DIAGNOZA PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO NA OBSZARZE WSPARCIA PROJEKTU: ŚWIADOMY OBYWATEL

Transkrypt

1 DIAGNOZA PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO NA OBSZARZE WSPARCIA PROJEKTU: ŚWIADOMY OBYWATEL BEZPŁATNE PORADY OBYWATELSKIE NA TERENIE POWIATU ŁĘCZYŃSKIEGO, LUBARTOWSKIEGO I MIASTA LUBLIN 1

2 Spis treści: Strona 1. WSTĘP O projekcie Dane wyjściowe Narzędzia badawcze ANALIZA KWESTIONARIUSZY Analiza kwestionariuszy klienci BPO Analiza kwestionariuszy - instytucje ANALIZA ANKIET- KLIENCI ORAZ INSTYTUCJE PODSUMOWANIE WNIOSKI ZESTAWIENIE TABEL ORAZ WYKRESÓW

3 1. WSTĘP Niniejsza diagnoza poradnictwa obywatelskiego powstała na zlecenie Stowarzyszenia Inicjatyw Samorządowych, w związku z realizacją projektu Świadomy Obywatel bezpłatne poradnictwo obywatelskie na terenie powiatu łęczyńskiego, lubartowskiego i Miasta Lublin. Projekt realizowany jest przy wsparciu Szwajcarii w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Partnerami projektu są: Starostwo Powiatowe Lubartów oraz Starostwo Powiatowe Łęczna. Celem opracowania będzie odpowiedź na pytanie jaki jest stan świadomości obywateli wybranych powiatów na temat bezpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Jak postrzegane są bezpłatne porady zarówno przez klientów jaki i przez instytucje działające na obszarze wsparcia. Diagnoza da odpowiedź na pytanie, jakie są problemy społeczeństwa, w jaki sposób są one rozwiązywane i w jaki sposób świadczą pomoc instytucje działające na obszarze wsparcia. Wyniki opracowania będą wskazówką dla organizatora w jaki sposób usprawnić funkcjonowanie poradnictwa i jak ułatwić najbardziej potrzebującym dostęp do bezpłatnych porad obywatelskich. Będą one również pomocne przy opracowywaniu kolejnych projektów związanych z bezpłatnym poradnictwem. 1.1 O PROJEKCIE Projekt Świadomy Obywatel realizowany jest w okresie: r. Obejmuje on swym zasięgiem powiaty: lubartowski, łęczyński, łukowski, chełmski, lubelski oraz Miasto Lublin. Celem projektu jest przede wszystkim zapewnienie dostępu do bezpłatnego poradnictwa obywatelskiego a także promocja aktywności obywatelskiej. W ramach projektu od stycznia 2013 roku utworzone zostały trzy Biura Porad Obywatelskich, mieszczące się w Lublinie, Lubartowie i Łęcznej. Oprócz porad obywatelskich świadczonych w biurach osobiście, klienci mogą uzyskać pomoc drogą telefoniczną o także poprzez Internet dzięki specjalnie stworzonemu serwisowi www projektu (tzw. e-porady). W sprawach trudnych i skomplikowanych wsparcia prawnikom udziela kancelaria prawnicza klienci maja możliwość umówienia się na konsultacje z ekspertem specjalizującym się w określonej dziedzinie. Dodatkowym narzędziem promocji projektu jest promocja w Internecie a także Kwartalnik Porad Obywatelskich dystrybuowany bezpłatnie na obszarze wsparcia. Wydawany w ilości

4 egzemplarzy daje gwarancję dotarcia do jak największej ilości osób zainteresowanych skorzystaniem z bezpłatnych porad. 1.2 DANE WYJŚCIOWE Podstawą do opracowania niniejszej diagnozy były następujące dane otrzymane od organizatora projektu: ILOŚĆ KLIENTÓW ORAZ UDZIELONYCH PORAD Do dnia zakończenia badań tj. do 25 marca 2013 roku z bezpłatnych porad obywatelskich skorzystało łącznie 1135 osób. Procentowo największą ilość klientów stanowią mieszkańcy powiatów, w których zlokalizowane są BPO, czyli mieszkańcy powiatów lubartowskiego (39 %), Miasta Lublin (32 %) oraz łęczyńskiego (20 %). Najmniej osób korzystających z porad prawnych to mieszkańcy powiatu chełmskiego - 9 osób i łukowskiego tylko 2 osoby. Liczbę klientów w podziale na płeć oraz na poszczególne powiaty zostały przedstawione w tabeli nr 1 oraz na wykresie nr 1 Tab. nr 1 Klienci biur w podziale na płeć i powiat Lp Powiat Kobieta Mężczyzna Razem Procentowo 1 Chełmski ,79 2 Lubartowski ,03 3 Lubelski ,96 4 Miasto Lublin ,24 5 Łukowski ,17 6 Łęczyński ,79 Łącznie ,00 4

5 Wykres nr 1 Klienci w podziale na powiaty W ramach projektu do dnia zakończenia badań udzielono łącznie 2123 porad. Najwięcej porad otrzymali mieszkańcy powiatów lubartowskiego i Miasta Lublin, zaś najmniej mieszkańcy powiatów chełmskiego i łukowskiego. Liczbę porad udzielonych klientom z poszczególnych powiatów przedstawia tab. nr 2 Tab. nr 2 Liczba udzielonych porad w podziale na płeć i powiat Lp Powiat Kobieta Mężczyzna Razem Procentowo 1 Chełmski ,75 2 Lubartowski ,23 3 Lubelski ,73 4 Miasto Lublin ,63 5 Łukowski ,14 6 Łęczyński ,50 Łącznie ,00 5

6 Wykres nr 2 Ilość udzielonych porad wg powiatów 1.3 NARZĘDZIA BADAWCZE Podstawą do opracowania wyników były dane oraz informacje otrzymane od Organizatora Projektu Świadomy Obywatel. Diagnozę przeprowadzona została w dwóch grupach: I. Klienci BPO Na potrzeby diagnozy poradnictwa opracowano ankietę dotyczącą poradnictwa obywatelskiego oraz kwestionariusz osobowy. Łącznie przeprowadzono 180 ankiet wśród klientów BPO. Ankiety zostały przeprowadzone wśród klientów ze wszystkich powiatów objętych wsparciem w ramach projektu. W początkowej fazie trwania projektu zauważono, iż liczba klientów korzystających z poradnictwa z poszczególnych powiatów była bardzo zróżnicowana. Ilość ta wahała się od 2 w powiecie łukowskim do 443 w lubartowskim. Dlatego tez do badań wśród klientów z powiatu lubartowskiego, łęczyńskiego i M. Lublin wytypowano drogą losową 50 osób. Natomiast wśród klientów z pozostałych powiatów (tj. z łukowskiego, chełmskiego, lubelskiego) z łącznej liczby 90 klientów wytypowano losowo 30 osób. 6

