MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ DEPARTAMENT WYCHOWANIA I PROMOCJI OBRONNOŚCI

Transkrypt

1 MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ DEPARTAMENT WYCHOWANIA I PROMOCJI OBRONNOŚCI STOSOWANIE MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA HUMANITARNEGO KONFLIKTÓW ZBROJNYCH W WALCE Warszawa 2008 Materiał do zajęć z kształcenia obywatelskiego 2

2 ZAGADNIENIA: 1. Zakazane i dozwolone formy, metody oraz środki walki. 2. Prawna odpowiedzialność żołnierzy w trakcie konfliktu zbrojnego.

3 ZAKAZ - atakowania ludności cywilnej osób i obiektów cywilnych jako zamierzonej metody prowadzenia wojny - zmuszania obywateli strony przeciwnej do uczestnictwa w działaniach zbrojnych skierowanych przeciwko ich krajowi, nawet wtedy, gdy byli oni w służbie innej strony przed rozpoczęciem działań zbrojnych - atakowania lub bombardowania niebronionych miast, wsi, domów mieszkalnych i budowli - dopuszczania się rabunku, nawet jeśli miasto lub miejsce zdobyto szturmem - stosowania represalii przeciwko osobom lub dobrom chronionym - stosowania wobec osób cywilnych głodu jako metody prowadzenia walki

4 ZAKAZ - szerzenia terroru wśród ludności cywilnej poprzez akty i groźby przemocy - wydawania rozkazu, by nikogo nie zostawiać przy życiu, grożenia tym przeciwnikowi lub przeprowadzania działań zbrojnych w oparciu o taki rozkaz - kierowania ataków na obiekty niezbędne dla przetrwania ludności cywilnej takie jak środki żywnościowe, zbiory, bydło i woda pitna - stosowania metod walki, które zmierzają lub mogą zmierzać do wywołania długotrwałych skutków o szerokim zasięgu i poważnych szkód w środowisku naturalnym

5 ZAKAZ - atakowania grobli, elektrowni jądrowych lub zapór, jeżeli atak spowoduje wyzwolenie niebezpiecznych sił i w konsekwencji poważne straty wśród ludności cywilnej, chyba że używane są one do bezpośredniego wsparcia operacji wojskowych lub w celach wojskowych, a atak jest jedynym środkiem do spowodowania ustania wsparcia; oraz prowadzenia ataków bez rozróżnienia, czyli takich, które nie są skierowane przeciwko określonemu celowi wojskowemu i obiektom cywilnym bez rozróżnienia - niszczenia i zagarniania własności nieprzyjaciela jeżeli nie wymaga tego konieczność wojenna

6 Obiekt mogący wyzwolić siły niebezpieczne

7 CHRONIONYCH: - litery PW lub POW i PG (ang. Prisoner of War i franc. Prisonnier de Guerre) - litery IC (ang. Internment Camp) - biała flaga lub flaga parlamentariusza - oznaczenia szpitali i stref bezpieczeństwa to czerwone znaki na białym tle

8 Obóz jeńców wojennych

9 Jeńcy wojenni

10 Obóz jeniecki

11 Szpital i służba medyczna

12 Biała flaga rozejmowa

13 Strefa ochronna

14 ATAK SKIEROWANY TYLKO PRZECIWKO KONKRETNYM CELOM WOJSKOWYM, ZIDENTYFIKOWANYM, WYRAŹNIE WSKAZANYM I WYZNACZONYM W przypadku wyboru między kilkoma celami wojskowymi dla osiągnięcia jednakowej korzyści wojskowej, powinien być wybrany cel, którego zaatakowanie spowoduje najmniejsze niebezpieczeństwo dla osób i obiektów cywilnych

15 ATAK Zakazane są ataki skierowane przeciwko jednemu celowi traktowanemu jako pewna liczba celów wojskowych wyraźnie zarysowanych i odróżniających się, położonych w mieście, na wsi lub w innej strefie obejmującej skupisko osób i obiektów cywilnych

