Dzieci osierocone w obliczu ubóstwa i wykluczenia społecznego

Transkrypt

1 Dzieci osierocone w obliczu ubóstwa i wykluczenia społecznego debata społeczna w ramach VII kampanii Hospicjum To Też Życie Warszawa, 4 listopada 2010 Fundusz Dzieci Osieroconych działa przy Fundacji Hospicyjnej z siedzibą w Gdańsku, Gdańsk, ul. Chodowieckiego 10, tel , faks , biuro@funduszdzieci.pl,

2 Spis treści WPROWADZENIE KAMPANIA SPOŁECZNA Hospicjum to też Życie DEBATA PATRONAT NAD DEBATĄ FORMUŁA DEBATY MIEJSCE I CZAS DEBATY KONTAKT... 7 Strona2

3 WPROWADZENIE Dzieciom przysługuje cały szereg praw człowieka, które stanowią element praw człowieka respektowanych przez UE i państwa członkowskie, a wynikających ze zobowiązań traktatów międzynarodowych i europejskich, w szczególności Konwencji o prawach dziecka ONZ oraz jej protokołów fakultatywnych 1, w tym również Milenijnych Celów Rozwoju 2, oraz europejskiej konwencji praw człowieka 3 (ECHR). UE wyraźne uznaje prawa dziecka w europejskiej Karcie praw podstawowych 4 i od wielu lat prawa dziecka określa jako jeden ze swoich priorytetów podejmując jednocześnie szereg działań koniecznych w celu szybkiej i znaczącej redukcji ubóstwa wśród dzieci, dając wszystkim dzieciom równe szanse, niezależnie od ich pochodzenia społecznego. Obecna sytuacja ogólnoświatowa, która przekłada się na poważne zmiany gospodarcze, polityczne, środowiskowe i społeczne, wywiera również wpływ na dzieci. Dzieci w UE stają w obliczu większego ryzyka względnego ubóstwa niż ogół społeczeństwa (20% w przypadku dzieci w wieku 0-15 lat i 21% w przypadku dzieci i młodzieży w wieku lat w porównaniu z 16% w przypadku dorosłych). Dzieci mieszkające z ubogimi rodzicami lub dzieci, które nie mogą mieszkać z rodzicami, jak również dzieci z niektórych społeczności etnicznych, są szczególnie narażone na ubóstwo, wykluczenie społeczne i dyskryminację. Dodatkowo dzieci a szczególnie dzieci biedne cierpią niewspółmiernie bardziej w wyniku różnych wypadków losowych, które dotykają ich rodziny. Szczególne trudności stawiają przed dziećmi sytuacje, w których zostają one pozbawione choćby jednego ze swoich rodziców. UE zaczęła stawiać czoło tym wyzwaniom, czego wyrazem jest uznanie strategii na rzecz bardziej zrównoważonego rozwoju i większej liczby lepszych miejsc pracy za priorytetowy element planu działania UE. Powodzenie w realizacji strategii jest warunkiem zbudowania europejskiego społeczeństwa integracyjnego, w którym prawa i potrzeby dzieci obecnych i przyszłych pokoleń są solidnie zabezpieczone. Rok 2010 został ogłoszony Europejskim Rokiem Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym. W tym duchu, zapraszamy do udziału w debacie, która ma przyczynić się do zwrócenia uwagi na osierocone dzieci, które straciły bliskich zwłaszcza w hospicjach. 1 Protokół ONZ o zapobieganiu, zwalczaniu i karaniu handlu ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi; Protokół ONZ do Konwencji o prawach dziecka w sprawie handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografii; Protokół do Konwencji o prawach dziecka w sprawie angażowania dzieci w konflikty zbrojne. 2 Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych, Deklaracja Milenijna Narodów Zjednoczonych, 55. sesja, 18 września 2000 r. 3 Pełny tekst dostępny jest na stronie of Europe.int/ECHR/EN/Header/Basic+Texts. 4 Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, Dz.U. C 364 z , dostępna na stronie: Strona3

