Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta"

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 4/2010 Burmistrza Miasta Łańcuta z dnia 21 grudnia 2010 r. Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta /opracował/ /zatwierdził/ Łańcut, 2010

2 Spis treści: Rozdział I WPROWADZENIE Audyt wewnętrzny w Urzędu Miasta Łańcuta oraz jednostkach organizacyjnych Miasta Łańcuta założenia organizacyjne Niezależność i obiektywizm audytu wewnętrznego Ciągły rozwój zawodowy (standard 2200 i 2300 IIA) Program zapewnienia i poprawy jakości - ocena pracy audytu wewnętrznego(standard 1300 IIA):.. 7 a) Ocena wewnętrzna.. 7 b) Ocena zewnętrzna Etyka zawodowa Relacje między audytem wewnętrznym a kadrą kierowniczą Urzędu Miasta Łańcuta oraz jednostek organizacyjnych Miasta Łańcuta Współpraca z instytucjami kontrolnymi oraz audytorami zewnętrznymi...10 Rozdział II METODOLOGIA Analiza potrzeb audytu Identyfikacja systemów kontroli Identyfikacja czynników ryzyka Identyfikacja obszarów ryzyka Analiza ryzyka Metody analizy ryzyka...18 a) metoda matematyczna b) metoda delficka c) metoda mieszana d) mapa ryzyka e) kwestionariusz oceny ryzyka Planowanie w audycie wewnętrznym 22 Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 1/59

3 6.1. Roczny plan audytu Przeprowadzenie audytu wewnętrznego poza planem audytu Strategiczny plan audytu wewnętrznego Zadanie audytowe Upoważnienie do przeprowadzania audytu Wstępny przegląd Program zadania audytowego Narada otwierająca Ocena kontroli zarządczej i jej środowiska Testowanie w audycie wewnętrznym Techniki badania:. 34 1) Rozmowa / wywiad ) Analiza porównawcza ) Procedury analityczne ) Rozpoznawcze badanie próbek ) Obserwacja/oględziny ) Badanie dokumentów ) Rekonstrukcja zdarzeń lub obliczeń ) Powtórzenie czynności ) Weryfikacja Techniki próbkowania: 38 a) Metody próbkowania statystycznego b) Metody próbkowania niestatystycznego Ustalenia audytu Narada zamykająca Sprawozdawczość Sprawozdanie z zadania audytowego Przekazywanie sprawozdania z zadania audytowego:.44 a) Procedura postępowania ze sprawozdaniem z audytu wewnętrznego w przypadku realizacji zadania w Urzędzie Miasta Łańcuta Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 2/59

4 b) Procedura postępowania ze sprawozdaniem z audytu wewnętrznego w przypadku realizacji zadania w jednostce organizacyjnej miasta Przegląd zadania audytowego Czynności sprawdzające Czynności doradcze Audyt wewnętrzny zlecony Sprawozdanie z wykonania planu audytu wewnętrznego Dokumentacja audytu wewnętrznego Akta stałe audytu Akta bieżące audytu Cechy dokumentu roboczego Dowody Przechowywanie dokumentacji audytowej Postanowienia końcowe..58 Spis załączników Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 3/59

5 Rozdział I WPROWADZENIE Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta (zwany dalej Podręcznikiem Procedur) stanowi zbiór formalno prawnych wymogów związanych z przeprowadzaniem audytu wewnętrznego w Urzędzie Miasta Łańcuta i jednostkach organizacyjnych miasta oraz opis stosowanej metodyki audytu wewnętrznego. Celem wprowadzenia niniejszych procedur jest zapewnienie właściwej organizacji pracy audytu wewnętrznego oraz jednolitej praktyki prowadzenia i dokumentowania prac audytowych, poprzez wprowadzenie wzorów dokumentów i wskazanie sposobu ich wykorzystania oraz określenie zasad, trybu i terminów ich przekazywania. Niniejszy Podręcznik procedur uwzględnia obowiązujące przepisy prawa regulujące instytucję audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych (tj. przepisy zawarte w ustawie o finansach publicznych oraz przepisy wykonawcze do tej ustawy), a także Międzynarodowe Standardy Profesjonalnej Praktyki Audytu Wewnętrznego IIA, określone przez Ministra Finansów jako Standardy audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych, zwane dalej Standardami. Opracowanie niniejszych procedur oparto również o wytyczne Ministerstwa Finansów zawarte w Podręczniku audytu wewnętrznego w administracji publicznej oraz o dostępną literaturę przedmiotu. Metodyka audytu wewnętrznego zawarta w niniejszym Podręczniku Procedur jest stosowana w realizacji audytu wewnętrznego w Urzędzie Miasta Łańcuta oraz w jednostkach organizacyjnych miasta objętych audytem, jednak w toku wykonywanych prac audytorskich może być wzbogacana o nowe metody służące realizacji założonych celów. Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 4/59

6 1. Audyt wewnętrzny w Urzędzie Miasta Łańcuta oraz w jednostkach organizacyjnych miasta założenia organizacyjne Audyt wewnętrzny w Urzędzie Miasta Łańcuta zwany dalej Urzędem i jednostkach organizacyjnych miasta, przeprowadzany jest jednoosobowo przez audytora wewnętrznego (zwanego dalej audytorem) zatrudnionego w Urzędzie bądź usługodawcę nie zatrudnionego w Urzędzie, prowadzącego audyt wewnętrzny na podstawie art. 279 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2009 nr 157, poz. 1240). Zgodnie z art. 276 ustawy o finansach publicznych, w związku art. 33 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym, zadania przypisane kierownikowi jednostki związane z audytem wewnętrznym w jednostkach samorządu terytorialnego wykonuje odpowiednio: wójt, burmistrz, prezydent miasta, przewodniczący zarządu jednostki samorządu terytorialnego. W związku z powyższym audytor wewnętrzny podlega bezpośrednio Burmistrzowi Miasta Łańcuta, który zapewnia organizacyjną niezależność audytu wewnętrznego, w ramach Urzędu. Organizację i zasady funkcjonowania audytu wewnętrznego w Urzędzie, określa Regulamin Organizacyjny Urzędu Miasta Łańcuta, Karta audytu wewnętrznego dla Urzędu Miasta Łańcuta oraz niniejszy Podręcznik. 2. Niezależność i obiektywizm audytu wewnętrznego Zgodnie z obowiązującymi Standardami, audyt wewnętrzny musi być niezależny, a audytor wewnętrzny obiektywny. Niezależność to brak okoliczności, które zagrażają bezstronnemu wykonywaniu obowiązków przez audytora. W celu osiągnięcia poziomu niezależności niezbędnego do skutecznego wykonywania obowiązków audytu wewnętrznego, audytor w Urzędzie ma bezpośredni i nieograniczony dostęp do kierownictwa wyższego szczebla. Natomiast obiektywizm to bezstronna postawa intelektualna, pozwalająca audytorowi na przeprowadzanie zadań, unikając jakichkolwiek odstępstw co do ich jakości. Obiektywizm wymaga, by audytor nie podporządkowywał swoich osądów w sprawach audytu opiniom innych osób. Problemy dotyczące niezależności i obiektywizmu muszą być rozpatrywane i rozwiązywane na szczeblu audytora, zadania, działalności audytu wewnętrznego i jego Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 5/59

7 pozycji w strukturze organizacji. W związku z powyższym w Urzędzie Miasta Łańcuta zapewnia się by: audytor podlegał bezpośrednio Burmistrzowi Miasta Łańcuta, który zapewnia organizacyjną odrębność wykonywanych przez niego zadań określonych w przepisach prawnych dotyczących sfery finansów publicznych (niezależność organizacyjna). audytowi nie przypisywane było wykonywanie żadnych zadań operacyjnych. Audytor nie może wykonywać czynności niezwiązanych z przeprowadzaniem audytu, w szczególności nie może być odpowiedzialny za prace koncepcyjne, związane z tworzeniem nowych procedur i systemów oraz za czynności mające na celu ich wdrożenie (niezależność funkcjonalna). audytor posiadał pełną niezależność operacyjną. Próby narzucenia audytorowi obszarów audytu, wpływania na sposób wykonywania pracy i przekazywania wyników stanowią naruszenie niezależności operacyjnej. audytor posiadał nieograniczony dostęp do wszelkich źródeł informacji w tym, elektronicznych baz danych, dokumentów z zachowaniem przepisów o ochronie informacji niejawnych oraz wszystkich pracowników. zabezpieczone zostały środki i zasoby rzeczowe niezbędne do prawidłowego funkcjonowania audytu wewnętrznego (m.in. na realizację rozwoju zawodowego, w tym uczestnictwo w szkoleniach, zakup literatury fachowej); (niezależność finansowa). 3. Ciągły rozwój zawodowy (standard i 2300 IIA) Audytor zobowiązany jest do poszerzania swojej wiedzy, umiejętności i innych kompetencji poprzez ciągły rozwój zawodowy. Z uwagi na szeroki zakres audytu wewnętrznego ustawiczne doskonalenie zawodowe, stanowi istotny element pracy audytora wewnętrznego. Audytor przeprowadza analizę potrzeb szkoleniowych i jej wyniki przekazuje do Wydziału Organizacyjnego, na etapie planowania rocznego (przygotowywania projektu uchwały budżetowej na rok następny). Ponadto audytor dokonuje bieżącej analizy ofert szkoleniowych napływających do Urzędu. Z uwagi na specyfikę pracy, obejmującą szeroki zakres działalności jednostek, audytor może wnioskować o skierowanie na szkolenie, którego Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 6/59

8 tematyka nie mieści się we wcześniej planowanych. Audytor występuje z wnioskiem o skierowanie na szkolenie, zgodnie z właściwą procedurą funkcjonującą w Urzędzie. 4. Program zapewnienia i poprawy jakości - ocena pracy audytu wewnętrznego (standard 1300 IIA). Audytor wewnętrzny zobowiązany jest do opracowania i realizacji programu zapewnienia i poprawy jakości, obejmujący wszystkie aspekty działalności audytu wewnętrznego. Celem ww. programu jest umożliwienie dokonania oceny, czy działalność audytu wewnętrznego jest zgodna z Definicją audytu wewnętrznego i ze Standardami oraz czy audytor wewnętrzny stosuje Kodeks etyki. Program służy także do oceny wydajności i skuteczności audytu wewnętrznego oraz do identyfikacji możliwości poprawy. Program zapewnienia i poprawy jakości musi uwzględniać zarówno oceny wewnętrzne, jak i zewnętrzne. a) Ocena wewnętrzna Ocena wewnętrzna audytu wewnętrznego w Urzędzie Miasta Łańcuta obejmuje: bieżący monitoring działalności audytu wewnętrznego, który jest integralną częścią codziennych zadań dotyczących zasad i praktyki audytu wewnętrznego. okresowe przeglądy przeprowadzane drogą samooceny. Samoocenie podlega zgodność funkcjonowania audytu wewnętrznego w Urzędzie i jednostkach organizacyjnych miasta z wymaganiami stawianymi przez regulacje prawne. Kryteria samooceny mogą ulegać zmianie wraz z ewaluacją audytu wewnętrznego. Samoocena stanowi narzędzie pomocne przy identyfikacji obszarów działalności wymagających dokonania zmian i ulepszeń w zakresie oceny zgodności z Definicją audytu wewnętrznego, Standardami i Kodeksem etyki. Okresowa samoocena audytu wewnętrznego w Urzędzie Miasta Łańcuta przeprowadzana jest raz w roku, przy okazji sporządzania sprawozdania z wykonania planu audytu wewnętrznego. Samoocenie podlegają m.in. takie zagadnienia jak: 1) podstawy funkcjonowania audytu wewnętrznego w Urzędzie Miasta Łańcuta oraz jednostkach organizacyjnych miasta; 2) organizacja komórki audytu wewnętrznego; Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 7/59

