Życie ( ) BEZPŁATNY Dwutygodnik

Transkrypt

1 REKLAMA nr 23 (146) 2014 ISSN N Życie O W E ( ) BEZPŁATNY Dwutygodnik NAKŁAD Olsztyna REKLAMA REKLAMA

2 N O W E 2 Nowe Życie Olsztyna nr 23 (146) 2014 REKLAMA Z olsztyna Hajże na łyżwy Lodowisko przy al. Piłsudskiego jest już czynne, bilety wstępu kosztują tyle samo, co w ubiegłym roku. Osoby, które posiadają Kartę Dużej Rodziny, mają 50% zniżki. Nowością jest możliwość kupienia biletów w automatach ustawionych przy wejściu na taflę. Wkrótce otwarte będą też lodowiska przy ul. Jeziołowicza i Jeziornej (CRS Ukiel). Ciepło dla Bartąga? MPEC Olsztyn zakończył budowę magistrali ciepłowniczej o średnicy 300 mm i długości 1300 m, prowadzącej w kierunku gminy Stawiguda. Umożliwi ona dostawę ciepła do nowo powstających budynków osiedla Bartąg, a od 2016 roku także wzmocnienie sieci ciepłowniczej budynków przy ul. Złotej i Srebrnej. Deweloperzy już zacierają ręce. Planetarium dobrze edukuje REKLAMA Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne zwyciężyło w międzynarodowym konkursie EDUinspiracje w kategorii Edukacja dorosłych. Nagroda przypadła za europejski projekt partnerski Unlocking The Universe (UTU), w którym uczestniczyli słuchacze Koła Astronomicznego Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz podopieczni Ośrodka Mieszkalno-Rehabilitacyjnego Polskiego Związku Niewidomych w Olsztynie. Pamiątką symbolizującą projekt UTU jest witraż, który zdobi okno obserwatorium astronomicznego. Wykonał go partner z Wielkiej Brytanii. Gratulujemy! Jarmark po raz szósty Po raz szósty od 11 do 14 grudnia olsztyńską starówkę wypełnią stragany ze świąteczną ofertą. Na Targu Rybnym znów pojawią się lodowe rzeźby, połykacze ognia, kolędnicy, zabytkowa karuzela wenecka i pachnące przysmaki, czyli atrakcje VI Warmińskiego Jarmarku Świątecznego. Będzie też wiele koncertów: m.in. Princess, Dancing Queen, De Farsh, Kapeli Jakubowej, Waleriana Ostrowskiego z zespołem oraz chóru Tęcza. Święty Mikołaj przyjedzie prosto z partnerskiego miasta Olsztyna Rovaniemi w Finlandii. Brakuje tu miejsca na pełny program, więc odsyłamy do plakatów i informacji także na naszej stronie internetowej: Nagroda dla Agaty Wilińskiej Dr Agata Wilińska została laureatką Nagrody Prezydenta Olsztyna im. Feliksa Nowowiejskiego w dziedzinie sztuk muzycznych. Otrzymała statuetkę i 5 tys. złotych. Laureatka jest absolwentką Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Fryderyka Chopina w Olsztynie (gdzie obecnie pracuje) i dyrygentury chóralnej na Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Jest też chórzystką i II dyrygentem Olsztyńskiego Chóru Kameralnego Collegium Musicum. Dyryguje także Olsztyńskim Chórem Collegium Baccalarum. Stworzyła i prowadzi Chór Dziewczęcy Cantabile z Olsztyna. Odbiera nagrody i wyróżnienia na konkursach w Polsce i na świecie. Od wielu lat sprawnie kieruje Olsztyńskim Towarzystwem Muzycznym. Gratulujemy, nagroda trafiła w wyjątkowo godne ręce. Bilety MPK z automatu Kolejny zwiastun nowoczesności zawitał do naszego miasta: na przystanku autobusowym przy ul. Szrajbera uruchomiono pierwszy biletomat. Bilet można kupić o dowolnej porze dnia i nocy, co dotychczas było niemożliwe (chyba że za pośrednictwem REKLAMA Życie specjalnej aplikacji telefonii komórkowej lub internetowej). Można płacić kartą płatniczą i gotówką (przyjmowane są wszystkie banknoty i monety powyżej 10 gr biletomaty wydają resztę). Instrukcja obsługi jest w dwóch językach: polskim i angielskim. Docelowo dojdzie jeszcze wersja niemiecka. Ale to nie koniec sensacji: wkrótce będą też biletomaty mobilne! Prąd z Tauronu Od kilku lat urząd miasta kupuje energię zbiorowo, uzyskując spore zniżki w opłatach. W 2015 r. po raz pierwszy prąd dostarczy nam TAURON Dystrybucja S.A. z Krakowa. Wśród 168 członków Grupy Urzędu Miasta Olsztyn (bo do miasta przyłączyły się gminy i instytucje z całego województwa) znalazło się wiele urzędów, szkół, biur, szpitali i firm oraz oświetlenie uliczne. Wspólnie zakupiono ponad 73 GWh energii elektrycznej. Przypomnijmy, że pierwszy grupowy zakup energii w Olsztynie, 30 GWh (dla 97 podmiotów), odbył się w 2010 r. Corocznie członkowie grupy oszczędzają ok. 10 mln zł. Tak trzymać! Plażówka pod dachem W Centrum Rekreacyjno-Sportowym Ukiel przy Wydawca: Agencja Reklamowo-Wydawnicza Olsztyna INNA PERSPEKTYWA Paweł Lik, redaktor naczelny: Leszek Lik bezplatne@zycieolsztyna.pl; redaktor wydania bezpłatnego: Paweł Lik, dziennikarze: Andrzej Zb. Brzozowski, Jacek Panas, Jerzy Pantak, Mirosław Rogalski, Mariusz Wadas; korekta: Irena Robak; fot. okładka: stock.chroma.pl Biuro promocji i reklamy: tel ; (r) materiał reklamowy lub powierzony, ar- archiwum redakcji. Redakcja nie odpowiada za treœæ i formê powierzonych materia³ów, zastrzega sobie prawo adiustacji powierzonych tekstów. Druk: Edytor Sp. z o.o. ul. Jodłowej 9a trwa budowa pierwszej w kraju całorocznej hali do siatkówki plażowej. Piasek będzie tam nawilżany i podgrzewany. Na piętrze znajdzie się niewielka widownia. Będą tam także wypożyczalnia sprzętu, siłowania, gabinet odnowy biologicznej oraz cztery korty do gry w squasha. Obok hali powstaną dwa boiska do gry w piłkę plażową. Hmm, a może by tak zadaszyć jeszcze jakąś zatoczkę i zorganizować zimowe regaty kajakowe? Piętrowy most Most św. Jakuba na Łynie, w ciągu ulic Szrajbera i Pieniężnego, wzbogacił się o kładkę dla pieszych. Kładkę położono od strony parku Centralnego nad normalnym przejściem dla pieszych, które zostało zamknięte rok temu, bo kamienna balustrada groziła zawaleniem. Stalowo-drewniana konstrukcja za 99 tys. złotych przetrwa pewnie niejeden sezon i niejedną dyskusję o przebudowie zabytkowego mostu, bo prowizorki to nasza specjalność. A ta, w postaci piętrowego mostu, będzie wyjątkowa. Kolędowania czar W Kamienicy Naujacka, siedzibie MOK w Olsztynie, w piątek, 5 grudnia o godz. 10, rozpocznie się Kolędowania Czar, czyli przedświąteczny konkurs kultywujący tradycję świąt Bożego Narodzenia, a przy okazji promujący utalentowane dzieci. Warto posłuchać. Przedłużone karty Ważność kart parkingowych dla niepełnosprawnych, która miała wygasnąć 30 listopada tego roku, została przedłużona do 30 czerwca 2015 r. Kartę parkingową może uzyskać (odpłatnie) osoba posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności, wydane przez właściwy Zespół do Spraw Nakład Orzekania o Niepełnosprawności. Zainteresowani olsztynianie powinni więc kontaktować się z Miejskim Zespołem ds. Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej Osób Niepełnosprawnych przy ul. Prostej 23a (Stare Miasto). Kontakt: tel./ faks 89/ , 89/ , kontakt@oion.pl. Dotacje na zabytki Miasto udziela dotacji na prace konserwatorskie lub remont obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Właściciele lub użytkownicy takich budynków mogą do 15 grudnia składać wnioski (wg specjalnego wzoru) w kancelarii urzędu miasta lub Biurze Miejskiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie. Dotacje udzielane są na prace, które będą zakończone przed 10 grudnia 2015 r. Olsztyn znów wypięknieje. O trzcinę Kortowa Instytut Filologii Polskiej UWM ogłosił czwartą edycję uczniowskiego konkursu literackiego O trzcinę Kortowa. Trzeba przysłać 3 wiersze, w 4 egzemplarzach ( e odpadają). Oczywiście należy podać szczegółowe informacje o autorze. Termin upływa 25 stycznia 2015 r. Adres: Instytut Filologii Polskiej Wydział Humanistyczny UWM, ul. Kurta Obitza 1, Olsztyn, z dopiskiem na kopercie O trzcinę Kortowa. Bezpieczny Olsztyn nowa wersja Można pobrać aktualną wersję mobilnej aplikacji Bezpieczny Olsztyn, która służy do zgłaszania dyżurnemu miasta niepokojących zdarzeń w mieście za pomocą telefonu komórkowego lub smartfona. Jest to część portalu bezpieczny.olsztyn.eu. Prezentowane są na nim aktualne dane o sytuacjach kryzysowych i utrudnieniach oraz przewidywanych zmianach sytuacji w mieście i powiecie olsztyńskim, co ułatwia szybkie podejmowanie decyzji wymagających interwencji. Służby ratownicze (także sezonowi ratownicy PCK i WOPR) mają sprzęt, który zapewnia pełną koordynację działań z Centrum Zarządzania Kryzysowego w Olsztynie. Wybrał i skomentował JJP

