BIZNESPLAN. Materiały szkoleniowe są współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "BIZNESPLAN. Materiały szkoleniowe są współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego"

Transkrypt

1 BIZNESPLAN Materiały szkoleniowe są współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego CZŁOWIEK NAJLEPSZA INWESTYCJA Projekt Pełnosprawna firma realizowany w ramach Działania 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w województwie mazowieckim jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Biuro Projektu: Pl. Konstytucji 5/4, W-wa, mail: pelnosprawnafirma@firr.org.pl, tel.: , kom.: , NIP: , KRS: , Sąd Rej. dla Krakowa-Śródm. XI WG KRS, Organizacja Pożytku Publ., Nr konta: z 29

2 Planowanie jest jedną z najbardziej istotnych funkcji zarządzania przedsięwzięciem gospodarczym i stanowi podstawowy czynnik warunkujący jego rozwój. Proces planowania można podzielić na: - identyfikację problemu wymagającego działania i określenie celów, które firma chce osiągnąć, - diagnozę sytuacji, czyli ocenę pozycji strategicznej firmy, - zaprojektowanie niezbędnych działań, czyli wybór strategii działania, - przygotowanie planu działania firmy, - wdrożenie tego planu, - stałą i bieżącą kontrolę wykonywania planu. CZYM JEST BIZNESPLAN? Biznesplan jest dokumentem, w którym na podstawie oceny pozycji strategicznej firmy określony jest sposób osiągania celów, przy uwzględnieniu wszystkich uwarunkowań finansowych, marketingowych, organizacyjnych i technologicznych. Biznesplan to: - przekształcenie pomysłu w jasny, ścisły i rzetelny plan funkcjonowania nowej firmy na rynku lub realizacji nowego przedsięwzięcia w istniejącej firmie; - kompleksowe spojrzenie na przedsięwzięcie gospodarcze jego cele, działania, sposoby finansowania, metody zarządzania, schemat uruchomienia i rentownego funkcjonowania; - źródło wiedzy o przedsięwzięciu dla ewentualnych inwestorów lub kredytodawców. Biznesplan powinien być: - wymierny i określony w czasie; - elastyczny i wizjonerski; - przejrzysty i zrozumiały. Biznesplan to dokument określający cele, jakie firma chce osiągnąć, strategia działania oraz ramy czasowe, w jakich cele te powinny być osiągnięte. To plan działalności przedsiębiorstwa, uwzględniający różnorakie elementy przedsięwzięcia gospodarczego, stanowi jego podstawę koncepcyjną. Będąc realistyczną oceną firmy i jej potencjału, powinien służyć jako przewodnik w działaniu i być narzędziem do oceniania skuteczności zarządzania przedsiębiorstwem. Plan działalności jest systematyczną metodą rozpoznawania i rozwiązywania przyszłych problemów. Jest instrumentem dnia dzisiejszego wypracowanym w procesie prób i błędów wykorzystującym dotychczasowe doświadczenia i osiągnięcia firmy w celu realistycznego zarysowania scenariusza jej przyszłego rozwoju. Plan taki nazywamy biznesplanem. Biznesplan to analiza opłacalności inwestycji, przedsięwzięcia, zarówno nowego jak też rozwojowego dotyczącego istniejącej firmy czy produktu już wytworzonego, a wymagającego dofinansowania. Robi się to po to żeby podjąć świadomie decyzję gospodarczą lub jej nie podejmować albo aby dokonać zmian w naszym myśleniu i skorygować poszczególne przewidziane elementy. Do każdego wniosku kredytowego, wspólnego przedsięwzięcia wymagany jest biznes plan. Biznesplan jest zbiorem dokumentów planistycznych, które powinny określać: przedsiębiorstwo (przedsięwzięcie inwestycyjne), miejsce przedsiębiorstwa (przedsięwzięcia) w otoczeniu gospodarczym, cele przedsiębiorstwa (przedsięwzięcia), sposoby i środki zmierzające do osiągnięcia tych celów w określonym horyzoncie czasowym. 2 z 29

3 Biznesplan jest zestawieniem dokumentów (analiz i programów), w których na podstawie oceny sytuacji strategicznej firmy oraz danych historycznych zawarta jest projekcja celów firmy i sposobów ich osiągnięcia, przy uwzględnieniu wszystkich istniejących uwarunkowań natury finansowej, rynkowej, marketingowej, organizacyjnej, kadrowej i technologicznej. Obejmuje on działalność bieżącą oraz okres od trzech do pięciu następnych lat. Po co nam biznesplan? biznesplan jest konieczny w procesie pozyskiwania środków finansowych, biznesplan jest dowodem, że nasza firma docenia potrzebę planowania i oceny ryzyka związanego z projektowanym zadaniem inwestycyjnym, biznesplan stanowi dowód, że kredytobiorca lub potencjalny inwestor podchodzi poważnie i z odpowiednią rozwagą do proponowanego zadania inwestycyjnego, biznesplan pozwala w sposób przystępny i jasny przekazać kredytodawcy lub inwestorowi ważne informacje dotyczące inwestora (m.in: wyniki finansowe, osiągnięcia na polu gospodarczym, potencjał techniczny, umiejętności, kwalifikacje i doświadczenie), biznesplan przedstawia prognozowane korzyści, jakie przyniesie realizacja proponowanego zadania inwestycyjnego, biznesplan buduje zaufanie potencjalnego kredytodawcy lub inwestora, biznesplan powinien przekonać kredytodawcę lub inwestora o celowości udzielenia kredytu lub zainwestowaniu własnych środków finansowych. Biznesplan jest planem menedżerów, określającym ich zdolność do trwałego usytuowania się na rynku, czyli finansowo efektywnego połączenia okazji rynkowych z możliwościami firmy. Zadaniem kadry kierowniczej jest utworzenie realnej wizji sukcesu rynkowego firmy. Biznesplan służy właścicielom i kierownictwu firmy jako podstawowy dokument wspomagający zarządzanie wszystkimi przedsięwzięciami firmy. W działalności gospodarczej przedsiębiorstwa przydatny jest szczególnie w ustaleniu metod i sposobów osiągnięcia zamierzonego działania przy uwzględnieniu wszystkich istniejących ograniczeń, w konkretyzowaniu koncepcji działania oraz kontroli prawidłowego przebiegu realizacji przedsięwzięcia. Niekiedy konstruowanie biznesplanu staje się koniecznością, a zdarza się to najczęściej podczas łączenia przedsiębiorstw, przed założeniem nowego przedsiębiorstwa, w trakcie próby uzyskania zewnętrznych środków na finansowanie swojej działalności lub ryzykownych przedsięwzięć albo w krytycznym okresie (np. zmiana form własności lub profilu działalności, uwarunkowanie na nowe rynki, modernizacja, duże inwestycje). Biznesplan to formalny dokument przedstawiający zamierzone przez przedsiębiorstwo przedsięwzięcie rynkowe, ocenę jego realności, sposób i strategię korzystnej realizacji, kompetencje menedżerów i pracowników oraz koszty i spodziewane zyski stanowiące uzasadnienie celowości użycia własnych środków kapitałowych, a także wiarygodności zwrotu udzielonej przedsiębiorstwu pożyczki przez bank lub innych kredytodawców. Biznesplan powinien być sporządzany dla każdego znaczniejszego przedsięwzięcia, a więc przede wszystkim realizacji pomysłu, innowacji o długookresowych skutkach dla rodzaju i wynikach funkcjonowania przedsiębiorstwa. Jest on konieczny przy staraniach o uzyskanie kredytów i przedstawia wówczas uzasadnienie i argumentację mające przekonać kredytodawcę o korzyściach realizacji zamierzenia, stanowiących - łącznie z innymi walorami przedsiębiorstwa - gwarancję zwrotu otrzymanego kredytu. Biznesplan jest konieczny dla: 3 z 29

4 ustalenia czy opłaca się realizacji koncepcji przedsięwzięcia poświęcić czas, pracę i kapitał, zweryfikowania możliwości podjęcia i wykonania zamierzonych działań przez przedsiębiorstwo, oszacowania niezbędnych zasobów i środków oraz sposobów ich pozyskania, przeanalizowania korzyści oraz zagrożeń i stopnia ryzyka przedsięwzięcia, opracowania strategii jego wykonania, wyznaczenia zadań dla poszczególnych wykonawców, opracowania programu i przeszkolenia pracowników w dziedzinach wymagających nowych kwalifikacji i umiejętności, wprowadzenia zmian w organizacji przedsiębiorstwa, niezbędnych dla sprawnej realizacji nowego zamierzenia, opracowania systemu kontroli i oceny przebiegu przedsięwzięcia, podjęcia ostatecznej decyzji o jego realizacji. Istota biznesplanu polega na wiedzy i sztuce robienia dobrych interesów i umiejętności przekonywania o tym zainteresowanych współuczestników. Przedsiębiorca początkujący wszystkie swoje działania kieruje na zdobycie rynku, a właściwie miejsca na rynku. W warunkach silnej konkurencji i zaspokojonego popytu wejście na rynek jest prawie niemożliwe, chyba że z ofertą nowych, doskonalszych i jakościowo lepszych produktów lub usług. Nawet wejście na taki rynek nie gwarantuje utrzymania się na nim w dłuższym czasie. Przedsiębiorca będzie dążył nie tylko do zdobycia miejsca na rynku i utrzymania się na nim, ale będzie się starał zwiększyć swój udział na rynku i umacniać pozycję swojej firmy. Doskonali organizację pracy, technologię, metody marketingu. Usprawnia zarządzanie bieżące i nacelowane na przyszłość. Właśnie tu przejawia się zainteresowanie przedsiębiorcy planowaniem działań, a szczególnie planowaniem biznesu. Dobrze opracowany biznesplan pomaga w zarządzaniu przedsiębiorstwem i stanowi o statusie właściciela firmy wobec otoczenia rynkowego, gospodarczego oraz instytucjonalnego. Przedsiębiorstwo, które posiada dobrze opracowany biznesplan jest bardziej wiarygodna jako kontrahent, kooperant, inwestor, kredytobiorca czy leasingobiorca. Każde liczące się przedsiębiorstwo chcące wejść na rynek powinno korzystać z walorów biznesplanu. Oprócz podstawowego celu jak już wspomniano, czyli pozyskaniu partnerów do współpracy, biznesplan spełnia wiele zadań, z których za najbardziej istotne należy uznać ukazanie kierownictwa firmy: słabych i mocnych jej stron, szans i zagrożeń ze strony otoczenia, Silne i słabe strony firmy są odnoszone do przedsiębiorstwa i jego produktów. Muszą one być rozpatrywane na tle konkurentów i mogą one wynikać z: pozycji rynkowej (udział przedsiębiorstwa na rynku), pozycji ekonomicznej i technologicznej (pozycja przedsiębiorstwa w dziedzinie kosztów i technologii), zdolności i umiejętności kierownictwa i załogi. Mocnymi stronami firmy są jej unikalne zasoby, umiejętności lub inne aspekty, odróżniające ją w pozytywny sposób od innych firm. Silna strona firmy to specyficzna przewaga na której można budować strategię. Mocnymi stronami lub inaczej atutami przedsiębiorstwa mogą być, np. dobra lokalizacja, dostęp do tanich surowców, ekologiczna technologia, dobra jakość wyrobów (usług), wysokie kwalifikacje i lojalność pracowników, patenty, wynalazki, dobra marka, itp. 4 z 29

5 Słabymi stronami firmy są wszystkie te aspekty jej funkcjonowania, które ograniczają sprawność firmy lub blokują jej rozwój. Mogą być nimi, np. przestarzały park maszynowy, niskie kwalifikacje kadry kierowniczej lub pozostałych pracowników, słaby marketing, niewłaściwy sposób dystrybucji wyrobów (usług), zadłużenie, wysokie koszty, itp. Szanse to tendencje i zjawiska w otoczeniu przedsiębiorstwa, które odpowiednio wykorzystane mogą stać się bodźcem rozwojowym. Wartość tego bodźca jest związana z jego atrakcyjnością i prawdopodobieństwem osiągnięcia sukcesu. Przedsiębiorstwo osiągnie korzyści jeśli spełni określone wymagania stwarzane przez otoczenia szybciej od konkurencji. Przedsiębiorstwo oprócz szans czyli zjawisk dla siebie korzystnych powinno analizować zagrożenia czyli zjawiska niekorzystne, które w sytuacji nie wystąpienia właściwej reakcji marketingowej mogą prowadzić do pogorszenia pozycji firmy na rynku. Zagrożenia są to przeszkody uniemożliwiające pełne wykorzystanie posiadanych przez przedsiębiorstwo szans i mocnych stron. Zagrożenia są tym poważniejsze im bardziej pogarsza się rentowność przedsiębiorstwa. Szanse i zagrożenia są odnoszone do czynników zewnętrznych, nad którymi przedsiębiorstwo nie ma kontroli. Czynniki te mówią o atrakcyjności rynku, na którym działa dane przedsiębiorstwo. Sumując szanse i zagrożenia, można otrzymać cztery rodzaje sytuacji: 1. idealną - w której szanse występują bez żadnego poważnego zagrożenia, 2. spekulatywną - wysoki poziom ryzyka, wiele szans i zagrożeń, 3. stabilną - niski poziom ryzyka ze względu na istnienie niewielu szans i zagrożeń, 4. niepokojąca - w której występują liczne zagrożenia i niewiele szans. Metody i środki konieczne do realizacji założonych celów Oprócz tych zadań ważne są także takie zadania jak: Wybór strategii działania Poszukiwanie partnerów Uzyskanie środków finansowych Oszacowanie ryzyka Ocena rynku Poznanie konkurencji Ocena branży Określenie potrzeb finansowych Oszacowanie przychodów i kosztów Przedstawienie koncepcji rozwoju Bardzo ważne jest także przekazywanie zestawu informacji o firmie do: pośrednich szczebli kierowania, współpracujących jednostek, organów założycielskich, udziałowców, potencjalnych inwestorów. Ponadto biznesplan ma pomóc w: prezentacji pomysłu zrobienia biznesu, przygotowaniu planu operacyjnego działalności firmy, przedstawienie planu działania w formie pisemnej, przygotowaniu planu rozwojowego firmy, analizie prowadzonej działalności, 5 z 29

6 odkryciu potencjalnych słabości, szans i zagrożeń, wprowadzenie własnych mierników oceny rezultatów działalności, ocenie własnych możliwości i ograniczeń finansowych, ocenie możliwości uzyskania kapitału ze źródeł zewnętrznych, opracowaniu szczegółowego programu badań i działań marketingowych, pomoc w zidentyfikowaniu przeoczonych okazji, pomoc w przewidywaniu i przystosowaniu się do zmian zachodzących na rynku, sprawdzenie zaangażowania członków zespołu, współpracowników w kreowanie marki. JAK TWORZYĆ BIZNES PLAN? Tworzenie biznesplanu wiąże się z wieloma problemami. Osoby pracujące nad jego przygotowaniem powinny mieć odpowiednią wiedzę dotyczącą zarówno zasad jego tworzenia jak i branży oraz przedsięwzięcia, którego będzie on dotyczył. Powinny jednak przede wszystkim mieć przekonanie o rzeczywistej potrzebie wykonywanej pracy. Często zdarza się, że przedsiębiorcy zmuszeni do przygotowania Biznesplanu (np. przez bank, w którym chcą zaciągnąć kredyt), zlecają wykonanie całej pracy zewnętrznym konsultantom. Nawet, jeśli w ten sposób osiągną swój doraźny cel, tracą szansę na dokładne przemyślenie wszystkich aspektów związanych ze startem lub rozwojem firmy oraz okazję do szerszego spojrzenia na swoją działalność, nie tylko poprzez pryzmat codziennych problemów operacyjnych. Biznesplan powinien być opracowany przez kierownictwo firmy a konsultanci, których udział bywa często niezbędny, powinni ograniczyć się do nadzorowania procesu jego tworzenia, przekazania wiedzy o technikach i procedurach, zaopiniowania powstałego planu i zasugerowania zmian. Często pojawia się pytanie, jak obszerny i na ile dokładny powinien być biznesplan? Odpowiedź na to pytanie jest również związana z koniecznością uświadomienia sobie celu, w jakim przystępuje się do jego pisania. Stworzony materiał ma być dla przedsiębiorcy narzędziem skutecznego zarządzania firmą. Musi wyczerpująco opisywać stan obecny i zamierzenia (wraz z wynikającymi z różnych uwarunkowań wariantami). Jednocześnie musi być jasny, zwięzły i przejrzysty tak, aby czytający go adresaci zewnętrzni rozumieli zawarte w nim koncepcje, byli przekonani o potencjale i możliwościach przedsiębiorstwa oraz zdolności do realizacji zamierzeń, nawet mimo ewentualnie występującego ryzyka. Kolejne pytanie - czego oczekują od biznesplanu adresaci zewnętrzni? Takim adresatem może być instytucja dysponująca środkami finansowymi ze źródeł pomocowych, przyznawanymi w formie grantów. W tym przypadku najistotniejsze dla odbiorcy będzie uzyskanie przekonania, że przedsięwzięcie gwarantuje prawidłowe, zgodne z jego celami wykorzystanie środków oraz kontynuacje działań w przyszłości. Ważne z punktu widzenia dysponenta środków pomocowych jest m.in. zagwarantowanie, że przedsięwzięcie leży w interesie gospodarki kraju lub regionu, przyniesie nowe miejsca pracy oraz, że zapewniony będzie wkład innych środków pochodzących ze źródeł prywatnych. Dla banków udzielających kredytów istotna będzie odpowiedź na pytanie - kiedy przedsięwzięcie zacznie przynosić pierwsze zyski, czy zapewni terminowe spłacanie odsetek, czy jest w stanie przetrwać ewentualne niepowodzenia w trakcie realizacji, w jaki sposób może zabezpieczyć spłatę zadłużenia. Ewentualny inwestor oczekuje przede wszystkim gwarancji wysokiej stopy zwrotu zainwestowanego kapitału a w przypadku funduszy inwestycyjnych zdefiniowania strategii wyjścia z inwestycji, czyli terminu i formy zwrotu kapitału. 6 z 29

