Energetyka odnawialna

Transkrypt

1 Energetyka odnawialna Czy Polska posiada odpowiednie zasoby i infrastrukturę? Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej Warszawa, 17 luty 2009 przy wsparciu

2 Plan prezentacji Dlaczego energetyka odnawialna? Cele strategiczne rozwoju OZE Dyrektywy Unijne, Polityka energetyczna Polski Działania realizacyjne Zadania wykonawcze, REPAP 2020 Action Plan Zasoby źródeł odnawialnych w Polsce Rynek energii elektrycznej OZE w Polsce i UE Stan obecny Perspektywa rozwoju Regulacje Prawne mechanizmy wsparcia Bariery rozwojowe Ekonomiczna ocena produkcji energii z OZE koszty inwestycji

3 Nieodnawialne Węgiel kamienny Węgiel brunatny Ropa naftowa Gaz ziemny Paliwa jądrowej Odnawialne Woda Wiatr Słońce Geotermia Biomasa Pływy morskie Źródła a Energii

4 Dlaczego energia odnawialna? Ograniczenie zuŝycia zasobów nieodnawialnych paliw stałych, Zmniejszenie uzaleŝnienia od importu paliw z państw spoza UE, Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, Zwiększenie lokalnego bezpieczeństwa energetycznego, Rozwój nowych technologii, tworzenie nowych miejsc pracy, Rozwój rolnictwa energetycznego. mld ton CO 2

5 Dlaczego energia odnawialna? produkując 1 MWh energii w nieemisyjnym źródle odnawialnym ograniczamy roczną emisję związków do atmosfery : 7,8 kg SO2; 3,2 kg NO2; 937 kg CO2; 0,2 kg CO; 1,1 kg pyłów oraz zaoszczędzimy zuŝycie paliw stałych na poziomie: 563 ton węgla kamiennego 1387 ton węgla brunatnego

6 Wpływ poszczególnych technologii na gospodarkę w skali kraju i regionu energetyka wodna poprawa stosunków w wodnych, pozytywny wpływ na rozwój j gospodarki regionu, nowe miejsca pracy energetyka wiatrowa generalnie neutralna dla otoczenia i dla gospodarki regionu, rozwój j przemysłu u wytwórczego i usług ug montaŝowych owych dla tego podsektora wytwarzania, nowe miejsca pracy energetyka oparta na biomasie DuŜe źródła (współspalanie) rozwój j w większej skali moŝe e być negatywny wpływ dla leśnictwa i gospodarki drzewnej ej poprzez wyczerpyw ywanie się zasobów => spadek produkcji Małe źródła (biomasa z upraw rolnych, odpady drzewne) pozytywny wpływ na rozwój j upraw rolnych, nowe miejsca pracy

7 Cele strategiczne UE dla Polski ,5% (OZE) dyrektywa 2001/77/WE, udziału energii elektrycznej wytwarzanej w OZE w łącznym zuŝyciu energii elektrycznej brutto Pakiet 3x20 dla całej Unii Europejskiej % (OZE) redukcja o 20% emisji gazów cieplarnianych w stosunku do poziomu emisji z 1990 r., 20 % udziału energii odnawialnej w bilansie finalnej energii, zmniejszenie o 20% zuŝycia energii w stosunku do prognoz na 2020 r. poprzez efektywność energetyczną, oraz udziału biopaliw w ogólnej konsumpcji paliw transportowych na poziomie co najmniej 10%.

8 Cele strategiczne wg. projektu Polityki Energetycznej Polski do 2030 Wzrost wykorzystania OZE w bilansie energii finalnej do 15% (2020) 20% (2030) Udział biopaliw w rynku paliw transportowych 10% (2020), ustawa o promocji biopaliw utrzymanie poziomu w latach następnych Ochrona lasów przed wykorzystaniem jako biomasa Wykorzystanie obszarów rolniczych w rozwoju OZE

9 Obowiązek udziału u OZE w produkcji energii elektrycznej w Polsce obowiązek wykonano 8.7% %

10 Działania ania Realizacyjne Polityki Energetycznej Polski Wypracowanie ścieŝki dochodzenia do osiągnięcia celu projektu dyrektywy 15% do 2020 Wytyczne do ścieŝki dochodzenia celu ma opracować PIGEO do grudnia 2009 w ramach programu UE Renewable Energy Policy Action Paving the Way towards 2020 (REPAP 2020). Action Plan opracowanie i przedstawienie KE przez Państwa członkowskie do 31 marca 2010

