1. PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA I CECHY GMINY

Transkrypt

1 Raport o stanie gminy Bogdaniec Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych w Gorzowie Wlkp., Urząd 1. PODSTAWOWA CHARAKTERYSTYKA I CECHY GMINY 1.1. Położenie geograficzne, otoczenie terytorialne, powiązania z innymi ośrodkami Gmina Bogdaniec leży 15 km na zachód od Gorzowa Wlkp., przy drodze nr 22, w zachodniej części powiatu gorzowskiego w województwie lubuskim granicząc na południu z powiatem sulęcińskim. Ponadto na zachodzie graniczy z gminą Witnica, na północy z gminą Lubiszyn zaś na południowym wschodzie z gminą Deszczno. Bogdaniec Mapa 1. Położenie gminy Bogdaniec na mapie Polski 7

2 Raport o stanie gminy Bogdaniec Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych w Gorzowie Wlkp., Urząd Na mapie 1 przedstawione jest położenie gminy w Polsce po podziale administracyjnym kraju zaś na mapie 2 lokalizacja gminy w województwie lubuskim. Mapa 2. Położenie gminy w województwie lubuskim 8

3 Raport o stanie gminy Bogdaniec Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych w Gorzowie Wlkp., Urząd Mapa 3. Otoczenie gminy Bogdaniec wraz z siecią dróg 9

4 Raport o stanie gminy Bogdaniec Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych w Gorzowie Wlkp., Urząd Gmina Bogdaniec leży w otoczeniu innych gmin (mapa 3) zajmując powierzchnię 112 km2 i zamieszkuje ją około mieszkańców (mapa 4) z których około w siedzibie gminy. Mapa 4. Kształt i położenie gminy Bogdaniec wraz ze znajdującymi się wsiami 10

5 Raport o stanie gminy Bogdaniec Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych w Gorzowie Wlkp., Urząd Dla krajobrazu Polski charakterystyczne są geologia i tektonika (mapa 5) wskazujące na to, iż gmina znajduje się na pokrywie platformy paleozoicznej 1, która znajduje się pomiędzy górotworami platformy paleozoicznej a hercyńskim zapadliskiem przedgórskim. Istotny jest również pasmowy układ krain geograficznych (mapa 6) to też uwzględniając taki podział warto podkreślić przynależność części tych terenów, (od Bogdańca na północ) do makroregionu Pojezierza Południowopomorskiego, mezoregionu Równiny Gorzowskiej i krainy Równina Gorzowska, natomiast na południe od Bogdańca część gminy leży w makroregionie Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, mezoregionie Kotliny Gorzowskiej i krainie Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka. Mapa 5. Uwarunkowania geologiczne położenia gminy Bogdaniec 1 Głownie skały okruchowe, np. piaskowce, waki, łupki ilaste, krzemionkowe i inne a także wapienie organogeniczne (np. koralowe), sole, gipsy, węgiel kamienny. 11

6 Raport o stanie gminy Bogdaniec Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych w Gorzowie Wlkp., Urząd Mapa 6. Pasmowy układ krain geograficznych Bogdaniec jest siedzibą władz gminy. W granicach gminy znajduje się 21 sołectw. Około 21% powierzchni gminy zajmują lasy Puszczy Gorzowskiej (mapa 7) zaś 68% powierzchni stanowią użytki rolne a resztę nieużytki. 12

7 Raport o stanie gminy Bogdaniec Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych w Gorzowie Wlkp., Urząd Mapa 7. Zalesienie gminy z widoczną Puszczą Gorzowską na jej północy Dominującą dziedziną gospodarki jest rolnictwo (mapa 8). Odległość od znaczących ośrodków przemysłowych w Polsce jest znaczna. Dlatego przeważa uprawa zbóż i ziemniaków. Stąd pochodzi czysta ekologicznie produkcja do przetwórstwa rolnospożywczego. Rozwija się handel, produkcja i usługi. Znaczenia nabiera turystyka (mapa 9) i indywidualne budownictwo mieszkaniowe. 13

