Kup książkę Poleć książkę Oceń książkę. Księgarnia internetowa Lubię to!» Nasza społeczność

Transkrypt

1

2 Oceń książkę Księgarnia internetowa Lubię to!» Nasza społeczność

3 Spis tre ci Wst p 9 Cz I. Obligacje 11 Rozdzia 1. Co to jest obligacja? 13 Definicja obligacji 13 Poj cia zwi zane z obligacjami 14 Obligacje detaliczne i hurtowe 15 Dystrybucja obligacji 17 Kalendarz emisyjny 17 Prospekt informacyjny 18 List emisyjny 19 Rolowanie obligacji 20 Podatek od zysków kapita owych 20 Rozdzia 2. Rodzaje obligacji 23 Podzia pod wzgl dem emitenta 23 Obligacje skarbowe 23 Obligacje komunalne 24 Obligacje korporacyjne 25 Podzia pod wzgl dem oprocentowania 26 O sta ym oprocentowaniu 26 O zmiennym oprocentowaniu 27 Indeksowane 28 Zerokuponowe 29 Inaczej naliczane oprocentowanie 30

4 CATALYST. ODKRYJ RYNEK OBLIGACJI Obligacje zabezpieczone i niezabezpieczone 32 Obligacje zamienne na akcje 34 Wyp ata odsetek 35 Rozdzia 3. Cechy inwestycji w obligacje 39 Wielko inwestowanego kapita u 39 Czas trwania inwestycji 39 Osi gane stopy zwrotu 40 Ryzyko inwestycyjne 40 Wp yw inflacji 42 Wp yw wysoko ci stóp procentowych 43 P ynno inwestycji 43 Koszty obs ugi inwestycji 44 Niezb dna wiedza i do wiadczenie 44 Wk ad pracy i czasu 45 Rozdzia 4. Wady i zalety obligacji 47 Porównanie obligacji i akcji 47 Porównanie obligacji i lokaty bankowej 48 Bezsporne zalety 49 Oczywiste wady 50 Cz II. Rynek Catalyst 51 Rozdzia 5. Charakterystyka rynku Catalyst 53 Trzy lata istnienia rynku 53 Harmonogram sesji 54 Standard obligacji 57 Rodzaje zlece 58 Zasady obrotu 61 Rozdzia 6. Notowane walory 63 Obligacje Skarbu Pa stwa 63 Obligacje komunalne 64 Obligacje spó dzielcze 65 Obligacje korporacyjne 67 Listy zastawne 68 6

5 Spis treści Rozdzia 7. Kupno i sprzeda obligacji 71 Arkusz zlece 71 Kurs obligacji a cena, jak p acimy 73 Tabele odsetkowe 74 Strategie inwestycyjne 75 Rozdzia 8. Autoryzacja obligacji 77 Autoryzacja przez Catalyst 77 Ratingi emitentów 78 Ratingi serii obligacji 80 Rozdzia 9. Obligacje spó ek publicznych i niepublicznych 81 Obligacje spó ek notowanych na rynku regulowanym 81 Obligacje spó ek notowanych na New Connect 82 Obligacje niepubliczne 83 Rozdzia 10. Ryzyko inwestycji w obligacje korporacyjne 85 Ryzyko kredytowe 85 Ryzyko p ynno ci 87 Rozdzia 11. Obowi zki informacyjne emitentów 89 Obowi zki informacyjne spó ek publicznych 89 Obowi zki informacyjne emitentów obligacji 91 Rozdzia 12. Podstawowe informacje dla emitentów 95 Metody emisji obligacji 95 Oferta publiczna lub prywatna 97 Zabezpieczenie obligatariuszy 97 Koszty emisji obligacji 98 Rozdzia 13. Catalyst Bond Congress 101 Cz III. Inne mo liwo ci obligacji 103 Rozdzia 14. Obligacje denominowane w walutach obcych 105 Euroobligacje 105 Ryzyko kursowe 106 Ratingi 107 Oszcz dno ci podatkowe 107 7