11 Działania ania Realizacyjne PEP c.d. Utrzymanie mechanizmów wsparcia (świadectwa pochodzenia) Realizacja wieloletniego programu promocji biopaliw i innych paliw odnawialnych na lata Stopniowe zwiększanie udziału biokomponentów w paliwach transportowych Wsparcie o charakterze podatkowym dla produkcji ciepła z OZE Program biogazowni rolniczych biogazownia w kaŝdej gminie Wsparcie dla budowy nowych jednostek OZE Stymulowanie rozwoju przemysłu produkującego urządzenia dla OZE Inwestycje w Hydroenergetyce

12 Podstawowa zasada rozwoju wykorzystania OZE Wykorzystanie poszczególnych rodzajów OZE powinno sprzyjać konkurencji promującej źródła najbardziej efektywne ekonomicznie, tak aby nie powodowało to nadmiernego wzrostu cen energii u odbiorców.

13 Potencjał i zasoby OZE w Polsce Słońce Źródło: KAPE S.A. Wiatr Całkowity potencjał: 150 PJ 320 TWh Geotermia Woda Biomasa potencjał (PJ/rok)

14 Hydroenergetyka Zasoby Istotne znaczenie ma potencjał rzek: Wisły, Odry wraz z dorzeczem oraz rzeki Przymorza. Zasoby techniczne: - dorzecze Wisły GWh/a 77,6% - dorzecze Odry GWh/a 20,1% -rzeki Przymorza 280 GWh/a 2,3% Razem zasoby techniczne: - głównych rzek GWh/a - mała energetyka GWh/a Uwzględniając aktualne warunki budowy elektrowni wodnych i ochrony przyrody zasoby do praktycznego wykorzystania naleŝy oszacować na 8 TWh/a.

15 Przestrzeń upraw rolnych: Biomasa w Polsce

16 Biomasa w Polsce Biomasa cel energetyczny: spalanie paliw stałych zgazowanie (biogaz) biopaliwa Zasoby biomasy Rodzaje: - drewno i odpady z przerobu drewna - rośliny pochodzące z upraw energetycznych - produkty rolnicze oraz odpady organiczne pochodzące z rolnictwa w tym słoma, siano, trzcina cukrowa. Obecny udział biomasy w zaspokojeniu światowych potrzeb energetycznych wynosi 14% i bazuje głównie na odpadach z rolnictwa i leśnictwa. Szacunek ilości energii elektrycznej wyprodukowanej: - ze współspalenia odpadów drzewnych w elektrowniach i elektrociepłowniach GWh/a (przy załoŝeniu, Ŝe do celów energetycznych moŝna uŝyć drewno opałowe oraz część drewna małowymiarowego tj. ok. 3,3 mln m3 - z wykorzystanych w elektrociepło-wniach zrębków z roślin z upraw energetycznych GWh/a

17 Biomasa w Polsce Szacunkowe roczne ilości odchodów zwierzęcych W 27 krajach UE (na podstawie Faostat, Nielsen 2007) z moŝliwością przeznaczenia na produkcję biogazu

18 Energetyka Wiatrowa kwh (m2 /rok) Podstawowe zaleŝności na strumień energii poruszającego się powietrza wykorzystywane w technologii siłowni wiatrowych: E = 0,5 x q x V 3 x F gdzie: q gęstość powietrza - kg/m 3 ; V prędkość wiatru - m/s F powierzchnia zakreślona skrzydłami wirnika - m 2 ; E energia wiatru kwh/m 2 / rok Rejony kraju, w których występują warunki do ekonomicznego wykorzystania potencjału wiatru to: Rejony Potencjał energetyczny wiatru (H=20m, v+4-16m/s) Średnioroczna prędkość wiatru H=20m Rejon 1 wybrzeŝe, suwalskie, część bielsko-bialskiego Rejon 2 poznańskie, ciechanowskie, cześć bydgoskiego, łódzkiego, warszawskiego, szczecińskiego i rzeszowskiego kwh/m m/s 5-6 4,5 5,0 Źródło: "Energia & Przemysł" - marzec 2007 na podstawie danych prof. Haliny Lorenc, IMiGW Ocenione moŝliwości produkcyjne dla siłowni wiatrowych osiągają 6,0 8,0TWh energii elektrycznej rocznie.

