Prof. Jerzy Szaflik: których nie da siê naprawiæ... [str. 5] Zapowiedzi ministra dlaczego trudno w nie uwierzyæ? [str. 8] Badania lekarskie kierowców

Transkrypt

1 ISSN egzemplarz bezp³atny Miesiêcznik Okrêgowej Izby Lekarskiej w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza kwiecieñ 2013 nr 4 Prof. Jerzy Szaflik: Bywaj¹ krzywdy, których nie da siê naprawiæ... [str. 5] Zapowiedzi ministra dlaczego trudno w nie uwierzyæ? [str. 8] Badania lekarskie kierowców zmiany [str. 12] Rozmowa z prof. Piotrem Andziakiem [str. 24] 6 kwietnia Okrêgowy Zjazd Lekarzy

2

3

4 NA MARGINESIE Grochem o œcianê Ewa Gwiazdowicz-W³odarczyk Nr 4 (216) kwiecieñ 2013 Na ok³adce: Prof. Jerzy Szaflik (fot. P. Wierzchowski) Rysunek autorstwa Krzysztofa Rosieckiego W numerze m.in.: rozterki prezesa 3 Kalendarz wyborczy 4 trzy pytania do... 5 Zapowiedzi ministra dlaczego trudno w nie uwierzyæ? 8 OZZL o sytuacji w ochronie Mazowsza problem z intern¹ 11 Badania lekarskie kierowców Uprzejmie donoszê Homines dignos eligere, czyli o demokracji samorz¹dowej 16 Zmiana warty? 16 u nas w samorz¹dzie 18 etyka Na marginesie Kodeksu Etyki Lekarskiej 20 ycie polega na myœleniu (cz. 2) 22 Uk³ad kr¹ enia 24 z Mazowsza 11, 28, 32 z wokandy s¹du lekarskiego 29 ó³taczka nie jest chorob¹ 30 z Delegatury Radomskiej 30 Muzeum na Ujazdowie 35 literatura i ycie 36 podró e 38 Pamiêtnik doktora Mariana wspomnienia 42 nowe przepisy prawne 44 felietony: w Gwiazdowicz-W³odarczyk 2 w Balicki 6 w Walewski 6 w Karczewski 7 w Borowicz 37 w Müldner-Nieckowski 37 w SMS z Krakowa 38 w Jankowska 40 Wjednym z felietonów w Galicyjskiej Gazecie Lekarskiej, przedstawiaj¹c argumenty na potwierdzenie nieudolnoœci i niekompetencji ministra zdrowia Bartosza Ar³ukowicza, rozwa a³am, co jeszcze musi siê wydarzyæ, aby premier Donald Tusk dojrza³ do decyzji o odwo³aniu swego ministra. Niedawno us³yszeliœmy oœwiadczenie Jerzego Owsiaka i jego ony, w którym zastanawiaj¹ siê nad celowoœci¹ dalszego dzia³ania Wielkiej Orkiestry Œwi¹tecznej Pomocy w obecnym systemie zarz¹dzania polsk¹ ochron¹ zdrowia. Jurek Owsiak wyda³, nie! prawie wykrzycza³, je po kolejnej informacji mediów o œmierci dziecka, tym razem 2,5-letniej dziewczynki, której lekarze nie byli w stanie uratowaæ ycia, bo ekipa ratownictwa medycznego nie przyjecha³a na czas, mimo wielokrotnych wezwañ rodziców. To kolejny przypadek œmierci dziecka wynikaj¹cy byæ mo e z b³êdów lekarzy, ale przede wszystkim z wad systemu ochrony zdrowia w Polsce. Systemu, który staje siê coraz bardziej odhumanizowany na skutek dzia³añ publicznego p³atnika i decydentów. W tym systemie pacjent oznacza problemy i straty dla placówki, która go leczy. System, aby zmniejszyæ deficyt, musi utrudniæ choremu dostêp do leczenia, a pielêgniarce i lekarzowi niesienie pomocy. Leczenie zgodne ze sztuk¹ lekarsk¹ i kodeksem etyki jest niezgodne z wymagan¹ polityk¹ oszczêdzania. Politycy wystêpuj¹cy w programie Kawa na ³awê dziwili siê (oczywiœcie tylko ci z opozycji), e minister zdrowia po tym zdarzeniu nie wyst¹pi³ publicznie, nie wzi¹³ odpowiedzialnoœci za to, co siê sta³o, i nie przeprosi³ rodziców, nie mówi¹c ju o podaniu siê do dymisji. Obserwujê dzia³ania Bartosza Ar³ukowicza i nie jestem niczym zdziwiona. To cz³owiek niekompetentny i niezorientowany w systemie ochrony zdrowia. Chce np. uczyniæ ratownictwo medyczne s³u b¹ pañstwow¹. Nie wie wiêc nawet tego, e Sejm uchwali³ ju dawno ustawê o Pañstwowym Ratownictwie Medycznym. Wesz³a ona w ycie na prze³omie 2006 i 2007 r. Ponadto przyzwyczai³ siê przez pó³tora roku swego urzêdowania, mimo kolejnych wpadek i zaniedbañ, do bezkarnoœci i ³askawego spojrzenia prezesa Rady Ministrów. Je eli premier zaplanowa³ ca³kowite zniszczenie systemu opieki zdrowotnej w naszym kraju (mo e po to, aby potem powsta³o coœ wspania³ego, jak feniks odrodzony z popio³ów), to wybra³ odpowiedniego cz³owieka. Przy tej okazji mówi siê o odpowiedzialnoœci. Czy odpowiedzialnoœæ ponios¹ wreszcie politycy, w tym minister zdrowia? Nie, ju s³ychaæ chór mêdrców, którzy twierdz¹, e odwo³anie ministra nic nie da, a winni s¹, jak zwykle, lekarze. Us³yszeliœmy wiêc: gdzie samorz¹d lekarski, który powinien w takich przypadkach wyci¹gn¹æ konsekwencje wobec winnych? Samorz¹d lekarski (rzecznik odpowiedzialnoœci zawodowej i s¹d lekarski) zrobi oczywiœcie to, co do niego nale y, ale korporacja lekarska nie ma wp³ywu np. na zmianê systemu (niestety, nikt siê z jej zdaniem nie liczy od lat; kiedyœ bywa³o inaczej, ale to osobny temat). Byæ mo e za cicho i za s³abo przedstawiciele samorz¹du domagaj¹ siê prawdziwych, a nie pozorowanych zmian w ochronie zdrowia. Ale przed ostatnim g³osowaniem w sprawie wotum nieufnoœci dla ministra Ar³ukowicza apelowali o poparcie tego wniosku (tylko ORL w Warszawie niestety!), podaj¹c rzeczowe uzasadnienie tej decyzji. I co? Nic. Jak grochem o œcianê. Ü 2 nr 4 (216) kwiecieñ 2013

5 ROZTERKI PREZESA Fot. archiwum Paranoja wokó³ nas Ostatnie nieszczêœliwe wydarzenia zwi¹zane ze œmierci¹ dzieci wskutek ba³aganu w ochronie zdrowia, które wyjaœnia co najmniej kilka zespo³ów ró nych profesji, zmuszaj¹ do refleksji nie tylko dlatego, e s¹ nag³aœniane w mediach. Ile razy trzeba alarmowaæ, protestowaæ przeciwko z³ym rozwi¹zaniom proponowanym w ustawach i rozporz¹dzeniach? Dlaczego g³osy te nie s¹ odbierane z nale yt¹ uwag¹? Ile razy trzeba przekonywaæ, e nasz system ochrony zdrowia jest niedofinansowany? Nie da siê tylko oszczêdzaæ. Wszystko, co jest robione, zwi¹zane z leczeniem (np. konkursy ofert NFZ), ma ciête fundusze, by za nie rozwijaæ biurokracjê. Nikt nie wie, po co zak³adaæ pacjentom opaski z kodem kreskowym w sytuacji, gdy wiêkszoœæ szpitali nie ma czytników i oprogramowania do tego systemu. Kody niczemu nie s³u ¹ i nikogo po prostu na ten system nie staæ. Chory mo e ze swoj¹ opask¹ najwy ej pobiec do hipermarketu, aby sprawdziæ, ile sam kosztuje. Ciekawe jest równie to, dlaczego media nie zawsze pokazuj¹ dzia³ania rz¹du, które skutecznie dezorganizuj¹ pomoc pacjentom. Zwalnianie dyrektorów szpitali i instytutów, narastaj¹ce d³ugi placówek ochrony zdrowia, dzia³ania maj¹ce na celu kompromitowanie autorytetów ze œwiata medycyny, codzienne sprawdzanie pacjentów w ewuœ, by pod byle pretekstem nie zap³aciæ za ich hospitalizacjê ta sfera nie zawsze interesuje dziennikarzy z g³ównych oœrodków medialnych. Nie wszyscy chc¹ dociekaæ prawdy. Przez tanioœæ do bylejakoœci taka jest dominuj¹ca dewiza naszego dynamicznego rozwoju, lansowana przez Ministerstwo Zdrowia i NFZ. Skutecznie dope³niaj¹ j¹ kary i zastraszanie lekarzy oraz brak jasnych rozwi¹zañ lub choæby planu dzia³ania gwarantuj¹cego ochronê zdrowia obywateli. Przez ponad 30 lat mojej pracy nigdy dno nie by³o tak dobrze widoczne, a przewidujê, e osi¹gniêcie go nie jest jeszcze ostatnim s³owem rz¹dz¹cych nami kosmitów. W takim systemie, w takiej atmosferze, nie jest mo liwe, aby nie zdarzy³y siê nieszczêœcia i aby zapobiec im w przysz³oœci. Lekarze staj¹ siê koz³ami ofiarnymi z³ego systemu. W ka dej sprawie mo na znaleÿæ winnego, bez wzglêdu na proporcjê miêdzy jego dzia³aniem a skutkiem. Takie fakty, jak te, e rejestratorki nie dosta³y algorytmu zbierania wywiadu, nocna pomoc lekarska jest kontraktowana poni ej kosztów, z pogotowia ratunkowego zrobiono kaszankê, ustanawiaj¹c ratowników jednoczeœnie kierowcami, stwarzaj¹c zespo³y wyjazdowe dwulub trzyosobowe bez lekarza, nie znajduj¹ siê w polu zainteresowania ani prokuratorów, ani dziennikarzy. Zadowalaj¹ siê napiêtnowaniem pionka wpl¹tanego w sytuacjê bez wyjœcia. Po pewnym czasie sprawa cichnie, a dyscyplina partyjna znowu obroni szefa najlepszego na œwiecie ministerstwa. W tym czasie minister walczy³ z jednym z najwybitniejszych okulistów w kraju, potem chcia³ wyeliminowaæ s³uch, by tym zmys³em nie pos³ugiwano siê, gdyby ktoœ m¹dry chcia³ o tym wszystkim prawdê choæby szepn¹æ. Mo e jeszcze podokuczaæ psychiatrom, aby nie zechcieli wydaæ fachowych opinii o tych, którym siê one nale ¹? Ü Mieczys³aw Szatanek Wszystkim lekarzom i lekarzom dentystom, pacjentom, czytelnikom naszego miesiêcznika yczymy przede wszystkim zdrowia. Obyœmy mogli cieszyæ siê nim w rodzinnej atmosferze Wielkiejnocy. Tego samego yczymy te decydentom systemu ochrony zdrowia. Oby nikt z nich, ani ich bliskich, nie by³ chory w czasie œwi¹t. Oby nasze dzieci, wnuki i prawnuki zawsze mog³y radoœnie prze ywaæ cud odnowy ycia. Rys. K. Rosiecki Prezes ORL i redakcja Pulsu nr 4 (216) kwiecieñ