9 3) realizacja audytu wewnętrznego i inne. Okresowe oceny mogą dotyczyć również możliwości wykonywania przeglądów jakości i efektywności przeprowadzanych zadań audytowych, których audytor dokonuje po przedstawieniu Burmistrzowi Miasta Łańcuta sprawozdania z przeprowadzenia audytu. Polegają one na sformułowaniu ewentualnych możliwości ulepszenia prowadzanych w przyszłości zadań, zwróceniu uwagi na wynikłe problemy, które mogą być przedmiotem osobnego badania, jak również zasugerowania konieczności przeprowadzenia monitoringu realizacji zaleceń. Narzędziem pomocniczym do przeprowadzenia oceny wewnętrznej może być lista weryfikacyjna oceny jakości wykonania zadania (stanowiąca załącznik nr 1 do Podręcznika Procedur) oraz ankieta poaudytowa (stanowiąca załącznik nr 2 do Podręcznika Procedur). Samoocenie poddawane może być również prowadzenie akt audytu wewnętrznego (bieżących i stałych), o których mowa w rozdziale nr 9 niniejszego Podręcznika Procedur (Dokumentacja audytu wewnętrznego). b) Ocena zewnętrzna Ocena zewnętrzna musi być przeprowadzane co najmniej raz na 5 lat przez wykwalifikowaną, niezależną osobę lub zespół spoza organizacji. Audytor wewnętrzny winien omówić z Burmistrzem Miasta Łańcuta: potrzebę częstszych ocen zewnętrznych; kwalifikacje i niezależność osoby lub zespołu oceniającego, w tym wszelkie potencjalne obszary konfliktu interesów. Użycie formuły zgodny z Międzynarodowymi standardami praktyki zawodowej audytu wewnętrznego Audytor wewnętrzny może stwierdzić, że audyt wewnętrzny funkcjonuje zgodnie z Międzynarodowymi standardami praktyki zawodowej audytu wewnętrznego tylko wtedy, gdy wyniki programu zapewnienia i poprawy jakości potwierdzają ten stan. W sytuacji, gdy wystąpiła niezgodność z Definicją audytu wewnętrznego, Kodeksem etyki lub Standardami, Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 8/59

10 która ma wpływ na ogólny zakres działalności audytu wewnętrznego, audytor wewnętrzny musi ujawnić tę niezgodność i jej skutki Burmistrzowi Miasta Łańcuta. 5. Etyka zawodowa Audytor wewnętrzny zobowiązany jest do wykonywania swych obowiązków zgodnie z zasadami praktyki audytu wewnętrznego oraz regułami postępowania, stanowiącymi normy etyki zawodowej. Audytor wewnętrzny winien przestrzegać zasad: uczciwości; obiektywizmu; profesjonalizmu; rzetelności; bezstronności (unikania konfliktu interesów). Audytor wewnętrzny musi postępować w sposób zgodny z Kodeksem etyki audytora wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych wprowadzonym Komunikatem nr 16/2006r. Ministra Finansów z dnia 18 lipca 2006r. 6. Relacje między audytem wewnętrznym a kadrą kierowniczą Urzędu Miasta Łańcuta oraz jednostek organizacyjnych miasta Audytor wewnętrzny nie jest odpowiedzialny za procesy i działania podlegające audytowi wewnętrznemu i nie nadzoruje ich. Nie uczestniczy również w procesie zarządzania, ale poprzez systematyczną ocenę kontroli zarządczej oraz realizację czynności doradczych, wspiera kadrę kierowniczą Urzędu i jednostek organizacyjnych miasta w realizacji celów i zadań. Audyt wewnętrzny pomaga jednostkom w osiąganiu ich celów poprzez systematyczne i zdyscyplinowane podejście do oceny i doskonalenia skuteczności procesów zarządzania ryzykiem, kontroli i governance 1. 1 Por. Glosariusza do Międzynarodowych Standardów Profesjonalnej Praktyki Audytu Wewnętrznego IIA. Governance (ang.) kombinacja procesów oraz struktur wprowadzonych przez organ zarządzający organizacją dla informowania, kierowania, zarządzania oraz monitorowania organizacji, kierujących do osiągnięcia jej celów W języku polskim termin governance jest utożsamiany z pojęciem ład organizacyjny. Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 9/59

11 7. Współpraca z instytucjami kontrolnymi oraz audytorami zewnętrznymi Poszczególne rodzaje działalności Urzędu Miasta Łańcuta i jednostek organizacyjnych miasta podlegają kontroli, sprawowanej przez różnorodne instytucje kontrolujące takie jak np.: Najwyższa Izba Kontroli, jednostki Wojewody, Regionalna Izba Obrachunkowa, UKS itp. Relacje pomiędzy kontrolerami i audytorami zewnętrznymi, nie posiadające uregulowania w odrębnych aktach prawnych, umowach międzynarodowych lub cywilnych wymagają porozumienia między Audytorem wewnętrznym Urzędu, Burmistrzem Miasta Łańcuta i kontrolerami zewnętrznymi. W ramach ww. porozumienia winno się ustalić zasady współpracy, porozumiewania się oraz korzystania z wyników swojej pracy. Rozdział II METODOLOGIA 1. Analiza potrzeb audytu. Planowanie audytu wewnętrznego poprzedza analiza potrzeb audytu wewnętrznego w jednostce. W jej ramach identyfikowane są wszystkie obszary ryzyka i wyodrębniane są w ich zakresie zadania audytowe. Na tym etapie najważniejsze jest zebranie kompletnych i wiarygodnych informacji o jednostce w celu wyodrębnienia poszczególnych obszarów działania oraz procesów w niej zachodzących. Obszar działania - to jednorodny fragment działalności jednostki, dający się wyodrębnić ze względu na przedmiot, zaangażowane komórki organizacyjnej oraz rezultat tej działalności. W ramach obszarów wyodrębnia się procesy. Procesem - jest pewien uporządkowany logicznie ciąg czynności, działań, decyzji i uzgodnień, których efektem jest powstanie wartości dodanej, w postaci dającej się określić zmiany w środowisku zewnętrznym, jako efekt pracy jednej lub kilku komórek organizacyjnych Urzędu oraz jednostek organizacyjnych miasta. W procesie może brać udział więcej niż jedna komórka organizacyjna. Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 10/59

12 Na tym etapie pracy audytora wewnętrznego przydatnym narzędziem może być analiza SWOT. Wyszczególnienie słabych i mocnych stron jednostki ułatwia prawidłowe oszacowanie ryzyka związanego z prowadzoną przez nią działalnością. 2. Identyfikacja systemów kontroli Niezwykle istotnym jest zidentyfikowanie zaprojektowanych systemów kontroli, ponieważ to właśnie oceny ich adekwatności, skuteczności i efektywności ma dokonywać audyt wewnętrzny. Kontrole ustanawia się m.in. tam, gdzie istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka, wpływającego niekorzystnie na działalność jednostki. Pod pojęciem ryzyka rozumie się prawdopodobieństwo wystąpienia dowolnego zdarzenia, działania lub zaniechania, którego skutkiem może być szkoda w majątku lub wizerunku jednostki lub które może przeszkodzić w osiągnięciu wyznaczonych celów. Systemy kontroli służą jego zmniejszeniu bądź wykluczeniu. W trakcie analizy systemów kontroli szczególną uwagę należy zwrócić na: dokonywanie kontroli merytorycznej dokumentów; dokonywanie formalnej kontroli dokumentów; dokonywanie rachunkowej kontroli dokumentów; autoryzację (akceptację) dokumentów; ograniczanie bezpośredniego dostępu do dokumentów i systemów informatycznych (komputerowych); dokonywanie analiz porównawczych dokumentacji planistycznej z rzeczywistymi wynikami ich realizacji zawartymi w sprawozdaniach, i in. Ze względu na miejsce stosowania można wyróżnić kontrolę: a) prewencyjną zapobiegającą powstawaniu nieprawidłowości (np. podział obowiązków, autoryzacja); b) detekcyjną tzw. wykrywającą, polegającą na wykrywaniu zdarzeń znacznie odbiegających od przyjętych kryteriów; jest stosowana, po zakończeniu procesu, gdyż dotyczy zdarzeń, które już zaistniały. Warunkiem jej stosowania jest akceptowanie Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 11/59

13 straty, ponieważ poprzez korektę nieprawidłowości można zapobiec powstawaniu strat w przyszłości (np. inwentaryzacja zapasów, inwentaryzacja gotówki w kasie); c) korekcyjną polegającą na dokonywaniu korekt nieprawidłowości występujących w systemach (np. kara dyscyplinarna nałożona na pracownika nie przestrzegającego obowiązujących procedur); d) zarządczą sprawowaną przez kierownictwo, zawierającą wszystkie powyższe rodzaje kontroli. Swoim zainteresowaniem obejmuje całość jednostki. Ma zapewnić osiągnięcie wyznaczonych celów jednostki np. poprzez realizację i kontrolę efektywności wdrożenia strategii rozwoju miasta, organizację szkoleń, stosowanie systemów motywacyjnych, okresowe przeglądy działalności jednostki dokonywane przez kierownictwo. Wymienione powyżej rodzaje kontroli stanowią tzw. kontrole zasadnicze. Oprócz nich wyróżnić można tzw. kontrole uzupełniające stosowane dodatkowo w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia nieprawidłowości. Ustanawianie procedur kontrolnych następuje w wyniku konieczności nadzorowania działalności w ramach różnorodnych wymiarów organizacji i zarządzania nią. Audytor wewnętrzny może dokonać ich następującej klasyfikacji: a) kontrola wynikająca ze struktury organizacyjnej, uwzględniająca zdefiniowane i jasno przypisane odpowiedzialności oraz podział obowiązków; b) kontrola zarządcza, sprawowana przez Burmistrza Miasta Łańcuta oraz Radę Miasta Łańcuta (odpowiednie komisje); c) kontrola autoryzacji sprowadzająca się do weryfikacji zatwierdzania transakcji na poszczególnych etapach realizacji oraz jakości załączanej dokumentacji; d) kontrola dostępu do przedmiotów (fizyczne zabezpieczenia) i systemów (logiczne kontrole dostępu); e) kontrola procesów zakupu, wdrożenia, dostarczenia oraz serwisowania systemów i usług informatycznych, a także kontrole służące zarządzaniu i monitorowaniu systemów informatycznych; f) kontrola wykonywana w toku realizacji transakcji, mająca na celu weryfikację kompletności i prawidłowego przebiegu operacji (w tym poprawności dokonywania kolejnych kontroli dokumentów). Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 12/59

14 3. Identyfikacja czynników ryzyka Wstępne zapoznanie się z działalnością jednostek, polegające na pozyskaniu informacji od pracowników, analizie zmian i aktualizacji informacji w tym zakresie, pozwala audytorowi wewnętrznemu na zidentyfikowanie czynników, które mogą spowodować wystąpienie ryzyka powstawania zakłóceń i nieprawidłowości. Źródłem czynników ryzyka może być zarówno jednostka, jak i otoczenie zewnętrzne. Najczęściej spotykanymi czynnikami ryzyka są: słabe kontrole ustanowione w procesach lub ich brak; nieprawidłowe ewidencjonowanie danych księgowych, fałszowanie sprawozdań finansowych, możliwość zaistnienia strat finansowych; możliwość ujawnienia informacji prawnie chronionych; niedostatecznie wysoki poziom świadomości pracowników jednostki odnośnie funkcji występowania kontroli w procesach w niej zachodzących; znaczne prawdopodobieństwo podejmowania błędnych decyzji, spowodowanych wykorzystaniem niepełnych, błędnych, nierzetelnych, nieterminowych informacji; nieefektywne wykorzystanie posiadanych środków; nabywanie środków niezgodnie z przepisami prawa i inne. Przeprowadzając identyfikację czynników ryzyka audytor uwzględnia zakres odpowiedzialności kierownika jednostki za funkcjonowanie kontroli zarządczej oraz bierze pod uwagę w szczególności: a) częstość dokonywania zmian w przepisach prawnych zewnętrznie i wewnętrznie obowiązujących; b) wielkość prowadzonych inwestycji; c) cele i zadania jednostek; d) wewnętrzne i zewnętrzne czynniki ryzyka mające wpływ na realizację celów i zadań jednostek; e) uwagi pracowników jednostki (w tym: kierownika jednostki); f) adekwatność, efektywność i skuteczność systemu kontroli zarządczej; g) system kontroli zarządczej w jednostkach; Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 13/59