7 II. Instytucje Na potrzeby diagnozy opracowano ankietę dotyczącą poradnictwa oraz kwestionariusz. Z każdego powiatu wytypowano do badań po 20 instytucji. Głównie były to instytucje pomocy i integracji społecznej, Jednostki Samorządu Terytorialnego, instytucje rynku pracy, fundacje i stowarzyszenia. Łącznie przeprowadzono 120 badań ankietowych. Główną metodą badawczą była metoda CATI (Computer Assisted Telephone Interview czyli wspomagany komputerowo wywiad telefoniczny). Wszystkie rozmowy telefoniczne prowadzone w ramach diagnozy zostały nagrane i zarchiwizowane. Pozostałą zastosowaną metodą był wywiad bezpośredni, zastosowany został w przypadku: - instytucji, które nie wyraziły zgody na przeprowadzenie badania metodą CATI, w tym do nagrania rozmowy. Wywiad bezpośredni przeprowadzany był w biurach poszczególnych instytucji. - klientów BPO, którzy nie podali numeru telefonu umożliwiającego przeprowadzenia ankiety. Wywiad bezpośredni przeprowadzany był w biurze w Lublinie. Opracowując diagnozę korzystano dodatkowo z następujących dokumentów źródłowych: - wniosek o dofinansowanie projektu Świadomy Obywatel - dokumentacja konkursowa Analiza ww. dokumentów pozwoliła na uzyskanie wiedzy dotyczącej zasad udzielania bezpłatnych porad, idei budowania społeczeństwa obywatelskiego oraz zasad funkcjonowania systemu bezpłatnego poradnictwa. Opracowując zebrane wyniki korzystano z programu SPSS Statistics 21.0 (Statistical Package for Social Scienses) oraz arkuszy kalkulacyjnych Excel. Wszystkie wyniki, oprócz formy opisowej przedstawiono również w bardziej przejrzystej formie graficznej w postaci tabel, wykresów oraz schematów. Znaczna część wyników została opracowana zarówno zbiorczo dla całego obszaru wsparcia jak i w podziale na poszczególne powiaty 7

8 2. ANALIZA KWESTIONARIUSZY 2.1 Analiza kwestionariuszy klientów BPO Analiza kwestionariuszy osobowych da odpowiedź, jakie osoby najczęściej korzystają z porad obywatelskich w ramach projektu. Otrzymane z czasie badań dane zawarte w kwestionariuszach osobowych oraz ich analiza pozwoli na określenie cech typoweych klientów BPO. Opisane zostaną cechy klientów będą to m.in. wiek, płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania, status materialny. Na podstawie analizy danych zawartych w kwestionariuszach osobowych klientów otrzymano następujące wyniki: PŁEĆ Wśród 180 ankietowanych klientów korzystających z BPO 107 to kobiety (co stanowi 59,44 % ogółu) a 73 to mężczyźni (co stanowi 40,55 % ogółu). Najwięcej kobiet, które korzystały z porad zamieszkuje Miasto Lublin (66 %) oraz powiat lubartowski (56 %). Tabela nr 3 Płeć klientów wg powiatów Lp Powiat Kobieta Wartość procentowa Mężczyzna Wartość procentowa 1 Miasto Lublin % % 2 Lubartowski % % 3 Łęczyński % % 4 Chełmski, łukowski, lubelski % % WIEK Struktura wieku osób ankietowanych w podziale na poszczególne powiaty przedstawia się następująco: 8

9 Tabela nr 4 Wiek klientów wg powiatów Lp Powiat Do 30 lat Ponad 60 1 Miasto Lublin Lubartowski Łęczyński Chełmski, łukowski, lubelski Łącznie Zdecydowana większość klientów BPO jest w wieku powyżej 50 roku życia (48,33 % ogółu), w tym połowa stanowią osoby, które ukończyły 60 rok życia. Najmniej osób korzysta z porad w wieku poniżej 40 (w tym połowa nie ukończyła 30 roku życia). Strukturę wieku klientów BPO w podziale na powiaty przedstawia wykres nr 3 Wykres nr 3 - Wiek klientów wg powiatów Najwięcej osób powyżej 60 roku życia korzysta z porad w Mieście Lublin (17) oraz w powiecie lubartowskim (11). Natomiast najwięcej osób poniżej 30 roku życia stanowią klienci z powiatu łęczyńskiego (11). Średnia wieku wszystkich osób ankietowanych wynosi 47,3. 9

10 WYKSZTAŁCENIE Klienci biur to przede wszystkim osoby z wykształceniem średnim 61 osób, (co stanowi 33,88 %) oraz wyższym 50 osób (co stanowi 27,77 %) i zasadniczym zawodowym 48 osób (co stanowi 26,66). Znacznie mniej stanowią osoby deklarujące wykształcenie podstawowe 15 osób (8,88 %), gimnazjalne 2 osoby oraz zasadnicze zawodowe 4 osoby. Strukturę wykształcenia klientów BPO przedstawia wykres nr 4 Wykres nr 4 Wykształcenie klientów wg powiatów W poszczególnych powiatach struktura wykształcenia wygląda następująco: Tabela nr 5 Wykształcenie klientów wg powiatów Lp. Powiat Podstawowe Gimnazjalne Zasadnicze Średnie Policealne Wyższe zawodowe 1 Miasto Lublin Lubartowski Łęczyński Chełmski, łukowski, lubelski Łącznie

11 Najwięcej osób z wykształceniem wyższym to klienci zamieszkujący powiat Łęczyński (15) oraz Miasto Lublin (17). Natomiast najwięcej osób deklarujących wykształcenie podstawowe zamieszkuje w powiecie lubartowskim (6) oraz Łęczyńskim (5). STAN CYWILNY Zdecydowana większość klientów deklaruje, iż pozostaje w związku małżeńskim jest to 109 osób (czyli 60,55 %). Koleją grupę stanowią osoby stanu wolnego 31 (czyli 17,22 %) oraz rozwiedzione 23 osoby (czyli 12,77 %). Najmniej wśród klientów jest osób, które swój stan cywilny określają jako wdowa/ wdowiec - 17 (czyli 9,44 %) Wykres nr 5 Stan cywilny klientów wg powiatów MIEJSCE ZAMIESZKANIA Klienci, którzy korzystali z porad obywatelskich to w większości osoby zamieszkujące miasta stanowią one 71,11 % klientów (128 osób). Natomiast mieszkańcy wsi stanowią 28,88 % klientów (52 osoby). Ilość klientów zamieszkujących miasta oraz tereny wiejskie w poszczególnych powiatach przedstawia tabela nr 6. Najwięcej osób zamieszkujących tereny wiejskie pochodzi z powiatu lubartowskiego (23) oraz chełmskiego, łukowskiego i lubelskiego (łącznie 16). 11

12 Tabela nr 6 Miejsce zamieszkania klientów wg powiatów Lp Powiat Miasto Wieś 1 Miasto Lublin Lubartowski Łęczyński Chełmski, łukowski, lubelski Łącznie Strukturę wykres nr 6 zamieszkania klientów BPO w podziale na miasto i wieś przedstawia również Wykres nr 6 Miejsce zamieszkania klientów wg powiatów SYTUACJA NA RYNKU PRACY Najczęściej klientami BPO są emeryci i renciści (32,77%) oraz osoby zatrudnione (28,3 %). Najmniej zaś jest osób samozatrudnionych (2,22 %) oraz uczących się lub studiujących (3,88 %). Podział procentowy przedstawia wykres nr 7: 12

13 Wykres nr 7 Sytuacja na rynku pracy wg powiatów Natomiast sytuacje klientów na rynku pracy w podziale na powiaty przedstawia tabela nr 7. Pokazuje ona, iż najwięcej emerytów/rencistów oraz osób zatrudnionych zgłasza się do biur w Mieście Lublin oraz w powiecie Łęczyńskim. Natomiast najwięcej osób bezrobotnych oraz rolników stanowią klienci z powiatu lubartowskiego. Tabela nr 7 Sytuacja na rynku pracy klientów wg powiatów Lp Powiat Rolnik Samo - zatrudniony Emeryt/ rencista Student/ uczeń Zatrudniony Bezrobotny, zarej. w UP Nieaktywny zawodowo 1 Miasto Lublin 2 Lubartowski Łęczyński Chełmski, łukowski, lubelski Łącznie

