Identyfikacja i delimitacja obszarów

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Identyfikacja i delimitacja obszarów"

Transkrypt

1 Identyfikacja i delimitacja obszarów problemowych/strategicznej gospodarczy województwa interwencji śląskiego w Polsce Analiza wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost Raport końcowy 24 września 29 r. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

2 OPRACOWANE DLA URZĘDU MARSZAŁKOWSKIEGO WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO PRZEZ: Instytut Badań Strukturalnych ul. Rejtana 15 lok. 24, Warszawa, Polska TEL FAX: ibs@ibs.org.pl 1

3 Analiza wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy województwa śląskiego Opracowanie dla Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego Spis treści Streszczenie Wstęp Metodologia badania Cele badania oraz pytania badawcze Statystyczna i ekonometryczna analiza danych Źródła danych i podstawowe indeksy Wydatki inwestycyjne Model ekonometryczny Meta-analiza literatury Badania jakościowe Ankietowe badanie Jednostek Samorządu Terytorialnego - CAWI Pogłębione wywiady indywidualne IDI Panel ekspercki zogniskowany wywiad grupowy FGI Studia przypadków JST Indeks rozwoju społeczno-ekonomicznego Komponent gospodarczy (Indeks Gospodarczy IG) Komponent zdrowia (Indeks Zdrowia IZDROWIA) Komponent kapitału ludzkiego (Indeks Kapitału Ludzkiego IKL) Komponent kapitału społecznego (Indeks Kapitału Społecznego IKS) Indeks rozwoju infrastruktury społecznej (IRIS) Procedura budowy indeksów Zmienne uwzględnione przy konstrukcji indeksów syntetycznych Interpretacja wskaźników Przestrzenne zróżnicowanie województwa śląskiego Zróżnicowanie rozwoju społecznego-gospodarczego w województwie śląskim Zróżnicowanie infrastruktury społecznej w województwie śląskim Indeks rozwoju infrastruktury społecznej IRIS Komponenty infrastruktury społecznej województwa śląskiego Infrastruktura edukacyjna

4 2.3.2 Infrastruktura sportowo-rekreacyjna Infrastruktura mieszkaniowa Infrastruktura zdrowotna Infrastruktura kulturalna Infrastruktura pomocy społecznej Zróżnicowanie przestrzenne oraz ocena jakości i dostępności komponentów infrastruktury społecznej wyniki badań jakościowych Inwestycje w infrastrukturę społeczną w latach Inwestycje JST w infrastrukturę społeczną ogółem Inwestycje JST w poszczególne komponenty infrastruktury społecznej Inwestycje niepubliczne Rekomendacje dla władz publicznych Infrastruktura społeczna a poziom rozwoju społeczno-gospodarczego ustalenia teoretyczne i empiryczne Potencjalne kanały transmisji ujęcie teoretyczne Ustalenia empiryczne Wpływ infrastruktury społecznej na rozwój społeczno-ekonomiczny regionów w Polsce Czynniki decydujące o lokalizacji inwestycji prywatnych Prywatne a publiczne inwestycje infrastrukturalne Podsumowanie Ocena efektywności inwestycji Model i oszacowania Czynniki decydujące o efektywności inwestycji wyniki modelu Ocena inwestycji ex post: oszacowania modelu Ocena inwestycji ex ante ekonometryczna analiza efektywności Ocena inwestycji ex ante - klastrowa analiza popytu Powiaty Gminy Podsumowanie i rekomendacje dla władz samorządowych Współfinansowanie inwestycji w obszarze infrastruktury społecznej z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w perspektywie Kierunki inwestycji w perspektywie finansowej Infrastruktura edukacyjna Możliwości wsparcia Działania komplementarne Mechanizmy zapewnienia komplementarności działań Infrastruktura ochrony zdrowia Możliwości wsparcia Działania komplementarne Mechanizmy zapewnienia komplementarności wsparcia Infrastruktura pomocy społecznej

5 5.4.1 Możliwości wsparcia Działania komplementarne Mechanizmy zapewnienia komplementarności wsparcia Infrastruktura kulturalna, turystyczna i rekreacyjna Możliwości wsparcia Działania komplementarne Mechanizmy zapewnienia komplementarności Komplementarność a wdrażanie programów finansowanych z UE Podsumowanie Wnioski i rekomendacje Bibliografia Aneksy Aneks 1. Aneks statystyczny Aneks 2 Scenariusz wywiadu IDI jednostek samorządu terytorialnego Aneks 3 Scenariusz wywiadu IDI podmiotów niepublicznych Aneks 4. Scenariusz I panelu Aneks 5. Scenariusz II panelu Aneks 6. Formularz kwestionariusza internetowego badania CAWI

6 Spis wykresów Wykres 1. Indeks rozwoju społeczno ekonomicznego (IRSE) oraz jego składowe: indeks kapitału ludzkiego (IKL), indeks kapitału społecznego (IKS), indeks zdrowia (IZDROWIA), indeks gospodarczy (IG) w powiatach, uśredniony na poziom województw w 27 roku Wykres 2. Wartość indeksu rozwoju społeczno-ekonomicznego w poszczególnych powiatach województwa śląskiego w 27 roku Wykres 3. Wartość indeksu IRSE oraz poszczególnych składowych (IKL, IKS, IZDROWIA, IG) w powiatach ziemskich i grodzkich województwa śląskiego, w 27 roku Wykres 4. Wartości poszczególnych składowych indeksu IRSE w powiatach województwa śląskiego w 27 roku Wykres 5. Syntetyczny indeks rozwoju infrastruktury społecznej IRIS oraz indeksy składowe: indeks rozwoju infrastruktury edukacyjnej (IEDU), sportowo-rekreacyjnej (ISR), mieszkaniowej (IM), zdrowotnej (IZ), kulturalnej (IK), pomocy społecznej (IS), w powiatach, uśredniony dla województw, w 27 roku... 4 Wykres 6. Wartości indeksu rozwoju infrastruktury społecznej IRIS oraz jego poszczególnych komponentów (IEDU, ISR, IM, IZ, IK, IS) w powiatach ziemskich i grodzkich w Polsce w 27 roku (ważona średnia dla powiatów) Wykres 7. Wartości indeksu rozwoju infrastruktury społecznej IRIS oraz jego poszczególnych komponentów (IEDU, ISR, IM, IZ, IK, IS) w powiatach ziemskich i grodzkich w województwie śląskim w 27 roku Wykres 8. Wzrost indeksu IRIS i jego poszczególnych składowych w latach w województwie śląskim (średnia dla powiatów) Wykres 9. Względna zmiana indeksu rozwoju infrastruktury społecznej w powiatach woj. śląskiego w latach w relacji do początkowego poziomu infrastruktury Wykres 1. Absolutna zmiana indeksu rozwoju infrastruktury społecznej w powiatach woj. śląskiego w latach w relacji do początkowego poziomu infrastruktury Wykres 11. Zależność pomiędzy tempem wzrostu gospodarczego a gęstością infrastruktury społecznej w powiatach woj. śląskiego Wykres 12. Relacja pomiędzy wysokością PKB per capita w 1999 roku a wartością indeksu syntetycznego IRIS w 1999 roku Wykres 13. Relacja pomiędzy tempem wzrostu gospodarczego w latach a wysokością PKB per capita w 1999 roku Wykres 14. Wartość wskaźnika syntetycznego IRIS w powiatach województwa śląskiego w 27 roku Wykres 15. Wartość poszczególnych składowych indeksu IRIS w powiatach województwa śląskiego w 27 roku Wykres najlepiej wyposażonych w infrastrukturę społeczną gmin, w 27 roku Wykres najgorzej wyposażonych w infrastrukturę społeczną gmin, w 27 roku

7 Wykres 18. Dynamika liczby przedszkoli w województwie śląskim i Polsce, rok 1999 = Wykres 19. Dynamika odsetka przedszkolaków w grupie wiekowej 3-6 lat, w województwie śląskim i Polsce, rok 1999 = Wykres 2. Prognozy demograficzne Głównego Urzędu Statystycznego dla Polski (lewy wykres) i województwa śląskiego (prawy wykres), dla grup wiekowych: -4; 5-19; 2-24; 6 i więcej Wykres 21. Dynamika liczby studentów w woj. śląskim i całym kraju Wykres 22. Liczba studentów na 1 tys. osób w wieku w poszczególnych województwach w 27 roku Wykres 23. Struktura studentów według typów szkół w Polsce (lewy wykres) i woj. śląskim (prawy wykres) w 27 roku Wykres 24. Liczba studentów (w tys.) na 1 tys. ludności wieku w 27 roku Wykres 25. Zmiana liczby klubów sportowych Wykres 26. Zmiana liczby ćwiczących Wykres 27. Specjalistyczna aparatura medyczna przypadająca na 1 tys. mieszkańców Wykres 28. Zmiana liczby bibliotek, czytelników i wolumenów na jedną bibliotekę w województwie śląskim (1999=1) Wykres 29. Zmiana liczby teatrów i miejsc na widowni (w procentach) w województwie śląskim w latach (1999=1 procent) Wykres 3. Zmiana dostępności do stacjonarnych ośrodków pomocy społecznej w województwie śląskim, 1999= Wykres 31. Średnia ocena dostępności infrastruktury edukacyjnej Wykres 32. Średnia ocena jakości infrastruktury edukacyjnej Wykres 33. Średnia ocena dostępności infrastruktury kulturalnej Wykres 34. Średnia ocena jakości infrastruktury kulturalnej Wykres 35. Średnia ocena dostępności infrastruktury sportowo-rekreacyjnej Wykres 36. Średnia ocena jakości infrastruktury sportowo-rekreacyjnej Wykres 37. Średnia ocena dostępności infrastruktury ochrony zdrowia Wykres 38. Średnia ocena jakości infrastruktury ochrony zdrowia Wykres 39. Średnia ocena dostępności infrastruktury pomocy społecznej... 8 Wykres 4. Średnia ocena jakości infrastruktury pomocy społecznej

8 Wykres 41. Średnia ocena dostępności infrastruktury mieszkaniowej Wykres 42. Średnia ocena jakości infrastruktury mieszkaniowej Wykres 43. Łączne wydatki majątkowe per capita w województwach za okres (w złotych) Wykres 44. Dynamika wydatków majątkowych JST (w procentach), rok 1999= Wykres 45. Łączne wydatki majątkowe per capita za okres oraz łączne wydatki majątkowe z UE per capita za okres w powiatach województwa śląskiego (w złotych) Wykres 46. PKB per capita w 1999 roku (w tys. złotych) a skala łącznych wydatków majątkowych per capita w okresie (w złotych), w powiatach województwa śląskiego Wykres 47. PKB per capita w 1999 roku (w tys. złotych) a skala łącznych wydatków majątkowych per capita w okresie (w złotych), w powiatach w Polsce Wykres 48. Odsetek wydatków majątkowych na infrastrukturę społeczną trafiający do powiatów grodzkich oraz 5 największych beneficjentów Wykres 49. Struktura i dynamika wydatków majątkowych na infrastrukturę społeczną z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, lata 21-27, w milionach złotych Wykres 5. Skala i struktura wydatków majątkowych Urzędów Wojewódzkich na infrastrukturę społeczną, łączne wydatki per capita (w PLN) za okres Wykres 51. Struktura wydatków majątkowych na infrastrukturę społeczną Urzędów Wojewódzkich, łączne wydatki za okres Wykres 52. Struktura i dynamika wydatków majątkowych na infrastrukturę społeczną Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w milionach złotych w latach Wykres 53. Łączne wydatki majątkowe gmin i powiatów per capita na inf. społeczną w latach z podziałem na kategorie (średnia ważona na poziomie województw) Wykres 54. Procentowy udział wydatków majątkowych w poszczególne kategorie infrastruktury społecznej w wydatkach ogółem, łączne za okres Wykres 55. Struktura oraz wysokość wydatków majątkowych w infrastrukturę społeczną JST województwa śląskiego, per capita (w PLN), łącznie za okres Wykres 56. Poziom PKB per capita w 1999 roku (w tys. PLN), a łączne wydatki majątkowe per capita (w PLN) w infrastrukturę społeczną w okresie , w powiatach województwa śląskiego... 9 Wykres 57. Poziom PKB per capita w 1999 roku (w tys. PLN) a łączne wydatki majątkowe per capita (w PLN) w infrastrukturę społeczną jako procent wydatków ogółem powiatów województwa śląskiego w okresie Wykres 58. Poziom indeksu rozwoju infrastruktury społecznej IRIS w 1999 roku, a inwestycje w infrastrukturę społeczną jako procent wydatków ogółem, powiatów województwa śląskiego w okresie (w PLN)

