Czech-Rogosz Koniunktura gospodarcza po składzie
|
|
- Seweryna Filipiak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wydawca: Joanna Perzyńska Redaktor merytoryczny: Grażyna Nowak Projekt okładki i stron tytułowych: GRAFOS Ilustracja na okładce: Mark Evans/iStockphoto.com Recenzent: prof. dr hab. Urszula Zagóra-Jonszta Publikacja dofinansowana przez Akademię Ekonomiczną w Katowicach Wydawnictwo C.H. Beck 2009 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: GRAFOS Druk i oprawa: Studio Spartan, Gdynia ISBN Czech_spis.indd :54:11
2 Spis treści Wstęp Część 1. Wahania koniunktury przebieg i uwarunkowania Rozdział 1. Cykle koniunkturalne: ujęcie historyczne i przegląd głównych teorii (Kamil Marczak, Krzysztof Piech) Przegląd teorii ekonomicznych wyjaśniających cykl koniunkturalny Teorie i praktyka przeinwestowania Rozdział 2. Ścieżki międzynarodowej transmisji kryzysów (Szymon Mazurek) Międzynarodowa transmisja kryzysów Kanały transmisji kryzysów Asymetria zjawiska zarażania Kondycja gospodarek a kanały transmisji Opóźnienia czasowe Sprzężenia zwrotne Budowa modeli ścieżek transmisji Rozdział 3. Deficyt budżetu a wzrost gospodarczy, czyli dlaczego budżet może być intrygujący (Andrzej Rzońca) Dlaczego redukowanie cyklicznych wahań aktywności gospodarczej może być ważne? Dlaczego utrzymywanie równowagi w finansach państwa może być ważniejsze niż redukowanie cyklicznych wahań aktywności gospodarczej? Rozdział 4. Czy grozi nam recesja? Egzogeniczność i synchronizacja cyklu koniunkturalnego Polski i obecny kryzys finansowy (Kamil Marczak, Krzysztof Piech) Synchronizacja cykli koniunkturalnych Europejski cykl koniunkturalny Czynniki zewnętrzne kształtujące polski cykl koniunkturalny Ewolucja przenoszenia się czynników zewnętrznych na gospodarki Argumenty (obliczenia) za zewnętrznym kształtowaniem się cyklu koniunkturalnego Polski Cykl światowy i jego prognozowanie Aktualna sytuacja gospodarcza na świecie Nadchodzi recesja? Część 2. Modele i prognozy koniunktury gospodarczej Rozdział 5. Krótkookresowy symulacyjny model cyklu koniunkturalnego w Unii Gospodarczej i Walutowej z zapasami w roli głównej (Michał Konopczyński) Model dynamiczny Czech_spis.indd :54:24
3 Spis treści 5.2. Równowaga i stabilność Symulacje Numeryczna analiza stabilności Rozdział 6. Nieliniowy model cyklu koniunkturalnego z oczekiwaniami (Robert Kruszewski) Model Hicksa. Równowaga i stabilność Model nieliniowy. Stany stacjonarne Stabilność równowag i bifurkacje lokalne Stabilne atraktory i ich baseny przyciągania Rozdział 7. Czy filtry liniowe są przydatnym narzędziem badania koniunktury? Analiza spektralna na przykładzie ankietowych wskaźników koniunktury (Zuzanna Wośko) Analiza szeregów czasowych w dziedzinie częstości Filtry i funkcje transferowe Pierwsze przyrosty Filtr Hodricka-Prescotta Filtr Baxter-Kinga Filtr Christiano-Fitzgeralda Ankietowe wskaźniki koniunktury Analiza efektywności filtracji metodami: pierwsze różnice, HP, BK i CF w przypadku wybranych polskich ankietowych wskaźników koniunktury Rozdział 8. Ekonometryczne prognozy cen na przykładzie rynku paliw w Polsce (Aneta Sobiechowska-Ziegert) Przyczynowo-skutkowa analiza cen benzyny Prognozy w oparciu o modele: trendu i autoregresyjny Rozdział 9. Przewidywanie zmian koniunkturalnych w polskim sektorze budowlanym na podstawie diagnoz i oczekiwań przedsiębiorców (Jacek Jankiewicz) Rozdział 10. Prognozowanie dynamiki indeksów giełdowych (na przykładzie DJA I WIG) (Wiesław Łuczyński) Modelowanie ARIMA Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych Część 3. Wahania koniunktury a rynki finansowe Rozdział 11. Wybrane kryzysy finansowe końca XX wieku a obecny kryzys finansowy na świecie (Ewa Sikorska, Paulina Wiatrak) Kryzys bankowy w krajach skandynawskich Kryzysy walutowe lat Kryzys na rynku nieruchomości w Stanach Zjednoczonych Rozdział 12. Sekurytyzacja a rozprzestrzenianie się kryzysu kredytów subprime (Ewa Szabłowska) Definicja kredytu subprime Geneza kryzysu kredytów subprime w Stanach Zjednoczonych Globalny rynek pochodnych instrumentów kredytowych Polski rynek kredytów hipotecznych i pochodnych instrumentów kredytowych Prawdopodobieństwo wystąpienia kryzysu kredytowego na rynku polskim Rozdział 13. Wpływ polityki stóp procentowych Systemu Rezerwy Federalnej na wycenę akcji w Stanach Zjednoczonych oraz Unii Gospodarczej i Walutowej (Ireneusz Pszczółka). 149 Rozdział 14. Sektor bankowy i branża deweloperska w Polsce w kontekście kryzysu subprime w dobie globalizacji rynków finansowych (Piotr Szkudlarek) Globalizacja rynków finansowych Kryzys subprime w Stanach Zjednoczonych zarys problematyki Analiza wybranych indeksów WGPW w kontekście kryzysu subprime Rozdział 15. Kryzys subprime a zachowania inwestorów na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (Marek Kunasz) Wyniki badań Czech_spis.indd :54:25
4 Spis treści Podsumowanie Rozdział 16. Wzrostowe i spadkowe tendencje w rozwoju polskiego sektora bankowego (Jerzy Kaźmierczyk) Wzrosty i spadki wartości wybranych wskaźników charakteryzujących rozwój polskiego sektora bankowego Wzrostowe i spadkowe okresy w rozwoju polskiego sektora bankowego Część 4. a reakcje rynków i podmiotów gospodarujących Rozdział 17. Obciążenia podatkowe przedsiębiorstw w cyklu koniunkturalnym (Janusz Kudła) Podatki a koniunktura w teorii makroekonomii Mierniki obciążeń podatkowych Wykorzystane dane finansowe Obciążenia podatkowe przedsiębiorstw wyniki badania Rozdział 18. Działania konkurencyjne firm w czasie recesji gospodarczej w latach (Marcin A. Pawłowski, Aleksandra Wąsowska) Problem badawczy i hipotezy Wyniki badania Rozdział 19. Największe przedsiębiorstwa w Polsce na tle przedsiębiorstw wybranych państw Europy Centralnej wpływ na funkcjonowanie gospodarki (Tomasz Bernat) Gospodarki badanych krajów Największe przedsiębiorstwa Czech, Słowacji, Węgier i Polski Wpływ dużych podmiotów na funkcjonowanie gospodarki Rozdział 20. Cykl koniunkturalny a bezrobocie w Polsce (Rafał Nagaj) Przegląd doktryn ekonomicznych z zakresu teorii cyklu koniunkturalnego Bezrobocie w Polsce Płace nominalne i inflacja a bezrobocie w Polsce Zatrudnienie a cykl koniunkturalny w Polsce Rozdział 21. Wpływ emigracji Polaków na koniunkturę gospodarczą Polski (Renata Orłowska) 227 Rozdział 22. Wpływ zmian w systemie społecznym (destabilizacji rodziny) na aktywność zawodową kobiet (Anna Horodecka) Wpływ destabilizacji rodziny na aktywność zawodową kobiet podstawy teoretyczne i stworzenie modelu Uzasadnienie modelowanych powiązań i podstawy teoretyczne Dobór zmiennych do modelu, analiza ich zmienności i korelacji Modele na średnich i dla każdego kraju oddzielnie Rozdział 23. Bilans płatniczy i jego wpływ na zewnętrzną równowagę Polski w latach (Michał Jurek) Kształtowanie się równowagi zewnętrznej Polski w latach Dekompozycja zmian międzynarodowej pozycji inwestycyjnej Polski w latach Rozdział 24. w krajach członkowskich Unii Europejskiej rozkwit czy recesja? (Magdalena K. Stawicka) Rozdział 25. Sektorowo-przestrzenna elastyczność zatrudnienia w strefie euro (Robert W. Włodarczyk) Metoda badawcza Sektorowa struktura zatrudnienia w ujęciu regionalnym Sektorowa struktura wartości dodanej w ujęciu regionalnym Analiza empiryczna Bibliografia Indeks rzeczowy Czech_spis.indd :54:25