15 h) wyniki przeprowadzonych kontroli (zewnętrznych i wewnętrznych) i audytów, a także upływ czasu od poprzednich kontroli i audytów; i) wytyczne w zakresie kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych. 4. Identyfikacja obszarów ryzyka Identyfikacja obszaru ryzyka ma na celu wskazanie procesów, zjawisk lub problemów wymagających objęcia ich audytem. W pierwszej kolejności audytowane są systemy funkcjonalne jednostki, więc na tym etapie niezbędnym jest wyodrębnienie systemów obejmujących podstawowe funkcje audytowanej jednostki. Typowymi przykładami takich systemów są: systemy informatyczne i monitorowania, które obejmują wszystkie ogniwa organizacyjne danej jednostki sektora finansów publicznych, systemy operacyjne, czyli wszystkie funkcje, które realizuje audytowana jednostka, systemy usługowe, czyli systemy administracyjne obejmujące znaczną część każdej jednostki, tj: zarządzanie kadrami, finanse i księgowość, obsługa techniczna i organizacyjna, systemy nadzoru i zapewnienia jakości, w tym system kontroli wewnętrznej. Inną metodą służącą do wyodrębnienia obszarów ryzyka jest metoda hierarchiczna, która polega na przyporządkowaniu obszarów ryzyka do komórek organizacyjnych przypisanych w regulaminie Urzędu Miasta Łańcuta. Kolejną metodą wydzielenia obszarów audytu wewnętrznego w jednostce jest związanie ich z celami postawionymi przez jednostką. Audytor, znając te cele, koncentruje się na sporządzeniu listy systemów powiązanych ze wskaźnikami potwierdzającymi ich osiągnięcie. Należy jednak zaznaczyć, iż nie ma uniwersalnej metody wyodrębnienia obszarów ryzyka ani nie istnieje uniwersalny zestaw takich obszarów. Każdorazowe rozpoznanie tych obszarów w jednostce zależy od wiedzy i sposobu działania audytora. Jednakże, zbierając informacje niezbędne przy identyfikacji obszarów ryzyka, audytor wewnętrzny powinien zwrócić szczególną uwagę na newralgiczne punkty dotyczące działalności jednostki, takie jak: cele i zadania jednostki, w tym działania, które mogą wpływać na opinię publiczną, przepisy prawne dotyczące działania jednostki, Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 14/59

16 liczbę i kwalifikację pracowników jednostki, uwagi pracowników jednostki, warunki pracy w jednostce, postawy etyczne pracowników, ich nastawienie i motywację do realizacji zadań jednostki, zmiany zakresu rzeczowego lub terytorialnego działania jednostki, zmiany sposobu działalności, zmiany personelu, struktury organizacyjnej systemu informatycznego, specyficzne ryzyka związane ze sprawami, którymi zajmuje się wybrany wydział, itp. jakość i bezpieczeństwo używanych systemów informatycznych, jakość kierowania daną komórką doświadczenie i kwalifikacje ich pracowników, delegowanie kompetencji, wyniki wcześniej przeprowadzonych audytów i kontroli, upływ czasu od poprzedniego audytu lub kontroli, akceptacja ustaleń poprzedniego audytu lub kontroli w danej komórce czy jednostce, w tym podjęcie działań naprawczych, liczbę i rodzaj dokonywanych operacji finansowych, wielkość majątku, którym dysponuje jednostka, sytuację finansową jednostki, dysponowanie środkami pochodzącymi ze źródeł zagranicznych, sprawozdania finansowe oraz sprawozdania z wykonania budżetu. Ostatecznie, na podstawie występujących czynników ryzyka, audytor wewnętrzny tworzy listę zidentyfikowanych obszarów ryzyka, w ramach bardziej ogólnych obszarów audytu, które odpowiadają systemom wyodrębnionym w ramach działalności jednostek. Przykładowymi obszarami ryzyka dla Urzędu Miasta Łańcuta i jednostek organizacyjnych miasta są: 1. Inwestycje, 2. Zamówienia publiczne 3. Organizacja i prowadzenie rachunkowości budżetowej. 4. Przygotowanie i zmiana uchwały budżetowej. 5. Podatki i opłaty. Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 15/59

17 6. Pozyskiwanie i wykorzystywanie środków pomocowych. 7. Gospodarka komunalna, ochrona środowiska i zagospodarowanie przestrzenne. 8. Zarządzanie mieniem komunalnym. 9. Działania dot. gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego. 10. Gospodarowanie lokalami mieszkalnymi i użytkowymi. 11. Realizacja zadań z zakresu administracji rządowej. 12. Bezpieczeństwo i utrzymanie porządku publicznego. 13. Edukacja publiczna i sport. 14. Kultura i ochrona zabytków. 15. Opieka społeczna i ochrona zdrowia. 16. Polityka informacyjna i promocja miasta. 17. Usługi administracyjne. 18. Organizacja urzędu miasta. 19. Kontrola zarządcza. Przedstawione powyżej punkty nie stanowią katalogu zamkniętego obszarów ryzyka. W zależności od potrzeb może on ulec zmianie bądź rozszerzeniu. 5. Analiza ryzyka Przedstawione powyżej obszary ryzyka, stanowią procesy, zjawiska lub problemy wymagające przeprowadzenia audytu. Poszczególne obszary ryzyka mogą stanowić część obszaru audytu, którym jest każdy obszar działania jednostki. Analiza ryzyka stanowi ocenę podatności procesów lub obszarów na czynniki ryzyka. Podstawowymi pojęciami dotyczącymi analizy ryzyka są: Pojęcie Ryzyko Opis to prawdopodobieństwo wystąpienia dowolnego zdarzenia, działania lub zaniechania, którego skutkiem może być szkoda w majątku lub wizerunku jednostki lub które może przeszkodzić w osiągnięciu wyznaczonych celów. Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 16/59

18 Czynniki ryzyka Rodzaj ryzyk Waga ryzyka (istotność) Obszar ryzyka Ryzyko audytu (RA) Ryzyko kontroli (RK) Ryzyko wrodzone (nieodłączne) - (RW) Ryzyko detekcji (RD) - (przeoczenia) Zdarzenie, działanie lub zaniechanie działania, które sprzyjają wystąpieniu ryzyka. Czynnikom tym należy przyporządkować określone wagi. Czynniki ryzyka pogrupowane w ograniczoną liczbę kategorii. Wpływ danego czynnika ryzyka na badany system wyrażony poprzez przypisanie temu czynnikowi relatywnej wagi, czyli wyrażenie względnego znaczenia danego zjawiska w kontekście jednostki jako całości. Przypisana waga najczęściej jest mniejsza od jedności. Suma wag zawsze wynosi jeden. Jest sprawą profesjonalnego osądu i obejmuje rozważenie wywieranego na organizację jako całość wpływu błędów, zaniedbań, nieprawidłowości lub niedozwolonych czynów, czy działań, które mogą mieć miejsce jako rezultat słabości kontroli w ramach audytowanego obszaru. Podczas oceny wagi audytor przeprowadzający audyt powinien rozważyć, całkowity poziom błędów możliwy do zaakceptowania przez kierownictwo i audytora wewnętrznego oraz zdolność do kumulowania się małych błędów i słabości (tworzenia, tzw. Efektu kumulatywnego), będących przez to znacznymi. Procesy, zjawiska lub problemy objęte audytem wewnętrznym. Ryzyko sformułowania błędnej opinii przez audytora wewnętrznego wyraża się wzorem: RA = RW x RK x RD Ryzyko wystąpienia sytuacji, w której istniejący system kontroli wewnętrznej nie zapobiegnie lub nie wykryje błędu o znaczącej wadze. Ryzyko wystąpienia błędu o znaczącej wadze przy założeniu, że system kontroli wewnętrznej nie funkcjonuje. Jest to podatność na wystąpienie istotnego błędu, który sam lub w połączeniu z innymi błędami będzie miał istotny wpływ na analizowany obszar, przy braku odpowiednich kontroli wewnętrznych. Ryzyko, że przeprowadzone przez audytora wewnętrznego testy, analityczne procedury nie wykryją błędów, które same lub w połączeniu z innymi błędami będą miały istotny wpływ na analizowany obszar. Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 17/59

19 Analiza ryzyka Oszacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka i jego wpływu na działalność jednostki. Analiza ryzyka obejmuje następujące etapy: 1. Określenie strategicznych i operacyjnych celów jednostki. 2. Ustalenie kategorii, czynników i obszarów ryzyka. 3. Wyznaczenie rodzajów ryzyka w ramach wyodrębnionych obszarów. 4. Ustalenie właścicieli poszczególnych rodzajów ryzyka. 5. Określenie poziomu istotności, która jest miarą konsekwencji w wypadku zmaterializowania się ryzyka. 6. Wyznaczenie ryzyka akceptowalnego przez kierownictwo audytowanej jednostki, polegające na określeniu poziomu ryzyka, które audytowana jednostka jest gotowa podjąć (tzw. apetyt na ryzyko). 7. Zapoznanie się z szacunkowymi lub matematycznymi metodami analizy ryzyka. 8. Wybór metody szacowania ryzyka. 9. Przeprowadzenie analizy ryzyka wybraną metodą. 10. Interpretacja uzyskanych wyników. 11. Monitorowanie ryzyka. 5.1 Metody oceny ryzyka Audytor wewnętrzny posiada swobodę wyboru w zakresie metody analizy ryzyka. Niemniej jednak, zalecane jest, aby wybrana metoda szacowania ryzyka była kontynuowana w kolejnych latach, co umożliwia porównanie i jej coroczną aktualizację. Dokonując analizy ryzyka audytor wewnętrzny może wykorzystać następujące metody: a) metoda matematyczna Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 18/59

20 Metoda ta bazuje na matrycy, uwzględniającej ocenę wyodrębnionych obszarów ryzyka, pod kątem natężenia występowania zagrożeń (kryteriów ryzyka). Dla każdego obszaru ryzyka przypisuje się wagi w ramach określonego kryterium oceny ryzyka (np. istotność, materialność). Suma wag, przypisana poszczególnym kryteriom oceny ryzyka, powinna wynosić 1. Wagi ustala każdorazowo audytor na podstawie profesjonalnego osądu. Kolejnym krokiem jest określenie priorytetu kierownictwa, poprzez przyporządkowanie not poszczególnym obszarom obciążonym wg kierownictwa największym ryzykiem. Wagę not przypisywanych przez kierownictwo formułuje każdorazowo audytor. Obszary ryzyka podlegają również ocenie z uwagi na czas, który upłynął od przeprowadzenia ostatniego audytu w danym obszarze. Uzyskane wyniki wyraża się w postaci procentowej, sprowadzając do wspólnego mianownika, poprzez podzielenie wartości uzyskanej dla poszczególnego obszaru ryzyka przez maksymalną wartość, którą może uzyskać obszar. Stanowi to ostateczną ocenę danego obszaru ryzyka. Szczegółowy opis matematycznej analizy ryzyka zamieszczono w załączniku nr 3 do niniejszego Podręcznika Procedur. b) metoda delficka Metoda ta zwana również ekspercką, bazuje na analizie obszarów ryzyka dokonywanej przez grupę ekspertów, w skład której mogą wejść audytor oraz osoby z kierownictwa. Każdy z członków grupy przypisuje punkty, zidentyfikowanym wcześniej przez audytora obszarom ryzyka, tworząc tym samym swoją listę rankingową. Liczba punktów uzależniona jest od ilości wyodrębnionych obszarów ryzyka. Obszar obciążony największym ryzykiem otrzymuje najwyższą liczbę punktów, kolejny o jeden mniej itd. Ostatni obszar na sporządzonej liście otrzymuje 1 punkt. Punkty przyznane przez poszczególnych członków grupy ekspertów są sumowane (tworzą ranking obszarów). Następnie dokonuje się hierarchizacji rankingu w począwszy od tego obszaru, który otrzymał najwięcej punktów. W celu przedstawienia uzyskanych wyników w postaci procentowej, audytor dzieli liczbę punktów uzyskaną przez dany obszar przez największą ilość punktów zdobytą przez obszar z miejsca pierwszego w (po hierarchizacji), a następnie mnoży przez 100 %. Ryzyko przyporządkowane pierwszemu na liście obszarowi będzie wynosiło 100 %, następnego odpowiednio mniej. Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 19/59

21 c) metoda mieszana Metodę mieszaną można podzielić na następujące etapy: zidentyfikowanie czynników ryzyka na podstawie wiedzy audytora oraz informacji uzyskanych od uczestników procesu (czynniki mogą podlegać grupowaniu); przypisanie wag zidentyfikowanym, w ramach procesu czynnikom ryzyka audytor przypisuje wagę. Suma wag musi wynosić 100%. Czynnikowi ryzyka należy przypisać przynajmniej 10%. Przypisanie wag musi odzwierciedlać ważność i znaczenie danego czynnika ryzyka, z uwzględnieniem opinii kierownictwa jednostki dotyczącej komórki audytowanej oraz poziomu akceptowalnego ryzyka; ocena ryzyka czyli wartości natężenia danego czynnika ryzyka w procesie, przyjmując skalę czterostopniową, gdzie 1 oznacza niski, 2 średni, 3 wysoki, 4 bardzo wysoki; obliczenie ryzyka ważonego czyli pomnożenie każdego wyniku oceny ryzyka przez przypisaną wagę. Przedstawienie wyników w formie tabelarycznej: Nazwa procesu: l.p. Czynnik ryzyka Waga Ocena ryzyka Ryzyko ważone 1 a b a x b = c % 2. % 3. % Suma: obliczenie średniego poziomu ryzyka ważonego dla każdego procesu w danym obszarze zsumowanie w ramach procesu wyliczonych wartości ryzyka ważonego i podzielenie przez ilość ocenianych czynników, z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku. Przedstawienie wyników w formie tabelarycznej: Nazwa obszaru: l.p. Nazwa procesu Suma ryzyk Ilość czynników Ryzyko ważone ważonych ryzyka dla procesu Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 20/59

