KOMENTARZE BECKA. Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty

Transkrypt

1

2 KOMENTARZE BECKA Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty

3 Polecamy nasze publikacje z serii Komentarze Becka: Monika Tarska USTAWA O KRAJOWYM REJESTRZE SĄDOWYM Bogusław Banaszak KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Jacek Jaworski, Arkadiusz Prusaczyk, Adam Tułodziecki, Marian Wolanin USTAWA O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI Marzena Czarnecka, Tomasz Ogłódek PRAWO ENERGETYCZNE Andrzej Kidyba SPÓŁKA Z O.O., wyd. 5 Zygmunt Niewiadomski (red.) PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE, wyd. 5 Zygmunt Niewiadomski (red.) PRAWO BUDOWLANE, wyd. 3 Andrzej Zieliński KOSZTY SĄDOWE W SPRAWACH CYWILNYCH, wyd. 7

4 Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty Komentarz Redaktor prof. dr hab. Leszek Ogiegło Autorzy Beata Cygan Agnieszka Dyszlewska-Tarnawska prof. dr hab. Leszek Ogiegło dr Gabriela Rączka prof. UŚ dr hab. Kazimierz Zgryzek WYDAWNICTWO C. H. BECK WARSZAWA 2010

5 Propozycja cytowania: Ogiegło, [w:]zawleku,art.6nb2, Warszawa 2010 Beata Cygan: art Agnieszka Dyszlewska-Tarnawska: art a Leszek Ogiegło: art. 1 4 i art Gabriela Rączka: art. 5 20b Kazimierz Zgryzek: art. 58 Autorami poszczególnych części są: Redakcja: Iwona Duda Wydawnictwo C. H. Beck 2010 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Perfekt, Warszawa ISBN

6 Spis treści Przedmowa... Wykazskrótów... IX XI A. Komentarz Ustawaozawodachlekarzailekarzadentysty... 3 Rozdział 1. Przepisy ogólne... 5 Art Rozdział 2. Prawo wykonywania zawodu lekarza Art Rozdział 3. Staż podyplomowy Art b Rozdział 4. Eksperyment medyczny Art Rozdział 5. Zasady wykonywania zawodu lekarza Art a Rozdział 6. Przepisy karne Art Rozdział 7. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe Wprowadzenie Art B. Akty prawne 1. Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych z dnia 31 stycznia 1959 r. (Dz.U. Nr 11, poz. 62). Tekst jednolity z dnia 2 marca 2000 r. (Dz.U. Nr 23, poz. 295) (wyciąg) Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (Dz.U. Nr 35, poz. 230). V

7 Spis treści Tekst jednolity z dnia 28 marca 2007 r. (Dz.U. Nr 70, poz. 473) (wyciąg) Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z dnia 7 stycznia 1993 r. (Dz.U. Nr 17, poz. 78) (wyciąg) Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz.U. Nr 111, poz. 535) (wyciąg) Ustawa o wyrobach medycznych z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz.U. Nr 93, poz. 896) (wyciąg) Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 179, poz. 1485) (wyciąg) Ustawa o lekarzu sądowym z dnia 15 czerwca 2007 r. (Dz.U. Nr 123, poz. 849) (wyciąg) Ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z dnia 5 grudnia 2008 r. (Dz.U. Nr 234, poz. 1570) (wyciąg) Ustawa o izbach lekarskich z dnia 2 grudnia 2009 r. (Dz.U. Nr 219, poz. 1708) Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z dnia 6 listopada 2008 r. (Dz.U. 2009, Nr 52, poz. 417) Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie stwierdzenia zgonu i jego przyczyny z dnia 3 sierpnia 1961 r. (Dz.U. Nr 39, poz. 202) Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie trybu powoływania i organizacji komisji orzekającej w przedmiocie niezdolności lekarza do wykonywania zawodu albo ograniczenia w wykonywaniu ściśle określonych czynności medycznych oraz trybu orzekania o niezdolności do wykonywania zawodu lekarza z dnia 11 maja 1999 r. (Dz.U. Nr 47, poz. 479) Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad powoływania i finansowania oraz trybu działania komisji bioetycznych z dnia 11 maja 1999 r. (Dz.U. Nr 47, poz. 480) Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wzoru karty zgonu oraz sposobu jej wypełniania z dnia 7 grudnia 2001 r. (Dz.U. Nr 153, poz. 1782) VI