5 Czech_spis.indd :54:25
6 Wstęp Cykl koniunkturalny jest nieodłączną cechą gospodarki rynkowej. To proste stwierdzenie nie oddaje złożoności problemu, przed jakim stoi ekonomia. Mimo dziesiątek lat prób wciąż dalecy jesteśmy od pełnego zrozumienia fenomenu, jakim są względnie regularnie następujące po sobie cykle wahań wzrostu PKB i innych wielkości ekonomicznych. W konsekwencji także nasze umiejętności prognostyczne i zdolności do działań prewencyjnych są ograniczone, co jeszcze raz dobitnie potwierdził globalny kryzys finansowy i następujące po nim ochłodzenie koniunktury, jak wiele na to wskazuje, jedno z najgłębszych w okresie powojennym. Obecny kryzys finansowy, mający swoje źródło na rynku kredytów subprime w Stanach Zjednoczonych, podobnie jak poprzedni z początku XXI w. związany z ekspansją technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych (z tzw. bańką internetową), pokazuje, że postulat eliminacji wahań cyklicznych, głoszony przez skrajnych zwolenników koncepcji nowej gospodarki, nie znajduje potwierdzenia w rzeczywistości. Książka podejmuje problematykę wahań koniunkturalnych. Autorzy próbują odpowiedzieć na pytania dotyczące: przyczyn, przebiegu i rozprzestrzeniania się zmian koniunkturalnych, metod prognozowania, uwarunkowań kryzysów finansowych, ze szczególnym uwzględnieniem obecnego globalnego kryzysu finansowego, a także reakcji podmiotów gospodarujących na osłabienie koniunktury. Podstawowym odbiorcą książki są środowiska naukowe zajmujące się problematyką koniunktury gospodarczej, jak również studenci kierunków ekonomicznych. Mamy nadzieję, że znajdzie ona swoich Czytelników także wśród przedstawicieli praktyki gospodarczej oraz administracji publicznej zainteresowanych analizami przyczyn, przebiegu i skutków wahań koniunkturalnych. Autorzy, ze względu na odmienną problematykę poszczególnych rozdziałów, mieli pełną swobodę w przyjmowaniu celów, tez oraz sposobów analizy. 9 Czech_wstep.indd :53:46
7 Wstęp Książka składa się z czterech części obejmujących łącznie 25 rozdziałów. Część 1 została poświęcona zagadnieniom związanym z uwarunkowaniami oraz przebiegiem wahań koniunktury. Kamil Marczak i Krzysztof Piech dokonali przeglądu głównych teorii ekonomicznych wyjaśniających zjawisko cykliczności gospodarki oraz zasygnalizowali egzo- i endogeniczne jej determinanty. Szymon Mazurek zaprezentował pojęcie i kanały międzynarodowej transmisji kryzysów. Kwestie synchronizacji i egzogeniczności cyklu koniunkturalnego Polski w aspekcie obecnego kryzysu finansowego wraz z próbą odpowiedzi na pytanie o groźbę wystąpienia recesji podjęli w kolejnej części swoich rozważań Kamil Marczak i Krzysztof Piech. Andrzej Rzońca bada wpływ deficytu na wzrost gospodarki, identyfikując korzyści i koszty z prowadzenia ekspansywnej lub restrykcyjnej polityki fiskalnej w krótkim i długim okresie. W części 2 podjęto problematykę modelowania i prognozowania koniunktury gospodarczej. Michał Konopczyński zaprezentował krótkookresowy, symulacyjny model cyklu koniunkturalnego w Unii Gospodarczej i Walutowej, uwzględniający kumulację zapasów w czasie. Robert Kruszewski bada wpływ prostego mechanizmu oczekiwań na dynamikę nieliniowego modelu cyklu koniunkturalnego opartego na mnożniku i zasadzie akceleracji. Zuzanna Wośko poszukuje odpowiedzi na pytanie o przydatność filtrów liniowych jako narzędzia badania koniunktury. Aneta Sobiechowska-Ziegert przedstawia ekonometryczne prognozy cen na przykładzie rynku paliw w Polsce. Jacek Jankiewicz prognozuje zmiany koniunkturalne w polskim sektorze budowlanym na podstawie diagnoz i oczekiwań przedsiębiorców. Wiesław Łuczyński podejmuje próbę oceny efektywności prognostycznej sieci neuronowych w prognozowaniu Warszawskiego Indeksu Giełdowego oraz Dow Jones Average Industrial Index. Część 3 traktuje o kryzysach finansowych i związanych z nimi implikacjach dla światowej koniunktury gospodarczej. Ewa Sikorska i Paulina Wiatrak dokonują analizy wybranych kryzysów finansowych ze szczególnym uwzględnieniem kryzysu na amerykańskim rynku nieruchomości i kredytów hipotecznych. Ewa Szabłowska bada rolę transakcji sekurytyzacyjnych w rozprzestrzenianiu się kryzysu kredytów subprime. Ireneusz Pszczółka omawia wpływ polityki stóp procentowych Systemu Rezerwy Federalnej (FED) na zmiany koniunktury na rynkach akcji w Stanach Zjednoczonych oraz Unii Gospodarczej i Walutowej. Piotr Szkudlarek dokonuje oceny działalności sektora bankowego i branży deweloperskiej w Polsce w kontekście kryzysu na amerykańskim rynku kredytów hipotecznych i rynku nieruchomości. Marek Kunasz omawia reakcje inwestorów na Giełdzie Papierów Wartościowych na zmianę światowej koniunktury gospodarczej. Jerzy Kaźmierczyk przedstawia analizę i ocenę wzrostowych oraz spadkowych tendencji w rozwoju polskiego sektora bankowego. W części 4 przedmiotem zainteresowania są zachowania podmiotów oraz rynków w ramach cyklu koniunkturalnego. Janusz Kudła bada procykliczność obciążeń podatkowych przedsiębiorstw. Marcin Pawłowski i Aleksandra Wąsowska 10 Czech_wstep.indd :53:52
8 Wstęp przeprowadzają analizę zależności między aktywnością gospodarki na poziomie makro a dynamiką zachowań konkurencyjnych na poziomie sektorów gospodarki. Tomasz Bernat analizuje grupę największych przedsiębiorstw. Rafał Nagaj omawia relacje między wahaniami koniunkturalnymi a poziomem bezrobocia. Renata Orłowska analizuje skutki, zarówno pozytywne, jak i negatywne, wpływu wzmożonej emigracji polskich zasobów pracy na stan gospodarki. Anna Horodecka bada wpływ systemu społecznego na zmiany zachodzące na rynku pracy, w szczególności na aktywność zawodową kobiet. Robert W. Włodarczyk rozważa stopień sektorowego zróżnicowania elastyczności zatrudnienia względem produkcji w Unii Gospodarczej i Walutowej. Michał Jurek analizuje zewnętrzną równowagę Polski. Magdalena Kinga Stawicka omawia koniunkturę gospodarczą krajów Unii Europejskiej. Oddając książkę w ręce Czytelników mamy nadzieję, że spotka się ona z przychylnym przyjęciem zarówno środowisk akademickich, jak i praktyków pragnących pogłębić rozumienie mechanizmów cyklu koniunkturalnego. Redaktorzy 11 Czech_wstep.indd :53:52
9 Czech_wstep.indd :53:52
10 CZĘŚĆ 1 WAHANIA KONIUNKTURY przebieg i uwarunkowania Czech_1_2.indd :57:06
11 Czech_1_2.indd :57:11
