Departament Polityki Zdrowotnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego

Transkrypt

1 Departament Polityki Zdrowotnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego Monitoring PROGRAMU WOJEWÓDZKIEGO - STRATEGII POLITYKI ZDROWOTNEJ WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO NA LATA Część I REALIZACJA CELÓW PROGRAMU W Latach Łódź, grudzień 2013 roku

2 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 3 CEL GŁÓWNY PODNIESIENIE STANU ZDROWOTNOŚCI MIESZKAŃCÓW WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO... 4 CEL I POPRAWA JAKOŚCI USŁUG MEDYCZNYCH... 5 Zadanie I.1 Dostosowanie placówek ochrony zdrowia do wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim mają odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej... 7 Zadanie I.2 Termomodernizacja, wymiana nośników energii... 9 Zadanie I.3 Wprowadzenie systemów jakości w ochronie zdrowia (akredytacja), wprowadzenie standardów związanych ze świadczeniem usług medycznych, certyfikacja procedur Zadanie I.4 Stosowanie nowych technologii medycznych (zakup aparatów i urządzeń medycznych CEL II POPRAWA DOSTĘPU DO USŁUG MEDYCZNYCH Zadanie II.1 Wzmocnienie roli i znaczenia podstawowej opieki zdrowotnej w systemie świadczeń medycznych Zadanie II.2 Racjonalizacja rozmieszczenia placówek ochrony zdrowia (specjalistyczne świadczenia ambulatoryjne, szpitale lokalne, szpitale podregionalne) Zadania II.3 Podwojenie liczby miejsc w placówkach opieki długoterminowej Zadanie II.4 Zwiększenie bazy lecznictwa psychiatrycznego CEL III POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA ZDROWOTNEGO Zadanie III.1 Rozbudowa Zintegrowanego Systemu Ratownictwa Medycznego Zadanie III.2 Utworzenie ośrodka leczenia osób narażonych na broń biologiczną (izolatorium) Zadanie III.3 Budowa systemu realizacji świadczeń w ramach nocnej i świątecznej pomocy lekarskiej i pielęgniarskiej w oparciu o podstawową opiekę zdrowotną CEL IV PROMOCJA ZDROWIA I ZAPOBIEGANIE CHOROBOM Zadania IV.1 Kontynuacja Wojewódzkiego Programu Gruźlicy Płuc i Chorób Nowotworowych Układu Oddechowego Zadania IV.2 Wdrożenie i prowadzenie Programu Zdrowotnego Wczesnego Wykrywania Jaskry Zadanie IV.3 Wspieranie działań służących promocji zdrowia i profilaktyce chorób oraz inicjatyw wspierających prozdrowotny styl życia Załącznik 1 WYKAZ PODMIOTÓW LECZNICZYCH, KTÓRE ODPOWIEDZIAŁY NA ANKIETY

3 WPROWADZENIE To kolejne sprawozdanie z realizacji Programu Wojewódzkiego Strategii Polityki Zdrowotnej Województwa Łódzkiego na lata Tym razem przedstawiono w nim monitoring celów i zadań za lata Tak przyjęta perspektywa czasowa związana jest z równolegle prowadzonymi pracami nad przygotowaniem nowego dokumentu strategicznego, wyznaczającego kierunki działań w polityce zdrowotnej Województwa Łódzkiego na lata Opracowanie odnosi się do realizacji Celów szczegółowych I-IV Programu Wojewódzkiego Strategii Polityki Zdrowotnej Województwa Łódzkiego na lata , zaś ocena stopnia realizacji Celu szczegółowego V Poprawa funkcjonowania systemu informacji i wiedzy w ochronie zdrowia realizowana jest w ramach monitoringu Strategii ezdrowia Województwa Łódzkiego na lata , przyjętej w dniu 29 sierpnia 2007 roku przez Zarząd Województwa Łódzkiego i stanowi odrębny dokument. Niniejsze opracowanie, jak co roku, składa się z dwóch części. Część I - w sposób szczegółowy opisuje realizację każdego z zadań, w oparciu o przyjęte wskaźniki monitoringu. Ponadto przedstawiono czynniki zewnętrzne, które miały istotny wpływ na realizację niektórych założeń. Część II - zawiera diagnozę stanu zdrowia mieszkańców województwa łódzkiego na przełomie lat Wykorzystane w tegorocznym opracowaniu dane pochodzą z 44 jednostek ochrony zdrowia z województwa łódzkiego, które odpowiedziały na skierowane do nich ankiety, a także z innych instytucji, m.in. Łódzkiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, Wojewódzkiego Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi, Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Łodzi, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi, Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi, Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Na podstawie powyższych danych, Autorzy opracowania podejmują próbę ostatecznej oceny realizacji celów założonych w Programie Wojewódzkim Strategii Polityki Zdrowotnej Województwa Łódzkiego na lata

4 CEL GŁÓWNY PODNIESIENIE STANU ZDROWOTNOŚCI MIESZKAŃCÓW WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Celem głównym Programu Wojewódzkiego - Strategii Polityki Zdrowotnej Województwa Łódzkiego na lata jest Podniesienie stanu zdrowotności mieszkańców województwa łódzkiego. Całkowita ocena stopnia realizacji niniejszego celu jest utrudniona ze względu na fakt, iż zmiany w stanie zdrowia populacji warunkowane są licznymi czynnikami, dokonują się powoli i są możliwe do zaobserwowania jedynie z wieloletniej perspektywy czasowej. Szczegółowe informacje dotyczące stanu zdrowia mieszkańców województwa łódzkiego w latach , odzwierciedlające stopień realizacji celu głównego, wraz z odpowiednimi danymi demograficzno-epidemiologicznymi oraz opisem innych czynników wpływających na zdrowie populacji, zostały przedstawione w drugiej części przedmiotowego opracowania zatytułowanej Diagnoza stanu zdrowia mieszkańców województwa łódzkiego za lata

