Choroba refluksowa przełyku, możliwości farmakoterapii poza blokerami pompy protonowej

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Choroba refluksowa przełyku, możliwości farmakoterapii poza blokerami pompy protonowej"

Transkrypt

1 Choroba refluksowa przełyku, możliwości farmakoterapii poza blokerami pompy protonowej Krzysztof Fyderek Klinika Pediatrii Gastroenterologii i Żywienia P-A Instytutu Pediatrii UJCM

2 Refluks żołądkowo przełykowy u dzieci Refluks fizjologiczny Refluks czynnościowy u niemowląt= regurgitacje niemowlęce= zaburzenie czynnościowe związane z niedojrzałością anatomiczną i funkcjonalną Refluks patologiczny= choroba refluksowa refluks powodujący objawy i powikłania Zespół przełykowy Objawowy Z nadżerkami Postać niemowlęca i u małych dzieci Zespół pozaprzełykowy Am J Gastroenterol. 2009; 04:

3 Sposoby leczenia choroby refluksowej u dzieci Zmiana pewnych zachowań w sposobie życia Leczenie ułożeniowe Leczenie żywieniowe, zmiana diety Farmakoterapia Antagoniści receptora histaminowego (H2RA) Blokery pompy protonowej Leki prokinetyczne Leki zobojętniające, alginaty, sukralfat GABA agoniści Leczenie zabiegowe

4 Niemowlęta- leczenie Brak dowodów aby u niemowląt z nadmierną drażliwością stosować empirycznie leki zmniejszające wydzielanie kwasu ( brak zawiesiny specyfiku) W przypadku potencjalnego ryzyka GER jako przyczyny rozdrażnienia, eksperci sugerują raczej obserwacje. Można rozważyć empiryczne dwutygodniowe leczenie zmniejszające wydzielanie (antisecretory). JPGN 2009; 49:

5 Alergia a ulewanie Niemowlęta karmione mieszankami można poddać próbie diagnostyczno-terapeutyczne polegającej na 2-4-tyg. żywieniu mieszankami o wysokim stopniu hydrolizy białka, mieszankami ze zwiększoną kalorycznością, pouczenie rodziców. JPGN 2009; 49: Niemowlęta karmione piersią z ulewaniami podejrzane o alergię pokarmową, zalecane jest wyłączenie z diety matki mleka krowiego i/lub jajek, z uwagi na przechodzenie drobin białka. Objawy nie są na tyle ciężkie żeby przestać karmić naturalnie. Clin Exp Allergy 2005;35:

6 Zasady leczenia GERD Zalecenia wskazują najbardziej skuteczne leczenie blokerami pompy protonowej (PPI)u dzieci powyżej 1 roku życia, stosowanych nawet bez diagnostyki aparaturowej jedynie na podstawie wywiadu i badania fizykalnego Do 1 roku życia zwykle dzieci maja regurgitacje a nie GERD- nie wymagają leczenia farmakologicznego, a zatem nie stosuje się PPI Wyjątek stanowią zmiany nadżerkowe JPGN 2009; 49:

7 Ranitydyna -antagonista receptora H 2 mechanizm działania na podstawie ChPL Blokuje receptory histaminowe 2 (H 2 ) w tym zawarte w komórkach okładzinowych żołądka Hamuje wydzielanie podstawowe kwasu solnego (dzienne i nocne) i stymulowane pokarmem lub pentagastryną. Nie wpływa na wydzielanie pepsyny W czasie 2 godzin po zastosowaniu wchłania się z przewodu pokarmowego (w 50%). Pokarm i leki zobojętniające nie mają znaczącego wpływu na wchłanianie ranitydyny. Max stężenie we krwi osiąga po 2-3 godz. Okres półtrwania wynosi około 2,5-3 godzin. Występuje zjawisko tachyfilaksji Wskazania do leczenia (m. innymi): - objawowe leczenie dolegliwości związanych z chorobą refluksową przełyku - refluksowe zapalenie przełyku

8 Alginaty- środki osłaniające Zaliczane są do środków osłaniających powierzchnię, też działające buforująco (Ann Pediatr 1992; 39:635-40) W badaniu RTC z ph/ MII wykazano jedynie nieznaczne zmniejszenie wysokości cofania się refluksatu w przełyku Arch Dis Child 2005;90: Gaviscon w saszetkach dla niemowląt jest bezpieczny i może zmniejszyć objawy refluksu. Pediatr Drugs 2009;11(3):

9 Sukralfat- środek osłaniający Sukralfaty są komponentą sacharozy, siarczanów i gliny, które w kwaśnym środowisku tworzą żel o zdolnościach do wiązania się z odsłoniętą błoną śluzową w owrzodzeniach i nadżerkach JPGN 2009; 49: Tylko w jednym badaniu u dzieci potwierdzono podobną skuteczność sukralfatu jak cymetydyny w leczeniu zapalenia przełyku Am J Med 1989;86:73 6. W trakcie leczenia trzeba pamiętać o toksyczności aluminium

10 Cisapryd u dzieci Nie znaleziono przekonywujących dowodów, że cisapryd zmniejsza objawy GER. Z powodu doniesień o niepożądanych skutkach arytmia serca, nagłe zgony- od 2000 r w USA i Europie zastosowanie cisapryd ograniczono do wyjątkowych sytuacji nadzorowanych przez gastroenterologa dziecięcego Cochrane Detabase Syst Rev Apr 14;(4):CD002300

11 Prokinetyki Potencjalne objawy uboczne każdego z prokinetyków obcenych na rynku (metoclopramid, erythromycyna, bethanechol, domperidon) przeważają nad ich pożytkiem leczniczym. Dlatego nie ma wystarczających powodów aby je stosować rutynowo w leczeniu GERD. JPGN 2009; 49:

12 Mieszanki AR Mieszanki AR zagęszczane fabrycznie, spożywane zgodnie z zalecaną objętością dla wieku i wagi danego niemowlęcia, zawierają właściwą ilość energii, osmolarność, zawartość białka, wapnia i tłuszczów. Gdy zagęszczacz dodawany jest samodzielnie, to w tej samej objętości podawane jest więcej kalorii niż wynosi zapotrzebowanie Produkty AR nie wymagają większej dziury w smoczku i zwiększonego wysiłku przy ssaniu. Badania in vitro wskazują, że produkty zagęszczane węglowodanami nieprzyswajanymi obniżają absorpcje minerałów i mikroelementów, jednak badania klinicznie nie potwierdziły żeby to niekorzystnie wpływało na rozwój dziecka. Acta Gastroenterol Belg 1998;61:285 7.

13 Dieta w GERD u starszych dzieci W GERD zaleca się ograniczenia lub wyeliminowania następujących potraw i produktów żywieniowych: Żywności z dużą zawartością tłuszczu w tym: mleko>2%, śmietana, sery o wysokiej zawartości tłuszczu i jogurty o wysokiej zawartości tłuszczu, mleko z czekoladą, kakao. napoje zawierające kofeinę (kawa, herbata, cola, napoje energetyczne, inne) czekolada alkohol

14 Owoce i jarzyny zakwaszające i prowokujące zgagę Owoce, jarzyny: Sok pomarańczowy Cytryna Sok grejpfrutowy Sok żurawinowy Pomidor Cebula Przetworzone: Ziemniaki- frytki, chipsy

Choroba refluksowa przełyku możliwości terapii poza blokerami pompy protonowej

Choroba refluksowa przełyku możliwości terapii poza blokerami pompy protonowej Gdańsk,10.10.2015 r. Choroba refluksowa przełyku możliwości terapii poza blokerami pompy protonowej Prof. dr hab. Barbara Kamińska Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia

Bardziej szczegółowo

CHOROBY REFLUKSOWEJ PRZEŁYKU

CHOROBY REFLUKSOWEJ PRZEŁYKU KONTROWERSJE W DIAGNOSTYCE CHOROBY REFLUKSOWEJ PRZEŁYKU ŁUKASZ CICHY KLINIKA PEDIATRII, GASTROENTEROLOGII I ŻYWIENIA UJCM W KRAKOWIE MARCIN DZIEKIEWICZ X Ogólnopolski Zjazd PTGHiŻD, Lublin, 24-26 maja

Bardziej szczegółowo

Nazwa producenta Ilość w opakowaniu handlowym. opak. Cena części / netto / słownie : zł groszy. Kwota podatku VAT słownie : zł groszy

Nazwa producenta Ilość w opakowaniu handlowym. opak. Cena części / netto / słownie : zł groszy. Kwota podatku VAT słownie : zł groszy Załącznik nr 1 Część nr 1 - Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Mleko początkowe. Opis produktu leczniczego, postać, dawka, ilość w opakowaniu j.m.. Nazwa handlowa, postać w opakowaniu

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u niemowląt - algorytmy postępowania

Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u niemowląt - algorytmy postępowania Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u niemowląt - algorytmy postępowania Functional gastrointestinal symptoms in infants - managing algorithms Opracowanie: Diana Kamińska Na podstawie: Vandenplas

Bardziej szczegółowo

Piśmiennictwo... 45. Manometria przełyku Krzysztof Fyderek... 31 Założenia, zasady i wskazania do badania manometrycznego przełyku u dzieci...

Piśmiennictwo... 45. Manometria przełyku Krzysztof Fyderek... 31 Założenia, zasady i wskazania do badania manometrycznego przełyku u dzieci... SPIS TREŚCI ROZWÓJ ONTOGENETYCZNY ORAZ FIZJOLOGIA CZYNNOŚCI MOTORYCZNEJ PRZEWODU POKARMOWEGO Krzysztof Fyderek.. 13 Rozwój strukturalny................. 13 Rozwój śródściennego żołądkowo-jelitowego (enteralnego)

Bardziej szczegółowo

Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie

Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki

Bardziej szczegółowo

Interakcje leków z żywnością. Prof. dr hab. n. med. Danuta Pawłowska

Interakcje leków z żywnością. Prof. dr hab. n. med. Danuta Pawłowska Interakcje leków z żywnością Prof. dr hab. n. med. Danuta Pawłowska wchłanianie dystrybucja metabolizm synergizm wydalanie Efekty interakcji lek-pożywienie Osłabienie działania leku Wzmocnienie działania

Bardziej szczegółowo

Pokarmy uzupełniające. Kiedy? Jakie? Dlaczego? Prof. dr hab. med. Hanna Szajewska Warszawski Uniwersytet Medyczny

Pokarmy uzupełniające. Kiedy? Jakie? Dlaczego? Prof. dr hab. med. Hanna Szajewska Warszawski Uniwersytet Medyczny Pokarmy uzupełniające. Kiedy? Jakie? Dlaczego? Prof. dr hab. med. Hanna Szajewska Warszawski Uniwersytet Medyczny WPROWADZENIE Żywienie niemowląt, a zwłaszcza odpowiedź na pytania: co? kiedy? jak? budzi

Bardziej szczegółowo

Pewnego razu w gabinecie. Dr hab. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM

Pewnego razu w gabinecie. Dr hab. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM Pewnego razu w gabinecie. Dr hab. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM Pewnego razu w gabinecie Niemowlę 10.miesięczne CII PII SN; masa ur. 3600 Wywiad rodzinny bez obciążeń Pewnego razu w gabinecie

Bardziej szczegółowo

Niemowlę płacze całymi dniami i ulewa

Niemowlę płacze całymi dniami i ulewa Niemowlę płacze całymi dniami i ulewa Piotr Socha Klinika Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii w Instytucie Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Co zrobisz podczas wizyty domowej?

