Dysfunkcje narządu żucia u młodocianych przegląd piśmiennictwa
|
|
- Karolina Sokołowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PROTET. STOMATOL., 2007, LVII, 2, Dysfunkcje narządu żucia u młodocianych przegląd piśmiennictwa Mandibular dysfunctions in children and adolescents a review of the literature Monika Litko, Janusz Kleinrok Z Katedry i Zakładu Protetyki Stomatologicznej z Pracownią Implantologii Stomatologicznej. Pracownia Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia Akademii Medycznej w Lublinie Kierownik: dr hab. n. med. J. Kleinrok HASŁA INDEKSOWE: młodociani, dysfunkcje narządu żucia KEY WORDS: adolescents, mandibular dysfunctions Streszczenie Cel pracy: przegląd piśmiennictwa dotyczącego dysfunkcji narządu żucia u młodocianych, gdyż obserwacje kliniczne ostatnich lat wskazują, że do leczenia z powodu dysfunkcji narządu żucia coraz częściej zgłaszają się chorzy poniżej 18. roku życia. Materiał i metodyka: w pracy uwzględnieniono występowanie parafunkcji narządu żucia, objawów przemieszczeń krążków stawowych ssż oraz objawów bólowych w układzie ruchowym narządu żucia. Wyniki i wnioski: przedstawione badania pokazują, że u chorych młodocianych stwierdza się równie zaawansowane dysfunkcje narządu żucia, jak opisywane u pacjentów dorosłych oraz wskazują na konieczność jak najwcześniejszego rozpoznawania i zapobiegania dysfunkcji narządu żucia. Summary Aim of the study was a review of the literature dealing with a problem of mandibular dysfunction in children and adolescents, because the clinical observations during last years have shown a significant increase in patients below the age of 18 with TMJ dysfunction syndromes seeking treatment. Material and methods: In this review of the literature oral parafunctions, symptoms of a TMJ disc displacement and prevalence of pain symptoms were considereted. Results and conclusions: The presented study shows that TMJ dysfunctions manifest as much in children and adolescents as in adults and indicates that the earliest possible prevention and diagnosis of mandibular dysfunction is highly recommended. W ostatnich kilkudziesięciu latach obserwuje się gwałtowny wzrost liczby chorych z zaburzeniami czynnościowymi układu ruchowego narządu żucia. Niepokojącym zjawiskiem jest stopniowe obniżanie się wieku pacjentów z objawami dysfunkcji narządu żucia. Własne obserwacje kliniczne ostatnich lat wskazują, że do leczenia coraz częściej zgłaszają się dzieci i młodzież szkolna (1, 2). Z licznych badań populacyjnych wynika, że objawy dysfunkcji występują w 30-70% u dzieci i 60-80% u młodzieży (3-9). Analiza częstości występowania zaburzeń czynnościowych u młodocianych w zależności od wieku wskazuje, że mogą one występować nawet już u dzieci 3-6 letnich (10). Od 7. do 11. roku życia liczba zaburzeń szybko wzrasta z ok. 30% do 60%, następnie w wieku od 12 do 14 lat utrzymuje się na tym samym poziomie, aby później wznieść się do ok. 80% w wieku 19 lat (5, 11, 12). Równocześnie wraz z wiekiem wzrasta odsetek chorych z objawami bólowymi 105
2 M. Litko, J. Kleinrok (3-9, 11-19). W badaniach wielu autorów częstość występowania objawów dysfunkcji narządu żucia jest nieco większa u dziewcząt niż u chłopców, różnica ta nie zawsze okazuje się jednak istotna statystycznie (3, 7, 12, 14, 19-23). Zaburzenie czynności mięśni narządu żucia i zmiany patologiczne w stawach skroniowo-żuchwowych (ssż) mogą początkowo rozwijać się niepostrzeżenie, bez objawów subiektywnych, a chorzy nie są w pełni świadomi ich występowania. Pierwsze niepokojące objawy dostrzeżone przez rodziców, lekarzy, czy samych pacjentów są już często wyrazem zaawansowanych zaburzeń, a nawet dokonujących się i narastających zmian morfologicznych w układzie ruchowym narządu żucia (3-5, 23). Z danych piśmiennictwa wynika, że w okresie wymiany uzębienia spotyka się u dzieci zaburzenia w ssż manifestujące się takimi objawami jak trzaski, zaburzenia modelu ruchomości żuchwy, rzadziej ból (5). Kształtujący się w okresie rozwoju układ ruchowy narządu żucia wykazuje bowiem znaczne zdolności adaptacyjne. Natomiast po całkowitej wymianie zębów mlecznych na stałe u młodzieży w wieku lat, natężenie dolegliwości bólowych i częstość ich występowania wzrasta oraz znacznie się nasila (3-5, 11, 12). W piśmiennictwie podkreślana jest wieloczynnikowa etiologia dysfunkcji narządu żucia u młodocianych (4, 12, 19, 25-29). Spośród przyczyn, które mogą prowadzić do dysfunkcji narządu żucia autorzy najczęściej wymieniają parafunkcje, zaburzenia zwarcia, braki zębowe, zwłaszcza w strefach podparcia oraz wszelkie czynniki miejscowe i ogólne (szczególnie psychiczne), które zwiększają napięcie mięśni narządu żucia, prowadząc do ich nieprawidłowej czynności. Mięśnie te bowiem razem z mięśniami mimicznymi biorą aktywny udział w procesach emocjonalnych (5, 12, 26, 27, 29-33). Zwiększająca się wraz z wiekiem częstość występowania dysfunkcji narządu żucia tłumaczona jest wzrastającym narażeniem dorastających dzieci i młodzieży na stres związany z rozpoczęciem nauki w szkole, egzaminami i wchodzeniem w samodzielne życie. Jest to również związane z okresem dojrzewania, w czasie którego występują gwałtowne zmiany hormonalne, wpływające na zmianę reaktywności układów somatycznych i powodujące zwiększoną labilność i wrażliwość psychiczną (3-5, 11, 23, 31, 34, 35). Podstawową przyczynę powstawania zaburzeń czynnościowych wymienianą w piśmiennictwie stanowią parafunkcje, czyli szkodliwe nawyki ruchowe mięśni narządu żucia, zarówno zwarciowe (zaciskanie zębów i zgrzytanie) jak i niezwarciowe, tj. obgryzanie paznokci i skórek wokół paznokci, nawykowe żucie gumy, nagryzanie obcych przedmiotów, nagryzanie warg, błony śluzowej policzków oraz parafunkcje języka (3, 5, 12, 27, 29, 31, 36-41). W trakcie uprawiania parafunkcji tylko określone mięśnie pracują intensywniej, co z czasem prowadzi do wytworzenia i utrwalenia patologicznego modelu ich czynności i do zmian w układzie ruchowym narządu żucia (27, 37, 40, 41). Częstość występowania parafunkcji wśród dzieci i młodzieży oceniana na podstawie badań ankietowych dochodzi do około 80% (37, 40). Badania takie dotyczą jednak tylko uświadomionych nawyków ruchowych, można więc przypuszczać, że odsetek osób uprawiających parafunkcje w rzeczywistości jest wyższy. Rola czynników psychicznych w etiologii dysfunkcji narządu żucia podkreślana jest w pracach wielu autorów (23, 25, 27, 28, 31, 44-50). W sytuacjach stresowych dochodzi do zmniejszenia możliwości adaptacyjnych układu ruchowego narządu żucia oraz zwiększenia intensywności uprawiania parafunkcji (29, 30). Nerwowość dziecka początkowo znajduje ujście w parafunkcjach niezwarciowych, które z biegiem czasu mogą zostać zastąpione przez mniej widoczne dla otoczenia parafunkcje zwarciowe. Według Makowerowej odsetek uprawiających parafunkcje niezwarciowe z wiekiem zmniejsza się z 43% u dzieci 11-letnich do ok. 20% u osób 19-letnich, podczas gdy częstość parafunkcji zwarciowych wzrasta od ok. 4% w wieku 10 lat do 31% w wieku 19 lat (19). W badaniach ankietowych nad nawykiem obgryzania paznokci stwierdzono jego występowanie ogółem u 25% młodocianych. Częstość tego nawyku malała wraz z wiekiem i wynosiła 43% u uczniów szkół podstawowych i 29% u uczniów szkół średnich (51). Badania dostępne w piśmiennictwie potwierdzają również wpływ parafunkcji na powstawanie dysfunkcji narządu żucia, wykazując, że nawyki te istotnie statystycznie częściej występują w grupie dzieci z objawami 106 PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2007, LVII, 2