5 CEL SZCZEGÓŁOWY I POPRAWA JAKOŚCI USŁUG MEDYCZNYCH Zgodnie z założeniami Celu szczegółowego I, poprawa jakości usług medycznych jest możliwa do osiągnięcia poprzez dostosowanie placówek ochrony zdrowia do wymogów prawa, termomodernizację obiektów, zastosowanie nowoczesnych technologii medycznych, wdrażanie systemów zarządzania jakością oraz standaryzację usług i procedur medycznych. Na przestrzeni 7 lat monitorowania Strategii Polityki Zdrowotnej trzykrotnie zmieniały się akty prawne regulujące dostosowanie jednostek do wymogów prawa. W roku 2006, w którym weszła w życie Strategia Polityki Zdrowotnej obowiązywał wymóg dostosowania pomieszczeń i urządzeń zakładów opieki zdrowotnej w terminie do dnia 31 grudnia 2012 roku, podczas gdy aktualnie termin ten został wydłużony do 31 grudnia 2016 roku. W 2012 roku uregulowania dotyczące m.in. warunków ogólnoprzestrzennych, sanitarnych oraz instalacyjnych podmiotów wykonujących działalność leczniczą zawarto w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 roku w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą. Dodatkowo w 2012 roku w odrębnych przepisach określono warunki i terminy dostosowania dla oddziałów anestezjologii i intensywnej terapii. W 2013 roku ankietę dotyczącą realizacji Celu I za 2012 rok dostosowano do aktualnych przepisów prawa (m.in. zrezygnowano z pytań o dźwigi osobowe, podjazdy dla niepełnosprawnych oraz o realizację zapisów rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej). Ponadto, ankieta za 2012 rok nie zawierała już pytań dotyczących modernizacji i wyposażenia szpitalnych oddziałów ratunkowych ze względu na fakt, iż termin dostosowania upłynął w dniu 31 grudnia 2011 roku. W świetle zmian przepisów oraz zmian organizacyjno prawnych zachodzących w latach trudno jest przedstawić szczegółową analizę porównawczą ww. przedziału czasu. Od 2006 roku liczba placówek podległych samorządom lokalnym uległa zmniejszeniu, ze względu na objęcie ich procesem przekształceń własnościowych, ponadto zmniejszeniu uległa liczba placówek podległych Samorządowi Województwa Łódzkiego, w tym czasie przekształcały się również jednostki podległe Senatowi Uniwersytetu Medycznego, zwiększeniu uległa liczba szpitali niepublicznych. 5

6 Ankiety oceniające stopień realizacji Celu szczegółowego I w 2012 roku skierowano łącznie do 47 jednostek, uzyskując odpowiedzi z 44 podmiotów ochrony zdrowia, w tym: 17 placówek podległych Samorządowi Województwa Łódzkiego, 13 jednostek podległych samorządom gminnym i powiatowym (w tym SPZOZ w Łasku, niemniej jednak ze względu na fakt, iż szpital w 2012 roku został wydzierżawiony przez Centrum Dializa Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Sosnowcu i pozostały w nim tylko poradnie, w podsumowaniu brano więc pod uwagę 12 jednostek podległych samorządom lokalnym), 4 szpitale podległe Senatowi Uniwersytetu Medycznego, 2 podległe Ministerstwu Zdrowia i 8 niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej. W efekcie dokonano analizy 43 ankiet. W 2012 roku na realizację celu szczegółowego I wydatkowane zostały środki finansowe w wysokości ,70 zł (tj. o ,91 zł mniej niż w 2006 r), w tym: - jednostki podległe Samorządowi Województwa Łódzkiego wydatkowały kwotę ,42 zł(tj. o ,87 zł mniej niż w 2006 roku), - jednostki podległe samorządom lokalnym - kwota ,23 zł (tj. o ,70 zł mniej niż w 2006 roku), - jednostki podległe Senatowi Uniwersytetu Medycznego - kwota ,01 zł (tj. o ,38 zł mniej niż w 2006 roku zł), - jednostki podległe Ministerstwu Zdrowia - kwota ,96 zł (tj. o ,96 zł więcej niż w 2006 roku), - jednostki niepubliczne - kwota ,08 zł (tj. o ,08 zł więcej niż w 2006 roku). Ogółem w latach na realizację Celu szczegółowego I wydatkowane zostały środki finansowe w wysokości ,64 zł. Poniższy wykres przedstawia nakłady finansowe poniesione przez jednostki ochrony zdrowia z terenu województwa łódzkiego, z podziałem na zadania: - zadanie I.1 dostosowanie, - zadanie I.2 termomodernizacja, - zadanie I.3 systemy jakości w ochronie zdrowia, - zadanie I.4 zakup aparatów i urządzeń medycznych. 6

7 Wykres Nr 1 Nakłady finansowe poniesione przez podmioty lecznicze z terenu województwa łódzkiego, wg zadań w latach (opracowanie własne). Poniżej omówiona została realizacja poszczególnych zadań, mających wpływ na osiągnięcie celu szczegółowego I, jakim jest poprawa jakości usług medycznych. Zadanie I.1 Dostosowanie placówek ochrony zdrowia do wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim mają odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej. Od 1 lipca 2012 roku obowiązuje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą, zaś termin dostosowania pomieszczeń i urządzeń podmiotu wykonującego działalność leczniczą określony ustawą o działalności leczniczej upływa w dniu 31 grudnia 2016 roku. W momencie opracowania Programu Wojewódzkiego - Strategia Polityki Zdrowotnej Województwa Łódzkiego na lata obowiązywało rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2005 r. określające terminy dostosowania do 2010 r. w przypadku szpitali i innych zakładów przeznaczonych dla osób wymagających całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych. Wówczas, na podstawie informacji zgłoszonych przez jednostki opieki zdrowotnej z terenu województwa łódzkiego, potrzeby finansowe na realizację zadania I.1 szacowano na kwotę blisko 500 mln. złotych. 7

8 Warto podkreślić, że z analizy ankiet wynika, że placówki rokrocznie ponoszą dziesiątki milionów na dostosowanie, niemniej jednak ich potrzeby są wciąż duże i wymagają znacznych nakładów finansowych, często przekraczających możliwości finansowe jednostek. W 2012 roku na realizację Zadania I.1 ogółem w województwie przeznaczono kwotę ,25 zł (tj. o ,67 zł więcej niż w 2006 roku). Natomiast na przestrzeni 7 lat ( ) na dostosowanie wydatkowano kwotę ,59 złotych. Poniższy wykres przedstawia nakłady finansowe poniesione w tym okresie przez jednostki ochrony zdrowia z terenu województwa łódzkiego, z podziałem na organy założycielskie. Wykres Nr 2 Nakłady finansowe poniesione przez podmioty lecznicze z terenu województwa łódzkiego na dostosowanie w latach (opracowanie własne). 8

9 Zadanie I.2 Termomodernizacja, wymiana nośników energii Działania podejmowane w celu realizacji Zadania I.2 prowadzą nie tylko do obniżenia kosztów funkcjonowania placówek ochrony zdrowia, ale również są działaniami proekologicznymi zmierzającymi do zmniejszenia zanieczyszczeń środowiska naturalnego, a tym samym do poprawy zdrowia mieszkańców regionu. Wśród priorytetowych działań realizowanych w ramach tego zadania wymienia się: termomodernizację budynków, wymianę drzwi i stolarki okiennej, wymianę instalacji grzewczej. W Strategii Polityki Zdrowotnej Województwa Łódzkiego na lata oszacowano potrzeby finansowe w zakresie planowanych termomodernizacji i wymiany nośników energii w podmiotach leczniczych na poziomie zł. Zgodnie z przesłanymi ankietami, według stanu na dzień roku na realizację Zadania I.2 wydatkowano kwotę ,49 zł (tj. o ,35 zł mniej niż w 2006 roku). W 2012 roku poddano termomodernizacji ,73 m 2 powierzchni budynków (o ,37 m 2 mniej niż w 2006 roku) i wymieniono 820 okien i drzwi (o mniej niż w 2006 roku). Ogółem w latach na termomodernizację wydatkowano kwotę ,39 zł. Poniższy wykres przedstawia nakłady finansowe poniesione na niniejsze zadanie przez jednostki ochrony zdrowia z terenu województwa łódzkiego, z podziałem na organy założycielskie. 9