Bardziej szczegółowo

Rada Przejrzystości. Agencja Oceny Technologii Medycznych

Rada Przejrzystości. Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 29/2012 z dnia 11 czerwca 2012 r. w sprawie zasadności finansowania środka spożywczego specjalnego przeznaczenia

Bardziej szczegółowo

Przedmowa. Zawartość. 1. Wprowadzenie Kompleksowe podejście do żywienia Koncepcja równowagi (bilansu)

Przedmowa. Zawartość. 1. Wprowadzenie Kompleksowe podejście do żywienia Koncepcja równowagi (bilansu) 140964 Zawartość Przedmowa 1. Wprowadzenie 1.1. Kompleksowe podejście do żywienia 1.2. Koncepcja równowagi (bilansu) 1.2.1. Model podaży i zapotrzebowania 1.2.2. Przekarmienie 1.2.3. Niedożywienie 1.2.4.

Bardziej szczegółowo

Domowe żywienie enteralne dzieci w praktyce. dr hab. n. med. Jarosław Kierkuś

Domowe żywienie enteralne dzieci w praktyce. dr hab. n. med. Jarosław Kierkuś Domowe żywienie enteralne dzieci w praktyce. dr hab. n. med. Jarosław Kierkuś Klinika Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii IPCZD, Warszawa HEN program domowego żywienia enteralnego

Bardziej szczegółowo

8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185

8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185 SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje

Bardziej szczegółowo

ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r

ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Gaviscon o smaku mięty Saszetki, (500 mg + 267 mg + 160 mg)/10 ml, zawiesina doustna

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Gaviscon o smaku mięty Saszetki, (500 mg + 267 mg + 160 mg)/10 ml, zawiesina doustna CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Gaviscon o smaku mięty Saszetki, (500 mg + 267 mg + 160 mg)/10 ml, zawiesina doustna 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Gaviscon o smaku

Bardziej szczegółowo

TERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające

TERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające TERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające dr hab. inż. Monika Bronkowska, prof. nadzw. UP Konferencja firm cateringowych - CATERING SZPITALNY

Bardziej szczegółowo

Rutacid. Hydrotalcyt, 500 mg

Rutacid. Hydrotalcyt, 500 mg Leki stosowane przy nadkwaśności, zobojętniają nadmiar kwasu żołądkowego, wydzielanego przez komórki okładzinowe, znajdujące się w dnie i trzonie żołądka. Przyjmowane w zalecanych dawkach, sprawiają, że

Bardziej szczegółowo

ZABURZENIA CZYNNOŚCIOWE PRZEWODU POKARMOWEGO. Katarzyna Wojtyniak Klinika Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

ZABURZENIA CZYNNOŚCIOWE PRZEWODU POKARMOWEGO. Katarzyna Wojtyniak Klinika Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego ZABURZENIA CZYNNOŚCIOWE PRZEWODU POKARMOWEGO Katarzyna Wojtyniak Klinika Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Zaburzenia czynnościowe O czym będziemy mówili? O czym będziemy mówili: Kolka niemowlęca

Bardziej szczegółowo

Zgaga i refluks żołądkowo-przełykowy. Nadzór merytoryczny Prof. dr hab. med. Witold Bartnik

Zgaga i refluks żołądkowo-przełykowy. Nadzór merytoryczny Prof. dr hab. med. Witold Bartnik Zgaga i refluks żołądkowo-przełykowy Nadzór merytoryczny Prof. dr hab. med. Witold Bartnik Zgaga i refluks żołądkowo-przełykowy POZNAJ SWOJĄ CHOROBĘ Większość z nas zna uczucie nieprzyjemnego pieczenia

Bardziej szczegółowo

"Przyczyny, diagnostyka i leczenie trudnych zaparć u dzieci " Urszula Grzybowska-Chlebowczyk

Przyczyny, diagnostyka i leczenie trudnych zaparć u dzieci  Urszula Grzybowska-Chlebowczyk "Przyczyny, diagnostyka i leczenie trudnych zaparć u dzieci " Urszula Grzybowska-Chlebowczyk Evaluation and treatment of functional constipation in infants and children: Evidence Based Recommendations

Bardziej szczegółowo

Żywienie dziecka. Żywienie dziecka. Budowa nowych tkanek (rozrost) Odnowa zużytych tkanek. Wytwarzanie energii. Utrzymywanie temperatury ciała

Żywienie dziecka. Żywienie dziecka. Budowa nowych tkanek (rozrost) Odnowa zużytych tkanek. Wytwarzanie energii. Utrzymywanie temperatury ciała Żywienie dziecka dr n.med. Jolanta Meller Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć

Bardziej szczegółowo

Harmonogram zajęć dla kierunku: Dietetyka, studia stacjonarne, II rok, semestr IV

Harmonogram zajęć dla kierunku: Dietetyka, studia stacjonarne, II rok, semestr IV Harmonogram zajęć dla kierunku: Dietetyka, studia stacjonarne, II rok, semestr IV Przedmiot: Podstawy farmakologii i farmakoterapii żywieniowej oraz interakcji leków z żywnością Wykłady (5 wykładów, każdy

Bardziej szczegółowo

NIEMOWLĘ- JAK OCENIĆ ŻYWIENIE?

