W grudniu Ikar prezentuje:

Transkrypt

1

2 Od redakcji 1 Z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia życzymy, aby Cicha Noc napełniła Państwa spokojem, radością i nadzieją. Niech będzie także źródłem refleksji, że warto czasem wierzyć w to, co po ludzku wydaje się niemożliwe. Aby umilić świąteczny czas, mamy dla Państwa obrazek z kolędnikami, którzy mogą nabrać rysów każdego z nas. Wystarczy wkleić tam zdjęcia swoje i swoich bliskich. Redaktor prowadzący MAGDALENA KUJAWA W grudniu Ikar prezentuje: Wydarzenie miesiąca 2-7 Słowa pełne znaczeń Poeci intelektu Przyroda jak dzieło sztuki Miniatury wielkiego ekranu Pamięci GC 8-9 Śmierć na pięć Pustki nagrodzone Premiery teatralne Prawda, legenda, baśń Europejska Stolica Kultury 12 Rok kulturalny Kulturalny listopad w obiektywie 13 Fotograficzny przegląd wydarzeń Rozmowa miesiąca Obrazy zamiast nut - wywiad z Dominiką Eską Lektury z górnej półki 17 Fantazje grudniowej nocy Wydawca: Urząd Miasta Torunia, Wały gen. Sikorskiego 8, tel. (056) Redaktor prowadzący: Magdalena Kujawa (tel , m.kujawa@um.torun.pl, Okładka, program i kartka: Piotr Florianowicz. Foto: Magdalena Kujawa, Małgorzata Litwin, Wojtek Szabelski/freepress.pl, Grzegorz Leśniewski, archiwa artystów i organizatorów, Internet. Skład i przygotowanie: Marcin Treichel ( , Druk: Zakład Poligraficzny Warex Sp. z o.o., ul. Bankowa 30, Lubicz Górny, tel. (056) Uwaga! Informator redagowany jest z wyprzedzeniem, mogą więc nastąpić zmiany w programach niektórych imprez.

3 2 Wydarzenie miesiąca Wydarzenie miesiąca 3 SŁOWA PEŁNE ZNACZEŃ Pierwsze dwa tygodnie grudnia to w naszym mieście święto literatury. Po raz piętnasty odbędzie się w tym czasie Toruński Festiwal Książki. Na festiwalowe wydarzenia złożą się spotkania autorskie, warsztaty, wystawy i konkursy. Będą akcenty muzyczne i teatralne. Zaplanowano liczne propozycje dla młodych czytelników, jak i dla dojrzałych smakoszy literatury. Oko w oko z autorem Na początek dwa wieczory, podczas których spotkamy się z twórcami. 1 grudnia w Kafeterii Struna Światła o swojej poezji opowie Krzysztof Karasek. Od debiutu w 1966 r. wydał kilkanaście tomików wierszy. W ubiegłym roku otrzymał nagrodę Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych Książka Lata za tomik poezji Autostrady i konie. Jury w uzasadnieniu werdyktu napisało: za poezję na wysokiej stopie, w której słowo i życie splatają się ze sobą w mocnym, fascynującym uścisku. Miłośnicy literatury z pewnością nie opuszczą 2 grudnia wieczoru autorskiego jednej z najbardziej cenionych współczesnych pisarek Olgi Tokarczuk. O jej twórczości tak pisał Przemysław Czapliński: Literaturę traktuje tak jak rozmowę. A skupienie, z jakim opowiada, udziela się czytelnikom. Potrafi dokonać tego, co najtrudniejsze: odsłonić doniosłość skrytą w codzienności. Autorka Prawieku i innych czasów, Domu dziennego, domu nocnego i Biegunów gościć będzie w Dworze Artusa. 9 grudnia do Torunia przyjedzie poeta, tłumacz, prozaik i malarz w jednej osobie, czyli Jacek Dehnel. Laureat Nagrody Kościelskich i Paszportu Polityki, nominowany do Nagrody Nike za powieść Balzakina przedstawi swój nowy tom O swojej nowej powieści podczas spotkania opowie Olga Tokarczuk wierszy Ekran kontrolny. Na spotkanie zaprasza Piwnica pod Aniołem. Najważniejszym wydarzeniem festiwalu będzie z pewnością 13 grudnia wręczenie Nagrody Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego dwóm wybitnym poetom i eseistom: Adamowi Zagajewskiemu oraz Dursowi Grünbeinowi (więcej na ten temat na stronie 4). Z Adamem Zagajewskim miłośnicy jego twórczości będą mogli się spotkać dzień wcześniej w Dworze Artusa. Poznajmy swoje Będą też podczas festiwalu spotkania z twórcami związanymi z Toruniem. 7 grudnia w Domu Muz odbędzie się wieczór promujący nowy tom poetycki Krzysztofa Ćwiklińskiego Książę poetów żegna ukochane miasto. Znajdziemy w nim dialog z tekstami kultury, ale także podstawowe egzystencjalne niepokoje. 9 grudnia nową książkę Fronasz zaprezentuje Miłka Malzahn - pisarka, tekściarka i wokalistka. Swoje wiersze przedstawi 11 grudnia w Domu Muz Mariusz Słonina, redaktor naczelny studenckiego pisma Podaj Dalej. Toruńskich akcentów będzie podczas festiwalu więcej. 4 grudnia w Ratuszu Staromiejskim odbędzie się prezentacja katalogu numizmatów wydanych w Toruniu Corpus Nummorum Civitas Thorunensis autorstwa Jarosława Dutkowskiego i Adama Suchanka. Dwa dni później w tym samym miejscu zaprezentowane zostaną najnowsze publikacje poświęcone słynnemu toruńskiemu astronomowi: Mikołaj Kopernik. Życie i działalność oraz Najcenniejsze kopernikana ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu. Przy tej okazji przedstawione zostaną również unikatowe eksponaty związane z Kopernikiem. Perły z lamusa - to tytuł kolejnej publikacji Muzeum Okręgowego pokazującej najcenniejsze zbiory placówki. Więcej na ten temat dowiedzieć się będzie można 11 grudnia. Najmłodsi czytelnicy Jak zawsze podczas Festiwalu Książki sporo propozycji przygotowano dla dzieci. W tej dziedzinie największą ofertę ma Dom Muz. W filii przy ul. Okólnej odbędą