EGZAMIN MATURALNY Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

Transkrypt

1 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja EGZAMIN MATURALNY Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE Czas pracy 120 minut Instrukcja dla zdającego POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 13 stron (zadania 1 26). Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/ atramentem. 4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. 6. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, którą koduje zdający. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora. 7. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datę urodzenia i PESEL. Zamaluj pola odpowiadające cyfrom numeru PESEL. Błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz właściwe. Życzymy powodzenia! 2008 Wypełnia zdający przed rozpoczęciem pracy PESEL ZDAJĄCEGO KOD ZDAJĄCEGO Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 100 punktów 275

2 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 W zadaniach od 1. do 6. zakreśl poprawną. Zadanie 1. () Reguła awansu społecznego, która obowiązywała w czasach PRL, to a) prawo podaży. b) zasada potrzeb. c) zasada rezultatów. d) rozdział dóbr na zasadzie każdemu to samo. Zadanie 2. () Spośród wymienionych organizacji pozarządowych fundacją jest a) Związek Nauczycielstwa Polskiego. b) Polskie Stowarzyszenie Studentów. c) Polska Akcja Humanitarna. d) Związek Powiatów Polskich. Zadanie 3. () Przedstawicielem ideologii socjaldemokratycznej był(a) a) Edmund Burke. b) Margaret Thatcher. c) Adam Smith. d) Eduard Bernstein. Zadanie 4. () Współczesne państwo realizuje funkcję zewnętrzną państwa, gdy a) tworzy prawo obowiązujące na jego obszarze. b) organizuje aparat urzędniczy. c) utrzymuje kontakty gospodarcze i społeczne z organizacjami międzynarodowymi. d) pilnuje porządku i bezpieczeństwa na swoim terytorium. Zadanie 5. () Prezesem Rady Ministrów, któremu w latach 90. XX w. nie udało się utworzyć rządu, był a) Jan Olszewski. b) Waldemar Pawlak. c) Józef Oleksy. d) Marek Belka. Zadanie 6. () Rzecznikiem Praw Obywatelskich jest obecnie a) Tadeusz Zieliński. b) Ewa Łętowska. c) Janusz Kochanowski. d) Andrzej Zoll. W zadaniach zaznacz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe, wpisując w odpowiednie miejsce tabeli prawda (zdanie prawdziwe) lub fałsz (zdanie fałszywe). Zadanie 7. (4 pkt) a) Jedną z podstawowych wartości w państwie demokratycznym jest wolność jednostki, dlatego obywatel ma gwarancje dotyczące praw osobistych i politycznych. b) Większościowy system wyborczy polega na tym, że podział mandatów parlamentarnych jest dokonywany proporcjonalnie do liczby głosów ważnie oddanych na każdą z partii. c) Władzę ustawodawczą w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sejm, Senat i Prezydent; władzę wykonawczą Rada Ministrów; władzę sądowniczą sądy i trybunały. Prawda lub fałsz 276 d) Wojewoda jest powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów.

3 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 Zadanie 8. (4 pkt) Prawda lub fałsz a) Konformizm to postawa i zachowanie jednostki polegające na ścisłym podporządkowaniu się normom, systemom wartości, wzorcom zachowań oraz powszechnie przyjętym poglądom obowiązującym w danej grupie społecznej. b) Pozycja społeczna to pewna społeczna wartość przypisana określonej roli społecznej lub osobie, niezależna od takich czynników jak prestiż społeczny, wykształcenie lub wysokość dochodów. c) Subkulturę, której przedstawiciele jeżdżą na deskorolkach i wyróżniają się strojem w postaci dresów z kapturem i szerokich spodni, nazywamy blokersami. d) Obywatelskie nieposłuszeństwo jest nieświadomym działaniem obywateli prowadzącym do złamania prawa obowiązującego w państwie. Zadanie 9. (4 pkt) Prawda lub fałsz a) Skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka składamy za naruszenie prawa gwarantowanego w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. b) Najwyższym wymiarem kary, jaką może wymierzyć polski sąd, jest dożywotnie pozbawienie wolności. c) Do praw człowieka pierwszej generacji zalicza się prawa socjalne i ekonomiczne. d) Źródła prawa powszechnie obowiązującego w Polsce, takie jak konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, publikowane są w Dzienniku Ustaw. W zadaniach przyporządkuj odpowiednie liczby do liter, wpisując właściwą liczbę obok litery, np. f) 7. Zadanie 10. (4 pkt) Przyporządkuj zasadom ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej właściwe zapisy w Konstytucji RP. Zasady ustrojowe a) Zasada suwerenności narodu b) Zasada pluralizmu politycznego c) Zasada praworządności d) Zasada trójpodziału władzy Artykuły Konstytucji RP 1) Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. 2) Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. 3) Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa. 4) Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio. 5) Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej służą ochronie niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności jego granic. a). b). c). d). 277

4 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 Zadanie 11. (4 pkt) Przyporządkuj polskim organom wymiaru sprawiedliwości i kontroli państwowej właściwe kompetencje. Kompetencje a) Naczelny Sąd Administracyjny b) Trybunał Konstytucyjny c) Trybunał Stanu d) Najwyższa Izba Kontroli Organy kontroli państwowej 1) Kontroluje działalność organów administracji państwowej. 2) Orzeka o zgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznych. 3) Sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych. 4) Orzeka w sprawie naruszenia przez prezydenta RP konstytucji lub ustaw w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie jego urzędowania. 5) Rozstrzyga spory dotyczące postępowania administracyjnego. a). b). c). d). Zadanie 12. (4 pkt) Przyporządkuj przedstawicielom polskiej sceny politycznej pełnione przez nich funkcje publiczne w okresie III Rzeczypospolitej. Przedstawiciele sceny politycznej Funkcje państwowe a) Ewa Łętowska b) Lech Wałęsa c) Tadeusz Mazowiecki d) Władysław Bartoszewski 1) Prezydent RP 2) Prezes Rady Ministrów 3) Rzecznik Praw Obywatelskich 4) Minister Spraw Zagranicznych 5) Marszałek Sejmu a). b). c). d). Zadanie 13. () Na podstawie zamieszczonych poniżej informacji zidentyfikuj rodzaj stowarzyszenia. brak osobowości prawnej zakaz prowadzenia działalności gospodarczej zakaz przyjmowania darowizn, spadków, dotacji stowarzyszenie. Zadanie 14. () Podaj nazwę grupy (mniejszości narodowej) opisanej w zamieszczonym poniżej tekście źródłowym: Obecnie w Polsce żyje ponad 27 tys. przedstawicieli tej mniejszości narodowej. Prawie 3 tys. osób z tej grupy mieszka na terenie województwa podkarpackiego. Po wojnie komunistyczne władze Polski prowadziły zakrojoną na szeroką skalę akcję przesiedleń z południowo-wschodniej Polski. W jej wyniku członkowie tej mniejszości przemieścili się na tzw. ziemie odzyskane. Niektórym z nich po roku 1956 udało się powrócić w rodzinne strony. [ ] Są w większości wiernymi dwóch Kościołów: Kościoła Katolickiego Obrządku Greckokatolickiego i Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. 278 mniejszość narodowa:

5 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 Zadanie 15. (3 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując daty roczne wyborów parlamentarnych, w których wymienione partie polityczne (komitety wyborcze) wprowadziły swoich przedstawicieli do Sejmu. Partie polityczne (komitety wyborcze) w Sejmie RP Rok wyborów parlamentarnych a) Platforma Obywatelska RP, Prawo i Sprawiedliwość, Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej, Sojusz Lewicy Demokratycznej, Liga Polskich Rodzin, Polskie Stronnictwo Ludowe, Mniejszość Niemiecka b) Platforma Obywatelska RP, Prawo i Sprawiedliwość, Lewica i Demokraci, Polskie Stronnictwo Ludowe, Mniejszość Niemiecka c) Sojusz Lewicy Demokratycznej-Unia Pracy, Polskie Stronnictwo Ludowe, Platforma Obywatelska RP, Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej, Prawo i Sprawiedliwość, Liga Polskich Rodzin, Mniejszość Niemiecka Zadanie 16. (3 pkt) Podaj po jednym przykładzie organu lub instytucji państwowej realizujących wymienione wewnętrzne funkcje państwa. Funkcje wewnętrzne państwa Organy i instytucje państwowe a) administracyjna b) porządkowa c) prawodawcza Zadanie 17. (3 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując po jednym przykładzie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o określonej formie i systemie rządów. Forma rządów System rządów Państwo a) republika b) monarchia parlamentarna c) republika półprezydencki (mieszany) parlamentarno-gabinetowy kanclerski 279

6 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 Zadanie 18. (9 pkt) Wykonaj polecenia. a) Podaj nazwę pojęć opisanych poniżej. 1) Granica wieku, od której uzyskuje się prawa wyborcze i prawo decydowania o sprawach państwowych:.. 2) Progi procentowe, od przekroczenia których uzależnia się dopuszczenie ugrupowania startującego w wyborach do udziału w podziale mandatów (np. w Polsce wynosi 5% wszystkich oddanych głosów dla partii i 8 % dla koalicji):.. b) Podaj, ile wynosi bezwzględna większość głosów w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej 1) przy pełnym składzie Sejmu:.. 2) przy obecnej połowie ustawowej liczby posłów:.. c) Zakreśl grupę podmiotów, które posiadają inicjatywę ustawodawczą w Polsce. 1) Senat, Prezydent RP, grupa 100 tys. obywateli 2) Senat, Sejm, Prezydent RP 3) Senat, Sejm, Prezydent RP, Rada Ministrów d) Podaj nazwę podmiotu, który posiada prawo inicjatywy ustawodawczej projektu ustawy budżetowej e) Napisz krótko, co dzieje się z projektem ustawy, która w procedurze legislacyjnej została skierowana do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o rozpatrzenie zgodności projektu z Konstytucją RP. Uwzględnij trzy możliwości Zadanie 19. (2 pkt) Spośród wymienionych ustaw regulujących samorząd terytorialny w Rzeczypospolitej Polskiej wskaż tę, którą chronologicznie uchwalono jako pierwszą, i tę, którą uchwalono jako ostatnią. W tabeli obok nazwy ustawy uchwalonej najwcześniej wpisz cyfrę 1, obok ustawy uchwalonej najpóźniej cyfrę 2. a) Ustawa o samorządzie gminy b) Ustawa o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta c) Ustawa o samorządzie województwa 280 d) Ustawa o samorządzie powiatowym

7 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 Zadanie 20. (3 pkt) Wymień trzy dokumenty z zakresu ochrony praw człowieka uchwalone w XVIII w Zadanie 21. (2 pkt) Spośród wymienionych państw wskaż to, które pierwsze weszło do Wspólnoty Europejskiej, oraz to, które jako ostatnie znalazło się w Unii Europejskiej. W tabeli obok pierwszego państwa wpisz cyfrę 1, a obok ostatniego 2. a) Grecja b) Austria c) Irlandia d) Bułgaria e) Hiszpania Zadanie 22. (4 pkt) Określ, które z poniższych zdań zawierają fakty, a które opinie. Uzupełnij tabelę, wpisując przy kolejnych numerach zdań odpowiednio litery: F (fakty) lub O (opinie). Źródło A 1) Rząd chce zachęcać najmłodszą emigrację do powrotu. 2) To jest poważny problem bez względu na to, czy wyjechało 1,2, czy 1,5 mln. 3) 70 80% z nich nie ukończyło 30. roku życia. 4) Nie ma silnego związku między spadkiem bezrobocia w Polsce z poziomu 20% do 12% a falą emigracyjną. 5) W tym czasie [w Polsce] ( ) powstało ponad milion miejsc pracy. 6) 30 40% emigrantów to osoby z wyższym wykształceniem ( ). 7) Emigranci zdobywają też różne umiejętności rynkowe i są gotowi podjąć w Polsce działalność gospodarczą ( ). 8) Emigranci przesyłają do kraju przeszło 12 mld złotych rocznie. Michał Boni, Jak już wyjechaliście, to wróćcie, Gazeta Wyborcza 2007, nr 235, s Zadanie 23. (5 pkt) Zapoznaj się ze źródłami B i C, dotyczącymi gospodarki państw nadbałtyckich, i wykonaj polecenia. Źródło B Sytuacja we wszystkich trzech krajach nadbałtyckich jest podobna szybki wzrost gospodarczy napędzany przez konsumpcję i kredyty wpływa na szybki wzrost importu. Niskie bezrobocie sprawia, że na rynku brakuje pracowników, a to zmusza pracodawców do podnoszenia pensji. Rośnie inflacja. [ ] Co oznacza tak duży deficyt? Że z Łotwy wypływa znacznie więcej kapitału, niż do niej wpływa. Tych ubytków nie jest w stanie sfinansować dopływ inwestycji zagranicznych, deficyt w dużej mierze pokrywają więc pożyczki od banków zagranicznych. Taka sytuacja nie jest bezpieczna. Może doprowadzić do utraty zaufania rynków finansowych, wycofywania kapitałów, a co za tym idzie gwałtownego spowolnienia wzrostu gospodarczego. [ ] Leszek Baj, Eryka Kuszlewicz, Czy Litwę, Łotwę i Estonię czeka twarde lądowanie?, Gazeta Wyborcza 2007, nr 229, s

8 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 Źródło C Co piszczy w gospodarkach krajów bałtyckich Źródło: Gazeta Wyborcza 2007, nr 229, s. 28 a) Podaj nazwę państwa bałtyckiego, w którym występuje największe ryzyko wystąpienia kryzysu gospodarczego. Uzasadnij, wykorzystując informacje ze źródeł. Państwo: Uzasadnienie: b) Wymień dwa negatywne skutki szybkiego wzrostu gospodarczego krajów nadbałtyckich c) Podaj jedno zagrożenie wynikające z wysokiego deficytu na rachunkach obrotów bieżących w państwach nadbałtyckich