16 ATAK KIERUNEK I CZAS ATAKU WYBRANY TAK ABY OGRANICZYĆ LICZBĘ OFIAR I ZNISZCZEŃ WŚRÓD LUDNOŚCI CYWILNEJ

17 ATAK NALEŻY WZIĄĆ POD UWAGĘ OCZEKIWANE REZULTATY TAKTYCZNE (np. zniszcenie, neutralizacja) I SIŁĘ NISZCZĄCĄ UŻYTEJ BRONI WYBÓR RODZAJU BRONI I JEDNOSTEK (ilość, dane balistyczne, precyzja, obszar lub cel ostrzału, wpływ na środowisko)

18 ATAK SKUTECZNE OSTRZEŻENIE JEŻELI ATAK MOŻE ZAGROZIĆ LUDNOŚCI CYWILNEJ I POZWALA NA TO SYTUACJA TAKTYCZNA W ODPOWIEDNIM CZASIE POWINNO ZOSTAĆ ONO WYDANE (np. ogień piechoty skutkujący poszukiwaniem schronienia przez ludność cywilną, rozrzucenie ulotek z samolotu)

19 Wcześniejsze ostrzeżenie

20 ATAK UCHYLENIE PRZYWILEJU NIETYKALNOŚCI OBIEKTÓW KULTURALNYCH W WYJĄTKOWYCH WYPADKACH NIE DAJĄCEJ SIĘ UNIKNĄĆ KONIECZNOŚCI WOJSKOWEJ I JEŚLI POZWALA NA TO SYTUACJA TAKTYCZNA, DOTYCZYĆ BĘDZIE TYLKO MNIEJ ISTOTNYCH FRAGMENTÓW OBIEKTU KULTURALNEGO I BĘDZIE OGRANICZONE W CZASIE

21 ATAK NALEŻY ODSTĄPIĆ OD ATAKU LUB GO PRZERWAĆ, JEŻELI OKAŻE SIĘ, ŻE CEL NIE MA CHARAKTERU WOJSKOWEGO KAŻDORAZOWO POWINNA BYĆ PRZESTRZEGANA ZASADA PROPORCJONALNOŚCI

22 OBRONA POWINNA BYĆ ORGANIZOWANA POZA TERENAMI ZALUDNIONYMI Osoby i obiekty cywilne zostaną oddalone z sąsiedztwa celów wojskowych. W tym celu dowódcy będą współpracowali z władzami cywilnymi

23 Przejściowa ewakuacja

24 OBRONA JEŻELI MOŻLIWY JEST WYBÓR MIĘDZY KILKOMA POZYCJAMI OBRONY DLA OSIĄGNIĘCIA PODOBNEJ KORZYŚCI WOJSKOWEJ, WYBRANA POWINNA ZOSTAĆ TA POZYCJA, KTÓRA JEŚLI ZOSTANIE ZAATAKOWANA, SPOWODUJE NAJMNIEJSZE ZAGROŻENIE OSÓB LUB OBIEKTÓW CYWILNYCH

25 OBRONA KONTRATAK SKIEROWANY Z POZYCJI OBRONY PODLEGA TAKIM SAMYM ZASADOM CO ATAK

26 ZGODNY Z PRAWEM JEST ATAK NA: - walczących - kombatantów - siły zbrojne (wraz z pospolitym ruszeniem ) - pozycje, urządzenia, uzbrojenie, pojazdy - obiekty, które z natury, lokalizacji, celu, wykorzystania uczestniczą w działaniach wojennych i których całkowite lub częściowe zniszczenie, neutralizacja, zajęcie daje w konkretnej sytuacji znaczące korzyści wojskowe

27 OCHRONA NIE WOLNO ATAKOWAĆ - NEUTRALNYCH - MOCARSTW OPIEKUŃCZYCH - NIE-KOMBATANTÓW (PERSONEL MEDYCZNY I DUCHOWNY) - LUDNOŚCI CYWILNEJ - RANNYCH, CHORYCH, ROZBITKÓW, JEŃCÓW WOJENNYCH - JEŃCÓW I NIE MAJACYCH ŚRODKÓW DO OBRONY - URZĄDZEŃ MEDYCZNYCH - OBRONY CYWILNEJ - MIEJSC ZAWIERAJĄCYCH SIŁY NIEBEZPIECZNE - OBIEKTÓW DZIEDZICTWA KULTURALNEGO WRAZ Z PERSONELEM, SPRZĘTEM I ŚRODKAMI TRANSPORTU

28 Ochrona

29 Podstęp wojenny" lub fortel" oznacza wszelkiego rodzaju działania nie mające charakteru wiarołomstwa, lecz mające na celu: a) wprowadzenie w błąd nieprzyjaciela; b) skłonienie nieprzyjaciela do nieostroż-nego postępowania. Podstępy wojenne są dozwolone.