się warsztaty czerpania papieru. Tam również zaplanowano imprezę pod nazwą Gwiezdne czytadło, podczas której młodzi odbiorcy zapoznają się z fragmentami Dzienników gwiazdowych Stanisława Lema. Ciekawie zapowiadają się również warsztaty Wiersze malowane spray em. W Domu Muz przy ul. Poznańskiej odbędzie się impreza plastyczna pod hasłem Książka - oknem na świat. Punktem wyjścia do działań plastycznych podczas warsztatów Pociąg pełen bajek będzie z kolei wiersz Juliana Tuwima Lokomotywa. Połączeniem sztuk plastycznych z pięknym słowem będzie także impreza Kto znalazł przyjaciela, skarb znalazł, czyli przestrzenne ilustrowanie przysłów. Zbliżenie na Chiny 8 grudnia torunianie zapoznają się z literaturą i kulturą Chin. W Dworze Artusa odbędzie się wernisaż wystawy Chiny w kalejdoskopie, spotkanie z poetami chińskimi oraz pokaz multimedialny Chiny w oczach torunian. Wystaw będzie podczas festiwalu więcej. W Dworze Mieszczańskim od 5 grudnia oglądać będzie można ekslibrisy Marka Głowackiego, zaś w Ratuszu Staromiejskim o życiu i twórczości Juliusza Słowackiego opowie Barbara Wachowicz i zaprezentuje wystawę poświęconą wieszczowi. Stałym elementem festiwalu są konkursy. Jak zawsze w Piwnicy pod Aniołem 9 grudnia odbędzie się Otwarty Turniej Jednego Wiersza, zaś w Dworze Artusa rozstrzygnięty zostanie 12 grudnia XXIII Ogólnopolski Konkurs Poetycki O liść konwalii im. Zbigniewa Herberta. Dopełnieniem festiwalu będą imprezy muzyczne. 3 grudnia w Dworze Artusa zespół muzyki dawnej Ars Cantus oraz aktorzy Teatru Współczesnego we Wrocławiu zaprezentują program literacko-muzyczny Ojcze nasz - nasz. Inspiracje. 12 grudnia zapraszamy do Kafeterii Struna Światła na akustyczny koncert Hotelu Kosmos. Koordynatorem festiwalu jest Wydział Kultury Urzędu Miasta. Na wszystkie imprezy wstęp jest wolny. (mk) Jacek Dehnel spotka się z czytelnikami w Piwnicy pod Aniołem

4 4 Wydarzenie miesiąca Wydarzenie miesiąca 5 POECI INTELEKTU PRZYRODA JAK DZIEŁO SZTUKI Dwóch świetnych poetów i eseistów: Adam Zagajewski i Durs Grünbein to tegoroczni laureaci Nagrody Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. Samuela Bogumiła Lindego. Wyróżnienie wręczone zostanie 13 grudnia w toruńskim Ratuszu Staromiejskim. Adam Zagajewski, poeta, prozaik, krytyk literacki i eseista, urodził się w 1945 roku we Lwowie. Studiował psychologię i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ukończeniu studiów w zakresie psychologii w latach pracował jako asystent w Instytucie Nauk Społecznych AGH; studia filozoficzne ukończył w 1970 r. Jako poeta debiutował w 1968 roku. Był współzałożycielem Grupy Poetyckiej Teraz oraz, wraz z Julianem Kornhauserem, współautorem głośnego programu ideowoartystycznego formacji poetyckiej Nowa Fala. Związany z opozycją demokratyczną, po proteście wobec projektowanych przez reżim komunistyczny zmian w Konstytucji PRL, został w 1975 roku objęty zakazem druku. W 1976 roku współtworzył i redagował niezależne pismo Zapis. W 1982 roku wyjechał do Paryża, gdzie współpracował z miesięcznikiem Kultura i Zeszytami Literackimi. Od 1988 wykładał na uniwersytecie w Houston w USA. Do Polski powrócił w roku Opublikował zbiory wierszy m.in.: Zapis, Sklepy mięsne, Petit, Jechać do Lwowa, Płótno, Dzikie czereśnie, Ziemia ognista, Trzej aniołowie i Powrót ; powieści: Ciepło, zimno, Słuch absolutny i Cienka kreska ; zbiorów esejów i opowiadań: Drugi oddech, Solidarność i samotność, Dwa miasta i Obrona żarliwości. Jest laureatem licznych międzynarodowych nagród literackich, w tym niemieckich: im. N. Lenaua, im. H. Bienka, Fundacji im. Konrada Adenauera. W roku 2008 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Poezja Adama Zagajewskiego, początkowo antypoetyczna i wierna dyrektywie mówienia wprost, zwięzła, prosta, surowa w wyrazie i zdyscyplinowana emocjonalnie, począwszy od tomu Jechać do Lwowa przeradza się w lirykę filozoficzną o skomplikowanej metaforyce i bogatej symbolice, osadzonej w problematyce tradycji i tożsamości kultury europejskiej, w której ważną rolę odgrywa tajemnica wpisana w przeżywanie współczesności i mityzacja rzeczywistości. Sam Zagajewski definiuje poezję jako sztukę układania i przetwarzania wyrażeń myślowych, jednocześnie odnosząc się z dużym dystansem do własnej twórczości. Durs Grünbein (ur w Dreźnie) mieszka od 1986 roku w Berlinie. Poeta, tłumacz i eseista. Po krótkotrwałych studiach teatralnych po roku 1989 podróżował po Europie, Azji Południowo-Wschodniej i USA. W roku 1988 zadebiutował tomem poezji Grauzone morgens. W tekstach z lat przekazuje za pomocą poetyckich, acz nie artystowskich zbliżeń ze światem codziennym autentyczne doznania mieszkańca enerdowskich metropolii. Powstał w ten sposób zapis świata realnego socjalizmu w stanie duchowej pustki i zbliżającej się agonii. Znaczny rezonans przyniósł kolejny tom Schädelbasislektion (1991), w którym Grünbein starał się zmierzyć z osobiście przeżywaną problematyką zjednoczenia Niemiec, penetrując pojęcia oraz język polityki. Twórczość artysty nie poddaje się żadnemu programowi estetycznemu, cechuje ją otwartość na aparaturę