Bogdan Ogrodnik (Pracownia Badań nad Systemami Adaptacyjnymi) Maja Głowacka (Pracownia Edukacji Przyrodniczej i Ekologicznej) Śląski Ogród Botaniczny

Transkrypt

1 Bogdan Ogrodnik (Pracownia Badań nad Systemami Adaptacyjnymi) Maja Głowacka (Pracownia Edukacji Przyrodniczej i Ekologicznej) Śląski Ogród Botaniczny

2 Podstawowe dane dotyczące Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie (Górny Śląsk) Forma organizacyjna: związek stowarzyszeń - 13 członków zwyczajnych, m.in.: PAN, Uniwersytet Śląski, Województwo Śląskie, 5 gmin i powiatów, organizacje pozarządowe, itd. Data powstania: 2003 r, pozwolenie ministra 2006 Powierzchnia: ok. 100 ha, otulina ok. 400 ha Siedziba: Centrum Edukacji Przyrodniczej i Ekologicznej ŚOB w Mikołowie

3

4

5

6 Ogólny opis programu Szkoły Eksperymentu Przyrodniczego Adresat: obecnie wyłącznie nauczyciele i edukatorzy, na wiosnę rusza edycja dla uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Czas trwania: 6 godzin lekcyjnych Forma: uproszczona postać tzw. zdarzenia edukacyjnego Ilość osób w grupie do 12

7 Cel Szkoły Eksperymentu Przyrodniczego Doświadczanie powiązania procesów poznawczych* i rozwojowych** w edukacji pozaformalnej dzieci i młodzieży z wykorzystaniem eksperymentu przyrodniczego (*) Procesy poznawcze dotyczą m.in. powstawania, kształtowania, rozwoju, weryfikacji i zastosowania wiedzy (**) Procesy rozwojowe zaspokajają piramidę potrzeb angażując sferę emocjonalną, motywacyjną, osobistego doświadczenia, prywatnego świato-obrazu, wartości, itd.

8 Założenia teoretyczne Szkoły Eksperymentu Przyrodniczego Edukacja to proces adaptacji człowieka do otaczających go środowisk Wykorzystano: Alfreda Northa Whiteheada filozoficzną koncepcję organicznego procesu stawania się Jeana Gebsera antropologiczno-kulturową koncepcję wielowarstwowego umysłu Michaela Polanyi ego metodologiczną koncepcję wiedzy osobistej (personal knowledge, tacit knowledge)

9 Struktura zdarzenia edukacyjnego (3x2 godz.) Faza 1 - W poszukiwaniu źródeł nauki Faza 2 - Eksperyment przyrodniczy pytania zadane Naturze Faza 3 - Od fascynacji do poszukiwania mądrości

10 Faza 1: W poszukiwaniu źródeł nauki Źródła badanego eksperymentalnie problemu mają właściwy sobie historyczny, kulturowy, psychologiczny, a czasami i filozoficzny kontekst. Stosowane są metody aktywne polegające na tkaniu relacji prowadzącego z uczestnikami, na osnowie tematu doświadczenia. Jeżeli eksperyment dotyczy np. fizjologii oddychania, to spotkanie rozpocząć się może od opowieści o tym, jak Emisee - bóg plemienia Creek ożywia świat za pomocą swojego oddechu, życiodajnego tchnienia. Prowadzący opowiada (nie czyta!) historię związaną z danym eksperymentem (storytelling)

11 Faza 2: Eksperyment przyrodniczy pytania zadane Naturze Jak pytać Naturę, aby jej odpowiedzi były dla człowieka zrozumiałe? Jak interpretować jej odpowiedzi? To są pytania, które zadają sobie nie tylko naukowcy. Może je sobie postawić każdy z nas, gdy szuka odpowiedzi na problemy, które stawia przed nim życie. W miejsce abstrakcyjnej Natury można podstawić procesy zachodzące wokół nas, np. w trakcie przygotowywania obiadu (W. Gołębowicz Chemia w rondlu ) i dociekliwie stawiać pytania i poszukiwać hipotez wyjaśniających.

12 Faza 3: Od fascynacji do poszukiwania mądrości Dla dzieci i młodzieży zarówno problem, jak i eksperyment oraz ich kontekst pozostaną czymś obcym i nieistotnym (choć może ciekawym) tak długo, jak długo nie włączy się tych ciał obcych w prywatny świato-obraz każdego z uczestników. Przykładowo: zastosowanie mapy myśli pomaga w uchwyceniu wielu powiązań tematu eksperymentu (np. proces oddychania) z codziennym życiem uczestników zajęć ale i z tym, co niecodzienne ale ważne w życiu młodego człowieka.

13

14 Sukcesy i problemy (+) Wyjątkowo dobre przyjęcie zajęć przez nauczycieli oraz edukatorów uczestnicy traktowali te zajęcia jako element samorozwoju! (+) Duże oczekiwanie na edycję dla uczniów, jako rodzaj panaceum na problemy nauczycieli z pogłębionym kontaktem z uczniami oraz rodzajem ich motywacji (która jest najczęściej zewnętrzna i formalna) (+) Uświadomienie sobie przez nauczycieli małej skuteczności edukacji formalnej w zakresie wspierania procesów rozwojowych uczniów (-) Zajęcie prowadzi aż trzech prowadzących o różnych kompetencjach (-) Mały wskaźnik osobogodzin (relatywnie wysoki koszt zajęć/osobę)

15 Dziękuję Państwu za uwagę!