktů a služeb, na straně druhé pak firmy analýzu velkých dat mohou poskytovat svým firemním zákazníkům či partnerům, uvedl David Slánský z KPMG Česká republika. Přísnější pravidla Podle inspektora Hustinxe se jedná o začarovaný kruh a situace neprospívá ani zdravé konkurenci na trhu. Úspěšným poskytovatelům internetových služeb se daří přesvědčovat rostoucí počet zákazníků, aby jim předávali svá osobní data, což zvyšuje hodnotu jejich služeb v očích inzerentů, a zároveň tak na ně láká ještě více zákazníků, píše se v jeho předběžném stanovisku, které bylo zveřejněno na konci letošního března. Dominace internetových obrů navíc není podle Hustinxe ani v zájmu spotřebitele. Kromě malé konkurence na trhu je totiž jeho výběr zúžen nabídkou služeb zdarma. Nabídka služeb zdarma podle některých studií spotřebitele mate a zaslepuje, uvádí se v textu. EU v současné chvíli reviduje právní předpisy na ochranu údajů, jejichž cílem je poskytnout občanům větší kontrolu nad jejich osobními údaji a zároveň sjednotit pravidla po celé EU. V březnu letošního roku nová pravidla schválil Evropský parlament. Poslanci do legislativy zahrnuli i vyšší pokuty pro firmy, která porušují pravidla. Nový parlament, který vzejde z květnových voleb, se rozhodne, zda bude v práci svých kolegů pokračovat, nebo začne zcela od nuly. Spor mezi EU a Googlem ohrožuje internetové obchodování Výsledek antimonopolního šetření, které proti americkému internetovému gigantu Google již třetím rokem vede Evropská komise, se může negativně podepsat na důvěře v elektronický obchod v Evropě. Přesvědčení jsou o tom i čeští spotřebitelé. Photo: Ai825/Shutterstock Jak dopadne spor, který mezi sebou již od roku 2010 vede Evropská komise a americká internetová společnost Google, je zatím ve hvězdách. I přesto se ale u spotřebitelů, včetně těch českých, objevují obavy z toho, jaký bude mít jeho výsledek dopad na jejich důvěru v elektronický obchod. EurActivu to potvrdil předseda Sdružení českých spotřebitelů Libor Dupal. Evropská organizace spotřebitelů BEUC dokonce proti Googlu nedávno otevřeně vystoupila a zařadila se po bok společnostem, které internetového giganta žalují. Uživatelé mají dojem, že výsledky jejich vyhledávání na internetu nejsou ničím ovlivněny, a jsou tak nezávislé. Problém je pak navíc o to větší tehdy, pokud jde o vyhledávání cenových srovnání zboží, uvedla ředitelka organizace Monique Goyens. Elektronický obchod v Evropě v posledních letech roste, podle odhadů Evropské komise by jeho objem měl v roce 2015 přesáhnout 260 miliard eur. Internetové vyhledávače jsou pak z tohoto pohledu důležité, protože pro mnoho nakupujících představují hlavní vstupní bránu do světa internetových nákupů. Rýsuje se dohoda? Evropská komise vyšetřuje Google kvůli podezření, že zneužívá své dominantní postavení na trhu například tím, že při vyhledávání zvýhodňuje vlastní služby na úkor konkurence. Stránky menších vyhledávačů jsou tak řazeny příliš nízko a uživatel se k nim nemusí vůbec proklikat. V podstatě jde o to, že firmy chtějí být ve vyhledávači co nejvýše, protože spotřebitel ťuká jen na první odkazy, a vadí jim, že je předbíhají jiné firmy, které Google ve výpisu upřednostňuje, vysvětluje podstatu sporu již citovaný Dupal. Tlak na vyřešení sporu je proto velký. První vlaštovky, které signalizují, že se rýsuje dohoda, se objevily již na začátku letošního roku. Společnost Google totiž v lednu představila již v pořadí třetí sérii ústupků, které po ní požadovala Evropská komise. Mezi nimi najdeme například větší zviditelnění konkurenčních služeb či možnost aukce, ve které by šlo soutěžit o lepší pozici ve vyhledávání. Podle komisaře pro hospodářskou soutěž Joaquína Almunii se Komisi nejnověji navrhnuté ústupky Googlu zamlouvají. Závěrečná dohoda tak bude s největší pravděpodobností prezentována během letošního léta. Pokračování na str. 20