pojęciową nauk przyrodniczych oraz akceptacja zmian w percepcji rzeczywistości w świecie marginalizacji podmiotu i nadmiaru doznań medialnych. W kolejnych tomach poetyckich oraz coraz liczniejszych esejach podejmuje pisarz intelektualny dialog z myślicielami (Seneka, Kartezjusz, Wittgenstein) oraz poetami (niemieccy klasycy, japońska tradycja wierszy haiku). Tłumaczył na niemiecki m.in. dramaty Ajschylosa. Krytyka postrzega go jako poetę intelektualnego i świetnego stylistę. Jest autorem ponad 20 książek. Na język polski przetłumaczono dotychczas jedynie pojedyncze jego wiersze ( Literatura na świecie, nr 3/1998). Jako najmłodszy w historii autor został w 1995 roku uhonorowany najbardziej prestiżową niemiecką nagrodą literacką im. Georga Büchnera. (sylwetki laureatów opracował dr Krzysztof Ćwikliński) Niemal każde z tych zdjęć okupione jest wielogodzinnym czekaniem na odpowiednią sytuację, ujęcie, światło. Czasem o kadrze decyduje również łut szczęścia grudnia po raz drugi będzie można w Toruniu oglądać najciekawsze dokonania fotografików przyrody podczas festiwalu Sztuka Natury. Na tygodniową imprezę złożą się wystawy, spotkania z twórcami i pokazy multimedialne, swój finał będą miały również dwa konkursy. Pierwszy z nich wyłoni najciekawsze pokazy cyfrowe, których tematem jest przyroda. Drugi - fotograficzny, zatytułowany Makro-Światy, ma prezentować dziko rosnące rośliny oraz dziko żyjące zwierzęta. Plon tego konkursu będzie można oglądać na wystawie w Ogrodzie Zoobotanicznym do końca stycznia 2010 r. W Dworze Artusa, gdzie odbywać się ma większość festiwalowych wydarzeń, otwarta zostanie wystawa Dziesięć lat flirtowania z przyrodą podsumowująca dekadę działalności Okręgu Pomorsko-Kujawskiego Związku Polskich Fotografików Przyrody. W Galerii Hotelu Filmar od 8 grudnia prezentowana będzie wystawa zdjęć jednego z czołowych toruńskich fotografików Andrzeja Skowrońskiego. O czym szepcze piach i woda to niezwykłe fotografie z pozornie zwykłych wakacji nad morzem. Strażnicy Krajobrazu to z kolei wystawa zdjęć drzew autorstwa Andrzeja Waligóry, która prezentowana będzie w Piwnicy pod Aniołem od 10 grudnia. Fotografię podwodną Macieja Fot. Grzegorz Leśniewski Tomaszewskiego oglądać można z kolei od końca listopada w Muzeum Podróżników. H2O to ekspozycja ilustrująca życie w zbiornikach wodnych Polski, Austrii, Egiptu, Portugalii i USA. Do rodzimych krajobrazów ograniczy się wystawa Magia przyrody Marcina Nawrockiego, którą obejrzeć będzie można w Domu Eskenów. Jedna z ekspozycji prezentowana będzie także poza Toruniem. W Brodnickim Domu Kultury pokazane zostaną zdjęcia Dariusza Sarnowskiego Światłem opisane. Ale festiwal to nie tylko wystawy. To również spotkania z fotografikami przyrody, którzy opowiedzą o tym, jak powstawały ich zdjęcia. W tym roku będzie okazja do bliskiego kontaktu z twórcami telewizyjnego programu Dzika Polska. Do Torunia przyjadą i swoje zdjęcia pokażą: Marek Wyszomirski, Grzegorz Leśniewski, Paweł Bieniewski oraz wymienieni już autorzy wystaw: Andrzej Waligóra, Andrzej Skowroński, Dariusz Sarnowski, Marcin Nawrocki i Maciej Tomaszewski. Organizatorem Festiwalu Fotografii Przyrodniczej Sztuka Natury jest Fundacja Amicus Universitatis Nicolai Copernici. Więcej informacji na stronie (mk)

5 6 Wydarzenie miesiąca MINIATURY WIELKIEGO EKRANU Kilkadziesiąt projekcji trwających od kilku minut do pół godziny pokazanych zostanie podczas trzydniowego Toruń Short Film Festival. Po raz drugi w Kinie Centrum 4-6 grudnia będziemy mogli zobaczyć najciekawsze miniprodukcje z kilku krajów Europy i nie tylko. Organizatorzy przyznają, że Toruń Short Film Festival jest dzieckiem lipcowego Festiwalu Tofifest. - O wiele łatwiej nam nawiązać współpracę międzynarodową dzięki renomie Tofifestu - podkreśla Kafka Jaworska. - W ten sposób festiwal krótkometrażowy może rozbudować swój program. Właśnie efektem kooperacji Tofifest ze Swiss Films jest jedno z głównych pasm Toruń Short Film Festiwal, w którym zaprezentowane zostanie kino szwajcarskiej reżyserki Urszuli Meier. Będzie można zobaczyć krótkometrażowe filmy (dokumenty i fabuły) zdobywczyni Złotego Anioła za film Home na tegorocznym Tofifest, nominowanego również do Oscara. Pasmo Kurzfilm.De...Best, prezentujące kino niemieckie, powstało dzięki współpracy z festiwalem w Hamburgu. To okazja do zobaczenia nie tylko fabuł, ale także filmów eksperymentalnych, animacji i dokumentów. Możliwe, że prezentacjom niemieckich produkcji towarzyszyć będą prelekcje. Kino z Antypodów to nazwa pasma, w którym zaprezentowane zostaną ciekawe i coraz bardziej doceniane produkcje australijskie. Kolejne duże pasmo festiwalowe, pod nazwą Jesienna Sjesta, powstało dzięki współpracy ze znaczącym hiszpańskim festiwalem w Gijon. Będzie więc przegląd najnowszego krótkometrażowego kina hiszpańskiego, niekoniecznie tego obsypywanego nagrodami. Raczej stworzona zostanie okazja do zobaczenia produkcji reżyserów, którzy pojawili się na hiszpańskim rynku filmowym w ciągu ostatnich kilku lat. - Będzie możliwość zaobserwowania, jak wyglądają debiuty reżyserskie w