14 SYTUACJA MATERIALNA Najczęstszym źródłem dochodu klientów BPO jest zasiłek, głównie emerytalno rentowy oraz dla osób bezrobotnych pobierany z Urzędu Pracy. Wskazany został przez 73 osoby (40,55 %). Kolejnym źródłem dochodu jest wynagrodzenie ze stosunku pracy wskazane przez 55 osób (30,55 %). Wskazywany dochód jest wynagrodzeniem samych klientów BPO (51 osób) a także wynagrodzeniem innych członków rodziny (4 osoby). Znacznie rzadziej respondenci wskazywali dochody z gospodarstwa rolnego jako źródło dochodu podane przez 16 osób (8,88 %), korzystanie z pomocy społecznej 3 osoby (1,66 %). 33 osoby wskazały odpowiedź inne. Wśród wskazań w kategorii inne znalazły się odpowiedzi: prace dorywcze, pracuje członek rodziny, oszczędności, pomoc rodziny, stypendium. Rozkład odpowiedzi przedstawiono na wykresie nr 8 Wykres nr 8 Źródło dochodu klientów BPO Jako średni mięsieczny dochód klienci najczęściej wskazali przedział w granicach zł/ osobę (podany przez 66 ankietowanych) Jako następne pojawiały się odpowiedzi: - dochód poniżej 500 zł / osobę wskazany przez 54 ankietowanych - dochód z przedziału zł/ osobę wskazany przez 46 ankietowanych - dochód z przedziału zł/ osobę wskazany przez 7 ankietowanych 14

15 - dochód z przedziału zł/ osobę wskazany przez 6 ankietowanych - dochów powyżej 2500 zł/ osobę wskazany przez 2 ankietowanych Rozkład odpowiedzi przedstawia wykres nr 9 Wykres nr 9 Średnie miesięczne dochody klientów Swoją sytuację materialną klienci oceniają najczęściej jako średnią. Odpowiedź taką podało 84 osób (46,66 %). Kolejnymi najczęściej pojawiającymi się odpowiedziami były: - zła 45 osób (25,00 %) - bardzo zła 26 osób (14,44 %) - dobra - 23 osoby (12,77 %) - bardzo dobra 2 osoby (1,11 %) Ocenę sytuacji materialnej klientów przedstawia wykres nr 10 15

16 Wykres nr 10 Ocena sytuacji materialnej klientów Zdecydowana większość klientów (47 %) ocenia swoją sytuację materialną jako średnią. Jednocześnie bardzo dużo osób wskazuje, iż jest ona zła lub bardzo zła. Odpowiedzi te stanowią łącznie 39 %. Tylko 1% ocenia swoją sytuację jako bardzo dobrą. Odpowiedzi te mają przełożenie na podawany średni miesieczny dochód w gospodarstwach domowych osób ankietowanych. Tylko 2 respondentów wskazuje, iż jest on wyższy niż 2500 zł/ osobę. ORZECZENIE O STOPNIU NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI 40 klientów (22,22 %) posiada orzeczony stopień niepełnosprawności. Takiego orzeczenia nie posiada 140 osób, co stanowi 77,77 %. OPIEKA NAD OSOBĄ ZALEŻNĄ Opiekę nad osobą zależną lub dzieckiem do lat 7 sprawuje 51 osób (28,33 %) sprawuje. Zdecydowana część respondentów, tj. 129 osób (czyli 71,66 %) nie sprawuje opieki nad osobą zależną. 16

17 2.2 Analiza kwestionariuszy ankietowanych instytucji W ramach diagnozy poradnictwa ankietowanych zostało 120 instytucji. Badania wykonywane były wśród instytucji znajdujących się na terenie powiatów: łęczyński, chełmski, łukowski, lubartowski, lubelski oraz Miasto Lublin. Są to powiaty, które swoim wsparciem obejmuje projekt ŚwiadomyObywatel. Na podstawie analizy wyników otrzymano następujące dane dotyczace badanych instytucji: TYP INSTYTUCJI Badania ankietowe przeprowadzone zostały w różnego typu instytucjach. Największą ich ilość stanowiły te instytucje, które znają problemy mieszkańców oraz mają największy kontakt z osobami potrzebującymi pomocy - a więc z osobami ubogimi, starszymi, niepełnosprawnymi, bezrobotnymi. Dlatego też do badań wybrano głównie: Urzędy Pracy, Ośrodki Pomocy Społecznej, Domy Pomocy Społecznej, Urzędy Gmin, Urzędy Miast, stowarzyszenie oraz fundacje pomagające osobom potrzebującym na terenie danego powiatu. Największą ilość ankiet dotyczącą poradnictwa przeprowadzono wśród instytucji, których działalność związana jest bezpośrednio z pomocą osobom znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji czyli ubogim, bezrobotnym, chorym, rodzinom wielodzietnym, ludziom starszym. Instytucje te stanowią łącznie 49,16 %. Szczegółowy podział ankietowanych instytucji przedstawia wykres nr 11 17

18 Wykres nr 11 Typ ankietowanych instytucji Zestawienie najważniejszych instytucji, w których przeprowadzono ankiety zawiera tabela nr 8 Tabela nr 8 Zestawienie ankietowanych instytucji Lp Typ instytucji łukowski chełmski lubartowski łęczyński lubelski Miasto Lublin 1 JST - Urząd Gminy Adamów - Urząd Gminy Wojcieszków - Urząd Gminy Wola Mysłowska - Urząd Miasta Rejowiec Fabryczny - Urząd Gminy Sawin - Urząd Gminy Leśniowice - Starostwo Powiatowe Lubartów - Urząd Gminy Lubartów - Urząd Gminy Firlej - Starostwo Powiatowe Łęczna - Urząd Gminy Garbów - Urząd Gminy Bychawa - Urząd Gminy Bełżyce 18

19 2 Jednostka Pomocy i Integracji społecznej 3 Instytucja rynku pracy 4 Organizacja pozarządowa - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Łuków - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Wojcieszków - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Adamów - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Łuków - Zakład Aktywności Zawodowej Łuków - Łukowskie Stowarzyszenie Rozwoju 5 Inne - Dom Pomocy Społecznej Łuków - Ośrodek Pomocy Społecznej Dorohusk - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Żmudź - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Wojsławice - Ośrodek Wspierania Rodziny Chełm - Dom Pomocy Społecznej Chojno Nowe - Ośrodek Pomocy Społecznej Niedźwiada - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Lubartów - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Kock - Centrum Pomocy Rodzinie Lubartów - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Spiczyn - Miejsko gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Łęczna - Powiatowy Urząd Pracy Łęczna - Zakład Aktywności Zawodowej Łęczna - Lokalna Grupa Działania Środowiskowy Dom Samopomocy Łęczna - GOPS Konopnica - GOPS Głusk - Ośrodek Interwencji kryzysowej - Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Lublinie, filia nr 3 Powiatowy Urząd Pracy Lublin - Fundacja Godne Życie - Fundacja Fuga Mundi - Lubelski Ośrodek Samopomocy - Świetlica Brata Alberta - Dom Samopomocy Roztocze LOKALIZACJA INSTYTUCJI 19

20 W każdym powiecie do badań na potrzeby niniejszej diagnozy wybranych zostało po 20 różnego typu instytucji. Na terenach wiejskich zlokalizowanych jest 58 instytucji, natomiast na terenach wiejskich 62. Z tego najwięcej instytucji na terenach wiejskich zlokalizowanych jest w powiecie chełmskim, lubartowskim oraz lubelskim. Wykres nr 12 Lokalizacja ankietowanych instytucji KLIENCI INSTYTUCJI Ankietowane instytucje świadczą pomoc różnym grupom społecznym. W zdecydowanej większości są to osoby znajdujące się w szczególnie trudnej sytuacji materialnej. Najczęściej klientami / podopiecznymi ankietowanych instytucji są: bezrobotni - 34 instytucje osoby biedne, o najniższych dochodach 29 instytucji niepełnosprawni 17 instytucji rodziny wielodzietne 7 instytucji rodziny patologiczne 7 instytucji osoby starsze 5 instytucji inne - 21 instytucji. W kategorii tej znajdują się przede wszystkim odpowiedzi wskazane przez Jednostki Samorządu Terytorialnego, które swiadczą pomoc wszystkim mieszkańcom gminy/ 20