6 CATALYST. ODKRYJ RYNEK OBLIGACJI Rozdzia 15. Fundusze obligacji 109 Oferta Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych 109 Rozdzia 16. Inwestycje emerytalne 113 Konto IKE-obligacje 113 Konto IKZE-obligacje 115 Samodzielne inwestycje emerytalne 117 Zako czenie 121 Wykaz stron WWW po wi conych obligacjom 123 8

7 Rozdzia 3. Cechy inwestycji w obligacje Wielko inwestowanego kapita u W przypadku obligacji nie ma praktycznie ogranicze, je li chodzi o maksymaln kwot inwestycji. Emisje obligacji skarbowych s tak du e, e ka dy inwestor otrzyma tyle obligacji, ile potrzebuje. Natomiast jest ograniczenie, je li chodzi o minimaln inwestowan kwot. Jest ni cena emisyjna jednej obligacji, przewa nie równa cenie nominalnej o warto ci 100 z. Nie stosuje si w praktyce ni szych cen nominalnych, natomiast mo na spotka wy sze. Czas trwania inwestycji Obligacje traktowane s przez emitentów jako wieloletni instrument finansowy. W praktyce nie stosuje si obligacji o krótszym terminie zapadalno ci ni jeden rok. Dla krótszych okresów Skarb Pa stwa przewidzia bony skarbowe. Jednak, jak ju wiemy, nie musimy trzyma obligacji do dnia wykupu. Obligacje oszcz dno ciowe zawsze mo emy przed o y do wcze niejszego wykupu. Równie obligacje rynkowe mo na sprzeda ka dego dnia na gie dzie. Nale y tylko pami ta, e wcze niejsza sprzeda obligacji mo e wi za si z cz - ciow utrat ju osi gni tego zysku.

8 CATALYST. ODKRYJ RYNEK OBLIGACJI Dobrze jest, gdy termin wykupu obligacji dopasujemy do naszych planów yciowych. Osoba gromadz ca kapita na kupno mieszkania czy te samochodu mo e kupi obligacje o odpowiednio d ugim terminie oraz z kapitalizacj odsetek, co dodatkowo powi kszy jej zysk. Osi gane stopy zwrotu Obligacje s traktowane jako bezpieczne instrumenty finansowe i z tego powodu osi gane stopy zwrotu nie s zbyt du e. Najmniejsze stopy zwrotu otrzymamy w przypadku obligacji skarbowych, szczególnie oszcz dno ciowych sta oprocentowych. Bez uwzgl dnienia inflacji obligacje skarbowe mog da od 4% do 6% zysku rocznie. Uwzgl dniaj c inflacj na poziomie 3%, otrzymamy roczny zysk z takich obligacji równy od 1% do 3%. W praktyce jest to wi c cz sto tylko przechowanie gotówki, a nie zarabianie. Lepsze efekty osi gniemy, decyduj c si na obligacje komunalne. Mo emy tu liczy na oprocentowanie od 5% do 8%. Jest to troch lepszy wynik ni przy obligacjach skarbowych przy praktycznie takim samym ryzyku. Pewnym utrudnieniem mo e by jednak dotarcie do emitenta obligacji. Najwy sze oprocentowanie oferuj emitenci korporacyjni. Jednak s to obligacje najwy szego ryzyka. W ich przypadku sprawdza si zasada, e tam, gdzie jest ono najwi ksze, emitenci oferuj najwy sze odsetki, aby zach ci inwestorów do kupna. Na obligacjach korporacyjnych mo na osi gn od 8% do 14% zysku rocznie. Zdarza y si przypadki obligacji oprocentowanych nawet na 17%. W tym przypadku wa niejsza jest jednak zdolno emitenta do wyp aty odsetek i wykupu obligacji ni sama wysoko oprocentowania. Ryzyko inwestycyjne Obligacje s uznawane za bezpieczne instrumenty finansowe. Jednak ta opinia nie zawsze jest prawdziwa. Wszystko zale y od tego, w jakie obligacje inwestujemy. Poniewa obligacje to zaci ganie d ugu 40