6 WYBORY 2013 KALENDARZ WYBORCZY 2012/2013 WYBORY W REJONACH Wiêcej: kwietnia publikacja na stronie internetowej izby list kandydatów oraz udostêpnienie ich w siedzibie okrêgowej izby lekarskiej ( 5 regulaminu wyborów, za³¹cznik nr 5 do regulaminu) - lista sporz¹dzona jest w porz¹dku alfabetycznym (zgodnie z programem FINN), odrêbnie dla ka dego rejonu, i zawiera dane okreœlone w 5 regulaminu wyborów w rejonie wyborczym (za³¹cznik nr 5 do regulaminu) nazwê i oznaczenie rejonu wyborczego imiê i nazwisko kandydata numer rejestracyjny okrêgowej izby lekarskiej zdjêcie kandydata (za zgod¹) rok uzyskania dyplomu stopieñ i tytu³ naukowy, posiadane specjalizacje miejsce wykonywania zawodu lub informacja o niewykonywaniu zawodu funkcje pe³nione w samorz¹dzie inne informacje o kandydacie, w tym zwiêz³¹ informacjê o zamierzonej dzia³alnoœci w samorz¹dzie lekarzy adres poczty elektronicznej i/lub numer telefonu (za zgod¹) G OSOWANIE W REJONACH WYBORCZYCH 16 kwietnia 30 czerwca g³osowanie organizuje OKW, ustalaj¹c jego dzieñ, miejsce oraz czas trwania, obejmuj¹cy od 1 do 12 godzin, a tak e sk³ad komisji skrutacyjnej: przedstawiciel komisji wyborczej + dwóch cz³onków rejonu niebêd¹cych kandydatami na delegatów; informacjê o terminie, miejscu i okresie g³osowania otrzymuj¹ cz³onkowie rejonu wyborczego w drodze korespondencyjnej, jednoczeœnie z informacj¹ o mo liwoœci g³osowania w drodze korespondencyjnej (trzy koperty); Informacjê tê cz³onek rejonu otrzymuje na co najmniej 14 dni przed dniem g³osowania wraz z nastêpuj¹cymi materia³ami: zawiadomieniem o miejscu (miejscach) i terminie, okresie oraz sposobie g³osowania w rejonie wyborczym, list¹ kandydatów zawieraj¹c¹ dane, o których mowa w 5a d za³¹cznika nr 5 do regulaminu, kart¹ do g³osowania za³¹cznik nr 1 do regulaminu, dwiema kopertami (zewnêtrzn¹ i wewnêtrzn¹) do przes³ania g³osu drog¹ korespondencyjn¹ 11 za³¹cznika nr 5 do regulaminu, instrukcj¹ dotycz¹c¹ g³osowania drog¹ korespondencyjn¹, wskazaniem adresu strony internetowej zawieraj¹cej dodatkowe informacje o kandydatach; informacje, koperty oraz karty do g³osowania lekarz otrzymuje w jednej kopercie zbiorczej wys³anej listem zwyk³ym na adres do korespondencji; OKW przyjmuje g³osy oddawane w drodze korespondencyjnej przez cz³onków okreœlonego rejonu wyborczego koperta powinna byæ oznaczona datownikiem korespondencji i przechowywana w sposób uniemo liwiaj¹cy jej nieuprawnione otwarcie; OKW przeprowadza g³osowanie osobiste (do urny) w okreœlonym uprzednio terminie i miejscu; przy urnie czuwa trzyosobowa komisja skrutacyjna; ustalenie wyników g³osowania w danym rejonie; komisja skrutacyjna powinna otrzymaæ: listê cz³onków rejonu wyborczego (za³¹cznik nr 2 do regulaminu), karty do g³osowania + nieoznakowane koperty (za³¹cznik nr 1 do regulaminu + koperta C-6), koperty zewnêtrzne (C-5) przekazane do OKW w drodze g³osowania korespondencyjnego razem z list¹ cz³onków g³osuj¹cych w drodze korespondencyjnej, potwierdzon¹ przez OKW, listê kandydatów z danymi, o których mowa w 5a d za³¹cznika do regulaminu do wgl¹du, urnê, protokó³ z przeprowadzonego g³osowania w rejonie wyborczym (za³¹cznik nr 6 do regulaminu), plakat/og³oszenie o miejscu i terminie g³osowania w rejonie (fakultatywnie), instrukcjê przeprowadzania g³osowania dla przewodnicz¹cego komisji skrutacyjnej. Ü Twoja przysz³oœæ w Twoich rêkach Okrêgowa Izba Lekarska w Warszawie objê³a patronatem konferencjê Twoja przysz³oœæ w Twoich rêkach, organizowan¹ w ramach Programu Sta³ego ds. Edukacji Medycznej (SCOME) Miêdzynarodowego Stowarzyszenia Studentów Medycyny IFMSA Poland. Konferencja odby³a siê w marcu br. w Auli im. Paszkiewicza w Collegium Anatomicum WUM. Przedstawiciele Okrêgowej Izby Lekarskiej zostali poproszeni o przygotowanie wyk³adów na temat sta u podyplomowego oraz LEK/LDEK. W³asnymi doœwiadczeniami ze sta u podyplomowego i egzaminu lekarskiego podzieli³a siê z m³odszymi kolegami Agnieszka Surowiecka, przewodnicz¹ca Komisji ds. Ustawicznego Doskonalenia Zawodowego. Merytoryczne i prawne aspekty sta u i egzaminu wyjaœni³ studentom adys³aw Nekanda-Trepka, sekretarz ORL. O roli i zadaniach izb lekarskich opowiedzia³ Krzysztof Makuch, wiceprezes ORL. Ü Agnieszka Surowiecka 4 nr 4 (216) kwiecieñ 2013

7 TRZY PYTANIA DO... Fot. P. Wierzchowski PROF. DR HAB. N. MED. JERZY SZAFLIK BY Y KONSULTANT KRAJOWY W DZIEDZINIE OKULISTYKI Rzetelnoœæ ukarana Panie profesorze, co czuje pan po odwo³aniu z funkcji konsultanta krajowego, któr¹ pe³ni³ pan kilkanaœcie lat? Czy tak naprawdê wie pan, dlaczego zosta³ odwo³any? Kompletne zaskoczenie i sporo rozgoryczenia. Wystawiono mnie za drzwi jak niepotrzebny mebel. A przecie 14 lat to w yciu cz³owieka okres d³ugi. W szybko zmieniaj¹cej siê rzeczywistoœci spo³ecznej i politycznej to bardzo d³ugo. Konsultant ma za zadanie skoncentrowaæ siê na merytorycznym i czêœciowo organizacyjnym procesie szkolenia okulistów, przygotowaniu egzaminów specjalizacyjnych, sta³ym pilnowaniu spraw okulistyki wszêdzie i u wszystkich. Bardzo wa na jest wspó³praca z Narodowym Funduszem Zdrowia i liczne ekspertyzy, wyst¹pienia, opinie. Przez 14 lat stara³em siê robiæ to rzetelnie i z zaanga owaniem. Wspó³pracowa³em z dziesiêcioma ministrami zdrowia, którzy w tym czasie nie zg³aszali wobec mnie adnych zastrze eñ. Wrêcz przeciwnie, wielokrotnie spotyka³em siê z wyrazami uznania, pochwa³ami i gratulacjami. Kilka razy zg³asza³em chêæ odejœcia i zawsze s³ysza³em, e jestem potrzebny. Pan minister Ar³ukowicz, odwo³uj¹c mnie, powiedzia³, e przyczyn¹ jest donos, adnych innych uwag nie przedstawi³. Ludzkie zachowanie zale y od wychowania, kultury i norm stosowanych przez najbli sze otoczenie cz³owieka. Marnie to chyba wypad³o. Czy prawd¹ jest, e po (mam nadziejê wygranej przez pana) sprawie s¹dowej ma pan zamiar wnieœæ pozew cywilny o naruszenie dóbr osobistych przeciwko ministrowi zdrowia Bartoszowi Ar³ukowiczowi, a je eli tak, to dlaczego? Bywaj¹ krzywdy, których nie da siê naprawiæ adnym wyrokiem czy prasowym og³oszeniem. Je eli zdecydujê siê na dalsze s¹dowe postêpowanie, to przede wszystkim, eby daæ dowód, e z³e i niezgodne z prawem postêpowanie, nawet jeœli to postêpowanie ministra, nie mo e pozostaæ bezkarne. Niestety, wiêkszoœæ Polaków uwa a, e jest odwrotnie. W wywiadzie dla Polsatu powiedzia³ pan, e minister zdrowia nie zajmuje siê w³aœciwymi sprawami. Jak pan ocenia 1,5 roku pracy Bartosza Ar³ukowicza? Co jest najwa niejsze dla ochrony zdrowia w Polsce? Dzia³alnoœæ ministra Ar³ukowicza oceniam Ÿle i w tej ocenie nie jestem odosobniony. Przez czas kierowania przezeñ resortem pog³êbia siê chaos, pogarsza dostêpnoœæ œwiadczeñ medycznych, powiêksza zad³u enie publicznych szpitali. Nasila siê wielki spo³eczny niepokój, czy cz³owiek dotkniêty chorob¹ otrzyma w³aœciw¹ pomoc. Minister i jego otoczenie zajmuje siê rozwi¹zywaniem drugo- i trzeciorzêdnych problemów. Nie chc¹, b¹dÿ nie potrafi¹, podj¹æ sprawy zasadniczej: co dalej z polsk¹ s³u b¹ zdrowia? Ktoœ na to pytanie musi odpowiedzieæ, i to szybko. Ü pyta³a Ewa Gwiazdowicz-W³odarczyk nr 4 (216) kwiecieñ