Hiszpanii i porównania ich z polskimi - stwierdza Marek Golonko. Kino rodzime będzie bogato reprezentowane podczas festiwalu. To także jedyne festiwalowe pasmo konkursowe. Nagrodę dla najlepszego filmu przyzna publiczność. Warto brać udział w plebiscycie, bo wśród głosujących także rozlosowana zostanie cenna nagroda. Warto też zobaczyć polskie produkcje, bo jak podkreślał Janusz Zaorski, przewodniczący Konkursu Kina Niezależnego i Młodego Kina na tegorocznym festiwalu w Gdyni, młodzi stworzyli filmy na bardzo wysokim poziomie i depczą już po piętach swoim starszym kolegom. Podczas toruńskiego festiwalu pokazany zostanie m.in. nagrodzony Grand Prix w Gdyni obraz Jakuba Czekaja Ciemnego pokoju nie trzeba się bać. W sumie w paśmie zobaczymy ponad 10 filmów. W Kinie Centrum czekają nas więc długie godziny krótkich projekcji. (mk)

6 8 Pamięci GC Pamięci GC 9 ŚMIERĆ NA PIĘĆ Choć nie ma go z nami od ośmiu lat, jego przeboje, takie jak Telefony, Biała flaga czy Masakra, przeszły do historii polskiego rocka, a dla fanów zawsze będą żywe. Grzegorz Ciechowski, lider zespołu Republika, ale także świetny solista, kompozytor, autor tekstów i producent, zmarł 22 grudnia 2001 r. Kolejny raz Toruń udowodni, że pamięta o tym, iż wszystko zaczęło się właśnie tu. Od śmierci autora Paryż-Moskwa 17:15 co roku w Studenckim Klubie Od Nowa, gdzie Republika rozpoczynała swoją karierę, odbywa się Koncert Specjalny Pamięci Grzegorza Ciechowskiego. Towarzyszy mu zawsze niezwykła atmosfera i wspaniali goście. Znakomici muzycy, należący do absolutnej polskiej czołówki, prezentują swoje interpretacje utworów Republiki i Obywatela G.C. Do tej pory za organizację koncertu odpowiedzialny był menadżer Republiki Jerzy Tolak. W ubiegłym roku wycofał się, ale Toruń postanowił kontynuować koncerty. Choć podobnie jak w latach poprzednich organizatorzy nie zdradzają szczegółów, szef Studenckiego Klubu Od Nowa Maurycy Męczekalski zapowiada, że Toruń odwiedzą równie znakomici goście. Ubiegłoroczny koncert zakończył jeszcze jeden etap związany z Republiką. Muzycy zespołu zagrali wtedy po raz ostatni razem, akompaniując wokalistom wykonującym utwory Ciechowskiego. Nie znaczy to jednak, że w tym roku Zbyszek Krzywański, Sławek Ciesielski i Leszek Biolik nie pojawią się na scenie. Będą obecni, ale już nie jako gospodarze, lecz goście koncertu. Wokalistom występującym na scenie towarzyszyć będzie specjalnie na ten wieczór powołana supergrupa, złożona ze znakomitych instrumentalistów. Wystąpią również zespoły w pełnym składzie. Organizatorzy zdradzają jeszcze jeden szczegół: koncert ma zyskać nowatorską oprawę wizualną. Pewne jest również to, że jak co roku wręczona zostanie podczas koncertu Nagroda Artystyczna Miasta Torunia im. Grzegorza Ciechowskiego. Tym razem jej laureatem jest warszawska formacja Pustki (więcej na ten temat na sąsiedniej stronie). Da ona krótki koncert, na który przygotowuje również swoją interpretację przeboju Republiki Znak =. Koncert odbędzie się w sobotę, 19 grudnia o godz Bilety kosztują 60 zł (w dniu koncertu 70 zł, choć na zakup w ostatniej chwili nie ma co liczyć). Osoby spoza Torunia mogą kupować bilety wpłacając pieniądze na specjalne konto. (mk) PUSTKI NAGRODZONE Warszawska formacja Pustki jest tegorocznym laureatem Nagrody Artystycznej Miasta Torunia im. Grzegorza Ciechowskiego. Kapituła nagrodziła Pustki za doskonały poziom muzyczny i literacki płyt zespołu, ze szczególnym wyróżnieniem prób odczytania klasyki polskiej poezji w sposób odpowiadający duchowi naszych czasów. Doceniono też wszechstronność twórczości zespołu, który doskonale odnajduje się w przestrzeni teatru, czy filmu, przy zachowaniu muzycznej wyjątkowości i oryginalności. Grupa Pustki powstała w 1999 r. w podwarszawskim Ostrówku. Założyli ją Radek Łukasiewicz i Janek Piętka. Od tego czasu zespół nagrał albumy Studio Pustki (2001) i 8 Ohm (2004). W 2006 r. ukazała się trzecia płyta Pustek zatytułowana Do Mi No. Przyczyniła się ona do wzrostu popularności grupy dzięki przebojowym piosenkom takim jak Telefon do przyjaciela, Nic do powiedzenia, czy Słabość chwilowa, często emitowanym na falach ambitniejszych rozgłośni radiowych. Czwarta płyta grupy zatytułowana Koniec kryzysu, promowana singlem Parzydełko okazała się kolejnym przełomem w karierze zespołu, zdobywając jeszcze większą popularność niż jej poprzedniczka. Zespół zebrał znakomite recenzje, został nominowany do wielu prestiżowych nagród, takich jak Paszport Polityki czy Fryderyk. Radiowa Trójka oraz popkulturowe pismo Pulp uznały Pustki za zespół roku a Koniec Kryzysu za album roku Opublikowany jesienią 2009 roku album Kalambury to już piąta płyta Pustek. Znajdują się na nim utwory napisane do wierszy znanych polskich poetów: m.in. Bolesława Leśmiana, Danuty Wawiłow, Stanisława Wyspiańskiego, Tadeusza Gajcego, Władysława Broniewskiego. Na płycie znalazło się także miejsce dla specjalnych gości: Kasi Nosowskiej i Artura Rojka. Obecnie zespół występuje w składzie: Radek Łukasiewicz, Grzegorz Śluz, Barbara Wrońska, Szymon Tarkowski. Przypominamy, że kapitułę przyznawanej od ośmiu lat Nagrody Artystycznej Miasta Torunia im. Grzegorza Ciechowskiego tworzą: Leszek Biolik, Zbigniew Derkowski, Zbigniew Krzywański, Marek Niedźwiecki, Jerzy Tolak, Mariusz Składanowski, Andrzej Świetlik i Jan Wołek. Jej dotychczasowymi laureatami są: Paulina Bisztyga, Konrad Niewolski, Piotr Rogucki, Joanna Piwowar, Zespół Filmowy Paladino, Galeria Rusz i Lao Che. Nagroda wręczona zostanie 19 grudnia podczas koncertu pamięci Grzegorza Ciechowskiego w klubie Od Nowa. Następnego dnia zespół zagra koncert w Piwnicy pod Aniołem. Janusz Milanowski