22 1 d e d/e = f 2. Suma: powtórzenie powyższych czynności w odniesieniu do wszystkich zidentyfikowanych obszarów; przyporządkowanie procesów do poszczególnych obszarów; wyliczenie ryzyka ważonego dla obszaru czyli zsumowanie ryzyk ważonych wyliczonych dla procesów w danym obszarze i podzielenie sumy przez ilość procesów; l.p. Nazwa obszaru Suma ryzyk ważonych Ilość procesów w obszarze Ryzyko ważone dla obszaru 1. f g f/g 2. uporządkowanie obszarów malejąco, wg wartości ryzyka ważonego. d) mapa ryzyka, Mapa ryzyka klasyfikuje obszary ryzyka według ich znaczenia i prawdopodobieństwa wystąpienia w każdym obszarze niepożądanych zdarzeń. Klasyfikacji ryzyka dokonuje się w formie matrycy. Szczególnym zainteresowaniem audytora jest tu ta część matrycy, w której ujęte są procesy o dużym znaczeniu dla jednostki i gdzie zarazem występuje wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia błędów i nieprawidłowości. e) kwestionariusz oceny ryzyka. Kwestionariusz oceny ryzyka przygotowywany jest przez audytora i rozsyłany jest pracownikom jednostki do wypełnienia. Jeżeli audytor uzna to za stosowne, może poprosić pracowników o wypełnienie go anonimowo. Może on pomóc w zdobyciu informacji o opinii pracowników na temat: kultury organizacyjnej jednostki, Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 21/59

23 wykonywania obowiązujących w niej procedur, komunikacji między pracownikami a kierownictwem, czy między poszczególnymi komórkami organizacyjnymi. Wszelkie istotne obszary ryzyka muszą zostać uszeregowane pod względem stopnia ich priorytetu na potrzeby strategicznego (długookresowego) planu audytu oraz rocznego planu audytu. Ważnym jest także, aby w ramach pracy nad ustaleniem priorytetów uzyskać odpowiedź na pytanie, które ryzyka są akceptowane przez Kierownictwo jednostki w całości, a które do pewnego poziomu. 6. Planowanie w audycie wewnętrznym Planowanie jest procesem ciągłym, obejmującym m.in.: 1. Udokumentowanie zebranych informacji; 2. Analizę potrzeb audytu; 3. Identyfikację systemów kontroli; 4. Identyfikację czynników ryzyka i obszarów ryzyka; 5. Dokonanie analizy ryzyka; 6. Opracowanie, zatwierdzenie i dystrybucja planów audytu (krótkoterminowych (rocznych) i długoterminowych (pięcioletnich) Roczny plan audytu Planowanie roczne w audycie wewnętrznym stanowi podstawę działalności audytu. Audyt wewnętrzny, a w szczególności zadania zapewniające, co do zasady są przeprowadzane na podstawie rocznego planu audytu wewnętrznego, zwanego dalej planem audytu. Za przygotowanie planu audytu odpowiada audytor wewnętrzny. Sposób sporządzania oraz elementy planu audytu określa rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie przeprowadzania i dokumentowania audytu wewnętrznego, zwane dalej rozporządzeniem Ministra Finansów. Audyt wewnętrzny w Urzędzie Miasta Łańcuta oraz jednostkach organizacyjnych miasta, prowadzony jest na podstawie jednego rocznego planu audytu, sporządzanego przez audytora Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 22/59

24 wewnętrznego działającego w Urzędzie. Wzór rocznego planu audytu stanowi załącznik nr 4 do niniejszego Podręcznika Procedur. Plan audytu zawiera w szczególności: 1) wyniki przeprowadzonej analizy ryzyka; 2) wyniki przeprowadzonej analizy zasobów osobowych; 3) liczbę obszarów ryzyka, w których zostaną przeprowadzone zadania zapewniające; 4) informacje na temat czasu planowanego w osobodniach na realizację poszczególnych zadań zapewniających; 5) informacje na temat czasu planowanego w osobodniach na realizację czynności doradczych; 6) informacje na temat czasu planowanego w osobodniach na realizację czynności sprawdzających; 7) informację na temat cyklu audytu. W przypadku audytu wewnętrznego prowadzonego przez usługodawcę, nie ma obowiązku przedstawiania w planie audytu informacji, o których mowa w pkt 2), 4)-6), jeżeli nie wynika to z warunków umowy z usługodawcą, o której mowa w art. 279 ust. 2 ustawy o finansach publicznych. Plan audytu należy opracować do końca roku poprzedzającego rok, którego plan dotyczy. Plan audytu podpisuje audytor wewnętrzny, a następnie Burmistrz Miasta Łańcuta. Audytor przekazuje informacje o planowanym przeprowadzeniu zadań zapewniających kierownikom wszystkich komórek audytowanych objętych planem audytu. Zadania audytowe mogą być realizowane w innej kolejności, aniżeli przedstawiona w planie audytu. Decyzję o zmianie kolejności wykonywania zadań podejmuje audytor wewnętrzny. Jeżeli przeprowadzenie wszystkich zaplanowanych zadań nie jest możliwe lub realizacja określonego zadania jest niecelowa audytor wewnętrzny uzgadnia w formie pisemnej z Burmistrzem zakres realizacji ww. planu. Audytor wewnętrzny przekazuje informacje o zmianach w przeprowadzeniu zadań zapewniających kierownikom komórek audytowanych objętych planem audytu. Audytor wewnętrzny przedstawia Burmistrzowi Miasta Łańcuta: Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 23/59

25 1) do końca stycznia każdego roku sprawozdanie z wykonania planu za rok poprzedni, 2) do końca grudnia każdego roku plan audytu na rok następny, 6.2. Przeprowadzenie audytu wewnętrznego poza planem audytu Przeprowadzenie audytu wewnętrznego poza planem możliwe jest w przypadku: 1) wystąpienia nowych ryzyk lub zmiany oceny ryzyka, 2) zmiany celów i zadań jednostek uwzględnianych przy rocznym planowaniu audytu, 3) zmiany czasu niezbędnego do przeprowadzenia zadań zapewniających oraz czynności organizacyjnych, 4) innych uzasadnionych okolicznościach. Audyt poza planem przeprowadza się na wniosek Burmistrza Miasta Łańcuta lub z inicjatywy audytora wewnętrznego w uzgodnieniu z Burmistrzem. Audyt poza planem w jednostce organizacyjnej miasta można przeprowadzić na wniosek kierownika tej jednostki lub z inicjatywy własnej audytora wewnętrznego, w uzgodnieniu z Burmistrzem Miasta Łańcuta. Jeśli przeprowadzenie audytu wewnętrznego poza planem mogłoby spowodować zagrożenie dla realizacji rocznego planu audytu wewnętrznego, audytor zawiadamia o tym fakcie, na piśmie, kierownika jednostki wnioskującego o przeprowadzenie ww. audytu oraz Burmistrza Strategiczny plan audytu wewnętrznego Audytor wewnętrzny może sporządzić strategiczny (długoterminowy) plan audytu wewnętrznego. Plan ten określa funkcje i obszary prac komórki audytu wewnętrznego w perspektywie długookresowej (5 letniej). Strategiczny plan audytu zawiera m.in.: cele długo i krótkookresowe dla komórki audytu wewnętrznego; opis działań komórki audytu wewnętrznego; plany rozwoju funkcji audytu; uszeregowane wg priorytetu ważności przy uwzględnieniu oceny ryzyka, wszelkie planowane sfery działalności, które maja zostać poddane audytowi wewnętrznemu; częstotliwość przeprowadzania audytu wewnętrznego w poszczególnych sferach. Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 24/59

26 Plan długoterminowy powinien być weryfikowany i aktualizowany, w miarę zmieniających się warunków i okoliczności (np. czynników ryzyka, otrzymywanych wyników z audytów itp.), co umożliwia efektywne wykorzystanie zasobów audytu wewnętrznego. Rolę planu strategicznego może pełnić zestawienie wyodrębnionych obszarów działalności jednostek, które powinny zostać objęte audytem w kolejnych latach, stanowiące część planu audytu wewnętrznego. 7. Zadanie audytowe Przed przystąpieniem do realizacji zadania, audytor informuje pisemnie kierownika jednostki/ komórki audytowanej o planowanym przeprowadzeniu zadania zapewniającego. Wzór zawiadomienia stanowi załącznik nr 5 do niniejszego Podręcznika Procedur. Przeprowadzenie zadania audytowego można podzielić na następujące etapy: 1) wstępny przegląd dokonywany w celu zapoznania się z ogólną organizacją, działaniem i mechanizmami kontroli występującymi w badanym obszarze; 2) przygotowanie programu zadania audytowego; 3) czynności audytowe, w tym m.in.: narada otwierająca; wstępna ocena systemu kontroli; testowanie; stwierdzenie stanu istniejącego; narada zamykająca. 4) sprawozdanie z przeprowadzenia audytu wewnętrznego; 5) czynności sprawdzające Upoważnienie do przeprowadzania audytu Do przeprowadzania audytu wewnętrznego uprawnia imienne upoważnienie wystawione przez Burmistrza Miasta Łańcuta oraz dowód tożsamości. Wzór upoważnienia stanowi załącznik nr 6 do niniejszej Podręcznika Procedur. Upoważnienie wystawiane jest na cały rok do realizacji zadań przewidzianych w rocznym planie audytu wewnętrznego. Do zadań audytowych nie ujętych w planie rocznym Burmistrz każdorazowo wystawia i podpisuje Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 25/59

27 osobne upoważnienie. Możliwe jest wystawienie upoważnienia dotyczącego realizacji poszczególnego zadania audytowego. Odrębne upoważnienie wystawia się w celu przeprowadzenia audytu poza planem rocznym Wstępny przegląd Przegląd wstępny jest techniką stosowaną przez audytora jeszcze przed sporządzeniem programu zadania audytowego. Sprowadza się on do zebrania informacji z zakresu działalności poddawanej badaniu. Na tym etapie nie dokonuje ich szczegółowej analizy. Wykonanie przeglądu wstępnego pozwala przede wszystkim na: zapoznanie się i zrozumienie badanej działalności; pozyskanie, jak największej ilości informacji ułatwiających realizację zadania audytowego; identyfikację zaprojektowanych mechanizmów kontrolnych zastosowanych w danym procesie (procesach); identyfikację problemów, na które należy zwrócić szczególną uwagę w czasie wykonywania zadania audytowego; weryfikację konieczności przeprowadzania badania (zadania audytowego) w ramach danego obszaru. Wstępny przegląd jest istotnym elementem badania, ponieważ uzyskane dzięki niemu informacje stanowią podstawę do przeprowadzenia analizy ryzyka na poziomie zadania audytowego. Podczas dokonywania przeglądu wstępnego audytor może wykorzystać następujące techniki: rozmowy z pracownikami; rozmowy z osobami, na które audytowana działalność wywiera wpływ; obserwacja / oględziny; analiza sprawozdań i innych dokumentów; procedury analityczne; schematy, wykresy; testy kroczące; kwestionariusze kontroli wewnętrznej. Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 26/59