8 Spis treści 15. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu podmiotów upoważnionych do udzielania niezbędnych informacji lekarzowi będącemu obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej w zakresie ogólnych zasad wykonywania zawodu lekarza z dnia 30 kwietnia 2002 r. (Dz.U. Nr 77, poz. 703) Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie monitorowania bezpieczeństwa produktów leczniczych z dnia 17 lutego 2003 r. (Dz.U. Nr 47, poz. 405) Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie sposobu zgłaszania incydentów medycznych oraz dalszego postępowania po ich zgłoszeniu z dnia 30 kwietnia 2004 r. (Dz.U. Nr 125, poz. 1316) Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie postępowania ze zwłokami osób zmarłych w szpitalu z dnia 31 października 2006 r. (Dz.U. Nr 203, poz. 1503) Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach wpisu do rejestrów indywidualnych praktyk lekarskich, indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich i grupowych praktyk lekarskich z dnia 20 marca 2007 r. (Dz.U. Nr 60, poz. 409) Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie recept lekarskich z dnia 17 maja 2007 r. (Dz.U. Nr 97, poz. 646) Indeks rzeczowy VII

9

10 Przedmowa Zawód lekarski wymaga niewątpliwie ochrony i poszanowania. Lekarz nie pracuje efektywnie, gdy się go nieustannie straszy i ogranicza różnego rodzaju sankcjami. Jednakże zawód lekarski nie może się wyradzać w jakąś aspołeczną korporację, która dyktuje społeczeństwu warunki i stwarza dla siebie uprzywilejowane sytuacje. Prawnik powinien dołożyć starań, żeby poszanowanie tego zawodu, tak nieodzowne w pracy służby zdrowia, łączyło się z poczuciem bezpieczeństwa każdego obywatela w momencie, gdy stan zdrowia zmusi go do poddania się zabiegowi czy podjęcia kuracji. (Prof. M. Sośniak, Odpowiedzialność cywilna lekarza, Warszawa 1968, s. 14) Prawo medyczne jest zbiorem licznych aktów normatywnych regulujących sprawy związane z szeroko rozumianą ochroną zdrowia. Wśród tych regulacji prawnych szczególne miejsce zajmuje ustawa z r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Ustawa ta określa zasady i warunki wykonywania obu tych, tak ważnych społecznie, profesji. Treść tej ustawy, podobnie jak innych ustaw z obszaru prawa medycznego, podlega ustawicznym modyfikacjom. W czasie jej obowiązywania wprowadzono tak wiele zmian, że konieczne stało się trzykrotne ogłoszenie tekstów jednolitych (2002, 2005, 2008 r.). Powody braku stabilnego prawa w tym zakresie są różnorodne i trudno o nich pisać w przedmowie do komentarza. Skutki niestabilnego prawa są również wielorakie i niestety na ogół negatywnie postrzegane zarówno przez adresatów tego prawa, jak i przez organy stosujące to prawo. W istniejącym zamęcie prawnym konieczna staje się pomoc prawników, aby osoby innych profesji uzyskały łatwiejszy dostęp do prawa. Pomoc ta jest widoczna. Na rynku księgarskim pojawiły się dość liczne i jednocześnie wartościowe monografie. Nie ustaje w swoim wysiłku na rzecz rozbudzania świadomości prawnej Polaków w zakresie prawa medycznego prof. M. Nesterowicz. Ukazują się prace reprezentujące IX