8 BEZ ZNIECZULENIA Marek Balicki Wkoñcu lutego na stronach internetowych Ministerstwa Zdrowia pojawi³a siê d³ugo oczekiwana informacja o wysokoœci zad³u enia wymagalnego placówek publicznych na koniec 2012 r. Okazuje siê, e ci¹gu ostatniego roku zwiêkszy³o siê o prawie 9 proc. Ten niepokoj¹cy proces trwa ju drugi rok. W 2011 zobowi¹zania przeterminowane wzros³y o 8 proc. Martwi nie tylko samo zjawisko, ale równie jego skala. Mo na przewidywaæ, e w nieodleg³ej perspektywie, jeœli nic siê nie zmieni, a rz¹d nie podejmie odpowiednich œrodków zaradczych, powtórzy siê sytuacja sprzed kilkunastu lat. Wówczas, wkrótce po wprowadzeniu kas chorych, sporo szpitali szybko wpad³o w spiralê zad³u enia, a komornicy zajmowali kolejne szpitalne konta. Zapewne wielu dyrektorów nie potrafi- ³o siê wtedy odnaleÿæ w nowej sytuacji, ale bez w¹tpienia jedn¹ z g³ównych przyczyn trudnoœci by³o relatywne zmniejszenie finansowania szpitali publicznych zwi¹zane z niedoszacowaniem sk³adki zdrowotnej. W po³owie ubieg³ego dziesiêciolecia sytuacja finansowa placówek publicznych zaczê³a siê poprawiaæ. Wielkoœæ zobowi¹zañ wymagalnych systematycznie, z roku na rok, mala³a. Jednoczeœnie wzros³y wynagrodzenia personelu medycznego. Z³o y³o siê na to kilka czynników, m.in.: ustawa restrukturyzacyjna z 2005 r., poprawa zarz¹dzania, a przede wszystkim znaczne zwiêkszenie bud etu NFZ. Ten okres wzglêdnej prosperity skoñczy³ siê w 2010 r. Pisa³em o tym w lutowym Pulsie. Teraz znowu mamy problem. Ministerstwo Zdrowia, zamiast podj¹æ dzia³ania, usi³uje go przemilczeæ albo wrêcz zafa³szowaæ rzeczywistoœæ. W informacji przekazanej niedawno cz³onkom Trójstronnej Komisji ds. Spo³eczno-Gospodarczych dane dotycz¹ce zad³u enia przedstawiono w taki sposób, e czytelnik musi odnieœæ wra enie, i d³ugi ros³y zawsze, tak e przed 2010 r. A tak nie by³o. Dzisiaj rz¹d powinien wyjaœniæ, co takiego wydarzy³o siê w 2011 r., e pozytywna tendencja z ostatnich lat odwróci³a siê i zobowi¹zania szpitali zaczê³y znów narastaæ. Przecie w wyniku uchwalonej w tym e roku ustawy o dzia³alnoœci leczniczej kolejne samodzielne publiczne zak³ady opieki zdrowotnej by³y przekszta³cane w spó³ki. Znaczn¹ czêœæ zobowi¹zañ przekszta³canych placówek przejê³y samorz¹dy lub sp³acono z dotacji bud etowej. W efekcie placówek pracuj¹cych w tradycyjnej formule jest mniej, a dzia³aj¹cych w formie spó³ek wiêcej. Zatem powinno byæ lepiej, system bardziej uszczelniony, tymczasem jest gorzej. Dlaczego wiêc rz¹d milczy? Przyczyna wydaje siê prosta i ma naturê polityczn¹. Nierównowaga miêdzy œrodkami, jakimi dysponuje NFZ, a kwotami potrzebnymi do sfinansowania wykonanych us³ug szybko siê powiêksza. Limity i inne biurokratyczne bariery ograniczaj¹ce pacjentom dostêp do œwiadczeñ okazuj¹ siê ma³o skuteczne. Nadwykonania rosn¹. Ale potwierdzenie tych faktów przez rz¹d zmusza³oby go do zwiêkszenia nak³adów na leczenie, czyli podwy szenia sk³adki. A do tego odwagi najwyraÿniej brakuje. Tylko dlaczego maj¹ p³aciæ za to publiczne szpitale i ich pacjenci? Ü Fot. G. Press PUNKT WIDZENIA Serial z happy endem Pawe³ Walewski Godzina 9 rano. W telewizji informacyjnej wystêp rektora ³ódzkiego Uniwersytetu Medycznego. Prof. Pawe³ Górski odpytywany jest na okolicznoœæ listu, który wys³a³ do premiera w sprawie zakoñczenia budowy nowego Centrum Kliniczno-Dydaktycznego. Upomnia³ siê w nim o 50 mln z³, bez których szpitala po, bagatela, 38 latach budowy nie mo na otworzyæ. Z rozmowy wynika, e Ministerstwo Zdrowia zwleka z przekazaniem pieniêdzy, ¹da od w³adz uczelni rozliczenia dotychczasowych faktur, choæ rektor twierdzi, e wszystkie rachunki ju dawno przekaza³ do Warszawy. Prowadz¹cy program udaje, e rozumie problem, ale pozostawia widzów z przeœwiadczeniem, i winê za niedokoñczenie inwestycji ponosz¹ wy³¹cznie w³adze uczelni. Prof. Górski wije siê jak piskorz. Godzina 11. Dziennikarze dopadaj¹ premiera w Sejmie. Donald Tusk nie zaprzecza, e otrzyma³ list z odzi, choæ daje do zrozumienia, e ma obecnie na g³owie inne problemy, ni szukanie pieniêdzy na jakiœ szpital, którego budowa rozpoczê³a siê w 1975 r. Mo e powinien siê tym zaj¹æ minister kultury, który sprawuje pieczê nad pomnikami i zabytkami architektury? Premier nie wspomnia³ o tym, bo dobrze wie, e arty w ochronie zdrowia odbijaj¹ siê czkawk¹. Z wyborcami lepiej nie zadzieraæ, zamiast tego warto okazaæ wspania³omyœlnoœæ. Ja nie mogê podejmowaæ decyzji o 50 mln z³ tak a vista stwierdzi³ Donald Tusk. I wyliczy³ osoby, u których bêdzie wyjaœnia³ sprawê: pani¹ prezydent odzi, marsza³ka województwa, ministra zdrowia. Godzina Pilny SMS z biura prasowego ministerstwa: za pó³ godziny odbêdzie siê briefing z udzia³em wiceministra oraz rektora Uniwersytetu Medycznego w odzi. Sala kinowa, zapraszamy za okazaniem legitymacji prasowej. Godzina Panowie, którzy rano w telewizji nie mogli ze sob¹ rozmawiaæ, ju stoj¹ obok siebie. Prof. Górski ma dostarczyæ wykaz sprzêtu koniecznego do rozpoczêcia dzia- ³alnoœci szpitala, a z³otousty wiceminister Cezary Rzemek opowiada przed kamerami, e chce sprawnie zakoñczyæ inwestycjê, bo najwa niejsze, aby s³u y³a pacjentom. Poproszony o podsumowanie dnia, rektor oceni³ pi¹tkowe spotkanie jako bardzo owocne, a uzgodnienia jako perspektywiczne i zadowalaj¹ce. Œwiat³a zgas³y, dziennikarze opuœcili salê kinow¹, publicznoœæ odesz³a do swoich zajêæ. Tylko Poczta Polska zaciera rêce, bo liczy na dalsz¹ owocn¹ wspó³pracê z dyrektorami szpitali i uczelni medycznych przy dostarczaniu do Kancelarii Premiera oraz Ministerstwa Zdrowia ciekawej korespondencji. Najlepiej w niezaklejanych kopertach, aby ich treœæ mog³a szybko przedostaæ siê do mediów. Bez nich, jak wiadomo, nic siê nie mo e udaæ, pod warunkiem, e wczeœniej telewizjê obejrzy sam premier. Gdy jego zastêpc¹ by³ Waldemar Pawlak, musia³ odebraæ od niego dobr¹ lekcjê, jak gasiæ po ary. Ü Autor jest publicyst¹ Polityki. 6 nr 4 (216) kwiecieñ 2013

9 G OS Z WIEJSKIEJ Stanis³aw Karczewski, wicemarsza³ek Senatu RP s.karczewski@wp.pl Fot. P. Wierzchowski Pod koniec lutego uczestniczy- ³em w Sejmie w konferencji, zorganizowanej przez prof. dr. hab. Boles³awa Samoliñskiego, konsultanta krajowego w zakresie zdrowia publicznego, pt.: Czy Polska jest gotowa na zdrow¹ staroœæ? Debata na temat zdrowego i bezpiecznego starzenia siê w kontekœcie zmian demograficznych i nowych wyzwañ gospodarczych. Prof. Samoliñski wraz z zespo³em przygotowa³ niezwykle wa ny i potrzebny dokument Zdrowe starzenie siê: Bia³a Ksiêga. Na naszych oczach zmienia siê sytuacja demograficzna. Mamy do czynienia z transformacj¹ demograficzn¹, nazywan¹ kryzysem, a przez niektórych wrêcz tsunami demograficznym. Nie tak dawno pacjent w wieku 80 lat by³ rzadkoœci¹, dziœ ju tak nie jest, sam operowa³em pacjentów, którzy skoñczyli 100 lat. Zgadzam siê z autorami raportu. Promocja zdrowia jest konieczna, konieczne jest równie jak najszybsze uchwalenie ustawy o zdrowiu publicznym. Potrzeba zmiany mentalnoœci i œwiadomoœci spo³ecznej. Problemy wieku podesz³ego maj¹ swój pocz¹tek znaczenie wczeœniej. Zdrowa staroœæ zale y od zdrowia dzieci brzmia³a maksyma polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Niezwykle istotne jest to, aby dba³oœæ o zdrowie, które stanowi szansê na aktywn¹ staroœæ, nie mia³a charakteru sporadycznych akcji, lecz sta³a siê yciowym nawykiem. Dlatego potrzebna jest dzia³alnoœæ edukacyjna obejmuj¹ca dzieci od najm³odszych lat, bo niestety stan zdrowia dzieci i m³odzie y w Polsce jest bardzo z³y, jeden z najgorszych w Europie. Polskie Towarzystwo Pediatryczne w raporcie pt. Zdrowie dzieci i stan opieki zdrowotnej nad dzieæmi w Polsce przedstawia bardzo wa ne wnioski. Stwierdza, e brakuje pediatrów, nastêpuje degradacja systemu ochrony zdrowia, szczególnie dotyczy to populacji dzieci i m³odzie y. Co czwarte dziecko w Polsce yje w biedzie lub na skraju ubóstwa. U dzieci poni ej 15. roku ycia wystêpuje o 40 proc. wiêksze ryzyko zgonu ni u ich rówieœników w innych krajach UE. Brakuje dobrych nawyków ywieniowych, wzrastaj¹ zachowania antyzdrowotne: nadmierne picie alkoholu, za ywanie narkotyków, palenie papierosów, kondycja fizyczna i psychiczna m³odego pokolenia jest z³a. Pytanie konferencji brzmia³o: Czy Polska jest gotowa na zdrow¹ staroœæ?. Polska musi zrobiæ wszystko, aby staroœæ przed³u yæ, ale przed³u yæ j¹ w zdrowiu. To bêdzie kosztowa³o, ale skoro Polskê staæ by³o na stadiony po 2 mld z³, budowê najdro szych autostrad czy ekranów dÿwiêkoch³onnych na poboczach, tym bardziej musimy znaleÿæ pieni¹dze na opiekê zdrowotn¹ i zwiêkszyæ jej finansowanie. Polska musi siê zmierzyæ z tym problemem. Pieni¹dze z perspektywy finansowej nale y m¹drze zainwestowaæ, a nie wydawaæ na nietrafione projekty. Najlepsza inwestycja, to inwestycja w ludzi dzieci i osoby starsze. Podczas konferencji powróci³ pomys³ po³¹czenia Ministerstwa Zdrowia z Ministerstwem Opieki Spo³ecznej oraz podniesienia rangi ministra zdrowia i opieki spo³ecznej do rangi wicepremiera. Marzeniem jest równie doczekanie siê ministra, który nie pali, biega, æwiczy i pokazuje spo³eczeñstwu, jak nale y dbaæ o zdrowie i je szanowaæ, jak nale y walczyæ z na³ogami. Dobrze by³oby, aby Polacy mieli takiego ministra, który da przyk³ad zdrowego stylu ycia, który naprawdê poka e, e jest ministrem zdrowia, a nie choroby. 11 kwietnia 2013 r. organizujê w Senacie konferencjê pt lat po Bia³ym Szczycie, 10 lat od powo³ania NFZ, 15 lat od wprowadzenia systemu ubezpieczeniowego. Do udzia³u zaprosi³em polityków z parlamentu, Ministerstwa Zdrowia oraz prezes NFZ i doradcê prezydenta ds. s³u by zdrowia. Informacja ta od chwili opublikowania na Facebooku cieszy siê ogromnym zainteresowaniem. Otrzymujê wiele telefonów z proœb¹ o wystosowanie zaproszenia. Ü Ü Oœwiadczenie prezesa ORL w Warszawie z 3 marca 2013 r. w sprawie sytuacji w ochronie zdrowia prowadz¹cej do nieszczêœliwych zdarzeñ Wzwi¹zku ze œmierci¹ 2,5-letniej Dominiki w szpitalu w odzi i w zwi¹zku z wypowiedzi¹ Jerzego Owsiaka, twórcy Wielkiej Orkiestry Œwi¹tecznej Pomocy, w imieniu swoim i lekarzy, cz³onków Okrêgowej Izby Lekarskiej w Warszawie, przede wszystkim sk³adam Rodzicom Dominiki wyrazy ogromnego wspó³czucia i alu z powodu œmierci ich dziecka. My, lekarze, oczekujemy, e wszystkie aspekty tej tragicznej œmierci zostan¹ wyjaœnione, a winni ponios¹ odpowiedzialnoœæ. Jednoczeœnie trzeba przypomnieæ, e codziennie w Polsce umieraj¹ chorzy obywatele naszego kraju, w tym inne dzieci, z powodu z³ej organizacji systemu ochrony zdrowia. Przypominam, e samorz¹d lekarski wielokrotnie apelowa³ do najwy szych urzêdów w kraju o piln¹ prawdziw¹ reformê systemu ochrony zdrowia, w tym systemu ratownictwa medycznego. Obecny minister zdrowia ponosi pe³n¹ odpowiedzialnoœæ moraln¹ i polityczn¹ za dzisiejszy z³y stan polskiej ochrony zdrowia. Jego niekompetencja i brak jakichkolwiek powa - nych dzia³añ legislacyjnych na rzecz zreformowania systemu spowodowa³y, e Okrêgowa Rada Lekarska w Warszawie w styczniu br. podjê³a apel do Sejmu i prezesa Rady Ministrów popieraj¹cy wniosek o odwo³anie Bartosza Ar- ³ukowicza z funkcji ministra zdrowia. W zwi¹zku z ostatnimi wydarzeniami ponawiam apel o odwo³anie ministra zdrowia, bo jego pozostawanie na stanowisku to dalszy brak realnych i potrzebnych zmian w systemie, to kolejne ofiary i cierpienia chorych. My, lekarze, jak zwykle mamy byæ koz³ami ofiarnymi systemu i ministra Bartosza Ar³ukowicza. Nie zgadzamy siê na to. Niech tragiczna œmieræ Dominiki zapocz¹tkuje prawdziw¹ reformê, której oczekuj¹ wszyscy obywatele Polski, a Jerzy Owsiak niech dalej gra ze swoj¹ Orkiestr¹. Ü Mieczys³aw Szatanek, prezes ORL w Warszawie nr 4 (216) kwiecieñ

