Poczucie koherencji a występowanie stanów depresyjnych u słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku
|
|
- Bogusław Zając
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2009;6(3): artykuł oryginalny orginal article koherencji a występowanie stanów depresyjnych u słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku Sense of coherence (SOC) and depression in students of the University of the Third Age Halina Zielińska-Więczkowska 1, Waldemar Ciemnoczołowski 2, Kornelia Kędziora-Kornatowska 3 1 Katedra i Zakład Pedagogiki i Dydaktyki Pielęgniarskiej Uniwersytetu im. Mikołaja 2 Zakład Informatyki i Metodologii Pracy Naukowej Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy 3 Katedra i Klinika Geriatrii Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy Słowa kluczowe: poczucie koherencji (SOC), depresja, Uniwersytet Trzeciego Wieku Key words: sense of coherence, depression, University of Third Age Streszczenie Wstęp. koherencji (SOC) wyznacza stopień radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Jego wysoki poziom stanowi czynnik prozdrowotny, ułatwiający wybór optymalnej strategii dla zachowania zdrowia, w tym psychicznego. Uniwersytety Trzeciego Wieku (UTW) poprzez wszechstronną aktywizację wykazują troskę o jakość życia seniorów a tym samym przeciwdziałają ujawnianiu się u nich depresji. Celem pracy było określenie poziomu poczucia koherencji u słuchaczy UTW oraz jego związku z ujawnieniem się stanów depresyjnych. Materiał i metody. Przebadano 77 osób będących słuchaczami UTW w Bydgoszczy, na przełomie marca i kwietnia roku. Uczestnictwo w UTW było podstawowym kryterium doboru osób do badań. Badania prowadzono metodą sondażu diagnostycznego przy użyciu standaryzowanych kwestionariuszy: Ogólnej Orientacji Życiowej (SOC-29) i Geriatrycznej Skali Oceny Depresji (GDS - wersja krótka). Wyniki. Średni globalny poziom SOC ukształtował się na poziomie 134,06. Zdecydowana większość (72,5%) słuchaczy UTW nie przejawiała nastroju depresyjnego. Badania potwierdziły istotny ujemny związek globalnego SOC i jego składowych z występowaniem stanów depresyjnych, najsilniejszy - pomiędzy depresją a globalnym SOC i poczuciem sensowności. Wpływ wieku, stanu cywilnego i poziomu wykształcenia nie wykazywał znamiennych zależności zarówno z poziomem poczucia koherencji, jak i z ujawnieniem się stanów depresyjnych u osób objętych badaniem. Wnioski. Całożyciowa edukacja umacnia poczucie koherencji, nadaje życiu - poprzez aktywność - sens a tym samym przeciwdziała i ogranicza występowanie depresji w populacji osób starszych, co sprzyja poprawie jakości życia. PGP 124 Adres do korespondencji: dr n. med. Halina Zielińska-Więczkowska Katedra i Zakład Pedagogiki i Dydaktyki Pielęgniarskiej UMK Collegium Medicum ul. Techników 3, Bydgoszcz tel. +48 (0 52) wieczkowska@cm.umk.pl Copyright 2009 Fundacja Ochrony Zdrowia Psychicznego
2 142 Halina Zielińska-Więczkowska i wsp.: koherencji a depresja Summary Background. Sense of coherence (SOC) determines the ability to cope with difficult situations. High level of SOC is a pro-health factor which helps choose optimum strategy to maintain physical and mental health. Universities of the Third Age via extensive stimulation of the elderly, show concern about the life quality of the seniors and consequently prevent depression in this age group. The aim of the study was to estimate the level of SOC in the students of the University of the Third Age and its relationship with depression occurrence. Material and methods. The study included 77 students of the University of the Third Age in Bydgoszcz and was conducted in March and April The main inclusion criterion was attending the University of the Third Age. A diagnostic survey was done using standardized questionnaires: life orientation questionnaire (SOC-29) and Geriatric Depression Scale (GDS-short version). Results. The mean global SOC level was 134,06. Most of the students of the University of the Third Age (72.5%) did not show any signs of depressive mood. The study confirmed significant negative relationship between global SOC (and its components) and depression occurrence. The strongest one was observed between depression and global SOC and meaningfulness. Age, marital status and education level weren t significantly related either to SOC or depression. Conclusions. Lifelong education strengthens the SOC and being active gives life its meaning, which in turn prevents or lessens depression in the elderly, improving their life quality. Wstęp Niepokojącym zjawiskiem we współczesnym szybko zmieniającym się świecie jest duże rozpowszechnienie depresji wśród osób starszych, zwłaszcza, że populacja światowa systematycznie starzeje się i problem ten może jeszcze narastać. Żyjemy w czasach dużego narażenia na różnego rodzaju bodźce stresowe, wobec których człowiek zwłaszcza słaby i starszy pozostaje często bezradny. Słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku (UTW) jako grupa aktywna życiowo są w mniejszym stopniu narażeni na ujawnienie się u nich stanów depresyjnych. Aktywność nadaje życiu sens i czyni je lepszym. Podatność na depresję w dużej mierze zależy od tkwiących w danej jednostce zasobów odpornościowych, które dzięki silnie ukształtowanej globalnej orientacji życiowej, zwanej za Antonovskym [1]- poczuciem koherencji, pozwala w trudnej sytuacji je uruchomić i optymalnie wykorzystać a przez to zbliżyć się do bieguna zdrowia. Istota poczucia koherencji - według Aarona Antonovsky`ego [1] tkwi w tym, że ludzie o rozwiniętym poczuciu koherencji wybierają określoną strategię radzenia sobie, najbardziej ich zdaniem adekwatną do danego stresora. Osoby takie wykazują motywację, dostrzegają sens i wierzą w skuteczność podjętych przez nich działań [1]. Celem badań było określenie poziomu poczucia koherencji u słuchaczy UTW oraz jego związku z ujawnieniem się stanów depresyjnych. Materiał i metody badawcze Badania przeprowadzono od marca do kwietnia roku. na grupie 77 osób, będących słuchaczami UTW działającego na terenie Bydgoszczy. Do badań zastosowano standaryzowane narzędzia: Kwestionariusz Orientacji Życiowej (SOC-29) autorstwa A. Antonovsky ego [1] oraz Geriatryczną Skalę Oceny Depresji (GDS w wersji skróconej) [2]. Uzyskanie wysokiego wyniku SOC oznacza silne poczucie koherencji (zakres możliwej do uzyskania punktacji 9 203). Na krótkiej skali GDS - liczba punktów 0-5 świadczy o braku depresji a zakres 6-15 przemawia za depresją o rosnącym nasileniu. Na prowadzenie badań uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej UMK Collegium Medicum w Bydgoszczy (KB/96/2008). Badania miały charakter anonimowy i dobrowolny. Analizę statystyczną przeprowadzono z zastosowaniem pakietu statystycznego SPSS 14.0.