12 Rozdział 1 Cykle koniunkturalne: ujęcie historyczne i przegląd głównych teorii 1 Kamil Marczak, Krzysztof Piech Czy grozi nam recesja? Pytanie wydawałoby się trywialne, aczkolwiek jeżeli nieco głębiej je przeanalizować, odpowiedź nie jest tak prosta. Coraz bardziej problematyczne bowiem staje się to, czym jest recesja. Jeżeli przyjmiemy, że recesja jest nieodłączną częścią cyklu koniunkturalnego, to sytuacja byłaby dość prosta wystarczyłoby zidentyfikować długość cyklu. Jednakże oznaczałoby to zakwestionowanie innej, klasycznej definicji recesji, rozumianej jako spadek PKB w dwóch kolejnych kwartałach. Poza tym pozostaje wątpliwość: czy rzeczywiście recesja jest groźna, czy może pożyteczna (vide kreatywna destrukcja Josepha Schumpetera) Przegląd teorii ekonomicznych wyjaśniających cykl koniunkturalny Każda gospodarka wolnorynkowa rozwija się w sposób cykliczny. Zjawisko to zostało odkryte w XIX w. przez francuskiego ekonomistę Clémenta Juglara i od tamtej pory rozwijane było przez wielu innych naukowców. Cykl koniunkturalny jednak zmienia się, zmieniają się zatem pojęcia z nim związane, np. takie jak recesja. 1 Rozdział ten zawiera osobiste poglądy i tezy autorów i nie muszą one być zgodne ze stanowiskiem instytucji, które reprezentują. 15 Czech_1_2.indd :57:12
13 1. Cykle koniunkturalne: ujęcie historyczne i przegląd głównych teorii Aktualnie w gospodarkach krajów, opierających się na procesach wolnorynkowych, występuje równolegle wiele rodzajów wahań i cykli koniunkturalnych od bardzo krótkich, związanych zazwyczaj z rynkami finansowymi, poprzez wahania sezonowe, fluktuacje średniookresowe, do bardzo długich cykli związanych z ruchami społecznymi i zmianami technologicznymi. Początki analizy fluktuacji gospodarki datuje się na lata Były to czasy panowania ekonomii klasycznej, a co więcej kryzysy gospodarcze lat miały przyczyny zewnętrzne (zdecydowanie niezwiązane z cyklami koniunkturalnymi w ich właściwym znaczeniu) 2. Oba te czynniki definitywnie przesądziły o zanegowaniu cykli koniunkturalnych jako zjawiska powszechnego czy istotnego. Jeden z czołowych przedstawicieli klasycznej szkoły ekonomii Jean-Baptiste Say w swoim prawie dowodził, jakoby ogólnogospodarcza nadprodukcja, jako taka, nie mogła zaistnieć w gospodarce. W tej nadbudowie naukowej fluktuacje gospodarcze zostały jednoznacznie zakwalifikowane do zjawisk całkowicie przypadkowych [Lubiński, 2002, s. 77]. Tezy, którymi starano się lepiej wyjaśnić występujące jednak w rzeczywistości wahania aktywności gospodarczej, powstały dopiero później. W pewien sposób teorią koniunktury, a w szczególności kryzysami gospodarczymi, zajmował się także Thomas Robert Malthus. Przewidywał on nieuchronną katastrofę społeczno-gospodarczą, spowodowaną malejącą krańcową użytecznością ziemi. Jako drogę ratującą od klęski ogólnoświatowego głodu zalecał on wstrzemięźliwość seksualną, co miało ograniczać liczbę populacji do bezpiecznej liczby. Nie można też przynajmniej nie wspomnieć o Karolu Marksie. Według niego obserwowane co jakiś czas kryzysy są nieodłącznie związane z gospodarką rynkową, a ich skuteczne pozbycie się możliwe byłoby tylko po przejściu gospodarki na inny system socjalistyczny, w którym procesy gospodarcze byłyby centralnie sterowane. Wtedy ogólna nadprodukcja nie byłaby możliwa i nie dochodziłoby do kryzysów. Lata były okresem prawdziwej prosperity dla rozwoju problematyki cykli koniunkturalnych. Przeprowadzono wtedy dużo badań empirycznych, a pierwszy ich autor C. Juglar przedstawił tezę, iż egzogeniczne przyczyny fluktuacji gospodarki nie są jedynymi, a nawet nie są najważniejszymi z czynników [Landreth, Colander, 2005, s. 485]. Jako dość zabawną anegdotę można przytoczyć teorię Stanleya Jevonsa, który zauważył, iż cykle plam słonecznych występują co 11,1 lat, natomiast zgodnie z badaniami w czasach mu współczesnych cykle koniunktury powtarzały się średnio co 10,8 lat (oparł się on na kształtowaniu się kredytów bankowych). Implikacja była w tym przypadku bardzo prosta: wyższa aktywność Słońca to większe plony, czyli lepsza koniunktura [Peart, 1991, s ]. 2 Szeroki opis tych kryzysów można znaleźć np. w: [Mendelson, 1959]. 16 Czech_1_2.indd :57:12
14 1.1. Przegląd teorii ekonomicznych wyjaśniających cykl koniunkturalny Kolejny okres rozwoju studiów nad koniunkturą rozpoczął wraz z publikacją fundamentalnego dzieła Johna Maynarda Keynesa Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza. Co do zasady, teorie następców J.M. Keynesa kwalifikuje się do endogenicznych teorii cyklu koniunkturalnego. Zwolennicy keynesizmu dopracowali bardzo ogólnikowe teorie samego J.M. Keynesa, tworząc bardzo rozbudowany model Harroda-Domara. Postawą tego modelu jest znaczenie zagregowanego popytu i proces jego kształtowania się. W sposób oczywisty raziło to w założenia ekonomi klasycznej, w myśl której gospodarka dąży do pełnego wykorzystania czynników produkcji, gdyż podaż sama kreuje sobie popyt (prawo rynków Saya). Gwoli ścisłości keynesiści nigdy nie odrzucili roli czynników produkcji w analizie czynników kształtujących wzrost gospodarczy, ale jedynie zauważyli, iż tworzą one potencjalną produkcję, produkcję rzeczywistą tworzy natomiast popyt [Landreth, Colander, 2005, s. 513]. Jeden z największych keynesistów John Richard Hicks rozpatrywał gospodarkę, w której inwestycje rosną liniowo (w stałym tempie). Oznacza to, iż równowaga w gospodarce podlega ciągłym zmianom (równowaga dynamiczna). Wzrost autonomicznych inwestycji implikuje zwielokrotniony wzrost (poprzez mechanizm mnożnikowy), przez co produkcja rośnie szybciej, niż wynikałoby to ze stopy równowagi. Wzrost ten trwa aż do momentu, gdy zaistnieje pełne zatrudnienie czynników produkcji (maksimum produkcji potencjalnej). Teoretycznie dalsza ekspansja jest możliwa według stopy równowagi, przejście od ekspansji do stopy równowagi łączy się jednak z przejściowym zmniejszeniem tempa wzrostu. Powstaje w ten sposób bodziec dostateczny, aby mechanizm mnożnika zaczął działać w kierunku powodującym ograniczenie produkcji. Oczywiście spadek ten też ma dolną granicę w postaci inwestycji brutto, które nie mogą być mniejsze od zera. Powstaje w ten sposób bariera, od której odbija się funkcja spadku produkcji w kierunku ponownej ekspansji [Lubiński, 2002, s. 88]. Przeciwnikami koncepcji o endogenicznych przyczynach cykli koniunkturalnych są zwolennicy koncepcji egzogenicznej, czyli przede wszystkim monetaryści, zwolennicy realnego cyklu koniunkturalnego oraz cyklu politycznego. Mimo że Michał Kalecki jest kojarzony jako protoplasta metodologii keynesistowskiej, to jako pierwszy zwrócił uwagę na mechanizmy znane współcześnie jako polityczny cykl koniunkturalny [Piech, Pangsy-Kania, 2003, s ]. Najważniejsze, bardziej współczesne teorie wyjaśniające zjawisko fluktuacji gospodarki to teoria monetarystyczna oraz teoria realnego cyklu koniunkturalnego 3. 3 Warto także wspomnieć o innym z nowszych poglądów przedstawiciela szkoły chicagowskiej G. Beckera. Marginalizuje on znaczenie cyklu koniunkturalnego. Twierdzi, iż fluktuacje gospodarcze mają małe znaczenie dla wartości, jaką jest bogactwo narodu. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest bardzo mała elastyczność kapitału intelektualnego względem fluktuacji gospodarczej, przy czym kapitał intelektualny jest taktowany jako bardzo znaczące dobro (co najmniej kilkukrotnie przewyższające wartość PKB kraju) [Becker, Becker, 2006]. 17 Czech_1_2.indd :57:12