10 O TYM SIÊ MÓWI Zapowiedzi ministra dlaczego trudno w nie uwierzyæ? Lepszy dostêp do pediatry, nowy model podstawowej opieki zdrowotnej i nocnej pomocy lekarskiej, algorytm przyjmowania zg³oszeñ dla dyspozytorów pogotowia ratunkowego, wyjaœnienie przyczyn œmierci 2,5-letniej Dominiki i wspólne z samorz¹dem lekarskim wypracowanie strategii zmian to niektóre zapowiedzi ministra zdrowia Bartosza Ar³ukowicza w reakcji na tragiczn¹ œmieræ dziewczynki. Nie miejmy z³udzeñ wiêksza czêœæ z nich jest nie do zrealizowania. Wodpowiedzi na te deklaracje Porozumienie Pracodawców Ochrony Zdrowia wystosowa³o do ministra list z wnioskiem o skoncentrowanie siê na naprawie funkcjonowania polskiego systemu zdrowia, a nie jedynie na gaszeniu po arów i prowadzeniu dzia³añ doraÿnych, co powoduje dalsze rozcz³onkowanie i demonta systemu. To nie Bartosz Ar³ukowicz tworzy³ obecny system. To on jednak od ponad roku jedynie zapowiada. Zwykle pospiesznie i zbyt czêsto w reakcji na jakieœ dramatyczne wydarzenie. Dlaczego nie bêdzie lepszego dostêpu do pediatry? Z pustego i Salomon nie naleje. W Polsce jest ogó³em pediatrów, a z nich wykonuje zawód (dane NIL na koniec 2012 r.). Co istotne (przede wszystkim dla Narodowego Funduszu Zdrowia), ponad po³owa ma specjalizacjê z pediatrii I stopnia. Wielu takich jedynkowiczów to lekarze, którzy dwójkê zrobili z medycyny rodzinnej. Trzeba przy tym pamiêtaæ, e nie wykszta³ciliœmy wystarczaj¹cej liczby tych specjalistów. S¹ olbrzymie dysproporcje w liczbie pediatrów w poszczególnych regionach. Na jednej z konferencji prof. Anna Dobrzañska, konsultant krajowy w dziedzinie pediatrii, przytoczy³a dane obrazuj¹ce to zjawisko: 534 dzieci na jednego pediatrê w ódzkiem i 3153 dzieci na pediatrê w Lubuskiem. Za³amanie pediatrii datuje siê na koniec lat 90., kiedy zaczêto forsowaæ model opieki sprawowanej przez lekarza rodzinnego, a jednoczeœnie wieszczono kres pediatrii w zwi¹zku z ni- em demograficznym. Polskie Towarzystwo Pediatryczne szybko dostrzeg³o zagro enie i zaczê³o postulowaæ utworzenie poradni pediatrycznych, do których nie by³oby potrzebne skierowanie od lekarza POZ. Na razie na pró no. Wygl¹da na to, e Ar³ukowiczowi bliskie s¹ te postulaty, co zreszt¹ nie powinno dziwiæ, bo sam jest pediatr¹. Nawet jednak gdyby chcia³ je zrealizowaæ, w co nale y wierzyæ, to nie ma jak, bo nie bêdzie wystarczaj¹cej liczby specjalistów do pracy w takich poradniach, o nocnej i œwi¹tecznej opiece lekarskiej nie wspominaj¹c. Chcemy wykszta³ciæ wiêcej pediatrów zapewnia³ Ar³ukowicz na wspólnej konferencji z Jurkiem Owsiakiem. Jednak nie odpowiedzia³ na pytanie Pulsu, czy zarówno premier, jak i minister finansów s¹ œwiadomi, e na szkolenie specjalizacyjne potrzebne s¹ pieni¹dze. Nie odniós³ siê te do pytania o problem, jaki wyst¹pi³ jesieni¹ ubieg³ego roku, kiedy do ostatniej chwili nie by³o wiadomo, czy bêd¹ pieni¹dze na rezydentury. W œwietle faktu, e ju teraz pediatria zosta³a zaliczona (na mocy rozporz¹dzenia!) do specjalizacji deficytowych, zapowiedÿ o kszta³ceniu wiêkszej liczby pediatrów jest mocno na wyrost. Nie na wyrost jest natomiast zapowiedÿ korekty wyceny œwiadczeñ pediatrycznych. Ar³ukowicz poinformowa³, e nast¹pi ona w ramach ograniczonych œrodków, jakimi dysponujemy. Na pytanie Pulsu, kto zatem mo e siê spodziewaæ obni ki tej wyceny, odpowiedzia³, e s¹ dziedziny medycyny, które bardzo dobrze dzia³aj¹, tak e finansowo. Problem z modelem POZ i nocnej opieki lekarskiej Chyba nie ma w¹tpliwoœci, e model bazuj¹cy na instytucji lekarza rodzinnego poniós³ w Polsce pora kê. W Irlandii na jednego lekarza rodzinnego przypada 800 1,5 tys. pacjentów, w Polsce 2 3 tys. Zawy ona liczba pacjentów oraz stopniowe ograniczanie kompetencji lekarzy rodzinnych (nale y przyznaæ, e w du ej mierze na proœbê samych zainteresowanych), a tak e brak tradycji takiego modelu oraz zbyt pospieszne i niedba³e wprowadzanie zmian to g³ówne przyczyny klêski medycyny rodzinnej w Polsce. Wysi³ki Kolegium Lekarzy Rodzinnych, by walczyæ o presti tego zawodu, a zatem i jego pozycjê, nie mog³y przynieœæ po ¹danych rezultatów. Wskutek masowej krytyki POZ (choæby ze strony Najwy szej Izby Kontroli) mo na siê spodziewaæ demonta u modelu medycyny rodzinnej. Jak to w Polsce: szybko i bez namys³u. A ju nied³ugo, bo na prze³omie maja i czerwca, szykuje siê awantura miêdzy POZ a NFZ o ewuœ. W œwietle ostatnich wydarzeñ lekarze POZ raczej nie mog¹ liczyæ na poparcie opinii publicznej. Pu³apka algorytmu przyjmowania zg³oszeñ przez dyspozytorów ZapowiedŸ utworzenia jednolitego algorytmu spe³niæ naj- ³atwiej. To bêdzie bardzo du a pomoc dla dyspozytorów, ale nie miejmy z³udzeñ, e za³atwi wszystkie problemy z ich b³êdami. Algorytm jest prawie niezawodny, gdy istnieje skoñczona i relatywnie niewielka liczba zdarzeñ czy elementów do sprawdzenia taka swoista checklist, jak¹ odczytuje za- ³oga samolotu przed startem. Nie zast¹pi jednak solidnego przygotowania do zawodu, doœwiadczenia, zdrowego rozs¹dku i empatii. Jest teraz tendencja do szczegó³owego ujmowania w formularzach i algorytmach procedur postêpowania. GroŸna, 8 nr 4 (216) kwiecieñ 2013

11 Rys. K. Rosiecki bo prowadzi do ryzyka wype³niania procedur, a nie niesienia skutecznej pomocy, bo zwalnia z odpowiedzialnoœci. Skutki analogicznego postêpowania mo emy dostrzec w niedawnych doniesieniach o prokuraturze. Jedna z nich zgodnie z procedurami orzek³a, e nie by³a nielegalna kradzie dorobku ycia kobiety, która mia³a takie samo imiê, nazwisko i miasto zamieszkania, jak d³u niczka, której d³ug chcia³ œci¹gn¹æ komornik. On te zastosowa³ siê do procedur. Problem z wyjaœnieniem przyczyn œmierci Dominiki Przyczyny œmierci dziewczynki wyjaœnia prokuratura, sprawê lekarza lub lekarzy, którzy zajmowali siê dzieckiem, zbada te rzecznik odpowiedzialnoœci zawodowej. Nale y ufaæ, e dowiemy siê (zapewne po d³ugim czasie), dlaczego dosz³o do tej œmierci i czy mo na by³o jej unikn¹æ. M¹drym trzeba byæ jednak przed szkod¹. Kilkanaœcie lat temu Rada Europy opracowa³a wytyczne do stworzenia w szpitalach systemu anonimowego raportowania o niepo ¹danych zdarzeniach i ryzyku ich wyst¹pienia, który by³by nastawiony nie na restrykcje, lecz na analizê i eliminacjê b³êdów. Powszechnie system wprowadzi³y m.in. Holandia i Dania (trwa- ³o to kilka lat). Wkrótce tamtejsze szpitale nie tylko sta³y siê bezpieczniejsze, ale i zyska³y pieni¹dze. Kilka lat temu w Ministerstwie Zdrowia, we wspó³pracy z Centrum Monitorowania Jakoœci, prowadzono pocz¹tkowe prace nad stworzeniem takiego systemu. Pytany o to Bartosz Ar³ukowicz odpowiedzia³, e podniesieniu bezpieczeñstwa pacjentów maj¹ s³u yæ planowane zmiany w funkcjonowaniu szpitali klinicznych i instytutów, a tak e CMJ. Daj¹c tak¹ odpowiedÿ, minister pokaza³, e nie zrozumia³ pytania. Mo e jeszcze jakiœ doradca wygrzebie z archiwów resortu raporty na temat tego systemu. To ministerstwo mo e go wdro yæ, tak jak doprowadzi³o do stworzenia systemu monitorowania zaka eñ, który jeszcze szwankuje, ale w wielu miejscach dzia³a. Tymczasem bliscy Dominiki prze ywaj¹ ból, który trudno sobie wyobraziæ. Szkoda, e ta tragedia pos³u y³a za pretekst do podniesienia wrzawy politycznej i medialnej. I jeœli o wnioskach mowa, to warto, by z tej sprawy, we w³asnym sumieniu, wyci¹gn¹³ je ka dy lekarz, ratownik, dyspozytor, pielêgniarka, dziennikarz, polityk. Dlaczego trudno uwierzyæ we wspólne dzia³anie ministra i samorz¹du? Ile to razy pada³y takie deklaracje! Ale nadziejê mieæ trzeba zawsze... Ü Justyna Wojteczek nr 4 (216) kwiecieñ