10 Wykres Nr 3 Nakłady finansowe poniesione przez podmioty lecznicze z terenu województwa łódzkiego na termomodernizację w latach (opracowanie własne). Zadanie I.3 Wprowadzenie systemów jakości w ochronie zdrowia (akredytacja), wprowadzenie standardów związanych ze świadczeniem usług medycznych, certyfikacja procedur. W celu oceny stopnia realizacji Zadania I.3 uzyskano informacje w zakresie posiadania przez placówki ochrony zdrowia certyfikatu ISO oraz akredytacji Centrum Monitorowania Jakości. W Programie Wojewódzkim - Strategia Polityki Zdrowotnej Województwa Łódzkiego założono, że szacunkowe nakłady potrzebne na wprowadzenie systemów jakości w placówkach opieki zdrowotnej na lata wynoszą zł. Spośród 43 podmiotów leczniczych z terenu województwa łódzkiego na dzień roku certyfikat ISO posiadało 31 jednostek, zaś Akredytację Centrum Monitorowania Jakości 3 szpitale. W 2012 roku na realizację przedmiotowego zadania jednostki wydatkowały kwotę ,65 zł (o ,65 zł więcej niż w 2006 roku). Jednocześnie warto podkreślić, że podmioty lecznicze systematycznie realizowały zadanie I.3 i ogółem w latach wydatkowały na ten cel zł. 10

11 Zadanie I.4 Stosowanie nowych technologii (zakup aparatów i urządzeń medycznych) Monitorując Zadanie I.4 gromadzone były informacje dotyczące zakupów aparatury i sprzętu medycznego, takiego jak: RTG cyfrowe, ramię C, USG, CT, MR, mammograf, angiograf, sztuczna nerka oraz respirator. Na przestrzeni całego omawianego okresu na realizację przedmiotowego zadania wydano ,66 zł, za które łącznie zakupiono 622 sztuk sprzętu wymienionego powyżej. Według danych ankietowych w 2012 roku podmioty lecznicze z terenu województwa łódzkiego na realizację Zadania I.4 wydatkowały kwotę ,55 zł (brak danych z Szpitala MSW) tj. o ,64 zł mniej niż w 2006 roku (brak danych z jednostek, dla których podmiotem tworzącym jest MSW, MZ oraz jednostek niepublicznych). W 2012 roku placówki zakupiły ogółem 59 aparatów i urządzeń medycznych (o 2 więcej niż w 2006 roku, najwięcej aparatury zakupiono w 2011 roku, tj. 210 sztuk). Najwięcej środków finansowych na zakupy sprzętu i aparatury medycznej oraz dostosowanie do zapisów rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej w 2012 roku przeznaczyły jednostki podległe samorządowi województwa łódzkiego ( ,12 zł w 2012 roku, tj. o ,88 zł mniej niż w 2006 roku). W 2012 roku najwięcej aparatury i sprzętu medycznego (29 sztuk) zakupiono w jednostkach podległych samorządowi województwa łódzkiego. Najczęściej kupowanym sprzętem w 2012 roku był respirator (23 sztuk) i USG (15 sztuk). Informacje dotyczące wydatków przeznaczonych na realizację Zadania I.4 w latach oraz liczby zakupionego sprzętu obrazują poniższe wykresy. 11

12 Wykres Nr 4. Wielkość środków finansowych przeznaczonych na realizację Zadania I.4 w latach z podziałem na organy założycielskie (opracowanie własne). * brak danych za rok 2010 i 2012 Wykres Nr 5. Liczba zakupionego sprzętu w ramach realizacji Zadania I.4 w latach z podziałem na organy założycielskie (opracowanie własne). * brak danych za rok 2010 i

13 CEL SZCZEGÓŁOWY II POPRAWA DOSTĘPU DO USŁUG MEDYCZNYCH Zadanie II.1 Wzmocnienie roli i znaczenia podstawowej opieki zdrowotnej w systemie świadczeń medycznych. Zgodnie ze Strategią Polityki Zdrowotnej wzmocnienie roli i znaczenia podstawowej opieki zdrowotnej miało być możliwe poprzez realizację następujących założeń: - zachowanie odpowiednich wskaźników dotyczących liczby pacjentów przypadających na jednego lekarza rodzinnego, pielęgniarkę środowiskową, położną środowiskową, pielęgniarkę w środowisku nauczania i wychowania/higienistkę szkolną, - przywrócenie właściwej opieki medycznej nad populacją dzieci i młodzieży, szczególnie w zakresie badań bilansowych, - zmianę zasad kontraktowania podstawowej opieki zdrowotnej - wyodrębnienie puli na diagnostykę i konsultacje specjalistyczne, - przeprowadzanie okresowych kontroli świadczeń w oparciu o wybrane wskaźniki, - wprowadzenie systemów informatycznych (rejestracja i analiza danych). W 2012 roku w podstawowej opiece zdrowotnej udzielono porad (o mniej niż w roku 2006). Średnią liczbę podopiecznych przypadających na jednego pracownika medycznego w podstawowej opiece zdrowotnej w województwie łódzkim w latach 2006 i 2012 według danych ŁOW NFZ oraz wartości zaproponowane w Programie Wojewódzkim Strategia polityki Zdrowotnej Województwa Łódzkiego na lata przedstawia tabela. Tabela Nr 1. Średnia liczba podopiecznych przypadających na jednego pracownika medycznego w podstawowej opiece zdrowotnej w województwie łódzkim w latach 2006 i 2012 (według danych ŁOW NFZ) Liczba podopiecznych przypadających na jednego/jedną założenia rok 2006 rok 2012 wg Strategii Polityki Zdrowotnej Wieś Miasto Wieś Miasto Wieś Miasto lekarza rodzinnego lekarza pediatrę pielęgniarkę środowiskową położną środowiskową

14 Szczegółowe informacje przedstawiające przedmiotowe wskaźniki w latach zawarte są na poniższym wykresie. Wykres Nr 6 Średnia liczba podopiecznych przypadających na jednego pracownika medycznego w podstawowej opiece zdrowotnej w województwie łódzkim w latach (według danych ŁOW NFZ) *brak danych, dostępne dane za lata 2006 i 2007 odnosiły się do liczby bezwzględnej dzieci w poszczególnych grupach wiekowych objętych opieką lekarza pediatry **brak danych w rozbiciu na miasta i wieś w latach