21 powiatu. W ujęciu procentowym rozkład odpowiedzi przedstawia się następująco: Wykres nr 13 Klienci ankietowanych instytucji ANKIETOWANE INSTYTUCJE Z danych zebranych ankiet wynika, iż średnie zatrudnienie w ankietowanych instytucjach wynosi osoby. Znaczna część z nich nie posiada wolontariuszy, jedynie 22 instytucje deklaruje, iż wspólpracują z wolontariuszami. Są to głownie organizacje pozarządowe. Respondenci 82 instytucji deklarują, iż realizuja projekty unijne. Najczęściej wśród typów projektów wymieniane są: szkoleniowe, infrastrukturalne, wykluczenia cyfrowego, wykluczenia społecznego. Ankiety przeprowadzano z pracownikami odpowiedzialnymi za bezpośredni konktakt z osobami najbardziej potrzebującymi pomocy a więc z pracownikami socjalnymi, kierownikami działów oraz referatów. Średni staż pracy respondenta wyniósł 11 lat. 3. ANALIZA ANKIET KLIENCI ORAZ INSTYTUCJE 21

22 Prezentowane wyniki powstały na podstawie analizy 300 ankiet. 180 badań przeprowadzono wśród klientów BPO natomiast 120 wśród instytucji działąjących na obszarze wspracia projektu. Celem badań było poznanie opinii na temat dostępu do bezpłatnego poradnictwa obywatelskiego, jakości usług świadczonych w ramach projektu, promocji poradnictwa oraz wiedzy na temat poradnictwa obywatelskiego na obszarze wsparcia. Na podstawie analizy wyników otrzymanych z ankiet zadowolenia otrzymano następujące wyniki: JAKOŚĆ OFEROWANYCH USŁUG Zdecydowana większość ankietowanych korzystała z porady 1 raz osoby te stanowią 61,11 % (110 osób) oraz 2 razy osoby te stanowią 21,66 % (c 39 osób). Sporadycznie wskazywano, że korzystano z biur 3, 4 oraz 5 razy. Maksymalnie podano w ankiecie, iż korzystano z usług biur 9 razy. Średnia ilość dla wszystkich ankietowanych wyniosła 1,67. Klienci zgłaszają się do biur w celu uzyskania porad z różnych dziedzin. Zapytani o sprawy, jakich dotyczyły porady klienci wskazywali ogólne dziedziny prawa oraz konkretne sprawy. Najczęściej ankietowani wymieniali, iż uzyskali: porady z zakresu cywilnego 35 razy porady z zakresu spadkowego 22 razy porady z zakresu prawa pracy 22 razy porady z zakresu administracyjnego 7 razy sprawy z zakresu prawa karnego 9 razy Wśród spraw, z których uzyskano poradę wymioniano najczęściej: sprawy mające związek z relacjami rodzinnymi 26 razy sprawy związane z mieszkaniem/ nieruchomością/ lokalem - 11 razy sprawy zwiazane z finansami 6 razy ubezpieczenie / kredyt 6 razy sprawy związane z ZUS 4 razy Klienci BPO są zdecydowanie zadowoleni z usyskanej porady (146 osób). Niezadowolonych jest 13 osób natomiast nie ma zdania w tej sprawie 21 klientów. 22

23 Wykres nr 14 Zadowolenie klientów z uzyskanej porady Najczęściej podawane przez klientów argumenty przedstawiono w tabeli. Tabela nr 9 - Zadowolenie klientów z uzyskanej porady Lp Zadowolenie z Ilość Argumenty uzyskanej porady osób 1 Tak 146 -uzyskana porada była konkretna (34 osoby) - uzyskana porada była dobra, wyczerpująca w pełni zadawalająca klienta (37 osoby) - miła obsługa (10 osób) -porada udzielona była w sposób fachowy i kompetentny (8 osób) - uzyskana porada była profesjonalna (6 osób) - uzyskana porada była wyczerpująca 6 razy 2 Nie 13 - uzyskana porada była niepełna (4 osoby) - odpowiedź była niekonkretna (2 razy) 23

24 3 Brak zdania 21 - mało czasu na odpowiedź (1 osoba) - jestem częściowo zadowolony z porady a częściowo nie ( 3 osoby) - brak uzasadnienia (14 osób) W poszczególnych powiatach zadowolenie klientów z udzielonych porad przedstawia się następująco: Wykres nr 15 Zadowolenie klientów z uzyskanej porady wg powiatów Zadowolenie w poszczególnych powiatach kształtuje się bardzo podobnie. W powiatach lubartowskim, łęczyńskim oraz Mieście Lublin zadowolenie wynosi średnio 80 %, nartomiast w chełmskim, łukowskim oraz lubelskim 93 %. Najwiecej osób niezadowolonych z uzyskanej porady jest w powiecie łeczyńskim (8 osób). KOMPETENCJE PRAWNIKÓW Kompetencje prawników udzielających porad ocenione zostały jako zdecydowanie pozytywne (75 osób) oraz pozytywne (74). Odpowiedzi te stanowią łącznie 82,77 %. Wśród respondentów tylko 2 osoby (1,11 %) były niezadowolone z uzyskanej porady. Szczegółowy rozkład odpowiedzi przedstawia wykres nr 16 24

25 Wykres nr 16 Ocena kompetencji prawników W tabeli nr 10 zestawiono ocenę kompetencji prawników wraz z najczęściej pojawiającymi się argumentami, które podawali klienci uzasadniając swoją opinię. Tabela nr 10 Ocena kompetencji prawników Lp Ocena Ilość osób Argumenty 1 Zdecydowanie pozytywnie 75 - duża wiedza prawników - jasna i konkretna odpowiedź - miła, fachowa obsługa - profesjonalizm, rzetelność 2 Pozytywnie 74 - rzetelna porada - miła, fachowa obsługa - kompetencja prawników - szybkość obsługi 3 Średnio 13 - niepełna odpowiedź - za mała wiedza prawników 4 Negatywnie 2 - złe podejście prawnika - brak rzetelnej odpowiedzi 5 Brak zdania 16 - brak porównania - zależy od typu sprawy Najlepiej kompetencje prawników ocenione zostały przez mieszkańców Miasta Lublin gdzie 58 % klientów wskazuje, iż sa one zdecydowanie pozytywnie. Jednocześnie tylko jedna osoba 25

26 stwierdziła, iż kompetencje prawników udzielających porad są negatywne. Klienci z poszczególnych powiatów oceniaja kompetencje prawników nastepująco: Wykres nr 17 Ocena kompetencji prawników wg powiatów LOKALIZACJA BIUR Średnia odległość BPO od miejsca zamieszkania klienta wynosi 10,36 km. Zdecydowanie najbardziej utrudniony dostęp do poradnictwa mają mieszkańcy powiatu łukowskiego oraz chełmskiego, którzy nie mają siedziby BPO na terenie powiatu. Najłatwiejszy dostęp mają mieszkańcy powiatów: łęczyńskiego, lubartowskiego oraz miasta Lublin, gdzie biura zlokalizowane są w centrach miast powiatowych. Znaczna część klientów BPO (70,55 % ) uważa, iż odległość miejsca zamieszkania od biura nie stanowi problemu w dotarciu do niego Pozostała część (tj. 29,45 % ) klientów uważa iż odległośc stanowi problem w dotarciu do biura. Najczęściej podawane argumenty przez klientów zestawione zostały w tabeli Tabela nr 11 Odległość od biura do miejsca zamieszkania (odpowiedzi klientów) Odpowiedzi udzielane przez klientów biur 26