12 AKTUALNOŒCI OZZL o sytuacji w ochronie zdrowia Minister zdrowia koncentruje siê na skutkach, a nie na przyczynach Wocenie OZZL dzia³ania, jakie podj¹³ minister zdrowia w zwi¹zku z niedawn¹ œmierci¹ dziewczynki, która nie otrzyma³a w³aœciwej pomocy medycznej, s¹ dalece niewystarczaj¹ce, aby zapobieg³y podobnym przypadkom w przysz³oœci. Ministerialna ocena przyczyn tej tragedii jest zdaniem OZZL zbyt powierzchowna i koncentruje siê na ostatnich ogniwach d³ugiego ³añcucha elementów, które do niej doprowadzi³y. Od kilkunastu lat lekarze, pielêgniarki i inni pracownicy medyczni poddawani s¹ silnej presji, aby ograniczaæ koszty swojej dzia³alnoœci maksymalnie jak to mo liwe. Grozi siê im, e w przeciwnym razie ich zak³ady pracy: szpitale, przychodnie, stacje pogotowia ratunkowego, zbankrutuj¹ albo nie starczy pieniêdzy na ich pensje. Sytuacja ta nie jest wynikiem mechanizmów rynkowych ani dzia³aniem dla zysku poszczególnych placówek medycznych, ale skutkiem decyzji administracyjnych i politycznych. To politycy ustalili bowiem wielkoœæ koszyka œwiadczeñ gwarantowanych i oni zdecydowali, e nak³ady publiczne przeznaczone na jego sfinansowanie s¹ dalece niewystarczaj¹ce. To urzêdnicy pañstwowi (NFZ) ustalili ceny œwiadczeñ zdrowotnych z pe³n¹ œwiadomoœci¹, e w wiêkszoœci przypadków s¹ zbyt niskie, aby pokryæ niezbêdne koszty. Nic dziwnego, e wobec takiej presji zewnêtrznej, trwaj¹cej od kilkunastu lat, obni a siê wyczulenie dyrektorów placówek medycznych i personelu medycznego na mo liwoœæ przekroczenia granicy bezpieczeñstwa chorych przy d¹ eniu do maksymalnych oszczêdnoœci. To jest w³aœciwa przyczyna ostatniej tragedii i wielu poprzednich. Niestety, minister zdrowia nie chce lub mu nie wolno o tym mówiæ. Koncentruje siê zatem bardziej na skutkach ni na przyczynach tego zjawiska. Có zmieni¹ formalne szkolenia pracowników medycznych lub wdra ane procedury postêpowania, gdy skoñcz¹ siê w pogotowiu pieni¹dze na paliwo do karetek albo na zatrudnienie odpowiedniej liczby osób? OZZL po raz kolejny wzywa rz¹d do podjêcia rzeczywistych dzia³añ naprawczych w publicznej ochronie zdrowia. Podstawowym warunkiem ich skutecznoœci jest zapewnienie równowagi miêdzy iloœci¹ pieniêdzy publicznych przeznaczanych na lecznictwo a koszykiem gwarantowanych œwiadczeñ zdrowotnych. Konieczny jest merytoryczny dialog rz¹du ze œrodowiskami medycznymi oraz reprezentacj¹ pacjentów w celu wypracowania fundamentalnych decyzji dotycz¹cych: wielkoœci nak³adów publicznych na lecznictwo, zakresu bezp³atnych œwiadczeñ zdrowotnych, zasad i wielkoœci wspó³p³acenia za niektóre œwiadczenia zdrowotne, metod wyceny œwiadczeñ zdrowotnych finansowanych ze œrodków publicznych z uwzglêdnieniem podstawowego sk³adnika kosztów, jakim jest praca ludzka. Ü Bydgoszcz, 7 marca 2013 r. Ograniczaæ dostêp do leczenia g³ówne zadanie œwiadczeniodawców Wydarzenia ostatnich dni, tygodni i miesiêcy zdemaskowa³y prawdziwy charakter publicznej opieki zdrowotnej w naszym kraju. Œwiadcz¹ o tym nastêpuj¹ce fakty: Niedawno osoby zarz¹dzaj¹ce publiczn¹ ochron¹ zdrowia demonstrowa³y swoje oburzenie z powodu zbyt póÿnego skierowania lub przyjêcia do szpitala chorych dzieci, co skoñczy³o siê ich œmierci¹. Oskar ono wówczas lekarzy i innych pracowników medycznych, e byli nie doœæ wyczuleni na mo liwoœæ pogorszenia siê stanu zdrowia ma³ych pacjentów. Na szpital i przychodniê na³o ono z tego powodu karê finansow¹. W tym samym czasie ukarany zosta³ jednak równie inny szpital. Jego win¹ by³o to, e przyjmowa³ za du o dzieci, a lekarze zbyt ostro nie podeszli do ich choroby. Karê uzasadniono tym, e szpital narazi³ NFZ na niepotrzebne koszty. Parê miesiêcy temu minister zdrowia w sposób pokazowy zwolni³ z pracy dyrektora jednego z warszawskich instytutów medycznych, bo zaprzesta³ on pod koniec roku przyjmowania chorych z powodu wyczerpania limitów przyznanych przez NFZ. Pouczono wówczas publicznie dyrektora, e powinien lepiej gospodarowaæ limitami i nie pozbawiaæ chorych mo liwoœci leczenia pod koniec roku. Kiedy jednak, nauczony tym doœwiadczeniem, dyrektor jednego z Centrów Onkologii zacz¹³ dzieliæ przyznany roczny limit na miesiêczne czêœci, co zmusi³o go do zmniejszenia liczby przyjmowanych pacjentów ju w styczniu, osoby zarz¹dzaj¹ce publicznym systemem opieki zdrowotnej zarzuci³y mu, e administracyjnie ogranicza dostêp chorych do leczenia, nie licz¹c siê ze wskazaniami lekarskimi. Powy sze przyk³ady dowodz¹, e g³ówn¹ zasad¹ funkcjonowania publicznej ochrony zdrowia w naszym kraju jest maksymalna tanioœæ œwiadczeñ i ukrywanie tego faktu przed pacjentami i spo³eczeñstwem. Od œwiadczeniodawców (lekarzy, szpitali, przychodni) rz¹dz¹cy oczekuj¹ przede wszystkim, e bêd¹ tak ograniczaæ œwiadczenia zdrowotne, aby nikt tego nie zauwa y³. Dlatego z irytacj¹ rz¹dz¹cych spotykaj¹ siê wszelkie wydarzenia, które demaskuj¹ fakt, e takie ograniczenia maj¹ jednak miejsce. OZZL po raz kolejny wzywa rz¹d do podjêcia rzeczywistych dzia³añ naprawczych w publicznej ochronie zdrowia. (...) Konieczny jest merytoryczny dialog rz¹du ze œrodowiskami medycznymi oraz reprezentacj¹ pacjentów w celu wypracowania fundamentalnych decyzji w tej sprawie, dotycz¹cych wielkoœci nak³adów publicznych na lecznictwo, zakresu bezp³atnych œwiadczeñ zdrowotnych, zasady i wielkoœci wspó³p³acenia za niektóre œwiadczenia zdrowotne, metod wyceny œwiadczeñ zdrowotnych finansowanych ze œrodków publicznych z uwzglêdnieniem podstawowego sk³adnika kosztów, jakim jest praca ludzka. Ü Bydgoszcz, 11 marca 2013 r. Krzysztof Bukiel, przewodnicz¹cy Zarz¹du Krajowego OZZL Ÿród³o: nr 4 (216) kwiecieñ 2013

13 Z MAZOWSZA Mazowsza problem z intern¹ Ju rok temu mazowiecki konsultant w dziedzinie chorób wewnêtrznych Marek Stopiñski alarmowa³ o z³ej sytuacji na Mazowszu, jeœli chodzi o dostêpnoœæ oddzia³ów internistycznych. Dyrektor Szpitala Wolskiego Marek Balicki apeluje o zainwestowanie w dodatkowe ³ó ka internistyczne ju od szeœciu lat. O braku miejsc internistycznych zrobi³o siê g³oœno, gdy media opisa³y sprawê pacjentki, która kilkanaœcie godzin czeka³a na miejsce na oddziale zarz¹dzanego przez Balickiego szpitala. Na oddziale chorób wewnêtrznych nie by³o wtedy miejsc nawet na dostawkach. Wraporcie konsultanta wojewódzkiego na temat interny na Mazowszu, dotycz¹cym roku 2011, czytamy: Baza ³ó kowa oddzia³ów wewnêtrznych jest niewystarczaj¹ca, chorzy s¹ diagnozowani i leczeni g³ównie na oddzia³ach szpitalnych, do których dostêp jest utrudniony. Szczególnie trudna sytuacja jest w Warszawie, ze wzglêdu na permanentny brak wolnych ³ó ek na oddzia- ³ach internistycznych. Tak e Okrêgowa Rada Lekarska w Warszawie wyra a³a w przesz³oœci zaniepokojenie k³opotami z zapewnieniem odpowiedniej opieki internistycznej na Mazowszu. Na konferencji prasowej 14 marca Balicki mówi³, e w jego szpitalu œrednie wykorzystanie ³ó ek internistycznych w ci¹gu roku wynosi 110 proc. To oznacza, e przez ca³y rok kilkunastu pacjentów codziennie spêdza na korytarzu dzieñ i noc podkreœli³. Wed³ug Biuletynu Statystycznego Centrum Systemów Informacyjnych w Ochronie Zdrowia, zawieraj¹cego dane z 2011 r., w Polsce œrednio na 10 tys. mieszkañców przypada 6,9 ³ó ka internistycznego. Szpital Wolski ma pod opiek¹ populacjê licz¹c¹ prawie 300 tys. osób (Wola, Bemowo, Stare Babice) i 105 ³ó ek internistycznych. To oznacza, e na 10 tys. mieszkañców przypada ok. 3,5 ³ó ka na Oddziale Chorób Wewnêtrznych. To zdecydowanie za ma³o twierdzi dyrektor. Ju w 2006 r. Marek Balicki wystêpowa³ na razie bezskutecznie o umo liwienie budowy pawilonu, w którym znalaz³yby siê dodatkowe ³ó ka internistyczne. W ostatnim czasie, w zwi¹zku ze zwiêkszeniem siê liczby pacjentów internistycznych przywo onych przez pogotowie, dyrektor zwraca³ siê do wojewody o zezwolenie na wykorzystanie czêœci Oddzia³u Psychiatrycznego na potrzeby Oddzia³u Chorób Wewnêtrznych. Wojewoda nie wyda³ na to zgody. Rzeczniczka wojewody mazowieckiego Ivetta Bia³y poinformowa³a media, e jeœli pacjent wymaga hospitalizacji, a w szpitalu nie ma dla niego ³ó ka, w³aœnie ten szpital powinien ustaliæ, gdzie znajduj¹ siê wolne miejsca i przewieÿæ tam pacjenta swoim transportem. Balicki tak¹ reakcjê nazywa skandalem. Wojewoda powinien tak koordynowaæ ratownictwo medyczne na swoim terenie, by karetki nie wozi³y pacjentów do szpitali, gdzie nie ma dla nich miejsca powiedzia³. Ü Justyna Wojteczek OBOWI ZKOWE UBEZPIECZENIE od odpowiedzialnoœci cywilnej podmiotu wykonuj¹cego dzia³alnoœæ lecznicz¹ dla lekarzy i lekarzy dentystów zgodnie z rozporz¹dzeniem ministra finansów z 22 grudnia 2011 r. Du e zni ki przy zakupie ubezpieczeñ w pakiecie! Oferta ponadto obejmuje: dobrowolne OC podmiotu udzielaj¹cego œwiadczeñ zdrowotnych (lekarzy i lekarzy dentystów oraz przedstawicieli innych zawodów medycznych), Inter Ochrona HIV/WZW, ochronê prawn¹ (tak e w zakresie umów z Narodowym Funduszem Zdrowia), obowi¹zkowe ubezpieczenie OC podmiotów leczniczych, obowi¹zkowe ubezpieczenie OC dla pielêgniarek, po³o nych oraz przedstawicieli pozosta³ych zawodów medycznych, Inter Kontrakt na wypadek czasowej niezdolnoœci do pracy dla przedstawicieli wszystkich zawodów medycznych, inne ubezpieczenia zabezpieczaj¹ce tak e ycie prywatne lekarza. OIL w Warszawie, Agencja Ubezpieczeniowa, pok. 004 (parter), Warszawa, ul. Pu³awska 18, ubezpieczenia@oilwaw.org.pl, tel Emilia Rutkowska, tel ; Ma³gorzata Kozio³, tel ; Tadeusz Pawlikowski, tel , nr 4 (216) kwiecieñ