7 W każdym z powyższych przypadków należy oczywiście starać się, aby elementy interesujące adresata były odpowiednio wyeksponowane. Dokładność i obszerność biznesplanu zależy od wielkości i rodzaju przedsięwzięcia oraz wnioskowanego kredytu. Duże przedsięwzięcia za dziesiątki milionów złotych wymagają planu bardzo rozbudowanego i szczegółowego, wykonywanego przez zespół profesjonalistów. Dla małego przedsięwzięcia wystarczający jest plan, sporządzony przez osobę, która będzie realizowała zamierzone przedsięwzięcie. Na kształt i treść biznesplanu duży wpływ wywiera rodzaj podejmowanego przedsięwzięcia, decyduje on bowiem o przebiegu procesu wytwarzania (świadczeniu usług), rynkach zbytu, niezbędnych kwalifikacjach podejmującego przedsięwzięcie, kosztach, opłacalności oraz czynnikach ryzyka i możliwościach zagrożeń. Z tego względu ważne jest także, aby biznesplan cechował się takimi walorami, jak: komplementarność, wiarygodność, realność, czytelność, zrozumiałość, wymierność efektów, przejrzysta struktura prezentacji, pełne udokumentowanie przyjmowanych założeń, siła przekonania. Podsumowując biznesplan powinien być przedstawiony nie tylko w sposób konkretny, jasny i zrozumiały, ale również atrakcyjny i przekonywujący, że warto w niego zainwestować. Stąd dokument taki musi podkreślać siłę przedsiębiorstwa, przedstawić stan bieżący oraz przyszłe perspektywy i zamierzenia, a jednocześnie ukazywać trudności przedsiębiorstwa i ryzyko związane z zamierzonym przedsięwzięciem oraz sposoby jego przezwyciężenia. Dobry Biznesplan musi być przejrzyście zaplanowany, napisany językiem precyzyjnym jednak bez nadużywania specjalistycznego żargonu. Bardzo istotna z punktu widzenia czytelnika jest również atrakcyjna, lecz profesjonalna (bez nadmiaru ozdobników) forma graficzna Biznes Planu. Jednocześnie biznesplan jest dokumentem, który szczegółowo krok po kroku, powinien sugerować kierownictwu firmy jak ma postępować, aby realizując wyznaczone cele osiągnąć sukces. STRUKTURA BIZNESPLANU Biznesplan zbudowany jest według prostej zasady konstrukcji. Zakres merytoryczny planu podejmujący wszystkie zagadnienia wewnętrzne przedsiębiorstwa oraz oddziaływania zewnętrzne zawiera się w trzech podstawowych grupach tematycznych. Pierwszą grupę tematyczną stanowi badanie przedsiębiorstwa, które obejmuje opis oraz analizę firmy, oszacowuje możliwości wprowadzenia zmian a także przedstawia ogólną opinię o przyszłej działalności. Drugą grupą jest opracowanie zasadniczego planu, w której przeprowadza się szczegółową analizę oraz plan przekształceń i rozwoju wraz ze wszystkimi implikacjami. Trzecią grupą, obejmującą strukturę biznes planu jest plan wprowadzenia w życie - plan wdrożenia, polegający na powołaniu zespołów lub osób odpowiedzialnych za realizację oraz wyznaczanie jej nieprzekraczalnych terminów. Biznesplan powinien zawierać szczegółowe informacje o osobie kredytobiorcy (kim jest, kim był, jakie posiada kwalifikacje, opinia w środowisku, dotychczasowe osiągnięcia), o jego firmie (jaki jest majątek firmy, pracownicy, wyroby, kanały dystrybucji, organizacja, sprzedaż, rentowność, płynność finansowa, wypłacalność, cele firmy oraz sposoby i środki niezbędne do ich osiągnięcia) albo planowanym przedsięwzięciu inwestycyjnym (jeżeli jeszcze nie ma firmy a jest pomysł na jej założenie). Równocześnie biznesplan musi określać sektor w którym firma funkcjonuje (będzie realizowane przedsięwzięcie inwestycyjne), perspektywy jego rozwoju, bariery wejścia i wyjścia, nabywców, odbiorców i konsumentów. Ponadto powinien pokazywać pozycję firmy na rynku (udział w rynku, tempo jego zmian, podstawowe czynniki sukcesu) a także przyjętą na najbliższe lata strategię gwarantującą realizację wyznaczonych celów. 7 z 29

8 Biznesplan, ze względu na znaczenie objętych nim zamierzeń, powinien być inspirowany przez naczelnego menedżera lub menedżera marketingu opracowywany pod ich kierownictwem, przy udziale menedżerów strategicznych działów przedsiębiorstwa. Dla prawidłowej oceny zamierzenia - pod względem wymagań strategii marketingu - niezbędne jest uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania: w jakiej branży przedsiębiorstwo zamierza podjąć działania? jaka jest sytuacja rynkowa tej branży? dlaczego podejmuje się przedsięwzięcie właśnie teraz? co unikalnego wnosi ono dla nabywców? jakie jest zastosowanie projektowanego wyrobu lub usługi? jakie są ich wyjątkowe zalety? kim będą nabywcy produktu lub usługi? jaka jest prawdopodobna chłonność rynku na ten produkt lub usługę? z jaką konkurencją należy się liczyć? jaką wysokość sprzedaży i w jakim czasie można będzie osiągnąć? jakiego poziomu zysku można oczekiwać? jakich zmian w przedsiębiorstwie wymaga realizacja zamierzenia i czy można je będzie przeprowadzić? jakie nakłady trzeba będzie ponieść? kiedy nastąpi zrównanie wydatków z wpływami? na jak długi cykl obiegu produktu na rynku można liczyć i jaką wielkość sprzedaży można w czasie jego trwania osiągnąć? jakie doświadczenie i jakie możliwości realizacji zamierzenia mają menedżerowie i pracownicy przedsiębiorstwa? Stopień sformalizowania biznesplanu zależy od charakteru przedsięwzięcia i wymagań instytucji kredytowej. Przedmiot, treść i forma biznesplanu muszą spełniać wymagania ścisłości, obiektywizmu i konkretności w przedstawieniu celu i sposobu działania, oczekiwanego ryzyka i spodziewanego zysku stanowiącego właściwą rekompensatę za pomysł, jego realizację i zaangażowanie niezbędnych zasobów. Przy prezentacji zamierzonego przedsięwzięcia konieczny jest maksymalny realizm w ocenie zdolności jego wykonania jak i odniesienia sukcesu na rynku. Opis przedsiębiorstwa przedstawiony w biznes planie informuje o historii rozwoju, miejscu zajmowanym na rynku, najważniejszych nabywcach, rynkach działania i kompetencjach kierownictwa oraz pracowników. Cele zamierzonego działania określane są w jednostkach mierzalnych wysokości sprzedaży, udziału w rynku i wysokości oczekiwanego zysku. Najistotniejszą częścią biznesplanu jest projektowana strategia realizacji zamierzenia zabezpieczająca przed zagrożeniem ze strony konkurentów i sprzyjająca pozyskaniu nabywców na oferowany produkt bądź usługę. Decydujące znaczenie dla powodzenia i uzyskania kredytu ma stan finansów przedsiębiorstwa i przedstawione zabezpieczenia interesu kredytodawców. Przy bardziej ryzykownym, ale i wysoce opłacalnym przedsięwzięciu, konieczne jest przedstawienie w biznesplanie pełnego zabezpieczenia środków finansowych, zarówno własnych jak i zewnętrznych inwestorów zainteresowanych zwrotem wyłożonych kapitałów, wraz z ich oprocentowaniem lub udziałem w zyskach. Powinno się to wyrażać w planie przepływów pieniężnych (cash flow) o zsynchronizowanym z wysokością, terminami uzyskiwanej sprzedaży i związanymi z nią wydatkami, płatnościami na materialne wyposażenie produkcji oraz dystrybucji produktów. Nie ma obowiązującego standardu opracowania biznes planu, są natomiast ogólne przedstawione zasady i reguły określające jego strukturę i zawartość. 8 z 29

9 Jeżeli firma rozpoczyna swoją działalność wówczas, biznesplan powinien być dokumentem umożliwiającym określenie koncepcji jej rozwoju, ocenę konkurencji, oszacowanie kosztów oraz ryzyka związanego z planowanym przedsięwzięciem. Biznesplan dla firm we wczesnych stadiach rozwoju, w wielu przypadkach jest pierwszym krokiem planowania strategicznego. Przedsiębiorca może użyć planu jako narzędzia ukierunkowania firmy przez kilka najbliższych lat. Plan określi kroki działania i procesy zachodzące w firmie w tym okresie. Konstrukcja biznesplanów jest bardzo różna w zależności od rozmiarów firmy i skali zaplanowanych przedsięwzięć ale ich zakres tematyczny jest podobny. Wewnętrzna budowa planów ma ścisły związek z ich treścią - od sposobu podania w planach i wyeksponowania szczególnie istotnych elementów, jak również od sposobu prezentacji i czytelności jest uzależniony ich odbiór oraz efektywne wprowadzenie w życie zamierzonych projektów. Typowy układ i zakres treści biznesplanu, oczekiwany przez najbardziej wymagających kredytodawców powinien przedstawiać się następująco: wstęp (streszczenie), opis firmy, opis produktu i procesu produkcyjnego, opis rynku i konkurencji, charakterystyka zarządzania, analiza finansowa Na okładce biznesplanu powinny się znajdować podstawowe dane o firmie (nazwa, adres, numer telefonu, fax) oraz dla podkreślenia aktualności - datę jego opracowania. Strona tytułowa biznesplanu powinna zawierać takie same dane jak na okładce, a dodatkowo nazwisko właściciela, jego adres, pesel i numer telefonu. Dane o właścicielu mogą być potrzebne w przypadku, gdyby kredytodawca przed ostatecznym spotkaniem chciał poznać jakieś bliższe szczegóły. WSTĘP Biznesplan powinien rozpoczynać się od krótkiego wstępu. Często pierwsze wrażenie wyniesione z jego czytana decyduje o tym, czy osoba czytająca biznesplan ustosunkuje się przychylnie do przedłożonej propozycji. Dobrze napisany wstęp będzie miał wpływ na to, czy biznesplan zostanie doczytany do końca. We wstępie projektu przedsięwzięcia powinny być zawarte informacje o bieżącym stanie firmy oraz jej zamierzeniach na przyszłość. Kredytodawca powinien dowiedzieć się w ogólnej formie, z jaką firmą ma do czynienia, jakie informacje szczegółowe zawarto w biznesplanie oraz jaki był cel konstrukcji planu. We wstępie muszą być jasno i czytelnie przedstawione wszystkie najistotniejsze dla całego opisanego w planie przedsięwzięcia elementy: cel sporządzenia planu i opis spodziewanych korzyści, wysokość środków finansowych potrzebnych do osiągnięcia celu, krótki opis produktu oraz rynku, zestawienie najważniejszych elementów planów finansowych (sprzedaż, zysk w okresie 3-5 lat), opis kadry menedżerskiej. Pomimo tego, że streszczenie pisze się już po opracowaniu projektu przedsięwzięcia, powinno być ono zamieszczone na samym początku jako wstęp, aby skrótowo zapoznać potencjalnych inwestorów z zawartością biznesplanu. Wstęp powinien być zwięzły i obejmować nie 9 z 29

10 więcej jak jedną lub dwie strony, a tylko w przypadku wyjątkowo dużych przedsięwzięć może być dłuższy. Wstęp, jako pierwsza informacja o projektowanych zamierzeniach, odgrywa istotna rolę, dlatego wielu autorów sugeruje, aby poddać go ocenie fachowców, która będzie wskazówką dla inwestorów. PROFIL I ZAKRES DZIAŁANIA FIRMY Celem tej części biznesplanu jest zapoznanie zainteresowanych z działalnością przedsiębiorstwa od chwili jego założenia aż do chwili obecnej. Dlatego powinna ona opisywać zarówno historię firmy (jeżeli przedsiębiorstwo już działa na rynku) jak i obecną pozycję firmy. Ta cześć biznesplanu powinna zatem zawierać: podstawowe dane o przedsiębiorstwie (nazwa, adres, numer regonu, rodzaj działalności, forma prawna, misja i cele przedsiębiorstwa). historię przedsiębiorstwa - należy przedstawić tu takie informacje, jak: data rozpoczęcia działalności gospodarczej, najważniejsze dane finansowe, najbardziej znaczące osiągnięcia firmy (z uwzględnieniem wyrobów ich rozwoju, sukcesów rynkowych), dane o poprzednich i aktualnych udziałowcach, obecny stan prawny, finansowy i organizacyjny firmy, strukturę organizacyjną firmy, która obejmuje opis stanowisk i komórek organizacyjnych, zakres ich kompetencji i odpowiedzialności, sposób powiązań między nimi a także schemat organizacyjny, dane o właścicielu lub udziałowcach firmy, które zawierają nazwisko i imię, numer dowodu osobistego, pesel, miejsce zamieszkania, telefon, fax, wiek, stan cywilny, wykształcenie, zawód i miejsce zatrudnienia współmałżonki(-a), doświadczenie z pracy na stanowisku kierowniczym, przebieg pracy zawodowej, doświadczenie zawodowe związane z planowanym przedsięwzięciem, aktualne miejsce zatrudnienia oraz zajmowane stanowisko, majątek osobisty właściciela, jego spadkobiercy. Ponadto trzeba zaznaczyć, czy właściciel firmy prowadził już prywatne przedsiębiorstwo i jakiego rodzaju, a jeżeli zrezygnował z prowadzenia poprzedniej działalności należy podać przyczynę rezygnacji, informacje na temat załogi, jej cechy obiektywne, np. wiek, płeć, staż pracy, wykształcenie, a także subiektywne, np. stosunek do pracy, sumienność, pomysłowość, rzutują na działalność przedsiębiorstwa i jego efektywność. Dlatego ważnym elementem opisu firmy jest charakterystyka jego załogi uwzględniająca liczebność, działające związki zawodowe oraz strukturę według następujących kryteriów kwalifikacyjnych: wykształcenie, wiek, płeć, staż pracy. Przedstawiając załogę trzeba zaprezentować działające w niej związki zawodowe, ich liczbę i liczbę pracowników. Jeżeli firma nie prowadzi jeszcze działalności produkcyjnej (usługowej), to należy wskazać źródła pozyskiwania personelu oraz sposoby jego szkolenia, dane o profesjonalistach współpracujących z firmami, do których można zaliczyć konsultantów, prawników, doradców, księgowych, informacje o radzie nadzorczej i charakterystykę jej członków, zaciągnięte kredyty (lub ubieganie się o nie w innych bankach), proponowane zabezpieczenie kredytu, lokalizację firmy, która jest określona przez jej adres. OPIS PRODUKTU I PROCESU PRODUKCYJNEGO Ten rozdział biznes planu ma duże znaczenie w przypadku firm o charakterze produkcyjnym. Możliwie najdokładniej należy w nim opisać omawiany produkt (usługę), używając języka prostego i zrozumiałego oraz pełny cykl produkcyjny. W tym przypadku również, niezależnie 10 z 29

11 od planowanej formy organizacji produkcji, proces wytwarzania musi być opisany szczegółowo i zrozumiale dla laika. Nie należy w nim używać skomplikowanej terminologii oraz umieszczać szczegółów technicznych i technologicznych zasłaniających obraz zagadnienia. Opisując produkt (usługę) należy przede wszystkim przedstawić informacje dotyczące rodzaju produktu (usługi), główne cechy i zalety produktu (usługi), wyjaśnić czy są to produkty (usługi) już istniejące, czy dopiero projektowane, wskazać czym dany produkt (usługa) różni się od innych produktów (usług) dostępnych na rynku oraz na czym polega jego unikalność, jaki jest koszt jednostkowy produktu (usługi), ceny produktu (usługi), zysk jednostkowy, sposób zapewnienia jakości produktów (usług), posiadane patenty i znaki towarowe. Ważne jest także wskazanie, czy wyrób stwarza możliwość jego modyfikacji lub ulepszeń przy stosunkowo niewielkich zmianach, jaka jest planowana wielkość produkcji (miesięczna, kwartalna, roczna), a także jakie są planowane usługi posprzedażne lub gwarancyjne. Cechy i główne zalety produktu (usługi) powinny być tak zaprezentowane, aby wzbudzić zainteresowanie inwestora. Powinny one przekonać, że wyrób ma szansę pokonania konkurentów swoją jakością, użytecznością, ceną, atrakcyjnością, itp. Trzeba podać jakie koszty należy ponieść, aby rozpocząć produkcję i zwiększyć jej rozmiary. Opracowanie planu kosztów często stwarza duże kłopoty z powodu trudności z jednoznacznym wcześniejszym ich oszacowaniem, dlatego jeżeli występują takie wątpliwości zaleca się wprowadzanie rezerwy kosztów. W tej części biznes planu należy wyjaśnić czy produkt (usługa) jest już w sprzedaży, czy dopiero na etapie opracowywania projektu. Jeśli jest to dopiero faza badań projektowania lub prototypów, wtedy należy podać kiedy przewidywana jest próbna produkcja i zwiększona jej skala. Opisując produkt należy także opisać czynniki, które pomogą mu wejść na rynek lub pokonać konkurencję, a także należy podkreślić jakie mogą być utrudnienia związane z wprowadzeniem produktu na rynek. W opisie procesu technologicznego należy scharakteryzować proces, przewidywane zdolności produkcyjne, stopień wykorzystania urządzeń produkcyjnych oraz niezbędne na ten cel nakłady. W opisie procesu technologicznego przede wszystkim należy podać informacje na temat rodzaju procesu produkcyjnego, jego poszczególnych faz, aktualnych i przyszłych zdolności produkcyjnych, niezbędnych środków produkcyjnych (czyli potrzebnych do produkcji materiałów, surowców, maszyn, urządzeń), planowanego stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnej, rodzaju dostawców, wykonawców, norm produkcyjnych, technicznych i technologicznych, kontroli jakości, gwarancji i serwisu pogwarancyjnego, problematyki sezonowości produkcji, sprzedaży, podaży surowców, planowanych zakupów maszyn i urządzeń oraz planowanej modernizacji i rozbudowy majątku produkcyjnego, pomieszczeń produkcyjnych i magazynowych. Opisanie poszczególnych faz procesu produkcyjnego pozwala na określenie przyszłych kosztów produkcji, a także ich wpływu na wielkość planowanych dochodów. Należy pamiętać, aby przebieg procesu produkcyjnego był opisany rzeczowo, technologicznie i organizacyjnie. Dobrze opracowana ta część biznes planu stanowi gwarancję osiągnięcia celów projektowanego przedsięwzięcia. OPIS RYNKU I KONKURENCJI Marketing decyduje o powodzeniu firmy na rynku. Jakość działań marketingowych z uwzględnieniem kilku innych czynników, określa stopień sukcesu lub porażki firmy. Istotnym elementem skutecznego marketingu jest znajomość upodobań, antypatii oraz oczekiwań potencjalnych klientów. Identyfikując te elementy możemy opracować strategię marketingu, która pozwoli rozwinąć i zaspokoić ich potrzeby. 11 z 29

