Przewaga konkurencyjna Polski na rynku nowoczesnych technologii teleinformatycznych

Transkrypt

1 Bogusław Frużyński Przewaga konkurencyjna Polski na rynku nowoczesnych technologii teleinformatycznych W dzisiejszych czasach nowe, innowacyjne technologie coraz bardziej ingerują w życie społeczne i gospodarcze ludzi. Raczej mało prawdopodobne jest, aby ten trend się odwrócił, wręcz przeciwnie będzie się nadal pogłębiał. Coraz większe zastosowanie nowoczesnych technologii informatycznych pozwala na reorganizację dotychczasowych modeli biznesowych, optymalizację produkcji, zniesienie barier odległościowych i zminimalizowanie negatywnych efektów zewnętrznych. W niniejszej pracy skupiono się na przyszłościowej dziedzinie jakimi są technologie teleinformatyczne. Wykorzystanie połączeń głosowych, wideo i przesyłu danych do komunikacji pomiędzy dwoma odległymi zakątkami świata stwarza możliwości do rozwoju nowych branż przemysłu i świadczenia zupełnie nowych usług, bądź wcześniej znanych ale na szerszą skalę. Zaczynając od zdefiniowania podstawowych pojęć z omawianego zakresu i rzeczywistych korzyści jakie dają nowoczesne technologie teleinformatyczne gospodarce, zostanie przedstawiona sytuacja na rynku światowym, obecna pozycja branży i perspektywy na rozwój w krótkim i długim okresie. Polska jest dobrze przygotowana na wykorzystanie pełnego potencjału jaki daje opisywany sektor rynku, jednak należy poprawić chociażby pewne kwestie ustawodawcze, aby w pełni wykorzystać posiadane zasoby. Na końcu zostaną zaprezentowane dwie odrębne strategie sektora teleinformatycznego z jakimi spotykamy się w Polsce. Czyli stwarzanie przez miasta jak i administrację centralną dobrych warunków dla inwestycji dużych korporacji na polskim rynku, tym samym stwarzając nowe miejsca pracy, szczególnie dla młodych ludzi. Oraz druga strategia, czyli wspieranie polskich przedsiębiorców z sektora teleinformatycznego, który jest obarczony dużym ryzykiem z powodu innowacyjnego charakteru tworzonych rozwiązań. Przy pomocy rządu i funduszy europejskich polscy przedsiębiorcy stają na równi ze światowymi potentatami. Świadczą usługi i eksportują swoje produkty na cały świat z sukcesem. Omawiany sektor stwarza duże szanse rozwojowe dla wszystkich państw, niezależnie od ich stopnia rozwoju. Każdy kraj może znaleźć swój sposób na zaistnienie w sektorze IT/ICT i czerpanie korzyści z inwestycji w technologie teleinformatyczne i rynki im pochodne. Polska na tle innych krajów radzi sobie nadzwyczaj dobrze. Najlepszym tego przykładem jest współorganizacja razem z Niemcami ostatniej edycji targów CeBIT, czyli największego wydarzenia w tej branży. Targi, które są organizowane od wielu lat przyciągają miliony zwiedzających, potencjalnych klientów, współpracowników, pozwalają na zawiązanie nowych kontaktów biznesowych i są doskonałym miejscem na zaistnienie małych początkujących firm, czyli tzw. start-up. Zaproszenie

2 Polski, do organizacji tego wydarzenia, świadczy o potencjale naszego kraju w tym sektorze, który jest doceniany na arenie międzynarodowej. Co więcej, nie jest to tylko jednorazowy sukces pojedynczej firmy. Polski sektor ICT to wiele małych i średnich firm zajmujących się wszystkimi możliwymi gałęziami sektora jak również kilka potężnych firm z bogatym doświadczeniem. Polscy przedsiębiorcy dobrze radzą sobie na rynkach gier komputerowych i mobilnych, nowoczesnych urządzeń multimedialnych, systemów do inteligentnych domów i najszybszych procesorów przemysłowych. Polska gospodarka imponuje zarówno od strony tworzenia nowych rozwiązań jak