3 143 Halina Zielińska-Więczkowska i wsp.: koherencji a depresja Wyniki Średnia wieku badanych wynosiła 64,13 ± 5,72 lat. Przedział wiekowy słuchaczy UTW lat. Zdecydowana większość badanych to kobiety (73 osoby), pozostałe 4 osoby stanowili mężczyźni. Najwięcej badanych (53 osoby) miało wykształcenie średnie (68,8%), 19 osób (24,7%) - wyższe (w tym 1 osoba z doktoratem), 3 osoby (3,9%) - zawodowe i 2 respondentów (2,6%) - podstawowe. W związkach małżeńskich pozostawało 46 badanych (59,7%) a pozostałe 31 (40,3%) to osoby samotne, głównie z racji wdowieństwa. Większość respondentów zamieszkiwała wspólnie z rodziną (65%). Ponad połowa badanych (65%) deklarowała, że jest zdrowa i nie zgłaszała żadnych dolegliwości. U pozostałych osób dominowały schorzenia typowe dla wieku podeszłego, jak; zmiany zwyrodnieniowe stawów i kręgosłupa, choroby układu krążenia (w tym dominowało nadciśnienie tętnicze), choroby układu moczowo-płciowego, cukrzyca i w sporadycznych przypadkach inne. Wszystkie badane osoby były sprawne (samodzielnie poruszające się), bez poważnych schorzeń w zakresie narządu ruchu. W badaniach szczegółowej analizie poddano poziom poczucia koherencji (SOC), zarówno w ujęciu globalnym, jak i w zakresie poszczególnych jego składowych (poczucia zrozumiałości, zaradności i sensowności). Najwyższy średni poziom poczucia koherencji słuchacze UTW uzyskali na podskali poczucia zrozumiałości (48,42), nieco niższy ukształtował się w zakresie poczucia zaradności (46,03) a najniższy pod względem poczucia sensowności (39,62). Średnia SOC wyniosła 134,06 punktów i stanowiła przeciętny poziom poczucia koherencji. Natomiast maksymalny wynik SOC w ujęciu globalnym wyniósł 189. Największy rozstęp zaobserwowano w zakresie poczucia zaradności a najmniejszy pod kątem poczucia zrozumiałości. Tabela 1. Tab. 1. Statystyki opisowe poczucia koherencji (SOC) i jego składowych Tab. 1. Descriptive statistics of the levels of SOC and its components zrozumiałości zaradności sensowności SOC globalny N Ważne Braki danych Średnia 48,42 46,03 39,62 134,06 Mediana 49,00 46,00 40,00 134,00 Dominanta 50 41(a) (a) Odchylenie standardowe 8,347 9,080 8,012 22,163 Rozstęp Minimum Maksimum (a) Istnieje wiele wartości modalnych. Podano wartość najmniejszą. Analiza danych na skali GDS wykazała, że 72,5% słuchaczy UTW nie przejawiało stanów depresyjnych. Wszystkie trzy komponenty poczucia koherencji (zrozumiałość, zaradność, sensowność) oraz globalny SOC silnie korelowały (ujemnie) z występowaniem stanów depresyjnych u osób objętych badaniem. Wyniki szczegółowo prezentuje tabela 2.
4 144 Halina Zielińska-Więczkowska i wsp.: koherencji a depresja Tabela 2. Korelacje pomiędzy poczuciem koherencji a depresją Table 2. Correlations between the SOC and depression Depresja lub brak depresji Współczynnik korelacji -,405(**) zrozumiałości Istotność (dwustronna),000 N 77 rho Spearmana zaradności Współczynnik korelacji -,337(**) Istotność (dwustronna),003 N 77 sensowności Współczynnik korelacji -,441(**) Istotność (dwustronna),000 N 77 Globalny SOC Współczynnik korelacji -,481(**) Istotność (dwustronna),000 ** Korelacja jest istotna na poziomie 0.01 (dwustronnie) Wpływ zmiennych społeczno-demograficznych, takich jak wieku, stanu cywilnego i wykształcenia na poziom poczucia koherencji i jego składowych oraz na ujawnienie się stanów depresyjnych u słuchaczy UTW okazał się nieistotny statystycznie. Płeć z uwagi na znikomą liczbę mężczyzn (4 osoby) uczestniczących w badaniu nie mogła stanowić podstawy do przeprowadzenia analizy korelacyjnej. Dyskusja Przeprowadzone badania potwierdziły istnienie silnego związku między poziomem poczucia koherencji a depresją, co oznacza, że niższy poziom SOC bardziej predysponował do wystąpienia u słuchaczy UTW stanów depresyjnych i odwrotnie. W badaniach nieco częściej niż co czwarty respondent, wykazywał skłonność do nastroju depresyjnego. Mając na uwadze całą populację osób starszych, takie rozpowszechnienie depresji można uznać za niezbyt wysokie. Z niektórych doniesień wyraźnie wynika, że blisko co druga osoba starsza przejawia depresję o różnym nasileniu [3, 4], inni badacze donoszą o jeszcze wyższym odsetku sięgającym nawet 70% [5]. Zdarza się, że przejawy wyraźnego smutku u osób starszych przypisywane bywają naturalnemu procesowi starzenia się, który z natury wpływa na świadomość osób starszych destruktywnie - niestety - w wielu przypadkach mogą one świadczyć o istnieniu depresji. Dlatego, jak pisze Zisook [6] -,,wyjątkowość depresji w późnym wieku sprawia, że często pozostaje ona niewykryta, błędnie rozpoznana albo niedoceniona. Zdaniem tego Autora [6]-,,nigdy nie wolno uznać głębokiej depresji za normalne następstwo procesu starzenia się lub choroby. Rozpowszechnienie depresji w populacji osób starszych - według niektórych źródeł [7] - szacuje się na 30-60%.