9 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 Zadanie 24. (4 pkt) Zapoznaj się ze źródłami D i E, wykonaj polecenia. Źródło D Źródło: Gazeta Wyborcza 2007, nr 230, s. 25 a) Sformułuj i zapisz wniosek wynikający z porównania zarobków i godzin pracy Polaków oraz innych imigrantów w Wielkiej Brytanii... Źródło E (Partia X) chce, aby każdy, kto wróci z Anglii czy Irlandii, mógł liczyć na 120 tys. nisko oprocentowanego kredytu z Banku Gospodarstwa Krajowego oraz zwolnienie przez 3 lata z płacenia składek i podatków. Z kolei osoby, które po powrocie do kraju chciałyby pracować na etacie, byłyby całkowicie zwolnione z płacenia składki rentowej nawet przez 10 lat. [ ] Sami emigranci są mniej entuzjastyczni. Wszyscy czekamy zwolnienia z podatków przy zakładaniu firm. Przydałaby się jeszcze abolicja podatkowa. [ ] Chodzi tu o Polaków, którzy pracowali na Wyspach w latach Mimo że od swoich dochodów zapłacili podatek w Anglii, to również polski fiskus chce swojej części. [...] L. Kostrzewski, P. Miączyński, Jak zachęcić do powrotów, Gazeta Wyborcza 2007, nr 230, s. 25 b) Podaj trzy elementy programu Partii X, które mają zachęcić Polaków do przyjazdu do Polski z emigracji zarobkowej

10 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 Zadanie 25. (16 pkt) Zapoznaj się ze źródłami F, G, H, I, J i wykonaj polecenia. Źródło F Średnia wartość PKB na 1 mieszkańca w 2005 r. Źródło: Gazeta Wyborcza 2007, nr 228, s. 34 a) Podaj dwa województwa, w których doszło do największych zmian średniej wartości PKB na 1 mieszkańca b) Podaj dwa województwa, w których średnia wartość PKB na 1 mieszkańca w 2005 r. była najbliższa średniej krajowej Źródło G Co robić, by ściana wschodnia mogła się szybciej bogacić? Nie drogi, nie oczyszczalnie ścieków, choć potrzebne, to zapewnią, ale edukacja. Należy zapewnić tym regionom więcej środków na edukację niż regionom wyżej rozwiniętym, by w szkołach pracowali dobrzy nauczyciele. Poza tym wyrównywać kapitał kulturowy, który tam jest wątły: porządnie wyposażyć biblioteki szkolne, zapewnić darmowy Internet uczniom i wyrównawcze zajęcia pozalekcyjne wszystko to, co dziecko z Warszawy dostanie od swoich zamożniejszych rodziców. [ ] Wspieranie dobrze rokujących inicjatyw gospodarczych, jak Dolina Lotnicza (firmy przemysłu lotniczego) na Podkarpaciu czy kompleksu mlecznego [ ] na pograniczu Mazowsza, Mazur i Podlasia. Ze środków unijnych będzie finansowany specjalny program dla Polski Wschodniej. To 2,2 mld euro. [ ] Należy za nie rozwijać największe miasta i budować połączenia między nimi a ich zapleczem oraz bogatszą częścią kraju tys. zł na głowę Warszawiaka, 13 tys. na Sądeczanina, Gazeta Wyborcza 2007, nr 228, s. 34

11 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 c) Wymień cztery działania proponowane przez autora źródła G, które mogą doprowadzić do wzbogacenia województw ściany wschodniej Źródło H Źródło: Gazeta Wyborcza 2007, nr 213, s. 28 d) Oceń kondycję społeczeństwa polskiego w obszarze aktywności zawodowej i podaj dwa argumenty uzasadniające Twoją ocenę, wynikające ze źródła statystycznego. Ocena: Argumenty: e) Sformułuj wniosek wynikający z porównania wskaźników aktywności zawodowej w Polsce i w Europie oraz uzasadnij go, wykorzystując dane ze źródła. 285

12 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 Źródło I Źródło: Gazeta Wyborcza 2007, nr 227, s. 31 f) Wybierz jeden z dwóch wykresów słupkowych i podpisz go krótkim zdaniem lub równoważnikiem zdania. W podpisie zawrzyj wynikający z wykresu wniosek dotyczący Polski. Wybieram wykres pt.:. Podpis:.. Źródło J Z raportu opublikowanego w czwartek przez Bank Światowy wynika, że nowi członkowie Unii Europejskiej dzielą się na dwie grupy: państwa, które szczycą się wysoką aktywnością zawodową swoich obywateli, i te, w których znacznej części siły roboczej się nie wykorzystuje. Główne problemy rynku pracy w tych państwach to niskie wskaźniki zatrudnienia w niektórych grupach społecznych, duża liczba osób długotrwale bezrobotnych (powoduje to, że trudno im wrócić na rynek pracy) i duży udział sektorów o niskiej produktywności (np. rolnictwo). [ ] P. Maciejewicz, Polska, kraj, gdzie krótko się pracuje, Gazeta Wyborcza 2007, nr 227, s. 31 g) Przyjmując kryterium autora, źródła napisz, do której grupy zaliczysz Polskę. Podaj uzasadnienie odnoszące się do informacji ze źródła H lub I. Zadanie 26. (4 pkt) Napisz list otwarty skierowany do Polaków, w którym przedstawisz swoje stanowisko w sprawie emigracji zarobkowej Polaków. Przedstaw różne skutki emigracji dla państwa polskiego: społeczne, ekonomiczne, polityczne, kulturowe (po jednym przykładzie). Przedstaw propozycje czterech działań organów publicznych na rzecz zachęcenia Polaków do powrotu. Wykorzystaj materiały źródłowe z zadań 23., 24., 25. oraz wiedzę pozaźródłową. Pamiętaj o właściwej formie wypowiedzi. 286

13 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 287

14 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 OCENIANIE ARKUSZA POZIOM PODSTAWOWY Zasady oceniania: za rozwiązanie zadań z arkusza na poziomie podstawowym można uzyskać maksymalnie 100 punktów, model odpowiedzi uwzględnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest ścisłym wzorem sformułowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadań zamkniętych); uznaje się każdą inną pełną i poprawną merytorycznie, przyznając za nią maksymalną liczbę punktów, za odpowiedzi do poszczególnych zadań przyznaje się wyłącznie pełne punkty, za zadania otwarte, oceniane w skali, punkt przyznaje się wyłącznie za w pełni poprawną, za zadania, za które można przyznać więcej niż jeden punkt, przyznaje się tyle punktów, ile prawidłowych elementów odpowiedzi przedstawił zdający, jeżeli podano więcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niż wynika z polecenia w zadaniu, ocenie podlega tylko tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest wymaganych w poleceniu, jeżeli podane w odpowiedzi informacje (również dodatkowe) świadczą o zupełnym braku zrozumienia omawianego zagadnienia i zaprzeczają logice udzielonej odpowiedzi, taką należy ocenić na zero punktów. Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie 1. d) 2. c) 3. d) 4. c) 5. b) 6. c) 7. a) Prawda b) Fałsz c) Fałsz d) Prawda za każdą a) Prawda b) Fałsz c) Fałsz d) Fałsz za każdą a) Fałsz b) Prawda c) Fałsz d) Prawda za każdą a) 4 b) 3 c) 1 d) 2 za każdą 0 4