3 Było pole, jest osiedle olsztyn Nowe Życie Olsztyna nr 23 (146) Nagórki minęło 35 lat Kto by pomyślał osiedle Nagórki ma 35 lat! Upamiętniono to wydarzenie wmurowaniem tablicy na bloku przy ul. Orłowicza 10. W uroczystości uczestniczyli mieszkańcy bloku oraz władze miasta i przedstawiciele rady osiedla, placówek kulturalnych i edukacyjnych. W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku władze postanowiły, że powstanie w tym rejonie osiedle dla 80 tysięcy mieszkańców. Na razie tylu nie ma, ale powoli zbliżamy się do tego powiedział Roman Przedwojski, prezes SM Jaroty, podkreślając wagę podjętej przed tyloma laty decyzji Obecnie osiedla związane z SM Jaroty stanowią większość zabudowy idącej w kierunku południowych okolic Olsztyna. Niegdyś ten teren wyglądał zupełnie inaczej. Było tu pole. Pasły się krowy, a mieszkańcy miasta przyjeżdżali zbierać pieczarki wspomina Władysław Katarzyński, znany dziennikarz i jeden z pierwszych mieszkańców bloku przy ul. Orłowicza 10. Owszem, jednocześnie budowano kilka innych bloków, lecz ten był pierwszy dodał Katarzyński. Od tamtego czasu minęło 35 lat. Dlatego spółdzielnia W środku jedna z najstarszych mieszkanek bloku Barbara Seferynowicz wraz z synami Grzegorzem i Andrzejem zdecydowała się na upamiętnienie tamtych wydarzeń. Postanowiono, że na bloku przy ul. Orłowicza zawiśnie pamiątkowa tablica. Na uroczyste odsłonięcie przybył prezydent miasta Piotr Grzymowicz, który powiedział: Stworzyliście tutaj swój wspaniały dom. Chciałbym, żeby po latach pozostał takim, jak go stworzyliście. Faktycznie był to pierwszy blok na osiedlu. Tutaj mieściły się przedszkole, urząd pocztowy, przychodnia lekarska, a także biuro spółdzielni. Niedługo później oddano do użytku kolejne bloki. Było to ponad 500 mieszkań. Jednak jego początki były trudne: Początkowo było dziwnie. Wszędzie głucho. Dopiero później zrobiło się normalnie, jak w mieście powiedział mieszkaniec bloku Leon Subocz. Na początku mieszkańcy bloku mieli wiele problemów. Z czasem zaczęli się integrować. Spróbowaliśmy stworzyć coś dla nas. Sprzątaliśmy okolice domu i staraliśmy się, żeby wyglądał jak najlepiej poinformował Leon Subocz. Jedna klatka schodowa była gotowa, druga w stanie surowym, a o windzie nie ma co wspominać dodał Katarzyński. Tablica upamiętniająca powstanie pierwszego bloku na Nagórkach została odsłonięta 23 listopada 2014 roku. IRON