9 Wykres 59. Wydatki majątkowe na infrastrukturę społeczną (per capita) (w PLN) w latach , a zmiana (absolutna) indeksu IRIS, w powiatach województwa śląskiego... 9 Wykres 6. Struktura i skala wydatków inwestycyjnych na infrastrukturę społeczną finansowanych z Unii Europejskiej, per capita, (w PLN) łącznie za okres-24-27, średnia z powiatów, w złotych Wykres 61. Struktura wydatków inwestycyjnych na infrastrukturę społeczną finansowanych z Unii Europejskiej (w PLN), łącznie za okres 24-27, średnia z powiatów Wykres 62. Struktura i skala wydatków inwestycyjnych finansowanych ze środków UE na infrastrukturę społeczną w powiatach województwa śląskiego, per capita, łącznie za okres 24-27, w PLN Wykres 63. Struktura wydatków inwestycyjnych na infrastrukturę społeczną finansowanych ze środków UE w powiatach województwa śląskiego, łącznie za okres 24-27, w PLN Wykres 64. Wydatki majątkowe JST per capita (w PLN) na infrastrukturę edukacyjną, za okres Wykres 65. Skala inwestycji w infrastrukturę edukacyjną per capita w PLN w powiatach województwa śląskiego, łącznie za okres , a poziom infrastruktury edukacyjnej w 1999 roku Wykres 66. Wydatki majątkowe JST per capita (w PLN) na infrastrukturę sportowo-rekreacyjną, za okres Wykres 67. Wydatki inwestycyjne na infrastrukturę mieszkaniową, per capita, łącznie za okres powiatów w Polsce a przyrost PKB per capita w powiatach Wykres 68. Wydatki inwestycyjne na infrastrukturę mieszkaniową, per capita, łącznie za okres powiatów w województwa śląskiego a przyrost PKB per capita w powiatach Wykres 69. Wydatki majątkowe JST per capita (w PLN) na infrastrukturę mieszkaniową, za okres Wykres 71. Wydatki majątkowe JST per capita (w PLN) na infrastrukturę zdrowotną, za okres Wykres 72. Wydatki majątkowe JST per capita (w PLN) na infrastrukturę kulturalną, za okres Wykres 73. Wydatki majątkowe JST per capita (w PLN) na infrastrukturę pomocy społecznej, za okres Wykres 74. Całkowite wydatki na edukację oraz ochronę zdrowia i pomoc społeczną w mln złotych (lewa oś) i średnie wydatki per capita w zł (prawa oś) w latach w Polsce Wykres 75. Całkowite wydatki na edukację oraz ochronę zdrowia i pomoc społeczną w mln złotych (lewa oś) i średnie wydatki per capita w zł (prawa oś) w latach w woj. śląskim Wykres 76. Wydatki prywatne na edukację w poszczególnych województwach w 27 roku, per capita w zł Wykres 77. Wydatki prywatne na ochronę zdrowia i pomoc społeczną w poszczególnych województwach w 27 roku, per capita w zł Wykres 77. Bariery rozwoju przedsiębiorstw według wskazań przedsiębiorców

10 Wykres 78. Ocena jakości usług publicznych w poszczególnych kategoriach (wyższa wartość oznacza, że dane usługi są gorzej oceniane) Wykres 8. Diagram komplementarności wsparcia z funduszy UE w szkolnictwie wyższym Wykres 81. Diagram komplementarności wsparcia z funduszy UE w zakresie ochrony zdrowia Wykres 82. Diagram komplementarności wsparcia z funduszy UE w zakresie infrastruktury kulturalnej i turystycznej

11 Spis map Mapa 1. Zróżnicowanie indeksu IRIS w gminach województwa śląskiego w 27 roku Mapa 2. Zróżnicowanie indeksu rozwoju infrastruktury edukacyjnej (IEDU) w gminach woj. śląskiego w 27 roku Mapa 3. Liczba km 2 przypadająca na jedno przedszkole w gminach woj. śląskiego w 27 roku... 5 Mapa 4. Liczba dzieci w wieku 2-6 przypadających na miejsce w przedszkolu w 27 roku... 5 Mapa 5. Liczba km 2 przypadających na jedną szkołę podstawową w gminach woj. śląskiego w 27 roku Mapa 6. Liczba uczniów przypadających na jedną szkołę podstawową w gminach woj. śląskiego w 27 roku Mapa 7. Liczba km 2 przypadających na jedno gimnazjum w gminach woj. śląskiego w 27 roku Mapa 8. Liczba uczniów przypadających na jedno gimnazjum w gminach woj. śląskiego w 27 roku Mapa 9. Indeks rozwoju infrastruktury sportowo-rekreacyjnej (ISR) w gminach województwa śląskiego w 27 roku Mapa 1. Zróżnicowanie indeksu rozwoju infrastruktury mieszkaniowej (IM) Mapa 11. Indeks rozwoju infrastruktury zdrowotnej w gminach województwa śląskiego w 27 roku Mapa 12. Liczba mieszkańców przypadających na jeden zakład opieki zdrowotnej Mapa 13. Liczba mieszkańców na jednego lekarza Mapa 14. Zróżnicowanie indeksu rozwoju infrastruktury kulturalnej (IK) w gminach województwa śląskiego w 27 roku Mapa 15. Liczba mieszkańców przypadających na bibliotekę w gminach woj. śląskiego w 27 roku Mapa 16. Liczba kilometrów kwadratowych przypadających na bibliotekę w gminach woj. śląskiego w 27 roku Mapa 17. Zróżnicowanie indeksu rozwoju infrastruktury pomocy społecznej (IPS) w gminach województwa śląskiego w 27 roku Mapa 18. Wydatki majątkowe na infrastrukturę edukacyjną w gminach województwa śląskiego, per capita (w PLN) łącznie za okres Mapa 19. Wydatki majątkowe na infrastrukturę sportowo rekreacyjną w gminach województwa śląskiego, per capita (w PLN), łącznie za okres Mapa 2. Wydatki majątkowe na infrastrukturę mieszkaniową w gminach województwa śląskiego, per capita, (w PLN) łącznie za okres

12 Mapa 21. Wydatki inwestycyjne na infrastrukturę zdrowotną, per capita (w PLN), łącznie za okres Mapa 22. Wydatki majątkowe na infrastrukturę kulturalną, w gminach województwa śląskiego, per capita (w PLN), łącznie za okres Mapa 23. Wydatki majątkowe na infrastrukturę pomocy społecznej w gminach województwa śląskiego, per capita, łącznie za okres (w PLN) Mapa 24. Efektywność ex ante inwestycji w poszczególne rodzaje infrastruktury Mapa 25. Klastry powiatów w województwie śląskim Mapa 26. Klastry gmin w województwie śląskim

13 Spis tabel Tabela 1. Lista wskaźników użytych do konstrukcji indeksów rozwoju infrastruktury społecznej Tabela 2. Korelacja pomiędzy poziomem PKB per capita i indeksem IRIS i poszczególnymi komponentami infrastruktury społecznej w 27 roku w powiatach woj. śląskiego Tabela 3. Korelacja indeksu IRIS z poszczególnymi składowymi w poszczególnych powiatach woj. śląskiego w 27 r Tabela 4. Szlaki turystyczne w 28 (w km)... 6 Tabela 5. Liczba szpitali i łóżek szpitalnych w województwie śląskim Tabela 6. Liczba łóżek w szpitalach według specjalności na 1 mieszkańców w województwie śląskim i Polsce w 27 roku Tabela 7. Placówki pomocy społecznej w województwie śląskim Tabela 8. Oszacowania wpływu inwestycji na rozwój gospodarczy Tabela 9. Względna efektywność inwestycji ex post według rodzaju infrastruktury pomiędzy powiatami Tabela 1. Efektywność inwestycji ex post w poszczególnych powiatach Tabela 11. Względna efektywność inwestycji ex ante według rodzaju infrastruktury pomiędzy powiatami 138 Tabela 12. Efektywność inwestycji ex ante w poszczególnych powiatach Tabela 13. Stopień nasycenia infrastrukturą społeczną powiatów woj. śląskiego Tabela 14. Stopień nasycenia infrastrukturą społeczną gmin woj. śląskiego

14 Streszczenie W części pierwszej raportu przedstawiono cele badania oraz metodologię wykorzystaną w trakcie jego realizacji. Podstawowym celem badania było zdobycie wiedzy na temat efektywności inwestycji w elementy infrastruktury społecznej, w kontekście stymulowania rozwoju gospodarczego regionu i poprawy jakości życia społeczeństwa. Ten główny cel jest rozwijany przez następujące cele szczegółowe: ocena zróżnicowania przestrzennego wyposażenia gmin i powiatów w elementy infrastruktury społecznej, ocena efektów społeczno-gospodarczych interwencji w obszarze infrastruktury społecznej, wskazanie kanałów realizacji efektów społecznogospodarczych interwencji w obszarze infrastruktury społecznej oraz identyfikacja gmin i powiatów, w których zwrot z inwestycji jest największy (identyfikacja zapotrzebowania) ocena obecnych i przyszłych kierunków interwencji. Najważniejszym metodami wykorzystanymi w trakcie badania są analizy statystyczne, prowadzone w oparciu o różne źródła danych (w szczególności BDR oraz RIO), model ekonometryczny, analizujący relację rozwoju gospodarczego i inwestycji w infrastrukturę społeczną, przegląd literatury oraz badania jakościowe, na które złożyło się 15 pogłębionych wywiadów bezpośrednich (12 z przedstawicielami JST, 3 z przedstawicielami prywatnych instytucji), dwa panele eksperckie (każdy z udziałem przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego oraz uczelni wyższych) oraz internetowe badania JST województwa śląskiego (na pełnej populacji, przy realizacji na poziomie 34,5 proc.). Oszacowania modelu ekonometrycznego umożliwiły ocenę względnej efektywność inwestycji ex ante w szerszym sensie w poszczególne rodzaje infrastruktury w poszczególnych powiatach. W uzupełnieniu opracowano 1 studiów przypadku JST, które syntezowały jakościowe metody badawcze. Wnioski z tych opisów uzupełniały opisy poszczególnych zagadnień. Ważnym narzędziem wykorzystanym w analizie są: indeks rozwoju społeczno-ekonomicznego (IRSE) oraz indeks rozwoju infrastruktury społecznej (IRIS), wraz ze składowymi dla poszczególnych komponentów infrastruktury. Indeksy te zostały opracowane dla realizacji niniejszego badania; umożliwiają one porównanie poziomu rozwoju i wyposażenia w infrastrukturę poszczególnych JST, a także śledzenie zmian w tym zakresie w okresie objętym badaniem, tj. w latach Część druga traktuje o zróżnicowaniu poziomu rozwoju infrastruktury społecznej, a także skali inwestycji JST, sektora prywatnego Zasadniczymi celami badania były: ocena zróżnicowania przestrzennego wyposażenia gmin i powiatów w elementy infrastruktury społecznej, ocena efektów społeczno-gospodarczych interwencji w obszarze infrastruktury społecznej, wskazanie kanałów realizacji efektów społeczno-gospodarczych interwencji w obszarze infrastruktury społecznej oraz identyfikacja gmin i powiatów, w których zwrot z inwestycji jest największy (identyfikacja zapotrzebowania) ocena obecnych i przyszłych kierunków interwencji. 13