11 Przedmowa różne gałęzie prawa. Stwarza to możliwość wieloaspektowego spojrzenia na problematykę medycznoprawną. Jeśli chodzi o komentarze do ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, to pierwszy krok uczyniła w tym kierunku prof. E. Zielińska, pod której redakcją pojawił się pierwszy komentarz do tej ustawy. Oddawany do rąk Czytelników komentarz odmiennie rozkłada akcenty, ponieważ redaktorem jest cywilista, a współautorami karnista oraz sędziowie o zacięciu teoretycznym. Wśród autorów są nauczyciele akademiccy i jednocześnie wieloletni członkowie komisji bioetycznych. Komentarz ten jest ponadto pomyślany jako opracowanie w oczekiwaniu na reformę prawa medycznego. Katowice, czerwiec 2010 r. prof. Leszek Ogiegło X

12 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa AlkU ustawa z r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 ze zm.) ChorZakU ustawa z r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. Nr 234, poz ze zm.) CmentU ustawa z r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 23, poz. 295 ze zm.) Dyrektywa 2005/ /36/WE Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz.Urz. UE L 255 z r., s ) EKB Konwencja o ochronie praw człowieka i godności istoty ludzkiej wobec zastosowań biologii i medycyny (Konwencja o prawach człowieka i biomedycynie); przyjęta przez Komitet Ministrów Rady Europy r.; podpisana r. w Oviedo IzbLekU ustawa z r. o izbach lekarskich (Dz.U. Nr 219, poz. 1708) KPA ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) KPC ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KPK ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) KRO ustawa z r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) KRSU ustawa z r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz ze zm.) XI

13 Wykaz skrótów KSH... ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) KW... ustawa z r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275) LekSądU... ustawa z r. o lekarzu sądowym (Dz.U. Nr 123, poz. 849 ze zm.) NarkU... ustawa z r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. Nr 179, poz ze zm.) ObywU... ustawa z r. o obywatelstwie (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353 ze zm.) OchrDanOsU.... ustawa z r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.) PowszUbZdrU... ustawa z r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz.U. Nr 28, poz. 153 ze zm.) PrFarm... ustawa z r. Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 ze zm.) PriorDzMedR.... rozp. MZ z r. w sprawie uznania dziedzin medycyny za priorytetowe (Dz.U. Nr 84, poz. 709) PRMU... ustawa z r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. Nr 191, poz ze zm.) RPPU... ustawa z r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2009 r. Nr 52, poz. 417 ze zm.) SpecLekR rozp. MZ z r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów (Dz.U. Nr 213, poz ze zm.) StażPodR... rozp. MZ z r. w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza stomatologa (Dz.U. Nr 57, poz. 553 ze zm.) SwobDzGospU... ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz ze zm.) ŚwOpZdrU... ustawa z r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz ze zm.) TransplantU... ustawa z r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz.U. Nr 169, poz ze zm.) WyrMedU... ustawa z r. o wyrobach medycznych (Dz.U. Nr 93, poz. 896 ze zm.) XII