5 145 Halina Zielińska-Więczkowska i wsp.: koherencji a depresja Badania własne wykazały, że słuchaczy UTW cechuje zadawalający odpowiadający normom Antonovsky`ego poziom poczucia koherencji, zwłaszcza na podskali poczucia zrozumiałości i zaradności a tym samym mniejszą skłonność - w porównaniu z osobami nie uczestniczącymi w zajęciach UTW - do występowania stanów depresyjnych. Najniżej ukształtowało się poczucie sensowności, które najbardziej korelowało poza globalnym SOC z nastrojem depresyjnym, co wyraźnie koresponduje z wynikami badań Zając [8] przeprowadzonymi na grupie 30 pensjonariuszy DPS (Domu Pomocy Społecznej). Inni badacze [9] wskazują na najsilniejszy charakter związku między globalnym SOC a depresją oraz globalnym SOC a poczuciem zaradności. braku sensu życia jest cechą charakterystyczną - zwłaszcza - dla depresji głębokiej. Sens życia można jednostce nadać poprzez wskazanie jej celów oraz możliwości realizacji. Sitarczyk [10] w swoich badaniach prowadzonych w UTW (średnia wieku 71 lat) uzyskała zbliżone parametry SOC i jego składowych. Wyniki badań własnych na skali poczucia koherencji w grupie słuchaczy UTW można uznać za optymistyczne - porównując je - z uzyskanymi przez pensjonariuszy DPS, w których średni poziom SOC wyniósł 112 punktów [10], czy z osobami starszymi nie podejmującymi kształcenia w UTW cierpiące na choroby przewlekłe (119 punktów) [11]. Inne badania [12] przeprowadzone na grupie 155 osób powyżej 50. roku życia zamieszkującymi w DPS oraz przebywającymi w środowisku rodzinnym wskazują na jeszcze niższe parametry zarówno w zakresie globalnego SOC (108 punktów - w środowisku zamieszkania i w DPS), jak i wszystkich jego składowych. Prawdopodobnie było to spowodowane niskim poziomem wykształcenia badanych, gdzie większość posiadała poziom podstawowy i zawodowy [12]. W wyniku przeprowadzonych badań - można by wysnuć - być może zbyt daleko idące stwierdzenie, że wpływ Uniwersytetu Trzeciego Wieku na funkcjonowanie ich członków jest tak wysoce korzystny, że prawdopodobnie osłabia wpływ zwłaszcza poziomu wykształcenia i stanu cywilnego na poziom poczucia koherencji i występowania stanów depresyjnych. Płeć, jak już wcześniej nadmieniono, z uwagi na znikomy odsetek mężczyzn biorących udział w badaniach nie mogła być przedmiotem analizy. Z badań innych autorów [10] wynika, że płeć nie różnicuje w istotny sposób poziomu poczucia koherencji słuchaczy UTW. Z kolei - inne badania przeprowadzone wśród chorych z nadciśnieniem tętniczym (nie uczestniczących w UTW) wskazują, że na depresję są bardziej predysponowane kobiety oraz osoby samotne [3]. W tym zakresie doniesienia różnych autorów nie są jednak zbieżne. Ponadto badania potwierdziły niezmienny już od lat fakt, że dominującą grupą słuchaczy UTW są kobiety i osoby z wykształceniem średnim. Przeprowadzone badania dowodzą zatem, że działalność UTW jest ze wszech miar korzystna w aspekcie całożyciowego rozwoju człowieka i jego ogólnej orientacji życiowej, zwłaszcza, że żyjemy w świecie szybko dokonujących się przemian. Jednostka, która nie stawia na edukację, może poczuć się zagubiona. Nikt nie powinien już dzisiaj wątpić w fakt, że współczesny człowiek uczestniczący w różnych formach edukacji ustawicznej - w tym - za pośrednictwem Uniwersytetów Trzeciego Wieku, jest lepiej przygotowany do zmagania się z przeciwnościami losu i trudami okresu starości. Ze swoimi problemami nie pozostaje sam ze sobą a integrując się z grupą może liczyć na wsparcie ze strony jej członków. Z przeglądu literatury przedmiotu wyraźnie wynika, że czynnikami które najbardziej przyspieszają proces inwolucji starczej jest brak aktywności i osamotnienie. Stąd wstępowanie w szeregi UTW jest dla starzejącej się jednostki w aspekcie profilaktyki p/depresyjnej, jak najbardziej pożądane i wysoce zasadne. Dlatego powinno się sukcesywnie dążyć do tworzenia szerokiej sieci tychże placówek, zwłaszcza w mniejszych ośrodkach, zagrożonych stagnacją a tym samym - bardziej narażonych na ujawnienie się depresji. Wnioski 1. Słuchacze UTW wykazują przeciętny poziom poczucia koherencji, który pozostaje w ścisłym ujemnym związku z występowaniem stanów depresyjnych. Rozpowszechnienie depresji w badanej populacji słuchaczy UTW sięga 27,5%.
6 146 Halina Zielińska-Więczkowska i wsp.: koherencji a depresja 2. Całożyciowa edukacja umacnia poczucie koherencji, nadaje życiu sens a tym samym przeciwdziała i ogranicza występowanie depresji w populacji osób starszych - polepszając tym samym jakość życia, co jest naczelnym celem współczesnej gerontologii. Piśmiennictwo [1] Antonovsky A. Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować, IPN; Warszawa [2] Yesewage JA, BrinkTL, Rose TL and all: Development and validation of a geriatric depression screening scale: a preliminary report. J. Psychiatr. Res ;17 (1): [3] Zielińska-Więczkowska H, Kędziora-Kornatowska K. Rozpowszechnienie depresji wśród pacjentów geriatrycznych z chorobą nadciśnieniową. W: Konieczny J., Bartuzi Z. (red.) Leczenie, pielęgnowanie, zarządzanie - wybrane elementy opieki nad pacjentem, UMK CM, Bydgoszcz 2006; [4] Sołtys K, Majkowicz M, Dejewska J, Pleskot J, Romanowski A. Objawy lęku i depresji u osób w wieku podeszłym hospitalizowanych na oddziałach nternistycznych, Gerontol. Pol. 2002; 10 (1): [5] Banaszak -Żak B, Dobrzyń D. Specyficzne problemy pacjentów w starszym wieku. Annales UMCS Sectio D Medicina, Lublin 2004; 14 (supl.): [6] Zissok S. Depresja w późnym wieku. Medycyna po