15 1. Cykle koniunkturalne: ujęcie historyczne i przegląd głównych teorii Co istotne, obie teorie nie traktują recesji gospodarczej jako stanu nienaturalnego dla gospodarki (założenie takie zostało też przyjęte na wstępie niniejszego rozdziału). Zgodnie z ich założeniami zarówno recesja, jak i ożywienie gospodarcze to konsekwencje optymalnych wyborów z punktu widzenia podmiotów gospodarujących. Nasuwa się więc stwierdzenie, iż oba, biegunowo przeciwne, stany koniunktury są tak samo dobre, a każda próba zmiany w zmianach koniunktury powoduje straty społeczne. Twórcą pierwszej z tych teorii jest Milton Friedman 4. Zgodnie z tą teorią początkowo producenci zauważają jedynie wzrost cen produktów przez nich sprzedawanych, a nie biorą pod uwagę wzrostu kosztów produkcji. W takiej sytuacji dochodzi do wzrostu produkcji, do czego z kolei potrzebny jest wzrost zatrudnienia, przez co rośnie nominalna wartość wynagrodzenia za pracę. Po okresie euforii związanej z powszechnym wzrostem zarobków dochodzi do powszechnego rozczarowania poszczególne podmioty biorą poprawkę na to, ile rzeczywiście zarabiają (płaca realna). Zrewidowanie poglądów o ten czynnik powoduje spadek zainteresowania pracą oraz ograniczenie produkcji, czyli w efekcie recesję gospodarczą. Teoria realnego cyklu koniunkturalnego zakłada, iż wahania produkcji i zatrudnienia są wynikiem zmian realnych czynników w gospodarce przy rynkach dostosowujących się szybko i zawsze pozostających w stanie równowagi. Kluczowym czynnikiem powodującym zmiany w koniunkturze są rozmaite wstrząsy podażowe, których następstwem są zmiany poziomu produkcji. Przykładem takich zjawisk są przede wszystkim zmiany klimatyczne, wojny i inne istotne czynniki historyczne i kulturowe. Teoria ta pomija czynniki monetarne, ale za to ściśle wiąże analizę mikroekonomiczną z makroekonomiczną. Jej twórcami są Finn E. Kydland oraz Edward C. Prescott. W 2004 r. autorzy teorii otrzymali Nagrodę Nobla z ekonomii za pracę wyjaśniającą, w jaki sposób na cykle koniunkturalne wpływają zmiany w polityce gospodarczej czy zmiany technologii. Teoria ta doczekała się bardzo licznej krytyki, głównie ze względu na brak dowodów empirycznych. Klasyczna definicja cyklu koniunkturalnego opisująca to zjawisko w warunkach gospodarki rynkowej została zaproponowana przez Arthura F. Burnsa oraz Wesleya C. Mitchella [Lubiński, 2002, s. 11]. Według tej definicji cykle koniunkturalne są rodzajem wahań występujących w agregatach przedstawiających działalność gospodarczą narodów, organizujących swą produkcję zazwyczaj w przedsiębiorstwach. Cykle koniunkturalne składają się z okresów ekspansji (występują wtedy równolegle tendencje zwyżkowe w wielu dziedzinach gospodarki), następujących równie powszechnie kryzysach, zastojach lub ożywieniach, które łączą 4 Jego teorie opierały się na założeniu prymatu czynników pieniężnych w kształtowaniu się dynamiki dochodu narodowego (oraz cyklu koniunkturalnego). Przykładem implikacji zmian podaży pieniądza na realne procesy w gospodarce jest długookresowa krzywa Philipsa. Następstwem wzrostu podaży pieniądza jest wzrost powszechny wzrost cen. 18 Czech_1_2.indd :57:12
16 1.2. Teorie i praktyka przeinwestowania się z fazą ekspansji kolejnego cyklu. Jest to definicja tzw. klasycznego cyklu koniunkturalnego 5. Ze względu na dużą liczbę czynników wewnętrznych i zewnętrznych kształtujących wahania aktywności gospodarczych fluktuacje te mają bardzo złożony charakter, który podlegając ciągłym przekształceniom w zakresie mechanizmu i cech morfologicznych wymusza poszukiwanie nowych wskaźników empirycznych, a także procedur statystyczno-ekonometrycznych w zakresie badania koniunktury, które umożliwiłyby formułowanie diagnoz oraz prognoz krótkoi średniookresowych. Koniec XX w. przyniósł zjawiska empiryczne, które wydaje się nie uzyskały jeszcze wystarczającego potwierdzenia teoretycznego. Chodzi tu o rozpoczęcie kształtowania się światowego cyklu koniunkturalnego, który poprzez wielorakie powiązania zglobalizowanych gospodarek staje się jednym z głównych czynników kształtujących narodowe cykle koniunkturalne. Zgodnie z wynikami badań autorów światowy cykl koniunkturalny to wypadkowa cykli koniunkturalnych różnych krajów świata [Piech, Pangsy-Kania, 2003, s ]. Największy wpływ na kształtowanie się koniunktury światowej (przez co także częściowo polskiej) mają w tym modelu kraje, których udział w światowej gospodarce jest największy. Dobrym przykładem takiego kraju są Stany Zjednoczone, które już od lat siedemdziesiątych XIX w. 6 mają zdaniem autorów największy spośród różnych krajów świata wpływ na zmiany światowej koniunktury. Słusznie mówi się bowiem, że gdy gospodarka Stanów Zjednoczonych kichnie, świat choruje. Jest też inne zjawisko: postępującej na skalę globalną integracji gospodarczej. Sprawia ono, że coraz więcej krajów zaczyna się rozwijać w podobny sposób, wspólnie doświadczając faz recesji i rozkwitu. Jest tak m.in. w strefie euro 7. Do synchronizacji cykli koniunkturalnych bo o niej tu mowa przyczyniły się też kryzysy naftowe lat siedemdziesiątych XX w. i późniejsze wzrosty cen ropy np. w wyniku wojny w Zatoce Perskiej Teorie i praktyka przeinwestowania Jedną z teorii cyklu gospodarczego (oraz recesji) jest teoria przeinwestowania. Zgodnie z tą teorią przesadne inwestycje kończą się załamaniem koniunktury 5 Jest ona do dziś stosowana w amerykańskiej tradycji badań ekonomicznych. W Europie wyróżnia się więcej faz cyklu niż tylko ekspansję i recesję. 6 Dokładniej ten prymat uzyskały po tzw. Wielkiej Depresji lat (największy kryzys gospodarczy na świecie w XIX w.). 7 Więcej na temat synchronizacji cykli koniunkturalnych w strefie euro w dalszej części rozdziału. 19 Czech_1_2.indd :57:12
Makroekonomia. Blok V Cykl koniunkturalny
Makroekonomia Blok V Cykl koniunkturalny Cykl koniunkturalny i jego fazy Cykl koniunkturalny okresowe zmiany poziomu aktywności gospodarczej Fazy cyklu: - Kryzys (A-B) - Depresja (B-C) - Ożywienie (C-D)
Bardziej szczegółowoSpis treêci. www.wsip.com.pl
Spis treêci Jak by tu zacząć, czyli: dlaczego ekonomia?........................ 9 1. Podstawowe pojęcia ekonomiczne.............................. 10 1.1. To warto wiedzieć już na początku.............................