i wchłaniania zagranicznych inwestycji dużych korporacji. Od kilku lat największe światowe korporacje tworzą w Polsce swoje centra BPO (Business process outsourcing), które obsługują klientów z całego świata. Podkreśla się, że największą zaletą naszego kraju jest bardzo dobrze wykształcona kadra. Ludzie, którzy często znają kilka języków obcych i szybko uczą się wiedzy specjalistycznej na organizowanych przez pracodawcę szkoleniach są idealnymi pracownikami. Kolejnym atutem są niższe koszty pracy przy relatywnie lepszej jakości Polskich pracowników w stosunku do innych krajów, stabilna sytuacja gospodarcza i bardzo korzystne położenie geograficzne. Zagraniczne inwestycje na polskim rynku ICT Centra usług biznesowych w Polsce powstały już w latach 90. Natomiast były to nieliczne inwestycje z uwagi na wiele barier jakie stawiane były inwestorom z tego sektora. Wyraźną poprawę sytuacji i wzrost znaczenia zagranicznych inwestycji z sektora usług biznesowych obserwuje się po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Zmiany jakie Polska musiała wprowadzić w prawie dostosowując się do wymogów akcesyjnych wpłynęły korzystnie na zagraniczne inwestycje. Od 2005 roku do końca 2011 roku powstało 250 nowych centrów usług. Rysunek 1. Liczba zagranicznych centrów usług w Polsce w latach Inwestycje zagraniczne w tym sektorze niosą za sobą wiele pozytywnych konsekwencji dla polskiej gospodarki. Tworzenie dobrych warunków pracy, wysokie wynagrodzenia umożliwiające godne życie młodych ludzi i możliwość ciągłego doskonalenia swoich umiejętności to tylko część korzyści dla 1 Źródło: badania własne ASBL

3 osób zatrudnionych w zagranicznych korporacjach. Co do ich faktycznego wpływu na późniejsze życie młodych ludzi zdania są podzielone. Często podejmowany jest problem zbyt wielkiego wysiłku w pracy co może wiązac się z szybkim zjawiskiem wypalenia zawodowego i znudzenia pracą. W rankingu Tholons Top outsourcing cities Kraków wyprzedził Szanghaj i zajął 10 miejsce wśród najatrakcyjniejszych miast na świecie dla inwestycji z sektora outsourcingowego. Awans Krakowa to dowód na dynamiczny wzrost konkurencyjności naszego kraju w stosunku do liderów sektora takich jak Indie czy Chiny. W rankingu znalazły się także Warszawa, która uplasowała się na 36 miejscu i Wrocław 75 miejsce. Wszystkie polskie miasta zanotowały wzrost w stosunku do zeszłorocznej edycji rankingu firmy Tholons. Zestawienie powstaje w oparciu o szeroki wachlarz kryteriów, m.in. ilość i jakość zasobów ludzkich, wykształcenie pracowników dostępnych na danym rynku pracy, koszty prowadzenia działalności, dostępną infrastrukturę, ryzyko inwestycyjne i jakość życia. W opracowaniu przedstawionym przez firmę można przeczytać, że o pozycji tych lokalizacji zadecydowały m.in.: wdrożenie programów rozwoju kapitału ludzkiego, intensywne działania promocyjne, a także rozwój infrastruktury, w szczególności w obszarze IT. W Krakowie działa prawie ¼ wszystkich firm inwestujących w Polsce, zajmujących się obsługą procesów biznesowych. Na inwestycje w dawnej stolicy Polski zdecydowały się do tej pory takie firmy jak: Shell, Capgemini, UBS, HSBC, Luxoft, Accounting Plaza Central Europe, HCL Poland, Hewitt Associates, Hitachi Data Systems, IBM BTO Bussines Consulting Services i State Street Services. W filmie promującym Polskę na targach CeBIT 2013, Paweł Molenda wskazuje, że kraj jest atrakcyjny dla inwestorów z sektora IT z kilku istotnych powodów. Po pierwsze, podkreśla atrakcyjne położenie Polski, co wiąże się z krótszym czasem podróży ze zlokalizowanych w niej