dyplomie, 1997; 6 (5): [7] Pużyński S. Depresja i zaburzenia afektywne. PZWL, Warszawa [8] Zając L. Psychologiczna sytuacja człowieka starszego oraz jej determinanty [w:]: Obuchowski K. (red.) Starość i osobowość, Akademia Bydgoska, Bydgoszcz 2002; [9] Kurowska K, Strzesak E, Głowacka M, Felsmann M, Ponczek D. Depresyjność a poczucie koherencji u osób z rozpoznaniem typu 2 cukrzycy. Psychogeriatria Polska, 2009; 6(1):1-7. [10] Sitarczyk M. koherencji a zadowolenie z życia pensjonariuszy Domów Pomocy Społecznej i słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku. W: Steuden S, Marczuk M. (red.) Starzenie się a satysfakcja z życia, KUL, Lublin 2006; [11] Kurowska K, Rudewicz E, Głowacka M, Felsmann M. koherencji a wsparcie społeczne u osób ze schorzeniami wieku starczego. Psychogeriatria Polska, 2008; 5 (4): [12] Kurowska K, Zając M. Związek poczucia koherencji i wsparcia społecznego u osób w podeszłym wieku. W: Bartuzi Z. (red.) Wybrane aspekty opieki zdrowotnej, UMK CM, Bydgoszcz 2007; Zrecenzowano/Reviewed Zatwierdzono do druku/accepted
Poczucie koherencji a satysfakcja życiowa słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku
Gerontologia Polska PRACA ORYGINALNA tom 19, nr 2, 119 125 ISSN 1425 4956 Halina Zielińska-Więczkowska 1, Waldemar Ciemnoczołowski 2, Tomasz Kornatowski 3, Kornelia Kędziora-Kornatowska 4 1 Katedra i Zakład
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoPOCZUCIE KOHERENCJI (SOC) A STAN POCZUCIA POSIADANEJ WIEDZY O CHOROBIE U OSÓB Z ROZPOZNANIEM PRZEWLEKŁEJ NIEWYDOLNOŚCI ŻYLNEJ
Nowiny Lekarskie 2009, 78, 1, 30 34 KRYSTYNA KUROWSKA, JUSTYNA JOŃCZYK POCZUCIE KOHERENCJI (SOC) A STAN POCZUCIA POSIADANEJ WIEDZY O CHOROBIE U OSÓB Z ROZPOZNANIEM PRZEWLEKŁEJ NIEWYDOLNOŚCI ŻYLNEJ THE
Bardziej szczegółowoPSYCHOGERIATRIA POLSKA 2010;7(3):108-114. Krystyna Kurowska, Malwina Wiśniewska. Streszczenie. artykuł oryginalny original article PGP 140
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2010;7(3):108-114 artykuł oryginalny original article Poczucie koherencji (SOC) a funkcjonowanie w życiu codziennym pensjonariuszy Domu Dziennego Pobytu Sense of coherence (SOC)
Bardziej szczegółowoPoczucie koherencji a depresyjność u osób z chorobą nowotworową Sense of coherence and depression in patients with neoplastic disease
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2010;7(3):91-98 artykuł oryginalny original article Poczucie koherencji a depresyjność u osób z chorobą nowotworową Sense of coherence and depression in patients with neoplastic
Bardziej szczegółowoPoczucie koherencji a stan posiadanej wiedzy o schorzeniu u pacjentów po przebytym ostrym zespole wieńcowym
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiologica Excerpta 2012, tom 7, nr 2, 78 83 Copyright 2012 Via Medica ISSN 1896 2475 Poczucie koherencji a stan posiadanej wiedzy o schorzeniu u pacjentów po przebytym ostrym
Bardziej szczegółowoWspółzależność pomiędzy nasileniem stanów depresyjnych a poczuciem jakości życia u osób starszych
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2009;6(1):15-22 artykuł oryginalny orginal article Współzależność pomiędzy nasileniem stanów depresyjnych a poczuciem jakości życia u osób starszych Correlation among intensification
Bardziej szczegółowoDEPRESYJNOŚĆ A POCZUCIE KOHERENCJI U OSÓB CHORYCH Z 1 TYPEM CUKRZYCY DEPRESSION AND SENSE OF COHERENCE IN PEOPLE SUFFERING FROM TYPE 1 DIABETES
Nowiny Lekarskie 2007, 76, 5, 406-413 KRYSTYNA KUROWSKA, BEATA BRZYSKA-WILUSZ, MIROSŁAWA FELSMANN, MARIOLA GŁOWACKA DEPRESYJNOŚĆ A POCZUCIE KOHERENCJI U OSÓB CHORYCH Z 1 TYPEM CUKRZYCY DEPRESSION AND SENSE
Bardziej szczegółowoOrientacja życiowa i poziom wsparcia wyznacznikiem zapotrzebowania rodzin na domową opieką hospicyjną
Współczesna Onkologia (2008) vol. 12; 10 (455 460) Celem badań było określenie poziomu poczucia koherencji (ang. sense of coherence SOC) oraz zakresu otrzymywanego wsparcia przez rodziny pacjentów będących
Bardziej szczegółowoOrientacja życiowa a style radzenia sobie ze stresem w rodzinach pacjentów. w terminalnej fazie choroby nowotworowej.
Współczesna Onkologia (2008) vol. 12; 6 (283 289) Śmierć bliskiej osoby stanowi traumatyczne przeżycie, a świadomość zbliżającej się śmierci jest związana z odczuwaniem silnego stresu zarówno przez osobę
Bardziej szczegółowoPSYCHOGERIATRIA POLSKA 2010;7(2):37-44. Krystyna Kurowska, Iwona Bąk. Streszczenie. artykuł oryginalny orginal article PGP 132
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2010;7(2):37-44 artykuł oryginalny orginal article Poczucie koherencji (SOC) a funkcjonowanie w codziennym życiu mieszkańców domów pomocy społecznej dla przewlekle i somatycznie
Bardziej szczegółowoDeterminanty satysfakcji życiowej w późnej dorosłości w świetle rodzimych doniesień badawczych
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2010;7(1):11-16 artykuł poglądowy opinion article Determinanty satysfakcji życiowej w późnej dorosłości w świetle rodzimych doniesień badawczych Determinants of life satisfaction
Bardziej szczegółowoPoczucie koherencji a style radzenia sobie ze stresem u osób niedosłyszących
42 Otorynolaryngologia 2011, 10(1): 42-48 Poczucie koherencji a style radzenia sobie ze stresem u osób niedosłyszących Sense of coherence and styles of coping with stress in people with hearing impairment
Bardziej szczegółowoPoczucie koherencji a zadowolenie z ycia u osób starszych The sense of coherence and life satisfaction among elderly people