4 4 Nowe Życie Olsztyna nr 23 (146) 2014 Zabawa dla dzieci w Uranii Już 5 grudnia czeka na najmłodszych mikołajkowa zabawa w olsztyńskiej hali Urania. Nie zabraknie animacji dla najmłodszych, konkursów z nagrodami oraz zajęć plastycznych. Zarówno wstęp, jak i wszystkie atrakcje będą gratis: nielimitowana wata cukrowa, popcorn, park rozrywki oraz wioska Mikołaja. Będzie oczywiście również sam Święty Mikołaj. Zabawę dopełni występ zespołu Dziecięce Niebo. W przerwach między atrakcjami dzieci będą zachęcane do udziału w konkursach policji, straży granicznej oraz służb miejskich. W końcu jak co roku zabawa odbywa się pod hasłem Zdrowe i bezpieczne święta. Warto łączyć przyjemne z pożytecznym. Rejestracja dawców szpiku olsztyn i okolice Podczas mikołajkowego piątku w Uranii będzie można zarejestrować się w bazie potencjalnych dawców szpiku. Pomocy potrzebują m.in. dwie osoby z Olsztyna: Krzysztof Leszczyński i Grzegorz Stankiewicz. Jedyną szansą na to, by mogli dalej żyć, jest przeszczep szpiku od dawcy niespokrewnionego. Rejestracja trwa kilka minut. Jest łatwiejsza i szybsza niż umycie zębów. Polega na wypełnieniu ankiety oraz pobraniu wymazu z buzi za pomocą specjalnego patyczka. Wymazy będą pobierać wolontariusze. Interesujące, że z pozoru zwyczajna inicjatywa społeczna przerodziła się w wydarzenie na skalę kraju. Wielotygodniowe działania dziesiątek osób, którym przyświecała jedna idea, aby znaleźć dawców dla Krzysztofa, Grzegorza i innych potrzebujących pomocy pacjentów, zaowocowały rejestracją ponad 3600 nowych dawców. Tym samym Dzień Dawcy w Olsztynie to największa akcja rejestracji potencjalnych dawców w historii Fundacji DKMS Polska. Każda zarejestrowana osoba to szansa na nowe życie dla osób chorych na białaczkę i inne choroby krwi, potrzebujących przeszczepienia od dawcy niespokrewnionego. By Olsztyn był kulturalny Rudy maluch, wierne serduszko Sibi to mały, rudy kundelek z długą, ładną sierścią i króciutkim ogonem. Przez jednych nazywany jest Sibi (od ogonka sterczącego jak antena), przez opiekuna Jazgotkiem, ponieważ bardzo nie lubi, gdy po spacerze musi wrócić do boksu. Ma około 6-7 lat. Jest pieskiem, który miał kiedyś dom, właścicieli i własny kąt. Niestety został porzucony, gdy właściciele zmienili miejsce zamieszkania i już im zawadzał, nie był potrzebny. Dokarmiali i dbali o niego dobrzy ludzie, dzięki temu pies nie stracił całkowitego zaufania do człowieka. Uwielbia wychodzić na spacery. Spuszczony ze smyczy nie ucieka, nie oddala się zbytnio, lecz zostaje w pobliżu. Jest bardzo fajnym psiakiem, gdy poświęci mu się odrobinę czasu, odwzajemni się wiernością. Nie pozwólmy mu spędzić zimy w budzie, w betonowym boksie. Psiak jest odrobaczony, zaszczepiony i wykastrowany czeka na nowy dom, może właśnie na Ciebie? Obecnie Sibik przebywa w Lidzbarku Warmińskim. Więcej informacji pod numerem lub Trwają prace nad stworzeniem miejskiej polityki kulturalnej Olsztyna. Miasto stara się wypracować sposób na to, aby lokalny potencjał twórczy wykorzystać do stworzenia miasta klimatycznego, przyjaznego mieszkańcom i turystom. Służą do tego m.in. debaty publiczne. O opinię zostaną tym razem poproszeni przedstawiciele olsztyńskich instytucji kultury. Podczas debaty, która została zaplanowana na 1 grudnia, rozwinie się dyskusja o obecnej ofercie olsztyńskich instytucji kultury. Padną propozycje, jak ulepszyć działanie tych placówek. Wspólna polityka kulturalna zakłada, że takie miejsca żyją ze sobą w symbiozie. Tematy do omówienia to m.in. współpraca między instytucjami, organizacjami pozarządowymi i grupami nieformalnymi; wspieranie lokalnych twórców i animatorów kultury; stan edukacji kulturalnej; metody zdobywania publiczności. Nad strategią budowania polityki miasta pracują władze Olsztyna oraz wyspecjalizowani w takich zadaniach eksperci Zespół ds. Miejskich Polityk Kulturalnych Narodowego Centrum Kultury oraz Obywatelska Rada Kultury. Fachowców też interesuje, jak nasze instytucje kultury wpływają na życie kulturalne miasta, a także jak są postrzegane przez mieszkańców czy turystów. Co można by zrobić, aby było lepiej? Dobre pytanie obniżyć ceny biletów, odpowiedziałoby pewnie sporo mieszkańców. Bilety do teatru czy filharmonii są zbyt drogie na kieszeń wielu olsztynian, którzy chętnie posmakowaliby kultury wysokiej. Często słyszaną o Olsztynie opinią jest również, że jest tu zbyt mało festiwali czy innych ciekawych przedsięwzięć artystycznych jak na prawie dwustutysięczne miasto wojewódzkie. Ostatnio otrzymaliśmy informację, że prawdopodobnie zostanie zorganizowana druga edycja koncertu Olsztyn Green Festival. W tym roku zagrali m.in. Artur Rojek, Kayah oraz Hey. Kto wystąpi w sierpniu przyszłego roku, jest na razie niewiadome, ale będą to gwiazdy znane z radia i telewizji. I tu pojawia się kwestia do przemyślenia. W tym roku karnet na dwudniowy festiwal kosztował w dniu imprezy 40 złotych, w przedsprzedaży 35 złotych. Za tę cenę mieliśmy dwa dni koncertów gwiazd oraz innych artystów, a także imprezy towarzyszące jak spotkanie ze sportowcem, pokazy kulinarne czy projekcje filmu. Dzieci do lat dwunastu wchodziły na ten familijny festiwal za darmo. Ta duża dwudniowa impreza była zorganizowana przez zewnętrznego organizatora w cenie, po której trudno o bilet na cokolwiek do naszych instytucji kultury. Olsztyńskie placówki kultury wysokiej chyba nie mają łatwego życia, skoro trudno im zaproponować atrakcyjniejsze ceny na swoje projekty? Nad tym też mogliby pochylić się fachowcy od miejskiej polityki kulturalnej. red.

5 kto ma rację? Nowe Życie Olsztyna nr 23 (146) Informować Łamigłówka czy karać? Od kilkunastu miesięcy Olsztyn jest w wielu miejscach rozkopany. Wiąże się to z przebudową ulic i powstawaniem linii tramwajowych. Dla jednych jest to powód do narzekań, inni widzą w tym możliwość rozwiązania problemów komunikacyjnych. Czas pokaże, czy były to korzystne decyzje. Na razie dość znacznie wydłużył się czas przemieszczania się z miejsca na miejsce, nie tylko w godzinach szczytu. Niektórzy już się do tego przyzwyczaili i być może to osłabiło ich czujność. Piszę tu, Jacku, oczywiście o kierowcach. Wielu z nich zapomniało lub nie zauważyło, że na ulicach zmieniła się organizacja ruchu. A większość z nich niestety jeździ na pamięć. Jacku, chcesz przykład? Byłem świadkiem, gdy samochód wyjeżdżający z Brzezin w kierunku Warszawy, pojechał jak zwykle w lewo, a tam jest teraz nakaz skrętu w prawo. Cóż z tego, że jest znak? Nie usprawiedliwiam tu absolutnie kierowcy, bo patrzenie na znaki to jego obowiązek, ale przyzwyczajenie czasami bierze górę. Zwróć uwagę, Jacku, gdy będziesz przejeżdżał przez skrzyżowanie ulic: Wyszyńskiego i Żołnierskiej. Za każdym razem, gdy tam jestem, widzę samochody jadące od strony Michelin, które skręcają w lewo, w ul. Augustowską, a jest tam zakaz skrętu. I to już od paru lat. Aż dziwne (i niech tak zostanie), że nie zdarzył się tam jeszcze wypadek. W tych i podobnych miejscach policja drogowa na pewno może skutecznie podreperować budżet. Ale czy o to chodzi? Przez kolejne miesiące będziemy mieli często do czynienia ze zmianami ruchu na olsztyńskich ulicach. Gdy kilkanaście lat temu byłem w Niemczech zachodnich (jeszcze przed zjednoczeniem), zauważyłem na osiedlowej uliczce wyciętą z kartonu sylwetkę policjan- ta. Okazało się, że taki papierowy policjant informował mieszkańców o zmianie ruchu na osiedlu. Stał przez kilka tygodni, aż wszyscy się przyzwyczaili. Wiem, co powiesz Jacku: taki papierowy stróż prawa na polskich osiedlach miałby bardzo krótki żywot. Uważam jednak, że skuteczna informacja jest ważniejsza od karania mandatem. Oczywiście, że są znaki informujące o zmianach, ale w niektórych miejscach jest ich taki natłok, że czasami trudno się w tym wszystkim połapać. Stąd wiele pomyłek i ryki klaksonów samochodów jadących z tyłu. Może po każdej zmianie ruchu w newralgicznych punktach miasta, zwłaszcza w godzinach szczytu, policja drogowa powinna kierować ruchem przez kilka pierwszych dni? Andrzej Zb. Brzozowski Od kiedy na ulicach pojawiły się pojazdy spalinowe, zrobiło się tłoczno i niebezpiecznie. Początkowo przed takim warczącym pojazdem musiał biec człowiek z chorągiewką i trąbką, aby ostrzegać pieszych przed niebezpieczeństwem. Potem wymyślono znaki drogowe, aby zapewnić kierującym bezpieczeństwo i uporządkować ruch. Znaki są proste i przejrzyste. Obowiązują we wszystkich krajach na świecie, a nawet na wodnych drogach w Wenecji. Spełniają swoje zadanie, dzięki nim wiadomo, jak poruszać się na drogach. Niestety wszyscy dobrze wiedzą, że co za dużo, to niezdrowo. To przysłowie sprawdza się w Olsztynie. Kiedyś ulice były całkiem dobrze i przejrzyście oznakowane. Gdy przybyło pojazdów, władze zaczęły usprawniać ruch. Niestety robiono to nieudolnie. Stawiano bez opamiętania znaki drogowe, często bez sensu. Przesadzano z ich liczbą. W jednym miejscu ustawiono nawet słupek z kilkoma tablicami. Było to nieczytelne, powodowało u kierowców mętlik w głowie. Gdzie indziej przesadzono także z kamerami. Na jednym skrzyżowaniu było ich około 25! Od 60 lat w Olsztynie, chociaż powstało sporo nowych ulic, nie wybudowano żadnego bezkolizyjnego skrzyżowania. Nie ma także ulic, które w trudnych sytuacjach mogłyby odciążyć główne arterie, np. w chwili remontu lub przebudowy. I to się teraz mści. Znaki drogowe, które są dobrze ustawione, ułatwiają i usprawniają jazdę. Kierowcy muszą uważać. Nie wolno jeździć na pamięć, to jest wykroczenie. Jeśli drogowcy postawili nowy znak, to widać zaszła taka konieczność. A Ty, Andrzeju, bezzasadnie krytykujesz, bo Ci to nie pasuje. Masz prawo swoje sugestie zgłosić do odpowiedniego urzędu. Na pewno zostaną rozpatrzone i przeanalizowane. Oczywiście w miejscach, gdzie nagle zmieniono oznakowanie, policjanci powinni pouczać kierowców. Może nawet przez jakiś czas wspomagać drogowców, kierując ruchem. Mandaty nie wystarczą. Najwyższy czas, aby olsztyńskimi arteriami komunikacyjnymi zajęli się prawdziwi fachowcy. Jacek Panas