30 Przykłady podstępów wojennych: a) maskowanie (naturalne, malowanie, sieci, zasłona dymna); b) ostentacja (zwabianie w pułapkę, działania pozorne); c) demonstracje, działania zwodnicze; d) dezinformacja, błędna informacja; e) techniczne (elektroniczne, komunikacyjne).

31 WIAROŁOMSTWO Zabrania się zabijać, ranić lub brać do niewoli nieprzyjaciela w sposób wiarołomny. Wiarołomstwo" polega na popełnianiu wrogich działań pod pozorem korzystania z ochrony prawnej.

32 Zabronione jest używanie flag, symboli lub mundurów nieprzyjaciela: a) w czasie działań bojowych; b) dla maskowania, ułatwiania lub utrudniania działań wojennych. Zabrania się używania flag, symboli lub mundurów państwa neutralnego. Zabrania się używania znaku rozpoznawczego Organizacji Narodów Zjednoczonych, poza przypadkami, gdy używanie go jest dozwolone przez tę organizację.

33 Przykłady wiarołomstwa: a) udawanie zamiaru prowadzenia rokowań pod flagą parlamentariusza; b) udawanie zamiaru poddania się; c) udawanie niesprawności wywołanej ranami lub chorobą; d) udawanie posiadania statusu osoby cywilnej lub niekombatanta; e) udawanie posiadania statusu ochronnego przez używanie flag, znaków lub mundurów Organizacji Narodów Zjednoczonych lub państwa neutralnego.

34 Zabrania się nieuprawnionego używania (tzn. oznaczania nimi innych osób i obiektów aniżeli te, które są do tego uprawnione): a) znaków i sygnałów rozpoznawczych służby zdrowia; b) znaku rozpoznawczego obrony cywilnej; c) znaku rozpoznawczego obiektów kulturalnych; d) znaku rozpoznawczego budowli i urządzeń zawierających niebezpieczne siły; e) białej flagi (flagi parlamentariusza); f) innych znaków i sygnałów uznanych w skali międzynarodowej (np. znaków ustalonych ad hoc dla stref zdemilitaryzowanych, dla miejscowości nie bronionych, sygnałów ad hoc dla obrony cywilnej).

35 Wiarołomstwo

36 Regulacje prawa wewnętrznego Polski Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony RP (Dz.U. 1967, Nr 44, poz. 220 tekst jedn.) służba wojskowa w czasie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, służba w obronie cywilnej, służba w jednostkach zmilitaryzowanych; Ustawa z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz.U. 2003, Nr 179, poz tekst jedn.) służba wojskowa w razie ogłoszenia mobilizacji, stanu wojennego i w czasie wojny;

37 Regulacje prawa wewnętrznego Polski Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa (Dz.U. 1998, Nr 162, poz. 1117) art. 7 ust. 2 Żołnierze i pracownicy wojska wchodzący w skład jednostek wojskowych są obowiązani do przestrzegania ( ) wiążącego Rzeczpospolitą Polską prawa międzynarodowego ;

38 Regulacje prawa wewnętrznego Polski Ustawa z dnia 23 lipca 2003 o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. 2003, Nr 162, poz z późn. zm.); Ustawa z dnia 6 czerwca 1996 r. Kodeks karny (Dz.U. 1997, Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) część szczególna, rozdział XVI (art Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne ).