NIEMOWLĘ- JAK OCENIĆ ŻYWIENIE? NIEMOWLĘ- JAK OCENIĆ ŻYWIENIE? Klinika Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii, Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka, Warszawa MGR INŻ. MAŁGORZATA MATUSZCZYK ILE ML MLEKA POWINNO

Bardziej szczegółowo

Rejestr produktów podlegających zgłoszeniu do Głównego Inspektora Sanitarnego 2007-2010

Rejestr produktów podlegających zgłoszeniu do Głównego Inspektora Sanitarnego 2007-2010 Rejestr produktów podlegających zgłoszeniu do Głównego Inspektora Sanitarnego 2007-2010 Analiza rejestru powiadomień o pierwszym wprowadzeniu do obrotu środków spożywczych Środki spożywcze specjalnego

Bardziej szczegółowo

Suplementy. Wilkasy 2014. Krzysztof Gawin

Suplementy. Wilkasy 2014. Krzysztof Gawin Suplementy Wilkasy 2014 Krzysztof Gawin Suplementy diety - definicja Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub

Bardziej szczegółowo

WITAMY PRZY STOLE! Schemat żywienia niemowląt w pierwszym roku życia. Opracowanie: dietetyk Marta Prośniak

WITAMY PRZY STOLE! Schemat żywienia niemowląt w pierwszym roku życia. Opracowanie: dietetyk Marta Prośniak WITAMY PRZY STOLE! Schemat żywienia niemowląt w pierwszym roku życia Pamiętaj: o Nowe produkty wprowadzaj do diety dziecka pojedynczo, obserwując, czy nie wywołują u malucha niepożądanych reakcji o Zachowaj

Bardziej szczegółowo

Testy prowokacji pokarmowej w diagnostyce alergii i nietolerancji białek mleka krowiego u niemowląt

Testy prowokacji pokarmowej w diagnostyce alergii i nietolerancji białek mleka krowiego u niemowląt 1 z 7 2013-06-24 00:18 Medycyna Praktyczna - portal dla lekarzy Testy prowokacji pokarmowej w diagnostyce alergii i nietolerancji białek mleka krowiego u niemowląt ABC zabiegów diagnostycznych i leczniczych

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 427 Poz. 86. Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15.

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 427 Poz. 86. Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15. A 2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostępne w aptece na receptę w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń lub we wskazaniu określonym stanem klinicznym lp. Substancja

Bardziej szczegółowo

Głodzenie w okresie okołooperacyjnym dorosłych i dzieci. Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Anestezjologii

Głodzenie w okresie okołooperacyjnym dorosłych i dzieci. Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Anestezjologii Głodzenie w okresie okołooperacyjnym dorosłych i dzieci Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Anestezjologii Dlaczego powstały nowe wytyczne Przegląd aktualnej wiedzy Umożliwienie anestezjologom w całej Europie

Bardziej szczegółowo

Ból brzucha u malucha może mieć wiele przyczyn

Ból brzucha u malucha może mieć wiele przyczyn Ból brzucha u malucha może mieć wiele przyczyn Rozmowa z dr n. med. Magdaleną Pyś Spychałą, pediatrą, gastrologiem z Centrum Ginekologii, Położnictwa i Neonatologii w Opolu - Z jakimi problemami i pytaniami

Bardziej szczegółowo

PROBIOTYKI panaceum dla noworodka ZALECAĆ CZY NIE

PROBIOTYKI panaceum dla noworodka ZALECAĆ CZY NIE PROBIOTYKI panaceum dla noworodka ZALECAĆ CZY NIE Dr hab.n.med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii WUM Czy to są probiotyki? Żywe bakterie kiszonki jogurt naturalny kwas chlebowy Mikroorganizmy Organizm

Bardziej szczegółowo

1.5. Zasady planowania diet leczniczych na podstawie dziennej racji pokarmowej człowieka zdrowego

1.5. Zasady planowania diet leczniczych na podstawie dziennej racji pokarmowej człowieka zdrowego DIETETYKA Dariusz Włodarek SPIS TREŚCI Rozdział I. Planowanie i organizacja żywienia dietetycznego 1.1. Zagadnienia sanitarno-higieniczne w żywieniu dietetycznym 1.2. Dobór surowców i technik przyrządzania

Bardziej szczegółowo

Dietetyka, studia stacjonarne licencjackie, II rok, semestr IV

Dietetyka, studia stacjonarne licencjackie, II rok, semestr IV Dietetyka, studia stacjonarne licencjackie, II rok, semestr IV Przedmiot: Podstawy farmakologii i farmakoterapii żywieniowej oraz interakcji leków z żywnością Seminaria (10 seminariów, każde trwające 3

Bardziej szczegółowo

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Żywienie dzieci i młodzieży Cykl:2015/2018 r.a. 2017/2018. Rok 3, semestr II

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Żywienie dzieci i młodzieży Cykl:2015/2018 r.a. 2017/2018. Rok 3, semestr II S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Żywienie dzieci i młodzieży Cykl:2015/2018 r.a. 2017/2018 Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 623 Poz. 42. Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15.

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 623 Poz. 42. Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 623 Poz. 42 A 2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostępne w aptece na receptę w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń lub we wskazaniu

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Gelatum Aluminii Phosphorici, 45 mg/g zawiesina doustna (Aluminii phosphas)

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Gelatum Aluminii Phosphorici, 45 mg/g zawiesina doustna (Aluminii phosphas) Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Gelatum Aluminii Phosphorici, 45 mg/g zawiesina doustna (Aluminii phosphas) Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku,

Bardziej szczegółowo

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie

Bardziej szczegółowo

Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15. decyzji

Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15. decyzji A 2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostępne w aptece na receptę w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń lub we wskazaniu określonym stanem klinicznym lp. Substancja

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 517 Poz. 79. Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 517 Poz. 79. Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy A 2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostępne w aptece na receptę w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń lub we wskazaniu określonym stanem klinicznym lp. Substancja

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 533 Poz Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 533 Poz Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 533 Poz. 133 A 2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostępne w aptece na receptę w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń lub we

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 406 Poz. 80. Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15.