20 dubna 2014 SPECIAL REPORT SPOTŘEBITELÉ NA INTERNETU EurActiv Pokračování ze str. 19 Prostor pro vylepšení existuje I přesto, že to vypadá, že konečné vypořádání je na světě, podle bruselských pozorovatelů ale kauza zdaleka nekončí. Kritika na adresu dohody totiž zaznívá i v samotné Evropské komisi. Otevřeně se k ní hlásí například komisař pro vnitřní trh Michel Barnier či jeho kolega, který má na starosti energetiku, Günther Oettinger. Podle nich jsou ústupky navržené Googlem nedostatečné a stále existuje prostor pro jejich vylepšení. Nejednotnost názorů panuje i mezi bruselskými úředníky. Mohlo se toho dosáhnout více, uvedl jeden z nich, který si ale přál zůstat v anonymitě. Kauza tak nekončí Podle odborníka na informatiku Jakuba Čížka je doposud dosažená dohoda mezi Googlem a komisařem Almuniou poměrné férová, i přesto ji však lze považovat za relativně mírnou. V podobném duchu totiž na začátku letošního roku rozhodla i americká obchodní komise FTC, která s Googlem řešila podobný spor jako Brusel. Původně se přitom předpokládalo, že Almunia bude mnohem silnější protivník. Zatímco úřad FTC chrání především svobodu podnikání Googlu, Evropská komise se snaží navodit určitou rovnost mezi Googlem a takzvanými vertikálními, specializovanými, vyhledávači, jež stály na počátku sporu. Do sporu nicméně skrze lobbistické organizace zasahují i přímí konkurenti Googlu, zejména pak Microsoft, vysvětlil Čížek EurActivu. Připomněl také, že vedle šetření Evropské komise je americký internetový gigant vyšetřován i v několika členských státech EU. Jedním z problémů je třeba vyhledávač obrázků, který podle vydavatelů snižuje cílovou návštěvnost jejich webů, nebo třeba agregátor zpravodajství Google News, uvedl příklad Čížek a dodal: Pakliže se tedy vyřeší původní spor o vyhledávač, na řadě jsou další komplikace a celá kauza jen tak neskončí. Počet lidí, kteří nenakupují na internetu, v ČR klesá Obliba nákupů přes internet v České republice roste a důvodů, proč někteří lidé dávají přednost pořízení zboží v kamenných obchodech, ubývá. Upozornil na to nedávno zveřejněný průzkum Asociace pro elektronickou komerci. Počet uživatelů internetu, kteří na internetu nenakupují, je rok od roku menší a roste frekvence opakovaných nákupů, tvrdí výkonný ředitel Asociace pro elektronickou komerci (APEK), která v Česku sdružuje firmy, podnikatele a odborníky v elektronickém obchodu, Jan Vetyška. Ubývají tak i důvody, proč lidé raději nakupují v kamenných obchodech než na internetu. Jedinou významnou viditelnou nevýhodou u nákupů přes internet zůstává, převážně pro nenakupující, nemožnost osobně si zboží prohlédnout, dodává Vetyška. Důvěra českých spotřebitelů v online nakupování tak rok od roku roste. Podle nedávno provedených statistik APEKu na internetu nikdy zboží nepořídila pouhá 3 % aktivní internetové populace a téměř tři čtvrtiny populace nakupují online alespoň jednou za čtvrt roku. Ti, co tak nečiní, to z 51 % dělají kvůli tomu, že si zboží raději nejprve osobně prohlédnou a teprve poté jej zaplatí. Ještě v roce 2010 šlo o 93 %. V pořadí druhým (29 %) nejčastějším důvodem, proč spotřebitelé upřednostňují nákup v kamenné prodejně, je podle asociace jednoduše to, že nemají potřebu. Neméně významnou roli pak hraje i strach z komplikací při případné reklamaci či vrácení peněz (26 %). Rozptýlení obav? Podle české eurposlankyně Olgy Sehnalové (ČSSD), která se v Evropském parlamentu věnuje problematice spotřebitelů, by ale k rozptýlení těchto obav měla přispět i směrnice o právech spotřebitelů, kterou Česká republika koncem roku implementovala do svého právního řádu. Směrnice, která byla zapracována do nového občanského zákoníku, jež platí od 1. ledna letošního roku, má podle Sehnalové posílit i právě práva nakupujících na internetu. Například účtování dodatečných poplatků za platbu kreditní kartou už bude díky směrnici minulostí, uvedla europoslankyně. Nová pravidla mají zajistit i povinnou čtrnáctidenní lhůtu pro možnost vrácení zboží bez udání důvodu a obchodníkům ukládají, aby spotřebiteli vrátili peníze do dvou týdnů od odstoupení od smlouvy. Legislativa dále zakazuje předem zatrhnutí políčka při objednávání služeb přes internet, čehož v minulosti podle poslankyně zneužívaly především některé letecké společnosti. Nákup na zahraničních webech zaostává I přesto, že jsou ambice Evropské komise v povzbuzení evropského elektronického obchodu velké, odborníci se shodují, že to nebude lehké. Zatímco online nakupování v rámci národních států roste, přeshraniční nákup zboží a služeb přes internet pokulhává. Jak se lze dozvědět ze statistik Evropské komise z roku 2009, na internetu alespoň jednou nakoupila zhruba třetina spotřebitelů, na zahraničních webech ale jen 7% spotřebitelů, a to i přesto, že o tom většina uvažovala. Důvodem jsou nejrůznější překážky. Podle informací Evropského parlamentu k nim v první řadě patří problémy s doručováním zboží a služeb, fakt, že některé e-shopy nedodávají zboží do země Pokračování na str. 21