8 Raport o stanie gminy Bogdaniec Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych w Gorzowie Wlkp., Urząd Gmina Bogdaniec Mapa 8. Ośrodki przemysłowe w Polsce Teren gminy jest usytuowany w dobrym miejscu geograficznym leży, bowiem blisko Gorzowa Wlkp. (ok. 130 tys. mieszkańców) i około 100 km od stolicy Niemiec Berlina. Stanowić, zatem może dobre zagłębie produkcji, handlu i usług tym bardziej, że obszar ten nie jest zdegradowany ekologicznie. Istnieją też dobre połączenia drogowe umożliwiające dojazd do gminy i jej sołectw. Jak dotąd teren ten jest dla wielu turystów mało znany. A jest tu wiele atrakcji związanych także z dziedzictwem kulturowym, do których zaliczyć można zabytki kultury, takie jak kościoły, dworki. 14

9 Raport o stanie gminy Bogdaniec Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych w Gorzowie Wlkp., Urząd Gmina Bogdaniec Mapa 9. Regiony turystyczne w Polsce Ze względu na swoje położenie przy trasie do Berlina i około 30 km do granicy z Republiką Federalną Niemiec gmina może i powinna tę szansę wykorzystać Historia Nazwa Bogdańca pochodzi od niemieckiej nazwy Dühringshof. Wieś ta została założona w 1768 r. na skraju nadwarciańskich bagien, po ich osuszeniu. Wówczas wybudowano tu 32 domy drewniane kryte trzciną a zasiedlili je koloniści z Niemiec i ziem polskich. Liczba mieszkańców na początku XIX w. wynosiła 229, a w 1857 r. już 512. Budowa linii kolejowej w 1857 r. także pozytywnie wpłynęła na dalszy rozwój Bogdańca. Nad strumieniem wodnym Bogdanka zbudowano w 1826 roku młyn wodny, który od 15

10 Raport o stanie gminy Bogdaniec Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych w Gorzowie Wlkp., Urząd 1936 r. był napędzany elektrycznie. W latach zbudowano tu kościół szachulcowy, który następnie w latach 1812, 1868 i przebudowano. W czasie drugiej wojny światowej, w Bogdańcu r. stracono przez powieszenie polskiego robotnika przymusowego Mariana Matusiaka z Żyrardowa za rzekome przekroczenie przepisów rasowych. W 1945 r. stacjonował tu 3. dywizjon artylerii polowej Wojska Polskiego. Od 1945 r. Bogdaniec zawsze był siedzibą władz gminnych lub gromadzkich zaś pierwszym wójtem był ob. Sobecki. W 1958 r. Bogdaniec liczył ponad 900 mieszkańców. Najwyższe wzniesienie mieści się na Wzgórzach Bogdanieckich i wynosi 140 m n.p.m. Dzisiaj w Bogdańcu mieszka 1200 osób i jest on nadal siedzibą władz gminy. Tutaj znajdują się: Urząd Gminy, Parafia Rzymsko-Katolicka, Ośrodek Zdrowia, Zespół Szkół nr 1, Urząd Pocztowy, Nadleśnictwo Państwowe, Oddział Gospodarczego Banku Spółdzielczego, Lecznica Zwierząt i Muzeum Techniki Wiejskiej. Jenin powstał w 1278 r. na gruntach podarowanych miastu Gorzów przez margrabiego Albrechta III. W 1300 r. wieś stała się własnością klasztoru cysterskiego w Mironicach. Podczas reformacji majątek klasztorny przeszedł na własność elektorów brandenburskich a później królów pruskich. W 1807 r. pożar zniszczył całą wieś. W latach wzniesiono kościół klasycystyczny z elementami neoromańskimi. Dzisiaj wieś rozwija się dobrze a u stóp moreny znajduje się duże osiedle domków jednorodzinnych. Łupowo jest wsią leżącą nad Łupicą u podnóża wzniesień morenowych. Na wzniesieniu są nikłe ślady dwóch wczesnośredniowiecznych grodzisk z X-XI w. W 1300 r. Łupowo przekazane zostało klasztorowi cysterskiemu w Mironicach. Po reformacji weszło do domeny elektorskiej a później królewskiej. Jest tam kościół neobarokowy, murowany z 1909 r. z wieżą szachulcową. Racław i Stanowice są wsiami położonymi wśród pagórków i lasów Puszczy Gorzowskiej. Są to wsie ze średniowieczną metryką, gdyż pierwsze wzmianki o nich pochodzą z 1300 r. W Racławiu istnieje kościół neogotycki z 1863 r. wzniesiony z kostki granitowej z ceglaną wieżą oraz dwór w stylu neoklasycystycznym z 1901 r. W Stanowicach jest klasycystyczny pałac z XVIII w. z dwoma neobarokowymi skrzydłami i wieżą, dobudowanymi w latach Istnieje też park krajobrazowy z XVIII i XIX w. z piękną aleją grabową, kościół gotycki z XV w. powiększony o szachulcową wieżę z 1771 r. i kaplicę z XVIII w., przebudowany w latach w stylu neogotyckim. Chwałowice zostały założone w 1686 r. pomiędzy rzeką Wartą a kanałem Kołomęt jako kolonia należąca do magistratu gorzowskiego. Początkowo wieś składała się z trzech gospodarstw a dopiero w XVIII w. przybyły dalsze. W 1802 r. było ich już 53. We wsi 16