14 NOWELIZACJE PRZEPISÓW Rys. K. Rosiecki Badania lekarskie kierowców zmiany 19 stycznia 2013 r. wesz³a w ycie ustawa o kieruj¹cych pojazdami (DzU nr 30/2011, poz. 151 z póÿn. zm.). Zmiany wprowadzone t¹ ustaw¹ dotycz¹ tak e organizacji ochrony zdrowia (rozdz. 12. i 13.). Z Ew¹ agoñsk¹, dyrektorem Departamentu Polityki Spo³ecznej i Zdrowotnej Urzêdu Marsza³kowskiego, rozmawia Ma³gorzata Skarbek. Co zmienia ustawa w sprawach dotycz¹cych lecznictwa? Zmiany dotycz¹ czterech obszarów: ewidencji lekarzy uprawnionych do przeprowadzania badañ lekarskich kierowców, ewidencji psychologów uprawnionych do badañ w zakresie psychologii transportu, a tak e rejestru przedsiêbiorców prowadz¹cych pracownie psychologiczne oraz ewidencji jednostek organizacyjnych (podleg³ych MON i ministrowi w³aœciwemu do spraw wewnêtrznych), które teraz tak e mog¹ prowadziæ pracownie psychologiczne. Do 18 stycznia 2013 r. rejestr lekarzy prowadzili wojewodowie, z chwil¹ wejœcia w ycie ustawy zadanie to przesz³o w gestiê marsza³ków województw, a rejestr zosta³ przekszta³cony w ewidencjê. W naszym województwie zadania te realizowane s¹ przez Departament Polityki Spo³ecznej i Zdrowotnej (tel , zdrowie@mazovia.pl). Zmianami tymi najbardziej zainteresowani s¹ lekarze i psycholodzy uprawnieni do wykonywania badañ z zakresu medycyny i psychologii transportu oraz podmioty prowadz¹ce pracownie psychologiczne badaj¹ce kierowców. Jakie warunki musi spe³niaæ lekarz ubiegaj¹cy siê o wpis do ewidencji? Poza prawem wykonywania zawodu lekarza i co najmniej piêcioletnim sta em w zawodzie, lekarz musi posiadaæ specjalizacjê w zakresie medycyny transportu lub medycyny pracy albo inn¹ specjalizacjê i dodatkowe szkolenie okreœlone w przepisach rozporz¹dzenia ministra zdrowia wydanego do tej ustawy. Ponadto nie mo e byæ skazany prawomocnym wyrokiem za przestêpstwo pope³nione w celu osi¹gniêcia korzyœci maj¹tkowych lub przestêpstwo pope³nione przeciwko wiarygodnoœci dokumentów. Lekarz ubiegaj¹cy siê o wpis do ewidencji ma obowi¹zek przedstawiæ dokumenty potwierdzaj¹ce wszystkie wymienione uprawnienia oraz dowód uiszczenia op³aty za wpis. Zapewne podobne warunki musz¹ spe³niaæ psycholodzy ubiegaj¹cy siê o wpis do wspomnianej ewidencji? 12 nr 4 (216) kwiecieñ 2013

15 Psychologiem uprawnionym do wykonywania badañ w zakresie psychologii transportu jest osoba, która: posiada tytu³ zawodowy magistra, uzyskany na kierunku psychologia; ukoñczy³a z wynikiem pozytywnym podyplomowe studia w zakresie psychologii transportu na uczelni prowadz¹cej studia wy sze na kierunku psychologicznym; nie by³a skazana prawomocnym wyrokiem za przestêpstwo pope³nione w celu osi¹gniêcia korzyœci maj¹tkowych lub przestêpstwo pope³nione przeciwko wiarygodnoœci dokumentów. Wszystkie uprawnienia musz¹ byæ potwierdzone wiarygodnymi dokumentami. Czy zmienia siê obecnie system rejestracji pracowni psychologicznych? Prowadzenie pracowni psychologicznych wykonuj¹cych badania w zakresie psychologii transportu jest dzia³alnoœci¹ gospodarcz¹, w zwi¹zku z tym wymaga uzyskania wpisu do rejestru przedsiêbiorców prowadz¹cych pracownie psychologiczne. Placówkê tak¹ mo e zarejestrowaæ przedsiêbiorca: posiadaj¹cy zestawy metod badawczych i urz¹dzeñ, okreœlonych metodyk¹, oraz warunki lokalowe gwarantuj¹ce wykonanie badañ psychologicznych, zgodnie ze standardami okreœlonymi w metodyce; zatrudniaj¹cy co najmniej jednego uprawnionego psychologa (lub sam nim bêd¹cy); nigdy nieskazany prawomocnie za przestêpstwo pope³nione w celu osi¹gniêcia korzyœci maj¹tkowych lub przestêpstwo pope³nione przeciwko wiarygodnoœci dokumentów dotyczy to osoby fizycznej lub cz³onków organów osoby prawnej. Wpis przedsiêbiorcy do rejestru wymaga wniesienia op³aty. Pracownie psychologiczne, dzia³aj¹ce w jednostkach organizacyjnych podleg³ych ministrowi obrony narodowej i ministrowi w³aœciwemu do spraw wewnêtrznych oraz w jednostkach sektora finansów publicznych, s¹ wpisywane do ewidencji marsza³ka województwa po otrzymaniu zawiadomienia od tych jednostek o rozpoczêciu dzia³alnoœci pracowni. Wpis jest bezp³atny. Czy w zwi¹zku z tymi zmianami wszyscy lekarze, psycholodzy i przedsiêbiorcy dotychczas wykonuj¹cy badania musz¹ ponownie ubiegaæ siê o uprawnienia? Nie. Ustawa o kieruj¹cych pojazdami okreœla, e dotychczasowe wpisy do ewidencji uprawnionych lekarzy i ewidencji uprawnionych psychologów oraz do rejestru przedsiêbiorców prowadz¹cych pracowniê psychologiczn¹ zachowuj¹ wa noœæ, ale wymagaj¹ aktualizacji danych. W zwi¹zku z tym zwracamy siê z proœb¹ do wszystkich osób i podmiotów ju wpisanych do rejestrów o nades³anie do Urzêdu Marsza³kowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie aktualnych informacji. W tym celu nale y wype³niæ i odes³aæ specjalnie przygotowan¹ ankietê, zamieszczon¹ na naszej stronie internetowej zak³adka Polityka spo³eczna i zdrowotna. Znajduj¹ siê tam równie szczegó³owe informacje dotycz¹ce wpisów do rejestrów, np. wysokoœæ wymaganych op³at, miejsce i sposób z³o enia dokumentów oraz druki wniosków o wpis i oœwiadczeñ (do pobrania). Nale y tak e pamiêtaæ, e wszystkie osoby i podmioty wpisane do wymienionych rejestrów maj¹ obowi¹zek ci¹g³ego i systematycznego aktualizowania danych. Ü REKLAMA nr 4 (216) kwiecieñ

16 KONTROLE NFZ Uprzejmie donoszê... Bez echa przesz³a wiadomoœæ o kontrolach przeprowadzonych przez Narodowy Fundusz Zdrowia w 2012 r. u œwiadczeniodawców. A wniosek z tej informacji jest interesuj¹cy: z zasady NFZ kontroluje doraÿnie, a nie w trybie planowym. Mazowsze jest w skali Polski wyj¹tkiem a 52 proc. kontroli by³o przeprowadzonych w 2012 r. zgodnie z przyjêtym planem. Wci¹ jednak niemal po³owê stanowi¹ kontrole w trybie doraÿnym. W ca³ej Polsce kontrole planowe stanowi³y niespe³na 35 proc. przeprowadzonych u œwiadczeniodawców przez NFZ. Co oznacza termin kontrole doraÿne? Rzecznik NFZ Andrzej Troszyñski mówi, e du a czêœæ to kontrole, które s¹ pok³osiem wniosków wysnuwanych ze sprawozdañ przesy- ³anych przez œwiadczeniodawców. Inn¹ kategoriê stanowi¹ kontrole po konkursie ofert. Czêsto wskutek donosu tego, kto nie jest przebiegiem konkursu usatysfakcjonowany. W tych rejonach, gdzie miêdzy œwiadczeniodawcami jest du a konkurencja, kontrolerzy NFZ i nie tylko bywaj¹ szczególnie czêstymi goœæmi mówi pragn¹ca zachowaæ anonimowoœæ prezes kilku szpitali kardiologicznych, w której placówkach obecnoœæ kontrolerów ju spowszednia³a. Kontroli doraÿnej ze strony funduszu mo e siê spodziewaæ tak e œwiadczeniodawca, który nie usatysfakcjonowa³ pacjenta. Pacjenci pisz¹ listy do funduszu, a on reaguje. Najmniejsz¹ grupê kontroli doraÿnych stanowi¹ te, które zleca prokuratura lub inne instytucje, np. Rzecznik Praw Pacjenta. Ryzyko kontroli w danym roku nie jest jednak wysokie, poniewa NFZ ma braki kadrowe w dziale kontroli. W 2012 r. Mazowiecki Oddzia³ Wojewódzki NFZ przeprowadzi³ jedynie 329 kontroli, a 122 w szpitalach, w których sprawdzano realizacjê 163 umów. Kary wynios³y od 466 z³ do ponad 172 tys. z³. W stomatologii MOW NFZ przeprowadzi³ 15 kontroli (obejmuj¹cych 22 umowy) i na³o y³ kary umowne od 137 do 7 tys. z³. W podstawowej opiece zdrowotnej 22 kontrole (obejmuj¹ce 42 umowy), kary od niespe³na 10 z³ do prawie 39 tys. z³. Biuro prasowe MOW NFZ poinformowa³o Puls, e wartoœæ na³o onych kar ostatecznie ustalona do windykacji po decyzji dyrektora oddzia³u przekroczy³a 2,7 mln z³. Przytoczone dane nie obejmuj¹ kontroli dotycz¹cych wypisywania recept oraz ich realizacji w aptekach. MOW NFZ informuje, e w 2012 r. Dzia³ Gospodarki Lekami przeprowadzi³ 28 kontroli w zakresie ordynacji lekarskiej, w tym jedn¹ kontrolê w zakresie umowy indywidualnej uprawniaj¹cej do wystawienia recept na leki i wyroby medyczne refundowane na³o ono karê umown¹ stanowi¹c¹ równowartoœæ nienale nie wyp³aconej refundacji aptece na kwotê 1435,89 z³; 27 kontroli ordynacji lekarskiej u œwiadczeniodawców w ramach zawartych umów o udzielanie œwiadczeñ opieki zdrowotnej, gdzie konsekwencjami finansowymi zosta³ obci¹ ony œwiadczeniodawca na³o ono kary umowne na ³¹czn¹ kwotê ,37 z³. Co ciekawe, tylko dwa postêpowania kontrolne zosta³y zaskar one przez œwiadczeniodawców do prezesa NFZ. Bezskutecznie, poniewa prezes decyzjê dyrektora MOW NFZ dotycz¹c¹ postêpowania kontrolnego podtrzyma³. Jakie nieprawid³owoœci stwierdzono? Brak wpisu porady w dniu wystawienia recepty, brak adnotacji o przepisanych lekach, brak dokumentacji medycznej, nieczytelnoœæ dokumentacji, wystawienie recepty z dat¹ póÿniejsz¹ ni data zgonu (sic!), brak uzasadnienia do wystawienia recepty na P. Warto podkreœliæ, e kontrolerzy uznali za nieprawid³owoœæ tak e niew³aœciwe udzielenie œwiadczenia przez wystawienie recepty na leki refundowane ze 100-proc. odp³atnoœci¹. Czy i przy kontrolach ordynacji fundusz reaguje na listy zaczynaj¹ce siê od: uprzejmie donoszê? Nie mo na tego wykluczyæ. Ü Justyna Wojteczek Warszawa, ul. Cha³ubiñskiego 8 l Wystawianie recept refundowanych l Zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i œrodki pomocnicze l Wystawianie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego , 31, 32 l Podstawowa opieka zdrowotna l Promocja zdrowia , 18 Informacja ogólna lub 42 W sprawach dotycz¹cych Narodowego Funduszu Zdrowia prosimy dzwoniæ do Mazowieckiego Oddzia³u Wojewódzkiego NFZ l Ratownictwo medyczne , 80 l Ambulatoryjne œwiadczenia spec l Leczenie szpitalne l Programy terapeutyczne (lekowe) l Skargi i wnioski l Rzecznik prasowy l Lecznictwo uzdrowiskowe , 71, 72, 84 Nowoczesna przychodnia stomatologiczna w M³awie (woj. mazowieckie) zatrudni stomatologa. Zapewniamy atrakcyjne warunki zatrudnienia i p³acy oraz mieszkanie s³u bowe. Kontakt: , nr 4 (216) kwiecieñ 2013