15 w infrastrukturę społeczną oraz wykorzystania środków z Unii Europejskiej. Analiza zróżnicowania przestrzennego rozwoju infrastruktury społecznej oraz skali wydatków inwestycyjnych została oparta na trzech wzajemnie uzupełniających się elementach: analizie indeksów syntetycznych (IRIS i jego składowych), danych statystycznych oraz wynikach badań jakościowych. Ponadto, w części tej opisano, w oparciu o indeks IRSE, sytuację społeczno-ekonomiczną gmin i powiatów województwa śląskiego Województwo śląskie, na tle innych regionów, charakteryzuje się dobrze rozwiniętą siecią infrastruktury społecznej. Województwo śląskie, na tle innych regionów, charakteryzuje się dobrze rozwiniętą siecią infrastruktury społecznej. Średnia wartość indeksu rozwoju infrastruktury społecznej (IRIS) w powiatach województwa śląskiego kształtuje się na 4 miejscu w Polsce, ustępując tylko województwom: mazowieckiemu, łódzkiemu i podlaskiemu. W samym województwie śląskim widoczne są znaczne dysproporcje w stopniu nasycenia infrastrukturą społeczną, w szczególności obserwowane pomiędzy powiatami grodzkimi i ziemskimi. Jednakże, ze względu na małe znaczenie rolnictwa w gospodarce regionu i znaczne zurbanizowanie obszaru oraz fakt, że powiaty ziemskie są bliższe charakterystyką powiatom grodzkim niż w innych obszarach, różnice pomiędzy powiatami grodzkimi i ziemskimi są mniejsze niż w innych częściach Polski. Największe różnice występują w zakresie infrastruktury sportowo-rekreacyjnej oraz edukacyjnej, która ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia budowania kapitału ludzkiego w lokalnych społecznościach. Najmniejsze natomiast w infrastrukturze mieszkaniowej, która to, biorąc pod uwagę kategorie per capita i km2, jest lepiej rozwinięta w powiatach ziemskich aniżeli w grodzkich. Spośród JST najlepiej rozwiniętą siecią infrastruktury społecznej, (niemal w każdym elemencie) charakteryzują się duże miasta konurbacji śląskiej, a także Bielsko-Biała i Częstochowa. Widoczne są też różnice w rozwoju pomiędzy północną częścią (dawnym województwem częstochowskim) a centralną (katowickie). Ten element zróżnicowania był szczególnie mocno akcentowany przez ekspertów oraz przedstawicieli JST, biorących udział w badaniach jakościowych. Podkreślali oni, że zróżnicowanie w poziomie infrastruktury społecznej wynika z uwarunkowań gospodarczych i demograficznych - bogatsze i gęściej zaludnione obszary posiadają lepiej rozwiniętą sieć infrastruktury społecznej (również w kategoriach per capita). Uczestnicy badań jakościowych podnosili często kwestię podziału administracyjnego i uwarunkowań historycznych. Ich zdaniem, regiony dawnego województwa częstochowskiego są zaniedbywane przez władze Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego. Analiza danych statystycznych dostarczyła dowodów na istnienie, na przestrzeni ostatnich lat, konwergencji w stopniu nasycenia infrastrukturą społeczną w JST województwa śląskiego, która była silniejsza w tym województwie niż w reszcie kraju. Jest to o tyle Największe różnice występują w zakresie infrastruktury sportoworekreacyjnej oraz edukacyjnej, która ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia budowania kapitału ludzkiego w lokalnych społecznościach. Spośród JST najlepiej rozwiniętą siecią infrastruktury społecznej, (niemal w każdym elemencie) charakteryzują się duże miasta konurbacji śląskiej, a także Bielsko- Biała, Częstochowa. Analiza danych statystycznych dostarczyła dowodów na istnienie, na przestrzeni ostatnich lat, konwergencji w stopniu nasycenia 14

16 ważne spostrzeżenie, że w tym samym okresie stwierdzono dywergencję rozwoju gospodarczego - regiony bogatsze powiększyły dystans dzielący je od obszarów peryferyjnych. infrastrukturą społeczną, w JST województwa śląskiego, która była silniejsza w tym województwie niż w reszcie kraju. JST województwa śląskiego charakteryzują się stosunkowo dużymi nakładami inwestycyjnymi na infrastrukturę społeczną, choć w kategorii per capita zajmują dopiero piąte miejsce w kraju. W samym województwie największe środki przeznaczają regiony względnie bogatsze. Co ważne, jak wynika z analizy statystycznej, regiony bogatsze nie tylko przeznaczają większe środki w kategorii i per capita, ale też w relacji do wydatków ogółem. Oznaczać to może, że infrastruktura społeczna może być traktowana jako dobro wyższego rzędu, na które popyt rośnie wraz z bogaceniem się regionu. W analizie statystycznej nie stwierdzono natomiast, aby regiony uboższe w infrastrukturę społeczną przeznaczały więcej środków na jej rozwój. Zaobserwowano natomiast, że te regiony, które w badanym okresie inwestowały więcej od innych, charakteryzowały się również większym przyrostem wartości ogólnego indeksu rozwoju infrastruktury społecznej IRIS. W badanym okresie JST najwięcej środków przeznaczyły na rozwój infrastruktury edukacyjnej, w dalszej kolejności na infrastrukturę mieszkaniową, zdrowotną oraz sport i rekreację. Inwestycje w infrastrukturę kulturalną i pomocy społecznej stanowiły mniej niż 2 procent ogółu wydatków inwestycyjnych. Od 24 roku dynamicznie zwiększa się udział środków z Unii Europejskiej przeznaczanych na inwestycje w infrastrukturę społeczną. Jednak w 27 roku środki z Unii stanowiły znikomy procent ogółu wydatków JST województwa śląskiego na ten cel. Ponadto JST województwa śląskiego charakteryzują się mniejszym wykorzystaniem środków unijnych w finansowaniu inwestycji niż w innych województwach. Część trzecia podejmuje problematykę przekładania się inwestycji w infrastrukturę społeczną na rozwój gospodarczy i społeczny. Na podstawie przeglądu literatury za ugruntowany należy uznać pogląd, że infrastruktura społeczna może oddziaływać na poziom rozwoju gospodarczego przez redukcję kosztów transakcyjnych, wzrost produktywności kapitału prywatnego oraz wzrost akumulacji kapitału ludzkiego i społecznego. W wymiarze społecznym infrastruktura przyczynia się do zmniejszenia nierówności oraz wykluczenia społecznego, a także podnosić może poziom życia. Oznacza to, że infrastruktura oddziałuje głównie pośrednio, a efekty inwestycji mogą być znacznie oddalone w czasie i trudne do jednoznacznego skwantyfikowania. Rola inwestycji w infrastrukturę społeczną sprowadza się w tym ujęciu bardziej do zapewnienia zrównoważonego rozwoju oraz eliminowania barier rozwojowych: na wyższym poziomie rozwoju społecznogospodarczego tworzenie infrastruktury nie jest motorem wzrostu, te regiony, które w badanym okresie inwestowały więcej od innych, charakteryzowały się również większym przyrostem wartości ogólnego indeksu rozwoju infrastruktury społecznej IRIS. W badanym okresie JST najwięcej środków przeznaczyły na rozwój infrastruktury edukacyjnej, w dalszej kolejności na infrastrukturę mieszkaniową, zdrowotną oraz sport i rekreację. infrastruktura oddziałuje głównie pośrednio, a efekty inwestycji mogą być znacznie oddalone w czasie tworzenie infrastruktury nie jest motorem wzrostu, ale poważne braki w wyposażeniu w infrastrukturę społeczną mogą dalszy rozwój hamować 15

17 ale poważne braki w wyposażeniu w infrastrukturę społeczną mogą dalszy rozwój hamować. Dotyczy to w szczególności infrastruktury edukacyjnej oraz zdrowotnej, które wywierają największy wpływ na jakość kapitału ludzkiego. Badania jakościowe przeprowadzone w ramach projektu z jednej strony potwierdzają wnioski z przeglądu literatury, z drugiej dostarczają dalszego wglądu w postrzeganie wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na sytuację gospodarczą przez ekspertów i praktyków. Z analizy studiów przypadków, a także rozmów z przedstawicielami JST wynika, że o inwestycjach decyduje w szczególności niskie początkowe wyposażenie w dany rodzaj infrastruktury, przy występujących równocześnie potrzebach ludności w tym zakresie. Jednocześnie sam wpływ inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy w badanych JST jest trudny do zidentyfikowania w jednoznaczny sposób jeżeli występuje dodatnia współzależność, to często jest ona słaba i wynika raczej z procykliczności wydatków niż z przyczynowości. Zdania ekspertów w tym obszarze są zbieżne z wynikami uzyskanymi w przeglądzie literatury. Za główne kanały transmisji rozwoju infrastruktury społecznej na wzrost gospodarczy uznano poprawę jakości kapitału ludzkiego, głównie za pośrednictwem infrastruktury edukacyjnej, do której pozostałe elementy infrastruktury są komplementarne, podnosząc jakość życia, a tym samym atrakcyjność danego terenu jako miejsca zamieszkania i pracy. Przedstawiciele samorządów podkreślali także wzrost atrakcyjności inwestycyjnej. Uczestnicy badań jakościowych zgadzali się również co do bezpośredniego wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną poprzez tworzenie nowych miejsc pracy w regionie. Zwracano również uwagę na to, że na terenie konurbacji śląskiej, również specjalizacja poszczególnych obszarów w zakresie komponentów infrastruktury społecznej może przynieść pewne korzyści. Czwarta część opracowania poświęcona jest problemowi oceny efektywności inwestycji w infrastrukturę społeczną zarówno tych, które miały miejsce w analizowanym okresie (ocena ex-post inwestycji z lata ), jak i efektywności przyszłych inwestycji podejmowanych przy obecnie obserwowanych warunkach początkowych (efektywność ex-ante). Dla oceny efektywności ex-post wykorzystano oszacowania modelu ekonometrycznego, dla oceny ex-ante zarówno wyniki modelu, jak i podejście oparte na obecnie obserwowanym nasyceniu inwestycjami, skorygowane o analizę skupień JST województwa śląskiego. W toku analiz ekonometrycznych wystąpił problem endogeniczności badanych efektów oraz braku pełnego zestawu zmiennych kontrolnych na niższym poziomie agregacji. W związku z koniecznością pracy na możliwie dużym zbiorze danych, model szacowano dla 357 powiatów w Polsce w latach 2-27, następnie wykorzystując jego oszacowania dla poszczególnych powiatów o inwestycjach decyduje w szczególności niskie początkowe wyposażenie w dany rodzaj infrastruktury, przy występujących równocześnie potrzebach ludności w tym zakresie.. za główne kanały transmisji rozwoju infrastruktury społecznej na wzrost gospodarczy uznano poprawę jakości kapitału ludzkiego, głównie za pośrednictwem infrastruktury edukacyjnej Dla oceny efektywności ex-post wykorzystano oszacowania modelu ekonometrycznego, dla oceny exante zarówno wyniki modelu, jak i podejście oparte na obecnie obserwowanym nasyceniu inwestycjami. W toku analiz ekonometrycznych wystąpił problem endogeniczności badanych efektów oraz braku pełnego zestawu zmiennych 16