6

7 olsztyn Nowe Życie Olsztyna nr 23 (146) Jeden gest, pełen brzuszek Grudzień jest miesiącem wyczekiwania na radosne, białe święta Bożego Narodzenia. Już niebawem zasiądziemy z najbliższymi do wigilijnego stołu, trapiąc się, jak tu spróbować wszystkich dwunastu dań i nie pęknąć od tych smakowitości. Nie każdy ma tyle szczęścia. Wielu mieszkańców Warmii i Mazur nie ma co jeść. Właśnie dla nich są prowadzone przedświąteczne zbiórki żywności. Świąteczne Zbiórki Żywności organizowane są przez Bank Żywności w Olsztynie corocznie przed każdymi świętami już od czternastu lat. Jest to przedsięwzięcie, podczas którego mieszkańcy regionu mogą szybko i łatwo włączyć się w misję niesienia pomocy najuboższym. Idea Świątecznej Zbiórki Żywności polega na zachęcaniu klientów placówek handlowych do nabycia, podczas robienia własnych zakupów, chociaż jednego produktu z listy rekomendowanych, czyli najbardziej potrzebnych artykułów spożywczych. Należą do nich: tłuszcze, przetwory zbożowe, konserwy mięsne, cukier, słodycze, dżemy oraz mleko UHT. Jeśli każdy z nas włoży do specjalnie oznakowanego kosza wolontariuszy choćby jeden taki produkt, to uzbiera się mnóstwo jedzenia dla najbardziej potrzebujących. Pozyskana w trakcie zbiórek żywność zostanie przekazana organizacjom charytatywnym i placówkom pomocy społecznej na Warmii i Mazurach zajmujących się dożywianiem najuboższych, chorych, niepełnosprawnych, dzieci, osób starszych, bezdomnych, rodzin wielodzietnych słowem: ludzi znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej i materialnej. Dzięki temu nasi ubożsi mieszkańcy będą mieli szansę na prawdziwą wieczerzę wigilijną. Może nie będzie ona złożona aż z dwunastu tradycyjnych dań, ale będzie ciepła i sycąca. W ubiegłym roku Bank Żywności w Olsztynie pozyskał aż pięćdziesiąt ton jedzenia dla najuboższych. To pokazuje, jak szczodrzy i współczujący są mieszkańcy naszego regionu. W akcji pomagały ponad cztery tysiące wolontariuszy, a w akcję włączyło się trzysta trzydzieści sklepów w regionie. W tym roku w pomoc najbiedniejszym włączyło się dwadzieścia sześć sklepów w samym Olsztynie. Ludzie, którzy dzielą się swoimi zakupami, i choćby jeden produkt spożywczy wrzucają do kosza uśmiechniętych wolontariuszy, są nazywani superbohaterami. Niektórych z nas może bawić takie określenie. Bo czy to superbohaterstwo dać komuś konserwę albo makaron? Dla nas to tylko posty gest. Jednak dla tych, którzy dzięki takim gestom mają później szczęśliwe święta, jest to wielki dar. Dlatego nie omijajmy koszy na jedzenie rozstawianych w sklepach i supermarketach. Podzielmy się! Nie codziennie można zostać czyimś bohaterem. Red.

8 8 Nowe Życie Olsztyna nr 23 (146) 2014 święta Zaskakujące Na całym świecie chrześcijanie celebrują narodziny Jezusa, choć w każdym kraju inaczej. My zasiadamy do wieczerzy wigilijnej i dzielimy się opłatkiem, podczas gdy Hiszpanie częstują się chałwą, a Francuzi popijają szampana. To, jak Polacy obchodzą Boże Narodzenie, troszkę dziwi inne narody. A czy ich tradycje robią na nas wrażenie? Wieczerza wigilijna w Hiszpanii rozpoczyna się po pasterce. Na stole najważniejsze są pieczona rybka oraz ciasto trzech króli smakołyk z zapieczonymi w środku upominkami! Hiszpanie nie dzielą się opłatkiem, a chałwą. Po uroczystej kolacji mają zwyczaj wychodzić przed dom, na ulice lub spotykać się na głównych placach miast i miasteczek. Chcą ten świąteczny wieczór spędzać nie tylko z rodziną, jak my w Polsce, ale również z przyjaciółmi, sąsiadami i innymi znajomymi. Bawią się niemal do rana. W Wielkiej Brytanii uczta wigilijna jest w południe, a króluje na niej pieczony indyk. O ile polskie dzieci już w Wigilię odkrywają, co Mikołaj zostawił pod choinką, o tyle mali Anglicy zrywają się z łóżek w Boże Narodzenie i pędzą zobaczyć, jakimi prezentami mają wypełnione pończochy czy skarpety wywieszone za drzwiami. Domy, biura i inne miejsca publiczne ozdabia się jemiołą. Para, która znalazła się pod gałązką, powinna się pocałować, aby zapewnić sobie szczęście w nadchodzącym roku. Jeśli kogoś krępuje śpiewanie kolęd, to powinien się cieszyć, że nie mieszka w Szwecji. Tam tańczy się wokół choinki. Nam, Polakom, trudno to sobie wyobrazić. Widok pląsających wujków, dziadków czy kuzynów wokół świątecznego drzewka byłby przekomiczny. W Szwecji święta zaczynają się już w pierwszą niedzielę adwentu. Jak u nas najważniejszą wigilijną rybą jest karp, tak za Bałtykiem je się rozmoczoną rybę o bardzo mdłym smaku, o nazwie lutfisk. Ucztę świąteczną dopełniają galaretka wieprzowa oraz słodkie pierniczki. Szwedzi starają się pamiętać, aby podczas świąt odwiedzać osoby samotne. Francuzi w ogóle nie mają Wigilii. Dopiero 25 grudnia zasiadają do wspólnego posiłku w gronie rodzinnym. Jedzą mięso indycze nadziewane kasztanami i popijają szampana, mogąc sobie pozwolić przy tej okazji na większe ilości bąbelkowego trunku. W kraju nad Sekwaną prezenty rozdaje mały Jezus. Przynajmniej tak sądzą dzieci, gdy widzą upominki czekające na nie w butach stojących obok kominka. Jedna z najpiękniejszych legend świątecznych jest głoszona na Ukrainie. Nasi wschodni sąsiedzi opowiadają o przypadku, jaki miał spotkać ubogą wdowę i jej dzieci. Wdowa robiła wszystko, aby wyprawić skromną ucztę świąteczną, przez co nie wystarczyło jej pieniędzy na przyozdobienie drzewka. Nad ranem strapiona mama została zbudzona radosnymi okrzykami jej maluchów. Okazało się, że drzewko jest pięknie udekorowane lśniącą nicią pająka. Mały, włochaty dekorator sprawił biednej rodzinie wielką radość nie dość, że drzewko nabrało świątecznego charakteru, to na dodatek jego nić zamieniła się z czasem w złoto. Wielu mieszkańców Ukrainy pamięta o tej legendzie. Niektórzy wkładają między gałązki odrobinę pajęczyny, a inni ukrywają w drzewku sztucznego pajączka. Kto przynosi prezenty? Małych Rosjan obdarowuje Dziadek Mróz. Jego pomocnicą jest Śnieżynka, piękna

