Rozwój branży pszczelarskiej w Polsce oraz związanych z nią usług, jako droga two-rzenia nowych miejsc pracy i rozwoju obszarów wiejskich

Transkrypt

1 Rozwój branży pszczelarskiej w Polsce oraz związanych z nią usług, jako droga two-rzenia nowych miejsc pracy i rozwoju obszarów wiejskich Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Stowarzyszenie Edukacja dla Przedsiębiorczości Kraków, luty 2014 rok

2 Aktualna sytuacja w branży pszczelarskiej: - 61 % rodzin pszczelich w rękach pszczelarzy posiadających własne gospodarstwa rolne - Odsetek pasiek do 50 rodzin pszczelich - ponad 90% ilości pasiek w Polsce. - Odsetek pasiek do 80 rodzin pszczelich - ponad 97% - Pszczelarze powyżej 50 roku życia stanowią ponad 63% populacji pszczelarzy; w wieku powyżej 65 roku jest 25% pszczelarzy. - Młodzi pszczelarze do 35 roku życia stanowią 11% populacji pszczelarzy. - Pszczelarze zgrupowani w Stowarzyszeniu Pszczelarzy Zawodowych stanowią 0,5 proc. populacji pszczelarzy polskich, a dostarczają ok. 15% produkcji polskiego miodu. Źródło: Analiza sektora pszczelarskiego w Polsce; Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach, Oddział Pszczelnictwa w Puławach, Puławy

3 Produkcja, eksport oraz import miodu w Polsce Źródło: Pszczelarstwo i rynek miodu w Polsce. Materiały informacyjne; Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa marzec Sektor pszczelarstwa w Polsce w 2012 roku, Instytut Ogrodnictwa, Oddział Pszczelnictwa w Puławach, Puławy

4 Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie we współpracy ze Stowarzyszeniem Edukacja dla Przedsiębiorczości podjął inicjatywę współpracy z branżą pszczelarską w ramach działań nauki na rzecz gospodarki lepsze wykorzystaniem potencjału badawczego uczelni na potrzeby innowacyjnego rozwoju przedsiębiorstw. 4

5 I. Metoda zapobiegania rozwojowi chorób pszczół w pasiekach, z jednoczesnym zwiększeniem wydajności produkcji pszczelarskiej Skład Konsorcjum (Partnerzy): Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie (Lider) Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Przedsiębiorstwo Pszczelarskie Apipol Sp. z O.O. w Brzączowicach Budżet projektu: ,00 zł 5

6 II. Ekologiczne preparaty pochodzenia pszczelego do zwalczania patogenicznych pleśni, grzybów i owadzich szkodników roślin oraz preparatów zapobiegających zgryzaniu sadzonek i spałowaniu pni. Skład Konsorcjum (Partnerzy): Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie (Lider) Politechnika Krakowska Przedsiębiorstwo Produkcyjne Apipol - Kraków Sp. z O.O. Instytut Badawczy Leśnictwa w Sękocinie Starym Budżet projektu: ,50 zł 6

7 III. Opracowanie atlasu rozmieszczenia spadzi jodłowej w nadleśnictwach karpackich oraz stworzenie elektronicznego systemu szybkiego powiadamiania o miejscu wystąpienia pożytku, jego nasileniu i możliwości optymalnego napszczelenia terenu. Skład Konsorcjum (Partnerzy): Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie (Lider) Instytut Badawczy Leśnictwa w Sękocinie Starym Przedsiębiorstwo Produkcyjne Apipol - Kraków Sp. z O.O. Budżet projektu: ,00 zł 7

8 Źródła finansowania badań planowanych przez uczelnie wyższe/instytucje badawcze 1. Programy badawcze NCBiR np: (-) Program Badań Stosowanych, (-) Program strategiczny w obszarach Środowisko naturalne, rolnictwo i leśnictwo BIOSTRATEG (0,5 mld zł), inne 2. Środki z funduszy strukturalnych na lata (kilkanaście miliardów euro). 3. Program badawczy UE Horizon 2020 (ok. 77 mld euro) 8