18 województwa śląskiego, z uwzględnieniem czynników charakterystycznych zarówno dla samych powiatów, jak i charakterystyk infrastruktury społecznej w ich otoczeniu. Restrykcyjne modele umożliwiające eliminację problemu endogeniczności wskazują na nieistotne statystycznie przełożenie inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy. Na potrzeby analizy przeprowadzono szacunki z wykorzystaniem mniej restrykcyjnej specyfikacji, w modelu panelowym z efektami stałymi. kontrolnych na niższym poziomie agregacji. Na podstawie powyższych oszacowań można stwierdzić różną efektywność inwestycji w poszczególne rodzaje inwestycji przy silnej zależności ich efektywności od uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych powiatów. Co istotne, stwierdzono silniejszą zależność od uwarunkowań wewnętrznych niż zewnętrznych. Wszystkie rodzaje infrastruktury, za wyjątkiem sportowo-rekreacyjnej, wykazują efekty skali czyli zwrot z nich jest tym większy, im wyższy jest poziom nasycenia infrastrukturą. Jest to jednak zapewne efekt występującej w badanym okresie w województwie śląskim konwergencji między poziomem rozwoju infrastruktury oraz dywergencji w poziomie rozwoju gospodarczego poszczególnych powiatów. Ponieważ uzyskane wyniki nie eliminują problemu endogeniczności, czyli nieoczywisty jest w nich kierunek relacji przyczynowo-skutkowej, przedstawiono je w sposób relatywny, tj. jako względne oceny jednostki nakładu w poszczególne elementy infrastruktury, zarówno w porównaniu pomiędzy analizowanymi jednostkami (porównanie efektywność inwestycji w dany komponent pomiędzy powiatami województwa śląskiego), jak i pomiędzy komponentami (porównanie efektywności inwestycji w danym powiecie pomiędzy komponentami). Z porównań efektywności poszczególnych rodzajów infrastruktury usunięto infrastrukturę mieszkaniową ze względu na dominującą rolę sektora prywatnego zarówno we własności zasobów jak i wartości inwestycji. Oszacowania modelu ekonometrycznego przy poczynionych powyżej zastrzeżeniach zostały także wykorzystane dla oceny względnej efektywności inwestycyjnej ex-ante, tj. oszacowania względnych zwrotów z jednostki inwestycji w warunkach początkowych takich, jakie występowały w powiatach w ostatnim roku objętym badaniem. Największą efektywnością ex-ante charakteryzuje się infrastruktura edukacyjna i kulturalna, a w ujęciu przestrzennym inwestycje w powiatach grodzkich. W związku z wykazanym w toku badań jakościowych dużym znaczeniu kryterium popytowego w ocenie efektywności inwestycji, podjęto także ocenę efektywności ex-ante, przy wykorzystaniu miar nasycenia poszczególnymi komponentami infrastruktury. Podejście takie umożliwia również przeprowadzenie analizy na poziomie gmin, które ze względu na niewielki zakres dostępnych danych nie zostały objęte bezpośrednią analizą ekonometryczną. Ponieważ poszczególne JST nie można stwierdzić różną efektywność inwestycji w poszczególne rodzaje inwestycji przy silnej zależności ich efektywności od uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych powiatów. Z porównań efektywności poszczególnych rodzajów infrastruktury usunięto infrastrukturę mieszkaniową ze względu na dominującą rolę sektora prywatnego Największą efektywnością ex-ante charakteryzuje się infrastruktura edukacyjna i kulturalna, a w ujęciu przestrzennym inwestycje w powiatach grodzkich. porównanie nasycenia przeprowadzono nie dla całej populacji JST, ale odrębnie dla wyłonionych przy użyciu analizy skupień grup względnie homogenicznych 17

19 są porównywalne nie tylko ze względu na posiadaną infrastrukturę, ale także na potrzeby, porównanie nasycenia przeprowadzono nie dla całej populacji JST, ale odrębnie dla wyłonionych przy użyciu analizy skupień grup względnie homogenicznych powiatów (cztery grupy) oraz gmin (sześć grup). Ocena braków na poziomie gmin i powiatów w poszczególnych klastrach umożliwia ocenę efektywności dla konkretnych JST, ale wymyka się generalizacjom. Może być stosowana jako jedno z narzędzi do przybliżenia potrzeb mieszkańców. W piątej części opracowania podjęto problem komplementarności wsparcia z funduszy UE dla projektów inwestycyjnych w infrastrukturę społeczną i projektów z nimi związanych. W ujęciu ogólnym można stwierdzić, że organizacja programów pomocowych oraz kryteria wyboru projektów umożliwiają prowadzenie działań komplementarnych, chociaż wiele zależy tu od władz wdrażających poszczególne programy; w szczególności dotyczy to kryteriów naboru i wyboru projektów w trybie konkursowym. Należy podkreślić, że przyjęte rozwiązania w większości wypadków nie zapewniają automatycznej przewagi projektów komplementarnych do wcześniej lub równolegle realizowanych nie jest to wadą, ponieważ komplementarność nie powinna być celem sama w sobie. Natomiast zapewnienie komplementarności korzystnej w wymiarze danego terenu leży po stronie zarówno władz wdrażających, jak i interesariuszy powiatowych lub gminnych działania komplementarne powinny być bowiem elementem szerszej strategii rozwoju danego obszaru. W związku z tym nie wydaje się celowe zwiększanie wagi komplementarności w procesach decyzyjnych co do zasady, a raczej uruchamianie mniejszych, ściśle zdefiniowanych konkursów, które z założenia powinny być nastawione na zapewnienie komplementarności w konkretnym obszarze. Dotyczy to w szczególności obszaru pomocy społecznej, gdzie występują znaczące potrzeby inwestycyjne, które nie mogą być zaspokojone z funduszy UE. W związku z tym, realizacja projektów miękkich w tym zakresie powinna uwzględniać komplementarność z projektami realizowanymi z innych niż fundusze europejskie źródeł finansowania. organizacja programów pomocowych oraz kryteria wyboru projektów umożliwiają prowadzenie działań komplementarnych komplementarność nie powinna być celem sama w sobie uruchamianie mniejszych, ściśle zdefiniowanych konkursów, które z założenia powinny być nastawione na zapewnienie komplementarności w konkretnym obszarze [w pomocy społecznej] występują znaczące potrzeby inwestycyjne, które nie mogą być zaspokojone z funduszy UE. 18

20 Wstęp W niniejszym raporcie podejmujemy problem wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na rozwój społeczno-ekonomiczny województwa śląskiego. Szeroko zdefiniowany problem badawczy uszczegóławiany jest przez następujące cztery problemy szczegółowe: 1. Ocena zróżnicowania przestrzennego wyposażenia gmin i powiatów w elementy infrastruktury społecznej; 2. Ocena efektów społeczno-gospodarczych interwencji w obszarze infrastruktury społecznej; 3. Wskazanie kanałów realizacji efektów społeczno-gospodarczych interwencji w obszarze infrastruktury społecznej; 4. Identyfikacja gmin i powiatów, w których zwrot z inwestycji jest największy (identyfikacja zapotrzebowania) ocena obecnych i przyszłych kierunków interwencji. Analiza powyższych problemów, a także udzielenie odpowiedzi na szczegółowe pytania badawcze z nich wynikające (przedstawione w metodologicznej części raportu) stanowiły podstawowy kontekst, zarówno stosowanych w badaniu narzędzi badawczych, jak również sposobu prezentacji wyników. Raport składa się z pięciu części. W części pierwszej opisano pytania badawcze oraz zastosowaną metodologię. Szczegółowo zaprezentowano sposób konstrukcji wskaźników rozwoju społecznogospodarczego oraz wskaźników rozwoju infrastruktury społecznej, opracowanych na potrzeby niniejszego badania. Część druga stanowi szczegółowy opis poziomu rozwoju, wyposażenia w infrastrukturę społeczną oraz inwestycji w tym zakresie (również finansowanych ze środków UE) województwa śląskiego w latach Zagadnienia te są analizowane zarówno przez porównanie województwa śląskiego do innych województw, jak też przez prezentację wewnętrznego zróżnicowania województwa, zarówno na poziomie powiatów, jak i gmin. W części trzeciej raportu uwaga poświęcona jest identyfikacji kanałów wpływu infrastruktury społecznej na rozwój. Punktem wyjścia jest analiza literatury z zakresu teorii ekonomii, uzupełniona o przegląd badań empirycznych (w tym również badań dla Polski) oraz studia przypadków. Zadaniem części czwartej jest ustalenie kontekstu dalszych analiz wpływu prowadzonych w rozdziale 5., również w kontekście wyników niniejszego badania w jego częściach jakościowych. Część czwarta podejmuje centralny problem badania, czyli kwestię faktycznego wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na rozwój województwa śląskiego. W pierwszej kolejności omówiono w niej wyniki analizy ekonometrycznej, ze wskazaniem relatywnego wpływu inwestycji infrastrukturalnych na rozwój poszczególnych jednostek województwa śląskiego. Następnie, przy wykorzystaniu wyników analizy ekonometrycznej, sformułowano oczekiwania co do relatywnego wpływu przyszłych inwestycji w poszczególne komponenty infrastruktury dla poszczególnych powiatów województwa śląskiego. Uzupełnieniem analizy ekonometrycznej jest analiza popytowa (oparta na miarach nasycenia infrastrukturą i klasą JST), wskazująca obszary inwestycji na poziomie powiatów i gmin. Piąta część opracowania poświęcona jest analizie komplementarności inwestycji w infrastrukturę społeczną ze środków UE w perspektywie finansowej Dokonano w niej identyfikacji źródeł finansowania infrastruktury społecznej oraz komponentów z nimi komplementarnych. Raport zwieńczony jest podsumowaniem i rekomendacjami z niego wypływającymi w zakresie polityki społecznogospodarczej. 19

21 1 Metodologia badania Przedmiotem niniejszego badania jest ocena oddziaływania infrastruktury społecznej na rozwój gmin i powiatów województwa śląskiego. W literaturze dotyczącej rozwoju regionalnego definicje infrastruktury społecznej obejmują różne zakresy znaczeniowe. Infrastruktura społeczna w pozytywnym sensie jest całokształtem cywilizacyjnych urządzeń i instytucji służących do zaspokajania psychicznych, społecznych i gospodarczych potrzeb ludzi (Mirowski 1996) 1. W bardziej operacyjnej definicji GUS infrastruktura i usługi społeczne obejmują instytucje ochrony zdrowia, pomocy społecznej, edukacji, kultury, kultury fizycznej, turystyki, sportu, organy administracji publicznej, wymiar sprawiedliwości oraz gospodarki społecznej. Dla potrzeb niniejszego badania definicja GUS została zawężona poprzez wyłączenie z niej infrastruktury gospodarczej i organizacyjnej 2. W oparciu o tak zarysowany zakres pojęciowy oraz możliwości operacyjne wynikające z dostępności danych zostało wyodrębnionych 6 komponentów infrastruktury społecznej wraz z ich podstawowymi składowymi: infrastruktura edukacyjna (przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazjalne, średnie, uczelnie wyższe); infrastruktura kulturalna (biblioteki, muzea, kina, teatry); infrastruktura zdrowotna (szpitale, łóżka szpitalne, specjalistyczny sprzęt medyczny, placówki ambulatoryjne, kadra medyczna, apteki); infrastruktura pomocy społecznej (placówki pomocy społecznej, żłobki 3 ); infrastruktura mieszkaniowa (mieszkania); infrastruktura sportowo-rekreacyjna (tereny zieleni; kluby sportowe; sekcje sportowe; szlaki turystyczne) Każdy komponent został poddany analizie w 3 wymiarach: został opisany zasób infrastruktury, jego zmiana w latach oraz publiczne wydatki inwestycyjne na dany rodzaj infrastruktury. Ze względu na charakter badania, analiza została zawężona do mierzalnych wyników fizycznych. Ponadto, wykorzystano szereg metod ilościowych i jakościowych, które doprowadziły do porównywalnych wyników. Triangulacja metod badawczych, czyli odniesienie wniosków z analizy 1 W. Mirowski, Studia nad infrastrukturą wsi polskiej. Wyposażenie obszarów w infrastrukturę społeczną,. T. III. PAN Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Warszawa Infrastruktura gospodarcza składa się z 2 wymiarów: ekonomicznego (usługi dla działalności produkcyjnej takie jak np. giełdy) oraz technicznego (systemy transportowe, energetyczne, telekomunikacyjne i wodnosanitarne). Z kolei infrastruktura organizacyjna obejmuje zarządzanie jednostek samorządu terytorialnego (JST). 3 Żłobki zgodnie z polskimi przepisami zaliczane są do zakładów opieki zdrowotnej i podlegają kurateli Ministerstwa Zdrowia. W odróżnieniu jednak od innych zakładów opieki zdrowotnej nie świadczą usług osobom chorym, a w odróżnieniu od przedszkoli ich podstawową funkcją nie jest edukacja i uspołecznienie, a zapewnienie dzieciom opieki. Z tego powodu żłobki, zgodnie z metodologią GUS oraz wytycznymi Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej zostały zakwalifikowane do infrastruktury pomocy społecznej. Należy też dodać, że zgodnie z ustawą świadczeniach rodzinnych, która miała zreformować system ochrony zdrowia żłobki miały zostać wyłączone spod nadzoru resortu zdrowia. Ustawa jednak została zawetowana w 29 roku przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego, a tym samym przepisy odnośnie funkcjonowania żłobków nie weszły w życie. Obecnie MPiPS przygotowuje projekt osobnej ustawy, której celem będzie m.in. wyłączenie żłobków z pod kurateli Ministerstwa Zdrowia. 2