9 święta Nowe Życie Olsztyna nr 23 (146) zwyczaje świąteczne wnuczka starego Mroza. Prezenty wręczane są dzieciom dopiero na przełomie roku. U naszych prawosławnych sąsiadów Boże Narodzenie obchodzone jest później dopiero po świętach Nowego Roku. W Austrii lepiej słuchać mamy. Inaczej można wpaść w szpony krampusa przyprawiającego o dreszcze pomagiera Mikołaja. Przypomina demoniczną kozę. W rolę czarnej bestii wcielają się zwykle młodzi mężczyźni, strasząc dzieci napotkane na ulicy. Interesujące, jak dalece ta postać jest straszna. Przypomina diabła, z dużym porożem, długim językiem oraz ogonem. Ten demon ma przy sobie łańcuch do krępowania dzieci i rózgę do bicia. We Włoszech prezenty przynosi stara kobieta, a dokładniej wiedźma. Lata na miotle i w każdym domu, w którym mieszka dziecko, zostawia podarek. Dlaczego to robi? Legenda głosi, że trzej królowie w drodze do Betlejem poznali czarownicę o imieniu Befana. Uprzejma wiedźma dała im schronienie na noc. Gdy o poranku królowie zaproponowali, aby razem z nimi ruszyła do boskiego dzieciątka, ona odmówiła, argumentując, że musi posprzątać. Gdy tylko skończyła, pośpieszyła za królami, ale nie zdołała już ich odnaleźć. Od tamtego momentu co roku krąży po włoskich domach. Zostawia podarki, mając nadzieję, że może tym razem odnajdzie właściwy dom i obdaruje samego Jezuska. Ukochane polskie święta Nam, Polakom, wydaje się, że to nasze obrzędy bożonarodzeniowe są takie naturalne i oczywiste. Świąteczne tradycje pozostałych Europejczyków mogą nas troszkę dziwić. Tymczasem mieszkańcy innych krajów, dowiadując się, jak święta spędza się w Polsce, bywają bardzo zaskoczeni! Oto w naszym kraju mamy zwyczaj zasiadać do wieczerzy wigilijnej, gdy na niebie pojawi się pierwsza gwiazda. Stół przykryty jest zwykle białym obrusem, pod którym chowamy sianko! Na świątecznym stole stoi dwanaście potraw. Wpierw jednak dzielimy się opłatkiem, składając sobie życzenia. Następnie rozkoszujemy się postnymi daniami: barszczem czerwonym z uszkami, zupą grzybową z łazankami, pierogami z kapustą i grzybami, karpiem pieczonym lub w galarecie, krokietami, makowcem czy kutią. Tradycja nakazuje, by spróbować wszystkich potraw. I choć część z nas już na początku tej wędrówki smaków łapie się za przepełniony brzuszek, to tradycja uszanowana być musi! Grzech wszystkiego nie spróbować! Przy wigilijnym stole jedno miejsce zostawiamy wolne dla niezapowiedzianego gościa. Może to być osoba, która nie ma z kim spędzić tego wieczoru. Gotowość do przyjęcia nieznanego gościa to piękny gest Polaków. W naszej kulturze jest zakorzenione, by pamiętać o ludziach od nas słabszych, biedniejszych, potrzebujących wsparcia. To nas wyróżnia na tle wielu innych narodów świata. Polskie święta są bardzo rodzinne. Mało kto spędza je z przyjaciółmi czy znajomymi. To tak istotny dla nas czas, że aż mamy dwa dni wolne od pracy. Dzieciom prezenty podrzuca pod choinkę ukradkiem Święty Mikołaj tęgi staruszek z długą, siwą brodą. Grzeczne maluchy otrzymują prezenty, o które prosiły w liście. Niesforne brzdące REKLAMA w wigilijny wieczór winny spodziewać się rózgi, ale dzieje się tak niezwykle rzadko, bo poczciwy Mikołaj kocha wszystkie dzieci. Jak ten sędziwy grubasek może dostarczyć w jedną noc prezenty wszystkim dzieciom świata? Jak dostaje się do mieszkań, skoro wchodzi przez komin, a w naszym bloku nie ma komina? Na te i inne pytania polscy rodzice wciąż wymyślają dzieciom odpowiedzi. Czyż nasze święta nie są wyjątkowe? Aleksandra Ruda

10 10 Nowe Życie Olsztyna nr 23 (146) 2014 zdrowie Najpiękniejsi Człowiek przypomina sobie, że ma zęby, dopiero jak zaczną boleć. To stanowczo za późno. Wtedy to już bywa potrzebne poważne leczenie. A bólowi zębów tak łatwo można zaradzić Nawet dziecko wie, że słodycze psują zęby. Najgorsze są łakocie zalegające na zębach, jak klejące czekoladki, toffi czy krówki. Te ciągutki są istnym prezentem mikołajkowym dla bakterii. Oblepiając zęby, zapewniają szkodnikom cukrową pożywkę, a dodatkowo podnoszą poziom kwasów w jakie ustnej. Pamiętajmy, aby po słodkościach wyszczotkować zęby. Jeśli nie mamy takiej możliwości, to przynajmniej poczęstujmy się gumą do żucia bez cukru. Nie zastąpi ona szczo- teczki, ale zneutralizuje kwasy z naszej śliny. Dzięki temu bakterie stracą atrakcyjne środowisko żeru. Różne cukru oblicza Cukry proste, których mnóstwo w słodyczach, nie są jedynymi wrogami pięknego uśmiechu. Stan naszego uzębienia psują każde inne cukry te zawarte w owocach, w produktach ze skrobią (ziemniaki, chipsy) oraz z mąki pszennej (białe pieczywo). Przestrzegajmy zasady, że myjemy zęby zawsze po ostatnim posiłku, nawet jeśli jest nim lekkie jabłuszko. Ono zawiera fruktozę, owocowy cukier. Zostawienie na noc resztek takiego jabłka na zębach nie przyniesie nic dobrego. Dentyści twierdzą, że dwukrotne mycie zębów (rano oraz wieczorem) powinno wystarczyć, aby ogólnie zdrowy człowiek zachował zdrowe, czyste zęby. Unikajmy zalegania na zębach resztek produktów trudnych do usunięcia nawet z tkanin. Do takich należą plamy po burakach, czerwonym winie albo kawie. Zauważmy, jak wygląda wnętrze naszego kubka po wypiciu mocnej herbaty. Ma czarne zacieki, które trudno odmyć, prawda? Tak samo herbata działa na zęby. Już po dwunastu godzinach taki osad stwardnieje, stając się powłoką niemal niemożliwą do usunięcia szczoteczką do zębów. Ile masz zębów do leczenia? Gdy leżąc w łóżku, przypomnimy sobie, że zapomnieliśmy umyć zęby, warto ostatkiem sił wy-