15 W 2011 roku zwiększyła się liczba lekarzy zatrudnionych w POZ i wynosiła osób ( w 2006 roku 2.304). Według danych Wojewódzkiego Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi liczba pielęgniarek zatrudnionych w gabinetach medycyny szkolnej w 2012 roku wynosiła 415 (o 44 mniej niż siedem lat wcześniej). Liczba uczniów przypadających na jedną pielęgniarkę szkolną w 2011 roku w województwie łódzkim wynosiła 684, co stanowiło 309 uczniów mniej niż w 2006 roku. Wskaźniki ten nie przekraczał norm zalecanych przez Instytut Matki i Dziecka w Warszawie, jak to miało miejsce na początku omawianego okresu. Kolejnym założeniem w zakresie wzmocnienia roli i znaczenia podstawowej opieki zdrowotnej była realizacja przez lekarzy POZ profilaktycznych badań lekarskich dzieci i młodzieży (tzw. bilansów zdrowia). Populacja wieku rozwojowego jest poddawana badaniom profilaktycznym w wieku niemowlęcym przed każdym szczepieniem ochronnym oraz w wieku 2, 4, 5, 6, 13, 16 oraz 18/19 lat. Poszczególne lekarskie badania profilaktyczne mają specyficzne cele, zależne od etapu rozwoju i edukacji. Według danych Wojewódzkiego Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi uzyskanych na podstawie druków MZ-11 (Sprawozdanie o działalności i pracujących w podstawowej ambulatoryjnej opiece zdrowotnej), w porównaniu z rokiem 2006, w roku 2011 odnotowano zmniejszenie ogólnej liczby dzieci i młodzieży objętych badaniami profilaktycznymi we wszystkich grupach wiekowych, za wyjątkiem dwulatków. Wśród 16-latków i w grupie młodzieży 18,19-letniej, odsetek objętych badaniami profilaktycznymi wyniósł odpowiednio 65,42% i niespełna 49,21% (w 2006 roku: 73,31% i 66,22%). Nieco wyższy odsetek objętych badaniami profilaktycznymi odnotowano wśród dzieci 4-letnich 66,71% (2006 rok 77,98%), wśród 10-latków odsetek ten ukształtował się na poziomie 76,95% i był o 7,9% niższy niż sześć lat wcześniej (84,85%). Wśród sześciolatków wartość ta ukształtowała się na poziomie 73,04% (2006 rok 86,45). Nieznaczny spadek zanotowano również wśród dwulatków z poziomu 77,31% w 2006 roku do wartości 76,56%, co świadczy o złej sytuacji w zakresie realizacji świadczeń profilaktycznych skierowanych do dzieci i młodzieży. 15

16 Wykres Nr 7. Realizacja profilaktycznych badań lekarskich wśród dzieci i młodzieży województwa łódzkiego w poszczególnych grupach wiekowych w latach (według danych WCZP w Łodzi) lata 4 lata 6 lat 10 lat 13 lat 16 lat lat Przedstawiona w Strategii Polityki Zdrowotnej koncepcja funkcjonowania podstawowej opieki zdrowotnej zakładała zmianę sposobu finansowania, poprzez wyodrębnienie puli środków na diagnostykę i konsultacje specjalistyczne, a także m.in. opracowanie standardowych procedur diagnostyczno-terapeutycznych i pielęgnacyjnych. Sposób finansowania badań diagnostycznych w 2012 roku nie uległ zmianie, były one finansowane w ramach kapitacyjnej stawki na realizację świadczeń lekarza POZ, która wynosiła, podobnie jak na koniec 2011 roku, 96,00 złotych (w 2006 roku kapitacyjna stawka lekarza POZ wynosiła 70,08 zł. Do istotnych zmian w obszarze kontraktowania świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej w 2012 roku w porównaniu z rokiem 2011 należy wymienić: wzrost finansowania świadczeń lekarza POZ w miesiącach wzmożonej zachorowalności świadczeniobiorców na ostre schorzenia układu oddechowego (styczeń, luty, marzec, wrzesień, październik, listopad) dla świadczeniodawców, u których liczba sprawozdanych porad zdefiniowanych rozpoznaniami wg klasyfikacji ICD-10 jako choroby z grupy J00-J22, z wyłączeniem grupy J17, stanowiła co najmniej 30% porad udzielonych z przyczyn innych niż cukrzyca i choroby układu krążenia. W takich przypadkach w kolejnym miesiącu rozliczeniowym zastosowano dodatkowy współczynnik korygujący roczną bazową stawkę kapitacyjną o wartości 0,1 dla całej populacji danego świadczeniodawcy. 16

17 Kontrola świadczeniodawców podstawowej opieki zdrowotnej jest prowadzona przez Łódzki Oddział Wojewódzki NFZ. W 2012 roku ŁOW NFZ przeprowadził 26 kontroli realizacji umów w rodzaju: podstawowa opieka zdrowotna. Do najczęstszych stwierdzonych nieprawidłowości należały m. in.: udzielanie świadczeń przez lekarzy i pielęgniarki nie zgłoszone do ŁOW NFZ, braki i błędy deklaracji, nieterminowe i niezgodne ze stanem faktycznym przekazywanie sprawozdań, prace niezgodnie z harmonogramem, braki lub/i nieprawidłowy sposób prowadzenia dokumentacji medycznej, braki w sprzęcie i wyposażeniu, negatywna ocena warunków lokalowych, udzielanie świadczeń przez personel nie posiadający odpowiednich kwalifikacji. W latach ŁOW NFZ łącznie przeprowadził 585 kontroli. Według założeń Strategii Polityki Zdrowotnej do prowadzenia analizy jakości i rodzaju świadczeń realizowanych w podstawowej opiece zdrowotnej konieczne było wprowadzenie kompatybilnych systemów informatycznych, umożliwiających rejestrację i analizę danych, opartych na międzynarodowej klasyfikacji i na kodach. Narodowy Fundusz Zdrowia szczegółowo monitoruje realizację świadczeń dzięki elektronicznej formie sprawozdawczości. Służy temu Portal NFZ platforma, która umożliwia i usprawnia świadczeniodawcom m. in. wprowadzenie, uzupełnienie lub aktualizację danych o potencjale wykonawczym niezbędnym do kontraktowania i realizacji świadczeń opieki zdrowotnej, zawarcie lub przedłużenie umowy, obsługę sprawozdawczości i rozliczeń. Uruchomione serwisy umożliwiają pacjentom m. in. pozyskiwanie informacji na temat możliwości bezpłatnego leczenia w regionie czy dotychczasowego leczenia. W 2012 roku Narodowy Fundusz Zdrowia wprowadził nowe funkcjonalności do Portalu NFZ dla świadczeniodawców i oddziałów wojewódzkich Funduszu. Portal NFZ na bieżąco wdraża nowe funkcje udoskonalające wymianę informacji, co przedkłada się na lepszą komunikację i aktualizacje w sposób systematyczny wprowadzanych danych. W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej, rozbudowano Portal NFZ, w panelu dla świadczeniodawców, o możliwość uzupełnienia informacji o przedsiębiorstwach podmiotu leczniczego. Obecnie w pełni wdrożone zostało rozwiązanie analityczno raportowe typu hurtownia danych. 17