9 Cechy inwestycji w obligacje przez emitenta, który trzeba pó niej wykupi, podstawowe ryzyko zwane ryzykiem kredytowym wi e si z niedotrzymaniem warunków. Ryzyko kredytowe w zasadzie nie dotyczy obligacji skarbowych i komunalnych, poniewa ich wyp acalno, czyli zdolno do wykupu obligacji, jest gwarantowana przez pa stwo. Natomiast jest g ównym i realnym ryzykiem w przypadku obligacji korporacyjnych. Z tego powodu nie powinni my bra pod uwag tylko oferowanego oprocentowania, ale przede wszystkim kondycj fundamentaln spó ki oferuj cej obligacje. Lepiej, je li emitentem obligacji jest spó ka gie dowa, poniewa jako spó ka publiczna musi ona podawa do publicznej wiadomo ci informacje o wszelkich wa nych wydarzeniach, a tak e wyniki kwartalne, pó roczne i roczne w postaci raportów okresowych. Mamy wtedy bezpo redni dost p do wyników spó ki i mo emy samodzielnie oceni, czy b dzie ona w stanie wykupi obligacje, gdy nadejdzie termin wykupu. Lepiej te, gdy obligacje s notowane na rynku wtórnym, na przyk ad Catalyst, poniewa je li wyst pi zagro enie wykupu, mo emy je atwo sprzeda i wyj przedwcze nie z inwestycji z mniejszym zyskiem. W przypadku obligacji o sta ym oprocentowaniu i zerokuponowych pojawia si ryzyko stopy procentowej. Dotyczy to obligacji w obrocie na rynku wtórnym, gdy jej w a ciciel chce j sprzeda przed terminem wykupu, natomiast obligacja ma ju ustalone oprocentowanie. Wzrost stopy procentowej oznacza spadek ceny obligacji, natomiast spadek stopy wzrost jej ceny. Dlaczego tak si dzieje? Otó wy sza stopa procentowa oznacza oczekiwanie wy szego zysku z obligacji. Aby osi gn ten wy szy zysk przy niezmienionym oprocentowaniu, obligacje musz by kupione taniej, czyli ich cena spada. Z kolei obni ka stopy procentowej prowadzi do oczekiwania mniejszego zysku z obligacji, czyli wzrostu jej ceny. Zjawisko to nie dotyczy obligacji o zmiennym oprocentowaniu i indeksowanych, poniewa ich oprocentowanie uwzgl dnia zmiany stóp procentowych i inflacji. 41

10 CATALYST. ODKRYJ RYNEK OBLIGACJI Zale no ceny obligacji od stopy procentowej nie jest liniowa. Przy ni szych stopach cena zmienia si bardziej ni przy wy szych. Obligacje o d u szym terminie wykupu s bardziej nara one na zmiany stóp procentowych. Obydwa te czynniki wp ywaj na bie- cy kurs obligacji na rynku. Wp yw inflacji Wysoko stóp procentowych jest dostosowywana przez Rad Polityki Pieni nej (RPP) do bie cej i przewidywanej w przysz o ci inflacji. Wy sza inflacja oznacza wi c wy sze stopy procentowe i oczekiwanie wi kszego zysku z obligacji, aby zrekompensowa wp yw inflacji. W ten sposób powstaje zale no mi dzy inflacj a cenami obligacji na rynku wtórnym. Wzrost inflacji oznacza spadek cen obligacji notowanych na rynku wtórnym i odwrotnie spadek inflacji to wzrost cen obligacji. Na rynku pierwotnym nowe serie obligacji maj oprocentowanie dostosowywane do prognozowanej przysz ej inflacji. Aby zminimalizowa wp yw inflacji na zyski, wprowadzono obligacje o zmiennym oprocentowaniu i obligacje indeksowane. Obligacje o sta ym oprocentowaniu i zerokuponowe takiej ochrony nie maj. Wydawa oby si wi c, e kupno obligacji odpornych na zmiany inflacji jest dobrym rozwi zaniem. Jest tak, ale tylko wtedy, gdy bie ca inflacja jest niska i spodziewamy si jej wzrostu. Natomiast gdy bie ca inflacja jest wysoka i spodziewamy si jej spadku, lepsze s obligacje o sta ym oprocentowaniu. Spadek inflacji b dzie powodowa systematyczny wzrost rentowno ci takiej inwestycji, poniewa faktyczny zysk obligatariusza to ró nica mi dzy otrzymanymi odsetkami i spadkiem warto ci ca ego kapita u na skutek inflacji. 42