3 Dysfunkcje narządu żucia dysfunkcji niż bez tych objawów (23, 36, 38, 42). Wynika stąd konieczność zwrócenia uwagi przede wszystkim na wczesne rozpoznawanie i eliminowanie parafunkcji u dzieci i młodzieży, zarówno jako działania profilaktycznego, jak również nieodzownego elementu w leczeniu dysfunkcji narządu żucia (4, 44, 45, 52). W powstawaniu objawów dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia, zdaniem wielu autorów, istotną rolę odgrywają zaburzenia zwarcia (27, 41, 53-55). W polskich badaniach populacyjnych prowadzonych w Pracowni Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia AM w Lublinie, obejmujących młodzież szkół średnich prawidłowe zwarcie stwierdzono jedynie u 6% badanych, podczas gdy u pozostałych 94% rozpoznano różnego typu zaburzenia. Wśród badanych z nieprawidłowym zwarciem aż u 92% zanotowano różne objawy dysfunkcji narządu żucia, w etiologii których zdaniem autorów zaburzenia zwarcia ekscentrycznego wydają się odgrywać mniejszą rolę w porównaniu z zaburzeniami zwarcia centrycznego i łącznym występowaniem obu typów zaburzeń (32, 33). Powyższe nieprawidłowości u młodocianych są często wynikiem przedwczesnej utraty zębów, co z czasem może prowadzić do zaburzeń zwarcia, przemieszczeń krążków stawowych ssż i zmiany ułożenia głów żuchwy w maksymalnym zaguzkowaniu zębów (13, 56). Polskie badania epidemiologiczne wskazują, że zaburzenia czynnościowe narządu żucia występują u ok. 70% badanych młodocianych z brakami zębowymi, a szczególną rolę odgrywa utrata pierwszych zębów trzonowych, zwłaszcza dolnych oraz równoczesne asymetryczne braki tych zębów w żuchwie i w szczęce (13). Tego typu braki zębowe sprzyjają powstawaniu parafunkcji, a wraz z wiekiem prowadzą do stopniowego wzrostu częstości i nasilenia dolegliwości w układzie ruchowym narządu żucia (13). Podstawową rolę w rozpoznawaniu dysfunkcji narządu żucia odgrywa wnikliwy wywiad oraz badanie kliniczne. Obiektywnym wskaźnikiem czynności mięśni narządu żucia oraz stawów skroniowo- -żuchwowych jest przede wszystkim analiza wolnych ruchów żuchwy (27, 57) Badanie to jest niezbędne zarówno w rozpoznawaniu dysfunkcji narządu żucia, jak i w ocenie przebiegu leczenia i jego wyników. W analizie wolnych ruchów żuchwy należy uwzględnić zarówno zakres, jak i tor ruchu opuszczania, przywodzenia, wysuwania i cofania oraz bocznych ruchów żuchwy, z uwzględnieniem towarzyszących im trzasków w ssż (25, 27, 57). Zaburzenia wolnych ruchów, a także objawy akustyczne w ssż są podstawowymi objawami przemieszczeń krążków ssż, a ich przeoczenie przed planowanym leczeniem ortodontycznym lub protetycznym u młodocianych może być przyczyną jatrogennego bólowego zespołu dysfunkcji narządu żucia (19-21, 23, 25, 27, 31, 58). Możliwość pełnej diagnostyki zaburzeń czynnościowych narządu żucia daje wprowadzenie metody rezonansu magnetycznego do oceny położenia głowy żuchwy w dole stawowym, jak również położenia i kształtu krążka stawowego ssż. Badania przeprowadzone w Pracowni Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia AM w Lublinie pozwoliły na udoskonalenie klinicznego rozpoznawania przemieszczeń krążka stawowego ssż ze szczególnym zwróceniem uwagi na przemieszczenia złożone (23, 59, 60). W piśmiennictwie brak jednak nadal opracowań na temat przemieszczeń krążków stawowych ssż w obrazie MR u chorych młodocianych. Autorami dostępnego piśmiennictwa są głównie radiolodzy, analizujący wyniki badań radiologicznych bez powiązania ich z objawami klinicznymi (61 65). Własne badania przeprowadzone u chorych poniżej 18. roku życia wykazały, iż w obrazie MR ssż chorych młodocianych stwierdza się przemieszczenia oraz zniekształcenia krążków stawowych równie zaawansowane, jak opisywane u pacjentów dorosłych (1, 66). Jak wynika z przeprowadzonych badań, zaawansowane zmiany w ssż występują zarówno w bólowych, jak i w bezbólowych postaciach dysfunkcji. W tych ostatnich przypadkach łatwo przeoczyć istniejące zaburzenia m. in. przed leczeniem ortodontycznym, co grozi wystąpieniem jatrogennego zespołu dysfunkcji narządu żucia. W przypadku chorych młodocianych wymagających leczenia ortodontycznego istnieje konieczność przeprowadzenia wnikliwej analiza czynności żuchwy przed leczeniem, a w razie potrzeby przeprowadzenia odpowiedniego leczenia wstępnego mającego na celu przywrócenie prawidłowych stosunków wewnątrzstawowych w ssż (58, 60). Jednym z objawów dysfunkcji narządu żucia PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2007, LVII, 2 107
4 M. Litko, J. Kleinrok może być ból umiejscowiony w mięśniach narządu żucia, mięśniach okolicznych i (lub) w ssż, a także przewlekłe bóle głowy lub nietypowe objawy w narządzie wzroku i słuchu, które mogą być jedynym objawem dysfunkcji narządu żucia (4, 21, 23, 41, 46, 67-71). Pośród różnorodnych objawów bólowych dysfunkcji narządu żucia zwrócenia szczególnej uwagi wymagają bóle głowy i twarzy u młodocianych. Są one bowiem często błędnie rozpoznawane i leczone jako bóle o innej etiologii. Wynika stąd potrzeba ściślejszej współpracy lekarzy medycyny i stomatologii w tej dziedzinie (21, 26, 56, 71). Zaburzenia czynnościowe narządu żucia stanowią istotną przyczynę tzw. bólów głowy typu napięciowego (tension-type headeache) określanych inaczej jako bóle ze skurczu mięśni czy bóle psychogenne, powodowane przez różne formy stresu (46, 68). W badaniach populacyjnych przewlekłe bóle twarzy i głowy u ludzi młodych związane z dysfunkcją narządu żucia notuje się u 15-78% badanych. U 15% chorych pojawiają się one już w wieku 7-14 lat, a odsetek ten wzrasta wraz z wiekiem (4, 8, 9, 46, 67, 69, 70). W badaniach polskich wykazano ścisły związek bólów głowy z parafunkcjami (36%), trzaskami w ssż (20%), bólem w czasie ruchów żuchwy (12%). Wyniki te dowodzą, że dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia stanowią liczącą się przyczynę bólów głowy występujących w populacji ludzi młodych (33, 41). Powyższy przegląd piśmiennictwa oraz własne doświadczenia kliniczne wskazują na zwiększający się w ostatnich latach odsetek młodocianych z zaburzeniami czynnościowymi narządu żucia, a zwłaszcza z bólowym zespołem dysfunkcji narządu żucia. Dostępne badania sugerują ponadto, że liczba chorych poniżej 18. roku życia z przemieszczeniem krążka stawowego ssż i związanymi z tym objawami bólowymi może wzrastać również w następnych latach. W związku z tym konieczne jest jak najwcześniejsze rozpoznawanie, zapobieganie i leczenie dysfunkcji narządu żucia. W badaniu stomatologicznym pacjentów młodocianych należy zwracać uwagę na występowanie parafunkcji oraz wczesnych objawów dysfunkcji narządu żucia tj. zaburzenia modelu ruchomości żuchwy. W badaniach okresowych w szkołach i przedszkolach konieczne jest uwzględnienie analizy czynności układu ruchowego narządu żucia, również poprzez nawiązanie w tym zakresie ściślejszej współpracy pomiędzy stomatologami a lekarzami innych specjalności, przede wszystkim pediatrami i lekarzami rodzinnymi. Istnieje również konieczność współpracy stomatologów z psychologami szkolnymi w zakresie kształtowania u dzieci kontroli emocji, a zwłaszcza umiejętności radzenia sobie ze stresem. Piśmiennictwo 1. Litko M.: Analiza potrzeby i skuteczności leczenia dysfunkcji narządu żucia u chorych młodocianych. Praca doktorska. Lublin Litko M., Kleinrok M.: Analiza częstości zgłaszania się do leczenia dzieci i młodzieży z dysfunkcją narządu żucia w latach Prot. Stom., 2000, L, 5, Gazit E., Lieberman M., Eini R., Hirsch N., Serfaty V.: Prevalece of mandibular dysfunction in year old Israeli schoolchildren. J. Oral Rehabil., 1984, 11, Gołębiewska M.: Występowanie