15 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie 11. a) 5 b) 2 c) 4 d) 1 za każdą a) 3 b) 1 c) 2 d) 4 za każdą zwykłe 14 Ukraińcy 15. a) 2005 b) 2007 c) 2001 za każdą Należy wymienić jedną z wymienionych w każdym punkcie: a) Rada Ministrów [rząd], wojewoda b) sądy, policja, prokuratura c) parlament [sejm, senat] za każdą a) Francja b) 1 państwo z: Dania, Holandia, Luksemburg, Belgia, Hiszpania, Szwecja c) 1 państwo z: Austria, Niemcy za każdą a) 1) Cenzus wieku 2) Próg wyborczy [klauzula zaporowa] 0 9 b) 1) 231 głosów 2) 116 głosów c) 1) Senat, Prezydent RP, grupa 100 tys. obywateli d) Rada Ministrów e) trzy z następujących możliwości: Trybunał Konstytucyjny na wniosek Prezydenta uznaje zgodność ustawy z konstytucją i prezydent podpisuje ustawę w ciągu 7 dni i zarządza jej publikację w Dzienniki Ustaw, TK uznaje za sprzeczne z konstytucją tylko niektóre zaskarżone przepisy, wtedy prezydent podpisuje z wyłączeniem zaskarżonych przepisów, po za każdą 289

16 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie TK uznaje niezgodność z Konstytucją niektórych zapisów ustawy prezydent może odesłać ustawę do sejmu w celu usunięcia niezgodności, TK uznaje ustawę za niezgodną z konstytucją a wtedy projekt ustawy upada 19. a) 1, b) 2 za każdą Deklaracja Praw Stanu Wirginia, Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych, Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela za każdą c) 1, d) 2 za każdą ) O, 2) O, 3) F, 4) O, 5) F, 6) F, 7) O, 8) F za każde dwie prawidłowe odpowiedzi a) państwo: Łotwa za podanie państwa 0 5 uzasadnienie: wysoki wzrost PKB w skali roku [powyżej 11%] przy jednoczesnym wysokim wzroście cen [10,1% w skali roku] i wysokim deficycie na rachunku bieżącym [23,5% PKB]. za uzasadnienie b) 1. deficyt budżetowy 2. wzrost inflacji [wzrost cen] za każdą c) gwałtowne spowolnienie wzrostu gospodarczego [kryzys gospodarczy, recesja] lub: utrata zaufania zagranicznych rynków finansowych, lub: wycofywanie kapitału przez zagranicznych inwestorów. 24. a) Polacy w porównaniu do imigrantów z innych krajów pracują najwięcej godzin tygodniowo a zarabiają najmniej, [np. Amerykanie pracują tylko pół godziny dłużej od Polaków a zarabiają ponad dwa razy więcej]

17 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie b) 1) Nisko oprocentowany kredyt z Banku Gospodarstwa Krajowego [120 tys. zł] 2) zwolnienie z płacenia podatków [przez 3 lata] 3) zwolnienie z płacenia składek np. rentowej [przez 10 lat] za każdą 25. a) 1) mazowieckie 2) lubuskie W dowolnej kolejności. za każdą 6 b) 1) dolnośląskie 2) pomorskie W dowolnej kolejności. za każdą c) 1. rozwój edukacji [zapewnienie większych środków na edukację], 2. wyrównywanie kapitału kulturowego [wyposażyć biblioteki szkolne, zapewnić uczniom darmowy Internet i wyrównawcze zajęcia pozalekcyjne], 3. wspieranie inicjatyw gospodarczych, 4. wykorzystanie dotacji ze środków unijnych [na rozwój największych miast i budowę połączeń między nimi oraz z ich zapleczem i bogatszą częścią kraju] za każdą W dowolnej kolejności. d ) Ocena: niska aktywność zawodowa Polaków 1) połowa Polaków bierna zawodowo [14,58 mln na 31,28 ludności powyżej 15 lat] 2) wysoka liczba emerytów [5,73 mln na 14,58 mln biernych zawodowo] za ocenę (wniosek) po za każdy poprawny argument e) Wskaźniki aktywności zawodowej w Polsce są dużo niższe [gorsze] niż w większości krajów europejskich, (w II kwartale 2007 aktywni zawodowo stanowili 53,5% ludności), chociaż mamy relatywnie korzystną strukturę demograficzną. 2 pkt (1 za wniosek, 1 za argumentację) f) schemat Wiek emerytalny np. Polska krajem najmłodszych emerytów. lub W Polsce jest najmłodszy wiek emerytalny. lub inny logiczny 291

18 POZIOM PODSTAWOWY wersja 1 Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie 26. schemat: Wskaźniki zatrudnienia np. Spadek aktywności zawodowej Polaków. lub W Polsce jest najniższy wskaźnik zatrudnienia. lub inny logiczny 4 g) Polska należy do grupy państw o niskiej aktywności zawodowej. Poprawne będzie każde logiczne uzasadnienie odwołujące się do danych ze źródeł, np. duży, w porównaniu z innymi państwami UE, odsetek ludzi biernych zawodowo, niski wiek emerytalny, niski wskaźnik zatrudnienia. a) zgodność formy wypowiedzi z sytuacją komunikacyjną b) perswazyjność wypowiedzi c) właściwe wykorzystanie materiałów źródłowych d) przedstawienie skutków emigracji zarobkowej dla państwa polskiego: społeczne, ekonomiczne, polityczne, kulturowe (po 1 przykładzie) e) przedstawienie propozycji 4 działań organów publicznych na rzecz zachęcenia Polaków do powrotu do kraju za prawidłowe przyporządkowanie do grupy za poprawne uzasadnienie

19 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja EGZAMIN MATURALNY Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE Czas pracy 120 minut Instrukcja dla zdającego POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 14 stron (zadania 1 25). Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/ atramentem. 4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. 6. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, którą koduje zdający. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora. 7. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datę urodzenia i PESEL. Zamaluj pola odpowiadające cyfrom numeru PESEL. Błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz właściwe. Życzymy powodzenia! 2008 Wypełnia zdający przed rozpoczęciem pracy PESEL ZDAJĄCEGO KOD ZDAJĄCEGO Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 100 punktów 293