GERONTOLOGIA POLSKA 2016, 24, 91-97 ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER Zgłoszono 16.05.2016, zaakceptowano 22.06.2016 Poczucie koherencji a zadowolenie z ycia u osób starszych The sense of coherence and
Bardziej szczegółowoPOCZUCIE KOHERENCJI (SOC) A PREFEROWANE STYLE RADZENIA SOBIE Z CHOROBĄ U OSÓB Z ROZPOZNANIEM CUKRZYCY TYPU 1
Nowiny Lekarskie 2009, 78, 3 4, 191 196 KRYSTYNA KUROWSKA, TERESA ŚWIĄTKOWSKA POCZUCIE KOHERENCJI (SOC) A PREFEROWANE STYLE RADZENIA SOBIE Z CHOROBĄ U OSÓB Z ROZPOZNANIEM CUKRZYCY TYPU 1 SENSE OF COHERENCE
Bardziej szczegółowoAUTOREFERAT. dr Halina Zielińska-Więczkowska
Załącznik 2. AUTOREFERAT dr Halina Zielińska-Więczkowska Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy Wydział Nauk o Zdrowiu Katedra i Zakład Pedagogiki
Bardziej szczegółowoPOCZUCIE KOHERENCJI A WSPARCIE SPOŁECZNE OKAZYWANE MATKOM HOSPITALIZOWANYCH DZIECI
Nowiny Lekarskie 2011, 80, 2, 84 90 KRYSTYNA KUROWSKA, DANUTA ŻUREK POCZUCIE KOHERENCJI A WSPARCIE SPOŁECZNE OKAZYWANE MATKOM HOSPITALIZOWANYCH DZIECI SENSE OF COHERENCE AND SOCIAL SUPPORT IN MOTHERS OF
Bardziej szczegółowooczucie koherencji a radzenie sobie z chorobą u osób z rozpoznaniem raka płuca
P R A C A O R Y G I N A L N A Krystyna Kurowska, Katarzyna Weilandt Katedra i Zakład Pedagogiki i Dydaktyki Pielęgniarskiej Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu P oczucie
Bardziej szczegółowoPOCZUCIE KOHERENCJI (SOC) A STYLE RADZENIA SOBIE ZE STRESEM JAKO WYZNACZNIKI W UTRZYMANIU OPTYMALNEGO STANU ZDROWIA U KOBIET PO MASTEKTOMII
Nowiny Lekarskie 2009, 78, 5 6, 307 311 KRYSTYNA KUROWSKA, JOANNA CZAPLICKA POCZUCIE KOHERENCJI (SOC) A STYLE RADZENIA SOBIE ZE STRESEM JAKO WYZNACZNIKI W UTRZYMANIU OPTYMALNEGO STANU ZDROWIA U KOBIET
Bardziej szczegółowoDEPRESYJNOŚĆ A POCZUCIE KOHERENCJI U PACJENTÓW ZE ZMIANAMI ZWYRODNIENIOWYMI KRĘGOSŁUPA
Nowiny Lekarskie 2011, 80, 6, 441 446 KRYSTYNA KUROWSKA, ALICJA ŻBIKOWSKA DEPRESYJNOŚĆ A POCZUCIE KOHERENCJI U PACJENTÓW ZE ZMIANAMI ZWYRODNIENIOWYMI KRĘGOSŁUPA DEPRESSION AND SENSE OF COHERENCE IN PATIENTS
Bardziej szczegółowoStreszczenie mgr Agnieszka Kotwica
Streszczenie mgr Agnieszka Kotwica Słowa kluczowe: rehabilitacja uzdrowiskowa, dysfunkcje narządu ruchu, ból, jakość życia Zdrowie na podstawie definicji prezentowanej, przez WHO oznacza całkowity brak
Bardziej szczegółowoPoczucie bezpieczeństwa i prężność osobowa a umiejscowienie kontroli zdrowia u osób w okresie późnej dorosłości
Poczucie bezpieczeństwa i prężność osobowa a umiejscowienie kontroli zdrowia u osób w okresie późnej dorosłości Ks. dr Paweł Brudek Instytut Psychologii KUL Jana Pawła II Konferencja Międzynarodowa Zdrowie
Bardziej szczegółowoDepresyjność a poczucie koherencji u osób z rozpoznaniem typu 2 cukrzycy
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2009;6(1):1-7 artykuł oryginalny orginal article Depresyjność a poczucie koherencji u osób z rozpoznaniem typu 2 cukrzycy Depression and the sense of coherence in patients with type
Bardziej szczegółowoPoczucie koherencji a style radzenia sobie z chorobą u osób z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym
Krystyna Kurowska, Anna Dąbrowska PRACA ORYGINALNA I Katedra i Zakład Pedagogiki i Dydaktyki Pielęgniarskiej Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Poczucie koherencji
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 252 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 252 SECTIO D 2003 Zakład Pielęgniarstwa Psychiatrycznego Wydziału Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu AM w Lublinie Kierownik:
Bardziej szczegółowoRAPORT Z BADANIA SATYSFAKCJI KLIENTÓW KORZYSTAJĄCYCH Z USŁUG ŚWIADCZONYCH PRZEZ URZĄD MIASTA RZESZOWA
RAPORT Z BADANIA SATYSFAKCJI KLIENTÓW KORZYSTAJĄCYCH Z USŁUG ŚWIADCZONYCH PRZEZ URZĄD MIASTA RZESZOWA Rzeszów, sierpień 2016 r. Spis treści 1 PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA ORAZ CEL BADAŃ... 3 2 METODOLOGIA... 5
Bardziej szczegółowoPoczucie koherencji a style radzenia sobie u osób z wyłonioną kolostomią z powodu raka jelita grubego
Współczesna Onkologia (2008) vol. 12; 9 (429 435) Czynnikiem wpływającym na umiejętność radzenia sobie ze stresem jest poczucie koherencji (ang. sense of coherence SOC). Celem pracy było zbadanie poziomu
Bardziej szczegółowolat deklarowało silny stopień nasilenia bólu. W RZS 51% respondentów chorujących powyżej 10 lat oceniało ból na poziomie silnym.
I. STRESZCZENIE Głównym celem pracy była analiza porównawcza jakości życia i stanu fizycznego pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów z grupą chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Badania przeprowadzono
Bardziej szczegółowoPOCZUCIE KOHERENCJI (SOC) A POZIOM POSIADANEJ WIEDZY O CHOROBIE U OSÓB Z ROZPOZNANĄ PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ TĘTNICZĄ KOŃCZYN DOLNYCH
Nowiny Lekarskie 2008, 77, 3, 204 208 KRYSTYNA KUROWSKA, ALICJA GAWRON POCZUCIE KOHERENCJI (SOC) A POZIOM POSIADANEJ WIEDZY O CHOROBIE U OSÓB Z ROZPOZNANĄ PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ TĘTNICZĄ KOŃCZYN DOLNYCH
Bardziej szczegółowoWpływ poczucia koherencji na jakość życia chorych hemodializowanych
Forum Nefrologiczne 2013, tom 6, nr 2, 116 123 Copyright 2013 Via Medica ISSN 1899 3338 AKTUALNOŚCI W PIELĘGNIARSTWIE NEFROLOGICZNYM www.fn.viamedica.pl Krystyna Kurowska, Natalia Molas Zakład Teorii Pielęgniarstwa
Bardziej szczegółowoPoczucie koherencji a wsparcie społeczne otrzymywane przez rodziny pacjentów w terminalnej fazie choroby. nowotworowej.