11 zdrowie Nowe Życie Olsztyna nr 23 (146) ubrani są w uśmiech dostać się spod kołderki i zmusić do cowieczornego rytuału. W bruzdach zębów trzonowych oraz w okolicach zębów przyszyjkowych (a u osób starszych przy obnażonych korzeniach zębów) osadza się płytka nazębna. Jest ona złożona z bakterii, złuszczonego nabłonka i węglowodanów. Kwasy wytwarzane przez bakterie powodują demineralizację, a potem destrukcję szkliwa i zębiny. To prowadzi do próchnicy. Choroby, która rozwija się niepostrzeżenie w ustach większości z nas. Szacuje się, że przeciętny Polak, będący w wieku od 35 do 45 lat, ma średnio 19 zębów do leczenia. Dla porównania w krajach skandynawskich próchnica już prawie nie występuje. A wystarczą tylko trzy minuty na solidne wymycie zębów. Dentyści zalecają ruchy wymiatające od dziąseł do korony zębów. To pozwala skutecznie usunąć resztki pokarmowe. Tymczasem wielu z nas wykonuje raczej ruchy szorujące. To prowadzi do wcierania płytki bakteryjnej w przestrzenie międzyzębowe. Wybierzmy szczoteczkę o miękkim lub średnim włosiu. Twarde może podrażniać dziąsła i prowadzić do krwawienia. Polecane są także szczoteczki elektryczne. Mają małą główkę, dzięki której dotrzemy do trudno dostępnych partii zębów. Kłopot sprawia także szczotkowanie zębów od ich tylnej części o tych partiach często zapominamy, bo są niewidoczne. Przestrzenie między zębami warto czyścić nicią dentystyczną, najlepiej nasączoną fluorem. Usuwa aż 90 procent osadu spomiędzy zębów, którego nigdy nie ściągnęłaby szczoteczka. Każda pasta do zębów spełnia swoją rolę. Pasty z fluorem w najwyższym stopniu zdają się zapobiegać próchnicy. Najłatwiej wbudowują się w zęby organiczne związki fluoru, tak zwane aminofluorki. Z kolei ulgę przy schorzeniach nadzębia mogą nam przynieść pasty z dodatkiem ziół, dedykowane dla osób cierpiących na parodontozę albo mających nadwrażliwe zęby lub dziąsła. Dał mi buzi i bakterie Próchnica jest chorobą infekcyjną, wywoływaną przez drobnoustroje. Choć trudno w to uwierzyć, można się nią zarazić się od drugiego człowieka pocałunkiem. Bakterie ze śliny mogą też zostać przeniesione z rodzica na dziecko. Dzieje się tak, gdy rodzic z niedoleczonymi zębami karmi malucha, oblizując jego łyżeczkę, lub gdy wkłada do ust smoczek. Wielu z nas latami żyje w nieświadomości, że ma zepsute zęby. Próchnica bowiem nie boli. Gdy już daje nam się we znaki, oznacza to zwykle daleko posunięte konsekwencje, jak stan zapalny albo zakażenie. Zepsute zęby są niebezpieczne w okresie ciąży, karmienia piersią, a także w okresach naszego życia, gdy spada nam ogólna odporność. W skrajnych przypadkach chore zęby mogą przyczyniać się do innych chorób, jak cukrzyca lub sepsa. Zaniedbanie ubytków może prowadzić do potrzeby leczenia kanałowego albo do usunięcia zęba. Ząb wymagający inwazyjnego traktowania bywa otwartą raną, przez którą występuje ciągły posiew bakterii do krwi. Leczenie kanałowe pochłania kilkaset złotych za zęba, więc to prawdziwe nadgryzienie domowego budżetu. Szczególnie jeśli połowa rodziny ma do leczenia połowę zębów. Dlatego tak ważne jest, aby dwa razy w roku chodzić na rutynową kontrolę do dentysty. Stomatolog zdejmie nam kamień z zębów, dzięki czemu od razu wydadzą się ładniejsze. Przy okazji powie, co trzeba poleczyć. Od Narodowego Funduszu Zdrowia może nie dostaniemy najlepszych plomb, ale przynajmniej będą białe, bo tych czarnych już się nie wstawia. Latami powtarzaliśmy dzieciom, że trzeba pić dużo mleka (wapń i witamina D), myć zęby rano i wieczorem oraz odwiedzać dentystę. Zacznijmy wcielać w życie te trzy proste zasady. Uśmiech jest zaproszeniem do poznania nas bliżej, dobrze by nie był szczerbaty. Aleksandra Ruda

12 12 Nowe Życie Olsztyna nr 23 (146) 2014 rozmaitości BARAN 21 III - 20 IV W pracy jak zwykle bardzo dobrze. W domu też wszystko dobrze. Życie towarzyskie jak zawsze ułoży się bardzo dobrze. Samopoczucie i zdrowie również bardzo dobre. Czyli ogólnie można powiedzieć... dostatecznie. BYK 21 IV - 20 V Niespodziewane spotkanie po latach zaowocuje wspomnieniami wielu wspólnie spędzonych dni. Niestety nie ma już tych drzew ani tych miejsc. Wasza jednostka została rozwiązana, a koszary przerobiono na magazyny. BLIŹNIĘTA 21 V - 21 VI Za dużo pracujesz. Chwila odpoczynku dobrze Ci zrobi. Jakieś 15 minut dziennie. Bez kawy i papierosa. Wyłącz komputer i telefony. Ten stracony czas możesz odrobić, zostając codziennie 15 minut po godzinach. RAK 22 VI - 22 VII Unikaj szalonych pomysłów i obietnic na wyrost. Skup się na tym, co jest dla Ciebie najważniejsze. Nowe znajomości mogą okazać się cenne, ale dobieraj przyjaciół starannie. Niekoniecznie z ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo do unieważnienia horoskopu, bez podania przyczyn! REKLAMA LEW 23 VII - 23 VIII Powiedz żonie, że ją kochasz. Jeżeli nie uwierzy, to chuchnij. Nawet dwa razy. Nie daj się jednak sprowokować do jakichś głębszych zwierzeń i rozmów, bo możesz zabrnąć w ślepą uliczkę. A to już nie są żarty. PANNA 24 VIII - 23 IX Dadzą o sobie znać zobowiązania, których podjąłeś się na fali przesadnego optymizmu. W niedługim czasie możesz niespodziewanie zostać ugodzony strzałą Amora. No, może takie małe draśnięcie. WAGA 24 IX - 23 X Jeżeli stajesz na wadze i powtarza się ciągle ten sam wynik, nie musi to oznaczać, że masz stałą wagę. Sprawdź, czy na Twojej wadze łazienkowej nie skończyła się skala i zważ się dla porównania na wadze towarowej. SKORPION 24 X - 22 XI Nie opowiadaj kawałów o policjantach. Po pierwsze, zapominasz treść i mylisz puenty. Po drugie, w Twoim wykonaniu nie są one wcale takie śmieszne. I po trzecie, nie opowiadaj wtedy, kiedy wypisujesz mandat. STRZELEC 23 XII - 21 XII Wybierz się na wycieczkę rowerową za miasto. Jeżeli chcesz, aby Twój wysiłek był bardziej intensywny, pozostaw rower na jakiś czas bez opieki. Powrót do domu jeszcze bardziej wzmocni mięśnie Twoich nóg. KOZIOROŻEC 22 XII - 20 I Odpowiedni moment do zawierania małżeństw, dużych finansowych inwestycji czy ambitnych planów zawodowych. Problemy mogą mieć tylko bezrobotni i będący w związkach małżeńskich. WODNIK 21 I - 19 II Spójrz na świat przez czerwone okulary. Co prawda jesteś przyzwyczajony do różowych, ale w tym sezonie kolor czerwony jest właśnie modny. Poza tym będą ładnie współgrały z kolorem twoich oczu. RYBY 20 II - 20 III Wyjazd zagraniczny dostarczy Ci dużo niezapomnianych wrażeń. Poznasz siebie na nowo i obudzisz w sobie niepohamowane namiętności. Po powrocie uważaj na telefony i wymyśl jakąś wiarygodną historyjkę dla współmałżonka. AZB Kino John Wick John Wick był najlepszym płatnym zabójcą w USA, ale dla ukochanej żony wycofał się z biznesu. Po jej śmierci nie dane mu będzie w spokoju przeżyć żałobę. Gdy syn rosyjskiego mafiosa odbierze mu ostatnią pamiątkę po ukochanej, zemsta będzie tylko kwestią czasu. Przestępczy świat na wieść o tym, że John Wick wrócił do gry, zamiera w przerażeniu, a rosyjski mafioso wydaje na niego wyrok śmierci. Już wkrótce miasto stanie w płomieniach... zaprasza Aby dostać jeden z ośmiu biletów na dowolny film 2d grany od poniedziałku do czwartku, należy wysłać SMS z uzasadnieniem, dlaczego właśnie do Ciebie ma trafić bilet, pod numer 7148 o treści zycie1. treść uzasadnienia Koszt SMS-a to 1,23 zł z VAT. Izabela Żukowska Skazy Skazy to historia ludzi, którzy nie są doskonali, i historia miasta, które dało się uwieść totalitarnej ideologii. Piekła nie ma twierdzi jeden z bohaterów powieści. Ta historia dowodzi, że piekło to jesteśmy my sami. Powieść o dwóch wiekach historii gdańskiej rodziny Hollenbach, z której wywodzą się siostry Johanna i Henrietta. Choć są bliźniacz- kami, decyzje, które podejmują, prowadzą je w skrajnie odmienne miejsca. Tworzące się Wolne Miasto Gdańsk, Republika Weimarska i Berlin lat dwudziestych, a także stolica odrodzonej Polski i powstająca dopiero Gdynia to miejsca, w których przyszło im tych wyborów dokonywać. Nad wszystkim zaś uniosła się w końcu hitlerowska flaga ze swastyką. Uwolnić Mikołaja! Święty Mikołaj spowodował wypadek swoimi saniami i jest poszukiwany przez policję. Znajduje schronienie u 9-letniego Toma i jego ojca Steve a, który niedawno wyszedł z więzienia, nie chce pakować się w kłopoty i trzyma się od stróżów prawa z daleka. Jednak kiedy Mikołaj trafi za kratki, próbując odbić z przytułku dla zwierząt swojego renifera, Tom zmusi tatę do interwencji. Wspólnie postarają się uwolnić Mikołaja i umożliwić mu powrót do Laponii. Książki pochodzą z wydawnictwa Prószyński i S-ka