20 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 W zadaniach od zakreśl poprawną. Zadanie 1. () Człowiek aktywny, ale niewytrwały, zmienny w działaniach, ulegający silnym, lecz krótkotrwałym bodźcom, to a) flegmatyk. b) melancholik. c) choleryk. d) sangwinik. Zadanie 2. () Twórcą teorii, według której potrzeby człowieka są zaspokajane w określonej kolejności, był a) Max Weber. b) Karol Darwin. c) Abraham Maslow. d) Immanuel Kant. Zadanie 3. () Zbiorowość złożoną z jednostek, które wyróżnia się na podstawie podobnej pozycji lub miejsca zajmowanego w hierarchii społecznej, nazywamy a) klasą społeczną. b) warstwą społeczną. c) grupą społeczną. d) społeczeństwem. Zadanie 4. () Formą demokracji bezpośredniej jest a) petycja. b) inicjatywa ludowa. c) manifestacja. d) strajk. Zadanie 5. () Do państw unitarnych zaliczamy a) Holandię. b) Niemcy. c) Austrię. d) Szwajcarię. Zadanie 6. () Aktami prawnymi Unii Europejskiej, które mają zastosowanie ogólne (są wiążące w całości i stosowane bezpośrednio we wszystkich krajach członkowskich), są a) dyrektywy. b) decyzje. c) rozporządzenia. d) zalecenia. W zadaniach zaznacz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe, wpisując w odpowiednie miejsce tabeli prawda (zdanie prawdziwe) lub fałsz (zdanie fałszywe). 294

21 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 Zadanie 7. (4 pkt) Prawda lub fałsz a) Egzekutywa ma za zadanie stosowanie prawa i bieżące zarządzanie różnymi dziedzinami życia państwowego. b) Obywatelstwo w państwach europejskich nabywa się wyłącznie przez fakt urodzenia się na terytorium określonego państwa. c) Urząd komisarza parlamentarnego (ombudsmans) powołany został do wyłącznej ochrony interesów władzy państwowej. d) Społeczeństwem obywatelskim jest społeczeństwo aktywne w sprawach publicznych, zorganizowane w różne formy (stowarzyszenia i fundacje) oraz otwarte na inne kultury i społeczeństwa. Zadanie 8. (4 pkt) Prawda lub fałsz a) Marszałek województwa reprezentuje województwo na zewnątrz, pełni funkcje przewodniczącego sejmiku województwa oraz zwierzchnika Urzędu Marszałkowskiego. b) Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu. c) Jednostka samorządu terytorialnego ma prawo do współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw. d) Organami nadzoru nad działalnością gmin są starostowie, wojewodowie oraz regionalne izby obrachunkowe. Zadanie 9. (4 pkt) Prawda lub fałsz a) Wieloinstancyjny tryb postępowania sądowego i administracyjnego zapewnia, że orzeczenia wydane w pierwszej instancji mogą być zaskarżane do wyższych instancji. b) Jeżeli którakolwiek ze stron postępowania sądowego wniesie apelację, sąd wyższej instancji musi skierować sprawę do Sądu Najwyższego. c) Skarb państwa polskiego ponosi odpowiedzialność materialną za szkody wyrządzone obywatelom przez funkcjonariuszy państwowych. d) Sędziowie są niezależni w orzekaniu od wszelkich władz, a próba naruszenia tej niezależności jest przestępstwem ściganym przez aparat wymiaru sprawiedliwości. 295

22 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 W zadaniach przyporządkuj odpowiednie liczby do liter, wpisując właściwą liczbę obok litery. Zadanie 10. (4 pkt) Przyporządkuj państwom wydarzenia, które miały miejsce na ich terytorium. Państwo Wydarzenia a) Kuwejt b) Federacja Rosyjska (Osetia Północna) c) Ukraina d) Czechosłowacja 1) Zamach terrorystyczny na World Trade Center 2) Aksamitna rewolucja 3) Pomarańczowa rewolucja 4) Pustynna Burza 5) Zamach terrorystyczny w Biesłanie a) b) c) d) Zadanie 11. (4 pkt) Przyporządkuj polskim organom władzy państwowej właściwe kompetencje. Organy władzy państwowej a) Prezydent b) Sejm RP c) Rada Ministrów d) Prezes Rady Ministrów Kompetencje 1) Prowadzi politykę wewnętrzną i zewnętrzną państwa. 2) Ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe. 3) Powołuje sędziów Trybunału Konstytucyjnego (z wyjątkiem prezesa i wiceprezesów). 4) Kontroluje działalność organów administracji państwowej pod kątem wykonania budżetu i realizacji ustaw. 5) Sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym. a) b) c) d) 296

23 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 Zadanie 12. (4 pkt) Przyporządkuj przedstawicielom polskiej sceny politycznej z drugiej połowy XX wieku odpowiadające im biogramy. Przedstawiciele sceny politycznej a) Jacek Kuroń b) Tadeusz Mazowiecki c) Leszek Moczulski d) Adam Michnik Biogramy 1. Działacz opozycyjny w PRL, redaktor naczelny Tygodnika Solidarność, uczestnik Okrągłego Stołu, pełnił funkcję premiera pierwszego niekomunistycznego rządu, był wysłannikiem Komisji Praw Człowieka ONZ do byłej Jugosławii w latach Działacz opozycyjny w PRL, założyciel i przywódca Konfederacji Polski Niepodległej, pełnił funkcje posła I i II kadencji Sejmu RP. 3. Działacz opozycyjny w PRL, relegowany z uczelni po wydarzeniach marcowych 1968 r., członek Komitetu Obrony Robotników, uczestnik Okrągłego Stołu, redaktor naczelny jednego z dzienników ogólnopolskich. 4. Działacz opozycyjny w PRL, działacz społeczny, autor Listu 59. Współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników, działacz NSZZ Solidarność, poseł na Sejm RP w latach , pełnił funkcje ministra pracy i polityki socjalnej. 5. Działacz opozycyjny w PRL, współzałożyciel NSZZ Solidarność, internowany i więziony, laureat pokojowej Nagrody Nobla, uczestnik Okrągłego Stołu, pełnił funkcję prezydenta RP. a). b) c) d).. Zadanie13. (4 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując nazwy organów stanowiących na poszczególnych szczeblach samorządu terytorialnego. Szczeble samorządu terytorialnego Organ stanowiący a) gmina b) powiat ziemski c) powiat grodzki d) województwo Zadanie 14. (4 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując pełne polskie nazwy wymienionych organizacji międzynarodowych. a) OJA b) OPA c) LPA d) OBWE 297

24 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 Zadanie 15. (3 pkt) a) Podaj nazwę uchwały parlamentu wyrażającą brak zaufania do rządu. b) Wyjaśnij, w jakich okolicznościach Sejm podejmuje uchwałę o absolutorium dla rządu. c) Wyjaśnij pojęcie konstruktywne wotum nieufności. Zadanie 16. (4 pkt) Zapoznaj się ze schematami ilustrującymi wzajemne kompetencje naczelnych organów państwowych państwa demokratycznego. Wpisz do tabeli nazwy systemów politycznych, które zostały przedstawione na schematach. Wpisz w przygotowane miejsce uzasadnienie wyboru właściwego systemu politycznego. Schemat A Schemat B System polityczny Argumentacja a) schemat A:. b) schemat B:. Zadanie 17. (3 pkt) Spośród podanych przedstawicieli myśli politycznej wypisz trzech zwolenników konserwatyzmu. John Lock, Adam Smith, Pierre Proudhon, Edmund Burke, John M. Keynes, Ronald Reagan, Margaret Thatcher 298

