Podręcznik trenera webinariów. Wer. 1.0

Transkrypt

1 Podręcznik trenera webinariów. Wer

2 Podręcznik Trenera wer. 1 został przygotowany w ramach projektu Webinar Expert video conference use for learning współfinansowanego w ramach program Leonardo da Vinci Uczenie się przez całe życie. Podręcznik przygotowany został przez konsorcjum, w którego skład wchodzą: Fundacja Obserwatorium Zarządzania (FOZ); Escola Superior de Comunicação Social - Instituto Politécnico de Lisboa (Escola); Fundación para la Formación, la Cualificación y el Empleo en el Sector Metal de Asturias (FUNDACION METAL ASTURIAS); Carrefour europeo Emilia (EUROPE DIRECT); Institut für sozialwissenschaftliche Beratung GmbH (ISOB); Association for the Promotion of Multimedia and Digital Society (APMP). Autorzy: Krzysztof Zieliński (FOZ) Anna Jaruga (FOZ) Wkład merytoryczny: Marta Méndez-Fuente (FUNDACION METAL ASTURIAS); Andrea Poluzzi (EUROPE DIRECT); Caroline Custódio (APMP); Alexander Krauss (ISOB); André Sendin (Escola). Warszawa 2014 Webinar Expert video conference use for learning 2

3 Spis treści 1. Wprowadzenie Komunikacja Wpływ technologii na proces uczenia się Przed szkoleniem Zadania Trenera Dźwięk Wideo Podczas szkolenia Zespół szkoleniowy Trener Moderator Narzędzia interakcji Po szkoleniu Podsumowanie

4 1. Wprowadzenie Podręcznik Trenera (PT) opracowano w celu ułatwienia pracy trenerom, którzy chcieliby wprowadzić webinaria do swoich szkoleń. Co więcej, PT może być również bardzo pomocny dla wszystkich osób pragnących rozpocząć przygodę ze szkoleniami online. Celem zastosowania webinariów w scenariuszu szkoleniowym jest zbudowanie w środowisku wirtualnym dynamiki właściwej dla tradycyjnych szkoleń w kontakcie bezpośrednim. Oprogramowanie stosowane do tego celu umożliwia doświadczenia bardzo zbliżone do bezpośredniego spotkania z trenerem. Pozwala to na stworzenie do celów interakcji wspólnej wirtualnej przestrzeni (dostępnej jednocześnie z różnych lokalizacji geograficznych). Uczestnicy i trenerzy mogą przebywać w wielu, często odległych miejscach, ale mimo to działać tak, jakby znajdowali się twarzą w twarz. W pierwszej części opracowania, zatytułowanej Przed szkoleniem, opowiemy, jak przygotować się do webinarium oraz jakie są najważniejsze sprawy, o których należy pamiętać i z góry poinformować uczestników. Należy poświęcić tej części dużo uwagi dzięki temu będzie można poczuć się swobodniej w trakcie webinarium i prowadzić go z większą pewnością siebie. W drugiej części W trakcie webinarium omówimy najważniejsze elementy sesji webinariowej oraz jej części, o których nie można zapomnieć, zespół szkoleniowy, zakresy odpowiedzialności, a także kwestie techniczne, takie jak dźwięk i wideo. Po szkoleniu bardzo ważne jest, by podsumować webinarium i odpowiedzieć na wszystkie pytania. Podpowiadamy, jak to zrobić i jak usprawnić ten proces Komunikacja Webinarium cechują różne rodzaje interakcji z uczestnikami, takie jak czat, kwestionariusze, quizy i wideoczat, a także obszerne zasoby internetowe, dostępne w dowolnym momencie. Wszystkie z tych narzędzi opisane są w rozdziale 3, z przykładami możliwości ich wykorzystania. Mówiąc o interakcji w kontekście webinarium, bardzo ważne jest, by dostarczyć uczestnikom taką możliwość. Trenerzy często czują się zagubieni, gdy nie mają kontaktu wzrokowego z uczestnikami albo nie mogą używać mowy ciała. W szkoleniach w kontakcie bezpośrednim takie działania często przydają się, gdy trener chce wywołać dyskusję lub bardziej zaangażować uczestników w lekturę. Interakcja w szkoleniu webinariowym to jednak coś, co może zastąpić takie działania i przywrócić trenerowi pewność siebie. Wystarczy wiedzieć, które narzędzia są odpowiednie do tego celu i jak z nich korzystać Wpływ technologii na proces uczenia się Webinarium niesie ze sobą szereg ciekawych konsekwencji edukacyjnych, które znacząco wpływają na kierunek i skuteczność szkolenia. Rozproszenie oraz wirtualizacja uczestników zwiększa ich poczucie anonimowości. Uczestnicy webinariów chętniej zadają pytania i wyrażają krytyczne opinie niż w trakcie tradycyjnego spotkania. Jednak o ile niektórzy uczestnicy wykorzystują owo nowe poczucie anonimowości do działania w sposób bardziej pewny siebie i otwarty, może również nastąpić efekt przeciwny, ponieważ uczestnicy łatwo się rozpraszają i przestają śledzić to, co dzieje się na szkoleniu. 4