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII
Spis treści Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII Wstępne określenie przedmiotu ekonomii 7 Ekonomia a inne nauki 9 Potrzeby ludzkie, produkcja i praca, środki produkcji i środki konsumpcji,
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa WPROWADZENIE
Spis treści Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa xiii xv WPROWADZENIE l Rozdział l. Ekonomiczne opisanie świata 3 1.1. Stany Zjednoczone 4 1.2. Unia Europejska 10 1.3. Chiny 15 1.4. Spojrzenie na inne
Bardziej szczegółowo7. Zastosowanie wybranych modeli nieliniowych w badaniach ekonomicznych. 14. Decyzje produkcyjne i cenowe na rynku konkurencji doskonałej i monopolu
Zagadnienia na egzamin magisterski na kierunku Ekonomia 1. Znaczenie wnioskowania statystycznego w weryfikacji hipotez 2. Organizacja doboru próby do badań 3. Rozkłady zmiennej losowej 4. Zasady analizy
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11
Makro- i mikroekonomia : podstawowe problemy współczesności / red. nauk. Stefan Marciniak ; zespół aut.: Lidia Białoń [et al.]. Wyd. 5 zm. Warszawa, 2013 Spis treści Wstęp (S. Marciniak) 11 Część I. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoCykl koniunkturalny. Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki gospodarczej
Cykl koniunkturalny Gabriela Przesławska Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk Ekonomicznych Zakład Polityki gospodarczej Cykl koniunkturalny - definicja Cykl koniunkturalny to powtarzające się okresowo
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Wahania koniunktury gospodarczej Ożywienie i recesja w gospodarce Dr Joanna Czech-Rogosz Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 16.04.2012 1. Co to jest koniunktura gospodarcza?
Bardziej szczegółowoPorównanie obecnego kryzysu z roku 2007 z Wielkim Kryzysem z lat 1929-1933 str. 33
Spis treści: Wstęp str. 9 1.Przyczyny wahań cyklicznych Gabriela Wronowska str. 15 Pojęcie i fazy cyklu koniunkturalnego str. 15 Teorie wahań cyklicznych str. 19 Historia wahań cyklicznych str. 29 Porównanie
Bardziej szczegółowoPYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe
PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe 1. Cele i przydatność ujęcia modelowego w ekonomii 2.
Bardziej szczegółowo- potrafi wymienić. - zna hierarchię podział. - zna pojęcie konsumpcji i konsumenta, - zna pojęcie i rodzaje zasobów,
WYMAGANIA EDUKACYJNE PRZEDMIOT: Podstawy ekonomii KLASA: I TH NUMER PROGRAMU NAUCZANIA: 2305/T-5 T-3,SP/MEN/1997.07.16 L.p. Dział programu 1. Człowiek - konsument -potrafi omówić podstawy ekonomii, - zna
Bardziej szczegółowoMODEL AS-AD. Dotąd zakładaliśmy (w modelu IS-LM oraz w krzyżu keynesowskim), że ceny w gospodarce są stałe. Model AS-AD uchyla to założenie.
MODEL AS-AD Dotąd zakładaliśmy (w modelu IS-LM oraz w krzyżu keynesowskim), że ceny w gospodarce są stałe. Model AS-AD uchyla to założenie. KRZYWA AD Krzywą AD wyprowadza się z modelu IS-LM Każdy punkt
Bardziej szczegółowoWspółczesna makroekonomia a teoria dynamicznej gospodarki / Józef Chmiel. Warszawa, cop Spis treści
Współczesna makroekonomia a teoria dynamicznej gospodarki / Józef Chmiel. Warszawa, cop. 2017 Spis treści Przedmowa 9 Wprowadzenie 10 Część I. Główne kierunki ekonomii a teoria dynamicznej gospodarki 25
Bardziej szczegółowoWZROST GOSPODARCZY DEFINICJE CZYNNIKI WZROSTU ZRÓWNOWAŻONY WZROST WSKAŹNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO ROZWÓJ GOSPODARCZY. wewnętrzne: zewnętrzne:
DEFINICJE WZROST GOSPODARCZY ROZWÓJ GOSPODARCZY 1. Wzrost gospodarczy zmiany ilościowe: powiększanie się z okresu na okres podstawowych wielkości makroekonomicznych takich jak czy konsumpcja, inwestycje
Bardziej szczegółowoPlan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej
Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej 1. Model Mundella Fleminga 2. Dylemat polityki gospodarczej małej gospodarki otwartej 3. Skuteczność polityki monetarnej i fiskalnej w warunkach
Bardziej szczegółowoMAKROEKONOMIA 2. Wykład 1. Model AD/AS - powtórzenie. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak
MAKROEKONOMIA 2 Wykład 1. Model AD/AS - powtórzenie Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak Plan wykładu 1. Krótkookresowe wahania koniunktury Dynamiczny model zagregowanego popytu i podaży: skutki
Bardziej szczegółowoBardzo dobra Dobra Dostateczna Dopuszczająca
ELEMENTY EKONOMII PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Klasa: I TE Liczba godzin w tygodniu: 3 godziny Numer programu: 341[02]/L-S/MEN/Improve/1999 Prowadzący: T.Kożak- Siara I Ekonomia jako nauka o gospodarowaniu
Bardziej szczegółowoT. Łuczka Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie. Wybrane aspekty mikro i makroekonomii
Teresa Łuczka Godziny konsultacji: 12 13.30 poniedziałek 15 16 wtorek p. 306 Strzelecka T. Łuczka Kapitał obcy w małym i średnim przedsiębiorstwie. Wybrane aspekty mikro i makroekonomii WYKŁAD 1 (26.02)
Bardziej szczegółowoPYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe
PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe 1. Cele i przydatność ujęcia modelowego w ekonomii 2.
Bardziej szczegółowoMakroekonomia David Begg, Stanley Fisher, Gianluigi Vernasca, Rudiger Dornbusch
Makroekonomia David Begg, Stanley Fisher, Gianluigi Vernasca, Rudiger Dornbusch Makroekonomia jest najczęściej używanym podręcznikiem na pierwszych latach studiów ekonomicznych w większości polskich uczelni.
Bardziej szczegółowoWprowadzenie CZĘŚĆ I TEORETYCZNE PODSTAWY POLITYKI GOSPODARCZEJ
Książka Współczesna polityka gospodarcza" jest podzielona na pięć części: Teoretyczne podstawy polityki gospodarczej; Główne obszary polityki rozwoju gospodarczego; Polityka stabilizacyjna państwa; Polityka
Bardziej szczegółowoKredytowe instrumenty a stabilność finansowa
Monografie i Opracowania 563 Paweł Niedziółka Kredytowe instrumenty a stabilność finansowa Warszawa 2009 Szkoła Główna Handlowa w Warszawie OFICYNA WYDAWNICZA Spis treści Indeks skrótów nazw własnych używanych
Bardziej szczegółowoGłównym celem opracowania jest próba określenia znaczenia i wpływu struktury kapitału na działalność przedsiębiorstwa.