19 Energetyka Słoneczna w Polsce źródło: Viessmann

20 Stan obecny wykorzystania OZE w Polsce na tle UE

21 Struktura zuŝycia energii pierwotnej w 2007 r. w Polsce

22 Pozyskanie energii pierwotnej OZE w Polsce (2006)

23 3% 5% 47% 44% 9% Struktura końcowego zuŝycia energii OZE w Polsce 92% ciepło 2006 preferowana % 5% energia elektryczna 47% ciepło 44% energia elektryczna 3% paliwa transportowe 9% paliwa transportowe Źródło: IEO

24 Moc zainstalowana w źródłach odnawialnych do produkcji energii elektrycznej w EU Rodzaj źródła Wiatr 2002 Eurostat 2006 Eurostat roczny wzrost Przewidywanie 2010 roczny wzrost Przewidywa nie 2020 Woda Fotowoltaika Biomasa Geotermia Energia el. z kol. słon Morskie Źródło: EREC

25 Hydroenergetyka na świecie Kraj Roczna produkcja energii (TWh) Zainstalowana moc GW) % całk. en. el. Chiny Kanada Brazylia USA Rosja Norwegia % Indie Japonia Wenezuela 74 - Szwecja Paragwaj Francja Polska Source: wikipedia

26 Moc elektrowni wiatrowych zainstalowana w Europie na koniec 2008r

27 Nowe moce wytwórcze przyłączone do sieci w 2008 r. w Europie Źródło: EWEA

28 Produkcja biogazu w krajach UE 2007 Source: EuroObserv EU 2008 wysypiska śmieci z osadów ściekowych z produkcji rolnej i odpadów przetwórstwa rolno-spoŝywczego

29 Moce wytwórcze OZE w Polsce moc zainstalowana koncesjonowanych instalacji OZE (MW) *) na dzień 26 listopada 2008, Źródło: URE współwspalanie nie jest uwzględnione Biogaz Biomasa Wiatr Woda * rok

30 Produkcja energii elektrycznej w OZE w Polsce Biogaz Biomasa Wiatr 2000 Woda Współspalanie GWh GWh Stan wg. danych URE z dn

31 Produkcja energii elektrycznej TWh w OZE w Polsce 3,76 Dane wg. URE na dzień Produkcja energii elektrycznej w źródłach odnawialnych w Polsce 4,22 5,23 3,

32 Produkcja energii elektrycznej w OZE w Polsce % 3.6% % 2.8% 23.3% biogaz biomasa wiatr woda współspalanie 48.1% 6.1% % 31.1% 2.8% 43.1% 34.4% 42.7% 30.2% 9% 10.4% 3.1% 13.5% 10.1% 3.5%

33 Ocena realności realizacji CELÓW W dla OZE 15 % do 2020 r. wg. IEO

34 Ocena realności realizacji CELÓW dla OZE W dla OZE w Polsce do 2020 wg.. ECEBREC IEO

35 Koszt instalacji 1 MW nowej mocy Nakład jednostkowy [mln PLN/MW] 18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 Mała elektrow nia wodna DuŜa elektrow nia wodna Elektrociepłow nia opalana biomasą Elektrow nia wiatrowa Współspalanie biomasy Na podstawie analizy SEO

36 Ekonomiczna ocena produkcji energii z OZE Technologia OZE Mała elektrownia wodna Elektrownia wiatrowa DuŜa elektrownia wodna Elektrociepłownia opalana biomasą Współspalanie biomasy Cena IRR =12% [PL/MWh] 411,63 324,76 338,15 252,99 182,62 Cena IRR =15% [PL/MWh] 466,33 367,03 389,49 231,87 185,49 Na podstawie analizy SEO (2006)