objawów zaburzeń czynnościowych narządu żucia u młodzieży szkół średnich. Prot. Stom., 1982, XXXIV, 4, Karolakowska W., Starzyńska-Furmaniak E.: Współzależność między zaburzeniami w stawach skroniowo-żuchwowych u dzieci w wieku 7-15 lat a zmianami morfologiczno-czynnościowymi układu żucia. Czas. Stomat., 1974, XXVII, 3, List T., Wahlund K., Wenneberg B., Dworkin S. F.: TMJ in children and adolescents: pravalence of pain, gender differences and perceived treatment need. J. Orofac. Pain, 1999, 13, 1, Mintz S.: Craniomandibular dysfunction in children and adolescents: A review. J. Craniomandibular Pract., 1993, 11, Nilner M.: Functional disturbances and diseases of the stomatognathic system. A cross-sectional study. J. Pedod., 1986, 10, Nydell A., Helkimo M., Koch G.: Craniomandibular disorders in children a critical review of the literature. Swed. Dent. J., 1994, 18, De Vis H., De Boever J. A., van Cauwenberghe P.: Epidemiologic survey of functional conditions of the masticatory system in Belgian children aged 3-6 years. Community Dent. Oral Epidemiol., 1984, 12, Grosfeldowa O.: Obraz kliniczny artropatii stawu skroniowo-żuchwowego u osób młodocianych i młodych. Czas. Stomat., 1980, XXXIII, 7, Nilson I. M., List T., Drangsholt M.: Prevelence of temporomandibular pain and subsequent dental treatment In Swedish adolescents. J. Orofac. Pain., 2005, 108 PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2007, LVII, 2
5 Dysfunkcje narządu żucia 19, 2, Grysin G.: Utrata pierwszych stałych zębów trzonowych a występowanie zaburzeń czynnościowych narządu żucia u młodzieży szkół średnich. Prot. Stom., 1998, XXXVIII, 5, Keeling S. D., Mc Gorray S., Wheeler T. T., King G. J.: Risk factors associated with temporomandibular joint sounds in children 6 to 12 years of age. Am. J. Orthod. Dentofacial Orthop., 1994, 105, 3, Magnusson T., Egermark-Eriksson I, Carlsson G. E.: Four-year longitudinal study of mandibular dysfunction in children. Community Dent. Oral Epidemiol., 1985, 13, 2, Morawa A. P., Lous P. J., Eason J. W.: Temporomandibular joint dysfunction in children and adolescents: incidence, diagnosis and treatment. Quintessence International, 1985, 11, Morinushi T., Ohno H., Ohno K., Oku T., Ogura T.: Two years longitudinal study of the fluctuation of clinical signs of TMJ dysfunction in Japanese adolescents. J. Clin. Pediatr. Dent., 1991, 15, 4, Nielsen L., Melsen B., Terp S.: Prevalence, interrelation and severity of signs of dysfunction from masticatory system in year old Danish children. Community Dent. Oral Epidemiol., 1989, 17, Wigdorowicz-Makowerowa N., Panek H., Marek H., Maślanka T., Płonka K., Pałacha A.: Zaburzenia czynnościowe narządu żucia u dzieci ze szkół podstawowych m. Wrocławia. Prot. Stom.,1978, XXVIII, 1, Ohno H., Morinushi T., Ohno K., Ogura T.: Comparative subjective evaluation and prevalence study of TMJ dysfunction syndrom in Japanese adolescents based on clinical examination. Community Dent. Oral. Epidemiol., 1988, 6, 2, Wanman A., Agerberg G.: Headache and dysfunction of the masticatory system in adolescents. Cephalgia, 1986, 6, Wanman A., Agerberg G.: Twoyear longitudinal study of signs of mandibular dysfunction in adolescents. Acta Odontol. Scand., 1986, 44, 6, Wahlund K.: Temporomandibular disorders in adolescents. Epidemiological and methological studies and a randomized controlled trial. Swed. Dent. J., 2003, 164, Kleinrok M., Kleinrok J.: Podział i rozpoznawanie kliniczne przemieszczeń krążka stawowego stawu skroniowo-żuchwowego w maksymalnym zaguzkowaniu zębów. Prot. Stom., 2000, 4, Ash M. M., Ramfiord S. P., Schmidseder J.: Terapia przy użyciu szyn okluzyjnych. Wyd. Med. Urban & Partner, Wrocław Belfer M. L., Kaban L. B.: Temporomandibular joint dysfunction with facial pain in children. Pediatrics, 1982, 69, Kleinrok M.: Zaburzenia czynnościowe układu ruchowego narządu żucia. Sanmedia, Warszawa Rugh J. D., Stohler C. S., Carlson D. L.: Treatment of temporo-mandibular disorders in children: summary statement and recommendations. J. Am. Dent. Assoc., 1990, 120, Vanderas A. P., Papagiannoulis L.: Multifactorial analysis of the aetiology of craniomandibular dysfunction in children. Int. J. Ped. Dent., 2002, 12, Pillemer F. G., Masek B. J., Kaban L. B.: Temporomandibular joint dysfunction and facial pain in children: an aproach to diagnosis and treatment. Pediatrics, 1987, 80, 4, Siemińska-Piekarczyk B., Zadurska M., Biedrzycka E., Pietrzak-Bilińska B., Zwierzchowska-Walendziak H., Prasek-Czerniakowska M., Szymańska-Kubal D., Piotrowska M.: Etiologia i objawy kliniczne bruksizmu u dzieci i młodzieży na podstawie piśmiennictwa i własnych obserwacji. Czas. Stom., 1998, LI, 1, Szkutnik J., Kleinrok M., Melaniuk A., Saładonis A., Falęcka M., Nachcińska B., Mielnik J., Kaczmarek A.: Zależność pomiędzy występowaniem zaburzeń zwarcia a obecnością objawów dysfunkcji narządu żucia u młodzieży szkół średnich. Prot. Stom., 1988, XXXVIII, 1, Szkutnik J., Melaniuk A., Kleinrok M., Kaczmarek A., Kobyłecka E.: Zależność pomiędzy występowaniem zaburzeń zwarcia a obecnością objawów dysfunkcji i bólów głowy. Prot. Stom., 1995, XLV, 4, Tyszkowa M.: Zachowanie się dzieci szkolnych w sytuacjach trudnych. PWN, Warszawa Żebrowska M.: Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży. PWN, Gavish A., Halachmi M., Winocur E., Gazit E.: Oral habits and their association with signs and symptoms of temporomandibular disorders in adolescent girls. J. Oral Rehabil., 2000, 27, 1, Kleinrok M., Mielnik J., Skibińska M., Doraczyńska E., Żyśko D.: Badania nad częstością występowania i możliwością zbiorowego leczenia wybranych parafunkcji niezwarciowych u uczniów szkoły podstawowej. Prot. Stom., 1989, XXXIX, 4, Vanderas A. P.: Relationship between oral parafunctions and craniomandibular dysfunction in children and adolescents: a review. J. Dent. Child., 1994, 61, Widmalm S. E., Christiansen R. L., Gunn S. M.: Oral parafunctions as temporomandibular disorder risk factors in children. Cranio, 1995, 13, 4, Wincour E., Littner D., Adams., Gavish A.: Oral habits and their association with signs and symptoms of temporomandibular disorders In adolescents: a gender comparison. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. Oral Radiol. Endod., 2006, 102, Corvo G., Tartano G., Giudice A., Diomajuta A..: PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2007, LVII, 2 109
6 M. Litko, J. Kleinrok Distribution of craniomandibular disorders, occlusal factors and oral parafunctions in paediatric population. Eur. J. Paediatr. Dent., 2003, 4, 2, Mielnik- Hus J.: Badania nad nawykiem obgryzania paznokci z uwzględnieniem zależności pomiędzy występowaniem tego nawyku a obecnością objawów dysfunkcji w układzie ruchowym narządu żucia. Praca doktorska. AM Lublin Widmalm S. E., Gunn S. M., Christiansen R. L., Hawley L. M.: Association between CMD signs and symptoms, orofacial parafunction, race and sex in 4-6-year-old African-American and Caucasian children. J. Oral Rehabil., 1995, 22, 2, Kleinrok M.: Leczenie wstępne bólowego zespołu dysfunkcji narządu żucia. Mag. Stom., 2002, 5, Kleinrok M.: Uzasadnienie potrzeby i próba ustalenia zasad zapobiegania zaburzeniom czynnościowym narządu żucia. Prot. Stom., 1989, XXXIX, 4, Krajewska M.: Bóle głowy typu napięciowego (-TH) a zaburzenia czynnościowe narządu żucia. Prot. Stom., 2000, L, 5, Vanderas A. P.: Calm group. Prevalence of craniomandibular dysfunction in white children with different emotional states. ASDC J. Dent. Child., 1988, 55, 6, Vanderas A. P.: Prevalence of craniomandibular