28 Zebrane na tym etapie informacje stanowią podstawę do opisania procesu, który ma być poddany badaniu w trakcie zadania audytowego. Audytor w celu dokładniejszego zrozumienia i opisania badanych procesów może sporządzać następujące dokumenty, należące do grupy akt bieżących danego zadania audytowego: ścieżkę audytu (załącznik nr 7 Podręcznika Procedur) to narzędzie wspomagające zarządzanie; służy dokumentowaniu wszystkich procesów zachodzących w danej organizacji oraz opisaniu systemu kontroli. Każda komórka organizacyjna winna posiadać ścieżkę audytu dla procesów, w których bierze udział. Jeśli dana komórka lub proces nie posiada opracowanej ścieżki audytu, audytor wewnętrzny opracowuje ją na potrzeby badania. Ścieżka audytu pokazuje, co dzieje się na każdym z etapów procesu, jakie komórki i osoby, na jakich stanowiskach, są odpowiedzialne za przeprowadzanie określonych czynności w ramach badanych procesów, systemy informatyczne wspierające realizację procesów, wskazuje rodzaj wytwarzanej dokumentacji, osobę sporządzającą, dokonującą kontroli, akceptacji i przekazania dalej ww. dokumentacji. Dokument ten pozwala na prześledzenie drogi podejmowania decyzji, załatwienia sprawy. Ścieżkę audytu można przedstawić w formie opisowej, tabelarycznej lub w postaci graficznej. diagram (flowchart) za pomocą odpowiednich symboli oraz łączących je linii przedstawia się dany proces oraz poszczególne etapy kontroli w tym procesie. Metoda ta pozwala łatwo zrozumieć dany proces, jednak informacje zawarte w schemacie mogą być niewystarczające ze względu na ograniczenia spowodowane zastosowaniem symboli Program zadania audytowego Podstawowym dokumentem zawierającym wyniki przeprowadzonego przeglądu wstępnego jest program zadania audytowego. Program stanowi plan pracy audytora wewnętrznego, przewidziany do wykonania w toku przeprowadzania danego zadania audytowego. Opracowując program zadania audytowego, audytor uwzględnia w szczególności: cele i zadania jednostki, w obszarze objętym zadaniem zapewniającym; wyniki analizy ryzyka obszaru ryzyka objętego zadaniem zapewniającym; Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 27/59

29 system kontroli zarządczej, w tym zarządzania ryzykiem w obszarze ryzyka objętym zadaniem zapewniającym; możliwość wprowadzenia usprawnień w systemie kontroli zarządczej w obszarze ryzyka objętym zadaniem zapewniającym; potrzebę powołania rzeczoznawcy do udziału w zadaniu audytowym; datę rozpoczęcia i przewidywany czas trwania zadania zapewniającego; założenia przekazane przez Ministerstwo Finansów, przypadku przeprowadzania audytu wewnętrznego zleconego. Wykonując swoje czynności, w ramach przeprowadzanego zadania audytowego, audytor może wykorzystywać szeroki wachlarz technik m.in.: zapoznanie się z dokumentami; uzyskiwanie wyjaśnień i informacji od pracowników jednostki; obserwację wykonywanych zadań przez pracowników jednostki; przeprowadzanie oględzin; rekonstrukcję wydarzeń lub obliczeń; porównanie określonych zbiorów danych w celu wykrycia operacji nieprawidłowych lub wymagających wyjaśnienia; sprawdzenie rzetelności informacji przez porównanie jej z informacją pochodzącą z innego źródła; graficzną analizę procesów; rozpoznawcze badanie próbek polegające na pobieraniu próbek losowych oraz stosowaniu testów. Czynności audytowe powinny być tak zaplanowane, aby: zebrać odpowiednie i stosowne informacje o funkcjonowaniu systemu kontroli; zapewnić wydajne użycie środków; zbadać wszystkie istotne dla procesu, zidentyfikowane kontrole; sprawdzić, zwłaszcza w przypadku audytu przepływów finansowych, pewną liczbę transakcji/operacji tak, by można ocenić, czy zbadane przez audytora systemy działają efektywnie na rzecz przeciwdziałania błędom i nieprawidłowościom; zrealizować cel badania; zminimalizować poziom ryzyka badania. Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 28/59

30 W uzasadnionych przypadkach audytor może dokonać zmiany programu zadania audytowego. Zmiany programu winny być udokumentowane pisemnie. Wzór Programu zadania audytowego stanowi załącznik nr 8 do niniejszego Podręcznika Procedur Narada otwierająca Przed rozpoczęciem czynności audytowych, audytor przeprowadza spotkanie zwane naradą otwierającą, z kierownikami komórek, w których przeprowadzany jest audyt wewnętrzny lub wyznaczonymi przez nich pracownikami. W naradzie otwierającej mogą uczestniczyć osoby sprawujące nadzór nad działalnością komórek audytowanych. O terminie i tematyce narady otwierającej audytor powiadamia pisemnie kierowników komórek audytowanych. W trakcie narady otwierającej audytor przedstawia: główne cele zadania audytowego, zakres zadania, kryteria oceny, narzędzia i techniki przeprowadzania zadania. Celem narady otwierającej jest również uzgodnienie sposobów współpracy podczas realizacji zadania audytowego oraz sposobów unikania zakłóceń w pracy komórek poddawanych audytowi wewnętrznemu. Obecny na spotkaniu kierownik komórki organizacyjnej (lub pracownik) przedstawia informacje dotyczące jej funkcjonowania. Z przeprowadzonej narady, audytor sporządza protokół, zawierający m.in. informacje o celu, przebiegu oraz wyniku narady. Wzór protokołu z narady otwierającej stanowi załącznik nr 9 do niniejszego Podręcznika Procedur. Treść protokołu jest przedstawiana do podpisu uczestnikom narady oraz włączana do akt bieżących danego zadania audytowego. W przypadku, gdy kierownik komórki audytowanej, bądź osoba przez niego wyznaczona, odmówi złożenia podpisu pod treścią protokołu, powinien niezwłocznie uzasadnić przyczyny odmowy na piśmie. Audytor odnotowuje równocześnie powyższą odmowę w protokole. Podręcznik Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miasta Łańcuta Strona 29/59

Zarządzenie Nr R 48/2011 Rektora Politechniki Lubelskiej z dnia 1 września 2011 r.

Zarządzenie Nr R 48/2011 Rektora Politechniki Lubelskiej z dnia 1 września 2011 r. Zarządzenie Nr R 48/2011 Rektora Politechniki Lubelskiej z dnia 1 września 2011 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu audytu wewnętrznego Politechniki Lubelskiej Na podstawie art. 66 Ustawy z dnia 27 lipca

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE Nr 28/2015 WÓJTA GMINY CZERNIKOWO Z DNIA 11 MAJA 2015 r.

ZARZĄDZENIE Nr 28/2015 WÓJTA GMINY CZERNIKOWO Z DNIA 11 MAJA 2015 r. ZARZĄDZENIE Nr 28/2015 WÓJTA GMINY CZERNIKOWO Z DNIA 11 MAJA 2015 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu Audytu Wewnętrznego w Urzędzie Gminy Czernikowo. Na podstawie Standardu 2040 Międzynarodowych Standardów

Bardziej szczegółowo

Procedury Audytu Wewnętrznego Gminy Stalowa Wola

Procedury Audytu Wewnętrznego Gminy Stalowa Wola Załącznik nr 2 do Zarządzenia Nr 64/16 Prezydenta Miasta Stalowej Woli z dnia 1 marca 2016 r. PROCEDURY AUDYTU WEWNĘTRZNEGO GMINY STALOWA WOLA I. Postanowienia ogólne 1 1. Procedury audytu wewnętrznego

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 111/2011 PREZYDENTA MIASTA TOMASZOWA MAZOWIECKIEGO z dnia 2 maja 2011 roku

ZARZĄDZENIE NR 111/2011 PREZYDENTA MIASTA TOMASZOWA MAZOWIECKIEGO z dnia 2 maja 2011 roku ZARZĄDZENIE NR 111/2011 PREZYDENTA MIASTA TOMASZOWA MAZOWIECKIEGO z dnia 2 maja 2011 roku w sprawie wprowadzenia Karty Audytu Wewnętrznego w Urzędzie Miasta w Tomaszowie Mazowieckim. Na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Postanowienia ogólne

Rozdział 1. Postanowienia ogólne Załącznik do Zarządzenia Nr 0050.168.2016 Burmistrza Miasta Kościerzyna z dnia 6 grudnia 2016 r. w sprawie Karty Audytu Wewnętrznego w Urzędzie Miasta Kościerzyna KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO URZĘDU MIASTA

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 6 maja 2015 r. Poz. 16 M I N I S T R A S P R AW Z A G R A N I C Z N Y C H 1) z dnia 6 maja 2015 r.

Warszawa, dnia 6 maja 2015 r. Poz. 16 M I N I S T R A S P R AW Z A G R A N I C Z N Y C H 1) z dnia 6 maja 2015 r. DZIENNIK URZĘDOWY MINISTRA SPRAW ZAGRANICZNYCH Warszawa, dnia 6 maja 2015 r. Poz. 16 Z A R Z Ą D Z E N I E N R 15 M I N I S T R A S P R AW Z A G R A N I C Z N Y C H 1) z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie Karty

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 12 maja 2016 r. Poz. 20

Warszawa, dnia 12 maja 2016 r. Poz. 20 Warszawa, dnia 12 maja 2016 r. Poz. 20 Z A R Z Ą D Z E N I E N R 15 M I N I S T R A S P R AW Z A G R A N I C Z N Y C H 1) z dnia 10 maja 2016 r. w sprawie Karty audytu wewnętrznego w Ministerstwie Spraw

Bardziej szczegółowo

Zasady i tryb przeprowadzania audytu wewnętrznego w Politechnice Warszawskiej

Zasady i tryb przeprowadzania audytu wewnętrznego w Politechnice Warszawskiej Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 2 Rektora PW z dnia 25 stycznia 2006 r. Zasady i tryb przeprowadzania audytu wewnętrznego w Politechnice Warszawskiej Rozdział 1 Wstęp 1. Celem Zasad i trybu przeprowadzania

Bardziej szczegółowo

OPRACOWANIE ROCZNEGO PLANU AUDYTU ORAZ TRYB SPORZĄDZANIA SPRAWOZDANIA Z WYKONANIA PLANU AUDYTU

OPRACOWANIE ROCZNEGO PLANU AUDYTU ORAZ TRYB SPORZĄDZANIA SPRAWOZDANIA Z WYKONANIA PLANU AUDYTU Załącznik nr 2 do zarządzenia nr 48/09 Głównego Inspektora Pracy z dnia 21 lipca 2009 r. OPRACOWANIE ROCZNEGO PLANU AUDYTU ORAZ TRYB SPORZĄDZANIA SPRAWOZDANIA Z WYKONANIA PLANU AUDYTU PROCEDURA P1 SPIS

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 19/2019 STAROSTY SIEDLECKIEGO. z dnia 4 kwietnia 2019 r.

ZARZĄDZENIE NR 19/2019 STAROSTY SIEDLECKIEGO. z dnia 4 kwietnia 2019 r. ZARZĄDZENIE NR 19/2019 STAROSTY SIEDLECKIEGO z dnia 4 kwietnia 2019 r. w sprawie wprowadzenia Karty audytu wewnętrznego w Starostwie Powiatowym w Siedlcach Na podstawie art. 34 ust.1 ustawy z dnia 5 czerwca

Bardziej szczegółowo

1. Postanowienia ogólne

1. Postanowienia ogólne Załącznik do zarządzenia Nr 65/2011 Burmistrza Gminy Żukowo z dnia 06.06.2011r. KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W GMINIE ŻUKOWO 1. Postanowienia ogólne 1 1. Celem Karty Audytu Wewnętrznego w Gminy Żukowo jest

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 55/2008 Rektora Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z dnia 30 grudnia 2008 roku

Zarządzenie Nr 55/2008 Rektora Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z dnia 30 grudnia 2008 roku Zarządzenie Nr 55/2008 Rektora Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z dnia 30 grudnia 2008 roku w sprawie Karty Audytu Wewnętrznego Zespołu Audytu Wewnętrznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR K PREZYDENTA MIASTA ZIELONA GÓRA - KIEROWNIKA URZĘDU. z dnia 28 grudnia 2015 r.