12 W tym rozdziale biznesplanu należy scharakteryzować rynek w ujęciu geograficznym i demograficznym, koncentrując się przede wszystkim na nabywcach, dostawcach i konkurentach. Uwzględnić należy ceny, reklamę, promocję i dystrybucję. Dane zawarte w tym rozdziale powinny pomóc w podjęciu właściwych decyzji strategicznych oraz umożliwić wybór odpowiedniej dla działalności firmy (przedsięwzięcia) strategii rynkowej. Wybór strategii rynkowej musi być oparty na dokładnym rozpoznaniu rynków. Bardzo istotnym jej elementem jest zidentyfikowanie klientów zarówno obecnych, jak i przyszłych, ich lokalizacja, liczba i preferencje rynkowe. Charakterystyka klientów sprowadza się do określenia ich zwyczajów, wymagań, potrzeb i nawyków oraz rozmiarów i sposobów zakupów (np. zamówienia, przetargi). Sprawą podstawową jest poznanie potrzeb nabywców, wiedza o nich jest podstawowym elementem sukcesu. Żaden przedsiębiorca nie może rozpocząć działalności bez tej wiedzy, a jej brak jest jedną z najważniejszych przyczyn upadku wielu nowych firm. Ważnym elementem koncepcji marketingowej jest segmentacja rynku, czyli nabywców na grupy o podobnych cechach i upodobaniach. Ma to duży a nawet decydujący wpływ na decyzje marketingowe. Bardzo ważne są również informacje o liczbie nabywców, czyli pojemności rynku oraz o tendencjach rozwoju rynku. Są one punktem wyjścia do oszacowania wielkości przyszłej sprzedaży i określenie udziału firmy w rynku. Oprócz charakterystyki nabywców oraz ich liczbie ważne są informacje dotyczące czynników wpływających na podjęcie decyzji o zakupie. Szczególnie są to takie cechy produktów (usług) jak: cena, jakość, wygląd, itd. Plan marketingowy, stanowiący część biznesplanu, powinien odpowiadać na następujące pytania: Kim są Twoi klienci? Klienci indywidualni, hurtownie, sklepy detaliczne,... Staraj się wyliczyć wszystkich, którzy mogą kupić Twój produkt. Pomysł jak wyobraża sobie Twoją firmę każda z grup. W jaki sposób dasz się poznać swoim klientom? Czy wykorzystujesz wszystkie dostępne strategie promocji swoich produktów. Opisz jak otrzymujesz zamówienie od klienta i w jaki sposób Ci klient płaci? Czy twój rynek rośnie, nie zmienia się czy maleje? Czytaj na bieżąco artykuły w prasie specjalistycznej. Określ granice rynku na pierwszy rok działalności. Później stopniowo go rozszerzaj. Czy Twój rynek jest wystarczająco duży by gwarantować rozwój firmie? Jak utrzymasz lub zwiększysz swój udział w rynku? Podaj planowaną wielkość sprzedaży na pierwszy rok działalności. Oprzyj ocenę na: wielkości rynku, poziomie konkurencji, Twoich cenach, strategii promocji oraz tendencjach na rynku. Wykonaj prognozy optymistyczne, pesymistyczne i neutralne. Jeśli prowadzisz franchise, jakie są segmenty Twojego rynku? Jeśli prowadzisz franchising, czy dostawca licencji prowadzi promocje na Twoim terenie? Bazując na strategii dawcy franchisingu, jak będziesz promował sprzedaż? Jaką planujesz strategię cenową? Rynek wiąże się z konkurencją. Walka konkurencyjna jest sposobem życia. Walczymy o pracę, wykształcenie, zwycięstwo sportowe, większość aspektów naszego życia. Kraje walczą o 12 z 29

13 klientów na rynku międzynarodowym, podobnie jak poszczególni przedsiębiorcy na lokalnych rynkach. Można rzec, że biznes to ogromna arena walki, dlatego trzeba znać swoich konkurentów. Na początku trzeba ich zidentyfikować, a następnie podzielić na głównych, drugorzędowych i potencjalnych. Podział ten jest potrzebny dla ograniczenia liczby firm, które muszą być dobrze obserwowane oraz z uwagi na strategię marketingową, którą można zróżnicować dla każdej grupy. W tej części biznesplanu powinno się znaleźć szereg informacji o głównych konkurencjach między innymi: liczba konkurentów, wielkość ich firm i liczba posiadanych oddziałów, jakość produktu (wyrobu), wielkość ich sprzedaży i udział w rynku, ceny, godziny prowadzenia działalności, metody sprzedaży, kanały zbytu, reklama i promocja, reputacja firmy, poziom zapasów, itp. Informacje te, to kryteria oceny konkurencji, które odgrywają ważną rolę w każdej branży. Należy nadać im odpowiednią rangę, dokonać analizy porównawczej oraz wyciągnąć wnioski odnośnie strategii działania, która wskaże, jak skutecznie konkurować na określonym rynku. Powinny także w tej części biznesplanu być scharakteryzowane zasady ustalania ceny produktów (usług). Są one nie tylko decydującym czynnikiem o dochodach firmy i podejmowaniu decyzji zakapowanych przez nabywców, ale również narzędziem walki z konkurencją. Ceny nie mogą być zbyt niskie, bo mogą przyczynić się do bankructwa, ani zbyt wysokie, bo wówczas nie zostaną zaakceptowane przez nabywców i stworzą szansę opanowania rynku konkurentom. Ta cześć biznes planu obejmuje plan reklamy i promocji produktów (usług), gdzie trzeba dokonać wyboru środków oraz form reklamy, przy pomocy których uda się dotrzeć do najszerszej grupy odbiorców przy najniższych kosztach. Rynek i konkurencja pełni jedna z podstawowych funkcji kształtujących działalność i pozycję firmy na rynku, często wyodrębnia się osobny, specjalny, bardzo zresztą ważny, rozdział biznes planu. CHARAKTERYSTYKA ZARZĄDZANIA Sukces firmy zależy przede wszystkim od jej kierownictwa. To ono zarządza firmą czyli wykonuje czynności związane z planowaniem, organizowaniem, motywowaniem oraz kontrolowaniem. Kierownictwo decyduje o strategii rozwoju firmy, podejmuje decyzje o zaciąganiu kredytów i zobowiązaniu do terminowego ich zwrotu razem z oprocentowaniem. Z tego względu prezentacja kadry kierowniczej jest bardzo ważnym elementem każdego biznes planu. Powinny się na nią składać informacje na temat menedżerów zarządzających firmą dotyczące wykształcenia, doświadczenia w sektorze, zainteresowań, osiągnięć zawodowych, awansów i kariery, umiejętności organizacyjnej, itd. Plan organizacyjny powinien odpowiadać na następujące pytania: Jak właściciela firmy dotychczasowe doświadczenie wspiera rozwój nowej działalności? Jakie są właściciela słabości i jak można je skompensować wynajętymi pracownikami? Kto będzie w grupie osób zarządzających firmą? Jakie są słabe i silne punkty kierownictwa firmy? Jakie są obowiązki kierownictwa? Czy obowiązki kierownictwa są jasno zdefiniowane? Jeśli prowadzi on franchise, jakiej pomocy spodziewa się od dostawcy licencji? Jakie są potrzeby pracowników jego firmy? Jakie są plany odnośnie zatrudnienia i szkolenia pracowników? Jakie pensje, dodatkowe wynagrodzenie, wypoczynek oferuje właściciel? 13 z 29

14 Jeśli franchise, czy te elementy są w standardowym pakiecie licencjonodawcy? Jakie płaci ubezpieczenia? Co może zrobić więcej w tym temacie? O skuteczności zarządzania firmą przesądza sposób motywowania personelu. Bardzo ważne są narzędzia motywowania (płace, bodźce pozapłacowe, itp.) oraz ich dobór do rodzaju działalności, grupy pracowników, ich wykształcenia, mentalności, itd. Podstawowym instrumentem motywowania pozostają płace, dlatego dla osiągnięcia sukcesu należy powiązać płace, z efektami pracy, a także stosować różnego rodzaju baźce zachęty. W części biznesplanu przedstawiającej zarządzanie należy umieścić podstawowe informacje na temat planowania w firmie, które w szczególności dotyczą zakresu planowania, stosowanych metod planowania oraz stopnia realizacji planowanych zadań. Ta część biznesplanu powinna zawierać charakteryzację podstawowych zasad organizacji pracy uwzględniając: podział zadań i odpowiedzialności, delegowanie uprawnień decyzyjnych, obciążenia pracą poszczególnych komórek organizacyjnych a także współpracę między poszczególnymi komórkami organizacyjnymi i stanowiskami pracy. Część biznesplanu dotycząca zarządzania i kierowania powinna również przedstawić zasady kontroli, zwracać uwagę na sposób przeprowadzania kontroli merytorycznej zadań, kontrolę przez system finansowy oraz sposób formułowania zaleceń pokontrolnych i śledzenia ich realizacji. Poziom kwalifikacji i doświadczeń kadry kierowniczej ma podstawowe znaczenie dla sukcesu zaplanowanego przedsięwzięcia, dlatego temat ten budzi szczególne zainteresowanie potencjalnych inwestorów. W związku z tym staranne opracowanie problemów związanych z zasobami ludzkimi przynosi znaczne korzyści przedsiębiorstwu. Ponadto analiza organizacji zarządzania prowadzi zwykle do zmian organizacyjnych podnoszących sprawność działania firmy. Bardzo istotne są zatem opisy sposobów zarządzania finansami i informatycznych systemów zarządzania zastosowanych w przedsiębiorstwie. ANALIZA FINANSOWA Do tej części biznesplanu potencjalni inwestorzy i banki przywiązują największą wagę. Stanowi ona bowiem fundament całego biznes planu i punkt wyjścia do jego opracowania. Powinna przedstawiać dane ilustrujące finanse firmy w przyszłości oraz prognozę finansów na przyszłość. Plan działalności gospodarczej jest obrazem zasobów rzeczowych nowo zakładanej firmy. Urzeczywistnienie tego planu jest związane z finansowaniem, które jest zapewnieniem projektowi niezbędnych środków finansowych własnych lub obcych. Plan finansowy jest najważniejszym elementem biznesplanu, ponieważ w nim skupiają się różne analizy finansowe dotyczące przedsiębiorstwa, określające w sposób liczbowy efektywność podjętych działań gospodarczych przedsiębiorstwa. Ponadto określa relacje pomiędzy różnymi wartościami ekonomicznymi oraz umożliwia dokonania wyceny firmy metodami dochodowymi i metodą skorygowanych aktywów netto. Przy planowaniu finansów, dobrze jest spojrzeć jak najdalej w przeszłość, by zobaczyć jak firma osiągnęła swój obecny stan, wtedy zdobywamy lepsza perspektywę. Wiele banków wprowadziło do polityki kredytowej zasadę, że należy sprawdzić dane dotyczące pięciu ostatnich lat, by móc wyodrębnić pewne trendy. Jeżeli firma funkcjonuje krócej niz. pięć lat należy przedstawić dane z całego okresu jej funkcjonowania. 14 z 29

15 W przypadku nowo uruchomionego przedsięwzięcia w biznesplanie przedstawia się przede wszystkim prognozę finansów. Co do długości okresu na jaki opracowuje się prognozę zdania są podzielone, jednak zazwyczaj bankowcy wymagają prognozy na taki okres, na jaki klienci chcą zaciągnąć kredyty, gdyż chcą się przekonać, czy będą mogli odzyskać pożyczone pieniądze wraz z odsetkami. Część finansowa biznesplanu powinna zawierać: kopie aplikacji zaciągniętych pożyczek, listę wyposażenia biura z wyceną sprzętu, projekt bilansu, projekt przewidywanych rezultatów finansowych czyli różnicy pomiędzy dochodem firmy i związanymi z nim wydatkami oraz projekt planowanych przepływów finansowych (cash flow), informujący o wyjściu i wejściu środków finansowych. Projekt przewidywanych rezultatów finansowych oraz projekt przepływów finansowych powinien być wykonany na okres trzech lat, z dokładnością do miesiąca dla pierwszego roku i kwartału dla dwóch kolejnych lat. System księgowania i kontroli inwentaryzacyjnej powinien być również przedstawiony w tej części biznes planu. Punktem wyjścia do opracowania prognoz są informacje na temat sytuacji finansowej firmy z okresu poprzedzającego opracowanie biznes planu, jednak muszą być one uzupełnione określonymi założeniami co do przyszłości. Założenia powinny uwzględniać koniunkturę gospodarczą, perspektywy rozwoju sektora, przewidywany popyt na wyroby (usługi) firmy, inflacyjny wzrost cen, kursy walut, stopy procentowe kredytów, politykę podatkową a także cła wywozowe i przywozowe. Założenia te powinny być spójne, sensowne, oparte na danych pochodzących z wiarygodnych źródeł i możliwie do sprawdzenia. Podstawowymi elementami planu finansowego są przede wszystkim: Prognoza sprzedaży, gdzie informacja o dotychczasowej sprzedaży to bardzo ważne zestawienie liczbowe, które musi się znajdować w każdym biznesplanie. Dane o sprzedaży potrzebne są do opracowania rachunku wyników, przepływu gotówki oraz opłacalności przedsięwzięcia i jego rentowności. Prognoza sprzedaży potrzebna jest także przy wycenie majątku firmy, w dużym stopniu wpływa na decyzję banków, dotyczącą udzielania firmie pożyczki. Przy opracowywaniu prognozy sprzedaży należy wziąć pod uwagę własne doświadczenia, jeżeli firma już prowadzi działalność i posiada stałe rynki zbytu, oczekiwany dochód, pojemność rynku, pozycje konkurentów, sezonowość sprzedaży w ciągu roku, cykl życia produktów oraz obecnych i potencjalnych nabywców. Prognoza kosztów, które stanowią wyrażone w pieniądzu niezbędne zużycie środków rzeczowych oraz usług obcych, czasu pracy pracowników, a także niektóre wydatki odzwierciedlające zużycie związane z normalną działalnością firmy w danym okresie. Ogół kosztów ponoszonych w danym okresie dzieli się na: koszty uzyskania przychodów składające się z kosztów wytworzenia produkcji sprzedanej, kosztów operacji finansowych, wartości sprzedanych towarów w cenie zakupu oraz podatków i innych obciążeń przychodów, koszty i wydatki, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów (np. grzywny, kary wraz z odsetkami, odsetki od pożyczek przeterminowanych, itp.) Informacje o ponoszonych i zaplanowanych na przyszłość kosztach potrzebne do określenia wyniku finansowego firmy. Pokazują czy działalność firmy była w przeszłości efektywna i jakie rokowania na przyszłość. Wskazują także jaki był kierunek i siła oddziaływania kosztów na wynik finansowy oraz umożliwiają po wyodrębnieniu kosztów stałych i zmiennych, obliczenia progu rentowności. 15 z 29

16 Rachunek wyników (zysków i strat), który pokazuje jak firma radzi sobie w zakresie sprzedaży, kosztów i zyskowności oraz prezentuje elementy składowe wyniku finansowego. Ukazuje i bada przychody oraz koszty ich uzyskania w pewnych odstępach czasu, które wynikają z potrzeb lub specyfiki firmy i mogą wynosić miesiąc, kwartał, rok. Rachunek przepływów gotówki, który umożliwia ocenę sprawności finansowej firmy z punktu widzenia generowania pieniędzy. Jego celem jest zobrazowanie przepływu gotówki przez firmę, czyli uwzględnienie w rachunku tych wszystkich zdarzeń gospodarczych, które powodują ruch pieniądza w formie wpływów i wydatków pieniężnych. Bilans jest dokumentem zawierającym zestawienie na określony moment stanu majątku przedsiębiorstwa oraz źródeł jego finansowania. Jest on najważniejszym sprawozdaniem finansowym firmy, umożliwiającym prezentację stanu jej gospodarki, a w szczególności stratę, obliczenie, w jakim stosunku do kapitałów własnych ukształtował się zysk oraz jaki był ten wskaźnik w stosunku do oprocentowania depozytów bankowych, uzyskanie informacji o wartości własnego majątku firmy, odczytanie źródeł przychodów pieniężnych oraz sposobów ich rozchodowania, obliczenie rentowności sprzedaży, majątku ogółem, kapitału a także odczytanie czy przedsiębiorstwo jest w stanie regulować na bieżąco swoje zobowiązania. FUNKCJE BIZNESPLANU Biznesplan w opracowaniu profesjonalnym, użyteczny i realny, pełni w przedsiębiorstwie (firmie) różnorakie funkcje. Dwie z nich najczęściej uznawane za podstawowe zostały podzielone na: funkcję wewnętrzną, w której plan wykorzystywany jest jako wewnętrzny dokument planistyczny niezbędny do zarządzania przedsiębiorstwem, funkcję zewnętrzną, gdzie plan ma podstawowe znaczenie dla uatrakcyjnienia przedsiębiorstwa w oczach potencjalnych inwestorów i przyciągania z zewnątrz środków potrzebnych na finansowanie jej przedsięwzięć. Pełniąc funkcję wewnętrzną, biznesplan umożliwia zarządowi zorganizowanie planowania rozwoju firmy i przewidywanie wszystkich zmian w przyszłości. Jest to tradycyjny sposób rozumienia funkcji planowania w zarządzaniu W biznesplanie funkcja znajduje swój wyraz przez zastosowanie aparatu wykorzystywanego w planowaniu strategicznym, co prowadzi do precyzyjnego opracowania założeń i wyników finansowych przyjętych wariantów strategicznych. Zarząd firmy po szczegółowym przeanalizowaniu swoich założeń i ustaleniu misji oraz celów powinien określić poziom oczekiwań, z którymi w przyszłości będzie można porównywać osiągnięte wyniki, a także dobrać wskaźniki służące do poziomu i kontroli stopnia ich realizacji. W trakcie przygotowywania biznesplanu należy koniecznie uwzględnić warunki niezbędne do osiągnięcia zamierzonych celów (np. unowocześnienie środków produkcyjnych, zwiększenie efektywności zarządzania, itd.). Biznesplan pisany z myślą o zewnętrznych źródłach finansowania powinien być skierowany do realizacji, ponieważ jako dokument określający cele jakościowe i ilościowe wyznacza kierunki działania oraz stanowi wzorzec do kontroli kolejnych etapów realizacji strategii firmy w drodze do osiągnięcia wymiernych efektów rynkowych. Zewnętrzną funkcję sprowadza się do wykorzystywania biznes planu podczas ubiegania się o zainteresowanie potencjalnych inwestorów, mogących wspomóc finansowo przedsiębiorstwo. Praktyka wskazuje, że podział biznesplanu na funkcję zewnętrzną i funkcję wewnętrzną ma jedynie znaczenie teoretyczne, ponieważ właściwie skonstruowany biznesplan spełnia obie funkcje jednocześnie. Dokument, który ma przekonać ewentualnych inwestorów do zaangażowania 16 z 29