dysfunction in white children with different emotional states. Part II. Not-calm group. ASDC J. Dent. Child., 1989, 56, 5, Vanderas A. P.: Prevalence of craniomandibular dysfunction in white children with different emotional states. Part III. A comparative study. ASDC J. Dent. Child., 1992, 59, 1, Vanderas A. P.: Craniomandibular dysfunction in children with clefts and noncleft children with and without unpleasant life events: a comparative study, ASDC. J. Dent. Child., 1996, 63, 5, Żyśko-Woźniak D.:Badania nad wybranymi parafunkcjami niezwarciowymi i ich rolą w powstawaniu objawów dysfunkcji narządu żucia. Praca doktorska. AM Lublin Żyśko-Woźniak D., Mielnik-- Hus J., Kleinrok M., Doraczyńska-Banach E., Szkutnik J., Kaczmarek A., Gołkiewicz K.: Nawykowe obgryzanie paznokci a dysfunkcje układu ruchowego narządu żucia. Prot. Stom., 1993, XLIII, 6, Ganniri A. I., Melsen B., Nielsen L., Anthanasiou A. E.: Occlusal contacts in maximum intercuspation and craniomandibular dysfunction in 16 to 17-year-old adolescents. J. Oral Rehabil., 1991, 18, Koeck B.: Zaburzenia czynnościowe narządu żucia. Wyd. Med. Urban & Partner, Wrocław Verdonck A., Takada K., Kitai N., Kuriama R., Yasuda Y., Carels C., Sakuda M.: The prevalence of cardinal TMJ dysfunction symptoms and its relationship to occlusal factors n Japanese female adolescents. J. Oral Rehabil., 1994, 21, 6, Kitai N., Takada K., Yasuda Y., Verdonck A., Carels C.: Pain and other cardinal TMJ dysfunction symptoms: a longitudinal survey of Japanese female adolescents. J. Oral Rehabil., 1997, 24, 10, Kleinrok M., Litko M., Borowicz J., Sarna-Boś K., Kuroń-Opalińska I., Kleinrok J.: Analiza ruchu opuszczania żuchwy u chorych ze złożonymi przemieszczeniami krążka stawowego stawu skroniowo-żuchwowego. Prot. Stom., 2004, LIV, 3, Kleinrok J., Kleinrok M.: Jatrogenny bólowy zespół dysfunkcji narządu żucia po leczeniu protezami stałymi. Prot. Stom., 2001, LI, 5, Kleinrok M., Markiewicz M., Dąbrowska M., Krakowiak K., Zwolak A., Szkutnik J., Janczarek M.: Badania nad przemieszczeniem krążka stawowego stawu skroniowo-żuchwowego w płaszczyźnie czołowej doniesienie wstępne. Prot. Stom., 2001, LI, 2, Kleinrok M., Nowicka-Dudek K., Kleinrok J., Hawryluk E., Kobyłecka E.: Badania nad zależnością pomiędzy przemieszczeniem krążka stawowego a ułożeniem głowy żuchwy w stawie skroniowo-żuchwowym. Prot. Stom., 2000, L, 2, Katzberg R. W., Tallents R. H., Hayakawa K., Miller T. L., Goske M. J., Wood B. P.: Internal derangements of the temporomandibular joint: findings in the pediatric age group. Radiology, 1985, 154, 1, Lieberman J. M., Hans M. G., Rozencweig G., Goldberg J. S., Bellon E. M.: MR imaging of the juvenile temporomandibular joint preliminary report. Radiology, 1992, 182, Paesani D., Salas E., Martinez A., Isberg A.: Prevalence of temporomandibular joint disk displacement in infants and young children. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol., Oral Radiol. Endod., 1999, 87, 1, Petrikowski C. G., Grace M. G. A.: Age and gender differences in temporomandibular joint radiographic findings before orthodontic treatment in adolescents. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. Oral Radiol. Endod., 1999, 87, Sanchez-Woodworth R. E., Katzberg R. W., Tallents R. H., Guay J. A.: Radiographic assessment of temporomandibular joint pain and dysfunction in pediatric age-group. ASDC J. Dent. Child., 1988, 55, 4, Litko M., Kleinrok M., Kleinrok J.: Przemieszczenia krążków stawowych ssż w obrazie MR u chorych młodocianych z zespołem dysfunkcji narządu żucia. Prot. Stom., 2005, LV, 1, Egermark-Eriksson I.: Prevalence of headache in Swedish schoolchildren. A questionnaire survey. 110 PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2007, LVII, 2
7 Dysfunkcje narządu żucia Acta Pediatr. Scand., 1982, 7, 1, Komitet Klasyfikacyjny Bólów Głowy IHS. Klasyfikacja i kryteria diagnostyczne bólów głowy, nerwobólów czaszkowych i bólów twarzy. Neurol. Neurochir. Pol., 1993, Nilner M.: Prevalence of functional disturbances and diseases of the stomatognatic system in year olds. Swed. Dent. J., 1981, 5, Nilner M., Lassing S. A.: Prevalence of functional disturbances and diseases of the stomatognathic system in 7-14 year olds. Swed. Dent. J., 1981, 5, Wahlund K., List T., Dworkin S. F.: Temporomandibular disorders in children and adolescents: reliability of a questionnaire, clinical examination and diagnosis. J. Orofacial. Pain, 1998, 12, 1, Zaakceptowano do druku: 16.XI.2006 r. Adres autorów: Lublin, ul. Karmelicka 7. Zarząd Główny PTS Komisja Odznak i Godności Zarządu Głównego PTS w składzie: Zdzisław Krysiński, Bogumił Lewandowski, Artur Rączewski i Jan Wnukiewicz ma zaszczyt podać do wiadomości Czytelników Protetyki Stomatologicznej, że decyzją Walnego Zebrania Delegatów oraz Plenum ZG PTS w 2006 roku zostały nadane honorowe wyróżnienia naszego Towarzystwa niżej wymienionym Koleżankom i Kolegom: Godność Członka Honorowego PTS Barbarze Kobiela-Stós, Lucynie Krysińskiej-Malan, Bogumiłowi Lewandowskiemu, Marii Panaś, Elżbiecie Pech, Danucie Samolczyk-Wanyura i Janowi Wnukiewiczowi Godność Bene Meritus Ewie Cichockiej-Piekacz, Annie Mackiewicz, Halinie Panek Złota Odznaka Honorowa PTS Włodzimierzowi Fijałkowskiemu, Danucie Wojtowicz (w 2005 r.) Srebrna Odznaka Honorowa PTS Januszowi Chmielowiec, Aleksandrze Dyduch-Frydryszek, Marii Handke i Grzegorzowi Szpyt Medal Za Zasługi dla Stomatologii Polskiej Wiesławowi Chladkowi K O M U N I K A T Wszystkim wyróżnionym składamy serdeczne gratulacje! Przewodniczący Komisji Odznak i Godności Zdzisław Krysiński PROTETYKA STOMATOLOGICZNA, 2007, LVII, 2 111
Analiza ruchu wysuwania żuchwy u chorych ze złożonymi przemieszczeniami krążka stawowego stawu skroniowo-żuchwowego*
PROTET. STOMATOL., 2007, LVII, 5, 325-330 Analiza ruchu wysuwania żuchwy u chorych ze złożonymi przemieszczeniami krążka stawowego stawu skroniowo-żuchwowego* Analysis of protrusive mandibular movement
Bardziej szczegółowoBólowy zespół dysfunkcji narządu żucia u chorej młodocianej opis przypadku*
PROTET. STOMATOL., 2007, LVII, 6, 427-433 Bólowy zespół dysfunkcji narządu żucia u chorej młodocianej opis przypadku* Mandibular pain dysfunction syndrome in a young patient: A case report* Monika Litko,
Bardziej szczegółowoZaburzenie narządu żucia u dzieci i młodzieży na podstawie piśmiennictwa
Prace poglądowe Review papers Borgis Zaburzenie narządu żucia u dzieci i młodzieży na podstawie piśmiennictwa Katarzyna Szwedzińska 1, *Joanna Szczepańska 2 1 Studia doktoranckie, Zakład Stomatologii Wieku
Bardziej szczegółowoAnaliza wyników przyczynowego leczenia stomatologicznego chorych z rozpoznaniem psychogennego bólu twarzy i/lub głowy - doniesienie wstępne*
~ Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2000, 9, 79-86 \;., Praca oryginalna Analiza wyników przyczynowego leczenia stomatologicznego chorych z rozpoznaniem psychogennego bólu twarzy i/lub głowy - doniesienie
Bardziej szczegółowoOcena nasilenia objawów dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia u pacjentów z brakami uzębienia
PROTET. STOMATOL., 2008, LVIII, 4, 267-273 Ocena nasilenia objawów dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia u pacjentów z brakami uzębienia Prevalence of temporomandibular disorders and masticatory system
Bardziej szczegółowoCzęstość występowania wad zgryzu u 4, 5 i 6-letnich dzieci z parafunkcjami narządu żucia
Babiak Probl Hig M Epidemiol i wsp. Częstość 212, występowania 93(2): 319-326 wad zgryzu u 4, 5 i 6-letnich z parafunkcjami 319 Częstość występowania wad zgryzu u 4, 5 i 6-letnich z parafunkcjami Frequency