11 Cechy inwestycji w obligacje Wp yw wysoko ci stóp procentowych Poniewa stopy procentowe zmieniaj si podobnie jak inflacja, mo na przyj, e ich wp yw jest analogiczny jak wp yw inflacji. Jednak zmiany stóp procentowych nie pokrywaj si dok adnie ze zmianami inflacji. Stopy procentowe s przewa nie wi ksze ni inflacja. Dzieje si tak, poniewa banki yj z inflacji i zale y im, aby by a ona jak najwi ksza. Z kolei RPP dzia a na korzy banków chocia by z tego powodu, e jej przewodnicz cym jest prezes Narodowego Banku Polskiego (NBP). Mo e to stwierdzenie oburzy niektórych czytelników, jednak je li uwa nie prze ledzimy prognozy NBP odno nie do inflacji, to oka e si, e s one przewa nie zawy- one. Wiemy te, e ka da podwy ka stóp jest szybko wprowadzana jako podwy ka oprocentowania kredytów, natomiast bardzo powoli jako podwy ka oprocentowania depozytów. Przy wy szych stopach procentowych banki po prostu zarabiaj wi cej. P ynno inwestycji Inwestycje w obligacje s z natury inwestycjami o niskiej p ynno ci. Wi kszo kupuj cych ma zamiar trzyma obligacje a do terminu wykupu. Oznacza to, e zarówno poda, jak i popyt na rynku wtórnym s niewielkie. Powoduje to spor ró nic mi dzy cenami kupna i cenami sprzeda y, co dodatkowo utrudnia zawieranie transakcji. Z tego powodu nale y bra pod uwag fakt, e szybkie wyj cie z inwestycji w obligacje mo e wi za si z cz ciow utrat zysku. Obligacje oszcz dno ciowe, które nie s notowane na rynku wtórnym, mo na przed o y do wcze niejszego wykupu. Nie traci si wtedy na ju uzyskanych odsetkach, jednak same formalno ci mog potrwa kilka dni. 43