27 Lp Czy odległość miejsca zamieszkania od BPO stanowi problem w dotarciu do niego? Ilość osób Argumenty 1 Tak 53 - brak samochodu - kosztu dojazdu - utrudniony dojazd (np. ze wsi) -dojazd jest problemem np. dla ludzi starszych 2 Nie odległość od biura nie jest problem w dotarciu, - dobra lokalizacja biura, centrum miasta, - dobre oznaczenie i reklama biura - w razie braku dojazdu istnieje możliwość telefonicznej lub internetowej porady - dla osób, które mają problem odległośćnie stanowi problemu w dotarciu do biura Pracownicy instytucji w większości (69 osób ) uznali, iż odległość od miejsca zamieszkania do najbliższego BPO może stanowić trudnośc w dotarciu do niego. Pozostała część ( tj. 51 osób ) uważa iż odległość nie stanowi problemu w dotarciu do biura dla potencjalnych klientów. Najczęściej podawane argumenty przez klientów zestawione zostały w tabeli nr 11 Tabela nr 12 Odległość od biura do miejsca zamieszkania (odpowiedzi instytucji) Lp Czy odległość miejsca zamieszkania od BPO stanowi problem w dotarciu do niego? Odpowiedzi udzielane przez instytucje Ilość osób Argumenty 1 Tak 69 - kosztu dojazdu (24 osoby) - brak samochodu/ środka transportu (8 osób) -dojazd jest problemem np. dla ludzi starszych (4 osoby) 2 Nie 51 - dobra lokalizacja biura, centrum miasta (7 osób) 27

28 - jest komunikacja publiczna, dobry dojazd (7 osób) - osobie, której zależy odnajdzie biuro i dojedzie, - zdecywowana ilość osób (33) nie potrafiła uzasadnić swojej opinii W podziale na poszczególne powiaty odpowiedzi udzielane przez respondentów wyglądały nastepująco: Wykres nr 18 Odległość od biura do miejsca zamieszkania (wg powiatów) Instytucje zlokalizowane na terenie powiatów w których nie znajdują się biura w przeważajacej większości twierdzą, iż odległość od miejsca zamieszkania do biura stanowi utrudnienie dla klientów w dotarciu do niego. Analizując uzyskane dane widoczna jest różnica w odpowiedziach wskazanych przez klientów i przez pracowników instytucji. Klienci w zdecydowanej większości wskazują, iż odległość nie stanowi żadnej przeszkody w dotarciu do biura. Jeśli osoba ma problem zawsze znajdzie sposób na dotarcie do biura zwłaszcza, że jest dobra reklama a same biura znajdują się w ścisłych centrach miast. Pracownicy instytucji uważaja natomiast, że zbyt duża odległość to wysokie koszty dojazdu uniemożliwiające dotarcie zwłaszcza osób ubogich i chorych do biur. 28

29 ORGANIZACJA BIUR Instytucje oraz klienci mają odmienne zdanie na temat zasad organizacji Biur Porad Obywatelskich. Zestawienie wszystkich odpowiedzi wskazanych przez klientów oraz przez instytucje zawarto na wykresie nr 19. Odpowiedzi udzielane przez klientów Odpowiedzi udzielane przez instytucje Wykres nr 19 Co należy zmienić w zasadach funkcjonowania BPO? Klienci są zadowoleni z organizacji BPO dlatego też najczęściej odpowiadali, że nic nie zmieniliby w zasadach ich funkcjonowania. Taka odpowiedź pojawiała się najczęściej i stanowiła 42% wszystkich wskazań. Jako kolejne wskazywane były odpowiedzi iż należy zwiększyć ilość biur (33) oraz ilość dyżurujących prawników (23). Spora część osób (20) uznała, iż należy zwiększyć zakres usług w ramach działalności BPO wskazywano tu głownie pisanie różnego typu pism związanych ze sprawą. W odpowiedziach wskazywanych jako inne znalazły się najczęściej lepsza reklama biur, mniej biurokracji związanej z udzieleniem porady oraz ponownie pisanie pism. Natomiast instytucje wskazują na konieczność zwiększenia ilości biur udzielających porad obywatelskich. Jest to odpowiedź wskazana przez 45 % respondentów. Kolejne odpowiedzi było wskazywane dużo rzadziej. 19 osób uważało, iż należy zwiększyć ilość prawników a 18, iż nic nie należy zmieniać w zasadach funkcjonowania biur. W odpowiedziach wskazywanych jako inne znalazły się najczęściej lepsza reklama biur oraz większe doświadczenie zatrudnionych prawników. 29

30 Analizując odpowiedzi udzielone przez mieszkańców konkretnych powiatów otrzymano następujące zestawienie: Wykres nr 20 Co należy zmienić w zasadach funkcjonowania BPO (wg powiatów) O konieczności zwiększenia ilości biur oraz ilości zatrudnionych prawników przekonani są najczęściej mieszkańcy powiatu lubartowskiego. Zakres usług chcą zwiększyć przede wszystkim klienci zamieszkujący Miasto Lublin. Natomiast najczęściej pojawiająca się odpowiedź jest wskazywana prawie równomiernie przez mieszkańców powiatów: łęczyński, lubartowski oraz Miasto Lublin. DOSTĘP DO PORADNICTWA W kwestii dotyczącej dostępu do poradnictwa ankietowano zarówno klientów jak i instytucje. Klienci wypowiadali się na temat dostępu do poradnictwa natomiast instytucje wskazywały, które grupy społeczne ich zdaniem mają do poradnictwa utrudniony dostęp. Zdecydowana część klientów (95 osób) oceniła dostęp do bezpłatnego poradnictwa jako pozytywny oraz zdecydowanie pozytywny (57 osób). Łącznie odpowiedzi te stanowią 84,44 % Wszystkie uzyskane odpowiedzi przedstawia wykres nr 30

31 Wykres nr 21 Dostęp do poradnictwa obywatelskiego Uzasadniając swoje zdanie na temat dostępu do poradnictwa obywatelskiego klienci najczęściej wymieniali: Tabela nr 13 Dostęp do poradnictwa obywatelskiego Lp Ocena Ilość osób Argumenty 1 Zdecydowanie pozytywnie 57 - są bezpłatne - lokalizacja biur w centrum miast - dobry dojazd - porady są załatwiane szybko 2 Pozytywnie 95 - dobra reklama biur - lokalizacja biur w centrum miast - dobry dojazd - mozliwośc uzyskania porady telefonicznie lub poprzez e maile 3 Negatywnie 16 - za mało reklam - zbyt mała ilość biur 4 Zdecydowanie negatywnie 5 - zbyt mała ilośc biur - niewystarczająca reklama 5 Brak zdania 7 - nikt z ankietowanych nie uzasadnił swojego zdania 31

32 Natomiast instytucje wskazały, iż pewne grupy społeczne mają utrudniony dostęp do bezpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Najczęściej wymieniani byli: ludzie starsi (31), mieszkający na wsiach i w małych miejscowościach (25) oraz biedni (18). Szczegółów Wykres nr 22 Grupy społeczne, które mają utrudniony dostęp do poradnictwa POWSZECHNY DOSTĘP DO PORADNICTWA Zarówno klienci jaki i instytucje w przeważającej większości uważają, iż wszyscy obywatele bez względu na sytuację materialną powinni mieć równy dostęp do bezpłatnego poradnictwa. Najczęściej podawane argumenty przez klientów i przez instytucje zestawiono w tabelach Tabela nr 14 Powszechny dostęp do poradnictwa obywatelskiego (odpowiedzi klientów) Odpowiedzi udzielane przez klientów Lp Równy dostęp dla wszystkich Ilość osób Argumenty 32