KAPITAŁ W PRZEDSIĘBIORSTWIE I JEGO STRUKTURA Autor: Jacek Grzywacz, Wstęp W opracowaniu przedstawiono kluczowe zagadnienia dotyczące możliwości pozyskiwania przez przedsiębiorstwo kapitału oraz zasad kształtowania
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wahania koniunktury gospodarczej W jaki sposób firmy tworzą strategie? dr Baha Kalinowska - Sufinowicz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 8 listopada 2012 r. EKONOMICZNY
Bardziej szczegółowoWprowadzenie CZĘŚĆ I TEORETYCZNE PODSTAWY POLITYKI GOSPODARCZEJ
Spis treści Wprowadzenie...... 11 CZĘŚĆ I TEORETYCZNE PODSTAWY POLITYKI GOSPODARCZEJ Rozdział 1 Istota i zakres przedmiotowy polityki gospodarczej - Aneta Kosztowniak, Marzena Sobol 17 1.1. Pojęcie, zakres
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. dopuszczający
Wymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. wyróżnić potrzeby ekonomiczne, wymienić podstawowe rodzaje środków zaspokajających potrzeby, rozróżnić podstawowe zasoby
Bardziej szczegółowoWykład 9. Model ISLM
Makroekonomia 1 Wykład 9 Model ISLM Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Nasza mapa drogowa Krzyż keynesowski Teoria preferencji płynności Krzywa IS Krzywa LM Model ISLM
Bardziej szczegółowoAutorzy książki są pracownikami Katedry Polityki Gospodarczej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Publikacja prezentuje podstawy ekonomii i polityki gospodarczej przy wykorzystaniu metody instytucjonalnej analizy gospodarki. Zawiera zestaw najważniejszych informacji z historii myśli ekonomicznej, ekonomii
Bardziej szczegółowoAKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY
AKADEMIA MŁODEGO EKONOMISTY WAHANIA KONIUNKTURY GOSPODARCZEJ OŻYWIENIE I RECESJA W GOSPODARCE DR JAROSŁAW CZAJA Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 17 października 2016 r. KONIUNKTURA GOSPODARCZA DEFINICJA
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 2. Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne
WYKŁAD 2 Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne PLAN WYKŁADU Przedmiot makroekonomii Wzrost gospodarczy stagnacja wahania koniunktury Inflacja bezrobocie Krzywa Phillipsa (inflacja a bezrobocie)
Bardziej szczegółowoWAHANIA KONIUNKTURY WYKŁAD. Dr inż. Edyta Ropuszyńska-Surma
WAHANIA KONIUNKTURY WYKŁAD Dr inż. Edyta Ropuszyńska-Surma Polecenia 1. Popatrz na wykresy na kolejnych slajdach? 2. Czym się różnią? 3. Co możesz z nich odczytać? 4. Jakie cechy charakterystyczne zauważyłeś?
Bardziej szczegółowoLista 5. Cykle koniunkturalne
Zad. 1. Dopasuj definicję do podanych zdań: Lista 5 Cykle koniunkturalne 1. Cykl gospodarczy 2. Cykl koniunkturalny 3. Długość cyklu 4. Amplituda wahań 5. Trend 6. rodukt potencjalny 7. Luka KB 8. Cykl
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA. STRONA POPYTOWA (ZAGREGOWANY POPYT P a ): OGÓLNA RÓWNOWAGA RYNKU. STRONA PODAŻOWA (ZAGREGOWANA PODAŻ S a )
przeciętny poziom cen MODEL ZAGREGOWANEGO POPYTU I ZAGREGOWANEJ PODAŻY ZAŁOŻENIA Dochód narodowy (Y) jest równy produktowi krajowemu brutto (PKB). Y = K + I + G Neoklasycyzm a keynesizm Badamy zależność
Bardziej szczegółowoJanusz Biernat. Polityka pieniężna w Polsce w warunkach płynnego kursu walutowego
Janusz Biernat Polityka pieniężna w Polsce w warunkach płynnego kursu walutowego Warszawa 2006 Recenzent prof. dr hab. Eugeniusz Mazurkiewicz skład i Łamanie GrafComp s.c. PROJEKT OKŁADKI GrafComp s.c.
Bardziej szczegółowoWZROST GOSPODARCZY DEFINICJE CZYNNIKI WZROSTU ZRÓWNOWAŻONY WZROST WSKAŹNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO. Dynamika PKB w latach 2002-2010 ROZWÓJ GOSPODARCZY
DEFINICJE WZROST GOSPODARCZY ROZWÓJ GOSPODARCZY 1. Wzrost gospodarczy zmiany ilościowe: powiększanie się z okresu na okres podstawowych wielkości makroekonomicznych takich jak czy konsumpcja, inwestycje
Bardziej szczegółowoGlobalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy
Globalny kryzys ekonomiczny Geneza, istota, perspektywy prof. dr hab. Piotr Banaszyk, prof. zw. UEP Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wydział Gospodarki Międzynarodowej Agenda 1. Przyczyny globalnego
Bardziej szczegółowoTeoria Optymalnego Obszaru Walutowego
Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego dr Grzegorz Tchorek Biuro ds. Integracji ze Strefą Euro, Narodowy Bank Polski Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania Poglądy wyrażone przez autora nie stanowią
Bardziej szczegółowoI = O s KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA WNIOSKI STOPA RÓWNOWAGI STOPA RÓWNOWAGI TEORIA REALNEJ STOPY PROCENTOWEJ
realna stopa procentowa KLASYCZNA TEORIA RÓWNOWAGI PRAWO RYNKÓW J. B. SAYA koszty produkcji ponoszone przez producentów są jednocześnie wynagrodzeniem za czynniki produkcji (płaca, zysk, renta), a tym
Bardziej szczegółowoDeterminanty dochodu narodowego. Analiza krótkookresowa
Determinanty dochodu narodowego Analiza krótkookresowa Produkcja potencjalna i faktyczna Produkcja potencjalna to produkcja, która może być wytworzona w gospodarce przy racjonalnym wykorzystaniu wszystkich
Bardziej szczegółowoZmiany koniunktury w Polsce. Budownictwo na tle innych sektorów.
Elżbieta Adamowicz Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Zmiany koniunktury w Polsce. Budownictwo na tle innych sektorów. W badaniach koniunktury przedmiotem analizy są zmiany
Bardziej szczegółowoKrzysztof Osiński BIZNES MIĘDZYNARODOWY NA PROGU XXI WIEKU KOMPENDIUM
Krzysztof Osiński BIZNES MIĘDZYNARODOWY NA PROGU XXI WIEKU KOMPENDIUM Szczecin, 2010 Spis treści Wstęp... 11 CZĘŚĆ I OD WYMIANY MIĘDZYNARODOWEJ DO GOSPODARKI GLOBALNEJ Rozdział 1 HANDEL MIĘDZYNARODOWY....
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW
Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia Podstawowe założenia modelu są dokładnie takie same jak w modelu klasycznym gospodarki
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp Dariusz Rosati... 11. Część I. Funkcjonowanie strefy euro
Spis treści Wstęp Dariusz Rosati.............................................. 11 Część I. Funkcjonowanie strefy euro Rozdział 1. dziesięć lat strefy euro: sukces czy niespełnione nadzieje? Dariusz Rosati........................................
Bardziej szczegółowoAnaliza inwestycji i zarządzanie portfelem SPIS TREŚCI
Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem Frank K. Reilly, Keith C. Brown SPIS TREŚCI TOM I Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa do wydania amerykańskiego O autorach Ramy książki CZĘŚĆ I. INWESTYCJE
Bardziej szczegółowoKrzywa IS Popyt inwestycyjny zależy ujemnie od wysokości stóp procentowych.
Notatka model ISLM Model IS-LM ilustruje równowagę w gospodarce będącą efektem jednoczesnej równowagi na rynku dóbr i usług, a także rynku pieniądza. Jest to matematyczna interpretacja teorii Keynesa.
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Wahania Koniunktury gospodarczej Dr Adam Baszyński Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 14 maja 215 r. Plan prezentacji Co to jest koniunktura gospodarcza? W jaki sposób ją mierzyć?