5 Oprogramowanie do webinariów pozwala także archiwizować działania uczestników poprzez nagrywanie czatów i dyskusji audio-wideo generowanych przy pomocy powyższych narzędzi. Można zatem odtworzyć szkolenie, co pozwala na asynchroniczne uczestniczenie w danej sesji. Można również stworzyć archiwum sesji szkoleniowych, dzięki któremu nagrane webinaria posłużą jako materiały edukacyjne (treści e-learningowe). Wiele pakietów oprogramowania do webinariów oferuje narzędzia, z których można korzystać w celu oceny formatywnej. Zastosowanie takich narzędzi, na przykład automatycznie zapisywanych statystyk lub elektronicznych kwestionariuszy, wpływa na szybkość przeprowadzania oceny (znacznie szybciej niż w przypadku szkoleń tradycyjnych). Jeżeli wykorzystanie technologii jest częścią procesu szkolenia, należy być świadomym związanych z tym wyzwań. Zarówno trener, jak i uczestnicy powinni mieć dostęp do odpowiednich zasobów technicznych, aby poradzić sobie z tymi wyzwaniami. W przypadku trenera: Wysokiej jakości komputer multimedialny z zalecanym dużym monitorem HD lub HD+, dającym wyraźny obraz; Stabilne łączne internetowe (nie mniej niż 1024 Mbps dla pobierania i 512 Mbps dla wysyłania); Aplikacja do webinariów z dedykowanym serwerem multimedialnym (do przechowywania danych i multicastingu); Przeglądarka internetowa z włączonymi wtyczkami JavaTM i Flash; Słuchawki z mikrofonem. Jeżeli szerokość pasma internetowego nie jest wystarczająca dla obsługi wszystkich uczestników, warto rozważyć zwiększenie przepustowości linii stacjonarnych. 5