4 1 KAMPANIA SPOŁECZNA Hospicjum to też Życie Debata odbywa się w ramach VII edycji kampanii społecznej Hospicjum to też Życie. W tym roku głównym celem kampanii jest zachęcenie społeczeństwa do wspierania osieroconych dzieci, których rodzice byli pacjentami hospicjów. Patronat honorowy nad kampanią w ramach której odbywa się debata objęli: Małżonka Prezydenta RP Pani Anna Komorowska, Rzecznik Praw Dziecka Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym Założenia kampanii problem osierocenia Sytuacja dzieci, których najbliżsi byli pacjentami hospicjów, jest podwójnie trudna. Często traumie związanej ze stratą bliskiej osoby towarzyszy pogorszenie sytuacji materialnej rodziny. Odczuwalny jest także brak bliskiej osoby, która mogłaby dziecku pomóc przejść przez okres żałoby. Najbliższe otoczenie dziecka, również przeżywające stratę, nie zawsze potrafi bądź nie ma siły, by rozmawiać o tym, co się stało. W ośrodkach paliatywnohospicyjnych brakuje psychologów dziecięcych, pedagodzy szkolni i nauczyciele nie zawsze wiedzą jak rozmawiać z takim dzieckiem. Fundacja Hospicyjna oraz hospicja otaczają opieką rodziny osierocone. Organizują obozy wypoczynkowo-terapeutyczne, finansują wyprawki szkolne, stypendia, prezenty na Dzień Dziecka czy Mikołaja. Jednakże działania te rozwiązują problemu. Kampania społeczna ma na celu rozwinięcie przy hospicjach wolontariatu na rzecz dzieci osieroconych, zwróceniu uwagi publicznej na problem tego rodzaju osierocenia, a psychologów i pedagogów na palący brak wsparcia psychologicznego dla dzieci zarówno przy ośrodkach hospicyjnych, w szkołach, jak i najbliższym otoczeniu dziecka. Czas i miejsce trwania kampanii Kampania trwa od 25 września do 31 grudnia 2010 roku. Jej główne działania mają miejsce w październiku i listopadzie. Kampania ma zasięg ogólnopolski. Fundacja Hospicyjna stara się o obecność w mediach ogólnopolskich, dodatkowo hospicja promują swoje działania w mediach lokalnych. Uczestnicy kampanii Organizatorem kampanii jest Fundacja Hospicyjna. Jej uczestnikami jest 76 ośrodków paliatywno-hospicyjnych z całej Polski. Strona4

5 2 DEBATA Głównym celem debaty jest skoncentrowanie uwagi społecznej i politycznej na problematyce osierocenia dzieci i możliwych sposobów ich wspierania w ich trudnym okresie życia. Debata będzie obejmowała następujące kwestie: Osierocenie i strata, naturalny i patologiczny proces przeżywania żałoby i osierocenia. Ubóstwo i wykluczenie społeczne dzieci osieroconych. Rola otoczenia, bliższego i dalszego, w opiece nad osieroconymi dziećmi. Funkcjonowanie systemów wparcia dzieci osieroconych możliwości towarzyszenie w żałobie i formy pomocy w przeżywaniu straty. Podczas debaty chcemy przyjrzeć się tematowi osierocenia z następujących perspektyw: Psychologicznej: Co może zrobić każdy z nas, by pomóc osieroconemu dziecku? Czym jego przeżywanie żałoby różni się od żałoby dorosłego? Jakie są najczęstsze błędy popełniane przez dorosłych w stosunku do osieroconych dzieci? Czy, a jeśli tak, to w jaki sposób można przygotować dziecko do procesu żałoby? Jakie są najpilniejsze potrzeby osieroconego dziecka i jak dorośli mogą pomóc w ich zaspokojeniu? Ekonomicznej: Jaki wpływ ma śmierć jednego rodzica na sytuację materialną rodziny? Z jakiej pomocy może korzystać taka rodzina? Jakim zagrożeniem dla rozwoju dziecka jest nagłe zubożenie rodziny? Jakie wsparcie ze strony państwa, samorządu i organizacji pozarządowych może być dla rodziny pomocą skuteczną długookresowo? Społecznej psychiczne i materialne problemy osieroconej rodziny mogą skutkować jej wykluczeniem z życia społecznego: Jak mogą temu zaradzić organizacje pozarządowe, szkoła, instytucje samorządu lokalnego? Na ile prawo polskie jest przystosowane do zapobiegania wykluczeniu społecznemu i zubożeniu osieroconych rodzin? Na ile zdają egzamin instytucje powołane do tego, by zapobiegać tym problemom? W jaki sposób pomagać, żeby korzystających z pomocy nie uzależnić od niej? Czy, a jeśli tak, to w jaki sposób osieroconym dzieciom mogą pomóc hospicja? 3 PATRONAT NAD DEBATĄ Patronat nad debatą objęła Wyższa Szkoła Psychologii Społecznej w Warszawie. Strona5