Bardziej szczegółowoAustriacka teoria cyklu koniunkturalnego a teorie głównego nurtu. Mateusz Benedyk
Austriacka teoria cyklu koniunkturalnego a teorie głównego nurtu Mateusz Benedyk 1 Krótki rys historyczny Wybrane teorie głównego nurtu: - Szkoła keynesowska - Szkoła monetarystyczna - Nowa szkoła klasyczna
Bardziej szczegółowoWojciech Buksa Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych
Wojciech Buksa wojciech.buksa@outlook.com Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych!1 Wstęp. Pod koniec 2011 roku komisja europejska przedstawiła pomysł wprowadzenia
Bardziej szczegółowoSpis treści Wstęp 1. Ryzyko a pojęcie cykliczności, procykliczności i antycykliczności zjawisk sfery realnej i systemu finansowego gospodarki
Wstęp... 11 1. Ryzyko a pojęcie cykliczności, procykliczności i antycykliczności zjawisk sfery realnej i systemu finansowego gospodarki... 23 1.1. Wprowadzenie... 23 1.2. Definicje zjawiska cyklu koniukturalnego,
Bardziej szczegółowoPrzegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014. Aleksander Łaszek
Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014 Aleksander Łaszek Wzrost gospodarczy I Źródło: Komisja Europejska Komisja Europejska prognozuje w 2014 i 2015 roku przyspieszenie tempa
Bardziej szczegółowoMakroekonomia I. Jan Baran
Makroekonomia I Jan Baran Model klasyczny a keynesowski W prostym modelu klasycznym zakładamy, że produkt zależy jedynie od nakładów czynników produkcji i funkcji produkcji. Nie wpływają na niego wprowadzone
Bardziej szczegółowoWYZWANIA DLA KRAJÓW I WSPÓŁCZESNEJ EKONOMII ORAZ MOŻLIWOŚCI ICH REALIZACJI W SYSTEMACH GOSPODARCZYCH OPARTYCH NA DOKTRYNIE NEOLIBERALIZMU
Spis treści WSTĘP... 9 Rozdział I WYZWANIA DLA KRAJÓW I WSPÓŁCZESNEJ EKONOMII ORAZ MOŻLIWOŚCI ICH REALIZACJI W SYSTEMACH GOSPODARCZYCH OPARTYCH NA DOKTRYNIE NEOLIBERALIZMU... 13 1. Wyzwania stojące przed
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp. 2. Procykliczność w działalności bankowej na gruncie teorii zawodności mechanizmu rynkowego i finansów
Spis treści Wstęp 1. Ryzyko a pojęcie cykliczności, procykliczności i antycykliczności zjawisk sfery realnej i systemu finansowego gospodarki 1.1. Wprowadzenie 1.2. Definicje zjawiska cyklu koniukturalnego,
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw
Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw Kryzysy walutowe Modele pierwszej generacji teorii kryzysów walutowych Model Krugmana wersja analityczna
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. 1.5. Funkcje funduszy inwestycyjnych w gospodarce... 32 1.6. Szanse i zagrożenia inwestowania w fundusze inwestycyjne...
SPIS TREŚCI Wstęp......................................................... 9 Rozdział 1. Pojęcie i istota funduszu inwestycyjnego.................. 13 1.1. Definicja funduszu inwestycyjnego...............................
Bardziej szczegółowoD Huto. UTtt. rozsieneoia o Somne
D Huto UTtt rozsieneoia o Somne Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa 2007 Wstęp 9 ROZDZIAŁ I Zarys teoretycznych podstaw unii monetarnej 15 1. Główne koncepcje i poglądy teoretyczne 15 1.1. Unia monetarna
Bardziej szczegółowoTechnikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu
Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych
Bardziej szczegółowoniestacjonarne IZ2106 Liczba godzin Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Studia stacjonarne 30 0 0 0 0 Studia niestacjonarne 24 0 0 0 0
1. Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Kod kursu Ekonomia stacjonarne ID1106 niestacjonarne IZ2106 Liczba godzin Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Studia stacjonarne 0 0 0 0 0 Studia niestacjonarne
Bardziej szczegółowoWahania koniunktury gospodarczej
Akademia Młodego Ekonomisty Wahania koniunktury gospodarczej Ożywienie i recesja w gospodarce Anna Gardocka-Jałowiec Uniwersytet w Białymstoku 20 października 2016 r. Co to jest koniunktura gospodarcza?
Bardziej szczegółowoWzrost gospodarczy definicje
Wzrost gospodarczy Wzrost gospodarczy definicje Przez wzrost gospodarczy rozumiemy proces powiększania podstawowych wielkości makroekonomicznych w gospodarce, a w szczególności proces powiększania produkcji
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Obowiązuje od 01.10.2014 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie magisterskim
Bardziej szczegółowoMakroekonomia - opis przedmiotu
Makroekonomia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Makroekonomia Kod przedmiotu 14.3-WK-MATP-Ma-W-S14_pNadGen6IRKR Wydział Kierunek Wydział Matematyki, Informatyki i Ekonometrii Matematyka
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od autorów Przedmowa do wydania trzeciego E. Kwiatkowski
Spis treści Od autorów Przedmowa do wydania trzeciego E. Kwiatkowski CZĘŚĆ I. WPROWADZENIE DO EKONOMII Rozdział 1. Podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomii S. Krajewski, R. Milewski 1.1. Czym się zajmuje
Bardziej szczegółowoPolityka fiskalna (budżetowa) dr Krzysztof Kołodziejczyk
Polityka fiskalna (budżetowa) dr Krzysztof Kołodziejczyk https://flic.kr/p/b6mlmh Plan 1. Definicja polityki fiskalnej 2. Instrumentarium polityki fiskalnej 3. Budżet państwa - deficyt budżetowy - dług
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 - ćwiczenia
Makroekonomia 1 - ćwiczenia mgr Małgorzata Kłobuszewska Zajęcia 6 Model klasyczny Plan Założenia modelu: Produkcja skąd się bierze? Gospodarka zamknięta Gospodarka otwarta Stopa procentowa w gospodarce
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS
Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego NATURALNA STOPA BEZROBOCIA Naturalna stopa bezrobocia Ponieważ
Bardziej szczegółowoRozdział XIII KAPITAŁ FINANSOWY 1. Podaż kapitału finansowego 2. Popyt na kapitał finansowy
Spis treści WSTĘP Rozdział I WYZWANIA DLA KRAJÓW I WSPÓŁCZESNEJ EKONOMII ORAZ MOŻLIWOŚCI ICH REALIZACJI W SYSTEMACH GOSPODARCZYCH OPARTYCH NA DOKTRYNIE NEOLIBERALIZMU 1. Wyzwania stojące przed krajami
Bardziej szczegółowoMakroekonomia 1 Wykład 12: Zagregowany popyt i zagregowana podaż
Makroekonomia 1 Wykład 12: Zagregowany popyt i zagregowana podaż Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Horyzont czasu w makroekonomii Długi okres Ceny są elastyczne i
Bardziej szczegółowoPrognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze
KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela/Strasburg, 25 lutego 2014 r. Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze W zimowej prognozie Komisji Europejskiej przewiduje się
Bardziej szczegółowoMakroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 11 Równowaga zewnętrzna i wewnętrzna w gospodarce otwartej Diagram Swana
Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 11 Równowaga zewnętrzna i wewnętrzna w gospodarce otwartej Diagram Swana Leszek Wincenciak Wydział Nauk Ekonomicznych UW 2/26 Plan wykładu: Prosty model keynesowski
Bardziej szczegółowoKsięgarnia PWN: Pod red. Romana Milewskiego - Elementarne zagadnienia ekonomii. Spis treści
Księgarnia PWN: Pod red. Romana Milewskiego - Elementarne zagadnienia ekonomii Spis treści Od autorów....................................... 13 Rozdział I. Podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomii..............