25 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 Zadanie 18. (4 pkt) Podaj nazwę sądu, przed którym będzie się toczyć rozprawa w wymienionych sprawach. Sprawa Rodzaj sądu a) kradzież b) rozwód c) kasacja d) zabójstwo Zadanie 19. () Podaj nazwę zjawiska opisanego poniżej. Ścisłe powiązanie i zależności ludności na świecie w różnych dziedzinach: ekonomicznej, finansowej, politycznej, militarnej, kulturowej oraz ekologicznej, prowadzące do uniformizacji życia i budowania więzi ponadnarodowych. Zadanie 20. (5 pkt) Zapoznaj się ze źródłem A i wykonaj polecenia. Źródło A Uważamy następujące prawdy za oczywiste: że wszyscy ludzie stworzeni są równymi, że Stwórca obdarzył ich pewnymi nienaruszalnymi prawami, że w skład tych praw wchodzą życie, wolność i swoboda ubiegania się o szczęście, że celem zabezpieczenia tych praw wyłonione zostały wśród ludzi rządy, których sprawiedliwa władza wywodzi się ze zgody rządzonych, że jeżeli kiedykolwiek jakakolwiek forma rządu uniemożliwiałaby osiągnięcie tych celów, to naród ma prawo taki rząd zmienić lub obalić i powołać nowy, którego podwalinami będą takie zasady i taka organizacja władzy, jakie wydadzą się narodowi najbardziej sprzyjające dla szczęścia i bezpieczeństwa. a) Podaj nazwę i wiek (stulecie) uchwalenia dokumentu, którego fragment zacytowano w źródle. Nazwa dokumentu Wiek b) Wymień cztery prawa człowieka wymienione w źródle oraz określ, do której generacji praw człowieka każde z nich należy. Prawa człowieka Generacja praw człowieka c) Na podstawie źródła i wiedzy pozaźródłowej wyjaśnij, na czym polega zasada suwerenności narodu. 299

26 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 Zadanie 21. (8 pkt) Zapoznaj się ze źródłem B i wykonaj polecenia. Żródło B Źródło: Gazeta Wyborcza 2007, nr 296, s. 12 a) Przeanalizuj powyższe wykresy i na ich podstawie sformułuj i zapisz wniosek dotyczący pracy imigrantów z nowych państw UE (przyjętych w latach ). b) Wskaż różnice w ilości imigrantów z nowych państw UE wykonujących poszczególne rodzaje prac w porównaniu ze wszystkimi pracownikami w Wielkiej Brytanii. W odpowiedzi uwzględnij dane ilościowe. 1) zajęcia wymagające wysokich kwalifikacji: ) zajęcia wymagające średnich kwalifikacji: ) proste prace:

27 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 c) Wykorzystując również wiedzę pozaźródłową, podaj po dwie pozytywne i negatywne konsekwencje dla Brytyjczyków imigracji zarobkowej w Wielkiej Brytanii. Konsekwencje imigracji zarobkowej dla Brytyjczyków w Wielkiej Brytanii pozytywne negatywne Zadanie 22. (4 pkt) Określ, które zdania oznaczone cyframi zawierają fakty, a które opinie. Uzupełnij tabelę, przyporządkowując kolejnym zdaniom (cyfrom) odpowiednio litery: F (fakty) i O (opinie). Źródło C 1) Polska w 2003 r. dowodziła 10 tys. dywizją centrum-południe obejmującą 4 prowincje. 2) W jej skład wchodzili żołnierze z 21 krajów. 3) Są w niej żołnierze polscy (900), mongolscy (130) i armeńscy (100). 4) Gdy nasi generałowie obejmowali dowództwo dywizji, były nadzieje na udział polskich firm w inwestycjach naftowych i odbudowie Iraku. 5) Nadzieje okazały się złudne. 6) Polskie przedsiębiorstwa nie były w stanie nawiązać współpracy z partnerami USA. 7) Sojusznicy Amerykanie, którzy regulują ruchem preferują spółki z innych państw, m.in. z Ukrainy, a nawet Chin. 8) Nasz koszt pobytu żołnierzy w samym 2007 r. wyniósł 87 mln zł. Fakty lub opinie Paweł Wroński, Żołnierze, czas do domu, Gazeta Wyborcza 2007, nr 294, s

28 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 Zadanie 23. (1) Zapoznaj się ze źródłem D i wykonaj polecenia. [ ] Trzeba prowadzić dialog z krajami Europy Środkowej, które czasem mają wrażenie, że nie dość się ich słucha mówił (13 listopada 2007 r.) w Parlamencie Europejskim Nicolas Sarkozy. [ ] To, że ktoś przyłączył się do Unii później, nie oznacza, że ma mniej praw. Sarkozy [ ] stwierdził, że chęć zachowania swej tożsamości to nie choroba. [ ] Rolę dla Unii widzi m.in. we wspólnej obronie [ ]. Europejska obrona ma być jednym z priorytetów francuskiego przewodnictwa w UE w drugiej połowie 2008 r. Zdaniem Sarkozy'ego wspólna w Unii powinna być polityka imigracyjna, a decyzje podejmowane większością, a nie jednomyślnością. Sarkozy wrócił też do swego pomysłu, by powołać grupę mędrców mających debatować nad przyszłością kontynentu i jego granicami. Zdaniem niektórych to sposób na zamknięcie drzwi przed Turcją. [ ] Wielu nie spodobało się zapewne przesłanie Sarkozy'ego o ochronie europejskiego rynku i przedsiębiorców. [ ] Zdaniem Sarkozy'ego w Europie trzeba dyskutować o wszystkim od polityki monetarnej po rolną, [ ] Francja chce zmienić politykę rolną UE, stawiając biedniejsze kraje w gorszej sytuacji. [ ] Dominika Pszczółkowska, Prezydent Francji: Taka jest moja Europa, Gazeta Wyborcza 2007, nr 266, s. 13 a) Podaj funkcję państwową, którą w swoim kraju pełni Nicolas Sarkozy. b) Podaj, na jakiej zasadzie odbywa się obecnie obejmowanie przewodnictwa (prezydencji) w Unii Europejskiej. c) Podaj nazwę jednego organu Unii Europejskiej, którego dotyczy powyższa zasada. d) Określ sześć planowanych kierunków polityki Unii Europejskiej pod przewodnictwem Francji. 1)... 2)... 3)... 4)... 5)... 6)... e) Napisz, która z proponowanych przez Nicolasa Sarkozy'ego zmian w UE mogłaby być korzystna dla Polski. Uzasadnij swój wybór. 302