18 W lipcu 2012 roku rozstrzygnięto przetarg na budowę, wdrożenie i konserwację systemu wspierającego procesy elektronicznej wymiany informacji dotyczących zabezpieczenia społecznego dla sektora ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce (EESSI-PL), którego zadaniem ma być sprawna wymiana danych dotyczących zabezpieczenia społecznego w zakresie rzeczowych świadczeń zdrowotnych z innymi państwami członkowskimi oraz prowadzenie rozliczeń kosztów świadczeń udzielonych na podstawie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, obowiązujących w państwach członkowskich UE oraz państwach Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu. Ponadto wprowadzono kolejne rejestry w Systemie Monitorowania Programów Lekowych w związku z wprowadzeniem do koszyka świadczeń gwarantowanych nowych programów lekowych. W 2012 roku rozpoczęto również prace nad Elektroniczną Weryfikacją Uprawnień Świadczeniobiorców (ewuś). W sierpniu uruchomiono wersję testową systemu, który służy do udostępniania informacji o uprawnieniu osób do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Ponadto wypracowano również Zintegrowany Informator Pacjenta, ustalono rodzaj danych dostępnych w portalu, jego szatę graficzną, przeprowadzono testy oprogramowania w oddziałach wojewódzkich NFZ. Zadanie II.2 Racjonalizacja rozmieszczenia placówek ochrony zdrowia (specjalistyczne świadczenia ambulatoryjne, szpitale lokalne, szpitale podregionalne i wojewódzkie) Zaproponowana w Strategii Polityki Zdrowotnej racjonalizacja opieki zdrowotnej miała na celu takie rozmieszczenie placówek ochrony zdrowia pod względem zakresu udzielanych w nich świadczeń, aby z jednej strony zapewnić mieszkańcom dostęp do wysokiej jakości usług medycznych, a z drugiej uwzględnić możliwości placówek na danym terenie pod względem posiadanych zasobów ludzkich i sprzętowych. Zakładano, że konieczne jest dokonanie podziału szpitali na placówki lokalne, podregionalne i wojewódzkie oraz uporządkowanie rodzaju świadczeń realizowanych przez zakłady opieki zdrowotnej na każdym z tych poziomów. 18

19 Zaproponowana w Strategii Polityki Zdrowotnej racjonalizacja świadczeń ambulatoryjnych i szpitalnych na poziomie powiatu, podregionu i województwa nie została zrealizowana. Najistotniejszy wpływ na to miały ciągłe zmiany w koncepcji funkcjonowania systemu ochrony zdrowia m.in. projekt ustawy o sieci szpitali z 2006 roku czy też program rządowy pod nazwą Wsparcie jednostek samorządu terytorialnego w działaniach stabilizujących system ochrony zdrowia (tzw. Plan B). Zamiast do racjonalizacji rozmieszczenia placówek ochrony zdrowia, w województwie łódzkim jak i w całym kraju zmierzano w kierunku przekształcania samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Przełomowym, jeżeli chodzi o zmiany w podstawach prawnych funkcjonowania placówek opieki zdrowotnej, był 2011 rok, w którym wprowadzono ustawę o działalności leczniczej, zastępującą dotychczasową o zakładach opieki zdrowotnej. Kolejnym z postulatów zapisanych w Strategii Polityki Zdrowotnej była reorganizacja bazy łóżkowej, w szczególności zwiększenie liczby łóżek internistycznych ogólnych (w aglomeracji łódzkiej), internistycznych o profilu diabetologicznym i endokrynologicznym, łóżek opieki długoterminowej i rehabilitacyjnych, łóżek psychiatrii dziecięcej, łóżek leczenia uzależnień (także w postaci oddziałów dziennych) oraz liczby łóżek geriatrycznych. Z danych uzyskanych z Wojewódzkiego Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi wynika, iż w latach zaszły następujące zmiany w strukturze deficytowej bazy łóżkowej. liczba łóżek internistycznych ogólnych uległa zmniejszeniu o 112 łóżek, liczba łóżek internistycznych o profilu diabetologicznym nie zmieniła się, a o profilu endokrynologicznym wzrosła o 13, wzrosła liczba łóżek rehabilitacyjnych i opieki długoterminowej, powstał 16-łóżkowy oddział geriatryczny, liczba łóżek psychiatrii dziecięcej wzrosła o 15, liczba łóżek leczenia uzależnień wzrosła o 167. Jednocześnie, w obszarze bazy łóżkowej, co do której w momencie tworzenia Strategii zaobserwowano nadmiar, dokonano następujących zmian: - liczby łóżek laryngologicznych dla dorosłych, urologicznych i ginekologicznopołożniczych uległy zmniejszeniu, - liczba łóżek okulistycznych dla dorosłych wzrosła o 3. Szczegółowe informacje na ten temat przedstawione zostały na poniższych wykresach i w tabelach. 19

20 Tabela Nr 2 Struktura bazy łóżkowej w deficytowych oddziałach w 2006 i 2012 roku (według danych WCZP w Łodzi) internistycznych ogólnych (ogółem w województwie) internistycznych ogólnych (ogółem w aglomeracji łódzkiej) Liczba łóżek kod wzrost/ spadek internistycznych o profilu diabetologicznym* internistycznych o profilu endokrynologicznym** opieki długoterminowej*** rehabilitacyjnych**** 4170, 4180, , , 4306, psychiatrii dziecięcej 4701, leczenia uzależnień geriatrycznych * od 2009 roku oprócz łóżek diabetologicznych dla dorosłych wymienionych w tabeli, w województwie funkcjonują 23 łóżka diabetologii dla dzieci; ** od 2012 roku oprócz wymienionych łóżek endokrynologicznych dla dorosłych w województwie funkcjonuje 12 łóżek o tym profilu dla dzieci ***do liczby łóżek opieki długoterminowej zaliczono łóżka w oddziałach dla przewlekle chorych, zakładach opiekuńczo leczniczych i pielęgnacyjno opiekuńczych, oddziałach opieki paliatywnej i oddziałach opieki hospicyjnej; **** do łóżek rehabilitacyjnych zaliczono łóżka na oddziałach rehabilitacyjnych, rehabilitacji dziecięcej i rehabilitacji kardiologicznej Wykres Nr 8 Struktura łóżek w wybranych oddziałach w latach (według danych WCZP w Łodzi) liczba łóżek internistycznych liczba łóżek opieki długoterminowej liczba łóżek rehabilitacyjnych 20

21 Tabela Nr 3 Struktura łóżek w wybranych oddziałach w 2006 i 2012 roku (według danych WCZP w Łodzi) Liczba łóżek kod wzrost/ spadek laryngologicznych dla dorosłych okulistycznych dla dorosłych urologicznych ginekologiczno-położniczych 4450, 4452, Wykres Nr 9 Struktura łóżek w wybranych oddziałach w latach (według danych WCZP w Łodzi) liczba łóżek ginekologiczno-położniczych liczba łóżek urologicznych Zgodnie z koncepcją zawartą w Strategii, w latach następował sukcesywny rozwój lecznictwa dziennego. Liczba miejsc wzrosła prawie dwukrotnie (z 347 do 666). Szczegółowe informacje na ten temat przedstawiają: wykres nr 10 i tabela nr 4. Wykres Nr 10 Liczba miejsc w oddziałach dziennych wybranych specjalności w latach (według danych WCZP w Łodzi) Dzienne ośrodki i oddziały rehabilitacyjne Dzienne oddziały psychiatryczne, uzależnień i hostele 21