17 SPOTKANIA Delegacja OIL w Warszawie przyjêta przez Annê Komorowsk¹ Prezes Okrêgowej Rady Lekarskiej Mieczys³aw Szatanek, wiceprezes ORL Marta Klimkowska-Misiak oraz prezes Fundacji Lekarskiej Pro Seniore Andrzej Surowiecki zostali 27 lutego przyjêci przez Pierwsz¹ Damê Annê Komorowsk¹. Za wspieranie charytatywnych dzia³añ fundacji pani prezydentowa otrzyma³a statuetkê Benevolenti. Na aukcjê, która odby³a siê na pocz¹tku lutego podczas Charytatywnej Gali Karnawa³owej Przyjació³ Fundacji Pro Seniore, ma³ onka prezydenta przekaza³a album Wykwintna kuchnia polska z dedykacj¹. Dochód z aukcji przeznaczono na cele statutowe fundacji. Jak powiedzia³ prezes ORL Mieczys³aw Szatanek, rozmowa z Pierwsz¹ Dam¹ dotyczy³a m.in. nie³atwej sytuacji lekarzy. Ü jw Fotografie: W. Surowiecki Nowy repertuar Nasz chór Medicantus od pocz¹tku lutego opracowuje nowy punkt repertuaru: Magnificat Johna Ruttera. Utwór wykonamy maja wraz z innymi polskimi chórami lekarskimi i Orkiestr¹ WUM podczas Festiwalu Ave Maria, który odbêdzie siê w Czeladzi. Organizatorem jest m.in. Naczelna Izba Lekarska. Du o pracy przed nami, ale przecie im piêkniejszy i trudniejszy utwór, tym wiêksza radoœæ z zaœpiewania go. To wiedz¹ ci, którzy kiedykolwiek œpiewali w chórze. A tych, którzy jeszcze nie zasmakowali tej przyjemnoœci, zapraszamy na próby w czwartki o godzinie w izbie lekarskiej. Ü Beata Herman Fot. M. Osica REKLAMA nr 4 (216) kwiecieñ

18 NADES ANE Homines dignos eligere, czyli o demokracji samorz¹dowej Krzysztof Schreyer przewodnicz¹cy Komisji Wspó³pracy z Zagranic¹ OIL w Warszawie Jestem lekarzem, ale nie dlatego zastosowa³em w tytule ³aciñski zwrot. Przys³owiami i powiedzeniami ³aciñskimi nasycona jest ca³a kultura europejska. Stanowi¹ doœæ powierzchowny przejaw g³êbszej tradycji i nieuœwiadomionego myœlenia w duchu staro ytnej Grecji i Rzymu. To w tamtych epokach powsta³o s³owo demokracja, powtarzane przez wieki, czêsto poprzedzane ró nymi znacz¹cymi przymiotnikami. Wszyscy jesteœmy jakoœ napiêtnowani demokracj¹ i mo e tak e dlatego wydobywanie siê z ustroju totalitarnego wychodzi³o nam pod pewnymi wzglêdami nie najgorzej. Wprawdzie errare humanum est, wiêc jest to droga pe³na potkniêæ, ale zawsze oœwietlona mniej lub bardziej wyraÿnym blaskiem idea³ów demokratycznych. Obecnie we wszystkich izbach lekarskich odbywaj¹ siê wybory w rejonach, a po pewnym czasie zaczn¹ siê zjazdy sprawozdawczo-wyborcze. Mo e warto przypomnieæ sobie doœwiadczenia zjazdów poprzednich. Chcia³bym siê zatrzymaæ na samym przebiegu wyborów, pozostawiaj¹c na boku atmosferê i merytoryczn¹ treœæ obrad. Z kadencji na kadencjê przeprowadzane by³y coraz sprawniej. Nie tylko kandydaci na przewodnicz¹cego ORL, ale tak e na stanowiska rzecznika odpowiedzialnoœci zawodowej i przewodnicz¹cego s¹du lekarskiego mieli trochê czasu, by wykorzystuj¹c media przedstawiæ siebie i swe programy, a tak e odpowiedzieæ na pytania. K³opot zaczyna³ siê dopiero przy wyborach do licznych zespo³ów rzecznika i s¹du lekarskiego, ale przede wszystkim do rady okrêgowej. Jak bowiem rozpoznaæ i oceniæ grubo powy ej stu zg³oszonych kandydatów do rady, która ma liczyæ tylko 37 lekarzy i 10 dentystów? Na domiar z³ego, ale i dobrego, w obradach pojawia siê zwykle ok. 50 proc. nowych, nieznanych szerzej delegatów, którzy nie tylko powinni wybieraæ, ale tak e sami stawaæ w wyborcze szranki. Wielu z nich nie tylko nie œledzi³o uwa nie dzia³alnoœci samorz¹du, lecz, jak to nieraz bywa³o, przechodzi³o w swych rejonach na falach kontestacji. Czym siê mieli kierowaæ przy stawianiu krzy yków na kartach wyborczych? Spis delegatów, ksi¹ ka licz¹ca kilkaset stron i zawieraj¹ca kilkaset nazwisk, s³u y³ lakonicznymi informacjami o wszystkich uczestnikach zjazdu. Czy jednak gor¹czkowe studiowanie tej, oczywiœcie koniecznej, publikacji mog³o kogokolwiek sk³oniæ do podjêcia przemyœlanej wyborczej decyzji? Jak¹ wiêc taktykê obierali g³osuj¹cy? Wielki rozrzut wyników wskazywa³ na to, e spora liczba delegatów g³osowa³a tylko na osoby bli ej sobie znane, chocia nie by³o to zjawisko powszechne, bo wielk¹ rolê odgrywa³y w tej sytuacji ró ne œci¹gi, z t¹ najwa niejsz¹, czyli list¹ osób rekomendowanych przez ka dego nowo wybranego prezesa. Czy nale a³o braæ mu to za z³e? Jak premier rz¹du, który odniós³ sukces, ka dy prezes chcia³by siê opieraæ na znanych mu, a w przypadku drugiej kadencji sprawdzonych, wspó³pracownikach. Prezes ORL jest oczywiœcie w gorszej sytuacji ni premier. Ma w radzie znacznie s³absz¹ pozycjê ni premier w rz¹dzie, bo mimo ca³ego autorytetu, jest tylko primus inter pares. Wergiliusz pisa³: Populus stultus hominibus indignis honore saepe dat, co po polsku znaczy³oby: G³upi lud czêsto honoruje ludzi niegodnych. Zmiana warty? Wszyscy ci, którzy czytaj¹ Puls, na pewno wiedz¹ o zbli aj¹cych siê wyborach do w³adz samorz¹du. Przez ca³y marzec mo na by³o zg³aszaæ kandydatów na delegatów na okrêgowy zjazd lekarzy. Ja tak e bywa³em delegatem na zjazdy i bra³em w nich czynny udzia³. Kiedyœ wœród obecnych na zjazdach okrêgowych i krajowych znajdowali siê przedstawiciele najwy szych w³adz politycznych (z prezydentem i premierem w³¹cznie) i samorz¹dowych, ale te czasy ju dawno minê³y. Na ostatnim krajowym zjeÿdzie nie by³o nawet pani minister zdrowia, która nota bene powinna wzi¹æ w nim udzia³ tak e dlatego, e zosta³a wybrana na delegatkê na ten zjazd. Pamiêtam, e delegaci jeszcze w póÿnych godzinach nocnych dyskutowali i opracowywali projekty dokumentów, które mozolnie przybli a³y nasze œrodowisko do standardów europejskich. Bywa³y czasy wielkich sukcesów, teraz natomiast zwykli lekarze (ale tak naprawdê wszyscy jesteœmy niezwykli!) z niechêci¹ patrz¹ na izby i w³adze naszego samorz¹du, nie pal¹ siê do udzia³u w wyborach. W toku dyskusji na jednym z poprzednich krajowych zjazdów lekarzy delegat ze Œl¹ska w krótkich s³owach powiedzia³, czym dla wiêkszoœci lekarzy z jego œrodowiska s¹ izby. Izby to klub sportowy, klub angielski i inkwizycja! Nie mo emy siê oszukiwaæ, równie i w ostatnich latach dzia³alnoœci izby nie ciesz¹ siê popularnoœci¹ wœród swoich cz³onków. Byæ mo e w³aœnie dlatego, a mo e z innych przyczyn, tak e w³adze pañstwowe nie widz¹ w izbach partnera i szarogêsz¹ siê na naszym podwórku bez opamiêtania. Bo czym- e innym s¹ ministerialne radykalne zmiany w szkoleniu przed- i podyplomowym lekarzy? Skrócenie studiów (bez odpowiedniego przygotowania do tego uczelni medycznych), likwidacja sta u podyplomowego, zawierucha w szko nr 4 (216) kwiecieñ 2013