6 2. Przed szkoleniem Projektując webinarium, należy przede wszystkim pamiętać, że powinno być ono przygotowane zgodnie z zasadami sztuki szkoleniowej. Jako działanie celowe, musi je poprzedzać diagnoza grupy docelowej i analiza potrzeb szkoleniowych. Należy jednocześnie uwzględnić specyfikę oprogramowania do webinariów i wynikające z niej konsekwencje dla osiągnięcia zamierzonego efektu szkoleniowego. Przygotowując się do realizacji webinarium, trener musi zrealizować określoną harmonogramem sekwencję zadań. W zależności od klienta, grupy szkoleniowej, tematyki itd., poszczególne zadania lub ich kolejność mogą się od siebie różnić, ale zazwyczaj występują w prezentowanym niżej porządku: 2.1. Zadania Trenera ZADANIE 1 Analiza grupy Kim są uczestnicy? Uczestnicy wewnętrzni/zewnętrzni Czy uczestnicy to osoby z organizacji czy spoza niej? Uczestnicy, którzy już się znają, będą łatwiej ze sobą współpracować. Poziom znajomości nowych technologii Jeżeli uczestnicy mają niskie umiejętności w zakresie telekomunikacji i IT, częściej mogą występować problemy techniczne. Może to mieć negatywny wpływ na grupę, o ile uczestnicy stopniowo nie zapoznają się ze środowiskiem webinarium i nie przyzwyczają się do nowego sposobu nauki. Motywacja i oczekiwania ustalane na podstawie analizy potrzeb i charakterystyki grupy docelowej. Poziom koncentracji Powinno się go przewidzieć na podstawie analizy grupy docelowej. Podczas webinariów trener nie widzi reakcji uczestników i nie może określić poziomu koncentracji grupy. ZADANIE 2 Ustalenie celów webinarium Określ cele sesji zarówno cel główny, jak i cele szczegółowe. Przykładowe pytania dodatkowe, które mogą to ułatwić: Czy cele można osiągnąć poprzez narzędzia dostarczone w oprogramowaniu do webinariów? Jak zbudować szkolenie, aby zapewnić osiągnięcie celów? Czy należy się skupić bardziej na zadaniach czy na prezentacji wiedzy? Zdefiniuj kryteria wskazujące na osiągnięcie celów, aby móc zmierzyć zrealizowane cele: Co będzie świadczyć o tym, że sesja szkoleniowa spełniła swoje cele? ZADANIE 3 Przygotowanie treści Ustal zakres szkolenia podsumuj treść i główne tematy. Sformułuj temat szkolenia szczegółowe informacje o treści sesji. Program nauczania stwórz szczegółowy plan, wskazujący kolejność i przewidywany czas trwania dla każdego punktu dyskusji. Plan powinien być szczegółowy, ale w razie potrzeby łatwy do zmodyfikowania. Prezentacja Jest to zazwyczaj główna informacja i najważniejsze narzędzie edukacyjne 6

7 wykorzystywane podczas webinarium. W przypadku webinariów udana sesja zależy od przejrzystości prezentacji bardziej niż w przypadku szkoleń tradycyjnych, ponieważ jej celem jest zrekompensowanie braku fizycznej obecności trenera. Dobra prezentacja powinna łączyć elementy tekstowe i graficzne. Nie powinna jednak powtarzać słowo po słowie wypowiedzi trenera ani być rozpraszająca, tylko wspomagać i rozwijać to, co zostało powiedziane. Wciągająca prezentacja powinna być atrakcyjna wizualnie. Nie bój się użyć większej liczby slajdów niż zwykle, by dokładniej odzwierciedlić wypowiedzi. Materiały dodatkowe: ćwiczenia, artykuły, bazy wiedzy. Wypowiedź ustna z wykorzystaniem pokazu slajdów stanowi solidną podstawę sesji szkoleniowej, ale nie wystarcza, by poprowadzić ciekawe i angażujące webinarium. Podobnie jak w przypadku nauki zdalnej/online, należy skupić się na dostarczeniu treści z większym nastawieniem na ucznia. Zaleca się wspieranie przekazywania treści poprzez kierowanie użytkownika do dalszych materiałów multimedialnych, takich jak krótkie filmy i animacje, dokumenty, publikacje w sieci, podcasty i inne przechowywane elementy. Zaleca się również przerywanie prezentacji w trakcie webinarium zadaniami takimi jak dyskusja poprzez komunikator, quizy/ankiety (z wykorzystaniem funkcji ankiety w oprogramowaniu do webinariów) lub sesje z użyciem białej tablicy/udostępnianiem ekranu. Oczywiście takie działania należy zaplanować przed rozpoczęciem webinarium. ZADANIE 4 Ustalenie formy sesji szkoleniowej Ustal liczbę uczestników (wielkość grupy): 2-6 osób Sesja szkoleniowa ma taką samą strukturę jak warsztat. Możliwa jest komunikacja głosowa w obie strony, a trener może przydzielać uczestnikom szersze uprawnienia komunikacyjne, co wspiera dobrą interakcję między uczestnikami osób Ze względu na większą liczbę osób mogą wystąpić problemy z zarządzaniem komunikacją. Nie zaleca się, by uczestnicy korzystali z mikrofonów, o ile nie zostaną o to poproszeni. 20 osób lub więcej Taka liczba osób wymaga bardzo ograniczonej komunikacji, stąd szkolenie należy bardzo dobrze zaplanować i zorganizować. Ze względu na dużą liczbę uczestników chat nie będzie skutecznym narzędziem. Trener nie mógłby wtedy śledzić dyskusji, więc dla uzyskania informacji zwrotnych warto raczej zastosować ankiety. Ustal lokalizację sesji szkoleniowej (niektórzy lub wszyscy uczestnicy webinarium mogą przebywać w tym samym pomieszczeniu) Czy grupa znajdować się będzie w sali szkoleniowej lub uczestniczyć pojedynczo online? Rozproszenie uczestników. Czy uczestnicy: korzystają z jednego komputera? korzystają z komputerów indywidualnie? (w takim przypadku trener może przeprowadzać ćwiczenia indywidualne). Sugerowany czas i liczba modułów: 1 moduł do 45 minut 2 moduły po 45 minut, każdy z co najmniej 15 minutową przerwą najwyżej 90 minut w ramach jednej sesji 7