39 Odpowiedzialność żołnierza - kodeks karny W Konwencjach Genewskich i Protokołach Dodatkowych mówi się o odpowiedzialności karnej za naruszenie norm Międzynarodowego Prawa Humanitarnego Konfliktów Zbrojnych, lecz nie zostały w nich określone sankcje karne, pozostawiając to w gestii państw. Polski kodeks karny przewiduje odpowiedzialność za:

40 Odpowiedzialność żołnierza - kodeks karny stosowanie przemocy lub groźby bezprawnej wobec grupy osób lub poszczególnej osoby z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub z powodu jej bezwyznaniowości, a także za publicznie nawoływanie do popełnienia powyższego przestępstwa (art. 119 k.k.);

41 Odpowiedzialność żołnierza - kodeks karny stosowanie środka masowej zagłady zakazanego przez prawo międzynarodowe (art. 120 k.k.);

42 Odpowiedzialność żołnierza - kodeks karny wytwarzanie, gromadzenie, nabywanie, zbywanie, przechowywanie, przewożenie lub przesyłanie środków masowej zagłady lub środków walki bądź prowadzenie badań mających na celu wytwarzanie lub stosowanie takich środków będących zakazanych przez prawo międzynarodowe lub ustawy (art. 121 k.k.);

43 Odpowiedzialność żołnierza - kodeks karny atakowanie w czasie działań zbrojnych miejscowości lub obiektów nie bronionych, stref sanitarnych lub zneutralizowanych albo stosowanie innego sposobu walki zakazanego przez prawo międzynarodowe (art k.k.);

44 Odpowiedzialność żołnierza - kodeks karny stosowanie w czasie działań zbrojnych środka walki zakazanego przez prawo międzynarodowe (art k.k.);

45 Odpowiedzialność żołnierza - kodeks karny Polski kodeks karny przewiduje odpowiedzialność również za: dopuszczenie się zabójstwa z naruszeniem prawa międzynarodowego wobec: osób, które składając broń lub nie dysponując środkami obrony poddały się; rannych, chorych, rozbitków, personelu medycznego lub osób duchownych, jeńców wojennych; ludności cywilnej obszaru okupowanego, zajętego lub na którym toczą się działania zbrojne, albo innych osób korzystających w czasie działań zbrojnych z ochrony międzynarodowej (art k.k.);

46 Odpowiedzialność żołnierza - kodeks karny spowodowanie u ww. osób z naruszeniem prawa międzynarodowego ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, poddanie tych osób torturom, okrutnemu lub nieludzkiemu traktowaniu, dokonanie na nich, nawet za ich zgodą, eksperymentów poznawczych, używanie ich do ochraniania swoją obecnością określonego terenu lub obiektu przed działaniami zbrojnymi albo własnych oddziałów lub zatrzymanie ich jako zakładników (art k.k.);

47 Odpowiedzialność żołnierza - kodeks karny zmuszanie z naruszeniem prawa międzynarodowego ww. osób do służby w nieprzyjacielskich siłach zbrojnych, przesiedlanie ich, stosowanie kar cielesnych, pozbawianie wolności lub prawa do niezawisłego i bezstronnego sądu albo ograniczanie ich prawa do obrony w postępowaniu karnym (art. 124 k.k.);

48 Odpowiedzialność żołnierza - kodeks karny niszczenie, uszkadzanie lub zabieranie dóbr kultury na obszarze okupowanym, zajętym lub na którym toczą się działania zbrojne, naruszając prawo międzynarodowe (art k.k.);

49 Odpowiedzialność żołnierza - kodeks karny używanie w czasie działań zbrojnych niezgodnie z prawem międzynarodowym znaku Czerwonego Krzyża lub Czerwonego Półksiężyca (art k.k.);

50 Odpowiedzialność żołnierza - kodeks karny używanie w czasie działań zbrojnych niezgodnie z prawem międzynarodowym znaku ochronnego dla dóbr kultury lub innego znaku chronionego przez prawo międzynarodowe albo posługiwanie się flagą państwową lub odznaką wojskową nieprzyjaciela, państwa neutralnego albo organizacji lub komisji międzynarodowej (art k.k.).

51 DZIAŁAJ AJ TAK JAK CHCIAŁBY BYŚ, ABY PRZECIWNIK DZIAŁAŁ WOBEC CIEBIE