7 10 Premiery teatralne Premiery teatralne 11 PRAWDA, LEGENDA, BAŚŃ Na zakończenie roku toruńskie teatry przygotowują nowe przedstawienia. Będzie klasyka dramatu dla dorosłych i ciekawe propozycje dla dzieci, w tym również w dziecięcym wykonaniu. Teatr im. Wilama Horzycy zaprasza 5 grudnia na inscenizację jednego z najbardziej znanych dramatów europejskich, Dzikiej kaczki Henryka Ibsena. To znakomicie skonstruowana opowieść, w której najważniejsze jest pytanie o prawdę i jej wpływ na życie bohaterów. W sztuce norweskiego dramaturga, inaczej niż w Biblii, prawda nie niesie wyzwoleniam, lecz doprowadza do rodzinnej tragedii. - Dla ludzi idealistycznie nastawionych do świata prawda jest nieodłączna od dobra - opowiada reżyserka spektaklu Agnieszka Lipiec-Wróblewska. - Ja uważam inaczej. Krzysztof Piesiewicz powiedział mi kiedyś: Nie warto wiedzieć wszystkiego. Poza tym prawdę każdy powinien odkrywać sam. Nigdy nikt nie powinien robić tego za nas. Manipulowanie czyimś życiem w imię nawet szlachetnej idei wyrządza krzywdę.drugim ważnym aspektem dramatu Ibsena jest dla Lipiec-Wróblewskiej delikatna psychologia nastoletniej duszy. W kontekście licznych doniesień o samobójstwach nastolatków jest to temat szczególnie aktualny. Trzecią kwestią, na którą reżyserka chce zwrócić uwagę swoim przedstawieniem, jest wizyjność i nowatorstwo Ibsena w konstruowaniu portretów psychologicznych bohaterów. Ibsen intuicyjnie penetrował podświadomość, a jego równolatek Freud czerpał z jego doświadczeń. Wizyjność Ibsena ma również znaleźć odzwierciedlenie w inscenizacji. - Pozostaję wierna twierdzeniu: jeden obraz za tysiąc słów. A Ibsen daje się tak reżyserować - stwierdza Agnieszka Lipiec- Wróblewska. Warto dodać, że toruńskie przedstawienie przygotowano w nowym tłumaczeniu Anny Marciniak. Dotychczasowe przekłady korzystały z niemieckich wersji dramatu, co pozbawiało sztukę wieloznaczności. Muzycznie o przyjaźni Przyjęło się w Toruniu, że oferta Teatru im. Horzycy kierowana jest do dorosłych widzów, zaś dzieci odwiedzają przede Fot. Wojtek Szabelski/freepress.pl wszystkim Baj Pomorski. Raz na jakiś czas jednak na obu scenach mamy wyjątki od tej reguły. 12 grudnia w teatrze dramatycznym zgromadzi się dziecięca publiczność, by obejrzeć Kota w butach w formie musicalu. Baśń przeniesie na scenę śpiewający aktor i reżyser Jacek Bończyk, znany w Toruniu z realizacji spektaklu z piosenkami Grzegorza Ciechowskiego Obywatel. Napisał on własną, rozszerzoną o nowe wątki i postaci wersję opowieści Charlesa Perrault. - Chciałem pokazać, na czym może polegać przyjaźń między dwiema istotami - opowiada reżyser. - Kot, niezależnie od tego, że jest chwalipiętą i rzuca pomysły, które natychmiast realizuje, powoduje jeszcze, że chłopiec, nazwany przeze mnie Młodym, nabiera pewności siebie. Kot pokazuje Młodemu, że żeby coś osiągnąć w życiu, trzeba się uczyć języków, chcieć poznawać świat i ludzi, czasem zadbać o kondycję fizyczną, a przede wszystkim trzeba marzyć i, co nie jest bez znaczenia, myśleć dobrze o sobie. Chciałem sprzedać sposób na życie, który każdemu z nas by się przydał. W baśniowy świat wprowadzać będzie młodych widzów Narrator, który sprawi, że przedstawienie będzie miało interaktywny charakter. Za warstwę muzyczną spektaklu odpowiedzialny jest toruński muzyk, exgitarzysta zespołu Republika, Zbigniew Krzywański, który skomponował wszystkie utwory, a będzie ich w przedstawieniu sporo. - Udało mi się namówić Zbyszka, żeby przeszedł na jasną stronę mocy - żartuje Jacek Bończyk. - Powstało kilkanaście bardzo melodyjnych piosenek, które będą sprzyjać dobremu nastrojowi. Toruń dziecięcy Od kilku lat przy Baju Pomorskim działa Scena Teatru Dziecięcego. Tym razem zespół przygotowuje przedstawienie Toruńskie legendy, którego premiera odbędzie się między Świętami Bożego Narodzenia a Nowym Rokiem. - To kompilacja kilku toruńskich legend, które tworzą jedną historię - opowiada opiekun grupy i reżyser Jacek Pietruski. - Flisak, który wyprowadza żaby i przypływa do nas na tratwie, zakochuje się w Katarzynie i z tego powodu zatrudnia się w piekarni. Oczywiście nie zabraknie najważniejszych motywów toruńskich legend: pierników i plagi żab. Tę ostatnią sprowadza na miasto paskudna czarownica. Przedstawienie prezentować będzie różne techniki teatralne, ale głównie rozegra się w formie teatru chińskich cieni. Podświetlane od tyłu elementy dawać mają kolorowy obraz. Scenografię zaprojektował znakomity rysownik Bohdan Butenko, autor przygód Gapiszona czy Gucia i Cezara. - Można tu puścić wodze fantazji. Możemy proponować różne ruchy lalek i dzięki temu ten spektakl jest trochę nasz - opowiada jedna z młodych aktorek, Natalia Mielcarek. - Dla mnie najważniejsze jest to, żeby czerpać z tego radość i dobrze się przy tym bawić, a jednocześnie stworzyć coś naprawdę fajnego. A kiedy ludziom się podoba, to jest największa nagroda za trudy przygotowań. - dodaje Tomek Szałwiński, który zagra Bogumiła. - Nie jest ważne, czy oni chcą zostać aktorami czy nie - podkreśla Jacek Pietruski. - Najważniejsze jest, że uczą się wychodzić do ludzi. Potem, kiedy będą lekarzami, prezesami firmy czy nawet zwykłymi sprzedawcami w sklepie, będzie im o wiele łatwiej nawiązać kontakt z drugim człowiekiem. Tego się nie da przecenić. (mk)