22 statystycznej do rezultatów wywiadów pogłębionych, studiów przypadków oraz ankiety CAWI pozwala stwierdzić, na ile osiągnięte wyniki są odporne na zmianę metody badawczej. Poniżej prezentujemy podstawowe cele i pytania badawcze oraz krótki opis wszystkich wykorzystanych narzędzi badawczych. W niniejszym rozdziale szczególną uwagę poświęcono opisowi tworzenia i interpretacji indeksów rozwoju społeczno-gospodarczego i rozwoju infrastruktury społecznej, opracowanych na użytek niniejszego badania i szeroko w nim wykorzystywanych. 1.1 Cele badania oraz o pytania badawcze Głównym celem niniejszego badania jest zdobycie wiedzy na temat efektywności inwestycji w elementy infrastruktury społecznej w kontekście stymulowania rozwoju gospodarczego województwa śląskiego i poprawy jakości życia jego mieszkańców. Osiągnięcie tego celu jest możliwe dzięki realizacji czterech, logicznie ze sobą powiązanych, szczegółowych celów badawczych. Do każdego z nich przypisany został doprecyzowujący zestaw pytań badawczych. Cel szczegółowy 1 (CS1) Ocena zróżnicowania przestrzennego wyposażenia gmin i powiatów w elementy infrastruktury społecznej Pytanie badawcze 1.1 Jaki jest poziom zaopatrzenia poszczególnych gmin i powiatów w komponenty infrastruktury społecznej? Pytanie badawcze 1.2 Jak kształtowały się inwestycje w poszczególne komponenty infrastruktury społecznej w poszczególnych latach okresu w podziale na gminy oraz powiaty? Pytanie badawcze 1.3 Jak kształtował się w poszczególnych latach okresu poziom rozwoju gospodarczego poszczególnych gmin i powiatów? Pytanie badawcze 1.4 Jak kształtował się w poszczególnych latach okresu poziom rozwoju społecznego poszczególnych gmin i powiatów? Pytanie badawcze 1.5 Jaka jest aktywność sektora prywatnego w zakresie inwestycji w infrastrukturę społeczną? Czy skala tego zjawiska w województwie śląskim różni się od sytuacji obserwowanej w pozostałych częściach kraju? Jakimi przesłankami kierują się podmioty prywatne podejmując decyzje o inwestycjach w obszarze infrastruktury społecznej? Cel szczegółowy 2 (CS2) Ocena efektów społeczno-gospodarczych interwencji w obszarze infrastruktury społecznej Pytanie badawcze 2.1 Jak wysoki jest zwrot z inwestycji w poszczególne obszary infrastruktury społecznej? Jaka jest oszacowana ex-ante efektywność poszczególnych kategorii inwestycji w infrastrukturę społeczną w przypadku poszczególnych gmin/powiatów? 21

23 Pytanie badawcze 2.2 Pytanie badawcze 2.3 Pytanie badawcze 2.4 W jakim stopniu inwestycje w poszczególne obszary infrastruktury społecznej oddziałują na rozwój społeczno-gospodarczy poszczególnych gmin/powiatów? Jak różnią się pod względem siły oddziaływania na wzrost gospodarczy i rozwój lokalny inwestycje publiczne od prywatnych? Jak różnią się pod względem siły oddziaływania na wzrost gospodarczy i rozwój lokalny inwestycje publiczne JST od inwestycji współfinansowanych w ramach funduszy strukturalnych UE? Cel szczegółowy 3 (CS3) Wskazanie kanałów realizacji efektów społeczno-gospodarczych interwencji w obszarze infrastruktury społecznej Pytanie badawcze 3.1 Pytanie badawcze 3.2 Jakie są mechanizmy (kanały) wpływu inwestycji w poszczególne obszary infrastruktury społecznej na wzrost gospodarczy i rozwój lokalny? Jakie czynniki zewnętrzne lub warunki początkowe mogą dodatkowo sprzyjać (w przypadku komplementarności) lub sprzeciwiać się tym efektom (w przypadku substytucyjności) Cel szczegółowy 4 (CS4) Identyfikacja gmin i powiatów, w których zwrot z inwestycji jest największy (Identyfikacja zapotrzebowania) - ocena obecnych i przyszłych kierunków interwencji Pytanie badawcze 4.1 Jakie jest zapotrzebowanie na infrastrukturę społeczną (jej poszczególne elementy) w poszczególnych gminach oraz powiatach województwa śląskiego? Pytanie badawcze 4.2 W jakim stopniu inwestycje w infrastrukturę społeczną w latach realizowane były faktycznie w powiatach, które inwestycji takich najbardziej potrzebowały? Pytanie badawcze 4.3 W jakim stopniu dotychczasowe dofinansowanie w ramach funduszy strukturalnych UE wspierało inwestycje w infrastrukturę społeczną w tych powiatach, które takiej pomocy faktycznie najbardziej potrzebowały? Pytanie badawcze 4.4 Jakie komponenty infrastruktury społecznej mają szanse na dofinansowanie z funduszy strukturalnych UE w latach ? Które elementy interwencji są względem siebie komplementarne? 22

Analiza wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy województwa śląskiego

Analiza wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy województwa śląskiego Analiza wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy województwa śląskiego Raport końcowy Analiza wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy województwa śląskiego

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia

Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia Załącznik nr 1 do Umowy z dnia Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia Wykonanie badania pt.: Analiza wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy województwa śląskiego 1. Uzasadnienie

Bardziej szczegółowo

Analiza wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy województwa śląskiego

Analiza wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy województwa śląskiego Analiza wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy województwa śląskiego Raport końcowy Analiza wpływu inwestycji w infrastrukturę społeczną na wzrost gospodarczy województwa śląskiego

Bardziej szczegółowo

Dochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim

Dochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim Dochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim Rzeszów, Październik 2013 I. DOCHODY 1 A: Podsektor centralny 1) obecnie województwo przekazuje dochód do sektora finansów publicznych

Bardziej szczegółowo

Kapitał ludzki władz samorządowych jako czynnik różnicujący sytuację społeczno-gospodarczą gmin (na przykładzie województwa świętokrzyskiego)

Kapitał ludzki władz samorządowych jako czynnik różnicujący sytuację społeczno-gospodarczą gmin (na przykładzie województwa świętokrzyskiego) Kapitał ludzki władz samorządowych jako czynnik różnicujący sytuację społeczno-gospodarczą gmin (na przykładzie województwa świętokrzyskiego) Barbara Kusto Warszawa, 2010 Wstęp W jednostkach samorządu

Bardziej szczegółowo

REGIONALNY WYMIAR INTERWENCJI ŚRODOWISKOWEJ (NSRO )

REGIONALNY WYMIAR INTERWENCJI ŚRODOWISKOWEJ (NSRO ) REGIONALNY WYMIAR INTERWENCJI ŚRODOWISKOWEJ (NSRO 2007-2013) KONTEKST ANALIZY Badanie dotyczące Wpływu polityki spójności 2007-2013 na środowisko naturalne, realizowane jest w ramach ewaluacji expost NSRO

Bardziej szczegółowo

ZINTEGROWANA STRATEGIA ROZWOJU MIEJSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO BIAŁA PODLASKA NA LATA (Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2030)

ZINTEGROWANA STRATEGIA ROZWOJU MIEJSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO BIAŁA PODLASKA NA LATA (Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2030) ZINTEGROWANA STRATEGIA ROZWOJU MIEJSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO BIAŁA PODLASKA NA LATA 2015-2020 2020 (Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2030) Michał Romanowski 5 wrzesień 2014 r. 375 km² 75,5 tys. mieszkańców Horyzont

Bardziej szczegółowo

Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1

Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej Fundusze unijne a zróżnicowanie regionalne kraju Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Proces konwergencji w wybranych krajach UE (zmiany w stosunku do średniego PKB

Bardziej szczegółowo

Wpływ funduszy europejskich perspektywy finansowej 2007-2013 na rozwój społeczno-gospodarczy Polski Wschodniej. Andrzej Regulski 28 września 2015 r.

Wpływ funduszy europejskich perspektywy finansowej 2007-2013 na rozwój społeczno-gospodarczy Polski Wschodniej. Andrzej Regulski 28 września 2015 r. Wpływ funduszy europejskich perspektywy finansowej 2007-2013 na rozwój społeczno-gospodarczy Polski Wschodniej Andrzej Regulski 28 września 2015 r. moduł 1 moduł 2 moduł 3 Analiza zmian społecznogospodarczych

Bardziej szczegółowo

Opracowanie Zespół w składzie: Dr Jacek Sierak Dr Michał Bitner Dr Andrzej Gałązka Dr Remigiusz Górniak

Opracowanie Zespół w składzie: Dr Jacek Sierak Dr Michał Bitner Dr Andrzej Gałązka Dr Remigiusz Górniak Opracowanie Zespół w składzie: Dr Jacek Sierak Dr Michał Bitner Dr Andrzej Gałązka Dr Remigiusz Górniak Analiza wykorzystania środków unijnych przez podmioty sektora publicznego w latach 2007-2011 Oszacowanie

Bardziej szczegółowo

4. Analiza porównawcza potencjału Ciechanowa

4. Analiza porównawcza potencjału Ciechanowa 4. Analiza porównawcza potencjału Ciechanowa Analiza potencjału rozwojowego powinna się odnosić między innymi do porównywalnych danych z miast o zbliżonych parametrach. Dlatego też do tej części opracowania

Bardziej szczegółowo

1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1.

1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1. Spis treści 1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1. Zastosowana metodologia rangowania obiektów wielocechowych... 53 1.2.2. Potencjał innowacyjny

Bardziej szczegółowo

Liczenie efektów ekonomicznych i finansowych projektów drogowych na sieci dróg krajowych w najbliższej perspektywie UE, co się zmienia a co nie?

Liczenie efektów ekonomicznych i finansowych projektów drogowych na sieci dróg krajowych w najbliższej perspektywie UE, co się zmienia a co nie? Liczenie efektów ekonomicznych i finansowych projektów drogowych na sieci dróg krajowych w najbliższej perspektywie UE, co się zmienia a co nie? Danuta Palonek dpalonek@gddkia.gov.pl Czym jest analiza

Bardziej szczegółowo

REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA

REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA 2007-2013 STRUKTURA DOKUMENTU 2 1. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej województwa lubelskiego, 2. Strategia realizacji Regionalnego Programu

Bardziej szczegółowo

Kryteria strategiczne w konkursie: Nr RPKP IZ /16. Bydgoszcz, 4 listopada 2016 r.