29 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 Zadanie 24. (9 pkt) Zapoznaj się ze źródłem E i wykonaj polecenia. Źródło E [ ] Unia Europejska pod względem gospodarczym już jest podmiotem na skalę światową. Negocjuje ze Stanami Zjednoczonymi jak równy z równym. Gdyby UE nie było, Stanom łatwiej byłoby uprawiać politykę dziel i rządź w stosunku do poszczególnych krajów europejskich, np. w dwustronnych rozmowach handlowych. Myślę, że per saldo świat bez Unii byłby gorszy. Jestem umiarkowanym zwolennikiem, ale zwolennikiem Unii. Szczególnie pozytywnie jestem do niej nastawiony od czasu rozszerzenia. To był dobry bodziec dla instytucji, która właściwie zamierała. [ ] Rozszerzenie przyniosło korzyść zarówno unijnej duszy, i jak jej gospodarce. Polsce należy się szczególny hołd. Nie tylko dlatego, że jako pierwsza zaczęła walkę z imperium zła. Polska powinna również cieszyć się uznaniem za to, że skorzystała z szansy, jaką dają reformy gospodarcze. Nawet zanim stało się jasne, że dojdzie do integracji europejskiej. [ ] Unię Europejską bardzo wzbogaciło członkostwo Polski. Wszędzie w Wielkiej Brytanii są pracodawcy marzący o tym, żeby mieć wyłącznie polskie załogi. [ ] L. Włodek-Biernat (oprac.), Chwała Bogu za Wielką Brytanię; Spotkanie z Niallem Fergusonem (brytyjskim historykiem), Gazeta Wyborcza 2007, nr 261, s. 15 a) Wymień wszystkie państwa, które weszły do Unii Europejskiej w XXI wieku. b) Na podstawie wypowiedzi przytoczonej w źródle oraz wiedzy pozaźródłowej wymień pięć pozytywnych skutków procesu rozszerzania Unii Europejskiej w XXI wieku. 1) ) ) ) ) c) Oceń pozycję Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej według wybranego przez siebie kryterium: ekonomicznego lub politycznego. 303

30 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 Zadanie 25. (10 pkt) Anna Kowalska, zamieszkała w Warszawie przy ulicy Szkolnej 3, w 2007 r. ukończyła liceum o profilu prawno-administracyjnym. Planuje od października 2008 r. kontynuować naukę na studiach zaocznych, obecnie poszukuje pracy. Zapoznaj się z ofertą pracy i w imieniu Anny Kowalskiej napisz list motywacyjny, będący odpowiedzią na zamieszczoną poniżej propozycję pracy. Oferta pracy FIRMY MUZYKMAN Jesteśmy największą siecią sklepów muzycznych w Polsce, obecną na rynku od 10 lat. Posiadamy ponad 120 sklepów i zatrudniamy ok pracowników. W związku z dynamicznym rozwojem sieci handlowej rozwijają się również działy Centrali. Obecnie poszukujemy kandydatów na stanowisko recepcjonistka/sekretarka. Oczekiwania: znajomość obsługi komputera oraz urządzeń biurowych; znajomość języka obcego: niemieckiego lub angielskiego; zdolności interpersonalne oraz umiejętność bardzo dobrej organizacji pracy; wysoka kultura osobista. Zainteresowane osoby prosimy o przesłanie listu motywacyjnego w ciągu 7 dni pod adres: Dział Rekrutacji Muzykman, ul. I. Paderewskiego 13, Warszawa Nadesłanych ofert nie zwracamy. Zastrzegamy sobie prawo do odpowiedzi tylko na wybrane oferty. Na aplikacji prosimy o dopisanie: Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu rekrutacyjnego. 304

31 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 305

32 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 BRUDNOPIS 306

33 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 OCENIANIE ARKUSZA POZIOM PODSTAWOWY Zasady oceniania: za rozwiązanie zadań z arkusza na poziomie podstawowym można uzyskać maksymalnie 100 punktów, model odpowiedzi uwzględnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest ścisłym wzorem sformułowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadań zamkniętych); uznaje się każdą inną pełną i poprawną merytorycznie, przyznając za nią maksymalną liczbę punktów, za odpowiedzi do poszczególnych zadań przyznaje się wyłącznie pełne punkty, za zadania otwarte, oceniane w skali, punkt przyznaje się wyłącznie za w pełni poprawną, za zadania, za które można przyznać więcej niż jeden punkt, przyznaje się tyle punktów, ile prawidłowych elementów odpowiedzi przedstawił zdający, jeżeli podano więcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niż wynika z polecenia w zadaniu, ocenie podlega tylko tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest wymaganych w poleceniu, jeżeli podane w odpowiedzi informacje (również dodatkowe) świadczą o zupełnym braku zrozumienia omawianego zagadnienia i zaprzeczają logice udzielonej odpowiedzi, taką należy ocenić na zero punktów. Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie 1. d) 2. c) 3. b) 4. b) 5. a) 6. c) 7. a) Prawda b) Fałsz c) Fałsz d) Prawda za każdą a) Fałsz b) Prawda c) Prawda d) Fałsz za każdą a) Prawda b) Fałsz c) Prawda d) Prawda za każdą a) 4 b) 5 c) 3 d) 2 za każdą

34 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie 11. a) 2 b) 3 c) 1 d) 5 za każdą a) 4 b) 1 c) 2 d) 3 za każdą a) rada gminy (miejska) 0 4 b) rada powiatu c) rada miejska d) sejmik województwa 14. a) OJA Organizacja Jedności Afrykańskiej 0 4 b) OPA Organizacja Państw Amerykańskich c) LPA Liga Państw Arabskich d) OBWE Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie 15. a) wotum nieufności 0 3 b) Po zapoznaniu się ze sprawozdaniami z wykonania ustawy budżetowej oraz z informacją o stanie zadłużenia państwa Sejm podejmuje uchwałę o absolutorium dla rządu [która jest stwierdzeniem przez Sejm zgodności działań rządu w danym roku z ustawą budżetową i planami finansowymi]. c) Uchwała sejmu wyrażająca niezadowolenie z polityki rządu w celu odwołania rządu [wotum nieufności] i jednoczesne imienne wskazanie kandydata na premiera nowego rządu [Prezesa Rady Ministrów]. 16. a) system parlamentarno-gabinetowy po 1pkt za poprawne podanie każdego z systemów 0 4 argumentacja: Np. Schemat przedstawia sytuację, w której parlament ma przewagę nad rządem [przewaga władzy ustawodawczej nad wykonawczą] rząd odpowiada przed parlamentem oraz musi mieć jego zaufanie. po za każdą poprawną argumentaję b)system prezydencki 308