33 1 Tak równość wszystkich obywateli - nie wszystkich stać na prawnika - skomplikowane i zawiłe prawo -każdy bez względu na sytuację materialną potrzebuje porad 2 Nie 39 - bogaci powinni płacić - kryteriu dochodu w dostępie do bezpłatnego poradnictwa - poradnictwo tylko dla osób najbiedniejszych 33 Brak zdania 14 - nikt z ankietowanych nie uzasadnił swojego zdania Klienci uważają, iż każdy obywatel ma równe prawa i powinien mieć taki sam dostęp do bezpłatnego poradnictwa. Poza tym każdy ma problemy i bez względu na sytuacje materialną potrzebuje pomocy w ich rozwiązywaniu. Tabela nr 15 Powszechny dostęp do poradnictwa obywatelskiego (odpowiedzi instytucji) Odpowiedzi udzielane przez instytucje Lp Równy dostęp Ilość osób Argumenty dla wszystkich 1 Tak 97 - równość wszystkich obywateli - ludzie biedni nie mogą być dyskryminowani z powodu braku pieniędzy - biednych nie stać na opłacenie prawnika - prawo jest skomplikowane 2 Nie 13 - bogaci powinni płacić - kryteriu dochodu w dostępie do bezpłatnego poradnictwa - poradnictwo tylko dla osób najbiedniejszych 3 Brak zdania 10 - nikt z ankietowanych nie uzasadnił swojego zdania W podobny sposób swoją opinię argumentują pracownicy instytucji. Oni również uważają, iż każdy bez względu na sytuację materialną powinien mieć równy dostęp do poradnictwa. UŁATWIENIE DOSTĘPU DO PORADNICTWA 33

34 Zarówno klienci jak i instytucje uważają, iż najlepszym sposobem na ułatwienie dostępu do poradnictwa jest lepsza reklama. Uważa tak 53% klientów i 32 % instytucji. Jako kolejna zarówno w ankietach klientów jaki i instytucji pojawia się pomysł utworzenia większej ilości biur, które świadczyłyby usługi bezpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Podział odpowiedzi klientów i instytucji przedstawiono na rys. Odpowiedzi udzielane przez klientów Odpowiedzi udzielane przez instytucje Wykres nr 23 Sposoby na ułatwienie dostępu do poradnictwa Instytucje, jako sposób na ułatwienie dostępu do poradnictwa wskazały też wprowadzenie cyklicznych spotkań/ dyżurów prawnika w każdej gminie. Odpowiedź taką wskazało 32 respondentów. Wśród odpowiedzi inne wskazywane były również: dojazd prawnika do klienta, współpraca instytucji niosących pomoc najbardziej potrzebującym, zapisy do prawnika w instytucjach, zatrudnienie większej ilości prawników. Struktura odpowiedzi udzielonych w poszczególnych powiatach jest do siebie zbliżona. Zdecydowanie najczęściej respondenci twierdzą, iż należy zwiększyć reklamę biur oraz samego bezpłatnego poradnictwa. Wskazywano ponadto na konieczność przekazywania jak największej ilości informacji o projekcie szczególnie osobom potrzebującym, wykluczonym społecznie, ubogim. JAKOŚĆ BEZPŁATNEGO PORADNICTWA 34

35 Klienci oraz instytucje mają odrębne zdanie na temat jakości świadczonych usług w ramach bezpłatnego poradnictwa. Klienci uważają, iż poradnictwo bezpłatne jest świadczone z taką samą jakością jak płatne. Odpowiedź ta stanowi 54 % ogółu. Natomiast instytucje w przeważającej większości nie mają zdania w tej kwestii. Zestawienie odpowiedzi wskazanych przez klientów i instytucje wraz z najczęściej pojawiającą się argumentacją wskazano w tabelach. Tabela nr 16 Jakość bezpłatnych porad (odpowiedzi klientów) Odpowiedzi udzielane przez klientów Lp Czy nieodpłatne Ilość porady są świadczone z osób Argumenty taką samą starannością jak płatne? 1 Tak 98 - są takie same a nawet lepsze - profesjonalizm i kompetencje doradców - udzielone są konkretne, zreczowe porady 2 Nie 22 - gdy się płaci to się więcej wymaga - płatne są bardziej profesjonalne 3 Brak zdania 59 - zależy od rodzaju sprawy - zależy od prawnika Klienci biur są zdania, iż porady bezpłatne są świadczone z taką samą starannością jak płatne. Jednocześnie duża liczba osób (prawie 1/3) nie ma potrafi stwierdzić, czy poradnictwo bezpłatne jest takiej samej jakości jak płatne. Tylko 12 % ankietowanych uważa, że jest ono gorszej jakości. Tabela nr 17 Jakość bezpłatnych porad (odpowiedzi instytucji) Odpowiedzi udzielane przez instytucje Lp Czy nieodpłatne porady są świadczone z Ilość osób Argumenty taką samą starannością jak płatne? 1 Tak 34 - klienci biur uzyskują porade i są zadowoleni - prawnicy są tak samo zaangażowani 2 Nie 32 - porady są ogólne 35

36 - za pieniądze klient więcej otrzymuje - zbyt mało czasu na jedną poradę 3 Brak zdania 54 - zależy od prawnika Instytucje w przeważającej większości nie mają zdania na temat jakości udzielanych porad w ramach projektu aż 54 osoby (45 %) nie potrafiło udzielić odpowiedzi. 34 osoby uważa, że poradnictwo jest takiej samej jakości a 32 osoby uważają że jest ono gorsze niż porady płatne. FINANSOWANIE BEZPŁATNEGO PORADNICTWA Zarówno instytucje jak i klienci BPO uważają, iż bezpłatne poradnictwo powinno być finansowane ze środków budżetu państwa. Udzielając odpowiedzi na to pytanie dopuszczalne było wskazanie więcej niż jednej odpowiedzi. Dlatego też ankietyzacja klientów dała łącznie 189 wskazań. Zestawienie wszystkich wskazań przedstawiono na wykresie nr 24 Odpowiedzi udzielane przez klientów Odpowiedzi udzielane przez instytucje Wykres nr 24 Źródła finansowania bezpłatnego poradnictwa Jako drugie źródło finansowania poradnictwa w obu badaniach wskazano na środki pochodzące z Unii Europejskiej. Nie miało zdania w tej sprawie 24 klientów BPO oraz 23 instytucje. Instytucje wskazały też na organizacje pozarządowe (5 ) oraz kancelarie prawne. 36

37 W poszczególnych powiatach odpowiedzi miały podobną strukturę. Zarówno instytucje jak i klienci wskazywali iż bezpłatne porady powinny być finansowane ze środków budżetu państwa. Jako jednostki odpowiedzialne za realizację poradnictwa wskazywane były głównie Urzędy Gmin oraz Urzędy Miast. PROMOCJA PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO Klienci oraz instytucje jako główne źródło informacji o projekcie wskazują plakaty oraz ulotki. Zostały one wskazane jako najskuteczniejsza forma promocji przez 25,55 % klientów oraz 39,91 % instytucji. Zestawienie wszystkich uzyskanych odpowiedzi w podziale na obie grupy respondentów przedstawia wykres nr 25. Odpowiedzi udzielane przez klientów Odpowiedzi udzielane przez instytucje Wykres nr 25 Źródło informacji o projekcie Rozkład uzyskanych odpowiedzi w obu grupach wygląda dość podobnie, zarówno pod względem najbardziej jak i najmniej popularnych form reklamy poradnictwa. Najlepszym źródłem promocji okazała się dystrybucja plakatów i ulotek, kampania prowadzona w Internecie, przekazywanie informacji poprzez znajomych a także artykuły i ogłoszenia w prasie. Dodatkowo instytucje wiedzę o projekcie czerpią z wysyłek pocztowych, które organizator prowadzi w związku z kampanią promocyjna projektu. 37