37 Ekonomiczna ocena produkcji energii z OZE mechanizmy wsparcia Gwarancja zakupu energii elektrycznej wyprodukowanej w OZE Wsparcie w postaci świadectw pochodzenia (zielone certyfikaty) Cena energii dla producentów OZE w roku 2008 Średnia cena zielonego certyfikatu w roku 2008 Przewidywana średnia cena energii dla producentów OZE w roku 2009 Cena zielonego certyfikatu, wynik sesji z zł / 1MWh 241,01 zł/mwh ok. 200 zł/mwh zł/mwh

38 Przykładowe inwestycje OZE: Biogazownia rolnicza

39 Biogazownia rolnicza Biogazownia Roknicza o mocy 60 kwel, Ochsenhausen, Niemcy Koszt instalacji ok. 300 tys. Euro

40 Pompy ciepła powietrze atmosferyczne pomp ciepła typu: powietrze / woda grunt pompa ciepła typu solanka / woda z rozłoŝonym w gruncie poziomym lub pionowym wymiennikiem ciepła woda gruntowa pompa ciepła typu woda / woda ze studniami (czerpalną i zrzutową) oraz odzysk ciepła odpadowego w przemyśle

41 Pompy ciepła Dimplex

42 Pompy ciepła koszty inwestycyjne typowej instalacji pompy ciepła (zakładając dobry standard wykonania instalacji: pompa ciepła typu powietrze / woda wraz osprzętem: do PLN brutto pompa ciepła typu solanka(grunt) / woda wraz z osprzętem i robotami ziemnymi: do PLN brutto pompa ciepła typu woda / woda wraz z osprzętem i wykonaniem studni: do PLN brutto wg. Dimplex Polska

43 Pompy ciepła

44 Ale... bariery rozwojowe Bariery Prawne Bariery Ekonomiczne Bariery Organizacyjne

45 Ale... bariery rozwojowe Do najczęściej wymienianych barier w rozwoju OZE zaliczamy: fatalny stan infrastruktury sieciowej mający wpływ na przyłączanie nowych mocy, a szczególnie: farm wiatrowych zlokalizowanych na terenach północnej Polski, źródeł rozproszonych zlokalizowanych na terenach wiejskich. złoŝone i niejasne procedury uzyskiwania pozwoleń.

46 Ale... bariery prawne Brak zaliczenia inwestycji OZE do inwestycji celu publicznego (ustawa o gospodarce nieruchomościami) Brak obowiązku uwzględniania w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy problematyki związanej z zagospodarowaniem lokalnych zasobów odnawialnych źródeł energii (Prawo Energetyczne, Prawo Ochrony Środowiska, ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym)

47 Ale... bariery ekonomiczne Wysokie nakłady inwestycyjne Trudności w uzyskaniu dodatkowego dofinansowania (małe inwestycje) Relatywnie długi okres zwrotu poniesionych nakładów

48 Ale... bariery ekonomiczne Nieprzejrzysty system wsparcia Łączenie certyfikatów?

49 Ale... bariery ekonomiczne/prawne Nieprzejrzysty system wsparcia Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne i ustawy Prawo ochrony środowiska: Opłata zastępcza ustalana corocznie przez Prezesa URE => Certyfikat w wysokosprawnej kogeneracji (20 40 %)! Certyfikat dla metanu ( %)!!! Certyfikat dla biogazu ( %)!!! Nieprzewidywalność długofalowego biznesplanu inwestycji Niechęć banków do udzielania kredytów Wysoka prowizja od ryzyka

50 naleŝy: Podsumowując... Opracować rzetelną ocenę ekonomiczną budowy i funkcjonowania źródeł odnawialnych Przygotować analizę prawną i ujednolicić zapisy prawne Usprawnić dostępność do źródeł dofinansowania Zorganizować kampanię informacyjno-promocyjnych na szeroką skalę, szczególnie w społeczności wiejskiej Jeśli pozbędziemy się wszelkich barier rozwojowych, to realizacja celów OZE będzie nie tylko łatwiejsza ale w ogóle moŝliwa. MoŜna tego dokonać poprzez dialog między inwestorami, firmami i izbami gospodarczymi a przedstawicielami rządu, administracji rządowej, a takŝe instytucjami finansowymi.

51 Międzynarodowy Kongres Energii Odnawialnej maja 2009 r. Poznań, Polska PIGEO ul. Gotarda 9, Warszawa Tel , Fax ;