Kryteria strategiczne w konkursie: Nr RPKP IZ /16. Bydgoszcz, 4 listopada 2016 r. Kryteria strategiczne w konkursie: Nr RPKP.04.06.02-IZ.00-04-066/16 Bydgoszcz, 4 listopada 2016 r. Poddziałanie4.6.2 Wsparcie ochrony zasobów kultury w ramach ZIT D.1 Kryteria strategiczne dostępu D.1.1

Bardziej szczegółowo

Metropolia warszawska 2.0

Metropolia warszawska 2.0 Metropolia warszawska 2.0 Konwencja Metropolitalna 27 maja 2017 r. Rozwój współpracy w Obszarze Metropolitalnym Warszawy Metropolia warszawska 2.0 Plan prezentacji: Uwarunkowania współpracy metropolitalnej

Bardziej szczegółowo

Analiza komplementarności projektów RPO WL z innymi interwencjami finansowanymi ze środków UE na terenie Lubelszczyzny

Analiza komplementarności projektów RPO WL z innymi interwencjami finansowanymi ze środków UE na terenie Lubelszczyzny Badanie ewaluacyjne Analiza komplementarności projektów RPO WL z innymi interwencjami finansowanymi ze środków UE na terenie Lubelszczyzny CEL GŁÓWNY BADANIA Identyfikacja i ocena komplementarności projektów

Bardziej szczegółowo

System monitorowania realizacji strategii rozwoju. Andrzej Sobczyk

System monitorowania realizacji strategii rozwoju. Andrzej Sobczyk System monitorowania realizacji strategii rozwoju Andrzej Sobczyk System monitorowania realizacji strategii rozwoju Proces systematycznego zbierania, analizowania publikowania wiarygodnych informacji,

Bardziej szczegółowo

Sprawne Państwo Sprawny Samorząd

Sprawne Państwo Sprawny Samorząd MINISTERSTWO ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI Sprawne Państwo Sprawny Samorząd Poprawa warunków funkcjonowania samorządów Konferencja prasowa, 9 stycznia 2013 roku PAŃSTWO OPTIMUM TO RZĄD I SAMORZĄDY Państwo

Bardziej szczegółowo

Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego

Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego Gdańsk, 31 marca 2017 r. Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego

Bardziej szczegółowo

PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji

PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Arkadiusz Borowiec Instytut Inżynierii Zarządzania Politechnika

Bardziej szczegółowo

Wyzwania rozwojowe gmin województwa śląskiego w kontekście zachodzących procesów demograficznych

Wyzwania rozwojowe gmin województwa śląskiego w kontekście zachodzących procesów demograficznych Wyzwania rozwojowe gmin województwa śląskiego w kontekście zachodzących procesów demograficznych Cel badania Główny: Identyfikacja kierunków i czynników rozwoju województwa śląskiego w kontekście zachodzących

Bardziej szczegółowo

OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ WIELKOPOLSKI PÓŁNOCNEJ

OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ WIELKOPOLSKI PÓŁNOCNEJ OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ WIELKOPOLSKI PÓŁNOCNEJ Sylwia Górniak WIELKOPOLSKIE REGIONALNE FORUM TERYTORIALNE Spotkanie subregionalne Piła, 4 czerwca 2018 r. WIELKOPOLSKA PÓŁNOCNA - ŹRÓDŁA INFORMACJI

Bardziej szczegółowo

Metodologia badania. Cele szczegółowe ewaluacji zakładają uzyskanie pogłębionych odpowiedzi na wskazane poniżej pytania ewaluacyjne:

Metodologia badania. Cele szczegółowe ewaluacji zakładają uzyskanie pogłębionych odpowiedzi na wskazane poniżej pytania ewaluacyjne: Ewaluacja ex post projektu systemowego PARP pt. Utworzenie i dokapitalizowanie Funduszu Pożyczkowego Wspierania Innowacji w ramach Pilotażu w III osi priorytetowej PO IG Metodologia badania Cel i przedmiot

Bardziej szczegółowo

B3.5 Koncentracja. Raport pochodzi z portalu

B3.5 Koncentracja. Raport pochodzi z portalu B3.5 Koncentracja System PIK umożliwia wyznaczanie potencjału gospodarczego regionu z wykorzystaniem wskaźników lokacji i wskaźników przesunięć. Jest to dalszy logiczny krok analizy zaraz po modułach B3.1

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA DOTYCZĄCA DELIMITACJI OBSZARU RADOMSKIEGO REGIONALNEGO INSTRUMENTU TERYTORIALNEGO

INFORMACJA DOTYCZĄCA DELIMITACJI OBSZARU RADOMSKIEGO REGIONALNEGO INSTRUMENTU TERYTORIALNEGO INFORMACJA DOTYCZĄCA DELIMITACJI OBSZARU RADOMSKIEGO REGIONALNEGO INSTRUMENTU TERYTORIALNEGO Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) i wywodzące się od nich Regionalne Instrumenty Terytorialne (RIT)

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA

PROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA PROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA 2014 2020 WYTYCZNE DO PRZYGOTOWANIA STUDIUM WYKONALNOŚCI 1 Poniższe wytyczne przedstawiają minimalny zakres wymagań, jakie powinien spełniać dokument.

Bardziej szczegółowo

OFERTA NA OPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU LOKALNEGO

OFERTA NA OPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU LOKALNEGO OFERTA NA OPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU LOKALNEGO WROCŁAW 2015 Prezentacja spółki Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej S.A. została utworzona w 2005 r. z inicjatywy Prezydenta Wrocławia i przedstawicieli

Bardziej szczegółowo

Analiza wpływu czynników miko i makroekonomicznych na rynek nieruchomości.

Analiza wpływu czynników miko i makroekonomicznych na rynek nieruchomości. TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH studia stacjonarne pierwszego stopnia ROK AKADEMICKI REALIZACJI PRACY 2015/2016 Katedra Gospodarki Nieruchomościami i Rozwoju Regionalnego Doradztwo na rynku Promotor

Bardziej szczegółowo

ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU

ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU maj-czerwiec, 2013 ul. Hoża 20 \ ul. Wspólna 1/3 \ 00-529 Warszawa \ tel. +48 (22) 529 27 18 \ fax +48 (22) 628 09 22 ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA

Bardziej szczegółowo

Nasz region we współczesnym świecie

Nasz region we współczesnym świecie Nasz region we współczesnym świecie Anna Czarlińska-Wężyk 14.04.2013 http://pl.wikipedia.org/wiki/wojew%c3%b3dztwo_%c5%9bl%c4%85skie Województwo powstało dnia 1.01.1999 z województw: katowickiego i częstochowskiego

Bardziej szczegółowo

Mazowsze-Warszawa synergia czy konflikty?

Mazowsze-Warszawa synergia czy konflikty? Mazowsze-Warszawa synergia czy konflikty? Adam Struzik Marszałek Województwa Mazowieckiego Warszawa, 15 grudnia 2016 r. Podział statystyczny na dwie jednostki statystyczne (NUTS-2): - aglomeracja warszawska,

Bardziej szczegółowo

Proces badawczy schemat i zasady realizacji

Proces badawczy schemat i zasady realizacji Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Zaoczne Studia Doktoranckie z Ekonomii Warszawa, 23 października 2016 Metodologia i metoda naukowa 1 Metodologia Metodologia nauka o metodach nauki

Bardziej szczegółowo

Barometr społeczno-gospodarczy Małopolski

Barometr społeczno-gospodarczy Małopolski Barometr społeczno-gospodarczy Małopolski to wieloletni projekt badawczy prowadzony przez Małopolskie Obserwatorium Gospodarki, którego cykliczne raporty dotyczące różnych obszarów pozwalają na rozpoznanie,

Bardziej szczegółowo

Prezentacja założeń i wyników projektu Z instytucji do rodziny

Prezentacja założeń i wyników projektu Z instytucji do rodziny Prezentacja założeń i wyników projektu Z instytucji do rodziny Maciej Bukowski Warszawa, 29 maja 2018. Plan wystąpienia 1. Informacja o projekcie. 2. Prezentacja wybranych wniosków z analizy ilościowej.

Bardziej szczegółowo

CEL GŁÓWNY BADANIA CELE SZCZEGÓŁOWE BADANIA

CEL GŁÓWNY BADANIA CELE SZCZEGÓŁOWE BADANIA Załącznik nr 1 do SIWZ SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Analiza efektywności inicjatywy JEREMIE na terenie województwa wielkopolskiego wraz z oceną jej oddziaływania na sytuację gospodarczą regionu,

Bardziej szczegółowo

Szanse rozwoju gospodarczego Województwa Świętokrzyskiego w perspektywie realizacji RPOWŚ na lata Kielce, kwiecień 2008 r.

Szanse rozwoju gospodarczego Województwa Świętokrzyskiego w perspektywie realizacji RPOWŚ na lata Kielce, kwiecień 2008 r. Szanse rozwoju gospodarczego Województwa Świętokrzyskiego w perspektywie realizacji RPOWŚ na lata 2007-2013 Kielce, kwiecień 2008 r. Problemy ograniczające rozwój Województwa Świętokrzyskiego Problemy

Bardziej szczegółowo

Sektor budowlany w Polsce 2017 Analiza regionalna. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata

Sektor budowlany w Polsce 2017 Analiza regionalna. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata Sektor budowlany w Polsce 2017 Analiza regionalna Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata 2017-2022 MARZEC 2017 SPIS TREŚCI Metodologia...6 Rynek budowlany ogółem... 11 Produkcja budowlano-montażowa...

Bardziej szczegółowo

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Program Badań Stosowanych Projekty Badawcze Rozwojowe Projekty Celowe Inicjatywa Technologiczna Innotech Program Badań Stosowanych PBS Program Badań Stosowanych Narodowego

Bardziej szczegółowo

Analiza wpływu czynników miko i makroekonomicznych na rynek nieruchomości.

Analiza wpływu czynników miko i makroekonomicznych na rynek nieruchomości. TEMATYKA PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH studia stacjonarne pierwszego stopnia ROK AKADEMICKI REALIZACJI PRACY 2015/2016 Katedra Gospodarki Nieruchomościami i Rozwoju Regionalnego Doradztwo na rynku Promotor

Bardziej szczegółowo

Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r.

Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Szczecinie Warszawa, październik 2013 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r. Wprowadzenie Niniejsza informacja

Bardziej szczegółowo

Wpływ funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na rozwój Poznania na tle wybranych miast w Polsce

Wpływ funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na rozwój Poznania na tle wybranych miast w Polsce Paweł Churski Wpływ funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na rozwój Poznania na tle wybranych miast w Polsce Poznań próba bilansu przemian w okresie 10 lat członkostwa w Unii Europejskiej 9 czerwca

Bardziej szczegółowo

Wykres 1. Liczba ludności w wieku 60 lat i więcej w latach

Wykres 1. Liczba ludności w wieku 60 lat i więcej w latach PROJEKT z dnia 3 lutego 2015 r. UZASADNIENIE Celem strategicznym Programu jest wsparcie seniorów poprzez dofinansowanie działań jednostek samorządu w rozwoju na ich terenie sieci Dziennych Domów Senior-WIGOR

Bardziej szczegółowo

Raport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki.

Raport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki. 1 S t r o n a Raport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki. Publikację przygotował: PBS Spółka z o.o. Małopolskie Obserwatorium Gospodarki Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego

Bardziej szczegółowo

RYNEK PRACY/ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM

RYNEK PRACY/ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM RYNEK PRACY/ADAPTACYJNOŚĆ ZASOBÓW PRACY W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Urząd Statystyczny we Wrocławiu 50-950 Wrocław, ul. Oławska 31, tel. 71 371 63 00, fax 71 371 63 60 PLAN PREZENTACJI Wprowadzenie Województwo

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWOJU DLA LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA. Oferta badawcza

STRATEGIA ROZWOJU DLA LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA. Oferta badawcza STRATEGIA ROZWOJU DLA LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA Oferta badawcza DLACZEGO WARTO? Nowa perspektywa finansowania PROW 2014-2020, w ramach której kontynuowane będzie wdrażanie działania LEADER. Zgodnie z przyjętymi

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Diagnoza i analiza funkcjonowania formalnych i nieformalnych instytucji opieki w Polsce to innowacyjny projekt, który łączy w sobie różne podejścia do badania opieki. Wykorzystuje ilościowe i jakościowe

Bardziej szczegółowo

Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Lubsko na lata Marek Karłowski Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o.

Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Lubsko na lata Marek Karłowski Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o. Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Lubsko na lata 2017 2023 Marek Karłowski Instytut Badawczy IPC Sp. z o.o. REWITALIZACJA - definicja Rewitalizacja to wyprowadzanie ze stanu kryzysowego obszarów

Bardziej szczegółowo

znaczenie gospodarcze sektora kultury

znaczenie gospodarcze sektora kultury znaczenie gospodarcze sektora kultury wstęp do analizy problemu streszczenie Instytut Badań Strukturalnych Piotr Lewandowski Jakub Mućk Łukasz Skrok Warszawa 2010 Raport prezentuje rezultaty badania, którego

Bardziej szczegółowo

Raport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki.

Raport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki. Raport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki. Publikację przygotował: PBS Spółka z o.o. Małopolskie Obserwatorium Gospodarki Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Departament

Bardziej szczegółowo

człowiek najlepsza inwestycja Ocena ex-ante instrumentów finansowych w zakresie wsparcia podmiotów ekonomii społecznej i osób młodych

człowiek najlepsza inwestycja Ocena ex-ante instrumentów finansowych w zakresie wsparcia podmiotów ekonomii społecznej i osób młodych człowiek najlepsza inwestycja Ocena ex-ante instrumentów finansowych w zakresie wsparcia podmiotów ekonomii społecznej i osób młodych OCENA EX-ANTE INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH W ZAKRESIE WSPARCIA PODMIOTÓW

Bardziej szczegółowo

ZINTEGROWANY ROZWÓJ PRZEWORSKO- DYNOWSKIEGO OBSZARU WSPARCIA

ZINTEGROWANY ROZWÓJ PRZEWORSKO- DYNOWSKIEGO OBSZARU WSPARCIA ZINTEGROWANY ROZWÓJ PRZEWORSKO- DYNOWSKIEGO OBSZARU WSPARCIA projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

Bardziej szczegółowo

URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ I PRZESTRZENNEJ. Referat Ewaluacji

URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ I PRZESTRZENNEJ. Referat Ewaluacji URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ I PRZESTRZENNEJ Referat Ewaluacji Ocena wpływu realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2007-2013

Bardziej szczegółowo

Monitorowanie wdrażania ZSK prace prowadzone w ramach projektu. dr Agnieszka Chłoń-Domińczak

Monitorowanie wdrażania ZSK prace prowadzone w ramach projektu. dr Agnieszka Chłoń-Domińczak Monitorowanie wdrażania ZSK prace prowadzone w ramach projektu dr Agnieszka Chłoń-Domińczak Monitorowanie ZSK - cele Celem prac w obszarze monitorowania na I etapie wspierania wdrażania Zintegrowanego

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Biuro Rozwoju Wrocławia ul. Świdnicka 53 50-030 Wrocław tel. 71 777 73 25 fax.71 777 86 59 brw@um.wroc.pl Niniejszy projekt jest realizowany w ramach Programu dla Europy Środkowej współfinansowanego ze

Bardziej szczegółowo

Ocena spójności terytorialnej pod względem infrastruktury technicznej obszarów wiejskich w porównaniu z miastami

Ocena spójności terytorialnej pod względem infrastruktury technicznej obszarów wiejskich w porównaniu z miastami Ocena spójności terytorialnej pod względem infrastruktury technicznej obszarów wiejskich w porównaniu z miastami dr hab. Danuta Kołodziejczyk Prof. IERiGŻ-PIB Konferencja IERiGŻ-PIB Strategie dla sektora

Bardziej szczegółowo

Proces badawczy schemat i zasady realizacji

Proces badawczy schemat i zasady realizacji Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Zaoczne Studia Doktoranckie z Ekonomii Warszawa, 14 grudnia 2014 Metodologia i metoda badawcza Metodologia Zadania metodologii Metodologia nauka

Bardziej szczegółowo

Polityka oświatowa oparta na wiedzy. Jan Herczyński Instytut Badań Edukacyjnych Konferencja Krajowa Warszawa 11 grudnia 2012

Polityka oświatowa oparta na wiedzy. Jan Herczyński Instytut Badań Edukacyjnych Konferencja Krajowa Warszawa 11 grudnia 2012 Polityka oświatowa oparta na wiedzy Jan Herczyński Instytut Badań Edukacyjnych Konferencja Krajowa Warszawa 11 grudnia 2012 Realizacja projektu Projekt systemowy Doskonalenie strategii zarządzania oświatą

Bardziej szczegółowo

METODY OCENY DYNAMIKI PROCESÓW EKONOMICZNYCH

METODY OCENY DYNAMIKI PROCESÓW EKONOMICZNYCH Autor: Dr. WACŁAW KOTLIŃSKI Tytuł: METODY OCENY DYNAMIKI PROCESÓW EKONOMICZNYCH Na przykładzie międzynarodowego ruchu turystycznego Recenzja dr hab. Elżbieta Kondratowicz-Pietruszka prof. dr hab. Krzesław

Bardziej szczegółowo

Koncepcje Komisji Europejskiej wdrażania funduszy po 2013 roku. regionalnego, 7 listopada, 2011

Koncepcje Komisji Europejskiej wdrażania funduszy po 2013 roku. regionalnego, 7 listopada, 2011 Koncepcje Komisji Europejskiej wdrażania funduszy po 2013 roku Zespół ds. opracowania ramowego zintegrowanego programu regionalnego, 7 listopada, 2011 Cele bieżącej i przyszłej polityki: Nowa Polityka

Bardziej szczegółowo

baz wiedzy o Mazowszu - (Projekt BW) Adam Struzik

baz wiedzy o Mazowszu - (Projekt BW) Adam Struzik Przyspieszenie wzrostu konkurencyjności województwa mazowieckiego, przez budowanie społeczeństwa informacyjnego i gospodarki opartej na wiedzy poprzez stworzenie zintegrowanych baz wiedzy o Mazowszu -

Bardziej szczegółowo

Raport o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym i przestrzennym Polska 2015 założenia metodyczne

Raport o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym i przestrzennym Polska 2015 założenia metodyczne Raport o rozwoju społeczno-gospodarczym, regionalnym i przestrzennym Polska 2015 założenia metodyczne prof. Jacek Szlachta dr hab. Wojciech Dziemianowicz, prof. UW dr Julita Łukomska dr Katarzyna Szmigiel

Bardziej szczegółowo

Dla Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie

Dla Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie Dla Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie Badanie realizowane w ramach projektu współfinansowanego ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata

Bardziej szczegółowo

Wpływ Funduszy Europejskich na rozwój społeczno-gospodarczy Polski w latach Informacja prasowa, 24 stycznia 2012 r.

Wpływ Funduszy Europejskich na rozwój społeczno-gospodarczy Polski w latach Informacja prasowa, 24 stycznia 2012 r. Wpływ Funduszy Europejskich na rozwój społeczno-gospodarczy Polski w latach 2004- Informacja prasowa, 24 stycznia 202 r. W latach 200- wpływ polityki spójności na rozwój Polski był jednoznacznie pozytywny.

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia Dla zamówienia publicznego poniżej 14 000 EUR brutto

Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia Dla zamówienia publicznego poniżej 14 000 EUR brutto Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia Dla zamówienia publicznego poniżej 14 000 EUR brutto 1. Temat badania 2. Tło Ewaluacja komponentu wolontariatu długoterminowego wdrażanego w latach 2012-2013 w ramach

Bardziej szczegółowo

Zakłady Azotowe w Tarnowie Małopolska wyzwania w kontekście prac nad KSRR 2030

Zakłady Azotowe w Tarnowie Małopolska wyzwania w kontekście prac nad KSRR 2030 Zakłady Azotowe w Tarnowie Małopolska 2030 - wyzwania w kontekście prac nad KSRR 2030 Joanna Urbanowicz Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Wizja rozwoju

Bardziej szczegółowo

Konferencja Nowoczesne technologie w edukacji

Konferencja Nowoczesne technologie w edukacji Konferencja Nowoczesne technologie w edukacji MOŻLIWOŚCI POZYSKIWANIA FUNDUSZY UNIJNYCH DLA BIBLIOTEK SZKOLNYCH Tomasz Piersiak Konsulting ul. Kupiecka 21, 65-426 Zielona Góra 16 marca 2016 r. Biblioteki

Bardziej szczegółowo

Inteligentne Specjalizacje Smart Specialisation. Departament Gospodarki Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu

Inteligentne Specjalizacje Smart Specialisation. Departament Gospodarki Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu Inteligentne Specjalizacje Smart Specialisation Departament Gospodarki Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu 01 Strategie badawcze i innowacyjne na rzecz inteligentnych specjalizacji

Bardziej szczegółowo

Wpływ projektów z zakresu turystyki i kultury na rozwój społeczno-gospodarczy regionu

Wpływ projektów z zakresu turystyki i kultury na rozwój społeczno-gospodarczy regionu Wpływ projektów z zakresu turystyki i kultury na rozwój społeczno-gospodarczy regionu 2 Cel badania Ocena wpływu projektów z zakresu turystyki i kultury na rozwój społeczno-gospodarczy regionu 3 Cele szczegółowe

Bardziej szczegółowo

Analiza praktyk zarządczych i ich efektów w zakładach opieki zdrowotnej Województwa Opolskiego ROK 2008 STRESZCZENIE.

Analiza praktyk zarządczych i ich efektów w zakładach opieki zdrowotnej Województwa Opolskiego ROK 2008 STRESZCZENIE. Analiza praktyk zarządczych i ich efektów w zakładach opieki zdrowotnej Województwa Opolskiego ROK 2008 STRESZCZENIE Marcin Kautsch Opracowanie dla Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego Kraków,

Bardziej szczegółowo

Streszczenie pracy doktorskiej Autor: mgr Wojciech Wojaczek Tytuł: Czynniki poznawcze a kryteria oceny przedsiębiorczych szans Wstęp W ciągu

Streszczenie pracy doktorskiej Autor: mgr Wojciech Wojaczek Tytuł: Czynniki poznawcze a kryteria oceny przedsiębiorczych szans Wstęp W ciągu Streszczenie pracy doktorskiej Autor: mgr Wojciech Wojaczek Tytuł: Czynniki poznawcze a kryteria oceny przedsiębiorczych szans Wstęp W ciągu ostatnich kilku dekad diametralnie zmienił się charakter prowadzonej

Bardziej szczegółowo

RAMOWY PLAN BADAŃ I ANALIZ

RAMOWY PLAN BADAŃ I ANALIZ Załącznik do Uchwały Nr 282/93/V/ Zarządu Województwa Śląskiego z dnia 16.02. roku RAMOWY PLAN BADAŃ I ANALIZ Część 1 Badania i analizy finansowane ze środków innych niż Pomoc Techniczna Regionalnego Programu

Bardziej szczegółowo

Proces badawczy schemat i zasady realizacji

Proces badawczy schemat i zasady realizacji Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Wydział Nauk Ekonomicznych UW Warszawa, 28 października 2014 Najważniejsze rodzaje badań Typy badań Podział wg celu badawczego Kryteria przyczynowości

Bardziej szczegółowo

Formularz ankiety do badań społecznych w Powiecie Dąbrowskim

Formularz ankiety do badań społecznych w Powiecie Dąbrowskim STRATEGIA ROZWOJU POWIATU DĄBROWSKIEGO NA LATA 2014 2020 Formularz ankiety do badań społecznych w Powiecie Dąbrowskim 1. Czy według Pani/Pana Powiatowi Dąbrowskiemu potrzebna jest strategia rozwoju mająca