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 406 Poz. 80. Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 406 Poz. 80 A 2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostępne w aptece na receptę w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń lub we wskazaniu

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO GEALCID, (350 mg + 120 mg + 100 mg), tabletki do rozgryzania i żucia 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 tabletka zawiera: 350 mg kwasu

Bardziej szczegółowo

Błędy w żywieniu niemowląt i małych dzieci - czy są to już zaburzenia karmienia?

Błędy w żywieniu niemowląt i małych dzieci - czy są to już zaburzenia karmienia? Błędy w żywieniu niemowląt i małych dzieci - czy są to już zaburzenia karmienia? Piotr Socha, Anna Stolarczyk, Anna Rybak Klinika Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii w Instytucie

Bardziej szczegółowo

Draft programu Sympozjum Alergii na Pokarmy 2015

Draft programu Sympozjum Alergii na Pokarmy 2015 20.03.2015 Piątek GODZ. 12.50 13.00 GODZ. 13.00 14.30 Ceremonia Inauguracyjna Sesja Inauguracyjna Alergia pokarmowa w 2015 roku co dalej? 1. Czy rzeczywiście nastąpił wzrost alergii pokarmowych, 13.00-13.30

Bardziej szczegółowo

Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy decyzji WERSJA ROBOCZA

Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy decyzji WERSJA ROBOCZA A 2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostępne w aptece na receptę w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń lub we wskazaniu określonym stanem klinicznym lp. Substancja

Bardziej szczegółowo

Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.

Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Suplement diety Składniki: Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać

Bardziej szczegółowo

Wywiad żywieniowy (część 1) Część ogólna

Wywiad żywieniowy (część 1) Część ogólna Wywiad żywieniowy (część 1) Część ogólna Wybrane odpowiedzi proszę podkreślić. IMIĘ I NAZWISKO:... 1. Data wypełniania formularza - 2. Płeć A. kobieta B. mężczyzna 3. Wiek - 4. Wzrost - Aktualna masa ciała

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 421 Poz. 66. Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 421 Poz. 66. Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 421 Poz. 66 A 2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostępne w aptece na receptę w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń lub we wskazaniu

Bardziej szczegółowo

PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY OBOWIĄZUJĄCE W ROKU AKADEMICKIM 2018/2019 STUDIA POMOSTOWE KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO

PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY OBOWIĄZUJĄCE W ROKU AKADEMICKIM 2018/2019 STUDIA POMOSTOWE KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY OBOWIĄZUJĄCE W ROKU AKADEMICKIM 2018/2019 STUDIA POMOSTOWE KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO PYTANIA Z PEDIATRII I PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO 1. Wskaż metody oceny stanu zdrowia noworodka

Bardziej szczegółowo

ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE

ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE RACJONALNIE = ZDROWO Zdrowa dieta jest jednym z najważniejszych elementów umożliwiających optymalny wzrost, rozwój i zdrowie. Ma przez to wpływ na fizyczną i umysłową

Bardziej szczegółowo

PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ŻYWIENIE KLINICZNE

PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ŻYWIENIE KLINICZNE 1. Ramowe treści kształcenia PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ŻYWIENIE KLINICZNE L.p. DATA TEMAT ZAJĘĆ LICZBA GODZIN: FORMA ZALI- CZENIA PUNKTY ECTS 1. 2. 22.09.2012 23.09.2012 20.10.2012 21.10.2012 Żywienie

Bardziej szczegółowo

2011-03-17. Woda. Rola wody. Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia?

2011-03-17. Woda. Rola wody. Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia? Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia? A. Jarosz Woda głównym składnikiem ciała i podstawowym składnikiem pożywienia stanowi 50 80 %masy ciała zasoby wodne organizmu muszą być stale

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 405 Poz. 71. Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 405 Poz. 71. Okres obowiązywania. świadczenio -biorcy Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 405 Poz. 71 A 2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostępne w aptece na receptę w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń lub we wskazaniu

Bardziej szczegółowo

Żywienie dziecka. dr n.med. Jolanta Meller

Żywienie dziecka. dr n.med. Jolanta Meller Żywienie dziecka dr n.med. Jolanta Meller Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć

Bardziej szczegółowo

Żywienie pacjenta w opiece paliatywnej przeciwdziałanie zaparciom

Żywienie pacjenta w opiece paliatywnej przeciwdziałanie zaparciom VI WARSZTATY SZKOLENIOWE 29 maja 2015 Żywienie pacjenta w opiece paliatywnej przeciwdziałanie zaparciom Agata Zając Zaspakajanie głodu należy do podstawowych potrzeb człowieka. Jedzenie jest jednak ważne

Bardziej szczegółowo

WSKAZANIA DO DOMOWEGO ŻYWIENIA POZA- i DOJELITOWEGO. Stanisław Kłęk

WSKAZANIA DO DOMOWEGO ŻYWIENIA POZA- i DOJELITOWEGO. Stanisław Kłęk WSKAZANIA DO DOMOWEGO ŻYWIENIA POZA- i DOJELITOWEGO Stanisław Kłęk ROZWÓJ HPN I Początek HPN: zarezerwowane wyłącznie dla nienowotworowej niewydolności jelit II Szybki wzrost ilości ośrodków i liczby chorych

Bardziej szczegółowo

Dieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością.

Dieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością. Dieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością. Jadłospis 14-dniowy Anna Piekarczyk Dieta nie jest dietą indywidualną

Bardziej szczegółowo

Wysokość limitu finansowania. Urzędowa cena zbytu. Cena detaliczna 27,02 33,21 20,42 31,92 41,05 41,05 17,50 23,56 23,56 133,35 155,52 155,52

Wysokość limitu finansowania. Urzędowa cena zbytu. Cena detaliczna 27,02 33,21 20,42 31,92 41,05 41,05 17,50 23,56 23,56 133,35 155,52 155,52 A 2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostępne w aptece na receptę w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń lub we wskazaniu określonym stanem klinicznym 1 2 3 4 5

Bardziej szczegółowo

Wysokość limitu finansowania. Urzędowa cena zbytu. Cena detaliczna 25,38 31,73 21,68 26,60 34,61 33,81 17,50 23,56 23,56 133,35 155,52 155,52

Wysokość limitu finansowania. Urzędowa cena zbytu. Cena detaliczna 25,38 31,73 21,68 26,60 34,61 33,81 17,50 23,56 23,56 133,35 155,52 155,52 A 2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostępne w aptece na receptę w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń lub we wskazaniu określonym stanem klinicznym lp. 1 2 3

Bardziej szczegółowo

WYWIAD ŻYWIENIOWY DZIECKA

WYWIAD ŻYWIENIOWY DZIECKA WYWIAD ŻYWIENIOWY DZIECKA DANE PERSONALNE Imię i nazwisko rodzica: Adres e-mail: Data urodzenia dziecka: Płeć dziecka: dziewczynka chłopiec POMIARY CIAŁA DZIECKA Aktualna masa ciała [kg]: Aktualny wzrost

Bardziej szczegółowo

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie

Bardziej szczegółowo

Wysokość limitu finansowania. Urzędowa cena zbytu. Cena detaliczna 27,02 33,21 20,42 31,92 41,05 41,05 17,50 23,56 23,56 108,99 128,32 121,09

Wysokość limitu finansowania. Urzędowa cena zbytu. Cena detaliczna 27,02 33,21 20,42 31,92 41,05 41,05 17,50 23,56 23,56 108,99 128,32 121,09 A 2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostępne w aptece na receptę w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń lub we wskazaniu określonym stanem klinicznym 1 2 3 4 5

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. 1. Znaczenie nauki o żywieniu. 2. Gospodarka energetyczna organizmu człowieka. 3. Podstawowe składniki pokarmowe i ich rola

SPIS TREŚCI. 1. Znaczenie nauki o żywieniu. 2. Gospodarka energetyczna organizmu człowieka. 3. Podstawowe składniki pokarmowe i ich rola 3 SPIS TREŚCI 1. Znaczenie nauki o żywieniu 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu................................................8 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka.............................................9

Bardziej szczegółowo

AE/ZP-27-17/15 Załącznik Nr 1 Formularz Cenowy

AE/ZP-27-17/15 Załącznik Nr 1 Formularz Cenowy AE/ZP-27-17/15 Załącznik Nr 1 Formularz Cenowy Cena brutto zamówienia - każdego pakietu powinna stanowić sumę wartości brutto wszystkich pozycji ujętych w pakiecie, natomiast wartość brutto poszczególnych

Bardziej szczegółowo

Odżywianie osób starszych (konspekt)

Odżywianie osób starszych (konspekt) Prof. dr hab. med. Tomasz Kostka Odżywianie osób starszych (konspekt) GŁÓWNE CZYNNIKI RYZYKA CHOROBY WIEŃCOWEJ (CHD) wg. Framingham Heart Study (Circulation, 1999, 100: 1481-1492) Palenie papierosów Nadciśnienie

Bardziej szczegółowo

Skrócona informacja o leku Vigantoletten 500 i Vigantoletten 1000 Skład i postać farmaceutyczna: Vigantoletten 500, tabletki 1 tabletka zawiera 12,5 mikrogramów cholekalcyferolu równoważnego 500 j.m. witaminy

Bardziej szczegółowo

W pracach egzaminacyjnych ocenie podlegały następujące elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej. II. Założenia. III. Określenie rodzaju diety i celu

W pracach egzaminacyjnych ocenie podlegały następujące elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej. II. Założenia. III. Określenie rodzaju diety i celu W pracach egzaminacyjnych ocenie podlegały następujące elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej. II. Założenia. III. Określenie rodzaju diety i celu jej zastosowania. IV. Wykaz głównych zaleceń dotyczących

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Rekomendacja nr 21/2012 Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych z dnia 11 czerwca 2011 r. w sprawie objęcia refundacją środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego Nutramigen 1 LGG, preparat

Bardziej szczegółowo

SEMESTR LETNI 2014/2015 HARMONOGRAM ZAJEC KIERUNEK LEKARSKI ROK III PL

SEMESTR LETNI 2014/2015 HARMONOGRAM ZAJEC KIERUNEK LEKARSKI ROK III PL 3B 3A Grupa Data Godzina miejsce Przedmiot/tematyka Prowadzący czwartek 8.00-8.45 8.45-11.45 Mieszanki mlekozastępcze. Zaburzenia karmienia u dzieci. Cyrta 4 h Rozwój psychomotoryczny dziecka do 3 roku

Bardziej szczegółowo

Wysokość limitu finansowania. Urzędowa cena zbytu. Cena detaliczna 25,38 31,73 21,68 26,60 34,61 33,81 17,50 23,56 23,56 133,35 155,52 155,52