17 środków finansowych powinien odgrywać w firmie rolę organizującą jego funkcjonowanie w okresie objętym planem. Oznacza to, że powinien zawierać wszystkie te elementy, których analiza ukaże przedsiębiorstwo jako organizację, która może zgodnie z przyjętymi założeniami sprawnie i dobrze funkcjonować w przyszłości. Inwestorzy dofinansują firmę, jeżeli uznają, że wszystkie znaczące elementy prowadzące do sukcesu są w planie właściwie oszacowane. Zwracają oni także uwagę na to, jak kadra kierownicza ocenia możliwości swojej firmy, szacuje zagrożenia, planuje koszty oraz jakich oczekuje wyników. Ważną funkcję w biznesplanie pełni przedstawienie kompetencji przedsiębiorstwa wynikających z dotychczasowego rozwoju, sposobu i zakresu wdrożenia marketingu dla planowania i realizowania zamierzeń rynkowych i zdolności pozyskiwania nabywców potwierdzonych dynamiką produkcji i sprzedaży, udziałem w rynku w swojej branży oraz utrzymywaniem na nim konkurencyjnej pozycji. Istnieją jeszcze inne funkcje biznesplanu podzielone na główne i wspomagające. Do funkcji głównych zalicza się: funkcję decyzyjną, sprowadzającą się do tego, że w miarę przechodzenia do kolejnych faz cyklu projektu podejmowane są decyzje co do kierunków, środków i sposobów alokacji czynników produkcji, funkcję informacyjną, która przejawia się w tym, że biznesplan składa się z wielu informacji przydatnych dla decydentów firmy, wykonawców tego planu i klientów, a także dla udziałowców, akcjonariuszy i innych zainteresowanych współpracą, a więc polega na dostarczeniu wiarygodnych informacji o możliwościach realizacji projektu, funkcję rachunku ekonomicznego, która pozwala na oszacowanie, analizę i wycenę niezbędnych nakładów projektu, wytworzonych produktów oraz przyszłych korzyści wyrażonych w kategoriach finansowych, funkcję kierowania, która wiąże się z realizacją biznesplanu i umożliwia opanowanie kompleksowości zadania, zorganizowanie realizacji projektu i kontrolę stopnia osiągnięcia założonych celów, funkcję twórczą niekiedy motoryczną polegającą na pobudzeniu twórczości myślenia, poszukiwania najlepszych rozwiązań i innowacji. Obok funkcji głównych można wyodrębnić przynajmniej trzy funkcje wspomagające: funkcję organizacyjną, w której biznesplan pozwala usystematyzować i uporządkować tok postępowania czyli zaprowadzić ogólny ład w firmie, funkcję narzędziową polegającą na uruchomieniu różnych środków, metod i sposobów działania, aby osiągnąć cele i efekty założone w biznesplanie, funkcję regulacyjną, która sprowadza się do regulacji przepływów finansowych wywoływanych wykonywaniem biznesplanu. Dobry biznesplan powoduje sprawny przepływ pieniądza i kapitału, papierów wartościowych i obrotu bezgotówkowego na kontach bankowych, a więc pomaga uzyskać założone w planie efekty finansowe. Dobre, rzetelne przygotowanie biznesplanu, jako dokumentu obrazującego zmiany prowadzące do rozwoju firmy jest okazją do przemyślenia wszystkich aspektów związanych z rozpoczęciem nowej działalności lub rozwojem firmy i w konsekwencji do sprawdzenia, jakie środki materialne i finansowe będą potrzebną w różnych produkcyjnych, rynkowych oraz finansowych strategiach. Pamiętajmy o tym, żeby pisząc biznesplan posługiwać się wiarygodnymi danymi. Przede wszystkim piszmy prawdę i nie dopuśćmy do przeszacowania danych. Abstrahując od tego, że zwyczajnie nie warto okłamywać samego siebie to dane nieprawdziwe, nierealne lub przeszacowane mogą wzbudzić podejrzenia u oceniającego biznesplan co może skutkować np. odmową finansowania. 17 z 29

18 BIZNESPLAN Pismo przewodnie biznesplanu Prezentuje biznesplan, wyjaśnia jego cel, podaje tytuł planu oraz opisuje główne dziedziny, na których skoncentrował się autor planu. Dodatkowo może zawierać takie elementy jak: geneza projektu (pomysł, historia, badania), zakres opracowania, źródła informacji, zakres odpowiedzialności autorów. Strona tytułowa Znajduje się tutaj: - Tytuł planu - Nazwa, adres, numer telefonu firmy oraz twój - Data ukończenia planu W nagłówku (który będzie widniał na wszystkich stronach) dobrze jest umieścić wersję biznesplanu, a w stopce nazwę swojej firmy albo nazwę przedsięwzięcia. Streszczenie projektu Streszczenie powinno skrótowo zapoznać (nie więcej niż na jednej, dwóch stronach) potencjalnych inwestorów z zawartością biznesplanu, zainteresować ich i zachęcić do zapoznania się z całością dokumentu. W streszczeniu powinny być zawarte informacje o bieżącym stanie firmy oraz o jej zamierzeniach na przyszłość. Streszczenie obejmuje: - Cel sporządzenia planu i opis spodziewanych korzyści - Wysokość środków finansowych potrzebnych do osiągnięcia celu - Krótki opis produktu i rynku - Najważniejsze dane (projekcje) finansowe na 3-5 lat naprzód - Opis kadry menedżerskiej szczególnie istotny w przypadku firm dopiero rozpoczynających działalność jako czynnik zaufania do kompetencji, doświadczenia i być może etyki osób zarządzających Streszczenie, jako pierwsza informacja o projektowanych zamierzeniach, odgrywa bardzo istotną rolę, dlatego warto je poddać ocenie fachowców. Spis treści Lista nagłówków rozdziałów i podrozdziałów planu. Pozwala czytającemu na szybkie zorientowanie się w zakresie i układzie prezentowanego materiału. 1. Firma i branża a. Historia i obecna sytuacja firmy Zaczynamy od jednostronicowej informacji o firmie, zawierającej następujące dane: - Nazwa firmy - Adres, telefon - Rodzaj prowadzonej działalności - Forma prawna (np. indywidualna działalność gospodarcza, spółka cywilna) - Główny oferowany produkt lub usługa - Posiadane znaki towarowe, patenty - Nazwiska założycieli, wspólników 18 z 29

19 - Ile lat działa firma w biznesie - Obecny i zakładany udział w rynku - Wielkość aktualnie zainwestowanych środków i ich źródło - Wielkość potrzebnego dodatkowego finansowania - Proponowane terminy i sposób zwrotu dodatkowego finansowania - Wartość biznesu na pierwszy dzień działalności operacyjnej - Nazwiska świadczących usługi prawne, księgowe, doradcze Teraz należy przedstawić historię firmy zamieszczając takie informacje jak: - Data i forma założenia firmy - Najważniejsze dane finansowe - Najbardziej znaczące osiągnięcia firmy (wyroby, nagrody itp.) - Dane o poprzednich i obecnych udziałowcach - Obecny stan prawny, organizacyjny i finansowy b. Wizja, misja i cele do osiągnięcia Sformułowanie wizji, misji i celów do osiągnięcia powinno wynikać z zaprezentowanej sytuacji firmy w przeszłości. W przypadku podejmowania zupełnie nowych rodzajów działalności należy taką decyzję uzasadnić. Wizję i misję należy sformułować w kilku zdaniach. Wizja określa jak twój biznes będzie docelowo wyglądał. Wizja powinna określać wyidealizowany obraz twojej firmy przy założeniu, że wszystkie cele zostaną osiągnięte a zadania zrealizowane. Wizja powinna zawierać: - Nazwę twojego biznesu - Produkt lub usługę, które będziesz oferował - Docelowy rynek dla oferowanego produktu lub usługi. Misja określa jak twój biznes będzie docelowo funkcjonował. Jest to jakby super strategia działania. Misja opisuje: - Co twój biznes będzie oferował - Na jakim rynku będzie działał - Planowana lokalizacja biznesu - W jaki sposób twój biznes będzie wzrastał, będzie się rozwijał - Co odróżnia (będzie odróżniać) twój biznes od konkurencji. Cele działania powinny określać co firma pragnie osiągnąć w ciągu najbliższych trzech do pięciu lat. Sformułowanie celów jest jakby drogowskazem dla zrealizowania misji. Osiąganie celów jest miarą tego, że twój biznes posuwa się w dobrym kierunku. Cele zwykle są mierzalne i mogą opisywać np.: - Zwrot z inwestycji - Pożądany udział (procentowy) w rynku - Spełnienie określonych założeń finansowych - Osiągnięcie kolejnych etapów procesu technologicznego c. Charakterystyka branży Należy podać ogólną charakterystykę branży, w tym opisać głównych producentów działających na rynku. W miarę możliwości należy podać wyniki ich działalności, wielkość sprzedaży, wysokość zysków i ewentualnie przyczyny opuszczenia rynku przez niektórych producentów. Należy również podać wymagania stawiane produktowi, który zamierzamy wprowadzić na rynek (jest on prawdopodobnie oferowany przez przedsiębiorstwa naszej branży): - Jakie potrzeby nabywców są tu zaspakajane 19 z 29

20 - Opis zalet i słabych stron tych produktów - Cechy produktu lub udogodnienia w sprzedaży, które umożliwiają osiągnięcie na rynku pozycji mocniejszej niż konkurencja - Możliwości ekspansji w produkcji i sprzedaży produktu d. Analiza strategiczna SWOT Należy podać silne i słabe strony naszej firmy uwzględniając takie czynniki jak: - Majątek trwały - Zasoby finansowe - Kadra menedżerska - Siła robocza - Zarządzanie zasobami ludzkimi - Cechy produktu - Promocja, dystrybucja Następnie należy opisać szanse i zagrożenia płynące z rynku uwzględniając m.in.: - Czynniki polityczne - Czynniki prawne - Czynniki ekonomiczne - Czynniki społeczne - Czynniki etyczne - Czynniki technologiczne - Poziom rywalizacji pomiędzy aktualnymi konkurentami - Możliwość pojawienia się nowej konkurencji - Możliwość pojawienia się substytucyjnych wyrobów - Siła przetargowa dostawców - Siła przetargowa odbiorców - Relacje z bankiem obsługującym firmę Teraz należy opisać wpływ wymienionych wyżej czynników, to jest silnych i słabych stron naszej firmy oraz możliwości i zagrożeń płynących z rynku, na szanse realizacji całego przedsięwzięcia osiągnięcia celów i spełnienia oczekiwań właścicieli firmy. Mówiąc inaczej należy opisać pozycję strategiczną naszej firmy. Potencjalne mocne strony - dobra sytuacja finansowa - silna marka (wizerunek) - powszechnie uznany lider rynkowy - opatentowana technologia - przewaga w zakresie kosztów - skuteczna reklama - dobra obsługa klientów - unikalna jakość produktu Potencjalne słabe strony - brak wyraźnego kierunku strategicznego - przestarzałe obiekty - nadmierne zadłużenie finansowe - wyższe od rywali koszty ogólne - słabość badań i rozwoju - zbyt ograniczony asortyment - słabe umiejętności 20 z 29 Potencjalne szanse - obsługa dodatkowych grup klientów - ekspansja na nowe obszary geograficzne - rozszerzenie asortymentu wyrobów - przeniesienie umiejętności na nowe wyroby - integracja pionowa - możliwości wykorzystania Potencjalne zagrożenia - pojawianie się silnych, nowych konkurentów - utrata sprzedaży na rzecz substytutów - spowolnienie tempa wzrostu rynku - kosztowne nowe przepisy - niekorzystna koniunktura - rosnąca siła pośredników i dostawców - zmiany

21 marketingowe nowych technologii demograficzne 2. Inwestycja a. Zakres inwestycji Należy scharakteryzować planowaną inwestycję (jeśli występuje). Należy podać rzeczowy zakres inwestycji wraz z ewentualną listą potencjalnych dostawców i wykonawców. b. Źródło finansowania Kluczowym elementem planowania inwestycji jest ustalenie źródeł i zasad jej finansowania. Należy podać czy i w jakim zakresie inwestycja zostanie sfinansowana ze środków własnych, a w jakiej wysokości potrzebne będą dodatkowe, zewnętrzne fundusze. Jeżeli zamierzamy zaciągnąć kredyt, to należy podać na jakich warunkach może on zostać udzielony. Dodatkowo rozważa się tu również celowość i możliwość korzystania z majątku na zasadzie leasingu, dzierżawy, użyczenia itp. Syntezą planu inwestycji jest harmonogram inwestowania. Założenia tutaj poczynione zostaną szczegółowo ujęte w planie finansowym. 3. Plan sprzedaży i marketingu a. Oferowany produkt lub usługa Opisz w szczegółach produkt lub usługę, które chcesz sprzedawać, wskazując na wszelkie unikalne cechy albo szczególne plusy czy zalety. Sprecyzuj w jaki sposób te szczególne cechy produktu lub usługi dadzą Ci przewagę nad twoimi konkurentami (albo przynajmniej równy z nimi poziom). Wskaż w jakim momencie rozwoju (produkcji) jest twój produkt: model, prototyp czy może gotowy do sprzedaży w pełni przetestowany produkt. Dobrze byłoby dołączyć fotografię produktu (w ostatniej sekcji biznesplanu załączniki). b. Analiza rynku Analizując rynek chcemy uzyskać pewność, a także przekonać innych odbiorców biznesplanu, że dogłębnie rozumiemy rynek na nasz produkt lub usługę, i że w związku z tym jesteśmy zdolni konkurować na rynku z innymi przedsiębiorcami i osiągnąć założone parametry sprzedaży czyli osiągnąć sukces rynkowy. Należy opisać rynek wraz z podziałem na segmenty oraz wskazać ten segment (niszę rynkową), na którym chcemy się skoncentrować. Powinniśmy też zdecydować jaką część tego segmentu chcemy opanować czyli pozyskać dla naszego produktu lub usługi. Rozpoznanie rynku jest działaniem niezwykle skomplikowanym. Po pierwsze brak jest ogólnie dostępnych i odpowiednio usystematyzowanych informacji o rynku (podczas gdy w krajach o rozwiniętej gospodarce rynkowej takie informacje można uzyskać). Po drugie rynek bywa bardzo zmienny, dynamiczny, a reakcje klientów są często nieoczekiwane, a zatem w dużej mierze nieprzewidywalne. Niemniej jednak badanie rynku jest absolutnie niezbędne i należy podejść do tego procesu z wielkim zaangażowaniem i odpowiedzialnością. Z braku danych statystycznych rządowych lub komercyjnych najbardziej praktyczną metodą są własne obserwacje, badania, rozmowy prowadzone ze sprzedawcami, dystrybutorami, klientami i potencjalnymi konkurentami. Ta część biznesplanu jest prawdopodobnie najtrudniejsza do przeprowadzenia, a zarazem najważniejsza. Prawie wszystkie pozostałe części biznesplanu w sposób pośredni lub bezpośredni zależą od jakości analizy rynku, a co za tym idzie od realności poczynionych na tej podstawie prognoz sprzedaży naszego produktu lub usługi. Analizując rynek powinniśmy wziąć pod uwagę następujące aspekty: - Rynek docelowy i klienci docelowi 21 z 29