11 Raport o stanie gminy Bogdaniec Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych w Gorzowie Wlkp., Urząd znajduje się kościół o konstrukcji ryglowej z 1790 r., w którym po przebudowie z empor obiegających kościół z trzech stron zachowała się tylko jedna. Ołtarz jest z końca XVIII w. późnobarokowy, z dekoracją snycerską a usytuowana obok pochodzi z końca XIX w. drewniana dzwonnica Jasiniec został założony w 1773 r. i składał się pierwotnie z 4 zagród. Wieś należała do miasta Gorzowa. Gmina ewangelicka powstała w 1886 r. zaś kościół neogotycki murowany był usytuowany wzdłuż głównej drogi wiejskiej i został zbudowany w 1896 r. Podjenin, Jeniniec i Jeninek powstały około 1726 r., natomiast Włostów został założony w 1775 r. jako kolonia na nadwarciańskich bagnach. Gmina Bogdaniec w 1986 r. w konkursie gospodarności zajęła 3. miejsce w województwie i 10. miejsce w kraju. Tu przeważała prywatna własność rolna, gdyż 75% gruntów w 1986 r. należało do rolników indywidualnych, także w czynach społecznych gmina przewodziła w regionie wypracowując 4800 zł. na jednego mieszkańca. Najlepiej tutaj rozwijało się indywidualne budownictwo mieszkaniowe. Odnotowano też rekordowy skup zbóż, bo przekraczający 3 tys. ton rocznie. Funkcjonowały tutaj dwa duże PGR-y w Racławiu i Stanowicach oraz RSP w Jeżykach. Istniały ważne zakłady produkcyjne, a mianowicie Gorzowski Ośrodek Remontowo-Budowlany w Łupowie zatrudniający w 1986 r. 600 osób, Nadleśnictwo w Bogdańcu (250 osób), Spółdzielnia Kółek Rolniczych z bazami w Jeninie i Jenińcu i Zakładem Rekultywacji Gruntów, Młyn PZZ, Gminna Spółdzielnia SCh w Bogdańcu, Przepompownia w Łupowie oraz około 60 zakładów rzemieślniczych. Ponadto w 1986 r. w gminie były 3 szkoły podstawowe, 6 przedszkoli, 12 bibliotek publicznych (z filiami i punktami oraz 20 tys. woluminów) a także ośrodek zdrowia. Mieszkańcy gminy aktywnie uczestniczyli w działalności organizacji społecznych takich jak: PZPR, ZSL, ZSMP, ZMW, PRON itp. Gminę zamieszkiwało w 1986 r mieszkańców a w 1994 r. już osób. LITERATURA 1. Atlas Polski. GMG Encyklopedia Multimedialna. PWN Powiat Gorzowski.Unitex Gmina Bogdaniec. UG Informacje uzyskane od p. Waldemara Adamczaka przewodniczącego RG 6. Informacje uzyskane od p. Krystyny Pławskiej wójta Gminy 7. Informacje od Konserwatora Zabytków Gorzów Wlkp. luty

12 Raport o stanie gminy Bogdaniec Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych w Gorzowie Wlkp., Urząd 8. Kucharski B. Informator turystyczno-krajoznawczy województwa gorzowskiego. UW Gorzów Wlkp Ziemia Gorzowska Nr 7 z dnia r. 10. Wachnowski S. Premia specjalna. Ziemia Gorzowska Nr 35 z dnia r. 11. Statystyka za rogatkami. Ziemia Gorzowska Nr 35 z dnia r. 18