35 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie argumentacja: Np. Schemat przedstawia zasadę separacji rządu i parlamentu przez strukturalne i kompetencyjne oddzielenie rządu i parlamentu. [Schemat przedstawia sytuację, w której całą władzę wykonawczą sprawuje prezydent, jest jednocześnie szefem rządu i nie odpowiada przed parlamentem.] 17. Edmund Burke, Ronald Reagan, Margaret Thatcher W dowolnej kolejności. za każdą a) sąd rejonowy 0 4 b) sąd okręgowy c) Sąd Najwyższy d) sąd okręgowy 19. Globalizm [globalizacja] 20. a) Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych [z 4 lipca 1776 r.], XVIII w., [2 połowa. XVIII w.] b) prawo do równości, prawo do życia, prawo do wolności, prawo udziału w wyborach [prawo wyboru władz przedstawicielskich] pierwsza [generacja praw człowieka] uczeń zalicza wszystkie prawa do pierwszej generacji praw człowieka 0 2 za wymienienie czterech za prawidłowe przyporządkowanie wszystkich praw c) Np. Zasada suwerenności narodu polega na uznaniu i zagwarantowaniu narodowi źródła władzy. Naród (obywatele) sprawuje nieograniczoną władzę bezpośrednio (referendum, plebiscyt, inicjatywa obywatelska) lub pośrednio przez reprezentantów wyłonionych w wyborach demokratycznych. Należy uznać inne prawdziwe odpowiedzi. 21. a) Np. Imigranci z nowych państw UE najczęściej (w większości) podejmują proste prace [62%]. lub Imigranci z nowych państw UE rzadko podejmują prace wymagające wysokich kwalifikacji [12%]

36 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie b) 1) Czterokrotnie mniej zajęć wymagających wysokich kwalifikacji podejmują imigranci z nowych państw UE niż pozostali pracownicy w Wielkiej Brytanii [nieco ponad 10% zajęć wymagających wysokich kwalifikacji podejmują imigranci z nowych państw UE, a średnia dla wszystkich pracowników wynosi ponad 40%]. 2) W przypadku prac wymagających średnich kwalifikacji różnice są najmniejsze, jednak średnia dla imigrantów z nowych państw UE jest i tu niższa od średniej dla wszystkich pracowników w Wielkiej Brytanii [prawie 30% zajęć wymagających średnich kwalifikacji podejmują imigranci z nowych państw UE, a średnia dla wszystkich pracowników w Wielkiej Brytanii wynosi niecałe 40%]. 3) Trzykrotnie więcej prostych prac podejmują imigranci z państw nowo przyjętych do UE od wszystkich pracowników w Wielkiej Brytanii [ponad 60% prostych zajęć podejmują imigranci z nowych państw UE, a średnia dla wszystkich pracowników wynosi nieco poniżej 20%]. 0 3 po za każdą zawierającą dane ilościowe (procentowe) c) pozytywne: Np.: wzrost gospodarczy państwa [rozwój gospodarki], podejmowanie mało atrakcyjnych prac przez imigrantów [podejmowanie prac, których nie chcieli wykonywać Brytyjczycy], spowolnienie wzrostu cen, niższe koszty kredytów negatywne: Np. zaniżanie stawek płacowych, zmniejszenie liczby miejsc pracy dla mniej wykształconych Brytyjczyków, negatywne postawy wobec imigrantów [możliwość napięć na tle narodowościowym] Należy uznać inne logiczne odpowiedzi. 0 4 po za każdą po za każdą 22. 1) F; 2) F; 3) F; 4) O; 5) O; 6) O; 7) O; 8) F po za każde dwie prawidłowe odpowiedzi a) prezydent [Francji] 1 b) Przewodnictwo [prezydencja] UE obejmowane jest rotacyjnie, co pół roku [6 miesięcy] kolejno przez każde państwo członkowskie UE. c) Rada Unii Europejskiej [Rada Ministrów lub Rada Ministrów Unii Europejskiej] lub Rada Europejska za podanie jednego z wymienionych organów d) sześć spośród następujących: dialog z krajami członkowskimi Europy Środkowej, równouprawnienie wszystkich krajów UE [zrównanie w prawach państw nowo przyjętych do UE z prawami dawnych członków Wspólnoty Europejskiej], 0 6 po za każdą 310

37 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie zachowanie tożsamości narodowej w państwach członkowskich UE, zagwarantowanie europejskiego systemu bezpieczeństwa [europejskiej obrony], wprowadzenie wspólnej polityki imigracyjnej UE, dążenie do wprowadzenia większościowej zasady podejmowania decyzji w UE w miejsce zasady jednomyślności, powołanie grupy mędrców w celu debatowania nad przyszłością UE i jej granicami, ochrona europejskiego rynku i przedsiębiorców, zmiana polityki rolnej UE e) wskazanie jednej propozycji z punktu d) i logiczne uzasadnienie 0 2 za wskazanie zmiany, za uzasadnienie 24. a) Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry, Cypr, Bułgaria, Rumunia W dowolnej kolejności. za 5 państw, 2 pkt za wszystkie (12) państwa 0 9 b) np. UE stała się podmiotem gospodarczym na skalę światową, UE reprezentuje interesy państw europejskich w kontaktach gospodarczych (handlowych) z USA [pojedyncze państwa nie mogłyby negocjować jak równy z równym], ożywienie gospodarcze Europy, w tym Europy Środkowo- -Wschodniej, reformy gospodarcze w nowych krajach członkowskich UE, wzmocnienie pozycji [gospodarczej i politycznej] krajów europejskich, powiększenie rynku pracy w UE, zwiększenie obszaru swobodnego przepływu ludności oraz towarów, wzrost konkurencyjności gospodarczej państw europejskich Należy uznać inne logiczne odpowiedzi. 0 5 po za każdą c) Wyraźne określenie stanowiska i logiczne uzasadnienie. 0 2 za wyraźne zajęcie stanowiska, za uzasadnienie 25. imię, nazwisko, adres zamieszkania interesanta, telefon kontaktowy, data, adresat listu i jego adres, podpis interesanta, wprowadzenie: cel listu i źródło pochodzenia informacji o możliwości zatrudnienia, 0 311

38 POZIOM PODSTAWOWY wersja 2 Schemat punktowania Zadanie Model odpowiedzi Punkty za poszczególne części zadania Liczba pkt za zadanie rozwinięcie: zainteresowanie daną ofertą i firmą, swoje zalety, kwalifikacje i osiągnięcia, plany zawodowe, oczekiwania wobec przyszłego pracodawcy, 0 4 po za poprawne uwzględnienie każdego z elementów zakończenie: potwierdzenie swoich umiejętności, ewentualnie referencje, prośba o zaproszenie na rozmowę kwalifikacyjną, dopisanie klauzuli: Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu rekrutacyjnego poprawność językowa 312

39 POZIOM ROZSZERZONY Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja EGZAMIN MATURALNY Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE Czas pracy 180 minut Instrukcja dla zdającego POZIOM ROZSZERZONY 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 9 stron (zadania 1 20). Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/ atramentem. 4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. 6. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, którą koduje zdający. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora. 7. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datę urodzenia i PESEL. Zamaluj pola odpowiadające cyfrom numeru PESEL. Błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz właściwe. Życzymy powodzenia! 2008 Wypełnia zdający przed rozpoczęciem pracy PESEL ZDAJĄCEGO KOD ZDAJĄCEGO Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 50 punktów 313