22 - Wielkość (pojemność) rynku i trendy rynkowe - Konkurenci - Prognozowana wielkość sprzedaży naszej firmy i nasz udział w rynku (%) RYNEK DOCELOWY I KLIENCI DOCELOWI Zidentyfikuj kim są twoi docelowi klienci: indywidualni konsumenci, przedsiębiorstwa, instytucje edukacyjne lub opieki medycznej, rządowe, inne? Przeanalizuj czy docelowy rynek może być podzielony na segmenty albo czy można z niego wydzielić grupy klientów o określonych charakterystykach ze względu na lokalizację, wiek, wielkość, branżę przemysłową itp. Opisz profil swoich klientów. Kim są i gdzie się znajdują? Jakie są powody, że mieliby oni dokonywać zakupu twojego produktu lub usługi? Jakie korzyści odniosą dokonując zakupu u Ciebie zamiast u twojej konkurencji? Jeżeli to możliwe wymień kilku głównych klientów albo (ewentualnie) listę złożonych zamówień. WIELKOŚĆ (POJEMNOŚĆ) RYNKU I TRENDY RYNKOWE Oceń jaka jest aktualna pojemność rynku na twój produkt lub usługę zarówno w sztukach jak i wartościowo. W jaki sposób sprzedaż jest rozłożona pomiędzy wyodrębnione segmenty rynkowe? Czy występuje zauważalna sezonowość sprzedaży (tygodniowa, miesięczna, według pory roku)? Spróbuj opisać jak zmieniała się wielkość rynku w podziale na segmenty w ostatnich trzech latach. Wskaż jakie są twoje oczekiwania co do zmian, co do trendów, które będzie można zaobserwować w horyzoncie najbliższych trzech do pięciu lat. Dołącz analizę głównych czynników, które wpływały na wzrost rynku w przeszłości; chodzi o trendy społeczne, ekonomiczne, przemysłowe, regulacji prawnych, polityki rządowej, czynniki demograficzne. Jakie jest prawdopodobieństwo kontynuacji tych trendów w przyszłości? KONKURENCI Zidentyfikuj głównych konkurentów. W stosunku do każdej z tych firm dokonaj realistycznego oszacowania jej siły rynkowej, oferowanych produktów i usług. Porównaj te konkurencyjne do twoich produkty lub usługi biorąc pod uwagę takie czynniki jak: cena, jakość, użyteczność, serwis posprzedażowy, gwarancje itp. Zaprezentuj swoją ocenę dotyczącą wymienionych konkurentów pod kątem ich udziału w każdym segmencie rynku, zyskowności, sprzedaży, marketingu, dystrybucji, zdolności produkcyjnych. Jak twoim zdaniem czynniki te będą się zmieniać w przyszłości? NASZA PROGNOZOWANA SPRZEDAŻ I UDZIAŁ W RYNKU Oceń jaką część rynku w poszczególnych segmentach jesteś w stanie obsługiwać w każdym kolejnym roku, na trzy do pięciu lat naprzód. Prognoza na najbliższy rok powinna być zaprezentowana w układzie miesięcznym, a dla kolejnych lat wystarczą wartości kwartalne. Najlepiej przedstawić liczby w postaci tabelarycznej. Opisz jakie założenia przyjąłeś do sporządzenia powyższych prognoz sprzedaży. c. Strategia marketingowa - Cena, Promocja, Dystrybucja Twoja strategia marketingowa albo inaczej twój plan marketingowy opisuje w jaki sposób zamierzasz osiągnąć cel, to jest uzyskać w przyszłości sprzedaż na prognozowanym poziomie wartościowym i ilościowym. Plan marketingowy powinien odpowiedzieć na pytania: - co trzeba zrobić - kiedy trzeba zrobić - w jaki sposób trzeba zrobić - kto będzie realizował poszczególne zadania w zakresie strategii sprzedaży, polityki cenowej, promocji i dystrybucji. CENA 22 z 29

23 Podsumuj ogólną charakterystykę finansową branży dla produktów lub usług, które chcesz sprzedawać. Jaka jest typowa marża brutto? Jak się ona kształtuje wśród różnych firm branży? Przedstaw szczegółową kalkulację ceny dla każdego swojego produktu lub usługi z podziałem na koszty stałe (ponoszone niezależnie od poziomu sprzedaży), zmienne (w wysokości proporcjonalnej do wielkości sprzedaży) i ewentualnie półzmienne (częściowo związane z wielkością sprzedaży). Porównaj zaplanowane przez Ciebie ceny z tymi występującymi obecnie na rynku, w tym z cenami u twoich głównych konkurentów. Czy twoja marża brutto jest wystarczająca, by pokryć koszty transportu, sprzedaży, reklamy i promocji, czynszu, amortyzacji itd. i jeszcze pozostanie jakaś część na zysku dla Ciebie? Zdecyduj czy twój produkt wyróżnia się wystarczająco spośród innych podobnych produktów chodzi tu o różne osoby z całego procesu dystrybucji; czy mają oni dostateczną motywację, aby sprzedawać właśnie twój produkt a nie inne pochodzące od konkurencji. Określ swoją politykę sprzedaży i ściągania należności. Czy jest ona typowa dla branży. Czy planujesz i ewentualnie w jakim zakresie sprzedaż za gotówkę, a jaka część sprzedaży będzie dokonywana z odroczonym terminem zapłaty (czyli będziesz udzielać klientom tzw. kredytu kupieckiego), a może zamierzasz stosować rabaty? Wskaż jak duża sprzedaż jest potrzebna dla osiągnięcia tzw. punktu rentowności (równowagi) czyli jak duża sprzedaż pokryje wszystkie twoje koszty. PROMOCJA Opisz w jaki sposób zamierzasz poinformować potencjalnych klientów o swoim produkcie lub usłudze. Jakich klientów zamierzasz pozyskać? Czy planujesz skorzystać z agencji reklamowej? Jakich mediów chcesz użyć: radio, telewizja, gazety, czasopisma, billboardy, broszury, pokazy itd. Ile zamierzasz wydać na każde medium? Kiedy? SPRZEDAŻ I DYSTRYBUCJA Wskaż w jaki sposób zamierzasz prowadzić sprzedaż i dystrybucję. Czy planujesz zatrudnić własnych sprzedawców na pensję lub prowizję, a może chcesz korzystać z agentów, hurtowników, dystrybutorów, albo prowadzić sprzedaż i dystrybucję mniej tradycyjnymi kanałami takim jak oferty listowe, pokazy u klienta, domy wysyłkowe, internet? Jeżeli zamierzasz sprzedawać wykorzystując własne środki sprzedażowe, opisz jak duże one będą i w jaki sposób zostaną zorganizowane. W jaki sposób sprzedawcy będą docierać do klientów, jak będą rozliczani i wynagradzani. Czy jest to porównywalne do warunków typowych w branży. Jeśli chcesz wykorzystać dystrybutorów i hurtowników, opisz w jaki sposób ich wybrałeś lub wybierzesz, kim są (o ile to możliwe), na jakim obszarze będą działać, w jaki sposób będą zarabiać na dystrybucji. Opisz też swoją politykę ściągania należności (terminy zapłaty) i inne specyficzne warunki, np. rabaty, wyłączne prawa dystrybucyjne na danym obszarze, wspólne działania promocyjne. 4. Plan zarządzania i działania a. Opis działalności produkcyjnej, usługowej, handlowej Jeżeli twój produkt nie jest jeszcze gotowy, by go sprzedawać na rynku, opisz w jakim stadium rozwoju się znajduje (np. model, prototyp). Jakie koszty trzeba jeszcze ponieść, aby stał się produktem gotowym do sprzedaży? Ile to będzie wymagało czasu i jakich dodatkowych zasobów? Teraz opisz szczegóły związane z prowadzeniem przez twoją firmę normalnej działalności produkcyjnej, usługowej, handlowej. Jeżeli jest to działalność produkcyjna, to trzeba ująć informacje o dostawcach i surowcach czy materiałach do produkcji. 23 z 29

24 Opisz w szczegółach takie aspekty jak: - Lokalizacja - Maszyny i wyposażenie - Plany i koszty produkcji - Siła robocza - Wymogi formalno-prawne LOKALIZACJA Opisz aktualną lub planowaną lokalizację swojego przedsiębiorstwa analizując jej zalety i wady pod kątem kosztów i dostępności siły roboczej, bliskości i wygody dla klientów, dostępu do środków komunikacji i transportu, zabezpieczenia w energię elektryczną i inne media, wreszcie spełnienia określonych wymagań formalno-prawnych. Przeanalizuj charakterystykę lokalizacji ze względu na wielkość rynku, natężenie ruchu (jeżeli potencjalni klienci przechodzą np. obok twojego sklepu) itp. MASZYNY I WYPOSAŻENIE Opisz aktualne lub planowane zasoby w zakresie niezbędnych maszyn i wyposażenia. Chodzi tu również o niezbędną przestrzeń na cele produkcyjne, magazynowe, biurowe, handlowe. Czy niezbędne wyposażenie będzie zakupione czy uzyskane w drodze leasingu? Jakie są koszty i czas ich pozyskania? PLANY I KOSZTY PRODUKCJI Przeanalizuj koszty produkcji wyodrębniając koszty surowców, komponentów, siły roboczej i pozostałe. Jaki jest wymagany poziom zapasów surowców, komponentów w zależności od wielkości sprzedaży wyrobów gotowych? Jak będzie przejawiał się wpływ sezonowych zmian popytu na twoje produkty? Wymień głównych dostawców surowców i komponentów. Czy istnieją inni potencjalni dostawcy? Jakie są normalnie terminy dostaw po złożeniu zamówienia? Opisz procedury kontrolne, które zminimalizują sprzedaż produktów wybrakowanych, co wiąże się z ponoszeniem w przyszłości dodatkowych kosztów. Biorąc pod uwagę dostępne maszyny i urządzenia jakie są twoje zdolności produkcyjne? Czy mogą być zwiększone i w jaki sposób? Jak szybko mogłoby to nastąpić i jakim kosztem? SIŁA ROBOCZA Ilu zatrudniasz obecnie lub planujesz zatrudnić pracowników i o jakich kwalifikacjach? Ile wynoszą wynagrodzenia? Jakie są ewentualnie inne świadczenia na rzecz pracowników? WYMOGI FORMALNO-PRAWNE Wymień czy do prowadzenia twojej działalności konieczne jest spełnienie jakichś wymogów formalnych i prawnych, np. ze względu na ochronę środowiska czy konieczność uzyskania zezwolenia lub koncesji. b. Zarządzanie firmą Kadra zarządzająca to klucz do sukcesu! Powinieneś opisać kto jest za co odpowiedzialny i jakie są wymagane kwalifikacje. Jeżeli będziesz prezentował biznesplan potencjalnym inwestorom, to wiedz, że zwykle przykładają oni znaczącą wagę do opisu kadry zarządzającej, a chodzi tu o czynnik zaufania. Życiorysy zawodowe można zamieścić w załącznikach. W tym punkcie powinno się też podać listę wspólników (jeżeli twoja firma jest spółką) lub wskazać właściciela /właścicieli. Wymień nazwiska osób i nazwy firm, które świadczą dodatkowe usługi takie jak: księgowość, porady prawne, porady biznesowe, usługi bankowe. c. Harmonogram działań Harmonogram działań jest to spis wszystkich czynności, jakie należy wykonać w związku z realizacją przedsięwzięcia wraz z terminami rozpoczęcia, czasem trwania i terminami 24 z 29

25 zakończenia tych czynności. Terminy w pierwszym roku ujmuje się w układzie miesięcznym, w drugim kwartalnie. W takiej formie podaje się terminy planów opracowania wyrobu, produkcji, marketingu i sprzedaży. Należy tez przemyśleć i wskazać jak będzie wyglądał harmonogram działań awaryjnych w przypadku, gdy coś pójdzie nie tak jak zaplanowano. 5. Plan finansowy a. Nakłady inwestycyjne i źródła finansowania Należy tutaj przedstawić w szczegółach wydatki inwestycyjne kwoty i terminy w układzie miesięcznym oraz źródła finansowania inwestycji, np. zaciągnięcie kredytu bankowego wraz z jego późniejszą spłatą (kapitał i odsetki) również w układzie miesięcznym, kwoty i terminy. b. Aktualne dane finansowe Jeżeli prowadzisz już działalność, to należy dołączyć sprawozdania finansowe: - Bilans - Rachunek zysków i strat - a jeżeli możliwe, to również Przepływy pieniężne za obecny oraz dwa ostatnie lata działalności. c. Prognozy finansowe To bardzo ważna część biznesplanu. Korzystając z analizy dokonanej w części opisowej biznesplanu, zwanej analizą jakościową, musimy ją teraz przełożyć na analizę ilościową czyli konkretne projekcje finansowe. W pierwszym roku projekcje powinny być przedstawione w układzie miesięcznym, a w kolejnych latach w układzie kwartalnym. Należy sporządzić: - Rachunek zysków i strat - Przepływy pieniężne cash flow - Bilans RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Wskazuje na twoje oczekiwania odnośnie wielkości zysku bądź straty, jakie biznes wygeneruje w założonym horyzoncie czasowym. Rachunek dochodów powinien być oparty na realistycznych założeniach odnośnie wielkości sprzedaży i wielkości kosztów. PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE CASH FLOW Prognoza przepływu środków pieniężnych jest uważana za najważniejszy dokument finansowy ponieważ pokazuje wszystkie uzyskiwane wpływy i ponoszone wydatki w konkretnych momentach czasowych. Typową sytuacją dla nowo powstałych firm, albo dla nowych przedsięwzięć w ramach działających już firm, jest to, że zyski operacyjne są na początku niewystarczające, aby pokryć operacyjne zapotrzebowanie na gotówkę. Wpływy gotówkowe ze sprzedaży uzyskujemy z opóźnieniem, natomiast wydatki operacyjne (stałe) ponosimy na bieżąco. W projekcji cash flow uwzględniamy naszą politykę należności (udzielanie kredytu kupieckiego) ile i co będziemy sprzedawać za gotówkę, a jaką część z oddalonym terminem zapłaty (np. 30 dni, 60 dni). W projekcji cash flow uwzględniamy sposób regulowania naszych zobowiązań za zakupione surowce, materiały, towary do dalszej odsprzedaży musimy określić jaką część regulujemy gotówką przy dokonywaniu zakupu, a ile będziemy zobowiązani zapłacić w późniejszym terminie (np. w ciągu 30 dni). W odróżnieniu od rachunku zysków i strat, w przepływach pieniężnych musimy pokazać cały proces inwestycyjny czyli np. wydatki na zakup maszyny (lecz nie uwzględniamy późniejszej amortyzacji, bo jest ona kosztem, ale nie jest przecież wydatkiem), a także uwzględniamy cały proces finansowy czyli np. pozyskanie środków z tytułu przyznanego nam przez bank kredytu i późniejsze spłaty nie tylko odsetek ale i rat kapitałowych. 25 z 29

26 BILANS Bilans wskazuje jakie aktywa będą potrzebne (np. maszyny, urządzenia, wyposażenie, zapasy, należności, gotówka) i w jakiej wysokości, aby z powodzeniem prowadzić działalność operacyjną na założonym poziomie oraz w jaki sposób te aktywa będą sfinansowane (własny kapitał, kredyty, pożyczki, zobowiązania u dostawców). - Punkt rentowności (BEP) Osiągnięcie punktu rentowności albo inaczej równowagi (BEP = Break Even Point) wskazuje jaki musi być poziom sprzedaży, aby pokryć wszystkie nasze koszty operacyjne stałe, koszty zakupu surowców, materiałów, koszty odsetkowe itd. Jest to bardzo pożyteczne wyliczenie zarówno dla Ciebie jak i dla kredytodawców, bo jasno pokazuje ile musisz sprzedać swoich produktów w sztukach przy założonej marży na sprzedaży, albo jaką wielkość całkowitej sprzedaży w złotych musisz osiągnąć przy założonej marży procentowej, aby wyjść na zero i oczywiście daje pogląd jak trudne to może się okazać. - Analiza wskaźnikowa Wskaźniki finansowe obliczane są na podstawie danych pochodzących z bilansu oraz rachunku zysków i strat. Wskaźniki mają duże znaczenie w określaniu siły finansowej firmy i są wnikliwie analizowane przez kredytodawców (banki). Wskaźniki dają natychmiastowe sygnały wskazujące na odchylenia od planów i zaistnienie niekorzystnych zjawisk w zakresie: - Płynności finansowej (np. wskaźnik płynności bieżącej, wskaźnik płynności szybkiej) - Sprawności działania (np. wskaźnik rotacji należności, wskaźnik rotacji zapasów, wskaźnik rotacji zobowiązań) - Rentowności (np. wskaźnik rentowności brutto, wskaźnik rentowności aktywów, wskaźnik rentowności kapitału własnego) - Zadłużenia (np. wskaźnik zadłużenia kapitału własnego, wskaźnik pokrycia obsługi długu) Interpretacja wskaźników nie jest zadaniem łatwym. Wymaga wyczucia i doświadczenia, a czasem znajomości specyfiki danej branży. - Ocena efektywności W przypadku realizacji przedsięwzięcia o charakterze inwestycyjnym należy dokonać oceny jego efektywności. Jedną z nich jest metoda wartości zaktualizowanej netto (NPV = Net Present Value) oraz wewnętrznej stopy zwrotu (IRR = Internal Rate of Return). Obliczenia wartości NPV oraz IRR najlepiej przeprowadzić przy użyciu arkusza kalkulacyjnego Excel, który udostępnia gotowe do wykorzystania funkcje NPV(), IRR(). NPV daje wartość netto całego projektu inwestycyjnego z uwzględnieniem poniesionych nakładów inwestycyjnych (wartość ujemna) oraz przyszłych korzyści finansowych w postaci wpływów pieniężnych netto z tytułu prowadzenia przedsięwzięcia w kolejnych latach (wartości zazwyczaj dodatnie). Obliczenia prowadzone są przy stałym poziomie stopy procentowej (tzw. stopy dyskontowej). Jeżeli wartość NPV jest dodatnia, to projekt inwestycyjny przynosi nam taką właśnie realną wartość dodaną, a zatem możemy go realizować. W przeciwnym razie kiedy NPV jest ujemne projekt należy ocenić negatywnie, a zatem nie powinien on być realizowany przy przyjętych założeniach. Czasami warto wiedzieć przy jakiej wymaganej rocznej stopie procentowej NPV daje wartość graniczną zero. Wówczas stopę tę nazywa się IRR. Im wyższe IRR tym lepiej, bo jeśli zadowoli Cię stopa procentowa całego przedsięwzięcia na niższym poziomie niż IRR, to na pewno NPV będzie dodatnie a im większa jest ta różnica, tzn. im niższą stopę procentową całego przedsięwzięcia w stosunku do poziomu IRR akceptujesz, tym większa jest dodatnia wartość NPV, a więc tym większa efektywność całego przedsięwzięcia opisanego w 26 z 29