Bardziej szczegółowoWybrane problemy koniunktury, wzrostu gospodarczego oraz konkurencji w teorii i praktyce
Wybrane problemy koniunktury, wzrostu gospodarczego oraz konkurencji w teorii i praktyce Pod redakcją Grażyny Musiał Katowice 2012 Spis treści Przedmowa 9 Rozdział 1 Mariusz Baranowski, Grażyna Musiał
Bardziej szczegółowoKsięgarnia PWN: Praca zbiorowa pod red. Romana Milewskiego Elementarne zagadnienia ekonomii
Księgarnia PWN: Praca zbiorowa pod red. Romana Milewskiego Elementarne zagadnienia ekonomii Od autorów Rozdział I. Podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomii 1. Czym się zajmuje ekonomia? 2. Potrzeby ludzkie,
Bardziej szczegółowopod redakcją Zofii Dach i Bogumiły
Polskie Towarzystwo Ekonomiczne pod redakcją Zofii Dach i Bogumiły Szopy Kraków 2004 AUTORZY: Zofia Dach - rozdziały 3, 7, 9,12 Stanisław Miklaszewski - rozdziały l, 2, 4, 10, 11 Artur Pollok - rozdział
Bardziej szczegółowoSytuacja gospodarcza Polski
Sytuacja gospodarcza Polski Bohdan Wyżnikiewicz Warszawa, 4 czerwca 2014 r. Plan prezentacji I. Bieżąca sytuacja polskiej gospodarki II. III. Średniookresowa perspektywa wzrostu gospodarczego polskiej
Bardziej szczegółowoSektor Gospodarstw Domowych. Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk GOSPODARKA POLSKI PROGNOZY I OPINIE. Warszawa
Sektor Gospodarstw Domowych Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk GOSPODARKA POLSKI PROGNOZY I OPINIE Raport nr 13 LIStopad 2008 Warszawa 1 Gospodarka Polski Prognozy i opinie Raport Gospodarka
Bardziej szczegółowoHistoria ekonomii. Mgr Robert Mróz. Makroekonomia w XX wieku
Historia ekonomii Mgr Robert Mróz Makroekonomia w XX wieku 17.01.2017 Keynes To od jego Ogólnej teorii możemy mówić o nowoczesnej makroekonomii Sprzeciw wobec twierdzenia poprzednich ekonomistów, że rynki
Bardziej szczegółowoWykaz skrótów. Słowo wstępne
Wykaz skrótów Słowo wstępne Rozdział pierwszy Pojęcia 1.Początki ekonomii (Marcin Smaga) 2.Definicja ekonomii (Tadeusz Włudyka, Marcin Smaga) 3.Prawidłowości i prawa ekonomiczne (Tadeusz Włudyka, Marcin
Bardziej szczegółowoDoktor Kalecki i Pan Keynes
Doktor Kalecki i Pan Keynes HANNA SZYMBORSKA UNIWERSYTET W LEEDS PTE, 2. GRUDNIA 2014 Wprowadzenie Główne tezy rozdziału Dr. Kalecki on Mr. Keynes przygotowanego wspólnie z prof. Janem Toporowskim do książki
Bardziej szczegółowoWSTĘP 11 GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ I NOWY REGIONALIZM 19
SPIS TREŚCI WSTĘP 11 ROZDZIAŁ I GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ I NOWY REGIONALIZM 19 1. Współczesna gospodarka światowa i jej struktura... 19 1.1. Podmioty gospodarki światowej... 21 1.2. Funkcjonowanie
Bardziej szczegółowoSYSTEM FINANSOWY W POLSCE. Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak. Wydanie*drugie zmienione
SYSTEM FINANSOWY W POLSCE Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak Wydanie*drugie zmienione Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2008 Spis treści Przedmowa do drugiego wydania
Bardziej szczegółowoWiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego
KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Wiosenna prognoza na lata 2012-13: w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego Bruksela 11 maja 2012 r. W związku ze spadkiem produkcji odnotowanym pod koniec 2011
Bardziej szczegółowoAkademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Wahania koniunktury gospodarczej Ożywienia i recesje w gospodarce Konrad Walczyk Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 12 października 216 r. Program wykładu: Co to jest koniunktura
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 7 WPŁYW SZOKÓW GOSPODARCZYCH NA RYNEK PRACY W STREFIE EURO
Samer Masri ROZDZIAŁ 7 WPŁYW SZOKÓW GOSPODARCZYCH NA RYNEK PRACY W STREFIE EURO Najbardziej rewolucyjnym aspektem ogólnej teorii Keynesa 1 było jego jasne i niedwuznaczne przesłanie, że w odniesieniu do
Bardziej szczegółowoWiele definicji, np.:
KRYZYS FINANSOWY Wiele definicji, np.: - zaburzenie funkcjonowania rynków finansowych, któremu towarzyszą zazwyczaj spadek cen aktywów oraz upadłości dłużników i pośredników, co powoduje niezdolność rynków
Bardziej szczegółowo3.1. Istota, klasyfikacja i zakres oddziaływania wydatkowych instrumentów
Spis treści Wprowadzenie... 7 Rozdział 1. Cele, uwarunkowania i obszary działania współczesnej polityki fiskalnej... 11 1.1. Istota, zarys historyczny i uwarunkowania polityki fiskalnej... 12 1.2. Obszary
Bardziej szczegółowodr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW
Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW Model klasyczny podstawowe założenia Podstawowe założenia modelu są dokładnie takie same jak w modelu klasycznym gospodarki
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Plan wykładu
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wahania koniunktury gospodarczej Konrad Walczyk Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 22 maja 2013 r. Plan wykładu Co to jest koniunktura gospodarcza? W jaki sposób ją mierzyć?
Bardziej szczegółowoNazwa modułu w języku angielskim Macroeconomics Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Z-ZIPN1-015 Nazwa modułu Makroekonomia Nazwa modułu w języku angielskim Macroeconomics Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014 A. USYTUOWANIE MODUŁU W SYSTEMIE
Bardziej szczegółowoMAKROEKONOMIA 2. Wykład 2. Dynamiczny model DAD/DAS. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak
MAKROEKONOMIA 2 Wykład 2. Dynamiczny model DAD/DAS Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak Plan wykładu Uwzględnienie dynamiki w modelu AD/AS. Modelowanie wpływu zakłóceń lub zmian polityki gospodarczej
Bardziej szczegółowoZAKRES TEMATYCZNY EGZAMINU LICENCJACKIEGO
Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Kierunek Analityka Gospodarcza Studia stacjonarne I stopnia ZAKRES TEMATYCZNY EGZAMINU LICENCJACKIEGO Zagadnienia ogólnoekonomiczne 1. Aktualna sytuacja na europejskim
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Ekonomia Rok akademicki: 2014/2015 Kod: BGE-3-605-s Punkty ECTS: 6 Wydział: Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Kierunek: Geologia Specjalność: - Poziom studiów: Studia III stopnia Forma
Bardziej szczegółowoJAK HICKS TŁUMACZYŁ KEYNESA? - MODEL RÓWNOWAGI IS-LM
Wykład: JAK HICKS TŁUMACZYŁ KEYNESA? - MODEL RÓWNOWAGI IS-LM Stanley Fischer o modelu IS-LM Model IS-LM jest użyteczny z dwóch powodów. Po pierwsze jako narzędzie o znaczeniu historycznym, a po drugie,
Bardziej szczegółowo1 PRZEDMIOT I METODA NAUKI FINANSÓW
Spis treści Wstęp Rozdział 1 PRZEDMIOT I METODA NAUKI FINANSÓW 1.1. Etymologia terminu finanse i główne etapy rozwoju finansów 1.2. Współczesne rozumienie finansów 1.2.1. Ogólna charakterystyka finansów
Bardziej szczegółowoSektor Gospodarstw Domowych. Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk GOSPODARKA POLSKI PROGNOZY I OPINIE. Warszawa
Sektor Gospodarstw Domowych Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk GOSPODARKA POLSKI PROGNOZY I OPINIE Raport nr 12 maj 2008 Warszawa 1 Gospodarka Polski Prognozy i opinie Raport Gospodarka
Bardziej szczegółowoOPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Makro- i mikroekonomia na kierunku Administracja
Dr hab. Maria Majewska Katedra Nauk Ekonomicznych Poznań, 1.10.2016 r. OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Makro- i mikroekonomia na kierunku Administracja I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu
Bardziej szczegółowoKorekta nierównowagi zewnętrznej
Wykład 4 Korekta nierównowagi zewnętrznej Plan wykładu 1. System kursu walutowego 2. Korekta przy sztywnym kursie 1. System kursu walutowego W systemie płynnych kursów walutowych cena waluty jest wyznaczona
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADOWY EGZAMIN Z MAKROEKONOMII I
PRZYKŁADOWY EGZAMIN Z MAKROEKONOMII I... Imię i nazwisko, nr albumu Egzamin składa się z dwóch części. W pierwszej części składającej się z 20 zamkniętych pytań testowych należy wybrać jedną z pięciu podanych
Bardziej szczegółowo