Bardziej szczegółowoAnaliza dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia u pacjentów z klinicznie rozpoznaną migreną
PROTET. STOMATOL., 2010, LX, 1, 17-21 Analiza dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia u pacjentów z klinicznie rozpoznaną migreną Evaluation of temporomandibular joint dysfunction in patients with clinically
Bardziej szczegółowoBruksizm. & inne parafunkcje stawu skroniowo-żuchwowego
Bruksizm (zgrzytanie zębami) & inne parafunkcje stawu skroniowo-żuchwowego Henryk Dyczek 2008 Bruksizm - Definicja Bruksizm (ang. bruxism, z gr. βρυγμός = zgrzytać zębami) - termin medyczny określający
Bardziej szczegółowoTERAPIA ZABURZEŃ CZYNNOŚCI SYSTEMU ŻUCHWOWO-GNYKOWO-CZASZKOWEGO PROGRAM KURSU
TERAPIA ZABURZEŃ CZYNNOŚCI SYSTEMU ŻUCHWOWO-GNYKOWO-CZASZKOWEGO PROGRAM KURSU Dla stomatologów, foniatrów, laryngologów, okulistów i fizjoterapeutów WERSJA 2014.2 20 godzin akademickich zrealizowanych
Bardziej szczegółowoMaria Kleinrok. HASŁA INDEKSOWE: zaburzenia wewnątrzstawowe w ssż, odległe objawy bólowe, objawy czynnościowe i wegetatywne, wyniki leczenia
PROTET. STOMATOL., 2009, LIX, 4, 249-256 Odległe objawy czynnościowe i wegetatywne u chorych ze złożonymi przemieszczeniami krążków stawowych stawów skroniowo-żuchwowych w maksymalnym zaguzkowaniu zębów
Bardziej szczegółowo- - 3 2 1 * :. 683 - :.. 29/3. 0/05 χ2. 14/6 :. 12/2 16/8.. 53 55 42. 37/5. :.. :. * ( ) am_shirani@dnt.mui.ac.ir :1 :3 2 87/1/15 87/3/2. 87/3/11 94 89 :(2)4 :1387 89 1387 2 4 . -. 683 95. : 3 ( ) -. 1386
Bardziej szczegółowoObjawy dysfunkcji narządu żucia u młodocianych pacjentów z chorobami narządu ruchu badania wstępne
PROT. STOM., 2005, LV, 4 dysfunkcji narządu żucia u młodocianych pacjentów z chorobami narządu ruchu badania wstępne The symptoms of the disorders of the masticatory system in juvenile patients with orthopedic
Bardziej szczegółowoWstępne postępowanie lecznicze w przypadkach występowania zaburzeń czynnościowych w obrębie układu ruchowego narządu żucia
PROTET. STOMATOL., 2011, LXI, 2, 81-90 Wstępne postępowanie lecznicze w przypadkach występowania zaburzeń czynnościowych w obrębie układu ruchowego narządu żucia Initial treatment procedure in the masticatory
Bardziej szczegółowoAnaliza wpływu niektórych warunków socjalnych pacjenta na obraz kliniczny bruksizmu*
PROTET. STOMATOL., 2010, LX, 3, 170-175 Analiza wpływu niektórych warunków socjalnych pacjenta na obraz kliniczny bruksizmu* The effect of some social conditions of patients on the clinical picture of
Bardziej szczegółowoMARIA KLEINROK, MONIKA LITKO, JANUSZ KLEINROK
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE STETINENSIS ROCZNIKI POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2007, 53, SUPPL. 3, 61 69 MARIA KLEINROK, MONIKA LITKO, JANUSZ KLEINROK UWAGI NA TEMAT KONIECZNOŚCI STOSOWANIA
Bardziej szczegółowoWpływ leczenia ortodontycznego na jakość torów ruchów żuchwy w badaniach instrumentalnych T-scan i Zebris JMA
Edward Kijak, Bogumiła A. Frączak, Beata Rucińska-Grygiel praceoryginalne Wpływ leczenia ortodontycznego na jakość torów ruchów żuchwy w badaniach instrumentalnych T-scan i Zebris JMA The effect of orthodontic
Bardziej szczegółowoParafunkcje niezwarciowe u dzieci i rodziców oraz ich wpływ na występowanie wad zgryzu u dzieci na podstawie badania ankietowego i klinicznego**
Prace oryginalne Original papers Borgis Parafunkcje niezwarciowe u dzieci i rodziców oraz ich wpływ na występowanie wad zgryzu u dzieci na podstawie badania ankietowego i klinicznego** *Agnieszka Osmólska-Bogucka,
Bardziej szczegółowoDysfunkcja układu ruchowego narządu żucia etiologia i klasyfikacja schorzeń. Przegląd piśmiennictwa
Prace poglądowe Review papers Borgis Dysfunkcja układu ruchowego narządu żucia etiologia i klasyfikacja schorzeń. Przegląd piśmiennictwa *Przemysław Kurpiel, Jolanta Kostrzewa-Janicka Katedra Protetyki
Bardziej szczegółowoRehabilitacja protetyczna dzieci i młodzieży z zaburzeniami rozwojowymi w
Lek. stom. Elżbieta Wojtyńska Tytuł pracy: Rehabilitacja protetyczna oraz ocena jakości życia pacjentów w wieku rozwojowym i młodych dorosłych z zaburzeniami w obrębie części twarzowej czaszki Promotor:
Bardziej szczegółowoOcena występowania zaburzeń czynności stawu skroniowo-żuchwowego i potrzeb leczenia ortodontycznego u 12-letnich dzieci
Prace oryginalne Dent. Med. Probl. 2012, 49, 2, 184 188 ISSN 1644-387X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Tamara Pawlaczyk-Kamieńska B, D F, Aneta Olszewska B, D F, A, B,
Bardziej szczegółowoRECENZJA rozprawy doktorskiej lekarza stomatologa Thomasa Proba pt " Ocena czynnościowa leczenia bezzębia przy zastosowaniu
Dr hab. n. med. Małgorzata Pihut Kraków 12.12.2017 r Pracownia Zaburzeń Czynnościowych Narządu Żucia Katedra Protetyki Stomatologicznej Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum ul. Montelupich 4 Kraków
Bardziej szczegółowoOcena występowania objawów dysfunkcji narządu żucia w grupie studentów lat
PROTET. STOMATOL., 2008, LVIII, 4, 259-266 Ocena występowania objawów dysfunkcji narządu żucia w grupie studentów 20-25 lat Assesment of the occurence of TMD symptoms in the group of 20-25 year-old students
Bardziej szczegółowoTyp osobowości a występowanie objawów DNŻ*
PROTET. STOMATOL., 2011, LXI, 3, 204-210 a występowanie objawów DNŻ* Relationship between personality type and TMD Anna Sójka, Olgierd Schneider, Wiesław Hędzelek Z Katedry Protetyki Stomatologicznej i
Bardziej szczegółowoOdległe wyniki leczenia pacjentów z objawami patologicznego przemieszczenia krążka stawowego bez zablokowania
PROTET. STOMATOL., 2011, LXI, 5, 419-425 Odległe wyniki leczenia pacjentów z objawami patologicznego przemieszczenia krążka stawowego bez zablokowania Long-term investigation of the prosthetic treatment
Bardziej szczegółowoAnn. Acad. Med. Gedan. 2011, 41, 71 77
Ann. Acad. Med. Gedan. 2011, 41, 71 77 Maria Prośba-Mackiewicz 1, Jurand Mackiewicz 2, Marek Grzybiak 3, Anna Wytrykowska 1, Joanna Hebel 1 Anatomiczne uwarunkowania procedur leczniczych stosowanych we
Bardziej szczegółowoWłodzimierz Więckiewicz, Artur Predel, Mirosława Wawrzyńczak-Głuszko
PROTET. STOMATOL., 2009, LIX, 5, 321-326 Nieprawidłowe zastosowanie elastycznych szyn zgryzowych TMD i TMJ w początkowej terapii dysfunkcji narządu żucia powodem długotrwałego leczenia przyczynowego opis
Bardziej szczegółowoAnaliza wpływu czynników etiopatogennych o charakterze socjalnym na stopień nasilenia dysfunkcji układu stomatognatycznego
www.prot.stomat.net PROTET. STOMATOL., 22, LXII, 4, 237-243 Analiza wpływu czynników etiopatogennych o charakterze socjalnym na stopień nasilenia dysfunkcji układu stomatognatycznego Effects of social
Bardziej szczegółowoSkojarzone leczenie protetyczno-ortodontyczne zaburzeń pracy stawów skroniowo-żuchwowych opis przypadków
PROTET. STOMATOL., 2014, LXIV, 1, 34-43 www.prot.stomat.net Skojarzone leczenie protetyczno-ortodontyczne zaburzeń pracy stawów skroniowo-żuchwowych opis przypadków Combined prostho-orthodontic treatment
Bardziej szczegółowoParafunkcje narządu żucia w grupie osób palących papierosy i niepalących
prace oryginalne Marta NAKONIECZNA-RUDNICKA 1 Teresa BACHANEK 1 Barbara TYMCZYNA 1 Janusz BOROWICZ 2 Mirosław ORŁOWSKI 1 Elżbieta KOBYŁECKA 3 narządu żucia w grupie osób palących papierosy i palących Masticatory
Bardziej szczegółowoStreszczenie pracy doktorskiej
Streszczenie pracy doktorskiej Mięśniowo-powięziowe punkty spustowe w obrębie mięśni szyi a aktywność bioelektryczna wybranych mięśni narządu żucia mgr Michał Ginszt Promotor prof. nadzw. dr hab. n. med.