19 Niestety, my w izbie warszawskiej równie przez to kiedyœ przechodziliœmy, aczkolwiek trudno nazwaæ g³upim lud reprezentuj¹cy œwiat³e œrodowisko lekarskie. Bez w¹tpienia bywa³ to zatem lud niedoinformowany. Jak wiêc zapewniæ dobr¹ informacjê o kandydatach? Problem to oczywiœcie nie tylko izbowy, lecz czêsto wystêpuj¹cy w wielu demokratycznych gremiach na ca³ym œwiecie. Rekomendacje s¹ konieczne, bo we w³adzach izby lekarskiej bardzo potrzebni s¹ ludzie doœwiadczeni, o cennych dla samorz¹du kwalifikacjach, mog¹cy pracowaæ w zespo³ach rzecznika, s¹du czy komisji rewizyjnej. Kto chcia³, móg³ z tych rekomendacji skorzystaæ, kto nie chcia³, móg³ nie wype³niaæ kwadracików. Z cia³ kolegialnych najwiêksze emocje budzi³a kieruj¹ca izb¹ rada okrêgowa, któr¹ prowadzi prezes (dawniejszy przewodnicz¹cy). Tu wy- ³ania siê pytanie, czy œlepe kierowanie siê rekomendowan¹ przez niego list¹ nie doprowadzi³oby do powstania rady nadmiernie statycznej, chwalebnie bezkonfliktowej, bez ostrych staræ i gwa³townych dyskusji, które choæ s¹ utrapieniem przewodnicz¹cego bywaj¹ motorem postêpu? Z drugiej strony, czy zupe³ne unikanie jego sugestii nie prowadzi³oby do zbyt czêstego wyboru ludzi przypadkowych, dla których, jak wykazuje doœwiadczenie, znaczenie ma chwa³a wyboru, ale nie systematyczna, sta³a praca dla ogó³u? Zwracaj¹c uwagê na skomplikowanie izbowej demokracji, nie sugerujê adnych znakomitych rozwi¹zañ. Wierzê tylko, e samo uœwiadomienie sobie problemu jest pierwszym krokiem do jego pokonania. Demokracja to potrafi, nieraz po bardzo d³ugim czasie, chocia nam, niecierpliwym tempus fugit. A co z czasem poprzedzaj¹cym zjazd? Co z wyborem delegatów? Ju przed oœmioma laty ujawni³ siê wyraÿnie problem quorum na zebraniach wyborczych, a w roku 2009 nabra³ znacz¹cych wymiarów. Jestem pewien, e znaczna liczba lekarzy zdaje sobie sprawê z tego, e istnienie izb, cia³a wprawdzie po ludzku nieidealnego, które wci¹ trzeba doskonaliæ, stanowi jednak wielk¹ wartoœæ jako niew¹tpliwy atrybut wspó³czesnego pañstwa demokratycznego. Tak myœl¹cych lekarzy jest wystarczaj¹co wielu, by zape³niæ sale zebrañ wyborczych. Sk¹d wiêc problem quorum? W moim w³asnym, bardzo rozstrzelonym rejonie wielu kolegów, w których przychylnoœæ i szczere zapewnienia obecnoœci nigdy nie w¹tpi³em, nie pojawi³o siê na zebraniu. By³y ku temu przyczyny obiektywne, ale tak e, jak s¹dzê, niedocenianie wagi swego g³osu. Suma drobnych zaniechañ z nadziej¹, e inni nie zawiod¹, stwarza now¹, przykr¹ jakoœæ, czyli w wielu wypadkach niewa noœæ wyborczego zebrania i niewy³onienie kandydata (my uniknêliœmy tego o w³os ). W bie ¹cym roku samorz¹d lekarski w Polsce postanowi³ po raz pierwszy wykorzystaæ doœwiadczenie kolegów z krajów zachodnich i wprowadziæ g³osowanie korespondencyjne. My wszyscy, jako obywatele, a nie tylko medycy, wielk¹ aktywnoœæ spo³eczn¹ potrafimy wykazywaæ wy³¹cznie w sytuacjach prze³omowych i rewolucyjnych. Trzeba mieæ nadziejê, e jednak starczy jej na wys³anie koperty. My wszyscy, jako obywatele, a nie tylko medycy, wielk¹ aktywnoœæ spo³eczn¹ potrafimy wykazywaæ wy³¹cznie w sytuacjach prze³omowych i rewolucyjnych. Historia i socjologia ucz¹, e w warunkach wzglêdnej stabilizacji spo³ecznie aktywni s¹ tylko nieliczni, ale dowodz¹ równie, e bez zaanga owania tych dzia³aczy trudno sobie wyobraziæ funkcjonowanie demokratycznego spo³eczeñstwa. Dajmy wiêc, jak ju kiedyœ pisa³em, szansê pomyleñcom i g³osujmy na tych, którzy naprawdê chc¹ pracowaæ dla innych. Czy powiedzie siê ten eksperyment? Czas biegnie, czyli znów: tempus fugit. Przygotujmy siê wczeœniej, nim zaprz¹tn¹ nas liczne inne wa ne sprawy, aby w miarê mo liwoœci dobrze wybieraæ ludzi godnych (homines dignos eligere). Ü leniu specjalistów. Czy ktoœ wys³ucha³ w tych sprawach naszych przedstawicieli?! Niestety, ostatnich kilka lat to pasmo pora ek naszych izb. Po prostu yjemy tak, jakby nie by³o samorz¹du lekarskiego, bo wa ne sprawy samodzielnie rozstrzyga rz¹d i Ministerstwo Zdrowia, a izby lekarskie mog¹ tylko robiæ m¹dre lub kwaœne miny. Gdzie szukaæ przyczyn pasma pora ek naszych izb? A mo e po prostu Ÿle wybieramy swoich przywódców? Je eli tak, to w³aœnie jest okazja i czas na zmiany. Czas na zmiany! Po pierwsze, zachêcam wszystkie kole anki i wszystkich kolegów do masowego udzia³u w wyborach i dok³adnego przygl¹dania siê kandydatom. Je eli czujecie siê na si³ach, kandydujcie sami. Oddawajcie g³osy tylko (!) na tych kolegów, o których wiecie, e bêd¹ mieæ wystarczaj¹c¹ iloœæ czasu, zdrowie i chêæ do dzia³ania (a nie tylko do zasiadania i intrygowania). Po drugie, apelujê do wszystkich obecnych cz³onków w³adz naszego samorz¹du, by zastanowili siê, czy maj¹ jeszcze tyle zapa³u, ile mieli kiedy przychodzili do samorz¹du 20 czy 15 lat temu. Jednym s³owem, apelujê do wiêkszoœci tych kolegów, by wzorem papie a Benedykta XVI ust¹pili miejsca m³odszym, zdrowszym i maj¹cym wiêcej zapa³u do pracy. Dzia³alnoœæ w izbach nie mo e byæ do ywotnia i czas skoñczyæ z putinad¹ we w³adzach naszego samorz¹du (nie mo na dalej akceptowaæ przesiadania siê poszczególnych kolegów ze stanowiska na stanowisko przy okazji kolejnych wyborów). Trzeba daæ szanse m³odym kolegom, nawet je- eli na razie nie maj¹ doœwiadczenia izbowego. Proponujê wiêc zmianê warty, i to na du ¹ skalê! Po trzecie, zapewniam, e ja nie zamierzam byæ delegatem na zjazd lekarzy, co nie znaczy bym nie chcia³, w miarê swoich mo liwoœci, nadal pomagaæ i doradzaæ m³odszym kolegom. Ü Medard Lech nr 4 (216) kwiecieñ

20 U NAS W SAMORZ DZIE Dy ury cz³onków Prezydium ORL Mieczys³aw Szatanek prezes ORL œroda, pi¹tek, godz ; Marta Klimkowska-Misiak wiceprezes ORL œroda, pi¹tek godz ; Ewa Miêkus-P¹czek wiceprezes ORL œroda godz Delegatura w Radomiu; pi¹tek godz ORL w Warszawie; Krzysztof Makuch wiceprezes ORL wtorek godz , œroda , pi¹tek ; adys³aw Nekanda-Trepka sekretarz ORL codziennie w godzinach pracy; Julian Wróbel zastêpca sekretarza ORL œroda godz ; Andrzej Sawoni skarbnik ORL œroda, pi¹tek godz ; Wies³aw Dideñko cz³onek Prezydium pi¹tek godz ; Renata Dmowska cz³onek Prezydium œroda godz ; Roman Olszewski cz³onek Prezydium œroda, pi¹tek godz ; Andrzej W³odarczyk cz³onek Prezydium poniedzia³ek godz Zespó³ radców prawnych mec. El bieta Barcikowska-Szyd³o koordynator wtorek czwartek, godz ; mec. Pawe³ Jannasz poniedzia³ek, wtorek, czwartek godz , œroda ; mec. Zdzis³aw Czarnecki wtorek, pi¹tek godz ; mec. Bartosz Niemiec poniedzia³ek czwartek godz Dy ur przewodnicz¹cego Komisji ds. Sta u Podyplomowego Pierwszy pi¹tek miesi¹ca godz Miros³aw Klukowski przewodnicz¹cy komisji Dy ur rzecznika praw lekarza Wtorek godz , tel , a.kuzawczyk@oilwaw.org.pl Andrzej Ku awczyk rzecznik praw lekarza Dy ur pe³nomocnika ds. zdrowia lekarzy i lekarzy dentystów Pomoc lekarzom w rozwi¹zywaniu problemów uzale nienia, wczesna interwencja, monitorowanie leczenia. Pierwsza œroda miesi¹ca godz , jolanta.charewicz@gmail.com dy ur tel.: w poniedzia³ki i wtorki godz Jolanta Charewicz pe³nomocnik Zebrania Komisji ds. Emerytów i Rencistów Trzeci poniedzia³ek miesi¹ca godz , Warszawa, ul. Raszyñska 54 (Klub Lekarza). Daniela Machnicka-Bacciarelli przewodnicz¹ca komisji Zg³aszanie zmian adresów do kolporta u Pulsu i Gazety Lekarskiej : rejestracja@oilwaw.org.pl lub tel , faks Uwaga! Wszystkich Pañstwa, którzy chc¹ otrzymywaæ Puls TYLKO em, prosimy o przes³anie tej informacji na adres: pulsmailem@oilwaw.org.pl Prosimy o podanie: imienia i nazwiska, adresu do korespondencji, numeru prawa wykonywania zawodu, numeru telefonu. Krajowe oferty pracy na 1 marca 2013 r. dotycz¹ce nastêpuj¹cych specjalnoœci lekarskich: alergologia 3 anestezjologia 1 balneologia i med. fiz. 1 lekarz bez spec. 4 chirurgia ogólna 1 chirurgia naczyniowa 1 choroby p³uc 1 choroby wewnêtrzne 20 dermatologia 1 diabetologia 3 diagnostyka lab. 1 endokrynologia 3 gastroenterologia 2 geriatria 3 ginekologia i po³. 1 kardiologia 4 kardiologia dzieciêca 1 laryngologia 5 laryngologia dzieciêca 1 medycyna paliatywna 2 medycyna pracy 1 medycyna ratunkowa 3 medycyna rodzinna 22 medycyna sportowa 1 neurologia 8 neurologia dzieciêca 2 okulistyka 5 okulistyka dzieciêca 1 ortopedia 6 pediatria 10 psychiatria 9 psychiatria dzieciêca 2 radiologia 1 rehabilitacja med. 2 reumatologia 2 stomatologia 1 stomat. zach. z endod. 1 stomat. ortodoncja 2 stomat. protetyka 1 urologia 2 USG 1 Andrzej Morliñski, przewodnicz¹cy Komisji ds. Poœrednictwa Pracy Biuro Poœrednictwa Pracy, tel./faks: ; praca@warszawa.oil.org.pl 18 nr 4 (216) kwiecieñ 2013