9 Program aktualne INNOWACJE SPOŁECZNE Celem głównym Programu jest poprawa jakości życia społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem tych grup i obszarów, w których istnieje rzeczywista potrzeba innowacyjnych rozwiązań i podejmowania nowych inicjatyw społecznych. Do celów szczegółowych Programu zaliczono wzrost liczby wdrożeń innowacyjnych rozwiązań technicznych oraz innowacyjnych produktów, usług i procedur pozwalających na rozwiązanie złożonych problemów społecznych oraz wzrost współpracy międzysektorowej na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym. 9

10 Strategiczny program badań naukowych i prac rozwojowych Środowisko naturalne, rolnictwo i leśnictwo BIOSTRATEG Program będzie stymulował wzrost innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki. Cel programu: opracowanie i przygotowanie wdrożenia nowych produktów, technik i technologii oraz innych rozwiązań mających zastosowanie w dziedzinach objętych zakresem tematycznym programu. Całkowity budżet Programu: w latach za ok. 500 mln złotych będą realizowane projekty obejmujące badania naukowe, prace rozwojowe oraz działania związane z przygotowaniem do wdrożenia uzyskanych wyników badań. 10

11 W nowym okresie programowanie - na lata znaczące środki finansowe przeznaczone będą na: wspierania badań naukowych, rozwój technologii i innowacji. W szczególności, wsparcie skierowane będzie na wspólne działania przedsiębiorstw i instytucji naukowych a także na tworzenie powiązań międzynarodowych. 11

12 Bezrobotni według poziomu wykształcenia i wieku Źródło: GUS, Warszawa

13 Założenia związane z przygotowaniem i uruchomieniem Systemu gospodarstw pasiecznych

14 Planowana, docelowa wydajność ula: 110 kg w tym: 40 kg miodu+70 kg ziołomiodów Wydajność całej pasieki produkcyjnej: ~6 t Docelowa produkcja 3,200 pasiek: ~20,000 t Źródło: wykorzystano informacje wynikające z praktycznych doświadczeń firmy Apipol. Lepsze wykorzystanie innych produktów z pasieki: mleczko pszczele, wosk, kit pszczeli (propolis), jad pszczeli, pyłek kwiatowy, pierzga inne. 14

15 Założenie I: Pozyskac dodatkowych 20,000 t miodu i ziolomiodów w perspektywie 5-7 lat Założenie II: W latach nalezy utworzyc ok. 3,200 pasiek np. po 200 w kazdym regionie przy czym: - w latach pasiek, - w roku pasiek, - w roku pasiek 15

16 Zadanie: Opracować modelowe rozwiązanie dla gospodarstwa pasiecznego/pasieki produkcyjnej, złożonego docelowo z 60 uli produkcyjnych. Przyjęte założenia: standaryzacja organizacji i funkcjonowania pasieki, wysoka wydajność, możliwość odzyskania maksymalnej ilości produktów z pasieki itp. Samowystarczalność finansowa 16

17 W ramach prac nad modelem gospodarstwa pasiecznego opracowana zostanie struktura organizacyjna uwzględniająca: - wyposażenie pasieki w jednolite ule oraz sprzęt i wyposażenie, - wdrożenie dwuletniego systemu chowu i hodowli rodzin pszczelich, - możliwości odzyskania z pasieki nie tylko miodu ale również innych produktów. 17

18 Ponadto, wzięte zostaną pod uwagę: - możliwości pozyskania źródła wsparcia finansowego dla osób zakładających pasieki oraz możliwości uzyskania dotacji/kredytu - procedury obsługi pasieki mające zagwarantować zarówno wysoką wydajność jak też jakość i bezpieczeństwo pozyskiwanych produktów pasiecznych. - procesy zaopatrzenia pasieki w pożywienie dla pszczół w okresach dożywiania, w syropy do produkcji ziołomiodów oraz - zasady odbioru miodu i innych produktów z pasieki jest to odrębne zadanie dla specjalistycznej firmy zewnętrznej pracowni pszczelarskiej. 18