Bardziej szczegółowo

Analiza udzielonego wsparcia dla przedsiębiorców. informacje ogólne. rozkład regionalny. Ewaluacje PO na dzień 25 lutego 2011 roku

Analiza udzielonego wsparcia dla przedsiębiorców. informacje ogólne. rozkład regionalny. Ewaluacje PO na dzień 25 lutego 2011 roku Zakres prezentacji Analiza udzielonego wsparcia dla przedsiębiorców informacje ogólne rozkład regionalny Efekty rzeczowe Ewaluacje PO 2007-2013 1 Informacje ogólne (1) Według danych wygenerowanych z Krajowego

Bardziej szczegółowo

WNIOSKI I REKOMENDACJE

WNIOSKI I REKOMENDACJE Prowadzenie Centrum Wdrażania Projektów przy BPN Zadanie A działania analityczne WNIOSKI I REKOMENDACJE Białowieża, 26.06.2014 dr hab. Artur Bołtromiuk, prof. IRWiR PAN Institute of Rural and Agricultural

Bardziej szczegółowo

Czynniki lokalnego rozwoju gospodarczego w Polsce znaczenie polityk miejskich dr Julita Łukomska

Czynniki lokalnego rozwoju gospodarczego w Polsce znaczenie polityk miejskich dr Julita Łukomska Czynniki lokalnego rozwoju gospodarczego w Polsce znaczenie polityk miejskich dr Julita Łukomska Uniwersytet Warszawski Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Zakład Rozwoju

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto: Bielsko-Biała Powierzchnia w km2 w 2013 r. 125 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1395 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 174755 174370 173699 Ludność w wieku

Bardziej szczegółowo

Prognoza zapotrzebowania na kadry z wyższym wykształceniem

Prognoza zapotrzebowania na kadry z wyższym wykształceniem Prognoza zapotrzebowania na kadry z wyższym wykształceniem w województwie kujawskopomorskim do roku 2020 Seminarium podsumowujące projekt Rynek Pracy pod Lupą Toruń, 17 grudnia 2013 Informacja o badaniu

Bardziej szczegółowo

Krzysztof S. Cichocki, Instytut Badań Systemowych Polskiej Akademii Nauk

Krzysztof S. Cichocki, Instytut Badań Systemowych Polskiej Akademii Nauk Krzysztof S. Cichocki, Instytut Badań Systemowych Polskiej Akademii Nauk Wykorzystano wyniki raportu Jacka Sieraka, Michała Bitnera, Andrzeja Gałązki i Remigiusza Górniaka, dla MRR Ocena zdolności JST

Bardziej szczegółowo

L.p. Nazwa kryterium Definicja kryterium Opis znaczenia kryterium

L.p. Nazwa kryterium Definicja kryterium Opis znaczenia kryterium Kryteria wyboru Kontraktów Samorządowych Kryteria dopuszczalności, administracyjności, jakości KKS Ciemniejszym kolorem oznaczono kryteria, które będą wykorzystane przy preselekcji. Kryteria dopuszczalności

Bardziej szczegółowo

*Planowanych jest 98 naborów (72 - konkursowe, 26 - pozakonkursowych)

*Planowanych jest 98 naborów (72 - konkursowe, 26 - pozakonkursowych) Rozeznanie rynku dla zamówienia polegającego na wykonaniu badania ewaluacyjnego pn. Ewaluacja systemu wyboru i oceny projektów ze szczególnym uwzględnieniem kryteriów wyboru projektów w ramach Regionalnego

Bardziej szczegółowo

Dokumenty strategiczne w pozyskiwaniu środków. z UE. Barbara Pędzich-Ciach. ekspertka: prowadząca: Dorota Kostowska

Dokumenty strategiczne w pozyskiwaniu środków. z UE. Barbara Pędzich-Ciach. ekspertka: prowadząca: Dorota Kostowska Dokumenty strategiczne w pozyskiwaniu środków ekspertka: z UE. Barbara Pędzich-Ciach prowadząca: Dorota Kostowska Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc

Bardziej szczegółowo

OŚ PRIORYTETOWA I RPO WO INNOWACJE W GOSPODARCE - KRYTERIA SZCZEGÓŁOWE -

OŚ PRIORYTETOWA I RPO WO INNOWACJE W GOSPODARCE - KRYTERIA SZCZEGÓŁOWE - OŚ PRIORYTETOWA I RPO WO 2014-2020 INNOWACJE W GOSPODARCE - KRYTERIA SZCZEGÓŁOWE - Oś priorytetowa I INNOWACJE W GOSPODARCE Działanie 1.2 Infrastruktura B+R Zgodność projektu z Umową Partnerstwa tj.: 1.

Bardziej szczegółowo

Wydatkowanie czy rozwój

Wydatkowanie czy rozwój Wydatkowanie czy rozwój priorytety Polityki Spójności 2014-2020 i nowego RPO Województwa Łódzkiego Agnieszka Dawydzik Dyrektor Departamentu Koordynacji Strategii i Polityk Rozwoju Łódź, 27 maja 2015 r.

Bardziej szczegółowo

BADANIA STATYSTYCZNE W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REWITALIZACJI NA RZECZ POLITYKI SPÓJNOŚCI

BADANIA STATYSTYCZNE W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REWITALIZACJI NA RZECZ POLITYKI SPÓJNOŚCI BADANIA STATYSTYCZNE W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REWITALIZACJI NA RZECZ POLITYKI SPÓJNOŚCI Beata Bal-Domańska Urząd Statystyczny we Wrocławiu PLAN WYSTĄPIENIA 1. Planowanie przestrzenne jako

Bardziej szczegółowo

na podstawie opracowania źródłowego pt.:

na podstawie opracowania źródłowego pt.: INFORMACJA O DOCHODACH I WYDATKACH SEKTORA FINASÓW PUBLICZNYCH WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W LATACH 2004-2011 ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM WYDATKÓW STRUKTURALNYCH na podstawie opracowania źródłowego

Bardziej szczegółowo

Urbanizacja obszarów wiejskich w Polsce na przełomie XX i XXI wieku

Urbanizacja obszarów wiejskich w Polsce na przełomie XX i XXI wieku Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Biologii i Nauk o Ziemi Instytut Geografii Jadwiga Biegańska Urbanizacja obszarów wiejskich w Polsce na przełomie XX i XXI wieku Praca doktorska wykonana

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto: Częstochowa Powierzchnia w km2 w 2013 r. 160 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1455 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 237203 234472 232318 Ludność w wieku

Bardziej szczegółowo

MONITORING STRATEGII ROZWOJU GMINY DŁUGOŁĘKA R A P O R T Z A R O K

MONITORING STRATEGII ROZWOJU GMINY DŁUGOŁĘKA R A P O R T Z A R O K MONITORING STRATEGII ROZWOJU GMINY DŁUGOŁĘKA 2011-2020 R A P O R T Z A R O K 2 0 1 2 HORYZONT STRATEGII G M I N Y D Ł U G O ŁĘKA Z A R O K 2 0 1 2 2 ZASADA MONITORINGU Wynika z zapisów strategii: 16.1.2.

Bardziej szczegółowo

Plan badań, analiz i ekspertyz na 2016 rok w zakresie rozwoju regionalnego województwa opolskiego

Plan badań, analiz i ekspertyz na 2016 rok w zakresie rozwoju regionalnego województwa opolskiego III Spotkanie Grupy Sterującej Ewaluacją I Monitoringiem Plan badań, analiz i ekspertyz na 2016 rok w zakresie rozwoju regionalnego województwa opolskiego Jagoda Sokołowska Kierownik Referatu Badań i Ewaluacji

Bardziej szczegółowo

OŚ PRIORYTETOWA X RPO WO INWESTYCJE W INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE

OŚ PRIORYTETOWA X RPO WO INWESTYCJE W INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE Załącznik do Uchwały Nr 106/2017 KM RPO WO 2014-2020 z dnia 12 stycznia 2017 r. OŚ PRIORYTETOWA X RPO WO 2014-2020 INWESTYCJE W INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE Oś priorytetowa

Bardziej szczegółowo

FINANSE SAMORZĄDOWE PO 25 LATACH STAN I REKOMENDACJE

FINANSE SAMORZĄDOWE PO 25 LATACH STAN I REKOMENDACJE WOJCIECH MISIĄG * FINANSE SAMORZĄDOWE PO 25 LATACH STAN I REKOMENDACJE * INSTYTUT BADAŃ I ANALIZ FINANSOWYCH WYŻSZEJ SZKOŁY INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA NAJWYŻSZA IZBA KONTROLI FINANSE SAMORZĄDOWE 1990 2015:

Bardziej szczegółowo

Rola Mazowieckiego Systemu Informacji Przestrzennej w programowaniu i monitorowaniu rozwoju województwa

Rola Mazowieckiego Systemu Informacji Przestrzennej w programowaniu i monitorowaniu rozwoju województwa Rola Mazowieckiego Systemu Informacji Przestrzennej w programowaniu i monitorowaniu rozwoju województwa KRZYSZTOF MĄCZEWSKI ANETA STANIEWSKA BIURO GEODETY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA

Bardziej szczegółowo

DOCHODY I WYDATKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W PRZEKROJU REGIONALNYM W LATACH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM WYDATKÓW STRUKTURALNYCH

DOCHODY I WYDATKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W PRZEKROJU REGIONALNYM W LATACH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM WYDATKÓW STRUKTURALNYCH dr Marek Chrzanowski DOCHODY I WYDATKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W PRZEKROJU REGIONALNYM W LATACH 2004-2011 ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM WYDATKÓW STRUKTURALNYCH Plan wystąpienia Metoda badawcza Wyniki

Bardziej szczegółowo

Działania realizowane przez Główny Urząd Statystyczny w ramach projektu Statystyka dla polityki spójności POPT

Działania realizowane przez Główny Urząd Statystyczny w ramach projektu Statystyka dla polityki spójności POPT Działania realizowane przez Główny Urząd Statystyczny w ramach projektu Statystyka dla polityki spójności POPT 2007-2013 Wiesława Domańska Renata Bielak Departament Analiz i Opracowań Zbiorczych Warszawa,

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA

PROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA PROGRAM WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA BIAŁORUŚ UKRAINA 2014 2020 WYTYCZNE DO PRZYGOTOWANIA STUDIUM WYKONALNOŚCI 1 Poniższe wytyczne przedstawiają minimalny zakres wymagań, jakie powinien spełniać dokument.

Bardziej szczegółowo

Potencjał i działalność Instytucji Otoczenia Biznesu w województwie podkarpackim. Prezentacja wstępnego raportu z badania

Potencjał i działalność Instytucji Otoczenia Biznesu w województwie podkarpackim. Prezentacja wstępnego raportu z badania Potencjał i działalność Instytucji Otoczenia Biznesu w województwie podkarpackim Prezentacja wstępnego raportu z badania Rzeszów, 14 grudnia 2017 r. 1. Cele badania 2. Zakres badania 3. Metody 4. Zdiagnozowane

Bardziej szczegółowo

RADOM 2030 STRATEGIA DALSZEGO ROZWOJU

RADOM 2030 STRATEGIA DALSZEGO ROZWOJU Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 960/2019 Prezydenta Miasta Radomia z dnia 11 października 2019 r. RADOM 2030 STRATEGIA DALSZEGO ROZWOJU 3.1 Radomianie to my... 6 3.1.1. Ilu nas jest?... 6 3.1.2. Ilu nas

Bardziej szczegółowo

Badania eksploracyjne Badania opisowe Badania wyjaśniające (przyczynowe)

Badania eksploracyjne Badania opisowe Badania wyjaśniające (przyczynowe) Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Demografia Wydział Nauk Ekonomicznych UW Warszawa, 4 listopada 2008 Najważniejsze rodzaje badań Typy badań Podział wg celu badawczego Badania eksploracyjne

Bardziej szczegółowo