Współczesna Onkologia (2008) vol. 12; 8 (388 394) Pojawienie się choroby nowotworowej jest trudną sytuacją dla wszystkich członków rodziny, zarówno dla chorego, jak i jego opiekunów. Celem badań było określenie
Bardziej szczegółowoRola wsparcia a poczucie koherencji w zmaganiu się z chorobą nadciśnieniową
Krystyna Kurowska, Natalia Prus PRACA ORYGINALNA Katedra i Zakład Pedagogiki i Dydaktyki Pielęgniarskiej Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Rola wsparcia a poczucie
Bardziej szczegółowoWpływ wsparcia na jakość życia mieszkańców Domu Pomocy Społecznej Overview of non-pharmacological interventions for depression in the elderly
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2013;10(1):33-40 artykuł przeglądowy review article Wpływ wsparcia na jakość życia mieszkańców Domu Pomocy Społecznej Overview of non-pharmacological interventions for depression
Bardziej szczegółowooczucie koherencji (SOC) a style radzenia sobie z chorobą u osób z rozpoznaniem raka jajnika i jądra
P R A C A O R Y G I N A L N A Krystyna Kurowska, Mirosława Jaworska Katedra i Zakład Pedagogiki i Dydaktyki Pielęgniarskiej Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu P oczucie
Bardziej szczegółowooczucie koherencji a otrzymywane wsparcie wśród niepełnosprawnych pracowników zatrudnionych w zakładach pracy chronionej
P R A C A O R Y G I N A L N A Krystyna Kurowska, Iwona Szumacher Katedra i Zakład Pedagogiki i Dydaktyki Pielęgniarskiej, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu P oczucie
Bardziej szczegółowoWsparcie a radzenie sobie w chorobie przewlekłej na przykładzie nadciśnienia tętniczego
Krystyna Kurowska, Monika Kuźba PRACA ORYGINALNA Katedra i Zakład Pedagogiki i Dydaktyki Pielęgniarskiej Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń Wsparcie a radzenie sobie
Bardziej szczegółowooczucie koherencji (SOC) a wsparcie społeczne u osób z rozpoznaniem raka jajnika i jądra
P R A C A O R Y G I N A L N A Krystyna Kurowska, Edyta Kowalczyk Katedra i Zakład Pedagogiki i Dydaktyki Pielęgniarskiej Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu P oczucie
Bardziej szczegółowoStreszczenie. Abstract
15 Akademia Medycyny ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER Otrzymano/Submitted: 11.09.2015 Zaakceptowano/Accepted: 11.01.2016 Poczucie koherencji a radzenie sobie z chorobą u osób po przebytym niedokrwiennym
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Wstęp Choroby nowotworowe są poważnym problemem współczesnych społeczeństw. Rozpoznawanie trudności w funkcjonowaniu psychosomatycznym pacjentów jest konieczne do świadczenia
Bardziej szczegółowoPOCZUCIE KOHERENCJI A ZACHOWANIA ZDROWOTNE U OSÓB Z ROZPOZNANĄ CUKRZYCĄ TYPU 2
Nowiny Lekarskie 2009, 78, 3 4, 197 205 KRYSTYNA KUROWSKA, OLGA FIGIEL POCZUCIE KOHERENCJI A ZACHOWANIA ZDROWOTNE U OSÓB Z ROZPOZNANĄ CUKRZYCĄ TYPU 2 SENSE OF COHERENCE AND HEALTH BEHAVIORS IN PATIENTS
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIESKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 200 Katedra i Klinika Endokrynologii Akademii Medycznej im. prof. F. Skubiszewskiego w Lublinie Kierownik Kliniki:
Bardziej szczegółowoPSYCHOGERIATRIA POLSKA 2011;8(2): Streszczenie. artykuł oryginalny original article PGP 149
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2011;8(2):73-80 artykuł oryginalny original article Poczucie koherencji a zachowania zdrowotne wśród pensjonariuszy Domu Pomocy Społecznej (DPS) badania wstępne. Sense of coherence
Bardziej szczegółowoPOCZUCIE KOHERENCJI (SOC) A STAN POSIADANEJ WIEDZY U MATEK Z ZAKRESU PIELĘGNACJI MAŁEGO DZIECKA
Nowiny Lekarskie 2009, 78, 2, 123 128 KRYSTYNA KUROWSKA, BOŻENA JOŃCZYK POCZUCIE KOHERENCJI (SOC) A STAN POSIADANEJ WIEDZY U MATEK Z ZAKRESU PIELĘGNACJI MAŁEGO DZIECKA SENSE OF COHERENCE (SOC) AND MOTHERS
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE. Wydział Nauk o Zdrowiu. Mariola Kicia
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Wydział Nauk o Zdrowiu Mariola Kicia OCENA POZIOMU LĘKU I STRESU W GRUPIE KOBIET HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU PORONIENIA Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor:
Bardziej szczegółowoPoczucie koherencji a samoocena jakoœci życia osób w wieku podeszłym The sense of coherence of elderly people vs. their self reported quality of life
GERONTOLOGIA POLSKA 2018; 26; 272-277 ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER Zgłoszono 5.10.2017, zaakceptowano 28.12.2017 Poczucie koherencji a samoocena jakoœci życia osób w wieku podeszłym The sense of coherence
Bardziej szczegółowoPorównanie jakości życia u chorych z zespołami depresyjnymi i białaczkami
Piotr Magiera, Miko/aj Majkowicz, Iwona Trzebiatowska, Krystyna de Walden-Ga/uszko Porównanie jakości życia u chorych z zespołami depresyjnymi i białaczkami Katedra i I Klinika Chorób Psychicznych AM w
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 243 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 243 SECTIO D 2005 Samodzielna Pracownia Wirusologii 1 Katedry i Kliniki Chorób Zakaźnych Akademii Medycznej w Lublinie
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ELŻBIETA BARTOŃ
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ELŻBIETA BARTOŃ PROFESJONALIZM I EMPATIA PIELĘGNIAREK A SATYSFAKCJA PACJENTÓW Z OPIEKI W ODDZIAŁACH NEUROCHIRURGICZNYCH Streszczenie rozprawy na stopień
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Karta przedmiotu Instytut Zdrowia obowiązuje w roku akademickim 01/013 Kierunek studiów: Pielęgniarstwo Profil: Praktyczny Forma studiów: Stacjonarne Kod
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ZAKŁAD PODSTAW POŁOŻNICTWA Marta Izabela Zarajczyk JAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY Rozprawa na stopień doktora
Bardziej szczegółowoOCENA SATYSFAKCJI ŻYCIOWEJ I SAMOPOCZUCIA PSYCHICZNEGO PACJENTÓW PRZED OPERACJĄ TĘTNIAKA AORTY
OCENA SATYSFAKCJI ŻYCIOWEJ I SAMOPOCZUCIA PSYCHICZNEGO PACJENTÓW PRZED OPERACJĄ TĘTNIAKA AORTY EVALUATION OF LIFE SATISFACTION AND PSYCHOLOGICAL WELL-BEING OF PATIENTS BEFORE SURGERY AORTIC ANEURYSM Emilia
Bardziej szczegółowoOrientacja życiowa a wsparcie społeczne u osób z kolostomią wyłonioną z powodu raka jelita grubego
Współczesna Onkologia (2008) vol. 12; 5 (228 233) Poczucie koherencji (SOC) jest konstruktem wyjaśniającym związek wsparcia ze zdrowiem. Wysokie SOC daje wiarę w sens życia, jego uporządkowanie, przewidywalność
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoKształcenie na Uniwersytetach Trzeciego Wieku a jakość życia seniorów
Gerontologia Polska PRACA ORYGINALNA tom 15, nr 3, 104 108 ISSN 1425 4956 Dorota Kozieł, Elżbieta Trafiałek Akademia Świętokrzyska im. J. Kochanowskiego w Kielcach Kształcenie na Uniwersytetach Trzeciego
Bardziej szczegółowoZaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE
Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W
Bardziej szczegółowoJakość starzenia się i starości w subiektywnej ocenie słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku
Gerontologia Polska PRACA ORYGINALNA tom 17, nr 3, 137 142 ISSN 1425 4956 Halina Zielińska-Więczkowska 1, Kornelia Kędziora-Kornatowska 2 1 Katedra i Zakład Pedagogiki i Dydaktyki Pielęgniarskiej Collegium