8 12 Europejska Stolica Kultury Kulturalny listopad w obiektywie 13 ROK KULTURALNY Grudzień zachęca do podsumowań. Toruń w 2009 roku był miastem, które zaskakiwało i pozytywnie, i negatywnie, jeżeli chodzi o kulturalne oblicze miasta. Najważniejsze, że wiele wydarzeń i działań zyskało europejskie i międzynarodowe oblicze. To dla naszej kandydatury do miana Europejskiej Stolicy Kultury niezwykle ważne, bo tylko z mocnymi produktami kulturalnymi mamy szanse w tej walce. Czy można podsumować rok w kulturze miasta tak, by nikogo nie pominąć? Absolutnie nie da się tego zrobić obiektywnie, zawsze ktoś będzie czuł się urażony. Dlatego potraktujmy ten tekst jako próbę wskazania kierunku, w jakim kultura powinna iść, by zdobyć miano Europejskiej Stolicy Kultury. Zdarzeniami roku były z pewnością festiwale, zwłaszcza te, które zdecydowały się otworzyć Toruń na Europę. Pozytywnie zaskoczył Plateaux Festival. Organizowany i w Toruniu, i w Bydgoszczy imponuje programem. Wprowadza w nasze miasta nowatorską, niosącą odświeżający powiew muzykę. Dj e eksperymentatorzy uznani w całym świecie przyjeżdżają na Plateaux, by grać tu swoje jedyne koncerty w Polsce. Fani, którzy dotychczas musieli jeździć po kraju, szukając swoich rytmów, teraz znajdą to, co najlepsze u siebie na miejscu. Co będzie dalej z Plateaux, zobaczymy, my w każdym razie dopingujemy. Zdecydowanie plus należy się dla festiwalu billboardu i sztuki ulicznej Art Moves. Galeria Rusz, która imprezę nam zorganizowała, zaproponowała znakomite wyjście ze sztuką w przestrzeń miasta, i to sztuką ambitną. Unikatowe megaprace Burtynsky ego na ścianach domów, artystyczne billboardy na najbardziej uczęszczanym placu miasta. Sztuka wyszła do ludzi, ludzie podeszli do sztuki. To jest to! Odświeżyły swoją formułę również Spotkania Teatrów Lalkowych w Baju Pomorskim. Więcej teatru z zagranicy, a nawet prezentacja tradycyjnych lalek z Chin, to na toruńskim gruncie oczekiwana nowość. Jeżeli tak dalej pójdzie, będzie to jeden z najbardziej otwartych na stary kontynent festiwali teatralnych w regionie. Byle tylko nie zapomniał o tym, że trzon programu powinny stanowić nadal spektakle dla dzieci. Pisanie o Skyway można by nazwać autopromocją, bo imprezę zrobił Toruń Ale Festiwal Światła to nowatorska inicjatywa w Toruniu, realizująca wiele europejskich założeń. Wymiana artystów, realizacja europejskich projektów w Toruniu, sięgniecie do naszej miejskiej strategii Cosmopolis. No i wielkie zainteresowanie widzów. Zrobiona po raz pierwszy w tym roku impreza wytycza dobry kierunek, ale przed nią jeszcze cały długi etap kształtowania swojego prawdziwego oblicza. Tak więc plusiki na razie akonto. I na koniec film. Bo lato w Toruniu to Tofifest. Największy w regionie i jeden z największych w kraju letnich festiwali filmowych. Do tego zrobiony w całości przez organizację pozarządową. 200 filmów, 23 pasma. Szyc, Gajos, Łukaszewicz i inni. Ogromny wymiar międzynarodowy - 54 kraje zgłosiły swoje filmy. Jak mówił szef jury Andrzej Kołodyński: niezwykle autorski festiwal. Krótko mówiąc - niepokorny festiwal, niepokorny sukces. Miałem przyjemność brać udział w jego organizacji, więc wiem, co mówię. A na koniec słówko o nadziei roku. To znany bywalcom Klub enerde. Stworzenie dynamicznego, wrośniętego w miasto, żywego środowiska muzycznego jest jego niezaprzeczalnym sukcesem. A za plamki na fasadzie, których niestety już nie ma - mega plus. Rodzino enerde - oby tak dalej! Jarosław Jaworski Toruń 2016 Po raz dwudziesty w Od Nowie odbył się Toruń Blues Meeting. Na scenie, oprócz rodzimych gwiazd tego gatunku, charyzmatyczny koncert dał także czarnoskóry wokalista Big Daddy Wilson. W ramach IX Dni Austrii torunianom po raz kolejny przybliżono walory turystyczne i kulturalne tego kraju. Były wykłady, konkursy, wystawa, koncert oraz degustacja dań. O Grazu, mieście działalności wybitnego astronoma Jana Keplera, opowiadał Christian Schuhböck, sekretarz generalny Alliance for Nature. Połączeniem eksperymentów muzycznych z wizualnymi jest Plateaux Festival, którego druga edycja odbyła się w Toruniu i Bydgoszczy. Na imprezę zjechali muzycy z całego świata. Baśnią o niemożliwej miłości w surrealistycznej oprawie wizualnej jest najnowsze przedstawienie Baja Pomorskiego Jaskółeczka Tadeusza Słobodzianka. Wyreżyserował je dyrektor teatru Zbigniew Lisowski.