8 Webinaria dłuższe niż 90-minutowe nie są zalecane. Dłuższe sesje spowodują spadek koncentracji uczestników, a także potencjalne ryzyko dla zdrowia związane ze zbyt długim wpatrywaniem się w ekran komputera. Wybierz metody interakcji: Wideo, czat, kwestionariusze/quizy, udostępnianie plików, udostępnianie ekranu, pisanie/rysowanie na białej tablicy, dawanie plusów/minusów, itd. ZADANIE 5 Poinformowanie uczestników o wymaganiach technicznych związanych z webinarium Wymogi techniczne dot. oprogramowania uczestnicy webinarium powinni wiedzieć, że w trakcie szkolenia nie należy uruchamiać innych programów. Mogą one spowodować konflikty z oprogramowaniem do webinariów lub zająć część mocy obliczeniowej komputera, co może przyczynić się do problemów po stronie użytkownika. Wymogi dot. sprzętu różne programy do webinariów mają różne wymogi w zakresie sprzętu. Warto przestrzegać wytycznych producenta i w razie potrzeby poinformować o nich uczestników. Instrukcje techniczne jeżeli trzeba zainstalować na komputerze oprogramowanie do webinariów lub w określony sposób przygotować komputery użytkowników, należy udzielić instrukcji, jak przeprowadzić te zadania. Oprogramowanie do webinariów często nie wymaga jednak instalacji i działa jak strona internetowa lub ma funkcjonalność, dzięki której łatwo instaluje się same. Metody interakcji grupie osób uczestniczących w webinarium po raz pierwszy należy wyjaśnić funkcjonalności w oprogramowaniu do webinariów, z których korzystać będzie trener podczas szkolenia, a także objaśnić działanie wszelkiego oprogramowania obcego. Najczęstsze błędy nowym uczestnikom webinariów warto przedstawić listę najczęściej popełnianych błędów. Pozwoli to łatwo rozwiązać typowe problemy techniczne i uniknąć napływu podobnych pytań do trenera. ZADANIE 6 Przygotowanie planu zajęć Plan powinien zawierać kluczowe informacje o sesji szkoleniowej i jej ramach. Powinien być to zwięzły dokument, zawierający: Informacje organizacyjne na temat webinarium: datę i godzinę szkolenia; ramy czasowe czas trwania i formę pytań; formę sesji szkoleniowej (tj. webinarium); zespół szkoleniowy obowiązki członków zespołu; liczbę uczestników; narzędzia interakcji. Informacje techniczne: oprogramowanie wykorzystywane w czasie szkolenia; wymagania sprzętowe oprogramowania; wymagania sprzętowe dotyczące trenerów; wymagania sprzętowe dotyczące uczestników. 8