Bardziej szczegółowoZależność między nieprawidłowościami zgryzowymi a parafunkcjami w populacji młodzieży gimnazjalnej w Białymstoku
PRACE ORYGINALNE Dent. Med. Probl. 2009, 46, 3, 311 318 ISSN 1644 387X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Stomatological Association IRENA GRODZKA, IZABELA SZARMACH, BEATA BUGAŁA MUSIATOWICZ
Bardziej szczegółowoOcena zmian czynnościowych w układzie stomatognatycznym w grupie studentów stomatologii w okresie 3 lat
PROTET. STOMATOL., 2014, LXIV, 3, 177-185 www.prot.stomat.net Ocena zmian czynnościowych w układzie stomatognatycznym w grupie studentów stomatologii w okresie 3 lat Assessment of functional changes in
Bardziej szczegółowoOcena dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych po operacji ortognatycznej anamnestyczny i kliniczny wskaźnik Helkimo
Artur Matthews-Brzozowski 1, Anna Böhm, Elżbieta Kaczmarek 3 Ocena dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych po operacji ortognatycznej anamnestyczny i kliniczny wskaźnik Helkimo Evaluation of temporomandibular
Bardziej szczegółowoSubluksacja stawów skroniowo-żuchwowych jako powikłanie po leczeniu protetycznym opis przypadku*
PROTET. STOMATOL., 2008, LVIII, 6, 449-454 Subluksacja stawów skroniowo-żuchwowych jako powikłanie po leczeniu protetycznym opis przypadku* Subluxation of temporomandibular joints as a prosthodontic treatment
Bardziej szczegółowo30 godzin akademickich zrealizowanych w ciągu 3 dni cena 2100 zł
30 godzin akademickich zrealizowanych w ciągu 3 dni cena 2100 zł System żuchwowo-gnykowo-czaszkowy (sżgc) to zespół morfologicznoczynnościowy wzajemnie współdziałających tkanek i narządów jamy ustnej,
Bardziej szczegółowoOcena czynników miejscowych i ogólnych mających wpływ na układ ruchowy narządu żucia
PROTET. STOMATOL., 2011, LXI, 3, 196-203 Ocena czynników miejscowych i ogólnych mających wpływ na układ ruchowy narządu żucia Evaluation of local and general factors influencing the masticatory organ Krzysztof
Bardziej szczegółowoDiagnostyka układu ruchowego narządu żucia (URNŻ) przed leczeniem ortodontycznym/rehabilitacją protetyczną.
Diagnostyka układu ruchowego narządu żucia (URNŻ) przed leczeniem ortodontycznym/rehabilitacją protetyczną. Rozpoznawanie czynników ryzyka, wnikliwa analiza czynnościowa stawów skroniowo-żuchwowych, diagnostyka
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
PROTET. STOMATOL., 2015, LXV, 1, 5-15 www.prostoma.pl, www.prot.stomat.net Ustalanie leczniczego położenia żuchwy u pacjentów z dysfunkcją stawów skroniowo-żuchwowych* Therapeutic mandibular position establishment
Bardziej szczegółowodr Przemysław Bury Centrum Stomatologii Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
Projekt badań profilaktycznych z zakresu zdrowia jamy ustnej, skierowany do dzieci uczęszczających w roku szkolnym 2010/2011 do klas I i VI szkół podstawowych prowadzonych przez Gminę Śrem Opracowanie:
Bardziej szczegółowoPrzemysław Kotyla. Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Reumatologii Ślaski Uniwersytet Medyczny Katowice
Przemysław Kotyla Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Reumatologii Ślaski Uniwersytet Medyczny Katowice Opis problemu 32-letni pacjent z rozpoznanym młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów i rozpoznanym
Bardziej szczegółowoPostępowanie wstępne w leczeniu pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi układu stomatognatycznego
Ann. Acad. Med. Gedan., 2007, 37, 95 101 Maria Prośba-Mackiewicz, Joanna Hebel-Różańska Postępowanie wstępne w leczeniu pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi układu stomatognatycznego Initial management
Bardziej szczegółowoZależność pomiędzy występowaniem schorzeń w obrębie układu ruchowego narządu żucia a zaburzeniami w części szyjnej kręgosłupa
PROTET. STOMATOL., 2011, LXI, 6, 466-475 Zależność pomiędzy występowaniem schorzeń w obrębie układu ruchowego narządu żucia a zaburzeniami w części szyjnej kręgosłupa Relationship between temporomandibular
Bardziej szczegółowoKrzysztof Błecha Specjalistyczny gabinet lekarski rehabilitacji i chorób wewnętrznych w Żywcu.
Krzysztof Błecha Specjalistyczny gabinet lekarski rehabilitacji i chorób wewnętrznych w Żywcu. Dyslordoza szyjna a zaburzenia neurowegetatywne Dyslordoza of neck and neurovegetative disorders Słowa kluczowe:
Bardziej szczegółowoSzanowny Pan Aleksander Sopliński Podsekretarz Stanu Ministerstwo Zdrowia w Warszawie
KONSULTANT KRAJOWY W DZIEDZINIE PROTETYKI STOMATOLOGICZNEJ Instytut Stomatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego 31-155 Kraków, ul. Montelupich 4, tel./fax 012/424-54-24, mail: sekretariat@uks.com.pl Kraków,
Bardziej szczegółowoImplantoprotetyka STOMATOLOGIA KLINICZNA
- - - - - Ryc. 5a, b. Modyfikacje schematów bezzębnego układu stomatognatycznego: a.- prosta postać patofizjologii, b.- złożona postać patofizjologii. Zgodnie z diagnozą badaną grupę pacjentów podzielono
Bardziej szczegółowoPremature loss of milk teeth by preschool children
Premature loss of milk teeth by preschool children Przedwczesna utrata zębów mlecznych u dzieci przedszkolnych Ewa Ogłodek, Danuta Moś stres maxeve@ caries of deciduous teeth in children is an important
Bardziej szczegółowoLeczenie protetyczne pacjentki z hipodoncją. Opis przypadku
PROTET. STOMATOL., 2006, LVI, 4, 295-299 Leczenie protetyczne pacjentki z hipodoncją. Opis przypadku Prosthetic treatment of the patient with hipodontia. A case report Jacek Kasperski 1, Przemysław Rosak
Bardziej szczegółowoOcena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Bardziej szczegółowoOcena rozkładu kontaktów okluzyjnych u pacjentów z pojedynczymi brakami uzębienia doniesienie wstępne
Ocena rozkładu kontaktów okluzyjnych u pacjentów z pojedynczymi brakami uzębienia doniesienie wstępne Evaluation of occlusal contacts in patients with single tooth loss preliminary report Katedra Protetyki
Bardziej szczegółowoWspółistnienie dysfunkcji narządu żucia i stanów depresyjnych na podstawie badania pacjentów Uniwersyteckiej Kliniki Stomatologicznej w Krakowie
J Stoma 2011, 64, 12: 1017-1025 2011 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Co-existence of dysfunction of the stomatognathic system and incidences of depressive conditions based on examination
Bardziej szczegółowoNiech on te leki odstawi na rok albo napisze, że mogę wszczepić implant na styku stomatologii, reumatologii i metabolizmu kości
Niech on te leki odstawi na rok albo napisze, że mogę wszczepić implant na styku stomatologii, reumatologii i metabolizmu kości Mariusz Korkosz Zakład Reumatologii i Balneologii UJ CM Oddział Reumatologii
Bardziej szczegółowoCHOROBA PRÓCHNICOWA U DZIECI W WIEKU 0-5 LAT W POLSCE I NA ŚWIECIE.