14 Wykaz skrótów ZawLekU... ustawa z r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857 ze zm.) ZdrPsychU... ustawa z r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. Nr 111, poz. 535 ze zm.) ZOZU... ustawa z r. o zakładach opieki zdrowotnej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.) 2. Organy, organizacje, instytucje CEM... Centrum Egzaminów Medycznych CMKP... Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego ETS... Europejski Trybunał Sprawiedliwości MON... Minister Obrony Narodowej MS... Minister Sprawiedliwości MZ... Minister Zdrowia MZiOS... Minister Zdrowia i Opieki Społecznej NFZ... Narodowy Fundusz Zdrowia NIL Naczelna Izba Lekarska NRL... Naczelna Rada Lekarska NSA... Naczelny Sąd Administracyjny PKE... Państwowa Komisja Egzaminacyjna PKS... państwowe komisje specjalizacyjne SN... SądNajwyższy TK... Trybunał Konstytucyjny WCZP... wojewódzkie centra zdrowia publicznego WSA... wojewódzki sąd administracyjny ZUS Zakład Ubezpieczeń Społecznych 3. Publikatory i czasopisma Biul. Inf. SLiROZ Biuletyn Informacyjny Sądu Lekarskiego i Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Biul.NRL... Biuletyn Naczelnej Izby Lekarskiej Biul.SN... Biuletyn Sądu Najwyższego Dz.U.... Dziennik Ustaw Dz.Urz.... Dziennik Urzędowy GL... Gazeta Lekarska KPP... KwartalnikPrawaPrywatnego M.P.... Monitor Polski MoP... Monitor Prawniczy OSNC... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna XIII

15 Wykaz skrótów OSNCK Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna ikarna OSNCP Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna i Pracy Pal.... Palestra PiM... PrawoiMedycyna Wok.... Wokanda 4. Inne skróty KRS... KrajowyRejestrSądowy n.... następny(-a,-e) niepubl niepublikowany (-a, -e) Nr... numer orz orzeczenie PES Państwowy Egzamin Specjalizacyjny post.... postanowienie t.... tom t.j tekst jednolity uchw.... uchwała uchw. SN(7)..... uchwała Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów wyr.... wyrok z.... zeszyt zd.... zdanie XIV

16 A. Komentarz

17

18 Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty z dnia 5 grudnia 1996 r. (Dz.U. 1997, Nr 28, poz. 152) Tekst jednolity z dnia 21 lipca 2008 r. (Dz.U. Nr 136, poz. 857) 1 (zm.: Dz.U. 2009, Nr 6, poz. 33, Nr 22, poz. 120, Nr 40, poz. 323, Nr 76, poz. 641, Nr 219, poz i 1708; Dz.U. 2010, Nr 81, poz. 531) 1 Tekst jednolity ogłoszono dnia r.

19

20 Rozdział 1. Przepisy ogólne Literatura: J. Bujny, Prawa pacjenta. Między autonomią a paternalizmem, Warszawa 2007; U. Drozdowska, Cywilnoprawna ochrona praw pacjenta, Warszawa 2007; T. Dukiet-Nagórska, Autonomia pacjenta a polskie prawo karne, Warszawa 2008; M. Nesterowicz, Prawo medyczne, Toruń 2007; M. Safjan, [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny, t. I, Komentarz do artykułów , Warszawa 2008; M. Sośniak, Należyta staranność, Katowice 1980; tenże, Cywilna odpowiedzialność lekarza, Warszawa 1989; E. Zielińska (red.), Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, Warszawa Art. 1. [Zakres podmiotowy] Ustawa określa zasady i warunki wykonywania zawodów lekarza i lekarza dentysty. 1. Komentowany przepis generalnie wyznacza zakres obowią- 1 zywania ustawy. Przede wszystkim ustawa odnosi się do dwóch zawodów: lekarza i lekarza dentysty. Określony w ten sposób zakres podmiotowy ustawy obejmuje wyłącznie te dwie profesje. Charakterystyczna jest zmiana w terminologii odnoszącej się do zawodu lekarza dentysty. Pierwotnie w użyciu było określenie lekarz dentysta. Po wejściu w życie komentowanej ustawy, tj. od r., wprowadzono termin lekarz stomatolog (art. 1 ZawLekU w pierwotnym brzmieniu). Nazwa ustawy od r. brzmiała: ustawa o zawodach lekarza i lekarza stomatologa, a od r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Przywrócenie nazwy lekarz dentysta wiązało się z koniecznością dostosowania polskiego nazewnictwa zawodów do ujednoliconego nazewnictwa zawodów w UE. Zob. rozp. Ministra Gospodarki i Pracy z r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla Ogiegło 5