9 Informacje na temat treści szkolenia: temat; zakres (np. główna tematyka poruszana w czasie webinarium i jej zakres); program (np. kolejność tematów/treści podczas webinarium); harmonogram Dźwięk Dźwięk jest kluczowy dla webinariów i wraz ze slajdami prezentacji tworzy główny kanał przekazu treści. Dlatego też jego jakość i niezawodność są tak ważne. Trzy główne czynniki wpływające na transmisję audio to: Odpowiednie oprogramowanie przed umożliwieniem dostępu do webinarium dużej grupie uczestników należy przetestować dźwięk. Szybkie, niezawodne łącze internetowe jeżeli, przykładowo, łącze internetowe służy czasami do transferu dużych ilości danych, trener powinien sprawdzić, czy w trakcie webinarium nie będą wysyłane lub pobierane takie duże ilości danych, co obciąża pasmo. Użycie słuchawek z mikrofonem podczas realizacji webinarium bardzo ważna jest jakość słuchawek oraz, w szczególności, mikrofonu. Radzimy korzystać z zestawu przystosowanego do transmisji VOIP, w którym mikrofon jest częścią zestawu słuchawkowego. Dzięki temu mikrofon znajduje się w stałej odległości od ust, co oznacza minimalizację odgłosów otoczenia oraz regulację głośności wypowiedzi trenera Wideo Wiele webinariów przeprowadza się bez wykorzystania opcji wideo przez trenera. Jeżeli wideo ma być jedynym obrazem na ekranie, warto zastosować tę metodę, aby utrzymać zaangażowanie uczestników. Jeżeli nie, a widoczne są inne przyciągające uwagę elementy, takie jak prezentacje lub widok ekranu, warto dobrze przemyśleć wykorzystanie wideo, ponieważ obciąża łącze, przez co ogranicza przesył danych. Może to spowolnić webinarium, przysporzyć trudności trenerowi, oraz zakłócić proces nauki uczestników. Jeżeli trener po raz pierwszy przeprowadza webinarium lub jeśli uczestnicy udostępniają ze swojej strony obraz wideo, należy być świadomym kwestii oświetlenia. Aby uniknąć silnych cieni, należy mieć dwa źródła światła skierowane na daną osobę. Oświetlenie nie powinno także być skierowane bezpośrednio na kamerę, aby nie powodować refleksów świetlnych. Za trenerem można umieścić baner z logo organizatora, jeżeli ma subtelną kolorystykę. Należy jednak pamiętać, że okno, w którym wyświetla się wideo, jest małe, więc skomplikowane grafiki nie sprawdzą się wizualnie przy tej wielkości. 3. Podczas szkolenia Webinarium powinny poprzedzać odpowiednie przygotowanie i komunikaty w zakresie organizacji, treści i wymogów technicznych związanych z webinarium. Niezwykle ważne i kluczowe dla procesu nauki są aspekty organizacyjne i techniczne sesji. 9