13 dom Nowe Życie Olsztyna nr 23 (146) Kupujemy zmywarkę Kupując nowe meble kuchenne, wielu z nas często decyduje sie również na zmywarkę. Dla jednych będzie to dopiero ta pierwsza, dla innych kolejna już w użytkowaniu. Jeśli do tej pory ktoś zmywał ręcznie pod bieżącą wodą, to przejście na zmywanie w zmywarce będzie bardzo miłym i pozytywnym zaskoczeniem. Przede wszystkim okaże się, że oszczędzamy sporo czasu. Po drugie znacznie wzrośnie oszczędność zużytej wody i odprowadzonych ścieków. Koszty energii elektrycznej również nie wzrosną nam w jakiś drastyczny sposób. Najnowsze zmywarki z klasą energetyczną A++ zużywają naprawdę niewielką ilość prądu. Klienci, którzy mają już doświadczenie w użytkowaniu zmywarek, będą baczniejszą uwagę zwracać na detale twierdzi Andrzej Tomasiak, szef jednego ze studiów mebli kuchennych w Olsztynie. I tak naprawdę nie chodzi im tylko o to, żeby zmywarka zużywała 8 zamiast 10 litrów wody podczas jednego cyklu mycia naczyń. Chcemy, aby nasze nowe urządzenie było cichsze, szybsze, pojemniejsze, ekonomiczniejsze i bardziej ekologiczne dodaje Andrzej Tomasiak. Inżynierowie wiodących producentów stale pracują nad udoskonalaniem oferowanych produktów. Najnowsze modele zmywarek zostały wyposażone w systemy, które skutecznie dbają o optymalne warunki zmywania oraz zapewniają najwyższą efektywność i wygodę użytkowania. Na co więc zwrócić uwagę, wybierając dobrą zmywarkę? Zużycie prądu powinno być niewielkie, np. 0,67 kwh na jeden cykl mycia (program ECO). Dobrze aby zmywarka wykorzystywała minerał zeolith, który pochłania ogromne ilości wilgoci podczas procesu suszenia oraz uwalnia energię cieplną. Mycie i suszenie powinno być szybkie. Dzięki innowacyjnej technologii niektóre zmywarki są w stanie zmywać i suszyć naczynia dwa, a nawet trzy razy szybciej, zachowując również najlepsze klasy zmywania i suszenia AA (dołączamy do długich programów zmywania). Obecność specjalnych koszy. Dzięki nim wnętrze zmywarki jest dostosowane do każdego załadunku; wspomniane kosze mają składane półeczki i pomocne uchwyty, możemy je dostosować do każdego kształtu i wielkości naczynia. System wygodnej regulacji wysokości górnego kosza. Asystent dozowania pozwalający na szybkie i skuteczne rozpuszczenie tabletki, dzięki czemu tabletka już nigdy nie zablokuje się między naczyniami, a każdy jej składnik rozpuści się w odpowiednim momencie. Dobra zmywarka powinna mieć dpowiednie zabezpieczenia, dzięki którym nawet w przypadku awarii węża doprowadzającego wodę bądź awarii urządzenia system elektrozaworów odetnie wodę. U wiodących REKLAMA producentów zyskamy aż dziesięć lat gwarancji na zabezpieczenie wnętrza przed przerdzewieniem. Pojemność zmywarki powiększą odpowiednio wyprofilowane drzwi oraz trzeci kosz. Dzięki niemu sztućce nie będą już narażone na mikropęknięcia i rdzewienie. Oczywiście dzisiejsze zmywarki mogą być załadowane tylko w połowie. Dzięki temu włożymy do mycia dowolnie małą ilość naczyń, a jednocześnie zużyjemy mniej energii i wody. Na koniec jedna uwaga: czytajmy instrukcję. Pamiętajmy o właściwym ustawieniu zmywarki i używaniu specjalnej soli. Szczególnie jeżeli używamy tabletek wielofunkcyjnych. Dane o twardości wody znajdziemy na stronie internetowej wodociągów. Jeżeli ustawimy właściwie twardość wody w zmywarce, to nasze naczynia będą lśniły. Jeżeli używamy wieloskładnikowych tabletek do zmywania, to twardość wody ustawiamy zgodnie z instrukcją na 0. REKLAMA

14 14 Nowe Życie Olsztyna nr 23 (146) 2014 dom Sauna jak z niej korzystać? Brr! Zima. Przeziębiamy się, łykamy antybiotyki, smarkamy, kichamy. Tego problemu nie mają osoby regularnie się hartujące. Chorują od nas rzadziej i krócej. Ich układ odpornościowy mówiąc obrazowo jest elastyczny. Z hartowaniem ciała jest jak z hartowaniem stali. Tajemnica tkwi w oddziaływaniu dużą różnicą temperatur. Popularną formą hartowania się jest tak zwana kąpiel w saunie. Wpierw przebywamy w wysokiej temperaturze, by za chwilę wyjść z kabiny i schłodzić się pod prysznicem. Powtarzamy tę czynność dwa lub trzy razy. Układ odpornościowy przeżywa szok. Systematycznie trenowany staje się stabilniejszy. Zahartowanego człowieka jest po prostu trudniej osłabić różnym wirusom. Sauna to pomieszczenie, w którym panuje podwyższona temperatura i w zależności od rodzaju sauny wysoka lub niska wilgotność. Gorąco i wilgotność są tu kluczowe. To od nich za- leży, ile spędzimy czasu w saunie oraz jaka to będzie forma kąpieli. Dwa najpopularniejsze rodzaje saun to sauna sucha i mokra. W suchej panuje bardzo wysoka temperatura ( C) i niska wilgotność tylko około 10 proc. (w domach mamy proc.). Tak wysoką temperaturę generuje piec z rozgrzanymi kamieniami. Sauna mokra z kolei ma temperaturę powietrza C i wilgotność proc. Wilgotność uzyskujemy, polewając wodą kamienie leżące w piecu sauny. Która sauna jest dla kogo? Jeżeli nie ma ogólnych przeciwwskazań medycznych do korzystania z saun, to każdy może korzystać zarówno z jednej, jak i drugiej sauny. Sauna sucha jest z powodu wysokiej temperatury wyzwaniem dla organizmu, dlatego warto korzystać z niej raz w tygodniu. Podczas jednej sesji wchodzimy do kabiny dwa razy po minut z krótką przerwą między wejściami, kiedy to schładzamy ciało zimnym prysznicem. Natomiast sauna mokra może być stosowana dwa razy w tygodniu, ale wejścia też nie powinny być zbyt długie, zależne raczej od tolerancji danego organizmu. Sauna jest zalecana osobom zdrowym, pragnącym poprawić wydolność lub ogólny stan zdrowia w przypadku obniżonej odporności. Pobyt w saunie pomaga organizmowi pozbyć się toksyn. Wydostają się z ciała wraz z potem, którym pokrywa się skóra w reakcji na gwałtownie wysoką temperaturę. Oczyszcza to pory skóry. Rozszerza naczynia krwionośne, które następnie się zwężają, gdy rozgrzane ciało zostaje schłodzone pod prysznicem. Taki trening uelastycznia naczynia, wpły- wa na lepsze ukrwienie tkanek, dotlenia skórę. Są jednak sytuacje, w których unikamy kontaktu z rozgrzanym powietrzem. Przeziębienie i grypa, zaawansowana astma, gruźlica, infekcje, ostre stany reumatyczne lub zapalne, niewydolność serca, nadciśnienie, wrzody, choroby weneryczne lub nowotworowe jeśli cierpimy na te choroby lub schorzenia, to unikajmy kąpieli w saunie. Przed rozpoczęciem przygody z intensywnym hartowaniem się, zapytajmy wpierw o opinię lekarza. Pobyt w saunie powinien być zdrowym relaksem. Jeżeli czujemy jakiś dyskomfort, to kończymy kąpiel. Po wyjściu z sauny bierzemy chłodny prysznic. Próbujemy wpierw schłodzić stopy i nogi, potem kark i głowę. Następnie kładziemy się i odpoczywamy. Nie mniej niż kwadrans, by organizm zdążył powrócić do normalnego trybu. Po kąpieli warto natrzeć ciało dobrym kosmetykiem, bo rozgrzana skóra ma dużą chłonność i w pełni wykorzysta zalety preparatu. Wypociliśmy nawet do półtora litra płynów, więc trzeba je uzupełnić. Do końca dnia pijemy wodę mineralną. Sauna jest szczególnie doceniana w Finlandii, Szwecji, Estonii, na Łotwie i Litwie. Wielu Skandynawów montuje saunę w domu. I tam nie dziwi to jak u nas zmywarka do naczyń. Polacy natomiast o wiele rzadziej decydują się na zainstalowanie kabiny w swojej łazience lub innym pomieszczeniu. Sauna w domu wydaje nam się luksusem. A szkoda, bo raczej tylko w domowym zaciszu zażyjemy kąpieli w saunie tak, jak to prawidłowo robią sąsiedzi z drugiego końca Bałtyku, czyli nago. ar