9 14 Rozmowa miesiąca OBRAZY ZAMIAST NUT Rozmowa z toruńską pianistką DOMINIKĄ ESKĄ, wielokrotną stypendystką Miasta Torunia. W listopadzie dała ona koncert podczas Dni Austrii. Rozmowa miesiąca 15 Kiedy zaczęła Pani grać na fortepianie? Niestety tego dnia, podobnie jak dnia chrztu św., się nie pamięta. Było to w 1985 r. Moja mama zawsze marzyła, żeby grać. Jednak było to marzenie niespełnione, bo nigdy nie odkryła w sobie talentu, ale zawsze chciała, żeby pierworodna córka grała. Na początku było to jedno z moich zajęć, a z czasem stało się niewątpliwie tym najważniejszym. Pasję muzyczną odkryłam w sobie jako uczennica szkoły muzycznej i już przez 23 lata ją rozwijam. Dlaczego fortepian? Kiedy byłam dzieckiem, to był w pewnym sensie wybór rodziców. Potem okazało się, że pragnę, by dźwięk fortepianu towarzyszył mi przez całe życie. Poza tym fortepian jest zawsze instrumentem solowym lub też koncertującym, a to mi również bardzo odpowiada. Wspaniale czuję się na dużej estradzie jako solistka. Gra Pani na tym samym fortepianie od początku? Najpierw grałam na pianinie sprowadzonym z domu mojej babci. Potem już pojawił się w domu fortepian mający ponad sto lat. A z fortepianem jest jak z winem - im starszy tym lepszy. Granie na instrumencie muzycznym wymaga opanowania warsztatu, ale i wrażliwości artystycznej. Jak udaje się Pani poprzez wypracowany warsztat przekazać własną osobowość? Nie rozgraniczam pracy nad warsztatem i pracy nad stroną artystyczną, wyrazową. Tego nie można rozdzielać. Nigdy nie może być tak, że przygotowując utwór, pracujemy najpierw nad techniką, uczymy się go na pamięć, a sprawy artystyczne zostawiamy na później. To musi zawsze iść równocześnie, wykonawca od samego początku musi w swojej interpretacji zaznaczyć to, co kompozytor chciał przekazać w dziele. Do tego trzeba znać styl, genezę utworu, ale i wykazać się niezbędną własną inwencją twórczą. Inwencja to coś, co jest w człowieku, co rodzi się w głębi duszy, a technika - to już są godziny pracy codziennie. Oczywiście im dalej, tym więcej ćwiczeń. Na etapie studenckim i wyższym to minimum sześć godzin dziennie. Interpretacji mamy tak dużo, jak samych wykonawców. W muzyce wspaniałe jest to, że jest żywa. Moje interpretacje dojrzewają latami, cały czas odkrywam coś nowego w swoim repertuarze i to jest najpiękniejsze. Jak udaje się Pani przed koncertem wczuć w nastrój muzyki, którą będzie Pani wykonywać? Dla mnie każdy występ na scenie jest wielkim osobistym przeżyciem artystycznym i za każdym razem daję całą siebie słuchaczom. Chciałabym, żeby chociaż cząstka mnie została zrozumiana, dotarła do serca każdego odbiorcy. Przed koncertem niezmiernie ważne są pełna koncentracja i wewnętrzne wyciszenie. Nigdy nie może zaistnieć rozbieżność pomiędzy tym, kim jestem, a tym jak gram. Indywidualne cechy charakteru zawsze determinują sposób gry pianisty. Jeżeli ktoś ma temperament i wrażliwość, a to są niewątpliwie cechy mojej osobowości, to zawsze będzie to brzmiało w interpretacji muzycznej. Czy nawiązuje Pani kontakt z odbiorcą podczas koncertów? Zawsze staram się nawiązać kontakt z publicznością. Szczególnie podczas bisów, na których prezentuję własne improwizacje, opowiadam o wykonywanych utworach. Bardzo jest mi miło, jeśli po koncercie przychodzą różni słuchacze i mówią o swoich przeżyciach, o tym, co czuli, słuchając moich interpretacji utworów fortepianowych. Pytają także o moje własne utwory. Czuję się spełniona jako artystka, gdy słyszę od melomanów, że moje wykonanie coś im dało, że wzruszyli się..., płakali... Pamięta Pani jakieś nietypowe reakcje widzów? Dziesięć lat temu podczas koncertu w wielkiej sali uniwersytetu w Getyndze w pierwszym rzędzie siedziała kobieta, osoba niepełnosprawna na wózku. Po koncercie przywieźli ją do mnie, a ona wcisnęła mi do ręki pewną sumę pieniędzy. To mnie bardzo wzruszyło. Kobieta szepnęła mi do ucha, że chce mi jeszcze raz bardzo podziękować za to, że zapomniała o swoim nieszczęściu słuchając mojej muzyki. Było to dla mnie największym wyróżnieniem. Które z koncertów odczuła Pani wyjątkowo mocno? Nieprawdopodobnym przeżyciem był dla mnie mój występ z Orkiestrą Symfoniczną Ziemi Warmińskiej i Mazurskiej w Kaliningradzie w 2005 r. Koncert miał miejsce w Filharmonii, która dawniej była kościołem: orkiestra była bardzo wysoko, a widzowie na dole. To było zupełne novum jeśli chodzi o akustykę. Podobnym przeżyciem był mój koncert z Orkiestrą Symfoniczną w Filharmonii Krakowskiej w 2003 r. Graliśmy wówczas Koncert fortepianowy f- moll F. Chopina. Pamiętam niesamowitą liczbę bisów i wywoływania mnie na scenę. To były takie oklaski, że schodząc ze sceny pomyliłam drogę - zamiast wejść za kulisy, weszłam w sekcję wiolonczel i kontrabasów, co było sympatycznie odebrane przez publiczność. W pamięci utkwiły mi także moje cykliczne koncerty pod pomnikiem Chopina w Łazienkach Królewskich w Warszawie, w Wiedniu w Ehrbar Saal - słynna sala koncertowa, w której grali wielcy kompozytorzy: J. Brahms, G. Mahler, L.v. Beethoven. Świetne fortepiany Fazioli, nieprawdopodobne owacje, fantastyczna publiczność austriacka i niemiecka na zawsze pozostaną w moim sercu. To była najlepsza publiczność, z jaką miałam do czynienia, bo najbardziej zaangażowana w odbiór muzyki. Wykonywanie tego zawodu wymaga ogromnej pracy. Skąd Pani bierze na to siłę?