6 4 FORMUŁA DEBATY Zakłada się, iż spotkanie rozpocznie się oficjalnym powitaniem gości przez prowadzącego, tj. o. dr Filip Buczyńskiego (Hospicjum dla Dzieci im. Małego Księcia w Lublinie). Następnie głos zabierze gospodarz miejsca, tj. Prorektor Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej. Przed panelem dyskusyjny planujemy także prezentację kilkuminutowego filmu Jaskółka zrealizowanego w świetlicy dla dzieci osieroconych przy Psychologicznej Hospicjum św. Kamila w Gorzowie Wielkopolskim. W dalszej kolejności przewiduje się panel dyskusyjny zorganizowany w formie debaty eksperckiej przy stole moderowanej przez o. dr Filip Buczyńskiego. Nastąpią wystąpienia kolejnych gości w odpowiedzi na pytania stawiane zamiennie przez prowadzących: Dorota Zawadzka, ekspert od wychowania dzieci Henryka Krzywonos-Strycharska, osoba od wielu lat prowadząca rodzinny dom dziecka Bożena Winch, psycholog, psychoterapeuta szkoląca osoby pomagające osieroconym Marzena Krzesińska, psycholog hospicyjna prowadząca działania na rzecz osieroconych dzieci Mirek Szlagor, Dyrektor Zarządzający Fundacją Hospicyjną, przedstawiciel MPiPS, ekspert od ubóstwa i wykluczenia społecznego Elżbieta Janczur, Dyrektorka SOS Wioski Dziecięce, Joanna Strzelecka, kierownik Poradni Psychologicznej Hospicjum św. Kamila w Gorzowie Wielkopolskim Pytania i odpowiedzi udzielane przez ekspertów i pozostałych gości nie powinny w całości przekroczyć jednej godziny. Następnie zostanie otwarta przez prowadzących dyskusja otwarta z publicznością nie dłuższa niż 20 minut. Po niej zostanie podsumowane spotkanie. Oprócz powyższych dyskutantów przewiduje się udział szczególnych uczestników wspomagających, którzy będą reprezentowali, m.in. następujące organizacje: Przedstawiciele patronów honorowych, patronów medialnych i partnerów kampanii Przedstawiciele ośrodków paliatywno-hospicyjnych przedstawiciele fundacji rozdających stypendia: Fundacja Batorego, Fundacja Schumana, Akademia Filantropii przedstawiciele innych organizacji: Centrum Wolontariatu, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Dzieci Niczyje, Polskie Towarzystwo Pracowników Socjalnych, psychologowie dziecięcy i pedagodzy zajmujący się dziećmi wykluczonymi, pracownicy socjalni hospicjów, konsultanci ds. medycyny paliatywnej studenci psychologii zainteresowanie tematyką psychologii dziecięcej oraz wykluczenia dziennikarze Strona6

7 5 MIEJSCE I CZAS DEBATY Debata odbędzie się w dniu 4 listopada 2010 w godz. 12:00 14:00, gościnie w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie przy ul. Chodakowskiej 19/31, aula N KONTAKT W przypadku pytań dotyczących debaty prosimy o kontakt z Rzecznikiem Prasowym Piotrem Kławsiuciem (p.klawsiuc@fundacjahospicyjna.pl, ) lub Koordynatorką kampanii Hospicjum to też Życie Urszulą Lachowicz (u.lachowicz@fundacjahospicyjna.pl, ). Strona7