27 biznesplanie. 6. Podsumowanie i ocena ryzyka przedsięwzięcia W podsumowaniu biznesplanu należy skoncentrować się na tych zagrożeniach, które mogą spowodować załamanie się całego przedsięwzięcia i doprowadzić tym samym do dotkliwych strat finansowych. Należy oszacować skalę tych zagrożeń i zaproponować plan awaryjny łagodzący niepożądane skutki. Przedsięwzięcie biznesowe jest zwykle wrażliwe na: - Zachowania konkurencji (np. obniżenie cen, wprowadzenie atrakcyjniejszych produktów) - Zmiany popytu - Niedobór siły roboczej - Przekroczenie wielkości kosztów produkcji - Złe oszacowanie wielkości produkcji, sprzedaży, wyników finansowych - Złe zaplanowanie terminów wdrożenia kolejnych etapów przedsięwzięcia - Postęp techniczny - Zmiany polityki gospodarczej, taryf, kursów walutowych - Trudności w uzyskaniu kredytów W planie przeznaczonym dla inwestorów ukazanie możliwych zagrożeń oraz sposobów reagowania jest zwykle przez tych inwestorów doceniane, bo świadczy o uczciwości i profesjonalizmie osób prezentujących biznesplan. 7. Załączniki W załącznikach zamieszcza się najczęściej: słownik używanych terminów, harmonogram realizacji planu, dane techniczne produktu, badania rynku, stan zapytań na oferowane wyroby oraz stan już złożonych zamówień, życiorysy osób zarządzających. NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY PRZY PISANIU BIZNESPLANU Przystępując do konstrukcji biznesplanu należy zachować daleko posuniętą ostrożność i zawsze posługiwać się argumentami merytorycznymi, odsuwając na plan dalszy emocje, które mogą być zgubne. Nieuwzględnianie elementarnych zasad metodycznych analizy i sporządzania sprawozdań finansowych, formułowania prognoz oraz określania potencjału przedsiębiorstwa nieuchronnie przyczynia się do popełniania podstawowych błędów przynoszących negatywne konsekwencje. Należy pamiętać, że jeśli okaże się, że biznesplan ma dużo niedociągnięć i błędów, koniecznym może być sporządzenie tego dokumentu od początku. Czas to pieniądz, dlatego właśnie przed rozpoczęciem pisania biznesplanu należy zastanowić się czy przygotowujący biznesplan jest w stanie rzetelnie to zrobić. Jeśli nie, to zasadnym stanie się pomoc firmy consultingowej, która profesjonalnie zajmie się analizą planowanego przedsięwzięcia. Przyjrzenie się poniższemu zestawieniu, najczęściej popełnianych błędów przy sporządzaniu biznesplanu pozwoli zrozumieć, dlaczego tak wiele firm upada lub nie może sobie znaleźć miejsca na rynku. Oto lista najczęściej popełnianych błędów, gdy w grę wchodzi napisanie biznesplanu: 1. Odkładanie Nie czekaj z napisaniem planu do momentu, kiedy jest to całkowicie niezbędne. Zbyt wielu biznesmenów tworzy biznesplan tylko wtedy, kiedy nie mają już innego wyjścia. Do momentu, kiedy bank lub inwestorzy nie będą chcieli planu, plan nie istnieje. Nie zwlekaj z napisaniem planu do momentu, kiedy nie będziesz miał więcej czasu. "Nie ma wystarczająco czasu na plany" mówią biznesmeni. "Nie mogę planować, jestem zbyt zajęty załatwianiem wszystkiego". Im bardziej jesteś zajęty, tym bardziej potrzebujesz planu. Jeżeli ciągle gasisz pożary, stwórz ochronne pasy 27 z 29

28 przeciwpożarowe, lub system spryskiwania. Możesz stracić cały las, poświęcając zbyt wiele uwagi pojedynczym palącym się drzewom. 2. Płynność finansowa Płynność finansowa jest ważniejsza niż sprzedaż, zyski i cokolwiek innego w biznesplanie, ale większość ludzi myśli w kategoriach zysków zamiast gotówki. Kiedy ty i twoi przyjaciele wymyślacie nowy biznes, zastanawiacie się, jaki jest koszt wytworzenia produktu, za ile możecie go sprzedać i jaki może być zysk od jednej sztuki. Jesteśmy nauczeni, aby myśleć o biznesie jako o sprzedaży minus koszty i wydatki, co daje zysk. Niestety, nie wydajemy zysków w biznesie. Wydajemy gotówkę. Więc zrozumienie płynności finansowej ma krytyczne znaczenie. Jeżeli masz tylko jedną tabelę w twoim biznesplanie, niech to będzie tabela płynności finansowej. 3. Pomysły Plany nie sprzedają nowych pomysłów biznesowych inwestorom. Ludzie tak. Plan jakkolwiek potrzebny, jest tylko sposobem zaprezentowania informacji. Inwestorzy inwestują w ludzi, nie w pomysły. (Aby być bardziej szczegółowym: Inwestorzy inwestują w systemy biznesowe, których podstawą są ludzie je tworzący. System biznesowy to nie jest jednak produkt czy usługa, to jest zaplecze, które ten produkt tworzy, promuje i dostarcza). Nie przeceniaj wagi pomysłu, w szczególności wagi unikalności pomysłu. Nie potrzebujesz wspaniałego pomysłu, aby rozpocząć interes; potrzebujesz czasu, pieniędzy, wytrwałości, zdrowego rozsądku itd. Bardzo niewiele udanych biznesów bazuje na całkowicie nowych pomysłach. Nowy pomysł jest znacznie trudniej sprzedać niż już istniejący, ponieważ ludzie nie rozumieją nowych pomysłów i często nie są pewni czy one będą działały. Ważniejszy od pomysłu jest marketing. W branży mówimy o paradoksie pułapki na myszy." Najlepsza pułapka na myszy wsparta słabym marketingiem da mniejszy sukces niż zwykła pułapka, za którą stoi machina marketingowa". 4. Lęki i obawy Stworzenie planu biznesowego nie jest tak ciężkie, jak się to może wydawać. Nie potrzebujesz pisać pracy doktorskiej, ani noweli. Są dobre książki, które mogą ci pomóc, wielu doradców w Centrach Rozwoju Małej Przedsiębiorczości, szkoły biznesowe, jest oprogramowanie, które może ci pomóc (jak np. Business Plan). 5. Zawiłe i mgliste cele Zostaw zawiły i bez znaczenia bełkot fraz biznesowych (takich jak "bycie najlepszym"), ponieważ są po prostu przesadzone. Pamiętaj, że celem planu jest wynik, a dla wyniku będziesz potrzebował go przestrzegać i podążać zgodnie z nim. Potrzebujesz konkretnych danych, podziału odpowiedzialności zarządu, budżetu i kolejnych celów. Wtedy możesz postępować zgodnie z planem. Nie ważne, jak wspaniale jest przemyślany i jak błyskotliwie zawarte w nim są idee, on nie znaczy nic, dopóki nie daje rezultatów. 6. Jeden rozmiar pasuje do wszystkiego Uszyj swój biznes plan do jego rzeczywistego celu. Biznes plany mogą być różnymi rzeczami: często są dokumentami sprzedaży, umożliwiającymi sprzedanie twojego pomysły na nowy biznes. Mogą być szczegółowymi planami działania, planami marketingowymi, a nawet planami osobistymi. Mogą być wykorzystane, aby rozpocząć nowy biznes, lub aby prowadzić biznes lepiej. (Nie buduj planu trzymając się ściśle popularnych szablonów. Im więcej niepotrzebnych informacji zamieścisz tym mniej ważnych przeczytają inwestorzy). 7. Rozcieńczone cele Pamiętaj, skup się na strategii. Lista priorytetów z 3-4 punktami jest skupieniem się. Lista priorytetów z 20 punktami jest czymś innym, ale na pewno nie strategią i raczej rzadko (jeżeli w ogóle) jest efektywna. Im więcej jest punktów na liście, tym mniejsze jest znaczenie poszczególnych. 8. Prognozy wzrostu o kształcie kija do hokeja 28 z 29

29 Twórz zachowawcze prognozy, tak abyś mógł je obronić. Jeżeli coś jest niepewne, nie rób optymistycznych założeń. 9. Chaos występujący w sporządzonym dokumencie. Jest to jeden z najczęściej popełnianych błędów przy sporządzaniu biznesplanów. Należy pamiętać, że biznesplan to nie zbiór przypadkowo znalezionych informacji, lecz profesjonalny dokument, który posiada określoną strukturę i kolejność umieszczania wszystkich informacji, hołdując zasadzie od ogółu do szczegółu. Przed przystąpieniem do pisania należy przemyśleć jak wyglądać będzie jego struktura, zastanowić się nad wagą poszczególnych informacji jakie powinno się zawrzeć i ostatecznie umieścić tylko te, które są niezbędne. Po opracowaniu szkicu struktury będzie wiadomo jakie informacje już są, jakich koniecznie należy poszukać i czy potrzebne będzie zewnętrzne wsparcie w pozyskiwaniu danych. Często w praktyce okazuje się, że planowane przedsięwzięcie opiewa na dużą sumę środków finansowych, co skłania przedsiębiorcę do poszukiwania i rozmów z firmą doradczą, która od początku do końca zajmie się przygotowaniem rzetelnego biznesplanu. 10. Lanie wody. Objętość biznesplanu zależy od rodzaju planowanego przedsięwzięcia. Inaczej podejdzie się do niego w przypadku zamierzenia uruchomienia produkcji nowego produktu, który wymaga pozyskania nowoczesnej technologii, a inaczej do uruchomienia zakładu fryzjerskiego. Niezależnie jednak od tego co jest przedmiotem biznesplanu, należy pamiętać, że w konstruowanym dokumencie muszą się znaleźć tylko istotne, to znaczy kluczowe informacje, które wywierają wpływ na przedstawiane przedsięwzięcie. Umieszczanie informacji, które tylko luźno wiążą się z tematem powoduje rozmycie obrazu i odciąga uwagę osób zainteresowanych inwestycją od istoty zadania inwestycyjnego. 11. Brak realizmu w konstruowaniu planów finansowych. Przy konstruowaniu biznesplanu niezbędny jest realizm w przyjmowanych założeniach finansowych. Niemalże powszechnym zjawiskiem jest zawyżanie przychodów i maksymalne obniżanie kosztów (np. maksymalne obniżanie zatrudnienia, tak aby koszty wynagrodzeń były maksymalnie niskie czy też złe kalkulacje świadczeń dla pracowników). Planując inwestycję należy koniecznie upewnić się, że przychody i koszty, które są podawane, są de facto możliwe do uzyskania w okresie w którym przedsięwzięcie będzie realizowane. W przeciwnym razie osoba oceniająca biznesplan nie uwierzy w możliwość realizacji planu i negatywnie go zrecenzuje. 12. Błędy w analizie finansowej. Często osoby konstruujące biznesplan zapominają o konieczności oszacowania zobowiązań wobec dostawców i budżetu państwa. Niedopuszczalnym błędem jest sytuacja, kiedy aktywa nie są równe pasywom w prognozie bilansów. Do podstawowych błędów zaliczyć można również źle oszacowaną amortyzację (nie uwzględnienie daty przyjęcia środka trwałego do ewidencji) oraz zbyt wysoką rentowność projektu. Wśród pozostałych błędów popełnianych w części finansowej obserwuje się brak podziału na kredyt krótkoterminowy (poniżej 1 roku) i długoterminowy (powyżej 1 roku). Jest to niedopuszczalne chociażby dlatego, że inaczej szacuje się kredyt długoterminowy (inna jest marża banku, inne oprocentowanie) niż kredyt krótkoterminowy. Ponadto, w rachunku przepływów pieniężnych często pomija się korekty w przepływach z działalności operacyjnej, przez co czasami dana kwota pojawia się podwójnie. Często też brakuje w biznesplanie oceny efektywności przedsięwzięcia, którego on dotyczy. 29 z 29

Biznesplan. Budowa biznesplanu

Biznesplan. Budowa biznesplanu BIZNESPLAN Biznesplan dokument zawierający ocenę opłacalności przedsięwzięcia gospodarczego [. Sporządzany na potrzeby wewnętrzne przedsiębiorstwa, jest także narzędziem komunikacji zewnętrznej m.in. w

Bardziej szczegółowo

BIZNESPLAN. 1 Definicja za: Wikipedia.pl

BIZNESPLAN. 1 Definicja za: Wikipedia.pl BIZNESPLAN Każda działalność gospodarcza, nawet najmniejsza, musi zostać skrupulatnie zaplanowana. Plan przedsięwzięcia gospodarczego konstruuje się zazwyczaj w formie biznesplanu. Biznesplan 1 (ang. business

Bardziej szczegółowo

BIZNES PLAN W PRAKTYCE

BIZNES PLAN W PRAKTYCE BIZNES PLAN W PRAKTYCE Biznes Plan Biznes Plan jest to dokument, dzięki któremu możemy sprzedać naszą fascynację prowadzoną działalnością oraz nadzieje, jakie ona rokuje, potencjalnym źródłom wsparcia

Bardziej szczegółowo

ZAWARTOŚĆ I STRUKTURA BIZNES PLANU

ZAWARTOŚĆ I STRUKTURA BIZNES PLANU ZAWARTOŚĆ I STRUKTURA BIZNES PLANU I. STRESZCZENIE to krótkie, zwięzłe i rzeczowe podsumowanie całego dokumentu, które powinno zawierać odpowiedzi na następujące tezy: Cel opracowania planu (np. założenie

Bardziej szczegółowo

Biznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia

Biznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia Biznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia 1 Co to jest biznesplan? Biznes plan można zdefiniować jako długofalowy i kompleksowy plan działalności organizacji gospodarczej lub realizacji przedsięwzięcia

Bardziej szczegółowo

Standardy oceny biznesplanów

Standardy oceny biznesplanów Załącznik nr 8 do Regulaminu przyznawania wsparcia finansowego na rozwój przedsiębiorczości Standardy oceny biznesplanów L.p. Kryterium Punktacja Uzasadnienie punktacji I.1 Celowość przedsięwzięcia 0-5

Bardziej szczegółowo

BIZNES PLAN (WZÓR) JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE

BIZNES PLAN (WZÓR) JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE Załącznik nr 8.6 Wzór biznes planu BIZNES PLAN (WZÓR) JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE NR WNIOSKU:. Priorytet VI Działanie 6.2 Rynek pracy otwarty

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW

PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW Część 5. Mgr Michał AMBROZIAK Wydział Zarządzania Uniwersytet Warszawski Warszawa, 2007 Prawa autorskie zastrzeżone. Niniejszego opracowania nie wolno kopiować ani

Bardziej szczegółowo

BIZNES PLAN. NR WNIOSKU:.. wypełnia realizator projektu

BIZNES PLAN. NR WNIOSKU:.. wypełnia realizator projektu Załącznik nr 2 : Wzór biznesplanu na okres 3 lat działalności przedsiębiorstwa BIZNES PLAN NR WNIOSKU:.. wypełnia realizator projektu Priorytet VIII Regionalne Kadry Gospodarki Działanie 8.1. Rozwój pracowników

Bardziej szczegółowo

NOWE HORYZONTY BIZNESPLAN BEZZWROTNA DOTACJA WSPARCIE POMOSTOWE NR WNIOSKU: Imię i nazwisko Uczestnika Projektu

NOWE HORYZONTY BIZNESPLAN BEZZWROTNA DOTACJA WSPARCIE POMOSTOWE NR WNIOSKU: Imię i nazwisko Uczestnika Projektu BIZNESPLAN BEZZWROTNA DOTACJA WSPARCIE POMOSTOWE NR WNIOSKU: Imię i nazwisko Uczestnika Projektu...... Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki Poddziałanie 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych

Bardziej szczegółowo

BIZNES PLAN. (wzór) NR WNIOSKU: /6.2/ /2010 IMIĘ I NAZWISKO: ADRES: NAZWA PRZEDSIĘBIORSTWA: Załącznik nr 8 do Regulaminu Projektu

BIZNES PLAN. (wzór) NR WNIOSKU: /6.2/ /2010 IMIĘ I NAZWISKO: ADRES: NAZWA PRZEDSIĘBIORSTWA: Załącznik nr 8 do Regulaminu Projektu Załącznik nr 8 do Regulaminu Projektu BIZNES PLAN (wzór) Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK DO PRZYGOTOWANIA PLANU DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

PRZEWODNIK DO PRZYGOTOWANIA PLANU DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PRZEWODNIK DO PRZYGOTOWANIA PLANU DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ CZYM JEST PLAN DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (BIZNES-PLAN), I DO CZEGO JEST ON NAM POTRZEBNY? Plan działalności gospodarczej jest pisemnym dokumentem,

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1.4 do Wniosku o przyznanie jednorazowej dotacji inwestycyjnej

Załącznik nr 1.4 do Wniosku o przyznanie jednorazowej dotacji inwestycyjnej Załącznik nr 1.4 do Wniosku o przyznanie jednorazowej dotacji inwestycyjnej BIZNES PLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE NR WNIOSKU:.. Priorytet

Bardziej szczegółowo

BIZNESPLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE

BIZNESPLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE BIZNESPLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE NR WNIOSKU:. Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki Działanie 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw

Bardziej szczegółowo

BIZNESPLAN. Załącznik 1a. Biznesplan. Program: PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI. Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich

BIZNESPLAN. Załącznik 1a. Biznesplan. Program: PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI. Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Załącznik 1a. Biznesplan BIZNESPLAN Program: PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ ANALIZA EKONOMICZNA PRZEDSIĘWZIĘCIA (BIZNESPLAN) E-mail

FORMULARZ ANALIZA EKONOMICZNA PRZEDSIĘWZIĘCIA (BIZNESPLAN) E-mail 1 z 10 Nazwa i adres Wnioskodawcy (wraz z kodem pocztowym) REGON Telefon Strona internetowa NIP Fax E-mail Rok założenia Forma prawna działalności Wielkość firmy (zaznaczyć) mikroprzedsiębiorstwo Rodzaj

Bardziej szczegółowo

Postać biznesplanu zależy od tego, czy dokument sporządzony jest dla banku, czy dla potencjalnego inwestora (np. anioła biznesu).

Postać biznesplanu zależy od tego, czy dokument sporządzony jest dla banku, czy dla potencjalnego inwestora (np. anioła biznesu). Budowa biznesplanu Postać biznesplanu zależy od tego, czy dokument sporządzony jest dla banku, czy dla potencjalnego inwestora (np. anioła biznesu). Unijne procedury wymagają bardzo obszernej i szczegółowej

Bardziej szczegółowo

biuro pośrednictwa Jak założyć kredytowego ABC BIZNESU

biuro pośrednictwa Jak założyć kredytowego ABC BIZNESU Jak założyć biuro pośrednictwa kredytowego ABC BIZNESU Jak założyć biuro pośrednictwa kredytowego ABC BIZNESU Spis treści 2 Pomysł na firmę / 3 1. Klienci biura pośrednictwa kredytowego / 4 2. Cele i zasoby

Bardziej szczegółowo

Od wstępnej koncepcji do biznesplanu. Blok 3

Od wstępnej koncepcji do biznesplanu. Blok 3 Od wstępnej koncepcji do biznesplanu Blok 3 1 Od wstępnej koncepcji do biznes planu Agenda - zakres pojęcia biznes plan Definicje - co to jest biznes plan Funkcje - zastosowania i odbiorcy biznes planu

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ ANALIZA EKONOMICZNA PRZEDSIĘWZIĘCIA BUSINESS PLAN PESEL.