centrów obsługowych i informatycznych. Po drugie istotnym elementem dla inwestujących w Polsce firm zagranicznych z tego sektora jest stabilność ekonomiczno-gospodarcza, która pozwala z większym powodzeniem prognozować trendy i planować inwestycje na dłuższy okres. Po trzecie i chyba najważniejsze, Paweł Molenda, główny menadżer firmy Motorola w Polsce, wymienia dobrze wykształconą kadrę pracowniczą. Nie tylko tę, która zasila szeregi firm w centrach BPO 3, ale również wysokiej klasy informatyków i programistów, którzy tworzą oprogramowanie wykorzystywane następnie przez klientów z całego świata. Zatrudnienie w centrach usług w Polsce według Związku Liderów Sektora Usług Biznesowych znalazło ok. 100 tysięcy osób. Dominują centra typu Business Process Outsourcing (BPO), Information Technology Outsourcing (ITO) oraz Shared Service Centers (SSC). Przybywa również liczba centrów badawczo-rozwojowych czyli R&D (Research & Development). 4 Dobrym trendem jest również fakt, że coraz więcej centrów usługowych zwiększa zakres swojej działalności o bardziej zaawansowane procesy bazujące na wiedzy. To oznacza, że polscy pracownicy stają się coraz bardziej 2 THOLONS. Tholons Top [dostęp: 15 kwietnia 2013]. Dostępny w internecine: < 3 Business process outsourcing (BPO) 4 ZWIĄZEK LIDERÓW SEKTORA USŁUG BIZNESOWYCH W POLSCE. Sektor w liczbach [dostęp: 15 kwietnia 2013]. Dostępny w internecie: <

4 konkurencyjni również ze względu na dobre przygotowanie merytoryczne, znajomość zagadnienia i to oni przejmują zadania, które dotychczas były wykonywane w centrach umieszczonych w innych częściach świata. Jest to dobry znak, ponieważ pozwala ustrzec się przed zmniejszającą się konkurencyjnością związaną z kosztami pracy, co jest naturalnym zjawiskiem, a pozwala przejść na konkurencyjność opartą na wiedzy i jakości wykonywanej pracy. Wzrost zatrudnienia dzięki inwestycjom zagranicznym we wspomnianym wyżej sektorze usług teleinformatycznych między 2009 a 2011 rokiem wyniósł 75% 5. Oprócz centrów badawczo-rozwojowych, których coraz więcej ulokowanych jest w Polsce, pozostałe, pomimo przynoszących korzyści, klasyfikuje się jako działalność odtwórczą. Dobrze wykształcone, pod wieloma względami, polskie kadry pracownicze w centrach usługowych wykonują głównie zadania zlecone przez klientów zewnętrznych bądź centrale danej korporacji. Większości są to działania wspierające funkcjonowanie firmy kienta, tak aby bez wykonywania dodatkowych zadań firma ta mogła się skupić na realizacji swoich nadrzędnych celów. Warto pamiętać, że dynamika rozwoju tej gałęzi sektora IT/ICT może z czasem ulec spowolnieniu. Dzisiejsza przewaga konkurencyjna Polski, która w różnych rankingach ustępuje jedynie Indiom i Chinom, może w perspektywie kilku lat być na równi z rosnącą potęgą rozwijających się krajów Azji bądź ciągle nieprzewidywalnej Afryki. Dlatego odnosząc się do strategii całego kraju równie ważne jest stwarzanie dobrych warunków dla inwestorów zagranicznych jak wspieranie rodzimych firm, które tworzą większą wartość dodaną. Czyli tych, którzy nie tylko kopiują rozwiązania innowacyjne zagranicznych konkurentów i z mniejszym kosztem potrafią je wdrożyć u swoich klientów ale również tych, którzy tworzą zupełnie nowe produkty, usługi i modele biznesowe. Jest to rynek oparty na bardzo dużym ryzyku, dlatego też trudniej przewidzieć stopę zwrotu z inwestycji w takie działania. Są jednak firmy, które podbiły rynki zagraniczne oferowanymi przez siebie produktami i usługami i doskonale radzą sobie w promowaniu własnych, zupełnie innowacyjnych