10 W czasie początkowych sesji w nowych grupach istotne jest, by zapoznać uczestników z formą nauczania i oprogramowaniem wykorzystywanym podczas webinarium. Zazwyczaj uczestników prosi się o połączenie z platformą, przynajmniej w przypadku pierwszej sesji, na 30 minut przed sesją, aby przetestować ich komputer i połączenie z internetem. Daje to czas na zidentyfikowanie wszelkich problemów. Gdy uczestnik nawiąże już połączenie, może porozmawiać z pozostałymi uczestnikami lub zająć się czymś innym (zostawiając połączenie z webinarium otwarte) do czasu oficjalnego rozpoczęcia. Wszelkie dodatkowe wymagania techniczne i instrukcje należy zamieścić na stronie internetowej lub przesłać uczestnikom przed rozpoczęciem sesji. Należy również dostarczyć dane kontaktowe do wsparcia technicznego Zespół szkoleniowy Wykorzystanie webinariów dla przeprowadzania skutecznych procesów uczenia się przez uczestników zależy od szeregu kluczowych ról, które musi odgrywać zespół szkoleniowy. Zespół ten składa się zazwyczaj z trenera i moderatora. Przy dużych grupach może ich wspierać drugi trener oraz w razie potrzeby pomoc techniczna. Przykładowo trener, który zna technologię webinariów, może z sukcesem przeprowadzić sesję dla małej grupy uczestników (do 6 osób). Jednak podczas webinarium dla grupy ponad dwudziestoosobowej konieczna jest pomoc moderatora, aby zarządzać uczestnictwem Trener Kluczowe zadania trenera obejmują: Przeprowadzanie prezentacji i wspieranie realizacji zadań przy pomocy metod angażujących uczestników. Odpowiadanie na pytania uczestników zarówno w trakcie, jak i po zakończeniu sesji. Reprezentowanie grupy organizującej szkolenie poprzez powitanie/pożegnanie uczestników w imieniu organizatora (uczestnicy nie muszą odwiedzać instytucji/firmy, aby wziąć udział w sesji, warto więc wyjaśnić, kto ją organizuje). Utrzymywanie pozytywnej i stymulującej atmosfery, która wspiera proces uczenia się, oraz sprawdzanie poziomu zaangażowania i satysfakcji uczestników Moderator Główne zadania moderatora obejmują: Reprezentowanie grupy organizującej szkolenie poprzez powitanie/pożegnanie uczestników w imieniu organizatora (uczestnicy nie muszą odwiedzać instytucji/firmy, aby wziąć udział w sesji, warto więc wyjaśnić, kto ją organizuje). Moderowanie i organizowanie dyskusji. Raportowanie postępu dyskusji i przekazywanie najważniejszych informacji. Zapewnianie wsparcia technicznego poprzez przedstawienie uczestnikom aplikacji i pomaganie w ich odpowiednim wykorzystaniu poprzez rozwiązywanie wszelkich napotkanych problemów technicznych. Zarządzanie komunikacją między trenerem a uczestnikami oraz przekazywanie pytań i informacji zwrotnych. Obejmuje to także monitorowanie obszaru chatu i grupowanie pomysłów/pytań/informacji zwrotnych, aby jak najefektywniej wykorzystać je w dostępnym czasie. 10

11 Tworzenie materiałów edukacyjnych i marketingowych, wspierających webinarium, oraz publikowanie ich (wraz z komentarzami) na publicznie dostępnych serwisach, takich jak serwisy społecznościowe. 3.2 Narzędzia interakcji W związku z rozproszeniem uczestników, w trakcie webinarium wykorzystuje się narzędzia umożliwiające niezbędną interakcję wirtualną: Chat pozwala trenerowi i/lub moderatorowi: wprowadzić uczestników w tematykę sesji poprzez tekst, do którego mogą się odnieść; podkreślić najważniejsze punkty sesji bez przerywania głównej prezentacji lub wyświetlanych multimediów; zadawać pytania w trakcie sesji bez przerywania głównej prezentacji lub wyświetlanych multimediów; przekazywać uczestnikom informacje dotyczące problemów technicznych bez przerywania głównej prezentacji lub wyświetlanych multimediów. Quizy i kwestionariusze pozwalają trenerowi i/lub moderatorowi: oceniać postępy uczestników; oceniać zaangażowanie i wypowiedzi uczestników; motywować uczestników do większego zaangażowania. Wirtualne białe tablice pozwalają trenerowi i/lub moderatorowi: podkreślać kluczowe treści sesji; ułatwiać współpracę między uczestnikami (w małych zespołach); zwiększać zaangażowanie uczestników, np. poprzez bezpośrednie rysowanie pomysłów lub skojarzeń, gromadzenie pomysłów uczestników podczas burzy mózgów. Udostępnianie ekranu pozwala trenerowi i/lub moderatorowi: edytować dokument w czasie rzeczywistym; ułatwiać współpracę między uczestnikami (w małych zespołach); sprawdzać pracę i postępy uczestników; angażować uczestników w ćwiczenia oparte na współpracy. Udostępnianie plików pozwala trenerowi i/lub moderatorowi: rozpowszechniać informacje w dokumentach lub plikach; pokazywać przykłady zastosowania wiedzy poprzez dokumenty stworzone przed sesją. WebQuesty pomagają uczestnikom: zapamiętać zaprezentowane materiały instruktażowe; uczestniczyć w ćwiczeniach opartych na współpracy. 11