Wysokość limitu finansowania. Urzędowa cena zbytu. Cena detaliczna 25,38 31,73 21,68 26,60 34,61 33,81 17,50 23,56 23,56 133,35 155,52 155,52 A 2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostępne w aptece na receptę w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń lub we wskazaniu określonym stanem klinicznym lp. Zakres

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości

Podsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości Podsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości Omówienie rozpowszechnienia choroby Rosnąca oczekiwana długość życia i starzejące się społeczeństwo

Bardziej szczegółowo

Zasady i znaczenie racjonalnego żywienia

Zasady i znaczenie racjonalnego żywienia Zasady i znaczenie racjonalnego żywienia Racjonalne żywienie to dostarczenie organizmowi we właściwym czasie odpowiednich dla jego potrzeb składników odżywczych w odpowiedniej ilości Wiąże się to nie tylko

Bardziej szczegółowo

ULEWANIA. Czy Twojemu dziecku dokuczają ulewania?

ULEWANIA. Czy Twojemu dziecku dokuczają ulewania? ULEWANIA Czy Twojemu dziecku dokuczają ulewania? Okiem mamy Ulewania Pierwsze ulewania mogą wywołać Twój niepokój szczególnie jeśli to Twój debiut w roli mamy. Nie ma powodu do obaw ulewanie nie jest chorobą,

Bardziej szczegółowo

Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych jelit

Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych jelit Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Odział Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii Al. Dzieci Polskich 20, 04-730, Warszawa Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO ESPUMISAN, 40 mg, kapsułki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Każda kapsułka zawiera 40 mg symetykonu. Substancje pomocnicze o znanym działaniu:

Bardziej szczegółowo

ZDROWO JEM. Mamo! Tato! - ZDROWO ROSNE!

ZDROWO JEM. Mamo! Tato! - ZDROWO ROSNE! Mamo! Tato! To od Was zależy, co znajdzie się na moim talerzu, a potem - w brzuszku. Wybierajcie mądrze i nauczcie mnie jeść zdrowe oraz smaczne produkty. Tę naukę musimy zacząć już teraz. Kolorowanka

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ ZDROWIA PUBLICZNEGO STUDIA STACJONARNE I STOPNIA KIERUNEK DIETETYKA ROK III SEMESTR ZIMOWY ROK AKADEMICKI 2016/2017 ŻYWIENIE KLINICZNE

WYDZIAŁ ZDROWIA PUBLICZNEGO STUDIA STACJONARNE I STOPNIA KIERUNEK DIETETYKA ROK III SEMESTR ZIMOWY ROK AKADEMICKI 2016/2017 ŻYWIENIE KLINICZNE WYDZIAŁ ZDROWIA PUBLICZNEGO STUDIA STACJONARNE I STOPNIA KIERUNEK DIETETYKA ROK III SEMESTR ZIMOWY ROK AKADEMICKI 2016/2017 ŻYWIENIE KLINICZNE WYKŁADY: Sala wykładowa - Budynek WZP SUM w Bytomiu, ul. Piekarska

Bardziej szczegółowo

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2537528 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 21.06.2012 12172907.3

Bardziej szczegółowo

Cytyzyna ostatnie ważne osiągnięcie nauki polskiej

Cytyzyna ostatnie ważne osiągnięcie nauki polskiej Cytyzyna ostatnie ważne osiągnięcie nauki polskiej Dorota Lewandowska dr n. med. Obecnie dostępne formy pomocy palącym Farmakologiczne NTZ guma plastry pastylki pastylki podjęzykowe Bupropion (Zyban) Wareniklina

Bardziej szczegółowo

NIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA

NIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA NIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA Nietolerancja i alergia pokarmowa to dwie mylone ze sobą reakcje organizmu na pokarmy, które dla zdrowych osób są nieszkodliwe. Nietolerancja pokarmowa w objawach przypomina

Bardziej szczegółowo

Spis treści. śelazo... 46 Wapń i witamina D... 47 Cynk... 47

Spis treści. śelazo... 46 Wapń i witamina D... 47 Cynk... 47 Spis treści Przedmowa... 9 1. Ustalanie zapotrzebowania energetycznego w róŝnych stanach chorobowych (Danuta Gajewska)... 11 Wiadomości ogólne... 11 Całkowita przemiana materii... 12 Wprowadzenie... 12

Bardziej szczegółowo

"Program pilotażowy - Dieta Mamy".

Program pilotażowy - Dieta Mamy. "Program pilotażowy - Dieta Mamy". Dnia 1.10.2019 r Szpital Powiatowy im.t.malińskiego w Śremie podjął współpracę z programem pilotażowym Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym-dieta

Bardziej szczegółowo

Spis treści. 1. Przyczyny nadciśnienia tętniczego Bogdan Wyrzykowski... 13

Spis treści. 1. Przyczyny nadciśnienia tętniczego Bogdan Wyrzykowski... 13 Spis treści 1. Przyczyny nadciśnienia tętniczego Bogdan Wyrzykowski........ 13 Genetyczne uwarunkowania pierwotnego nadciśnienia tętniczego..... 14 Nadciśnienie monogeniczne..................................