38 Najmniej popularną formą wiedzy o poradnictwie zarówno dla instytucji jak i dla klientów okazała się reklama poprzez media (radio, telewizja). ZASADY UDZIELANIA BEZPŁATNYCH PORAD OBYWATELSKICH Za najważniejszą zasadę udzielania porad obywatelskich klienci uznali aktualność i rzetelność przekazywanych przez prawników informacji (111 osób) natomiast instytucje za najważniejszą cechę uznały bezpłatność (92 osoby). Odpowiadając na to pytanie można było wskazać więcej niż jedną odpowiedź. Aż 47 klientów (26,11 %) oraz 36 instytucji (30,0 %) wskazało wszystkie odpowiedzi twierdząc tym samym, iż wszystkie zasady udzielania porad są jednakowo ważne. Szczegółowy rozkład wszystkich udzielonych odpowiedzi przedstawiono na wykresie nr 26 Odpowiedzi udzielane przez klientów Odpowiedzi udzielane przez instytucje Wykres nr 26 Zasady udzielania bezpłatnych porad obywatelskich Rozkład odpowiedzi w obu grupach respondentów wyglądał podobnie. Za trzy najważniejsze cechy zarówno klienci jak i instytucje uznały: bezpłatność, poufność oraz aktualność i rzetelność informacji. Natomiast za najmniej istotne zasady w obu przypadkach uznane zostały: zasada samodzielności klienta oraz zasada niezależności. SPOSOBY ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW PRAWNYCH I 38

39 OBYWATELSKICH Klienci biur najczęściej rozwiązują swoje problemy prawne i obywatelskie poprzez zgłoszenie się do prawników lub szukając informacji na forach internetowych. Najmniej popularnym sposobem na rozwiązywanie problemów okazały się: korzystanie ze specjalistycznych wydawnictw oraz wykorzystywanie informacji z prasy i programów telewizyjnych. 42 osoby stwierdziły, iż nie posiadają problemów natomiast 36 osób wskazało, iż posiada inne metody rozwiązywania problemów prawnych i obywatelskich. Odpowiadając na to pytanie ankietowani mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź. Łączne zestawienie otrzymanych odpowiedzi wygląda następująco: Wykres nr 27 Rozwiązywanie problemów prawnych przez klientów DLACZEGO NIE WSZYSCY KORZYSTAJĄ Z BEZPŁATNYCH PORAD? Zarówno klienci jak i instytucje jako główny powód niekorzystania z bezpłatnego poradnictwa wskazały na niewystarczającą informację na temat projektu. Odpowiedź ta wskazana została przez 67,22 % ankietowanych klientów i 80,83% instytucji. W pytaniu tym ankietowani mogli wskazać dowolną liczbę odpowiedzi. Zestawienie udzielonych odpowiedzi przez instytucje i przez klientów przedstawiono na wykresie nr 28 39

40 Odpowiedzi udzielane przez klientów Odpowiedzi udzielane przez instytucje Wykres nr 28 Dlaczego nie wszyscy korzystają z bezpłatnego poradnictwa Struktura odpowiedzi udzielonych przez klientów i instytucje wygląda podobnie. W obu badaniach jako zdecydowana większość uznała, że nie wszyscy korzystają z bezpłatnych porad z powodu braku inforamacji. Pozostałe odpowiedzi wskazywane były o wiele rzadziej, rzadna z nich nie przekroczyła 20 % wskazań. Kolejnym powodem wskazanym przez obie grupy była odległość biura od miejsca zamieszkania i związane z tym koszty dojazdu. WIEDZA INSTYTUCJI O BEZPŁATNYM PORADNICTWIE Instytucje w przewazajacej większości (107, czyli 89,16 %) posiadają wiedze na temat bezpłatnego poradnictwa. Jedynie 14 osób nie miało wiedzy w tym temacie. Zdecydowanie najlepiej wiedza dotycząca poradnictwa prezentuje się w powiecie chełmskim, gdzie wszyscy pracownicy instytucji posiadają wiedzę na temat bezpłatnego poradnictwa. Rozkład odpowiedzi w poszczególnych powiatach przedstawiono na wykresie nr

41 Wykres nr 29 wiedza instytucji na temat bezpłatnego poradnictwa Pomimo tak wysokiej wiedzy na temat poradnictwa jedynie 67 ankietowanych osób (czyli 55,83 %) wie, gdzie znajduje się najbliższe Biuro Porad Obywatelskich. Takiej wiedzy nie miało 53 pracowników (czyli 44,16 %). W poszczególnych powiatach wiedza instytucji na temat przedstawia się następująco: Wykres nr 30 wiedza instytucji na temat lokalizacji BPO (wg powiatów) 41

42 Wiedza na temat lokalizacji biur najgorzej przedstawia się w powiecie łukowskim oraz chełmskim. O najbliższym BPO wiedziało odpowiednio 8 oraz 10 osób. W pozostałych czterech powiatach wyniki przedstawiają się na podobnym poziomie. Ankietowani pracownicy instytucji mieli również wskazać dokładną lokalizację BPO czyli podać miasto, w którym się ono znajduje oraz nazwę ulicy. Miasto zostało podane przez 65 osób natomiast nazwe ulicy, przy której znajduje się biuro potrafiło wskazać 37 osób (czyli 30,88 %). W podziale na powiaty odpowiedzi wyglądały nastepująco: Wykres nr 31 Znajomość instytucji dokładnego adresu BPO(wg powiatów) Analizując otrzymane odpowiedzi zauważyć można, iż o wiele częściej prawidłowo wskazują adres biura instytucje, które znajdują się w powiatach, gdzie takie biuro jest faktycznie zlokalizowane. Najgorzej wiedza dotycząca lokalizacji biur przedstawia się w instytucjach na terenie powiatu łukowskiego. Jedynie 8 ankietowanych potrafi wskazać miasto, gdzie znajduje się biuro i tylko 2 wskazuje dokładny adres, czyli prawidłowo podaje ulicę biura. Lepsze wyniki osiagnięto w powiatach, gdzie zlokalizowane sa BPO tam ponad połowa ankietowanych wiedziała, w jakim mieście zlokalizowane jest biura. Największa świadomośc pracowników instytucji jest w powiecie lubartowskim i Mieście Lublin, gdzie dokładnie połowa potrafi wskazać również ulicę, przy której zlokalizowane jest biuro. KLIENCI INSTYTUCJI Podopieczni/ interesanci ankietowanych instytucji zgłaszają się z róznorodnymi problemami do 42

43 instytucji. Jak wskazują pracownicy klienci ich instytucji potrzebują zarówno porad prawnych jak i obywatelskich. Najczęściej wymieniane były porady z prawa rodzinnego i cywilnego. Ankietowani mogli wskazać w tym pytaniu więcej niż jedną odpowiedź. Szczegółowe zestawienie odpowiedzi przedstawiono na wykresie nr 32. Wykres nr 32 Dziedziny prawa, z których szukają porad klienci instytucji Najrzadziej klienci potrzebują porad z zakresu prawa budowlanego oraz ruchu drogowego. Stosunkowo dużo instytucji (27) nie potrafiło odpowiedzieć na pytanie, jakie problemy prawne mają ich klienci / interesanci. Natomiast w sprawach obywatelskich klienci najczęściej potrzebuja porady z zakresu świadczeń socjalnych oraz w sprawach rodzinnych. Najrzadziej zaś w sprawach konsumenckich i finansowych. Odpowiadając na to pytanie również bardzo dużo instytucji (43) nie potrafiło wskazać konkretnej dziedziny. 43