22 Tabela Nr 4 Liczba miejsc w oddziałach dziennych z uwzględnieniem podziału na profil działalności w województwie łódzkim w 2006 i 2012 roku (według danych WCZP w Łodzi) Profil działalności Liczba miejsc w oddziałach dziennych i hostelach w latach wzrost/spadek Dzienne oddziały i ośrodki rehabilitacyjne Dzienne oddziały psychiatryczne, leczenia uzależnień i hostele Dzienny oddział alergologiczny Dzienny oddział medycyny nuklearnej Dzienny oddział okulistyczny Dzienny oddział gastroenterologiczny Dzienny oddział chirurgii ogólnej Dzienny oddział chirurgii ogólnej, naczyniowej, onkologii, chemioterapii, leczenia bólu, chorób wewnętrznych Ogółem W odniesieniu do chemioterapii i radioterapii, co do których postulowano w Strategii Polityki Zdrowotnej zwiększenie liczby łóżek przeznaczonych dla pacjentów wymagających tego rodzaju leczenia, na potrzeby monitoringu Strategii od 2008 roku zastosowano inny wskaźnik - liczbę świadczeniodawców. Pozwoliło to na bardziej realną ocenę zmian zachodzących w zakresie tych świadczeń, gdyż są one udzielane w różnych oddziałach i trybach. W latach liczba placówek udzielających świadczeń: w zakresie leczenie szpitalne - chemioterapia w trybie ambulatoryjnym z zakresem skojarzonym wzrosła o 3 (z 10 do 13), w zakresie leczenie szpitalne - chemioterapia w trybie jednodniowym z zakresem skojarzonym zwiększyła się o 5 (z 2 do 7), w zakresie leczenie szpitalne - hospitalizacja z zakresem skojarzonym wzrosła o 2 (z 6 do 8), w zakresie leczenie szpitalne teleradioterapia, jedynym świadczeniodawcą jest Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi. Liczba łóżek w oddziałach chemioterapii i chemioterapii dla dzieci (kod 4242, 4243) na przełomie lat wzrosła o 31, natomiast w oddziale radioterapii (kod 4244) zwiększyła się o 14. Szczegółowe informacje przedstawiono na poniższym wykresie. 22

23 Wykres Nr 11 Liczba łóżek w oddziałach chemioterapii (w tym chemioterapii dla dzieci) i radioterapii w latach (według danych WCZP w Łodzi) liczba łóżek chemioterapii (w tym dla dzieci) liczba łóżek radioterapii Odnośnie pododdziału zabezpieczającego infuzje immunoglobulin, brak jest danych na temat funkcjonowania tego typu jednostki w województwie łódzkim. Kolejnym działaniem do realizacji w ramach Zadania II.2 było zwiększenie wartości kontraktów w specjalnościach o największym odsetku zgonów (choroby układu krążenia, nowotwory, urazy i wypadki) oraz zakup nowego sprzętu i technologii medycznych na potrzeby diagnozowania i leczenia tych schorzeń. Dane dotyczące wartości kontraktów w tych specjalnościach z lat nie są jednak ze sobą porównywalne, ze względu na wprowadzane przez płatnika zmiany w zasadach kontraktowania świadczeń. Należy zauważyć, iż w latach podejmowano liczne inicjatywy, które w istotny sposób mogły przyczynić się do zmniejszenia umieralności z powodu głównych przyczyn zgonów. W odniesieniu do chorób układu krążenia był to m.in. rozwój kardiologii interwencyjnej (w 2006 roku w województwie łódzkim funkcjonowały 4 takie ośrodki; w 2012 roku było 12 świadczeniodawców). Ponadto w 2012 roku kontynuowano realizację, Regionalnego Programu Zapobiegania Nagłym Zgonom Sercowym Nie pozwólmy choremu umrzeć po raz drugi, który jest pierwszym w Polsce programem zapobiegania umieralności z tej przyczyny w ramach tzw. profilaktyki wtórnej. Program ma na celu poprawę dostępności do zabiegów inwazyjnej elektrokardiologii dla mieszkańców województwa łódzkiego i zapewnienie przyjęcia do oddziału elektrokardiologii inwazyjnej w ciągu 24 godzin pacjenta po pełnej utracie przytomności w mechanizmie arytmicznym. 23

24 W przypadku chorób stanowiących drugą i trzecią z najczęstszych przyczyn zgonów mieszkańców województwa łódzkiego warto zwrócić uwagę na dwie inwestycje o istotnym wpływie na poprawę diagnostyki i leczenia w zakresie chorób nowotworowych i urazów wielonarządowych. Są to projekty realizowane przez Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi przy współudziale funduszy europejskich: Modernizacja Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. M. Kopernika w Łodzi jako kompleksowa realizacja planu rozwoju Regionalnego Ośrodka Onkologicznego oraz Utworzenie Centrum Urazowego w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. M. Kopernika w Łodzi. Po zakończeniu niniejszych projektów dostępność i jakość opieki onkologicznej oraz bezpieczeństwo pacjentów, którzy doznali urazów wielonarządowych powinny ulec znacznej poprawie. Poza kwestiami wymienionymi wyżej, zwrócono w Strategii uwagę na znaczne ograniczenia w finansowaniu świadczeń stomatologicznych przez system ubezpieczenia zdrowotnego oraz likwidację szkolnych gabinetów stomatologicznych, co wpłynęło niekorzystnie na stan zdrowia jamy ustnej całej populacji mieszkańców województwa łódzkiego. Jako możliwe działania w zakresie poprawy tej sytuacji zaproponowano: podejmowanie przez samorządy lokalne inicjatyw zmierzających do zorganizowania dostępu do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki stomatologicznej dzieci i młodzieży oraz emerytów i rencistów o najniższych dochodach oraz intensyfikowanie działań z zakresu profilaktyki stomatologicznej, głównie w środowisku dzieci i młodzieży. W latach jednostki samorządu terytorialnego podejmowały liczne inicjatywy wpisujące się w powyżej wskazany cel. Więcej informacji na temat działań samorządów terytorialnych można znaleźć w rozdziale Cel szczegółowy IV Promocja zdrowia i zapobieganie chorobom oraz w części II Monitoringu - Diagnoza stanu zdrowia mieszkańców województwa łódzkiego, w rozdziale poświęconym zapobieganiu chorobom. Zadanie II.3 Podwojenie liczby miejsc w placówkach opieki długoterminowej W województwie łódzkim sukcesywnie wzrasta liczba ludności w wieku poprodukcyjnym (mężczyźni powyżej wieku 65 lat oraz kobiety powyżej wieku 60 lat). W 2012 roku liczba mieszkańców w tej grupie wiekowej wynosiła 504,6 tys., o 52,6 tys. więcej niż w 2006 roku. Jednocześnie, województwo łódzkie charakteryzowało się najwyższym odsetkiem osób w wieku poprodukcyjnym w Polsce (20,0%; przy średniej dla Polski 17,8%). 24