Bardziej szczegółowo

Ośrodek Usług Pedagogicznych i Socjalnych Związek Nauczycielstwa Polskiego- Filia Gdańsk. Robert Niedźwiedź. Gdańsk 2012/2013 rok

Ośrodek Usług Pedagogicznych i Socjalnych Związek Nauczycielstwa Polskiego- Filia Gdańsk. Robert Niedźwiedź. Gdańsk 2012/2013 rok Ośrodek Usług Pedagogicznych i Socjalnych Związek Nauczycielstwa Polskiego- Filia Gdańsk Robert Niedźwiedź Gdańsk 2012/2013 rok Nadwaga i otyłość z roku na rok w coraz większym stopniu dotykają dzieci

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 458 Poz. 71

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 458 Poz. 71 A 2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego dostępne w aptece na receptę w całym zakresie zarejestrowanych wskazań i przeznaczeń lub we wskazaniu określonym stanem klinicznym lp. Zakres

Bardziej szczegółowo

Warszawa 20-21.11.2009. Organizatorzy: Stowarzyszenie na rzecz wspierania i rozwoju Kliniki Gastroenterologii,

Warszawa 20-21.11.2009. Organizatorzy: Stowarzyszenie na rzecz wspierania i rozwoju Kliniki Gastroenterologii, TRZECIE SYMPOZJUM STANDARDY GASTROENTEROLOGICZNE, HEPATOLOGICZNE I ŻYWIENIOWE W PRAKTYCE LEKARZA RODZINNEGO I PEDIATRY INSTYTUT POMNIK CENTRUM ZDROWIA DZIECKA Warszawa 20-21.11.2009 Organizatorzy: Stowarzyszenie

Bardziej szczegółowo

Rola poszczególnych składników pokarmowych

Rola poszczególnych składników pokarmowych Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.

Bardziej szczegółowo

SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku

SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie

Bardziej szczegółowo

ANKIETA DLA RODZICÓW dotycząca ALERGII oraz NIETOLERANCJI ŻYWIENIOWYCH dla uczestników obozów organizowanych przez SportFun

ANKIETA DLA RODZICÓW dotycząca ALERGII oraz NIETOLERANCJI ŻYWIENIOWYCH dla uczestników obozów organizowanych przez SportFun NAZWISKO i IMIĘ DZIECKA Data urodzenia dziecka MIEJSCE i TERMIN turnusu TELEFON do rodzica/opiekuna ANKIETA DLA RODZICÓW dotycząca ALERGII oraz NIETOLERANCJI ŻYWIENIOWYCH dla uczestników obozów organizowanych

Bardziej szczegółowo

Wpływ diety hipoalergenowej stosowanej przez matki karmiące piersią na występowanie kolki jelitowej

Wpływ diety hipoalergenowej stosowanej przez matki karmiące piersią na występowanie kolki jelitowej Wpływ diety stosowanej przez matki karmiące piersią na występowanie kolki jelitowej Dr n. med. Alina Trojanowska Mgr pielęgniarstwa Katarzyna Oleszek Katedra i Zakład Pielęgniarstwa Pediatrycznego UM w

Bardziej szczegółowo

Kolka niemowlęca to zespół charakteryzujący się napadowym, nieukojonym płaczem lub krzykiem z jednoczasowym podkurczaniem nóżek, powiększeniem obwodu

Kolka niemowlęca to zespół charakteryzujący się napadowym, nieukojonym płaczem lub krzykiem z jednoczasowym podkurczaniem nóżek, powiększeniem obwodu Kolka niemowlęca to zespół charakteryzujący się napadowym, nieukojonym płaczem lub krzykiem z jednoczasowym podkurczaniem nóżek, powiększeniem obwodu brzucha i zwiększoną ilością gazów jelitowych oraz

Bardziej szczegółowo

zdrowego żywienia w chorobie

zdrowego żywienia w chorobie Wspieramy w ciężkiej chorobie, aby cieszyć się każdą chwilą PORADNIK zdrowego żywienia w chorobie Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych Hospicjum im. Jana Pawła II w Żorach Opracowanie: Magdalena Olborska

Bardziej szczegółowo

Vigantol j.m./ml krople 10 ml

Vigantol j.m./ml krople 10 ml Vigantol 20000 j.m./ml krople 10 ml Cena: 10,59 PLN Opis słownikowy Postać Krople Producent MERCK Promocje Wybór Farmaceuty Rodzaj rejestracji Lek Substancja czynna Cholecalciferolum Opis produktu Nazwa

Bardziej szczegółowo

ZASADY ŻYWIENIA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI

ZASADY ŻYWIENIA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI ZASADY ŻYWIENIA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI Optymalnym i fizjologicznym sposobem żywienia niemowląt jest karmienie piersią. Pokarm kobiecy wytwarzany w wystarczających ilościach przez zdrową matkę w pełni

Bardziej szczegółowo

Refluks żołądkowo-przełykowy znaczenie w chorobach układu oddechowego

Refluks żołądkowo-przełykowy znaczenie w chorobach układu oddechowego Refluks żołądkowo-przełykowy znaczenie w chorobach układu oddechowego Julita Chądzyńska Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Prof. dr hab. Marek Kulus Klasyfikacja Montrealska Zespoły

Bardziej szczegółowo

Zadanie zawarte w arkuszach egzaminacyjnych CKE w latach 2002-2007

Zadanie zawarte w arkuszach egzaminacyjnych CKE w latach 2002-2007 Układ pokarmowy - zadania Zadanie 1. (2 pkt) Przedstaw schematyczny zapis kolejnych etapów trawienia skrobi przez człowieka bez ich lokalizacji w organizmie. Uwzględnij następujące substancje: glukoza,

Bardziej szczegółowo

Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki u psów

Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki u psów Zewnątrzwydzielnicza niewydolność Roman Lechowski Katedra Chorób Małych Zwierząt z Klinika, Wydział Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie Niewystarczajace wytwarzanie enzymów trawiennych przez trzustkę

Bardziej szczegółowo