44 Wykres nr 33 Sprawy obywatelskie, z których szukają porad klienci instytucji ZAINTERESOWANIE BEZPŁATNYM PORADNICTWEM W zdecydowanej większości instytucje twierdzą, że ich podopieczni pytaja o możliwość uzyskania bezpłatnej porady prawnej. Twierdzi tak 103 respondentów (85,83 %), pozostała część osób (tj, 17) powiedziało, iż klienci nie pytają o bezpłatną pomoc prawną. W podziale na powiaty zainteresowanie bezpłatnymi powiatami wyglada następująco: Tabela nr 18 Zainteresowanie klientów instytucji bezpłatnym poradnictwem (wg powiatów) Lp. Powiat Tak Wartość procentowa Nie Wartość procentowa 1 Chełmski % 6 30 % 2 Łukowski % 4 20 % 3 Lubartows % 3 15 % ki 4 Łęczyński % 3 15 % 5 M. Lublin % 1 5 % 6 Lubelski % 0 0 % Powyższa tabela pokazuje, iż w każdym z powiatów podopieczni instytucji pytaja o możliwośc uzyskania bezpłatnych porad. Największe zainteresowanie jest w powiecie lubelskim (100 %) oraz w Mieście Lublin (95 %). Najniższe zaś w powiatach: chełmskim (70 %) oraz łukowskim (80 %). 44

45 W zdecydowanej większości instytucje polecają osobom szukającym pomocy Biura Porad Obywatelskich. Deklaruje tak 84 osoby ( 70 %). Pozostałę osoby, tj. 36 twierdzi, iż nie poleca swoim klientom/ interesantom bezpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Najczęstrze odpowiedzi pracowników instytucji przedstawiono w tabeli. Tabela nr 19 Polecanie usług BPO przez instytucje Lp Czy polecają Państwo osobom szukającym pomocy BPO? Ilość osób Dlaczego? W jaki sposób? 1 Tak 84 - bo porady są bezpłatne - pogagają klientom - przekazują dane do biura (adres, telefon) - są rozłożone ulotki projektu oraz wywieszony plakat z informacją o poradnictwie 2 Nie 36 - instytucja pomaga w rozwiązywaniu problemów klientów - instytucje same pomagają klientom - klienci nie pytają o możliwośc uzyskania bezpłatnej porady Najczęściej instytucje polecają Biura Porad Obywatelskich w powiatach: lubelskim (95 %) oraz w Mieście Lublin (80 %). Najrzadziej BPO są polecane przez instytucje zlokalizowane w powiatach: łukowskim (60 %) oraz chełmskim, gdzie tylko 45 % instytucji poleca swoim klientom korzystanie z bezpłatnego poradnictwa. Odpowiedzi w podziale na powiaty pzredstawiono w tabeli nr 20. Tabela nr 20 Polecanie usług BPO przez instytucje (wg powiatów) Lp. Powiat Tak Wartość procentowa Nie Wartość procentowa 1 Chełmski 9 45 % % 2 Łukowski % 8 40 % 3 Lubartowski % 5 25 % 4 Łęczyński % 7 35 % 5 M. Lublin % 4 20 % 6 Lubelski % 1 5 % 45

46 PODSUMOWANIE W ramach diagnozy przeprowadzono łącznie 300 badań, w tym 180 to badania klientów Biur Poradnictwa Obywatelskiego a 120 to badania instytucji świadczących pomoc na terenach powiatów, które obejmuje projekt. Klienci BPO Statystyczny klient korzystający z bezpłatnych porad w ramach projektu Świadomy Obywatel ma 47 lat i mieszka na obszarze miejskim. Posiada wykształcenie średnie. Utrzymuje się z zasiłków (głownie emerytalnych i rentowych). Średnie miesięczne dochody gospodarstwa kształtują się na poziomie zł / osobę. Powoduje to, iż ocednia on swoją sytuacje materialną jako średnią. Ankietowani klienci w zdecydowanej większości są zadowoleni z uzyskanej porady, a kompetencje prawników udzielajacych porad zostały ocenione bardzo wysoko. Uważają, iż poradnictwo bezpłatne świadczone jest z taka sama starannością jak poradnictwo płatne. W zdecydowanej większości porada udzielona w BPO jest wystarczająca do rozwiazania problemu klienta. Zdarza się, iż klienci kilkakrotnie odwiedzają biuro rozwiazując tym samym wiele swoich problemów. Dostęp do poradnictwa jest postrzegazny jako pozytywny. Klienci uważają, iż nalezałoby zwiększyć ilość biur. Ułatwiłoby to dostep do poradnictwa osobom, które tego najbardziej potrzebują a więc ludziom ubogim, starszym, chorym, niepełnosprawnym. Klienci BPO uważają również, iż należy zwiększyć reklamę samego poradnictwa oraz biur już istniejących. Ułatwi to kolejnym klientom skorzystanie z bezpłatnych porad. Klienci uważają, iż wszyscy ludzie bez względu na status materialny powinni mieć równy dostęp do usług świadczonych w ramacg bezpłatnego poradnictwa. Instytucje Ankietowane instytucje to przede wszystkim instytucje pomocy i integracji społecznej, jednostki samorządu terytorialnego oraz instytucje rynku pracy. Ich lokalizacja to w połowie tereny miejskie oraz wiejskie. Świadczą one pomoc ludziom ubogim, chorym, niepełnosprawnym oraz starszym. Zdecydowana większość ankietowanych pracowników instytucji słyszało o systemie bezpłatnego poradnictwa. Jednak tylko ok. połowy z nich wie, gdzie znajduje się takie biuro i potrafi wskazać miasto, w którym jest zlokalizowane. Tylko ¼ potrafi wskazać dokładny adres biura podając również ulicę. Najmniejsza świadomość pracowników widoczna jest w powiatach, gdzie nie ma BPO. Jednocześnie podan połowa ankietowanych twierdzi, iż odległość od biura stanowi utrudnienie w dotarciu do niego. Prawie połowa ankietowanych nie potrafi odpowiedzieć na pytanie, czy bezpłatne poradnictwo świadczone jest z taką samą starannością jak bezpłatne. Aż 54 osoby nie ma w tej kwestii zdania. 46

47 Również duża ilość ankietowanych nie potrafi odpowiedzieć na pytanie, z jakich dziedzin klienci potrzebuja najczęściej pomocy. Zdecydowana większosć instytucji (103) przyznaje, iż podopieczni/ interesanci pytają o możliwość skorzystania z bezpłatnej porady prawnej. Jednak tylko 84 z nich poleca swoim klientom usługi Biur Porad Obywatelskich. WNIOSKI Na podstawie opracowanej diagnozy poradnictwa obywatelskiego pojawiają się następujące wnioski końcowe: 1. Świadomość instytucji działających na obszarze wsparcia projektu na temat bezpłatnego poradnictwa jest niewystarczająca. 2. Prowadząc kampanię promocyjną projektu należy szczególną uwagę zwrócić na : a) Informowanie o możliwości skorzystania z bezpłatnych porad obywatelskich osoby zamieszkałe na terenie powiatów, w których nie są zlokalizowane biura. Dotyczy o powiatów łęczyńskiego, chelmskiego raz lubelskiego. b) Informowanie o mozliwości uzyskania porady drogą telefoniczną lub mailową 3. Konieczne jest przeprowadzenie bardziej intensywnej kampanii promującej projekt wśród instytucji świadczących pomoc potrzebującym głównie na terenach powiatu: chełmskiego oraz łukowskiego. Sytuacja ta spowodowana jest bardzo małą wiedzą instytucji na temat bezpłatnego poradnictwa, co bezpośrednio przekłada się na ilość osób korzystających z bezpłatnych porad z ww powiatów. 4. Należy utrzymać wysoki poziom świadczenia usług prawnych w ramach projektu. 47