25 Według danych prognostycznych Głównego Urzędu Statystycznego dla regionu łódzkiego, osoby w wieku poprodukcyjnym w 2035 roku będą stanowić aż 28,8% ogółu mieszkańców. Według założeń przyjętych w Programie Wojewódzkim Strategii Polityki Zdrowotnej Województwa Łódzkiego na lata (Cel szczegółowy II Poprawa dostępu do usług medycznych, Zadanie II.3 Podwojenie liczby miejsc w placówkach opieki długoterminowej) liczba łóżek opieki długoterminowej powinna do 2013 roku wynieść Na koniec 2012 roku w województwie było łóżek opieki długoterminowej (76 w oddziałach opieki paliatywnej, w Zakładach Opiekuńczo-Leczniczych i Pielęgnacyjno-Opiekuńczych i 9 w jedynym w województwie, oddziale opieki hospicyjnej). Wynika stąd, iż cel nie został jeszcze w pełni zrealizowany, a żeby go osiągnąć powinno się utworzyć jeszcze około 1.1 tys. łóżek. W stosunku do roku 2006, w którym funkcjonowało łóżka, liczba ich wzrosła o 238. Zgodnie ze Strategią Polityki Zdrowotnej, mając na uwadze wskaźniki Światowej Organizacji Zdrowia i przyjęty w 1998 roku przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej Program rozwoju opieki paliatywnej i hospicyjnej, w Polsce tylko w stacjonarnej opiece paliatywnej na ludności należy zapewnić 5 łóżek (1 łóżko na mieszkańców). W województwie łódzkim powinno zatem funkcjonować 130 łóżek o tym profilu. W 2012 roku w stacjonarnej opiece paliatywnej było 85 łóżek. Kształtowanie się liczby łóżek opieki długoterminowej na przestrzeni lat prezentuje Wykres Nr 12. Świadczenia opieki długoterminowej poza trybem stacjonarnym udzielane są również w warunkach ambulatoryjnych i domowych. Informacje na temat liczby świadczeniodawców realizujących świadczenia w zakresie: pielęgniarskiej opieki długoterminowej, zespołu długoterminowej opieki domowej dla pacjentów wentylowanych mechanicznie oraz świadczeń w hospicjum domowym, w rozpatrywanym okresie przedstawia Wykres Nr 13 25

26 Wykres Nr 12 Liczba łóżek opieki długoterminowej w województwie łódzkim w latach (według danych WCZP w Łodzi) *Zgodnie z Zarządzeniem Prezesa NFZ z 23 października 2008 roku świadczenia w oddziałach dla przewlekle chorych były finansowane do końca grudnia 2009 roku. Od 1 stycznia 2010 roku w ramach świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych NFZ finansuje wyłącznie zakłady opiekuńczo-lecznicze i pielęgnacyjno-opiekuńcze. Wykres Nr 13 Liczba świadczeniodawców, którzy posiadali kontrakt w pozostałych (poza hospitalizacją) zakresach opieki długoterminowej w latach (według danych ŁOW NFZ) 26

27 Dalszy rozwój opieki długoterminowej w regionie uzależniony jest w dużej mierze od ustalanych przez NFZ warunków kontraktowania i wyceny świadczeń w tym zakresie. Od 2008 roku nastąpiło kilka zmian w zasadach kontraktowania świadczeń w rodzaju opieka długoterminowa, m.in. wyodrębniono 2 rodzaje świadczeń: - pielęgnacyjne i opiekuńcze przeznaczone dla osób obłożnie i przewlekle chorych niewymagających hospitalizacji, u których występują istotne deficyty w samoopiece i którzy wymagają całodobowej, profesjonalnej, intensywnej opieki i pielęgnacji oraz kontynuacji leczenia. Do stacjonarnych zakładów długoterminowej opieki zdrowotnej nie mogą być przyjmowane osoby kwalifikujące się do domów pomocy społecznej lub u których podstawowym wskazaniem do objęcia opieką jest trudna sytuacja socjalna albo zaawansowana choroba nowotworowa. Świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze realizowane są w warunkach stacjonarnych: zakładach pielęgnacyjno opiekuńczych, zakładach opiekuńczo leczniczych i oddziałach dla przewlekle chorych (przy czym w tych ostatnich tylko do końca 2009 roku) oraz w warunkach domowych: zespołach długoterminowej opieki domowej i w ramach pielęgniarskiej opieki długoterminowej, - opieka paliatywno hospicyjna przeznaczona dla pacjentów chorujących na nieuleczalne, niepoddające się leczeniu przyczynowemu, postępujące choroby. Opieka ta sprawowana jest zazwyczaj u kresu życia lub w fazie znacznego zaawansowania choroby i ma na celu zapobieganie i uśmierzanie bólu i innych objawów somatycznych, łagodzenie cierpień psychicznych, duchowych i socjalnych. Świadczenia opieki paliatywno hospicyjnej obejmują również wspomaganie rodziny chorych w czasie trwania choroby jak i w okresie osierocenia, po śmierci chorego. Świadczenia w opiece paliatywno hospicyjnej udzielane są w warunkach stacjonarnych: oddział medycyny paliatywnej oraz hospicjum stacjonarne, domowych: hospicjum domowe oraz ambulatoryjnych: poradnia medycyny paliatywnej (opieka sprawowana jest wobec chorych, którzy mogą przybyć do poradni lub ze względu na ograniczoną możliwość poruszania się, ale stabilny stan ogólny, wymagają wizyt domowych). Z każdym rokiem, średnia cena produktu w zakładzie opiekuńczo leczniczym wzrastała nieznacznie, natomiast w oddziałach dla przewlekle chorych całkowicie zaprzestano finansowania świadczeń w 2010 roku. Szczegółowe informacje na ten temat przedstawia Wykres nr

28 Wykres Nr 14 Poziom finansowania opieki długoterminowej w latach (według danych ŁOW NFZ) *Zgodnie z Zarządzeniem Prezesa NFZ z 11 grudnia 2009 roku zniesiono świadczenia w oddziałach dla przewlekle chorych. Zadanie II.4 Zwiększenie bazy lecznictwa psychiatrycznego W zadaniu II.4 Programu Wojewódzkiego Strategii Polityki Zdrowotnej Województwa Łódzkiego na lata przedstawione zostały kierunki działań, mające na celu zwiększenie bazy lecznictwa psychiatrycznego na terenie województwa łódzkiego. Kierunki te opracowano w oparciu o projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie docelowej sieci zakładów psychiatrycznej opieki zdrowotnej z 2005 roku, który jednak nigdy nie wszedł w życie; odnoszenie się do wskaźników dostępności, o których była mowa w w/w projekcie rozporządzenia nie znajduje więc uzasadnienia. W dniu 18 lutego 2011 r. weszło w życie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 roku w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, nakładające m.in. na samorządy województw nowe zadania (w tym obowiązek opracowania regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego w terminie do grudnia 2011 roku). Rozporządzenie jest aktem wykonawczym do ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego. Zgodnie z jej zapisami prowadzenie działań określonych w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego należy do zadań własnych samorządów województw. 28