12 4. Po szkoleniu Większość oprogramowania do webinariów pozwala nagrywać sesje szkoleniowe. Dzięki wykorzystaniu tej funkcji nagranie można wykorzystać następnie do szeregu celów. Przygotowanie i prezentacja materiałów po zakończeniu szkolenia: Nagraną sesję można wykorzystać do promowania i wprowadzania na rynek kolejnych sesji oferowanych przez trenera/organizatora. Udostępnienie nagrania wideo z sesji szkoleniowej do oglądania na stronie internetowej firmy lub innych stronach hostingowych, takich jak YouTube oraz ehow, może zachęcić potencjalnych uczestników/klientów do zapisania się na szkolenie oferowane przez daną instytucję. Nagraną sesję można wykorzystać jako część kursu e-learningowego. Można ją załadować na platformę e-learningową i włączyć w szerszy program nauczania, z którym powiązane jest webinarium. Nagrana sesja może stanowić dobry materiał do samooceny trenera. Nagrane webinaria można łączyć w bazę wiedzy i dzielić na kategorie do dalszego wykorzystania jako materiały szkoleniowe. Jest to szczególnie przydatne w przypadku materiałów przygotowywanych dla nowych pracowników w firmie. Ocena sesji: Dokonaj przeglądu nagranej sesji szkoleniowej; Przeprowadź samoocenę zastosowanych metod pedagogicznych; Przeanalizuj czaty i ćwiczenia, które wymagały interakcji uczestników; Przeanalizuj aktywność i produktywność uczestników względem czasu trwania sesji; Przeanalizuj kwestionariusze oceny wypełnione przez uczestników. Kontynuacja po szkoleniu: Odpowiedz na wszystkie kwestie, które nie zostały omówione w czasie sesji (poprzez czat, narzędzia do pytań i odpowiedzi, itd.) Rozpowszechnij wśród wszystkich uczestników linki, prezentacje, materiały dodatkowe i informacje o podobnych szkoleniach. 12

13 5. Podsumowanie Szkolenie realizowane z wykorzystaniem oprogramowania do webinariów jest bez wątpienia ogromną szansą na kontakt z ekspertami prawie niedostępnymi i znaczne obniżenie kosztów około szkoleniowych. Umożliwia też efektywne wykorzystanie zasobów internetowych i uczy elastyczności w stosowaniu narzędzi on-line. Trenerzy mogą szkolić w jednym czasie uczestników rozproszonych po całym kraju i poza jego granicami. Trzeba jednak pamiętać, że rozpoczęcie przygody z webinarium powinno być odpowiednio przećwiczone w mniejszych grupach i sytuacjach pozaszkoleniowych np. telekonferencyjnych spotkaniach. Uczestnictwo w takich działaniach pozwala na oswojenie się z oprogramowaniem i dość sztuczną sytuacją mówienia do ekranu. Trener prowadzący swoje pierwsze webinarium ma często wrażenie, że mówi do siebie i nie jest pewny czy po drugiej stronie faktycznie są osoby, które go pilnie słuchają. Problemy z potwierdzeniem ich obecności i brak informacji zwrotnej mogą wpływać na pewność wypowiedzi trenera. Dlatego przy pierwszych szkoleniach, lepiej, jeśli trenerowi towarzyszy doświadczony moderator, który zajmie się sferą organizacji, pomocy technicznej i potwierdzi doświadczenia trenera. Z każdym kolejnym szkoleniem sytuacja staje się dla trenera coraz bardziej naturalna i możliwe jest mniejsze wsparcie moderatora. Wtedy można pokusić się o stosowanie bardziej zaawansowanych metod angażowania uczestników i większą elastyczność w realizacji zajęć. 13