ZARZĄDZENIE NR K PREZYDENTA MIASTA ZIELONA GÓRA - KIEROWNIKA URZĘDU. z dnia 28 grudnia 2015 r. ZARZĄDZENIE NR 26.2015.K PREZYDENTA MIASTA ZIELONA GÓRA - KIEROWNIKA URZĘDU z dnia 28 grudnia 2015 r. w sprawie regulaminu działalności audytora wewnętrznego. Na podstawie art. 274 ust. 3 ustawy z dnia

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 21/2015 BURMISTRZA MIASTA WĄGROWCA z dnia 02 lutego 2015 r. w sprawie wprowadzenia Księgi Procedur Audytu Wewnętrznego

ZARZĄDZENIE NR 21/2015 BURMISTRZA MIASTA WĄGROWCA z dnia 02 lutego 2015 r. w sprawie wprowadzenia Księgi Procedur Audytu Wewnętrznego ZARZĄDZENIE NR 21/2015 BURMISTRZA MIASTA WĄGROWCA z dnia 02 lutego 2015 r w sprawie wprowadzenia Księgi Procedur Audytu Wewnętrznego Na podstawie art. 68, 69 ust. 1 pkt. 3 i nast. ustawy z dnia 27 sierpnia

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 9 DYREKTORA GENERALNEGO MINISTERSTWA ŚRODOWISKA z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie wprowadzenia Karty audytu wewnętrznego

ZARZĄDZENIE NR 9 DYREKTORA GENERALNEGO MINISTERSTWA ŚRODOWISKA z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie wprowadzenia Karty audytu wewnętrznego ZARZĄDZENIE NR 9 DYREKTORA GENERALNEGO MINISTERSTWA ŚRODOWISKA z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie wprowadzenia Karty audytu wewnętrznego Na podstawie art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005r. o finansach

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 5/2009 Starosty Bocheńskiego z dnia 2 lutego 2009 roku

Zarządzenie Nr 5/2009 Starosty Bocheńskiego z dnia 2 lutego 2009 roku Zarządzenie Nr 5/2009 Starosty Bocheńskiego z dnia 2 lutego 2009 roku w sprawie wprowadzenia Regulaminu Audytu Wewnętrznego w Powiecie Bocheńskim i jednostkach organizacyjnych Na podstawie art. 49 ust.

Bardziej szczegółowo

II. Organizacja audytu wewnętrznego w AM

II. Organizacja audytu wewnętrznego w AM Załącznik nr 2 do Zarządzenia Nr 47 Rektora AMG z dnia 18.12.2014r. KSIĘGA PROCEDUR AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W AKADEMII MORSKIEJ W GDYNI Standard 2040 IIA I. Postanowienia ogólne 1. Księga procedur określa

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE Nr 118/2006 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 15 września 2006 r.

ZARZĄDZENIE Nr 118/2006 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 15 września 2006 r. ZARZĄDZENIE Nr 118/2006 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 15 września 2006 r. w sprawie wprowadzenia Karty Audytu Wewnętrznego Uniwersytetu Wrocławskiego Na podstawie art. 66 ust. 2 ustawy z dnia

Bardziej szczegółowo

Karta audytu wewnętrznego

Karta audytu wewnętrznego Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 0050.149.2015 Burmistrza Miasta Lędziny z dnia 08.07.2015 Karta audytu wewnętrznego 1. Karta audytu wewnętrznego określa: cel oraz zakres audytu wewnętrznego; zakres niezależności

Bardziej szczegółowo

Karta audytu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach

Karta audytu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Załącznik do zarządzenia Rektora UŚ nr 38 z dnia 28 lutego 2012 r. Uniwersytet Śląski w Katowicach Zatwierdzam: Rektor Uniwersytetu Śląskiego Karta audytu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Katowice,

Bardziej szczegółowo

KSIĘGA PROCEDUR AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

KSIĘGA PROCEDUR AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Załącznik Nr 3 do Zarządzenia Nr 87.288.2016 Wójta Gminy Wiązowna z dnia 22 czerwca 2016 r. KSIĘGA PROCEDUR AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W URZĘDZIE GMINY WIĄZOWNA 1 SPIS TREŚCI: 1 Cel procedury...3 2. Terminologia...3

Bardziej szczegółowo

Karta Audytu Wewnętrznego

Karta Audytu Wewnętrznego Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 120.12.2016 Burmistrza Miasta i Gminy Siewierz z dnia 11 lutego 2016 r. Karta Audytu Wewnętrznego Rozdział I Postanowienia ogólne 1. Karta Audytu Wewnętrznego określa zasady

Bardziej szczegółowo

PODRĘCZNIK AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

PODRĘCZNIK AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Załącznik do Zarządzenia Nr.44/ZAWiK/2016 Prezydenta Miasta Słupska z dnia 27 stycznia 2016 r. PODRĘCZNIK AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Zespołu Audytu Wewnętrznego i Kontroli w Urzędzie Miejskim w Słupsku 1 Rozdział

Bardziej szczegółowo

PLAN AUDYTU WEWNĘTRZNEGO URZĘDU MIASTA KATOWICE NA ROK 2006

PLAN AUDYTU WEWNĘTRZNEGO URZĘDU MIASTA KATOWICE NA ROK 2006 Urząd Miasta Katowice 40-098 Katowice ul. Młyńska 4 PLAN AUDYTU WEWNĘTRZNEGO URZĘDU MIASTA KATOWICE NA ROK 2006 Katowice, dn. 12.10.2005r. 1. Informacje o Urzędzie Miasta Katowice istotne dla przeprowadzenia

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 67/2018 WÓJTA GMINY ŁUBNIANY. z dnia 9 lipca 2018 r. w sprawie wprowadzenia Karty Audytu Wewnętrznego

ZARZĄDZENIE NR 67/2018 WÓJTA GMINY ŁUBNIANY. z dnia 9 lipca 2018 r. w sprawie wprowadzenia Karty Audytu Wewnętrznego ZARZĄDZENIE NR 67/2018 WÓJTA GMINY ŁUBNIANY z dnia 9 lipca 2018 r. w sprawie wprowadzenia Karty Audytu Wewnętrznego Na podstawie art. 273 i art. 274 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW. z dnia 1 lutego 2010 r. w sprawie przeprowadzania i dokumentowania audytu wewnętrznego

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW. z dnia 1 lutego 2010 r. w sprawie przeprowadzania i dokumentowania audytu wewnętrznego Dziennik Ustaw Nr 21 2066 Poz. 108 108 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 1 lutego 2010 r. w sprawie przeprowadzania i dokumentowania audytu wewnętrznego Na podstawie art. 285 ustawy z dnia 27 sierpnia

Bardziej szczegółowo

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 327/2016 Prezydenta Miasta Suwałk z dnia 20 października 2016 r. KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO 1 I. Postanowienia ogólne 1. Karta audytu wewnętrznego ustala zasady funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW. z dnia 24 czerwca 2006 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW. z dnia 24 czerwca 2006 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 24 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu i trybu przeprowadzania audytu wewnętrznego (Dz.U. Nr 112, poz. 765) Na podstawie art. 57 ustawy z dnia 30 czerwca

Bardziej szczegółowo

Karta audytu Uniwersytetu Śląskiego

Karta audytu Uniwersytetu Śląskiego Załącznik do zarządzenia nr 91 Rektora UŚ z dnia 16 września 2016 r. Zatwierdzam: Rektor Uniwersytetu Śląskiego Karta audytu Uniwersytetu Śląskiego Katowice, wrzesień 2016 rok 1 Postanowienia ogólne 1.

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 38/2015 Wójta Gminy Michałowice z dnia 24 lutego 2015 roku w sprawie ustalenia wytycznych kontroli zarządczej.

Zarządzenie Nr 38/2015 Wójta Gminy Michałowice z dnia 24 lutego 2015 roku w sprawie ustalenia wytycznych kontroli zarządczej. Zarządzenie Nr 38/2015 Wójta Gminy Michałowice z dnia 24 lutego 2015 roku w sprawie ustalenia wytycznych kontroli zarządczej. Na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.

Bardziej szczegółowo

Regulamin audytu wewnętrznego

Regulamin audytu wewnętrznego Załącznik nr 2 do Zarządzenia nr 1909/10 Burmistrza Andrychowa z dnia 22 czerwca 2010r. Regulamin audytu wewnętrznego I. Postanowienia ogólne. 1 Audytem wewnętrznym jest niezaleŝne badanie systemów zarządzania

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 167/2017 Prezydenta Miasta Kalisza z dnia 20 marca 2017 r.

Zarządzenie Nr 167/2017 Prezydenta Miasta Kalisza z dnia 20 marca 2017 r. Zarządzenie Nr 167/2017 Prezydenta Miasta Kalisza z dnia 20 marca 2017 r. w sprawie wprowadzenia Karty audytu wewnętrznego. Na podstawie art. 274 ust. 3 i art. 276 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach

Bardziej szczegółowo

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 13/09 Burmistrza Miasta Hajnówka z dnia 30 stycznia 2009 r. KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO 1. Nazwa JSFP Urząd Miasta Hajnówka zwany dalej Jednostką. 2. Adres Jednostki 17-200

Bardziej szczegółowo

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W URZĘDZIE MIASTA TYCHY. Postanowienia ogólne

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W URZĘDZIE MIASTA TYCHY. Postanowienia ogólne Załącznik do Zarządzenia nr 0152/ 205 /10 Prezydenta Miasta Tychy z dnia 31 sierpnia 2010 r. KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W URZĘDZIE MIASTA TYCHY Postanowienia ogólne 1, zwana w dalszej części Kartą, określa

Bardziej szczegółowo

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Starosty Suskiego Nr 35/2010 z dnia 30 lipca 2010 r. KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Rozdział 1 Postanowienia ogólne 1 Karta audytu wewnętrznego reguluje funkcjonowanie audytu wewnętrznego

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 września 2015 r. Poz. 1480 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 4 września 2015 r. w sprawie audytu wewnętrznego oraz informacji o pracy i

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE

ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Nr 20/2016 Prezydenta Miasta Konina z dnia 18 lutego 2016 r. KSIĘGA PROCEDUR AUDYTU WEWNĘTRZNEGO ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 1. Celem Księgi procedur audytu wewnętrznego,

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN audytu wewnętrznego Akademii Rolniczej we Wrocławiu

REGULAMIN audytu wewnętrznego Akademii Rolniczej we Wrocławiu REGULAMIN audytu wewnętrznego Akademii Rolniczej we Wrocławiu 1 1. Audytem wewnętrznym jest ogół działań, przez które rektor kierujący uczelnią uzyskuje obiektywną i niezależną ocenę funkcjonowania uczelni

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ZAPEWNIENIA I POPRAWY JAKOŚCI AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W GMINIE OLECKO KWESTIONARIUSZ SAMOOCENY

PROGRAM ZAPEWNIENIA I POPRAWY JAKOŚCI AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W GMINIE OLECKO KWESTIONARIUSZ SAMOOCENY PROGRAM ZAPEWNIA I POPRAWY JAKOŚCI AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W GMI OLECKO Załącznik nr 3 do Programu zapewnienia i poprawy jakości audytu wewnętrznego w Gminie Olecko KWESTIONARIUSZ SAMOOCENY I. ORGANIZACJA

Bardziej szczegółowo

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 59/2012 Starosty Lipnowskiego z dnia 31 grudnia 2012 r. KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO PROWADZONEGO W STAROSTWIE POWIATOWYM W LIPNIE I JEDNOSTKACH ORGANIZACYJNYCH POWIATU LIPNOWSKIEGO

Bardziej szczegółowo

Procedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Damasławek

Procedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Damasławek Załącznik nr 3 do Zarządzenia Nr Or. 0152-38/10 Wójta Gminy Damasławek z dnia 31 grudnia 2010 r. Procedura zarządzania ryzykiem w Urzędzie Gminy Damasławek celem procedury jest zapewnienie mechanizmów

Bardziej szczegółowo

Załącznik do Zarządzenia Nr160/08 z dnia 8 kwietnia 2008 r. KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO. 2. Adres Jednostki 17-100 Bielsk Podlaski, Kopernika 1

Załącznik do Zarządzenia Nr160/08 z dnia 8 kwietnia 2008 r. KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO. 2. Adres Jednostki 17-100 Bielsk Podlaski, Kopernika 1 Załącznik do Zarządzenia Nr160/08 z dnia 8 kwietnia 2008 r. KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO 1. Nazwa JSFP Urząd Miasta zwany dalej Jednostką 2. Adres Jednostki 17-100 Bielsk Podlaski, Kopernika 1 3. Podstawa

Bardziej szczegółowo

z dnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania audytu wewnętrznego oraz przekazywania informacji o pracy i wynikach audytu wewnętrznego

z dnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania audytu wewnętrznego oraz przekazywania informacji o pracy i wynikach audytu wewnętrznego PROJEKT Z DNIA 12 CZERWCA 2015 R. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania audytu wewnętrznego oraz przekazywania informacji o pracy i wynikach audytu wewnętrznego Na podstawie

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK URZĘDOWY MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO. Warszawa, dnia 29 września 2014 r. Pozycja 38

DZIENNIK URZĘDOWY MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO. Warszawa, dnia 29 września 2014 r. Pozycja 38 DZIENNIK URZĘDOWY MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO Warszawa, dnia 29 września 2014 r. Pozycja 38 ZARZĄDZENIE MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO 1) z dnia 29 września 2014 r. w sprawie Karty

Bardziej szczegółowo

Regulamin audytu wewnętrznego

Regulamin audytu wewnętrznego Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr /2007 Burmistrza Miasta Zakopane z dnia. 2007r. Regulamin audytu wewnętrznego I. Postanowienia ogólne. 1 Audytem wewnętrznym jest niezaleŝne badanie systemów zarządzania

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 483/14 PREZYDENTA MIASTA ZDUŃSKA WOLA z dnia 22 grudnia 2014 r.