FORMULARZ ANALIZA EKONOMICZNA PRZEDSIĘWZIĘCIA BUSINESS PLAN PESEL. Wydanie: z dnia 02.03.207 z 0 Nazwa i adres Wnioskodawcy (wraz z kodem pocztowym) REGON Telefon/Fax Strona internetowa NIP PESEL E-mail Rok założenia Forma prawna działalności Kobieta jest właścicielem

Bardziej szczegółowo

BIZNES PLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPRACIE POMOSTOWE. Nr wniosku

BIZNES PLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPRACIE POMOSTOWE. Nr wniosku BIZNES PLAN Załóż własną firmę, POKL.06.02.00-30-146/12 JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPRACIE POMOSTOWE Nr wniosku Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6.2 Wsparcie

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ ANALIZA EKONOMICZNA PRZEDSIĘWZIĘCIA BUSINESS PLAN PESEL. E-mail

FORMULARZ ANALIZA EKONOMICZNA PRZEDSIĘWZIĘCIA BUSINESS PLAN PESEL. E-mail Wydanie: z 0 Nazwa i adres Wnioskodawcy (wraz z kodem pocztowym) REGON Telefon/Fax Strona internetowa NIP PESEL E-mail Rok założenia Forma prawna działalności Kobieta jest właścicielem lub współwłaścicielem:

Bardziej szczegółowo

Plan założenia i działalności spółdzielni socjalnej/ Plan wykorzystania. środków finansowych 1

Plan założenia i działalności spółdzielni socjalnej/ Plan wykorzystania. środków finansowych 1 Biuro Lidera: ul. Chłapowskiego 15/1 61-504 Poznań Tel/fax 61/887-11-66 www.spoldzielnie.org Biuro Partnera: ul. Zakładowa 4 62-510 Konin Tel.63/245-30-95 fax.63/242 22 29 www.arrkonin.org.pl Załącznik

Bardziej szczegółowo

Strefa Młodych Przedsiębiorczych, nr POKL.06.02.00-30-036/12 JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPRACIE POMOSTOWE

Strefa Młodych Przedsiębiorczych, nr POKL.06.02.00-30-036/12 JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPRACIE POMOSTOWE Załącznik nr 7 BIZNES PLAN Strefa Młodych Przedsiębiorczych, nr POKL.06.0.00-30-036/ JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPRACIE POMOSTOWE Nr wniosku Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich

Bardziej szczegółowo

Nazwa przedsięwzięcia: BIZNES PLAN

Nazwa przedsięwzięcia: BIZNES PLAN Nazwa przedsięwzięcia: BIZNES PLAN SPIS TREŚCI SEKCJA A DANE WNIOSKODAWCY... 3 A-1 Dane przedsiębiorstwa... 3 A-2 Życiorys zawodowy wnioskodawcy... 3 SEKCJA B OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA... 4 SEKCJA

Bardziej szczegółowo

W poprzedniej prezentacji: Przewodnik po biznesplanie

W poprzedniej prezentacji: Przewodnik po biznesplanie Model Najlepszych Praktyk Jerzy T. Skrzypek 1 Prezentacja zawiera opis problematyki kursu Biznesplan w 10 krokach 2 Kurs nie zawiera tekstów zawartych w książce o tym samym tytule W poprzedniej prezentacji:

Bardziej szczegółowo

(Od)ważni na rynku pracy wsparcie na założenie działalności gospodarczej BIZNES PLAN

(Od)ważni na rynku pracy wsparcie na założenie działalności gospodarczej BIZNES PLAN (Od)ważni na rynku pracy wsparcie na założenie działalności gospodarczej BIZNES PLAN DZIAŁANIE.3 WSPIERANIE POWSTAWANIA I ROZWOJU PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH PRIORYTET INWESTYCYJNY 8.iii PRACA NA WŁASNY RACHUNEK,

Bardziej szczegółowo

BIZNESPLAN Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia

BIZNESPLAN Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia BIZNESPLAN Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia A. UCZESTNIK PROJEKTU CURRICULUM VITAE UCZESTNIKA PROJEKTU Dane osobowe:

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z przedmiotu uzupełniającego : ekonomia w praktyce dla klasy II

Wymagania edukacyjne z przedmiotu uzupełniającego : ekonomia w praktyce dla klasy II Wymagania edukacyjne z przedmiotu uzupełniającego : ekonomia w praktyce dla klasy II Zagadnienia 1.1. Etapy projektu 1.2. Projekt badawczy, przedsięwzięcie Konieczny (2) wie na czym polega metoda projektu?

Bardziej szczegółowo

Co to jest biznes plan?

Co to jest biznes plan? Co to jest biznes plan? Biznes plan jest zestawem dokumentów (analiz i programów), w których na podstawie oceny sytuacji strategicznej firmy oraz danych historycznych zawarta jest projekcja celów firmy

Bardziej szczegółowo

Rozdział 2. Czynniki sukcesu i przyczyny porażek w zarządzaniu własną firmą Mirosław Haffer

Rozdział 2. Czynniki sukcesu i przyczyny porażek w zarządzaniu własną firmą Mirosław Haffer Założyć firmę i nie zbankrutować. Aspekty zarządcze. redakcja naukowa Sławomir Sojak Czytelnik przyszły przedsiębiorca znajdzie w książce omówienie najważniejszych aspektów zakładania i zarządzania rmą

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne przedmiotu: Ekonomia w praktyce Temat Wymagania - ocena dopuszczająca

Wymagania edukacyjne przedmiotu: Ekonomia w praktyce Temat Wymagania - ocena dopuszczająca Wymagania edukacyjne przedmiotu: Ekonomia w praktyce Temat Wymagania - ocena dopuszczająca 1.1. Etapy projektu 1.2. Projekt badawczy, przedsięwzięcie wie na czym polega metoda projektu? wymienia etapy

Bardziej szczegółowo

PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO Człowiek najlepsza inwestycja

PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO Człowiek najlepsza inwestycja Załącznik nr 1 do Wniosku o przyznanie środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości Biznesplan Dla Uczestników/czek Projektu Młodzi zdolni z własną firmą w ramach Działania 6.2 ubiegających się o bezzwrotne

Bardziej szczegółowo

Kluczowy fragment Rozdziału 2 Koncepcja przedsięwziecia z książki Biznesplan w 10 krokach. Konkurenci. Geneza przedsięwzięcia. Kluczowe dane finansowe

Kluczowy fragment Rozdziału 2 Koncepcja przedsięwziecia z książki Biznesplan w 10 krokach. Konkurenci. Geneza przedsięwzięcia. Kluczowe dane finansowe Koncepcja to zbiór założeń, które będą stanowić podstawę sporządzenia biznesplanu. Powinny one dotyczyć genezy pomysłu, oceny pojemności potencjalnych rynków zbytu wraz z identyfikacją potencjalnych konkurentów,

Bardziej szczegółowo

BIZNES PLAN NR WNIOSKU:.. Poddziałanie 8.1.2. Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie SEKCJA A DANE WNIOSKODAWCY...

BIZNES PLAN NR WNIOSKU:.. Poddziałanie 8.1.2. Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie SEKCJA A DANE WNIOSKODAWCY... BIZNES PLAN NR WNIOSKU:.. Priorytet VIII Regionalne Kadry Gospodarki Działanie 8.1. Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie Poddziałanie 8.1.2. Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych

Bardziej szczegółowo

Projekt Pożyczki na start realizowany na podstawie Umowy nr UDA-POKL.06.02.00-18-109/12-00 BIZNES PLAN. 7. Płatnik VAT. Będę / nie będę płatnikiem VAT

Projekt Pożyczki na start realizowany na podstawie Umowy nr UDA-POKL.06.02.00-18-109/12-00 BIZNES PLAN. 7. Płatnik VAT. Będę / nie będę płatnikiem VAT Załącznik nr 1 do Wniosku o przyznanie preferencyjnej pożyczki Projekt Pożyczki na start realizowany na podstawie Umowy nr UDA-POKL.06.02.00-18-109/12-00 BIZNES PLAN A. DANE WNIOSKODAWCY A-1 Dane przedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne przedmiotu uzupełniającego: Ekonomia w praktyce

Wymagania edukacyjne przedmiotu uzupełniającego: Ekonomia w praktyce Wymagania edukacyjne przedmiotu uzupełniającego: Ekonomia w praktyce Temat (rozumiany jako lekcja) 1. Etapy projektu 2. Projekt badawczy, przedsięwzięcie Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca) wie na

Bardziej szczegółowo

FUNDUSZ POŻYCZKOWY DLA KOBIET. Ministerstwo Gospodarki Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Jelenia Góra, grudzień 2014 r.

FUNDUSZ POŻYCZKOWY DLA KOBIET. Ministerstwo Gospodarki Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Jelenia Góra, grudzień 2014 r. FUNDUSZ POŻYCZKOWY DLA KOBIET Ministerstwo Gospodarki Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Jelenia Góra, grudzień 2014 r. I. Fundusz pożyczkowy dla kobiet... 3 1. Termin przyjmowania wniosków... 3 2. Limity

Bardziej szczegółowo

MINIMALNY ZAKRES BIZNES PLAN (WZÓR) NR WNIOSKU:.. Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia.

MINIMALNY ZAKRES BIZNES PLAN (WZÓR) NR WNIOSKU:.. Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia. Załącznik nr : Wzór biznesplanu MINIMALNY ZAKRES BIZNES PLAN (WZÓR) NR WNIOSKU:.. Priorytet VI Rynek Pracy Otwarty dla wszystkich. Działanie 6. Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia.

Bardziej szczegółowo

Wymagania podstawowe (ocena dostateczne) Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Dział 1. Metoda projektu zasady pracy Uczeń: określa założenia

Wymagania podstawowe (ocena dostateczne) Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Dział 1. Metoda projektu zasady pracy Uczeń: określa założenia Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu uzupełniającego: Ekonomia w praktyce dla klas szkół ponadgimnazjalnych autor mgr inż. Jolanta Kijakowska ROK SZKOLNY 2014/15 (klasa II d) Temat (rozumiany

Bardziej szczegółowo

Wymagania podstawowe (ocena dostateczne) Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Dział 1. Metoda projektu zasady pracy Uczeń: określa założenia

Wymagania podstawowe (ocena dostateczne) Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Dział 1. Metoda projektu zasady pracy Uczeń: określa założenia Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu uzupełniającego: Ekonomia w praktyce dla klas szkół ponadgimnazjalnych autor mgr inż. Jolanta Kijakowska Temat (rozumiany jako lekcja) 1.1. Etapy projektu

Bardziej szczegółowo

Biznes plan dla. projektu Własna firma przepustką do świata biznesu

Biznes plan dla. projektu Własna firma przepustką do świata biznesu Załącznik nr 2 do Regulaminu przyznawania środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości w ramach projektu: NR WNIOSKU:.. (wypełnia realizator projektu) Biznes plan dla projektu Priorytet VI Rynek pracy

Bardziej szczegółowo

4.1.Wprowadzenie i krótki opis planowanego przedsięwzięcia,

4.1.Wprowadzenie i krótki opis planowanego przedsięwzięcia, Biznesplan w praktyce zarządzania firmą. Autor: Aleksander Czapurko, Joanna Łukaszewicz Wstęp Rozdział 1 Pojęcie, funkcje i struktura biznesplanu Czym jest biznesplan? Funkcje biznesplanu w przedsiębiorstwie

Bardziej szczegółowo

BIZNES PLAN PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI

BIZNES PLAN PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI Załącznik nr 1 do Wniosku o udzielenie wsparcia finansowego w ramach projektu Nowe perspektywy! BIZNES PLAN Projekt Nowe perspektywy! Priorytet VIII PO KL Regionalne kadry gospodarki, Działanie 8.1 Rozwój

Bardziej szczegółowo

BIZNES PLAN NR WNIOSKU:.. Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia. SEKCJA A DANE WNIOSKODAWCY str...

BIZNES PLAN NR WNIOSKU:.. Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia. SEKCJA A DANE WNIOSKODAWCY str... Załącznik nr 2 do Regulaminu przyznawania środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości. BIZNES PLAN NR WNIOSKU:.. Priorytet VI Rynek Pracy Otwarty dla wszystkich. Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja

Bardziej szczegółowo

NOVA PROGRAM WSPARCIA PROCESÓW ADAPTACYJNYCH I MODERNIZACYJNYCH NA SUWALSZCZYŹNIE (WND-POKL.08.01.02-20-004/12)

NOVA PROGRAM WSPARCIA PROCESÓW ADAPTACYJNYCH I MODERNIZACYJNYCH NA SUWALSZCZYŹNIE (WND-POKL.08.01.02-20-004/12) NOVA PROGRAM WSPARCIA PROCESÓW ADAPTACYJNYCH I MODERNIZACYJNYCH NA SUWALSZCZYŹNIE (WND-POKL.08.01.02-20-004/12) Data i miejsce wpłynięcia wniosku Nr wniosku Imię i nazwisko osoby przyjmującej wniosek /8.1.2/DRR/2013

Bardziej szczegółowo

Biznesplan NR WNIOSKU:.. SPIS TREŚCI SEKCJA A DANE WNIOSKODAWCY...2. A-1 Dane przedsiębiorstwa...2. A-2 Życiorys zawodowy wnioskodawcy...

Biznesplan NR WNIOSKU:.. SPIS TREŚCI SEKCJA A DANE WNIOSKODAWCY...2. A-1 Dane przedsiębiorstwa...2. A-2 Życiorys zawodowy wnioskodawcy... Załącznik nr 3 Biznesplan W ramach Projektu: Rozwój i kwalifikacje - program adaptacji zawodowej pracowników instytucji sektora oświaty z województwa pomorskiego, realizowanego przez Województwo Pomorskie

Bardziej szczegółowo

Rola zdolności kredytowej przedsiębiorstwa w procedurze pozyskiwania kredytu bankowego - studium przypadku. dr Jacek Płocharz

Rola zdolności kredytowej przedsiębiorstwa w procedurze pozyskiwania kredytu bankowego - studium przypadku. dr Jacek Płocharz Rola zdolności kredytowej przedsiębiorstwa w procedurze pozyskiwania kredytu bankowego - studium przypadku dr Jacek Płocharz Warunki działania przedsiębiorstw! Na koniec 2003 roku działało w Polsce 3.581,6

Bardziej szczegółowo

Starostwo Powiatowe w Żaganiu ul. Dworcowa 39 68-100 Żagań. Konkurs Młody Przedsiębiorca

Starostwo Powiatowe w Żaganiu ul. Dworcowa 39 68-100 Żagań. Konkurs Młody Przedsiębiorca Starostwo Powiatowe w Żaganiu ul. Dworcowa 39 68-100 Żagań Konkurs Młody Przedsiębiorca Żagań 2010 I. POJĘCIE BIZNESPLANU Biznes plan (ang business plan, corporate plan) jest dokumentem planistycznym związanym

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 3 do Regulaminu Przyznawania Wsparcia Bezzwrotnego Na Rozwój Przedsiębiorczości. BIZNES PLAN

Załącznik nr 3 do Regulaminu Przyznawania Wsparcia Bezzwrotnego Na Rozwój Przedsiębiorczości. BIZNES PLAN Załącznik nr do Regulaminu Przyznawania Wsparcia Bezzwrotnego Na Rozwój Przedsiębiorczości. BIZNES PLAN DZIAŁANIE. WSPIERANIE POWSTAWANIA I ROZWOJU PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH PRIORYTET INWESTYCYJNY 8.iii

Bardziej szczegółowo

BIZNESPLAN IMIĘ I NAZWISKO UCZESTNIKA/NAZWA FIRMY

BIZNESPLAN IMIĘ I NAZWISKO UCZESTNIKA/NAZWA FIRMY Załącznik nr 2 do Regulaminu przyznawania środków finansowych w ramach Ścieżki B BIZNESPLAN dla Uczestników Ścieżki B w ramach projektu Adaptacja czy INNkubacja program wsparcia pracowników restrukturyzowanych

Bardziej szczegółowo

Załącznik 1.4 do Regulaminu

Załącznik 1.4 do Regulaminu Załącznik 1.4 do Regulaminu BIZNES PLAN w ramach projektu Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej w subregionie kaliskim nr POKL.07.02.02-30-004/12 realizowanego przez Fundację im. Królowej Polski św. Jadwigi

Bardziej szczegółowo

ASM 603 + ASM 604 + ASM 605: Finansowanie i wycena nieruchomości jako inwestycji cz. 1-3

ASM 603 + ASM 604 + ASM 605: Finansowanie i wycena nieruchomości jako inwestycji cz. 1-3 ASM 603 + ASM 604 + ASM 605: Finansowanie i wycena nieruchomości jako inwestycji cz. 1-3 Szczegółowy program kursu ASM 603: Finansowanie i wycena nieruchomości jako inwestycji cz. 1 1. Zagadnienia ekonomiczne

Bardziej szczegółowo

EKONOMIA W PRAKTYCE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY

EKONOMIA W PRAKTYCE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY EKONOMIA W PRAKTYCE WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Ocena dopuszczająca : Uczeń wie na czym polega metoda projektu, wymienia etapy realizacji projektu, wie co to jest kreatywność, wymienia znane

Bardziej szczegółowo

Projekt Pożyczki na start realizowany na podstawie Umowy nr UDA-POKL.06.02.00-18-109/12-00 BIZNES PLAN. 7. Płatnik VAT. Będę / nie będę płatnikiem VAT

Projekt Pożyczki na start realizowany na podstawie Umowy nr UDA-POKL.06.02.00-18-109/12-00 BIZNES PLAN. 7. Płatnik VAT. Będę / nie będę płatnikiem VAT Załącznik nr 1 do Wniosku o przyznanie preferencyjnej pożyczki Projekt Pożyczki na start realizowany na podstawie Umowy nr UDA-POKL.06.02.00-18-109/12-00 BIZNES PLAN A. DANE WNIOSKODAWCY A-1 Dane przedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

Krótki opis zakresu i wyników biznes planu. Informacja dla kogo i w jakim celu sporządzony został biznes plan 1 strona.