12 CATALYST. ODKRYJ RYNEK OBLIGACJI Koszty obs ugi inwestycji Inwestycja w obligacje na rynku pierwotnym nie wi e si z adnymi kosztami. Obligacje kupuje si po cenie emisyjnej równej cenie nominalnej (z wyj tkiem obligacji zerokuponowych) i nie wi si z tym adne dodatkowe koszty. Pewne koszty pojawiaj si przy obrocie obligacjami na rynku wtórnym. Za o enie rachunku w biurze maklerskim przewa nie jest bezp atne, ale jego prowadzenie ju nie. W zale no ci od biura maklerskiego jest to koszt od 30 z do 50 z rocznie. Nast pny koszt to prowizja od zawartej transakcji. Prowizja od kupna czy te sprzeda y obligacji jest ni sza ni w przypadku akcji i wynosi przewa nie 0,19% warto ci transakcji. Liczona jest od ka dej transakcji, czyli zarówno przy kupnie, jak i przy sprzeda y. Jako dodatkowy koszt mo emy te uwzgl dni skutki ma ej p ynno ci na rynku wtórnym, co oznacza wy sz cen kupna i ni sz sprzeda y obligacji od jej rzeczywistej bie cej warto ci. Niezb dna wiedza i do wiadczenie Inwestowanie w obligacje skarbowe czy te komunalne nie jest trudne. Kupno obligacji na rynku pierwotnym nie wymaga praktycznie adnego do wiadczenia. Wystarczy zapozna si z listem emisyjnym, aby zorientowa si w wysoko ci i sposobie naliczania oraz wyp aty odsetek. Schody zaczynaj si dopiero przy kupnie obligacji korporacyjnych, zw aszcza na rynku wtórnym. Wynika to z wi kszego ryzyka inwestycyjnego. Aby móc je oceni, trzeba umie analizowa wyniki okresowe spó ek oraz bie ce informacje. Dodatkowo wskazana jest analiza bran owa i makroekonomiczna, aby oceni, czy emitent b dzie mia w przysz o ci rodki na wykup obligacji i zap at odsetek. Do tego potrzebna jest jeszcze chocia podstawowa znajomo rynku gie dowego, aby wiedzie, jak sk ada si zlecenia i zawiera transakcje. 44

13 Cechy inwestycji w obligacje Jednak wiedza ta si op aca. Posiadaj c j, mo emy inwestowa w obligacje bardziej ryzykowne, ale za to wy ej oprocentowane. Mo- emy te budowa zdywersyfikowane portfele obligacji o ró nym stopniu ryzyka. Poza tym wiedza ta pozwala nam ledzi kondycj spó ek i w por sprzeda obligacje tych, których kondycja si pogarsza. Wk ad pracy i czasu Wk ad pracy i czasu mo emy traktowa jako pewien koszt naszej inwestycji. W przypadku obligacji oszcz dno ciowych koszt ten jest znikomy. Po dokonaniu kupna obligacji przypomnimy sobie o nich tylko w terminach wyp aty odsetek. Inaczej wygl da sprawa w przypadku obligacji rynkowych, szczególnie korporacyjnych. Wymagany jest tu pewien poziom wiedzy i do wiadczenia. A osi gni cie go wi e si z po wi ceniem na to czasu i poniesieniem pewnych wydatków. Nie ka dy potrafi analizowa wyniki spó ek. Samo patrzenie na wynik netto osi gni ty w danym okresie nie przedstawia pe nego obrazu spó ki. Wa ne jest na przyk ad du e krótkoterminowe zad u enie spó ki wynik e z nadmiernych inwestycji. Niejedna ju spó ka zbankrutowa a na skutek przeinwestowania i utraty p ynno ci finansowej. Z kolei ledzenie rynku, aby wybra najodpowiedniejszy moment kupna oraz sprzeda y, poch ania du o czasu. Na przyk ad na rynku wtórnym obligacje notowane s bez uwzgl dnienia naros ych bie cych odsetek. Ka dy inwestor musi umie policzy bie ce odsetki i uwzgl dni je w swoich transakcjach. Do tego dochodz jeszcze podatki od wyp aconych odsetek. Je li obligacje kupimy zaraz po terminie prawa do odsetek i sprzedamy przed kolejnym terminem prawa do odsetek, to podatek rozliczamy w rozliczeniu rocznym. Je li trzymamy je d u ej, to potr ci nam go biuro maklerskie przy najbli szej wyp acie odsetek. Podatek potr cany jest zawsze od ca ego kuponu od osób, które mia y obligacje w ustalonym terminie prawa do odsetek. Wszystkie te obliczenia wymagaj czasu i odpowiedniej wiedzy. 45

14 CATALYST. ODKRYJ RYNEK OBLIGACJI 46

15

16