CHOROBA PRÓCHNICOWA U DZIECI W WIEKU 0-5 LAT W POLSCE I NA ŚWIECIE Próchnica zębów o przewlekła, bakteryjna, wieloczynnikowa choroba zakaźna, która aktualnie pozostaje najczęstszym schorzeniem wieku dziecięcego,
Bardziej szczegółowoZachorowalność na próchnicę dzieci łódzkich w wieku przedszkolnym zakwalifikowanych do zabiegów profilaktyki fluorkowej
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 5 Zachorowalność na próchnicę dzieci łódzkich w wieku przedszkolnym zakwalifikowanych do zabiegów profilaktyki fluorkowej Incidence of caries in preschool children living in
Bardziej szczegółowoStan pierwszych zębów trzonowych stałych studentów medycyny i stomatologii Akademii Medycznej w Białymstoku
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 11 Stan pierwszych zębów trzonowych stałych studentów medycyny i stomatologii Akademii Medycznej w Białymstoku The dental status of permanent first molars in students of Dental
Bardziej szczegółowoZastosowanie aparatu Arcus digma w diagnostyce i leczeniu bólowej postaci dysfunkcji narządu żucia opis przypadków*
PROTET. STOMATOL., 2007, LVII, 6, 419-424 Zastosowanie aparatu Arcus digma w diagnostyce i leczeniu bólowej postaci dysfunkcji narządu żucia opis przypadków* Application of the Arcus digma system in the
Bardziej szczegółowoRok akademicki 2015/2016. Dr hab. n. med. Prof.UR Bogumił Lewandowski
Rok akademicki 05/06 () Nazwa Propedeutyka stomatologiczna w pracy położnej () Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego przedmiot Katedra: Położnictwa (3) Kod - (4) Studia
Bardziej szczegółowoUniwersytet Jagielloński Collegium Medicum Wydział Lekarski. Jolanta Loster
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum Wydział Lekarski Jolanta Loster Ocena postępowania diagnostyczno leczniczego w dysfunkcji układu stomatognatycznego na podstawie materiału klinicznego Uniwersyteckiej
Bardziej szczegółowoOcena powtarzalności pozycji referencyjnej dla instrumentalnej analizy czynności stawów skroniowo-żuchwowych
PROTET. STOMATOL., 2011, LXI, 3, 189-195 Ocena powtarzalności pozycji referencyjnej dla instrumentalnej analizy czynności stawów skroniowo-żuchwowych Evaluation of the reference position repeatability
Bardziej szczegółowoWady zgryzu i potrzeby leczenia ortodontycznego u dzieci z upośledzeniem umysłowym*
Czas. Stomat., 2006, LIX, 1 Wady zgryzu i potrzeby leczenia ortodontycznego u dzieci z upośledzeniem umysłowym* Malocclusion and orthodontic treatment needs of children with mental retardation Grażyna
Bardziej szczegółowoOcena leczenia z zastosowaniem indywidualnej relaksacyjnej szyny zgryzowej u osób z objawami bólu mięśniowo-powięziowego
PROTET. STOMATOL., 2014, LXIV, 6, 406-416 www.prot.stomat.net Ocena leczenia z zastosowaniem indywidualnej relaksacyjnej szyny zgryzowej u osób z objawami bólu mięśniowo-powięziowego Assessment of individual
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do Zarządzenia nr 63/2007/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 20 września 2007 r.
OPIS PROGRAMU ORTODONTYCZNEJ OPIEKI NAD DZIEĆMI Z WRODZONYMI WADAMI CZĘŚCI TWARZOWEJ CZASZKI Warszawa, 2007 rok 1 1. Uzasadnienie celowości wdrożenia programu Opis problemu Częstość występowania rozszczepów
Bardziej szczegółowoPostępowanie kliniczne i laboratoryjne w wykonawstwie stabilizacyjnej szyny zwarciowej
Postępowanie kliniczne i laboratoryjne w wykonawstwie stabilizacyjnej szyny zwarciowej Clinical and laboratory procedures in occlusal stabilization splint fabrication Zakład Materiałoznawstwa Stomatologicznego,
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoORIGINAL PAPERS. Abstract. Streszczenie. Department of Prosthodontics, Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław, Poland
ORIGINAL PAPERS Dent. Med. Probl. 2007, 44, 1, 55 59 ISSN 1644 387X Copyright by Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław and Polish Stomatological Association HALINA PANEK, DANUTA NOWAKOWSKA,
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004 Katedra Pielęgniarstwa Klinicznego Wydziału Zdrowia Publicznego AM we Wrocławiu MARTA ARENDARCZYK, EWA
Bardziej szczegółowoZJAWISKA AKUSTYCZNE STAWÓW SKRONIOWO-ŻUCHWOWYCH U DZIECI WYSTĘPUJĄCE W RÓŻNYCH WADACH ROZWOJOWYCH
Ann. Acad. Med. Gedan., 2005, 35, 109 117 ADAM ZEDLER 1, JÓZEF ZIENKIEWICZ 2, MACIEJ DIJAKIEWICZ 1, VIOLETTA SZYCIK 1, WOJCIECH KIEWLICZ 1 ZJAWISKA AKUSTYCZNE STAWÓW SKRONIOWO-ŻUCHWOWYCH U DZIECI WYSTĘPUJĄCE
Bardziej szczegółowoSkuteczność lecznicza stabilizacyjnych szyn zgryzowych
PROTET. STOMATOL., 2007, LVII, 6, 397-407 Skuteczność lecznicza stabilizacyjnych szyn zgryzowych The effectiveness of occlusal stabilization splints in the prosthetic treatment Jolanta Kostrzewa-Janicka,
Bardziej szczegółowodr hab. n. med. Mieszko Więckiewicz
dr hab. n. med. Mieszko Więckiewicz Kierownik Katedry i Zakładu Stomatologii Doświadczalnej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu 44 Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Bardziej szczegółowoPROGRAM SYMPOZJUM SEKCJI CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ PTS KRAKÓW, 18 VI 2011
Godz. PROGRAM SYMPOZJUM SEKCJI CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ PTS KRAKÓW, 18 VI 2011 9.00 Otwarcie - Dr med. Maria Panaś - Prezes Sekcji Chirurgii Stomatologicznej PTS 9.05 Dr hab. med. Bartłomiej W. Loster
Bardziej szczegółowoWystępowanie parafunkcji narządu żucia u młodocianych* Prevalence of Parafunctions of the Masticatory System in Adolescents
PRACE ORYGINALNE Dent. Med. Probl. 5, 42, 1, 95 11 ISSN 1644 387X MAŁGORZATA MANKIEWICZ, HALINA PANEK Występowanie parafunkcji narządu żucia u młodocianych* Prevalence of Parafunctions of the Masticatory
Bardziej szczegółowoCzynniki psychologiczne a parafunkcje narządu żucia
Milena Marczak 1, Marcin Berger 2, Michał Ginszt 3 Czynniki psychologiczne a parafunkcje narządu żucia 1. Wstęp Układ ruchowy narządu żucia definiowany jest jako jednostka o charakterze morfologiczno-czynnościowym,
Bardziej szczegółowoZachorowalność na próchnicę zębów dzieci 12-letnich w województwie łódzkim w latach 1978-2003*
Czas. Stomat., 2006, LIX, 1 Zachorowalność na próchnicę zębów dzieci 12-letnich w województwie łódzkim w latach 1978-2003* Prevalence of caries in 12-year-old children in the region of Łódź between 1978-2003
Bardziej szczegółowoPrzegląd stosowanych szyn zgryzowych w leczeniu zaburzeń czynnościowych układu stomatognatycznego na podstawie piśmiennictwa
Przegląd stosowanych szyn zgryzowych w leczeniu zaburzeń czynnościowych układu stomatognatycznego na podstawie piśmiennictwa Overview of occlusal splints used in the treatment of temporomandibular disorders
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia29 kwietnia 2011 r. Załącznik nr 1 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Bardziej szczegółowoStawy skroniowo-żuchwowe podstawą funkcjonowania narządu żucia
www.prot.stomat.net PROTET. STOMATOL., 2012, LXII, 5, 382-389 Stawy skroniowo-żuchwowe podstawą funkcjonowania narządu żucia The temporomandibular joint: the foundation of the masticatory system John C.