15 ślady przeszłości Nowe Życie Olsztyna nr 23 (146) Jak Pawełek historię Olsztyna poznaje Kilka dni temu znajomy zaprosił mnie na obiad do Villi Pallas w Olsztynie. Lokal jest położony przy ulicy Żołnierskiej. Obiekt jest piękny i nowoczesny, chociaż w starym stylu. Okazuje się, że ma bardzo długą i ciekawą historię, o której kelner niestety nic nie wiedział. Moja ciekawość została rozbudzona i oczywiście co zrobiłem? Zadzwoniłem do naszego redakcyjnego miłośnika historii, czyli Jacka Panasa. Pomyślałem, że on na pewno będzie coś wiedział i nie pomyliłem się! Tradycyjnie zaczął od słów: Pawełku, Ty mnie zamęczysz! Oczywiście zaspokoję Twoją ciekawość. Poszperam w swoich notatkach, może coś ciekawego znajdę. Jeżeli się nie mylę, to chodzi o dawne przedszkole milicyjne i przez jakiś czas policyjne. Gdy przyjechałem do Olsztyna w latach 50., to tam właśnie przebywały dzieci stróżów ówczesnego prawa. Hotelu w tym rejonie nie było, a tak naprawdę to i miasto kończyło się za przedszkolem. Dalej była jeszcze tylko wieża wodociągowa, a za nią pola gospodarstwa rolnego. Pamiętam nawet samo gospodarstwo. Mówiono o nim Jędrzejówka, a wiodła do niego właśnie obecna ulica Żołnierska, która zaraz za willą przekształcała się w drogę gruntową. Do tego gospodarstwa jeszcze pod koniec lat 50. mieszkańcy ulicy Kościuszki chodzili po mleko. Drugi gospodarz mieszkał tam, gdzie teraz jest przychodnia lekarska przy ulicy Dworcowej. Te gospodarstwa zniknęły w latach 60., gdy zaczęto budować fabrykę opon samochodowych Stomil i ulicę Dworcową, a potem bloki mieszkalne spółdzielni Pojezierze. Specjalnie napisałem najpierw bloki mieszkalne, bo cała infrastruktura handlowo-usługowa powstała dużo później i niestety dalej nie spełnia oczekiwań mieszkańców tej dużej dzielnicy mieszkaniowej Olsztyna. Dobra, rozgadałem się. Historię Willi Pallas przyślę em. Pa! Połączenie zostało przerwane. Tak Jacek często robi, gdy jego myśli zaczynają błądzić wokół tematu, który ma opisać. Wiadomość na pocztę przyszła już następnego dnia. Z ogromną ciekawością przeczytałem tekst. Drogi Pawełku! Już wiesz, że przed wojną, a nawet w latach 50. ubiegłego wieku ulicy Żołnierskiej nie było, a może inaczej, droga kończyła się przy wzniesionej w 1898 roku w stylu neogotyckim wieży ciśnień. Z chwilą jej uruchomienia w Olsztynie zaczęły działać wodociągi miejskie. Woda dostarczana była z Jeziora Krzywego. Teraz ta wieża zmieniła przeznaczenie. Już nie służy rozprowadzaniu wody, a obserwacji nieba. Mieści się w niej obserwatorium astronomiczne. Jeżeli chodzi o gospodarstwo rolne, które leżało przy polnej drodze, to należało ono kiedyś do Antona Thimma. Od niego wojsko odkupiło kawałek ziemi na tak zwanym wzgórzu św. Andrzeja. W 1913 roku rozpoczęto budowę koszar dla pułku ciężkiej artylerii. To są te budynki przy ulicy Pstrowskiego, w których obecnie mieści się policja. Niestety wybuch I wojny światowej zniweczył te plany i w koszarach zakwaterowana została piechota, a po wojnie zmilitaryzowana policja państwowa. Kiedy tak zwana policja zielona została wycofana z Olsztyna, koszary zajęła szkoła żandarmerii. Kiedy rządy w III Rzeszy objął Hitler, do koszar ponownie wprowadziło się wojsko. Z chwilą wybudowania koszar, czyli w 1913 roku, powstało też kasyno oficerskie, obecna Willa Pallas, z dużą stołówką dla oficerów. W budynku mieściła się bogato wyposażona garnizonowa biblioteka oraz funkcjonowała wojskowa szkoła rolnicza. Kształcili się w niej przede wszystkim wojskowi osadnicy, którzy otrzymali małe gospodarstwa rolne położone na terenie Prus. Jeżeli jesteś ciekawy, jak takie osadnicze gospodarstwo wyglądało, wystarczy pojechać za Tuławki lub w okolice Reszla. Osadnik dostawał budynek mieszkalny razem z inwentarskim, tak że w nocy mógł w kapciach z kuchni przejść do obory, z 5 morgów ziemi, do tego zwierzęta inwentarskie oraz kredyt na zagospodarowanie się. W latach 30. szkołę rolniczą przeniesiono do pałacyku przy obecnej ulicy Metalowej, gdzie teraz mieści się Muzeum Przyrody, a w budynku ponownie urządzono kasyno. Miał tu także siedzibę sąd Wermahtu. Budynek przetrwał prawie niezniszczony zawieruchę wojenną i po niej służył dzieciom milicjantów i miejscowych prominentów jako przedszkole, jedno z lepszych w mieście. W 1997 roku otwarto w dawnym kasynie obecne Centrum Biznesowe z hotelem i restauracją. Ulica Żołnierska powstała dopiero na początku lat 60. Pierwszymi budynkami użyteczności publicznej w 1963 roku były pawilony Studium Nauczycielskiego, które w 1969 roku przekształcono w Wyższą Szkołę Nauczycielską. Następnie w 1967 roku oddano do użytku szpital dziecięcy, a szpital wojewódzki wraz z hotelem pielęgniarek otwarto w 1970 roku. Potem już jak grzyby po deszczu zaczęły powstawać bloki mieszkalne. Wybudowano także wieżowiec sanepidu. Tyle wiem o tym miejscu. Mam nadzieję, Pawełku, że zaspokoiłem Twoją ciekawość. A jak chcesz zobaczyć, jak wyglądało kasyno zaraz po wybudowaniu, popatrz na fotografię. Pozdrawiam Jacek Panas. List Jacka Panasa opublikował Pawełek