Krótki opis zakresu i wyników biznes planu. Informacja dla kogo i w jakim celu sporządzony został biznes plan 1 strona. BIZNES PLAN/ BIZNES CASE Czas wykonania: 2-4 tygodnie Koszt szacunkowy: w zależności od zakresu, skali projektu, informacji dostarczonych przez zamawiającego Zakres prac: 1. Streszczenie 2. Informacje

Bardziej szczegółowo

KARTA OCENY MERYTORYCZNEJ WNIOSKU O PRZYZNANIE DOTACJI

KARTA OCENY MERYTORYCZNEJ WNIOSKU O PRZYZNANIE DOTACJI KARTA OCENY MERYTORYCZNEJ WNIOSKU O PRZYZNANIE DOTACJI w ramach projektu Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Obszaru Rybnickiego, współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Regionalnego

Bardziej szczegółowo

Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)

Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Obowiązuje od 01.10.2014 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie magisterskim

Bardziej szczegółowo

Biznesplan. Doświadczenie zawodowe i umiejętności wnioskodawcy w kontekście przydatności dla proponowanego przedsięwzięcia

Biznesplan. Doświadczenie zawodowe i umiejętności wnioskodawcy w kontekście przydatności dla proponowanego przedsięwzięcia Biznesplan 1.Dane adresowe planowanej działalności Nazwa firmy... Adres... Telefon... Wykształcenie wnioskodawcy / ukończone szkolenia (rodzaj, uzyskane tytuły). Doświadczenie zawodowe i umiejętności wnioskodawcy

Bardziej szczegółowo

Jak zaprezentować pomysł przed inwestorem

Jak zaprezentować pomysł przed inwestorem Jak zaprezentować pomysł przed inwestorem Katarzyna Duda Pomorskie Forum Przedsiębiorczości Gdynia 2012 Dotacje na innowacje Spis treści: Czego oczekuje inwestor i jakich pomysłów szuka Biznesplan jak

Bardziej szczegółowo

BIZNESPLAN ŚRODKI FINANSOWE NA ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

BIZNESPLAN ŚRODKI FINANSOWE NA ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Załącznik nr 3. Wzór biznesplanu BIZNESPLAN ŚRODKI FINANSOWE NA ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Projekt: Biznes bez barier współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, realizowany przez Fundację

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA MŁODEGO MENADŻERA KONCEPCJA NOWEGO BIZNESU

AKADEMIA MŁODEGO MENADŻERA KONCEPCJA NOWEGO BIZNESU AKADEMIA MŁODEGO MENADŻERA KONCEPCJA NOWEGO BIZNESU Nazwa powstałego projektu: UCZESTNIK: 1. IMIĘ... 2. NAZWISKO. 3. NR INDEKSU. Data i miejsce opracowania: STRESZCZENIE/ZAŁOŻENIA Proszę opisać w kilku

Bardziej szczegółowo

WZÓR BIZNES PLANU. (wzór 1 ) NR WNIOSKU:.. Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia

WZÓR BIZNES PLANU. (wzór 1 ) NR WNIOSKU:.. Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia Załącznik nr 2 WZÓR BIZNES PLANU WZÓR BIZNES PLANU (wzór 1 ) NR WNIOSKU:.. Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia SPIS

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego BIZNESPLAN

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego BIZNESPLAN BIZNESPLAN Dokument wypełniają osoby, które uczestniczyły w module szkoleniowym, ubiegające się o udział w doradztwie indywidualnym w ramach projektu SPINAKER WIEDZY II Regionalny program wsparcia przedsiębiorczości

Bardziej szczegółowo

Minimalny zakres biznesplanu

Minimalny zakres biznesplanu Minimalny zakres biznesplanu nr wniosku: RPPM.05.06.00-22-0033/17 OŚ PRIORYTETOWA 5 Zatrudnienie Działanie 5.6. Adaptacyjność pracowników Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata

Bardziej szczegółowo

BIZNES PLAN WNIOSKODAWCY

BIZNES PLAN WNIOSKODAWCY Załącznik nr 2 do Regulaminu DAIP BIZNES PLAN WNIOSKODAWCY SPIS TREŚCI 1. ŻYCIORYS ZAWODOWY.....2 2. OPIS PLANOWANEJ DZIAŁALNOŚCI 3 3. PLAN MARKETINGOWY...4 3.1 Opis produktu/usługi...4 3.2 Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA ZAŁĄCZNIK NR 2 MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Studia podyplomowe ZARZĄDZANIE FINANSAMI I MARKETING Przedmioty OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Absolwent studiów podyplomowych - ZARZĄDZANIE FINANSAMI I MARKETING:

Bardziej szczegółowo

BIZNES PLAN. Startuj w biznesie. Subregion bielski.

BIZNES PLAN. Startuj w biznesie. Subregion bielski. ZAŁĄCZNIK NR 3 do Regulaminu przyznawania wsparcia bezzwrotnego na rozwój przedsiębiorczości BIZNES PLAN Działanie.3 Wspieranie Powstawania i Rozwoju Podmiotów Gospodarczych Priorytet Inwestycyjny 8.iii

Bardziej szczegółowo

Temat: Podstawy analizy finansowej.

Temat: Podstawy analizy finansowej. Przedmiot: Analiza ekonomiczna Temat: Podstawy analizy finansowej. Rola analizy finansowej w systemie analiz. Analiza finansowa jest ta częścią analizy ekonomicznej, która stanowi najwyższy stopień jej

Bardziej szczegółowo

BIZNES PLAN. pod nazwą...

BIZNES PLAN. pod nazwą... Wojewódzki Urząd Pracy w Kielcach Załącznik nr 1 do Regulaminu przyznawania środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości BIZNES PLAN pod nazwą... Uczestnika ubiegającego się o środki na rozwój przedsiębiorczości

Bardziej szczegółowo

BIZNESPLAN 1. DANE WNIOSKODAWCY. Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Data i miejsce urodzenia:... Numer i rodzaj dokumentu tożsamości:... Ulica:...

BIZNESPLAN 1. DANE WNIOSKODAWCY. Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Data i miejsce urodzenia:... Numer i rodzaj dokumentu tożsamości:... Ulica:... Strona1 BIZNESPLAN w ramach projektu Od zwolnienia do zatrudnienia kompleksowy outplacement w województwie łódzkim z zastosowaniem multimedialnych narzędzi rynku pracy Nr RPLD.10.02.02-10-0025/16-00 Realizowanego

Bardziej szczegółowo

BIZNESPLAN WYTYCZNE DO PRZYGOTOWANIA BIZNESPLANU

BIZNESPLAN WYTYCZNE DO PRZYGOTOWANIA BIZNESPLANU Załącznik nr 6 Biznes plan BIZNESPLAN Projekt Od pomysłu do sukcesu realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet VI - Rynek pracy otwarty dla wszystkich Działanie 6.2 Wsparcie

Bardziej szczegółowo

BIZNESPLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE

BIZNESPLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE Załącznik nr 4 do Wniosku o przyznanie bezzwrotnej dotacji BIZNESPLAN JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE Imię i Nazwisko Wnioskodawcy:.. Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla

Bardziej szczegółowo

Podstawy przedsiębiorczości

Podstawy przedsiębiorczości Podstawy przedsiębiorczości Biznesplan teoretyczne założenia i praktyczne wykorzystanie. Dr Emilia Grzegorzewska Biznesplan dłgofalowy i kompleksowy plan organizacji gospodarczej lb realizacji przedsięwzięcia

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Załącznik nr 1 do Regulaminu przyznawania środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości BIZNES PLAN pod nazwą...

Bardziej szczegółowo

Analiza finansowa i poza finansowa efektywności działań marketingowych

Analiza finansowa i poza finansowa efektywności działań marketingowych Analiza finansowa i poza finansowa efektywności działań marketingowych Dlaczego analiza finansowa? Główne cele marketingu kreowanie wartości dla nabywcy i akcjonariusza, co wiąże się z ponoszeniem kosztów

Bardziej szczegółowo

Nazwa innowacji: Ekonomia i finanse - innowacyjny moduł programowy dla przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości

Nazwa innowacji: Ekonomia i finanse - innowacyjny moduł programowy dla przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości Nazwa innowacji: Ekonomia i finanse - innowacyjny moduł programowy dla przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości Rodzaj innowacji: programowa i metodyczna Etap kształcenia: IV etap edukacyjny Podstawa opracowania

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Załącznik nr 1 do wniosku o udzielenie pożyczki

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Załącznik nr 1 do wniosku o udzielenie pożyczki Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Załącznik nr 1 do wniosku o udzielenie pożyczki BIZNESPLAN Uczestnika projektu :... /imię i nazwisko/ ubiegającego

Bardziej szczegółowo

Misją Coca-Cola HBC Polska jest:

Misją Coca-Cola HBC Polska jest: Plany JK WZ UW 7 Misją Coca-Cola HBC Polska jest: Przynosić orzeźwienie konsumentom naszych produktów Współpracować z naszymi klientami na zasadach partnerstwa Wypracowywać zysk dla naszych udziałowców...aktywnie

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 4 do Regulaminu Otwartego Konkursu Ofert 1/2016

Załącznik nr 4 do Regulaminu Otwartego Konkursu Ofert 1/2016 Załącznik nr 4 do Regulaminu Otwartego Konkursu Ofert 1/2016 Wzór Planu operacyjnego składanego w Otwartym Konkursie Ofert 1/2016 Krajowego Funduszu Kapitałowego S.A. 1 Plan operacyjny jest dokumentem

Bardziej szczegółowo

EKONOMIKA I ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM PORTOWYM wykład 3.

EKONOMIKA I ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM PORTOWYM wykład 3. EKONOMIKA I ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM PORTOWYM wykład 3 www.salo.pl Działalność gospodarcza w portach morskich Działalność gospodarcza przedsiębiorstwa portowego opiera się na dwóch podstawowych elementach:

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego BIZNES PLAN (WZÓR)

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego BIZNES PLAN (WZÓR) BIZNES PLAN (WZÓR) JEDNORAZOWA DOTACJA INWESTYCYJNA PODSTAWOWE WSPARCIE POMOSTOWE PRZEDŁUŻONE WSPARCIE POMOSTOWE NR WNIOSKU:. Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich. Projekt Zielone światło dla

Bardziej szczegółowo

Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony.

Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony. Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony. Jedną z metod sfinansowania biznesowego przedsięwzięcia jest skorzystanie z funduszy

Bardziej szczegółowo

2012 Marketing produktu ekologicznego. dr Marek Jabłoński

2012 Marketing produktu ekologicznego. dr Marek Jabłoński 2012 Marketing produktu ekologicznego dr Marek Jabłoński Od kilku lat ekologia przestaje mieć znaczenie ideologiczne, w zamian za to nabiera wymiaru praktycznego i inżynierskiego. Większość firm na świecie,

Bardziej szczegółowo

Załącznik Nr 4 Wzór Planu Operacyjnego

Załącznik Nr 4 Wzór Planu Operacyjnego Załącznik Nr 4 Wzór Planu Operacyjnego składanego w Otwartym Konkursie Ofert Krajowego Funduszu Kapitałowego S.A. Plan operacyjny jest dokumentem zbiorczym, na który składają się następujące dokumenty:

Bardziej szczegółowo

Obliczenia, Kalkulacje...

Obliczenia, Kalkulacje... Obliczenia, Kalkulacje... 1 Bilans O D P I E R W S Z E G O E T A T U D O W Ł A S N E J F I R M Y To podstawowy dokument przedstawiający majątek przedsiębiorstwa. Bilans to zestawienie dwóch list, które

Bardziej szczegółowo

Przy ustalaniu ceny emisyjnej spółka posługuje się wyceną fundamentalną przygotowaną przez doradców finansowych lub analityków domu maklerskiego.

Przy ustalaniu ceny emisyjnej spółka posługuje się wyceną fundamentalną przygotowaną przez doradców finansowych lub analityków domu maklerskiego. Przy ustalaniu ceny emisyjnej spółka posługuje się wyceną fundamentalną przygotowaną przez doradców finansowych lub analityków domu maklerskiego. Sponsor emisji W trakcie przyjmowania zapisów na akcje,

Bardziej szczegółowo

WYTYCZNE DO PRZYGOTOWANIA BIZNESPLANU

WYTYCZNE DO PRZYGOTOWANIA BIZNESPLANU ZAŁĄCZNIK NR 10 Działanie 6.2 PO KL Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia Wsparcie finansowe na rozwój przedsiębiorczości/ lub Poddziałanie 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych

Bardziej szczegółowo

sprawozdawczego oraz dostarczenie informacji o funkcjonowaniu spółki. Natomiast wadą jest wymóg wyważonego doboru wskaźników, których podstawą jest

sprawozdawczego oraz dostarczenie informacji o funkcjonowaniu spółki. Natomiast wadą jest wymóg wyważonego doboru wskaźników, których podstawą jest ANALIZA WSKAŹNIKOWA Analiza danych finansowych za pomocą analizy wskaźnikowej wykorzystuje różne techniki badawcze, podkreślając porównawczą oraz względną wagę prezentowanych danych, które mają ocenić

Bardziej szczegółowo

DIAGNOZA POTRZEB BIZNESOWYCH w ramach Projektu Doradca Małopolskiego Przedsiębiorcy

DIAGNOZA POTRZEB BIZNESOWYCH w ramach Projektu Doradca Małopolskiego Przedsiębiorcy Załącznik nr 1 do umowy DIAGNOZA POTRZEB BIZNESOWYCH w ramach Projektu Doradca Małopolskiego Przedsiębiorcy Nazwa przedsiębiorstwa Adres przedsiębiorstwa Imię i nazwisko osoby upoważnionej do reprezentowania

Bardziej szczegółowo

Biznesplan. nr wniosku:..

Biznesplan. nr wniosku:.. Biznesplan nr wniosku:.. AKTYWNI PRZEDSIĘBIORCZY. Program kompleksowego wspierania rozpoczynania działalności gospodarczej dla osób od 30 r.ż., bez pracy, zamieszkujących na obszarach o wysokiej stopie

Bardziej szczegółowo

Badania Marketingowe. Kalina Grzesiuk

Badania Marketingowe. Kalina Grzesiuk Badania Marketingowe Kalina Grzesiuk definicja Badania marketingowe systematyczny i obiektywny proces gromadzenia, przetwarzania oraz prezentacji informacji na potrzeby podejmowania decyzji marketingowych.

Bardziej szczegółowo

SZKOLENIE ZAAWANSOWANA ANALIZA FINANSOWA

SZKOLENIE ZAAWANSOWANA ANALIZA FINANSOWA SZKOLENIE ZAAWANSOWANA ANALIZA FINANSOWA Warsztaty komputerowe z zakresu zaawansowanej analizy finansowej, oparte są na praktyce i samodzielnym budowaniu przez uczestników modelu finansowego zawierającego

Bardziej szczegółowo

3. Od zdarzenia gospodarczego do sprawozdania finansowego

3. Od zdarzenia gospodarczego do sprawozdania finansowego Nowe zmienione i uzupełnione wydanie podręcznika składa się z dwóch części: teoretycznej, (przewodnika po sprawozdaniu finansowym) i części drugiej - zbioru zadań, który ułatwi sprawdzenie przyswojonej

Bardziej szczegółowo

II - Analiza ekonomiczno finansowa w biznesplanie na inwestornia.pl

II - Analiza ekonomiczno finansowa w biznesplanie na inwestornia.pl Praktyczny poradnik dla pomysłodawców: I - Oczekiwania inwestora względem pomysłu 1. Biznes plan powinien być możliwe szczegółowy. Musi prowokować do zadawania pytań i równocześnie nie pozostawiać u czytelnika

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie firmą Celem specjalności jest

Zarządzanie firmą Celem specjalności jest Zarządzanie firmą Celem specjalności jest przygotowanie jej absolwentów do pracy na kierowniczych stanowiskach średniego i wyższego szczebla we wszystkich rodzajach przedsiębiorstw. Słuchacz specjalności

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 5 do Regulaminu przyznawania środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości w projekcie Dojrzała przedsiębiorczość

Załącznik nr 5 do Regulaminu przyznawania środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości w projekcie Dojrzała przedsiębiorczość Załącznik nr 5 do Regulaminu przyznawania środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości w projekcie Dojrzała przedsiębiorczość Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia

Bardziej szczegółowo

BIZNES PLAN. TWOJA FIRMA Dane przedsiębiorstwa. Wizja - metaplan. Zasoby ludzkie. Aktualne zdolności wytwórcze / Zasoby rzeczowe

BIZNES PLAN. TWOJA FIRMA Dane przedsiębiorstwa. Wizja - metaplan. Zasoby ludzkie. Aktualne zdolności wytwórcze / Zasoby rzeczowe BIZNES PLAN TWOJA FIRMA Dane przedsiębiorstwa 1. Pełna nazwa przedsiębiorstwa, nazwa skrócona, firma 2. Dane kontaktowe Adres siedziby przedsiębiorstwa Adres do korespondencji Numery telefonów Nr faxu

Bardziej szczegółowo

INNOWACYJNY MODUŁ PROGRAMOWY DLA PRZEDMIOTU PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

INNOWACYJNY MODUŁ PROGRAMOWY DLA PRZEDMIOTU PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI INNOWACYJNY MODUŁ PROGRAMOWY DLA PRZEDMIOTU PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Nazwa innowacji: Ekonomia i finanse - innowacyjny moduł programowy dla przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości Rodzaj innowacji: programowa

Bardziej szczegółowo

Biznesplan. Cele planowania. Forma biznesplanu

Biznesplan. Cele planowania. Forma biznesplanu Biznesplan Biznesplan jest zbiorem uporządkowanych celów i wynikających z nich zadań oraz sposobów realizacji, sporządzonym w formie pisemnego dokumentu (często tworzony w celu uzyskania zewnętrznego wsparcia

Bardziej szczegółowo