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoZespołowe leczenie ortodontyczno-chirurgiczno-protetyczne dorosłego pacjenta z hipodoncją opis przypadku
_estetyka Zespołowe leczenie ortodontyczno-chirurgiczno-protetyczne dorosłego pacjenta z hipodoncją opis przypadku Interdisciplinar management of adult patient with hipodontia a case report Autorzy_ Maciej
Bardziej szczegółowoTURNUS SZKOLENIOWO-LECZNICZY DLA STOMATOLOGÓW, ORTODONTÓW, PROTETYKÓW
TURNUS SZKOLENIOWO-LECZNICZY DLA STOMATOLOGÓW, ORTODONTÓW, PROTETYKÓW Program części szkoleniowej Terapia zaburzeń czynności systemu żuchwowo-gnykowo-czaszkowego System żuchwowo-gnykowo-czaszkowy (sżgc)
Bardziej szczegółowoZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY U DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Opracowanie
Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej oraz ze środków Ministerstwa Zdrowia ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA
Bardziej szczegółowoOcena efektywności sonoforezy w leczeniu zaburzeń czynnościowych układu ruchowego narządu żucia*
PROTET. STOMATOL., 2011, LXI, 2, 91-97 Ocena efektywności sonoforezy w leczeniu zaburzeń czynnościowych układu ruchowego narządu żucia* The evaluation of efficacy of sonophoresis in the treatment of temporo-mandibular
Bardziej szczegółowoPOLISH HYPERBARIC RESEARCH 2(55)2016 Journal of Polish Hyperbaric Medicine and Technology Society STRESZCZENIE
POLISH HYPERBARIC RESEARCH 2(55)2016 USTNIK NURKOWY A DOLEGLIWOŚCI STAWÓW SKRONIOWO-ŻUCHWOWYCH. BADANIA WSTĘPNE Karolina Walczyńska Dragon 1), Janina Walczyńska 1), Piotr Siermontowski 2) 1) Gabinet stomatologiczny
Bardziej szczegółowoWydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku
Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Klinika Rehabilitacji Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku z Ośrodkiem Wczesnej Pomocy Dzieciom Upośledzonym "Dać Szansę" ul. Waszyngtona
Bardziej szczegółowo, Urszula Kaczmarek. Ocena stanu narządu żucia pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym
prace oryginalne Dent. Med. Probl. 2012, 49, 3, 358 362 ISSN 1644-387X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Katarzyna Jankowska A C, E, F A, D F, Urszula Kaczmarek Ocena stanu
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoMożliwości adaptacyjne pacjentów do protez całkowitych opis przypadku
PROT. STOM., 2006, LVI, 1 Możliwości adaptacyjne pacjentów do protez całkowitych opis przypadku Patients abilities of adaptation to complete dentures. Description of a case Włodzimierz Kozłowski, Joanna
Bardziej szczegółowoWystępowanie objawów depresyjnych u osób w wieku podeszłym i ich wpływ na adaptację do uzupełnień protetycznych*
PROTET. STOMATOL., 2009, LIX, 4, 236-241 Występowanie objawów depresyjnych u osób w wieku podeszłym i ich wpływ na adaptację do uzupełnień protetycznych* The prevalence of depressive symptoms in elderly
Bardziej szczegółowoAneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoWpływ obecności wad zgryzu, leczenia ortodontycznego oraz zaburzeń okluzji na dysfunkcje stawów skroniowo-żuchwowych przegląd piśmiennictwa
Arleta Głowacka 1, Zina Nutheer Mustafa 2, Ewa Żak 2, Paulina Lewicka 2, Katarzyna Mehr 3 Wpływ obecności wad zgryzu, leczenia ortodontycznego oraz zaburzeń okluzji na dysfunkcje stawów skroniowo-żuchwowych
Bardziej szczegółowoPRESSPACK. Dr B A R O N. Dr Baron Centrum Stomatologii Estetycznej ul. Kościuszki 30/2, 45-062 Opole tel.: 77 453 65 90 mail: rejestracja@drbaron.
Dr B A R O N CENTRUM ST OMA T O L OGII ESTET Y CZN E J PRESSPACK Dr Baron Centrum Stomatologii Estetycznej ul. Kościuszki 30/2, 45-062 Opole tel.: 77 453 65 90 mail: rejestracja@drbaron.pl www.drbaron.pl
Bardziej szczegółowoSYGNAŁY AKUSTYCZNE STAWÓW SKRONIOWO-ŻUCHWOWYCH WYSTĘPUJĄCE U DZIECI Z WADAMI ZGRYZU W POSZCZEGÓLNYCH FAZACH RUCHU ŻUCHWY
Ann. Acad. Med. Gedan., 2006, 36, 225 232 ADAM ZEDLER 1, JÓZEF ZIENKIEWICZ 2, MACIEJ DIJAKIEWICZ 1, VIOLETTA SZYCIK 1, BOŻENA SOROKA-LETKIEWICZ 1, JOANNA DIJAKIEWICZ 3 SYGNAŁY AKUSTYCZNE STAWÓW SKRONIOWO-ŻUCHWOWYCH
Bardziej szczegółowoRycina 1: Kryteria diagnostyczne przetrwałego zębowo dziąsłowego zespołu bólowego (PDAP) PDAP
Przetrwały zębowo dziąsłowy zespół bólowy ( ang. Persistent Dento-Alveolar Pain Disorder, PDAP) Definicja Specjaliści z zakresu stomatologii są zgodni, że powinno się wyróżnić jednostkę kliniczną, która
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO. ORAL HEALTH PROBLEMS OF YEAR-OLD INHABITANTS of THE LODZ REGION
PRZEGL EPIDEMIOL 212; 66: 133-138 Zdrowie publiczne Aleksandra Hilt, Ewa Rybarczyk-Townsend, Beata Lubowiedzka-Gontarek, Magdalena Wochna-Sobańska PROBLEMY ZDROWOTNE JAMY USTNEJ 35-44-LETNICH MIESZKAŃCÓW
Bardziej szczegółowoszczęki, objawy i sposoby Natalia Zając
Etiologia wybranych grup rozszczepów szczęki, objawy i sposoby ich zespołowego leczenia. Natalia Zając Promotor: dr n. med., prof. Vaclav Bednar Wstęp Wśród wad rozwojowych występujących u noworodków w
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - www.prot.stomat.net PROTET. STOMATOL., 2012, LXII, 5, 382-389 Streszczenie Jeszcze 40 lat temu tzw. zespół stawowy stawów skroniowo-żuchwowych był schorzeniem o nieznanej etiologii. Obecnie zaburzenia
Bardziej szczegółowoWystępowanie wad zgryzu u 8 i 9-letnich dzieci z terenu Gdyni
Czas. Stomatol., 2007, LX, 3, 195-201 2007 Polish Dental Association http://www.czas.stomat.net Występowanie wad zgryzu u 8 i 9-letnich dzieci z terenu Gdyni The incidence of malocclusion in eight- and
Bardziej szczegółowoPoradnie dentystyczne. Poradnie Dentystyczne. Telefon do rejestracji: 22 42-91-241. Ortodoncja - informacja 22 i zapisy: 42-91-294 1 / 14
Poradnie Dentystyczne Telefon do rejestracji: 22 42-91-241 Ortodoncja - informacja 22 i zapisy: 42-91-294 1 / 14 Kierownik Poradni Dentystycznych lek. dent. Włodzimierz Rudnicki specjalista protetyki Stomatologia
Bardziej szczegółowoObrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych
Lekarz Daria Dziechcińska-Połetek Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Dr hab. n. med. Ewa Kluczewska, prof. nadzw.
Bardziej szczegółowoEtiologia i epidemiologia dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia
92 Hygeia Public Health 2019, 54(2): 92-96 Etiologia i epidemiologia dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia Etiology and epidemiology of temporomandibular disorders Justyna Oleszek-Listopad 1/, Bożena
Bardziej szczegółowoProgram naukowy. Hotel Mercure Warszawa Centrum Warszawa, ul. Złota 48/54
Program naukowy wersja z dnia 5 marca 2018 Organizatorzy zastrzegają prawo do nanoszenia zmian w programie naukowym Hotel Mercure Warszawa Centrum 00-120 Warszawa, ul. Złota 48/54 Piątek, 13 kwietnia 2018
Bardziej szczegółowoWYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2014 r. (poz. ) Załącznik nr 1 WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH REALIZOWANYCH W WARUNKACH STACJONARNYCH PSYCHIATRYCZNYCH ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Lp.
Bardziej szczegółowo