Bardziej szczegółowoPOCZUCIE KOHERENCJI A STAN POSIADANEJ WIEDZY O CHOROBIE U OSÓB Z ROZPOZNANIEM ŁUSZCZYCY
Nowiny Lekarskie 2010, 79, 6, 445 450 KRYSTYNA KUROWSKA, ELŻBIETA PŁACHECKA POCZUCIE KOHERENCJI A STAN POSIADANEJ WIEDZY O CHOROBIE U OSÓB Z ROZPOZNANIEM ŁUSZCZYCY THE COHERENCE FEELING AND THE STATE OF
Bardziej szczegółowoRola wsparcia a poziom poczucia koherencji w zmaganiu się z cukrzycą typu 2
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Krystyna Kurowska, Dorota Rusińska Katedra i Zakład Pedagogiki i Dydaktyki Pielęgniarskiej Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu Rola
Bardziej szczegółowoPoczucie koherencji a wsparcie społeczne u osób ze schorzeniami wieku starczego
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2008;5(4):165-172 artykuł oryginalny orginal article Poczucie koherencji a wsparcie społeczne u osób ze schorzeniami wieku starczego Sense of coherence and social support in patients
Bardziej szczegółowoPoczucie koherencji a stan posiadanej wiedzy o schorzeniu u osób dializowanych
Poczucie koherencji a stan posiadanej wiedzy o schorzeniu u osób dializowanych Wstęp: Poczucie koherencji (SOC), wprowadzone przez Antonovsky ego, wyjaśnia związek ze zdrowiem. Wysokie daje wiarę w sens
Bardziej szczegółowoŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE
ŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE Katowice 2007 Śl.C.Z.P Dział Chorobowości Hospitalizowanej 23 luty Ogólnopolski
Bardziej szczegółowoChoroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych
Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych 23 lutego, przypada obchodzony po raz szósty, ogólnopolski
Bardziej szczegółowopływ wybranych czynników socjodemograficznych na występowanie zaburzeń depresyjnych wśród kobiet
P R A C A O R Y G I N A L N A Robert Ślusarz 1, 2, Agnieszka Borzyszkowska 2, Justyna Szrajda 3, Wiesław Fidecki 4, Beata Haor 5 1 Zakład Pielęgniarstwa Neurologicznego i Neurochirurgicznego, Collegium
Bardziej szczegółowoPrzegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego Rzeszów 2005, 2,
Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego Rzeszów 2005, 2, 149 155 Monika Binkowska-Bury 1, Małgorzata Marć 1, Marek Sobolewski 2 Orientacja życiowa a czynniki motywujące młodzież do podejmowania kształcenia
Bardziej szczegółowoKatedra i Klinika Geriatrii Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy 2
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2011;8(2):45-54 artykuł oryginalny original article Funkcjonowanie pacjentów w starszym wieku z zaburzeniami psychicznymi w aspekcie jakości życia (QOL) Functioning of elderly patients
Bardziej szczegółowooczucie koherencji a uzależnienie od nikotyny
P R A C A O R Y G I N A L N A Anna Andruszkiewicz 1, Małgorzata Anna Basińska 2 1 Katedra i Zakład Promocji Zdrowia, Wydział Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 2
Bardziej szczegółowoStreszczenie. Summary
117 FARMACJA WSPÓŁ CZESNA 2016; 9: 117-125 Akademia Medycyny ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER Otrzymano/Submitted: 11.07.2016 Zaakceptowano/Accepted: 11.08.2016 Poczucie koherencji a strategie radzenia
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 317 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 317 SECTIO D 2005 Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie Academy of Physical Education, Krakow URSZULA MIĄZEK, MARIA
Bardziej szczegółowoUniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy Wydział Nauk o Zdrowiu CM UMK Katedra Pielęgniarstwa Zabiegowego Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego i Leczenia
Bardziej szczegółowoPoczucie koherencji a stan posiadanej wiedzy o chorobie u osób z rozpoznaniem cukrzycy typu 2
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Krystyna Kurowska, Katarzyna Nowakowska Katedra i Zakład Pedagogiki i Dydaktyki Pielęgniarskiej Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Bardziej szczegółowoWiesław Fidecki Starzenie się społeczeństwa wyzwaniem dla opieki pielęgniarskiej. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 28,
Wiesław Fidecki Starzenie się społeczeństwa wyzwaniem dla opieki pielęgniarskiej Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 28, 167-170 2007 Starzenie Się Społeczeństwa Wyzwaniem Dla Opieki Pielęgniarskiej
Bardziej szczegółowoGeriatryczna Skala Oceny Depresji a sytuacja materialna i rodzinna osób starszych. Wstępne wyniki projektu PolSenior
Aleksandra Szybalska Katarzyna Broczek Warszawski Uniwersytet Medyczny Malwina Wawrzyniak Warszawski Uniwersytet Medyczny Małgorzata Mossakowska Geriatryczna Skala Oceny Depresji a sytuacja materialna
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoSUBIEKTYWNEJ JAKOŚCI ŻYCIA TOM II SZCZEGÓŁOWE WYNIKI BADAŃ WEDŁUG DZIEDZIN
RAPORT Z BADAŃ SUBIEKTYWNEJ JAKOŚCI ŻYCIA TOM II SZCZEGÓŁOWE WYNIKI BADAŃ WEDŁUG DZIEDZIN Lider projektu: Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Partner projektu: Uniwersytet Techniczny w Dreźnie Projekt:
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004 Katedra Pielęgniarstwa Klinicznego Wydziału Zdrowia Publicznego AM we Wrocławiu MARTA ARENDARCZYK, EWA
Bardziej szczegółowoPrzegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Bardziej szczegółowoEdukacja terapeutyczna Therapeutic Education
1 Nazwa pola Nazwa (w języku polskim oraz angielskim) Jednostka oferująca przedmiot Jednostka, dla której przedmiot jest oferowany Kod Kod ERASMUS Liczba punktów ECTS Sposób zaliczenia Język wykładowy
Bardziej szczegółowooczucie koherencji a stan zdrowia pielęgniarek czynnych zawodowo
P R A C A O R Y G I N A L N A Anna Kocięcka 1, Anna Andruszkiewicz 2, Irena Wrońska 3 1 Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi 2 Katedra i Zakład Promocji Zdrowia Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja
Bardziej szczegółowoCz. II. Metodologia prowadzonych badań. Rozdz. 1. Cele badawcze. Rozdz. 2. Metody i narzędzia badawcze. Celem badawczym niniejszego projektu jest:
Cz. II. Metodologia prowadzonych badań Rozdz. 1. Cele badawcze Celem badawczym niniejszego projektu jest: 1. Analiza zachowań zdrowotnych, składających się na styl życia Wrocławian: aktywność fizyczna,
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 386 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 386 SECTIO D 2005 Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, Oddział Kraków; Instytut Ochrony Zdrowia, Państwowa
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 23 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 23 SECTIO D 2004 Zakład Organizacji Pracy Pielęgniarskiej Wydziału Opieki i Oświaty Zdrowotnej Śląskiej Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 322 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 322 SECTIO D 2005 1 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gdyni 2 Zakład Psychopatologii Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytet
Bardziej szczegółowoRAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO NA TEMAT WPŁYWU CENY CZEKOLADY NA JEJ ZAKUP. Katarzyna Szady. Sylwia Tłuczkiewicz. Marta Sławińska.
RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO NA TEMAT WPŁYWU CENY CZEKOLADY NA JEJ ZAKUP Katarzyna Szady Sylwia Tłuczkiewicz Marta Sławińska Karolina Sugier Badanie koordynował: Dr Marek Angowski Lublin 2012 I. Metodologia
Bardziej szczegółowoMarcin Skrok, Alicja Nowicka, Tomasz Miklusz
Marcin Skrok, Alicja Nowicka, Tomasz Miklusz Realizacja zajęć z zakresu pierwszej pomocy podczas kursów prawa jazdy, wśród osób egzaminowanych w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego w Bydgoszczy Przegląd
Bardziej szczegółowoEdukacja terapeutyczna Therapeutic Education
Nazwa pola Nazwa (w języku polskim oraz angielskim) Jednostka oferująca przedmiot Jednostka, dla której przedmiot jest oferowany Kod Kod ERASMUS Liczba punktów ECTS Sposób zaliczenia Język wykładowy Określenie,
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 152 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 152 SECTIO D 2004 * Samodzielna Pracownia Umiejętności Położniczych Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Akademii
Bardziej szczegółowoSYLABUS na studiach podyplomowych. Nazwa studiów podyplomowych. Interdyscyplinarna Opieka Psychogeriatryczna
SYLABUS na studiach podyplomowych Nazwa studiów podyplomowych Interdyscyplinarna Opieka Psychogeriatryczna Nazwa jednostki prowadzącej studia podyplomowe Nazwa przedmiotu Rodzaj przedmiotu Cel Treści programowe
Bardziej szczegółowoPostawy wobec edukacji ustawicznej słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku w świetle wybranych czynników socjo-demograficznych
324 Hygeia Public Health 2014, 49(2): 324-329 Postawy wobec edukacji ustawicznej słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku w świetle wybranych czynników socjo-demograficznych Attitudes towards continuous
Bardziej szczegółowoPoczucie koherencji u pacjentów ze schorzeniami reumatycznymi
PSYCHOGERIATRIA POLSKA 2009;6(1):9-14 artykuł oryginalny orginal article Poczucie koherencji u pacjentów ze schorzeniami reumatycznymi Sense of coherence in patients with rheumatic disorders Krystyna Kurowska,
Bardziej szczegółowoJanusz Kidacki. Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU Janusz Kidacki Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi Streszczenie rozprawy na stopień doktora
Bardziej szczegółowoPoczucie koherencji u pacjentów ze schorzeniami kardiologicznymi
PRACA ORYGINALNA Received: 10.11.2013 Revised: 30.12.2013 Accepted: 02.01.2014 Published online: 31.12.2014 Poczucie koherencji u pacjentów ze schorzeniami kardiologicznymi Sense of coherence in cardiac
Bardziej szczegółowoSatysfakcja pacjentów z opieki pielęgniarskiej realizowanej w Izbie Przyjęć
Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu 2(1)/2016 ISSN: 2451-1846 DOI: http://dx.doi.org/10.21784/iwp.2016.009 Łukasz Majerski 1 1Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Sierpcu
Bardziej szczegółowoAssessment of selected health behavior among elderly people in Juczyński s Inventory of Health Behavior regarding socio-demographic factors
Muszalik Probl Hig M Epidemiol i wsp. Ocena 2013, wybranych 94(3): 509-513 zachowań sprzyjających zdrowiu wśród osób starszych w oparciu o Inwentarz... 509 Ocena wybranych zachowań sprzyjających zdrowiu
Bardziej szczegółowoBilans życia i poczucie koherencji osób starszych w zależności od ich aktualnej sytuacji życiowej
Gerontologia Polska PRACA ORYGINALNA tom 13, nr 3, 188 194 ISSN 1425 4956 Paweł Izdebski 1, Anna Polak 2 1 Instytut Psychologii, Uniwersytet im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy 2 Katedra i Klinika Geriatrii
Bardziej szczegółowoKształtowanie kompetencji personalnych i społecznych w szkole zawodowej drogą do sukcesu na rynku pracy
Wyniki cząstkowe testów ex ante z uczniami. We wszystkich pięciu uczestniczących w tym etapie projektu szkołach ponadgimnazjalnych rozpoczęły się zajęcia Innowacyjnego Programu Szkolnego Doradztwa Zawodowego.
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Środowisko zawodowe, w jakim przebywa pracownik, jest bardzo ważnym elementem, który może wpływać na zdrowie fizyczne i psychiczne oraz funkcjonowanie społeczne. Pielęgniarki
Bardziej szczegółowoPsychospołeczne aspekty wieku podeszłego Pielęgniarstwo
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie Instytut Pielęgniarstwa Nazwa modułu (przedmiotu) Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Forma studiów Semestr studiów Tryb zaliczenia przedmiotu Formy
Bardziej szczegółowoROZPRAWY NAUKOWE Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu 21, 7, 18 Ryszard Bartoszewicz 1 *, Krzysztof Gandziarski 2, Marta Lewandowska 1, Kinga Szymańska 1 1 akademia wychowania fizycznego we wrocławiu 2 wyższa szkoła
Bardziej szczegółowoKto uzyskuje najlepsze efekty w wyniku leczenia CCSVI? Charakterystyka pacjenta
Kto uzyskuje najlepsze efekty w wyniku leczenia CCSVI? Charakterystyka pacjenta Copyright All rights reserved 211 AMEDS Centrum 2 PACJENCI W badaniu wzięła udział grupa 47 pacjentów ze Stwardnieniem Rozsianym
Bardziej szczegółowo