19 Modelowe rozwiązanie dla pojedynczego gospodarstwa pasiecznego wykorzystane zostanie do zbudowania ogólnopolskiego systemu gospodarstw pasiecznych (sieć obejmującej 3200 pasiek produkcyjnych) 19

20 Proces zakładania pasiek poprzedzony będzie szkoleniami dla kandydatów na pszczelarzy: - Opracowany zostanie program szkoleń oraz materiały dydaktyczne, uzupełnione e-learningiem i materiałami video, - Instruktorzy (trenerzy) na potrzeby realizacji szkoleń rekrutowani będą spośród doświadczonych pszczelarzy, zainteresowanych dzieleniem się swoją wiedzą i doświadczeniem. 20

21 Istotnym elementem szkolenia będzie praktyka w pasiece. Niezbędne będzie dokonanie wyboru pasiek, w których uczestnicy szkoleń odbywać będą praktyki. W oparciu o instruktorów zaangażowanych w realizację szkoleń, uruchomiony zostanie system doradztwa dla początkujących pszczelarzy. 21

22 Szkolenia poprzedzane będą spotkaniami informacyjnymi dla osób zainteresowanych zawodem pszczelarza. Na spotkaniach prezentowane będą informacje dotyczące: zasad prowadzenia pasieki produkcyjnej, możliwości pozyskania dochodu z pasieki, koszty założenia i prowadzenia pasieki oraz możliwości pozyskania środków na ten cel. 22

23 Za przygotowanie i uruchomienie systemu gospodarstw pasiecznych (docelowo 3.200) powinna odpowiadać odrębna instytucja, która reprezentować będzie interesy pszczelarzy np. w negocjacjach cen zbytu produktów pochodzących z pasieki itp. Do zadań tej instytucji należeć będzie m.in. zawarcie umów z pszczelarzami, organizacja szkoleń, udzielanie pomocy związanej z założeniem pasieki, uruchomienie systemu doradztwa dla pszczelarzy itp. 23

24 Odrębny problem wymagający opracowania to modelowe rozwiązanie dotyczące lokalnej współpracy gospodarstw pasiecznych i budowania ich pozycji na rynku lokalnym należy upowszechniać organizo-wanie się gospodarstw pasiecznych w formie lokal-nych klastrów. 24

25 Odrębnym zagadnieniem jest powołanie Ogólnopolskiego Klastra Miodowego z następującymi zadaniami: 25

26 - rozwój i wdrażanie nowych technologii związanych z produkcją miodu, ziołomiodów oraz wykorzystaniem pozostałych produktów z pasieki, - pozyskanie środków na finansowanie projektów badawczych, wdrożeniowych i inwestycyjnych, - wspieranie tworzenia firm lokalnych, świadczących usługi na rzecz pasiek i pszczelarstwa np. doradztwo, odbiór miodu i innych produktów z pasieki, badania laboratoryjne produktów, organizacja zbytu produktów z pasieki itp. a także - produkcja uli, matek i rodzin pszczelich itd), 26

27 - inicjowanie współpracy pasiek w zakresie działań promocyjnych i marketingowych, - wspieranie lokalnych form współpracy pszczelarzy poprzez tworzenie klastrów pszczelarskich, - integrowanie partnerów w ramach Klastra Miodowego poprzez wymianę know-how, szkolenia, konferencje itp, - wspieranie partnerów w ramach Klastra Miodowego poprzez transfer wiedzy z ośrodków akademickich do przedsiębiorstw. 27

28 Wstępna oferta udziału w Ogólnopolskim Klastrze Miodowym skierowana zostanie do przedsiębiorstw z następujących branż: rolno-spożywcza, kosmetyczna, farmaceutyczna, chemiczna oraz do sektora finansowego uczelni wyższych/instytucji badawczych instytucji samorządowych, organizacji pozarządowych. 28

29 Materiały na potrzeby budowy programu tworzenia nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich poprzez rozwój branży pszczelarskiej w Polsce przygotował: dr Lesław Piecuch wraz z zespołem Stowarzyszenia EdP tel ; mail: lesp@edp.org.pl