29 W dniu 28 listopada 2011 roku Uchwałą Zarządu Województwa Łódzkiego nr 2061/11 przyjęto do realizacji Regionalny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Województwa Łódzkiego na lata , który powstał w Departamencie Polityki Zdrowotnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego i posiada pozytywną opinię Wojewódzkiego Zespołu koordynującego realizację Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Regionalny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Województwa Łódzkiego na lata jest dokumentem o charakterze strategicznym. Wskazuje on pożądane kierunki działań i priorytetowe zadania, które należałoby podjąć w kolejnych latach na terenie województwa łódzkiego w celu zapewnienia jego mieszkańcom szeroko rozumianego zdrowia psychicznego. Dokument ten nie jest programem realizowanym wyłącznie przez Samorząd Województwa, ale programem dla województwa łódzkiego, realizowanym przez wiele różnych podmiotów. Program oparty jest na 2 celach głównych, zbieżnych z celami Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Cel główny 1.: Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym, Cel główny 2.: Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym). Cel główny 1. Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym Cel szczegółowy 1.1. Realizacja Regionalnego Programu promocji zdrowia psychicznego Priorytet 1. Zapobieganie najczęstszym problemom i zaburzeniom psychicznym wśród dzieci i młodzieży poprzez realizację programów profilaktycznych oraz akcji informacyjno - edukacyjnych Zadanie 1.1. Organizacja programów zdrowotnych dotyczących problemów psychicznych, które stanowią w populacji rozwojowej regionu znaczący problem Zadanie 1.2. Opracowanie materiałów zawierających elementy promocji zdrowia psychicznego oraz interwencji profilaktycznych skierowanych do dzieci i młodzieży Zadanie 1.3. Realizacja programów profilaktycznych o charakterze informacyjno-edukacyjnym w placówkach oświatowych Priorytet 2. Promocja zdrowia psychicznego wśród osób starszych Zadanie 2.1. Realizacja programów zdrowotnych dotyczących wczesnego wykrywania otępień i innych zaburzeń funkcji poznawczych Zadanie 2.2. Realizacja innych działań promujących zdrowie psychiczne w populacji osób starszych 29

30 Priorytet 3. Promocja zdrowia psychicznego w miejscu pracy Zadanie 3.1. Rozwiązywanie problemów związanych ze stresem w miejscu pracy Zadanie 3.2. Inicjowanie i realizacja szkoleń rozwijających pozostałe umiejętności osobiste pracowników Priorytet 4. Wczesna pomoc psychospołeczna jako element promocji zdrowia psychicznego Zadanie 4.1. Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego dla dorosłych oraz dzieci i młodzieży Zadanie 4.2. Prowadzenie działań (np. kampanie informacyjne, publikacja przewodników) informujących o dostępnej w województwie pomocy dla ofiar przemocy, katastrof i klęsk żywiołowych Cel szczegółowy 1.2. Realizacja Programu informacyjno-edukacyjnego sprzyjającego postawom zrozumienia i akceptacji wobec osób z zaburzeniami psychicznymi Priorytet 1. Wszechstronna edukacja mieszkańców województwa Zadanie 1.1. Zwiększenie integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi Zadanie 1.2. Edukacja mieszkańców województwa na temat identyfikowania wczesnych objawów powszechnych zaburzeń i problemów psychicznych u siebie i swoich bliskich Zadanie 1.3. Edukacja mieszkańców województwa na temat możliwości uzyskiwania pomocy specjalistów i dostępnych form tej pomocy w województwie Cel główny 2. Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym Cel szczegółowy 2.1. Realizacja Wojewódzkiego Programu zwiększania dostępności i zmniejszania nierówności w dostępie do różnych form środowiskowej psychiatrycznej opieki zdrowotnej Priorytet 1. Utworzenie w województwie łódzkim sieci Centrów Zdrowia Psychicznego zapewniającej równy dostęp do środowiskowej opieki psychiatrycznej mieszkańcom regionu oraz standaryzacja ich działania Priorytet 2. Poprawa dostępności oraz zmniejszenie nierówności w dostępie do poszczególnych form opieki psychiatrycznej w województwie łódzkim, poprzez dostosowanie posiadanych zasobów lecznictwa psychiatrycznego do zalecanych wskaźników Zadanie 2.1. Dostosowanie bazy lecznictwa dla dorosłych z zaburzeniami psychicznymi Zadanie 2.2. Dostosowanie bazy lecznictwa dla dzieci i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi Zadanie 2.3. Dostosowanie bazy lecznictwa dla uzależnionych od alkoholu i współuzależnionych Zadanie 2.4. Dostosowanie bazy lecznictwa dla uzależnionych od substancji psychoaktywnych 30

31 Cel szczegółowy 2.2. Realizacja Wojewódzkiego Programu poszerzenia, zróżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi w zakresie pomocy: bytowej, mieszkaniowej, stacjonarnej, samopomocy środowiskowej Priorytet 1. Rozwój środowiskowych form wsparcia dziennego dla osób z zaburzeniami psychicznymi Zadanie 1.1. Zwiększenie liczby miejsc i rozwinięcie oferty programowej w ośrodkach wsparcia typu dziennego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, czyli w środowiskowych domach samopomocy i klubach samopomocy Zadanie 1.2. Podejmowanie działań zmierzających do zaspokojenia rzeczywistych potrzeb w zakresie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi w miejscu zamieszkania Zadanie 1.3. Wspieranie organizacji pozarządowych w działaniach na rzecz udzielania wsparcia osobom z zaburzeniami psychicznymi Priorytet 2. Rozwój opieki nad osobami z zaburzeniami psychicznymi w domach pomocy społecznej Zadanie 2.1. Zwiększenie liczby miejsc w domach pomocy społecznej dla osób przewlekle psychicznie chorych oraz niepełnosprawnych intelektualnie, zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci i młodzieży Priorytet 3. Inwestycja w kadry pomocy społecznej Zadanie 3.1. Podnoszenie kwalifikacji oraz szkolenie kadry realizującej zadania z zakresu pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi Cel szczegółowy 2.3. Realizacja Wojewódzkiego Programu rozwoju zróżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi Priorytet 1. Przeciwdziałanie marginalizacji osób chorych psychicznie w obszarze życia zawodowego Zadanie 1.1. Promowanie idei zatrudniania osób chorych psychicznie jako wartościowych pracowników Zadanie 1.2. Rozwój doradztwa zawodowego w instytucjach zajmujących się osobami chorymi psychicznie Priorytet 2. Tworzenie realnych środowisk pracy dla osób chorych psychicznie Zadanie 2.1. Promocja i wspieranie powstawania firm społecznych zatrudniających osoby z zaburzeniami psychicznymi Zadanie 2.2. Promocja i wspieranie powstawania instytucji integracji społecznej Centrów Integracji Społecznej (CIS) i Klubów Integracji Społecznej (KIS) Cel szczegółowy 2.4. Plan stopniowego zmniejszania i przekształcania dużych szpitali psychiatrycznych w placówki wyspecjalizowane, zapewniające profilowane usługi zdrowotne z jednoczesnym przenoszeniem zadań podstawowej psychiatrycznej opieki stacjonarnej do oddziałów szpitali ogólnych 31