rozwiązań. Kraków górą! Zupełnie z innej strony swoją działalność w sektorze IT/ICT rozwija firma Comarch z siedzibą w Krakowie, założona przez Janusza Filipiaka, profesora Akademii Górniczo-Hutnicznej w latach 90 wraz z kilkoma swoimi studentami. Firma ma szeroki wachlarz produktów i usług. Od oferowania swoich rozwiązań przetwarzania danych w chmurze, do branży telemedycyny, gdzie łączy się sprzęty medyczne z siecią, aby zwiększyć ich możliwości. Dzięki rozwiązaniom jakie dają nowoczesne technologie teleinformatyczne znikają dotychczasowe bariery w dziedzinie medycyny. Największe zastosowanie telemedycyna znajduje w diagnozowaniu na odległość, wykorzystaniu sieci do przesyłania zdjęć EKG, USG, MRI oraz wyników badań do specjalistycznych ośrodków, które mogą znajdować się nawet na drugim końcu świata. W 2011 roku przychody ze sprzedaży Grupy Comarch wzrosły o 3,2%, czyli o 24,3 mln zł w porównaniu do roku ubiegłego i wyniosły łącznie 5 Dane ABSL

5 785,7 mln zł. Zysk z działalności operacyjnej osiągnął wartość 38,8 mln zł i wzrósł o 56,3% w porównaniu do 2010 roku kwietnia 2013 roku spółka Comarch S.A. otworzyła w Dreźnie nowoczesny ośrodek przetwarzania danych. Inwestycja warta 12 mln euro pozwoli na współpracę z większą ilością niemieckich przedsiębiorstw. Częstym warunkiem stawianym przez niemieckie firmy jest miejsce ulokowania infrastruktury IT, co pozwala na świadczenie przez Comarch kompleksowej usługi informatycznej wspierającej biznes. 7 Sektor IT/ICT to możliwość dla polskiej gospodarki na dogonienie zachodnich gospodarek przez lepsze wykorzystanie zasobów, które posiadamy. Dobrym znakiem jest fakt, że coraz więcej firm, nie tylko z sektora teleinformatycznego, zdaje sobię sprawę z efektywności wykorzystania owych narzędzi w swoich działaniach. Dzięki wsparciu ze strony rządu i Unii Europejskiej, Polska może osiągnąć duże korzyści ze wspierania zarówno inwestorów zagranicznych jak i polskich innowacyjnych przedsiębiorców. Nie stanowią oni dla siebie zbyt wielkiej konkurencji, a raczej ich działania względem siebie są komplementarne z punktu widzenia całej polskiej gospodarki. Zaangażowanie do pracy absolwentów szkół wyższych, wśród których jest największy odsetek bezrobotnych to jeden z nadrzędnych celów polskich władz jak i całego społeczeństwa. Zmniejszenie bezrobocia wpłynie od razu korzystnie również na inne dziedziny życia gospodarczego polaków. Dlatego warto zachęcać duże korporacje do inwestycji w Polsce, szczególnie biorąc pod uwagę naszą przewagę, czyli wysoka jakość kadry pracownicznej przy relatywnie niższych kosztach pracy. Trzeba jak najlepiej wykorzystać ten element i nadwyżkę inwestować w działania przynoszące korzyść w długim okresie. Czyli jeszcze większe zwiększenie efektywności i jakości polskich pracowników na różnych szczeblach, podniesienie poziomu edukacji i tworzenie kolejnych miejsc pracy. Z drugiej strony należy pomagać polskim przedsiębiorcom z sektora IT/ICT, ponieważ w tej chwili widać konkretne efekty i sukcesy jakie odnoszą na rynku światowym. Odznaczają się oni niebywałą efektywnością pracy, doceniani są dzięki swojej kreatywności i nie boją się inwestować w nowe, dotąd nieznane rozwiązania. Polska ma szanse stać się potęgą światową sektora teleinformatycznego, jednak potrzebuje dobrze skonstruowanej strategii, zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron i wspólnej myśli przewodniej, aby jak najlepiej wykorzystać posiadany potencjał. 6 COMARCH. Raport roczny COMARCH. Inwestycja Comarch w Niemczech [dostęp: 27 kwietnia 2013]. Dostępny w internecie: <