ZARZĄDZENIE NR 483/14 PREZYDENTA MIASTA ZDUŃSKA WOLA z dnia 22 grudnia 2014 r. ZARZĄDZENIE NR 483/14 PREZYDENTA MIASTA ZDUŃSKA WOLA z dnia 22 grudnia 2014 r. w sprawie ustalenia organizacji i funkcjonowania kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Zduńska Wola oraz w pozostałych jednostkach

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 141/2018 Wójta Gminy Łubniany z dnia 28 grudnia 2018 r.

Zarządzenie Nr 141/2018 Wójta Gminy Łubniany z dnia 28 grudnia 2018 r. Zarządzenie Nr 141/2018 Wójta Gminy Łubniany z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie wprowadzenia procedur przeprowadzania audytu wewnętrznego w Urzędzie Gminy Łubniany oraz w jednostkach organizacyjnych.

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr Or.I Burmistrza Gogolina z dnia 11 stycznia 2016r.

Zarządzenie Nr Or.I Burmistrza Gogolina z dnia 11 stycznia 2016r. Zarządzenie Nr Or.I.0050.5.2016 Burmistrza Gogolina z dnia 11 stycznia 2016r. w sprawie przyjęcia Regulaminu audytu wewnętrznego w komórkach organizacyjnych Urzędu Miejskiego w Gogolinie i jednostkach

Bardziej szczegółowo

Regulamin zarządzania ryzykiem. Założenia ogólne

Regulamin zarządzania ryzykiem. Założenia ogólne Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 14/2018 dyrektora Zespołu Obsługi Oświaty i Wychowania w Kędzierzynie-Koźlu z dnia 29.11.2018r. Regulamin zarządzania ryzykiem 1 Założenia ogólne 1. Regulamin zarządzania

Bardziej szczegółowo

Instrukcja Audytu Wewnętrznego

Instrukcja Audytu Wewnętrznego Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 2 /2008 Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 10 stycznia 2008 roku Instrukcja Audytu Wewnętrznego Postanowienia ogólne 1 1. Instrukcja Audytu Wewnętrznego, zwana dalej Instrukcją,

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 4 do Zarządzenia Dyrektora nr 15/2010 z dnia 8 marca 2010 r.

Załącznik nr 4 do Zarządzenia Dyrektora nr 15/2010 z dnia 8 marca 2010 r. Załącznik nr 4 do Zarządzenia Dyrektora nr 15/2010 z dnia 8 marca 2010 r. Instrukcja dokonywania samooceny oraz sporządzania oświadczenia o stanie kontroli zarządczej w Szkole Podstawowej nr 4 im. Kawalerów

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 9 MINISTRA CYFRYZACJI 1) z dnia r. w sprawie Karty Audytu Wewnętrznego w Ministerstwie Cyfryzacji

ZARZĄDZENIE NR 9 MINISTRA CYFRYZACJI 1) z dnia r. w sprawie Karty Audytu Wewnętrznego w Ministerstwie Cyfryzacji ZARZĄDZENIE NR 9 MINISTRA CYFRYZACJI 1) z dnia... 2016 r. w sprawie Karty Audytu Wewnętrznego w Ministerstwie Cyfryzacji Na podstawie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceny mechanizmów kontrolnych w obszarze działalności jednostki oraz identyfikacja i ocena ryzyka.

Kryteria oceny mechanizmów kontrolnych w obszarze działalności jednostki oraz identyfikacja i ocena ryzyka. Kryteria oceny mechanizmów kontrolnych w obszarze działalności jednostki oraz identyfikacja i ocena ryzyka. Praktyczne aspekty wdrażania zapisów Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 września 2015

Bardziej szczegółowo

Rozdział I Postanowienia ogólne

Rozdział I Postanowienia ogólne ZARZĄDZENIE NR 178/11 PREZYDENTA MIASTA ZDUŃSKA WOLA z dnia 21 kwietnia 2011 r. w sprawie ustalenia organizacji i funkcjonowania kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Zduńska Wola oraz w pozostałych jednostkach

Bardziej szczegółowo

Przedszkole Nr 30 - Śródmieście

Przedszkole Nr 30 - Śródmieście RAPORT OCENA KONTROLI ZARZĄDCZEJ Przedszkole Nr 30 - Śródmieście raport za rok: 2016 Strona 1 z 12 I. WSTĘP: Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE Nr Or BURMISTRZA KOLONOWSKIEGO. z dnia 20 listopada 2014 r.

ZARZĄDZENIE Nr Or BURMISTRZA KOLONOWSKIEGO. z dnia 20 listopada 2014 r. ZARZĄDZENIE Nr Or.0050.129.2014 BURMISTRZA KOLONOWSKIEGO z dnia 20 listopada 2014 r. w sprawie wdrożenia Regulaminu przeprowadzania kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta i Gminy Kolonowskie oraz jednostkach

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN ORGANIZACYJNY SEKCJI AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

REGULAMIN ORGANIZACYJNY SEKCJI AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Załącznik do zarządzenia nr 11/2006 Głównego Inspektora Pracy z dnia 23 czerwca 2006 r. REGULAMIN ORGANIZACYJNY SEKCJI AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Rozdział I Postanowienia ogólne 1. Sekcja Audytu Wewnętrznego

Bardziej szczegółowo

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Załącznik do Zarządzenia Nr143/ZAWiK/2016 Prezydenta Miasta Słupska z dnia 1 marca 2016 r. KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W URZĘDZIE MIEJSKIM W SŁUPSKU Postanowienia ogólne 1. 1. Karta audytu wewnętrznego jest

Bardziej szczegółowo

Rektora Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z dnia 14 października 2010 roku

Rektora Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z dnia 14 października 2010 roku Zarządzenie Nr 72/2010 Rektora Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z dnia 14 października 2010 roku w sprawie Karty Audytu Wewnętrznego Zespołu Audytu Wewnętrznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego

Bardziej szczegółowo

Książka Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miejskiego w Nowym Mieście Lubawskim oraz jednostek organizacyjnych Gminy Miejskiej Nowe Miasto Lubawskie

Książka Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miejskiego w Nowym Mieście Lubawskim oraz jednostek organizacyjnych Gminy Miejskiej Nowe Miasto Lubawskie załącznik do zarządzenia nr 68/2013 Burmistrza Nowego Miasta Lubawskiego z dnia 28 maja 2013 r. Książka Procedur Audytu Wewnętrznego Urzędu Miejskiego w Nowym Mieście Lubawskim oraz jednostek organizacyjnych

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 157 Prezydenta Miasta Olsztyn z dnia 13 czerwca 2011r.

Zarządzenie Nr 157 Prezydenta Miasta Olsztyn z dnia 13 czerwca 2011r. Zarządzenie Nr 157 Prezydenta Miasta Olsztyn z dnia 13 czerwca 2011r. w sprawie przyjęcia Programu zapewnienia i poprawy wewnętrznego przeprowadzanego w Urzędzie Miasta Olsztyn. jakości audytu Na podstawie

Bardziej szczegółowo

Karta audytu wewnętrznego w Urzędzie Miejskim w Lipnie

Karta audytu wewnętrznego w Urzędzie Miejskim w Lipnie Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Burmistrza Nr 31/2011 z dnia 16 maja 2011 roku w sprawie wprowadzenia Karty audytu wewnętrznego w Urzędzie Miejskim w Lipna Karta audytu wewnętrznego w Urzędzie Miejskim w

Bardziej szczegółowo

K A R T A. Audytu Wewnętrznego w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Rozdział I. Postanowienia ogólne

K A R T A. Audytu Wewnętrznego w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Rozdział I. Postanowienia ogólne Załączniki do zarządzenia Rektora UŚ nr 96 z dnia 26 października 2011 r. K A R T A Audytu Wewnętrznego w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach Rozdział I Postanowienia ogólne 1. Karta Audytu Wewnętrznego

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 17/2010 Burmistrza Krapkowic z dnia 22 kwietna 2010 roku

Zarządzenie Nr 17/2010 Burmistrza Krapkowic z dnia 22 kwietna 2010 roku Zarządzenie Nr 17/2010 Burmistrza Krapkowic z dnia 22 kwietna 2010 roku w sprawie wprowadzenia Karty audytu wewnętrznego w Gminie Krapkowice oraz Urzędzie Miasta i Gminy w Krapkowicach Na podstawie 10

Bardziej szczegółowo

I. Ogólne cele i zasady audytu wewnętrznego

I. Ogólne cele i zasady audytu wewnętrznego KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Wstęp Celem Karty audytu wewnętrznego, zwanej dalej "Kartą" jest określenie ogólnych zasad funkcjonowania audytu wewnętrznego w Urzędzie Miejskim w Białej oraz w jednostkach organizacyjnych

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Rektora Politechniki Gdańskiej nr 36/2012 z 14 listopada 2012 r.

Zarządzenie Rektora Politechniki Gdańskiej nr 36/2012 z 14 listopada 2012 r. Zarządzenie Rektora Politechniki Gdańskiej nr 36/2012 z 14 listopada 2012 r. w sprawie: wprowadzenia Regulaminu Audytu Wewnętrznego Politechniki Gdańskiej Na podstawie art. 68-71 oraz art. 272-296 ustawy

Bardziej szczegółowo

Karta Audytu Wewnętrznego Urząd Gminy i Miasta w Miechowie

Karta Audytu Wewnętrznego Urząd Gminy i Miasta w Miechowie Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 21/2012 Burmistrza Gminy i Miasta Miechowa z dnia 20 stycznia 2012 r. Karta Audytu Wewnętrznego w Urzędzie Gminy i Miasta w Miechowie oraz w gminnych jednostkach organizacyjnych

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN AUDYTU WEWNĘTRZNEGO STAROSTWA POWIATOWEGO W ZGORZELCU

REGULAMIN AUDYTU WEWNĘTRZNEGO STAROSTWA POWIATOWEGO W ZGORZELCU Załącznik do Zarządzenia Starosty Zgorzeleckiego Nr 37 z dnia 3 października 2016 r. REGULAMIN AUDYTU WEWNĘTRZNEGO STAROSTWA POWIATOWEGO W ZGORZELCU ZATWIERDZAM: STAROSTA ZGORZELECKI Urszula Ciupak 1 Rozdział

Bardziej szczegółowo

Szkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów

Szkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów RAPORT OCENA KONTROLI ZARZĄDCZEJ Szkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów raport za rok: 2015 Strona 1 z 12 I. WSTĘP: Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi

Bardziej szczegółowo

Opis systemu kontroli wewnętrznej w Polskim Banku Apeksowym S.A.

Opis systemu kontroli wewnętrznej w Polskim Banku Apeksowym S.A. Opis systemu kontroli wewnętrznej w Polskim Banku Apeksowym S.A. I. Informacje ogólne 1. Zgodnie z postanowieniami Ustawy Prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. 1997 Nr 140 poz. 939), w ramach

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE Nr 128/2012 BURMISTRZA ŻNINA. z dnia 25 września 2012 r.

ZARZĄDZENIE Nr 128/2012 BURMISTRZA ŻNINA. z dnia 25 września 2012 r. ZARZĄDZENIE Nr 128/2012 BURMISTRZA ŻNINA z dnia 25 września 2012 r. w sprawie funkcjonowania kontroli zarządczej w jednostkach organizacyjnych Gminy Żnin Na podstawie art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca

Bardziej szczegółowo

Poz. 9 ZARZĄDZENIE NR 9 MINISTRA CYFRYZACJI 1) z dnia 5 kwietnia 2016 r. w sprawie Karty Audytu Wewnętrznego w Ministerstwie Cyfryzacji

Poz. 9 ZARZĄDZENIE NR 9 MINISTRA CYFRYZACJI 1) z dnia 5 kwietnia 2016 r. w sprawie Karty Audytu Wewnętrznego w Ministerstwie Cyfryzacji Poz. 9 ZARZĄDZENIE NR 9 MINISTRA CYFRYZACJI 1) z dnia 5 kwietnia 2016 r. w sprawie Karty Audytu Wewnętrznego w Ministerstwie Cyfryzacji Na podstawie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie

Bardziej szczegółowo

PODRĘCZNIK PROCEDUR AUDYTU WEWNĘTRZNEGO URZĘDU MIASTA SOPOTU

PODRĘCZNIK PROCEDUR AUDYTU WEWNĘTRZNEGO URZĘDU MIASTA SOPOTU Załącznik do Zarządzenia nr 1249/2018 Prezydenta Miasta Sopotu z dnia 9 marca 2018r. PODRĘCZNIK PROCEDUR AUDYTU WEWNĘTRZNEGO URZĘDU MIASTA SOPOTU 1 Spis treści Wprowadzenie str. Rozdział I Postanowienia

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 36/2019 BURMISTRZA BARCINA. z dnia 12 marca 2019 r.

ZARZĄDZENIE NR 36/2019 BURMISTRZA BARCINA. z dnia 12 marca 2019 r. ZARZĄDZENIE NR 36/2019 BURMISTRZA BARCINA z dnia 12 marca 2019 r. w sprawie wprowadzenia Karty Audytu Wewnętrznego w jednostkach organizacyjnych Gminy Barcin Na podstawie działu VI ustawy z dnia 27 sierpnia

Bardziej szczegółowo

KSIĘGA PROCEDUR AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

KSIĘGA PROCEDUR AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Urząd Miasta i Gminy w Gryfinie ul. 1 Maja 16 74 100 Gryfino tel. (0 91) 416 20 11 Załącznik do zarządzenia Nr 120. 8 2013 Burmistrza Miasta i Gminy Gryfino z dnia 15 lutego 2013 r. KSIĘGA PROCEDUR AUDYTU

Bardziej szczegółowo

Regulamin organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w Powiatowym Urzędzie Pracy w Tarnobrzegu

Regulamin organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w Powiatowym Urzędzie Pracy w Tarnobrzegu Regulamin organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w Powiatowym Urzędzie Pracy w Tarnobrzegu Postanowienia ogólne 1 1. Kontrolę zarządczą w PUP stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 88/2016 Prezydenta Miasta Kalisza z dnia 10 lutego 2016 r.

Zarządzenie Nr 88/2016 Prezydenta Miasta Kalisza z dnia 10 lutego 2016 r. Zarządzenie Nr 88/2016 Prezydenta Miasta Kalisza z dnia 10 lutego 2016 r. w sprawie wprowadzenia Karty audytu wewnętrznego. Na podstawie art. 274 ust. 3 i art. 276 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach

Bardziej szczegółowo

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO ZATWIERDZAM REKTOR - KOMENDANT gen. bryg. dr hab. inż. Dariusz SKORUPKA Dnia KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Opracowała: Audytor Wewnętrzny Beata Dziuba Rozdział 1. 1 Postanowienia ogólne Karta Audytu Wewnętrznego

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 26/2011/2012 Rektora Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego z dnia 23 grudnia 2011 roku

Zarządzenie Nr 26/2011/2012 Rektora Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego z dnia 23 grudnia 2011 roku Zarządzenie Nr 26/2011/2012 Rektora Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie wprowadzenia Karty Audytu Wewnętrznego w Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego oraz Programu zapewniania

Bardziej szczegółowo

Księga Procedur Audytu Wewnętrznego

Księga Procedur Audytu Wewnętrznego Załącznik do Zarządzenia Starosty Wrzesińskiego Nr 13/2016 z dnia 8 lutego 2016r. Księga Procedur Audytu Wewnętrznego 1. Audytor Wewnętrzny działa na podstawie: I. Postanowienia ogólne - ustawy z dnia

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr BO.0050.90.2012 Burmistrza Ozimka z dnia 03.08.2012 r.

Zarządzenie Nr BO.0050.90.2012 Burmistrza Ozimka z dnia 03.08.2012 r. Zarządzenie Nr BO.0050.90.2012 Burmistrza Ozimka z dnia 03.08.2012 r. Na podstawie art. 274 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 nr 157, poz. 1240 z późn. zm.)

Bardziej szczegółowo

Karta audytu wewnętrznego w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu

Karta audytu wewnętrznego w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 45 Rektora UMK z dnia 29 kwietnia 2010 r. Karta audytu wewnętrznego w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu I. Postanowienia ogólne. 1 1. Karta Audytu Wewnętrznego

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie nr 3055 /2017 Prezydenta Miasta Płocka z dnia 01 marca 2017 r.

Zarządzenie nr 3055 /2017 Prezydenta Miasta Płocka z dnia 01 marca 2017 r. Zarządzenie nr 3055 /2017 Prezydenta Miasta Płocka z dnia 01 marca 2017 r. w sprawie wprowadzenia Karty Audytu Wewnętrznego w Urzędzie Miasta Płocka i jednostkach organizacyjnych Miasta Na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Załącznik do Zarządzenia Nr 49/12 Wójta Gminy Kwidzyn z dnia 24 lipca 2012r. KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Nazwa i adres JSFP Gmina Kwidzyn z siedzibą w Kwidzynie przy ul Grudziądzkiej 30. Cel dokumentu Umiejscowienie

Bardziej szczegółowo

Zasady funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Lublin i jednostkach organizacyjnych miasta Lublin akceptowalny poziom ryzyka

Zasady funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Lublin i jednostkach organizacyjnych miasta Lublin akceptowalny poziom ryzyka w sprawie określenia zasad funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Lublin i jednostkach organizacyjnych miasta Lublin - wydanie drugie Zasady funkcjonowania systemu kontroli zarządczej

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W NARODOWYM FUNDUSZU ZDROWIA. 1. Celem przeprowadzania audytu wewnętrznego jest usprawnianie funkcjonowania NFZ.

REGULAMIN AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W NARODOWYM FUNDUSZU ZDROWIA. 1. Celem przeprowadzania audytu wewnętrznego jest usprawnianie funkcjonowania NFZ. Zał. do zarządzenia Prezesa NFZ Nr 6 /2006 z dnia 5 września 2006 r. REGULAMIN AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W NARODOWYM FUNDUSZU ZDROWIA I. Ogólne zasady i cele audytu wewnętrznego 1. Celem przeprowadzania audytu

Bardziej szczegółowo

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W URZĘDZIE GMINY CHEŁMIEC

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W URZĘDZIE GMINY CHEŁMIEC KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W URZĘDZIE GMINY CHEŁMIEC Wstęp i definicje Podstawą opracowania Karty Audytu Wewnętrznego jest Komunikat nr 16/2006 Ministra Finansów z dnia 18 lipca 2006r. w sprawie ogłoszenia

Bardziej szczegółowo

Polityka Zarządzania Ryzykiem

Polityka Zarządzania Ryzykiem Polityka Zarządzania Ryzykiem Spis treści 1. Wprowadzenie 3 2. Cel 3 3. Zakres wewnętrzny 3 4. Identyfikacja Ryzyka 4 5. Analiza ryzyka 4 6. Reakcja na ryzyko 4 7. Mechanizmy kontroli 4 8. Nadzór 5 9.

Bardziej szczegółowo

Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 439/09 Prezydenta Miasta Szczecin z dnia 8 września 2009 r. STATUT AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W GMINIE MIASTO SZCZECIN

Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 439/09 Prezydenta Miasta Szczecin z dnia 8 września 2009 r. STATUT AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W GMINIE MIASTO SZCZECIN Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 439/09 Prezydenta Miasta Szczecin z dnia 8 września 2009 r. STATUT AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W GMINIE MIASTO SZCZECIN 1. 1. Audytem wewnętrznym jest ogół działań obejmujących:

Bardziej szczegółowo

Procedury audytu wewnętrznego Urzędu Miasta Józefowa

Procedury audytu wewnętrznego Urzędu Miasta Józefowa Załącznik nr 2 do Zarządzenia Nr 73/2007 Burmistrza Miasta Józefowa z dnia 2 lipca 2007 roku w sprawie wprowadzenia Karty audytu wewnętrznego oraz Procedur audytu wewnętrznego Procedury audytu wewnętrznego

Bardziej szczegółowo

Zasady funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Lublin i jednostkach organizacyjnych miasta Lublin

Zasady funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Lublin i jednostkach organizacyjnych miasta Lublin zasad funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Lublin i jednostkach organizacyjnych miasta Lublin Zasady funkcjonowania systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Miasta Lublin i jednostkach

Bardziej szczegółowo

KSIĘGA PROCEDUR AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

KSIĘGA PROCEDUR AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Załącznik do zarządzenia Nr 0152 51/07 z dnia 12 października 2007 r. Urząd Miasta i Gminy w Gryfinie ul. 1 Maja 16 74 100 Gryfino tel. (0 91) 416 20 11 KSIĘGA PROCEDUR AUDYTU WEWNĘTRZNEGO Gryfino 2007

Bardziej szczegółowo

K A R T A AUDYTU WEWNĘTRZNEGO UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO. Załącznik do zarządzenia Rektora UG nr 57/R/10

K A R T A AUDYTU WEWNĘTRZNEGO UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO. Załącznik do zarządzenia Rektora UG nr 57/R/10 K A R T A AUDYTU WEWNĘTRZNEGO UNIWERSYTETU GDAŃSKIEGO Załącznik do zarządzenia Rektora UG nr 57/R/10 Rozdział 1 POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 1. Karta Audytu Wewnętrznego, zwana w dalszej części Kartą, określa:

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie nr 116/2012 Burmistrza Karczewa z dnia 21 sierpnia 2012 roku

Zarządzenie nr 116/2012 Burmistrza Karczewa z dnia 21 sierpnia 2012 roku Zarządzenie nr 116/2012 Burmistrza Karczewa z dnia 21 sierpnia 2012 roku w sprawie ustanowienia systemu zarządzania ryzykiem w Urzędzie Miejskim w Karczewie Na podstawie rozdziału 6 ustawy z dnia 27 sierpnia

Bardziej szczegółowo

PROCEDURA P- VI-06. Audyt wewnętrzny w Urzędzie Miasta Szczecin

PROCEDURA P- VI-06. Audyt wewnętrzny w Urzędzie Miasta Szczecin Urząd Miasta SZCZECIN P R O C E D U R A Audyt wewnętrzny w Urzędzie Miasta Szczecin PN-EN ISO 9001:2009 Nr procedury P-VI-06 Wydanie 5 1.0. CEL Celem niniejszej procedury jest określenie zasad wykonywania

Bardziej szczegółowo

System Kontroli Wewnętrznej w Banku BPH S.A.

System Kontroli Wewnętrznej w Banku BPH S.A. System Kontroli Wewnętrznej w Banku BPH S.A. Cel i elementy systemu kontroli wewnętrznej 1. System kontroli wewnętrznej umożliwia sprawowanie nadzoru nad działalnością Banku. System kontroli wewnętrznej

Bardziej szczegółowo

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W URZĘDZIE GMINY PSARY I GMINNYCH JEDNOSTKACH ORGANIZACYJNYCH

KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W URZĘDZIE GMINY PSARY I GMINNYCH JEDNOSTKACH ORGANIZACYJNYCH Załącznik do Zarządzenia Nr 120.105.2015 Wójta Gminy Psary z dnia 14 października 2015 roku KARTA AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W URZĘDZIE GMINY PSARY I GMINNYCH JEDNOSTKACH WSTĘP. ORGANIZACYJNYCH Karta audytu wewnętrznego

Bardziej szczegółowo

Regulamin przeprowadzania audytu wewnętrznego przez Biuro Audytu Wewnętrznego w Gminie Polkowice

Regulamin przeprowadzania audytu wewnętrznego przez Biuro Audytu Wewnętrznego w Gminie Polkowice Załącznik do Zarządzenia nr 1195/04 Burmistrza Polkowic z dnia 31.12.2004 r. Regulamin przeprowadzania audytu wewnętrznego przez Biuro Audytu Wewnętrznego w Gminie Polkowice 1. Regulamin przeprowadzania

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 5 / 2011 Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku

Zarządzenie Nr 5 / 2011 Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku Zarządzenie Nr 5 / 2011 Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie: ustalenia regulaminu kontroli zarządczej i zasad jej prowadzenia. Na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

SAMOOCENA SYSTEMU KONTROLI ZARZĄDCZEJ

SAMOOCENA SYSTEMU KONTROLI ZARZĄDCZEJ Załącznik Nr 3 Do Zarządzenia Nr 56/10 STAROSTY KOSZALIŃSKIEGO z dnia 1 października 2010 r. SAMOOCENA SYSTEMU KONTROLI ZARZĄDCZEJ W STAROSTWIE POWIATOWYM W KOSZALINIE Do sporządzenia samooceny wykorzystano

Bardziej szczegółowo