10 16 Rozmowa miesiąca Lektury z górnej półki 17 Trzeba umieć to pogodzić, chociaż jest to oczywiście bardzo trudne. Obecnie jestem w trakcie studiów doktoranckich, w najbliższych miesiącach będę otwierała przewód doktorski, staram się łączyć pracę naukową z działalnością artystyczną. Skąd się wziął pomysł na napisanie pracy doktorskiej i jaki jest jej temat? Pomysł pojawił się podczas studiów podyplomowych na Uniwersitat für Musik und Darstellende Kunst w Graz (Austria) u profesora Otto Niederdorfera, którego miałam okazję poznać sześć lat temu, gdy uczestniczyłam w Vienna International Pianists Academy w Austrii. Moje spotkanie z Mozartem za przyczyną profesora i innych austriackich mistrzów spowodowało zmianę moich fascynacji muzycznych. Do tej pory najbliższy był mi zawsze Fryderyk Chopin. Temat mojej pracy doktorskiej jest związany z muzyką fortepianową Mozarta. Poza wiedzą teoretyczną bazuję na moich doświadczeniach zdobytych podczas pobytu w Austrii, na spotkaniach z wielkimi mistrzami grającymi muzykę Mozarta. W Polsce jest mało specjalistów od Mozarta. Moja praca doktorska jest krokiem do specjalizacji w dziedzinie interpretacji muzyki fortepianowej Mozarta. Jakie znaczenie ma dla Pani cisza w muzyce i ogólnie? Cisza jest jednym z aspektów, o którym muzycy często zapominają. Ma swój wymiar, swój wielki sens i też gra. Może być środkiem artystycznego wyrazu, jest to moment zatrzymania, oczekiwania. Pauzami uwodzimy słuchacza, podkreślamy nastrój i magię utworu. Niezmierną wagę przykładam do pięknego piano. Nie sztuką jest grać szybko i głośno, sztuką jest grać pięknym dźwiękiem. Mam swoich mistrzów piano - Artur Rubinstein, profesor Regina Smendzianka. Moim ulubionym muzycznym rejonem zawsze były utwory romantyczne, a do wykonywania muzyki romantycznej potrzebny jest spokój i zaduma. Jestem osobą, która bardzo lubi odpoczywać w ciszy, nie lubię miejsc hucznych i tłumnych. Który ze zmysłów najbardziej pomaga Pani interpretować i komponować muzykę? Staram się czuć muzykę wszystkimi zmysłami, opatrzność obdarzyła mnie słuchem absolutnym, który pomaga mi odnaleźć barwną koncepcję utworu. Jednocześnie on pomaga mi grać wiele rzeczy ze słuchu, bez patrzenia w nuty. Pomagają mi skojarzenia, wyobrażenia pozamuzyczne. Zaczynając utwór, nie widzę tam nut, tylko obraz. Muzyka rodzi się w sercu i w umyśle pianisty, a dopiero potem angażuje się aparat wykonawczy, który jest tylko środkiem przekazu. Nie miała Pani nigdy ochoty zająć się muzyką nowoczesną? Akurat do muzyki XX wieku jest mi daleko. Mam nowoczesne spojrzenie na muzykę, ale duch pozostaje jak najbardziej romantyczny. Bardzo cenię kompozytorów romantycznych, takich jak Chopin, Rachmaninow, Liszt, a wśród klasyków - Mozart. Od kilku lat także sama improwizuję muzykę. Moja twórczość przypomina bardziej muzykę filmową - jest bardzo ilustracyjna, emocjonalna. Mam nadzieję, że powstanie płyta z moimi improwizacjami. To są bardzo spontaniczne utwory prosto z serca. Rozmawiała Anna Nowak Dominika Eska ukończyła Akademię Muzyczną w Krakowie w klasie fortepianu prof. E. Bukojemskiej (dyplom z wyróżnieniem w 2004 r.). Studiowała na Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie fortepianu prof. E. Tarnawskiej (studia podyplomowe - dyplom z wyróżnieniem w 2005 r.). Była stypendystką Fundacji Reginy Smendzianki ( ). Brała udział w studiach podyplomowych na Universität für Musik und Darstellende Kunst w klasie fortepianu prof. O. Niederdorfera - (Graz w Austrii - dyplom z wyróżnieniem w 2007 r.). Aktualnie przygotowuje się do obrony doktoratu - studiuje pod kierunkiem prof. Elżbiety Tarnawskiej w Akademii Muzycznej im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi. W październiku 2008 roku wydała pierwszą solową płytę, na której znalazły się kompozycje W. A. Mozarta, F. Chopina i F. Liszta. Jest członkiem Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków. Była wielokrotnie nagradzana na międzynarodowych i ogólnopolskich konkursach pianistycznych, otrzymała m.in. pierwszą nagrodę na Międzynarodowym Konkursie im. M. Magina w Paryżu (1995), Ogólnopolskim Konkursie Pianistycznym EPTA w Krakowie (1997), Festiwalu Młodych Pianistów w Siedlcach (1996), Ogólnopolskim Konkursie Pianistycznym w Warszawie (1998). FANTAZJE GRUDNIOWEJ NOCY Choć książka rozpoczyna się od słów: Posłuchajcie, to nie wydarzyło się naprawdę, to w miarę lektury wiele faktów, postaci i zjawisk wydaje nam się dziwnie znajomych. Grudzień to dobra pora, by sięgnąć po najnowszą powieść Jacka Dukaja Wroniec i przenieść się w rzeczywistość, w której pewnego poranka w telewizji zamiast bajki pojawił się generał w czarnych okularach. Twórczość Jacka Dukaja klasyfikowana jest jako science-fiction lub fantasy. Jego pisarstwo, choć wielokrotnie nagradzane, często było również poddawane krytyce. Najlepiej przyjętą, zarówno przez czytelników, jak i recenzentów, była powieść Lód, nominowana m.in. do nagród Nike i Cogito. Jest także Dukaj laureatem prestiżowej Nagrody Kościelskich. Wroniec o tyle różni się od poprzednich utworów Dukaja, że utrzymany jest w stylistyce baśni, prostej opowieści dla dzieci. Głównemu bohaterowi, małemu Adasiowi, pewnej nocy Wroniec porywa rodzinę. Chłopiec rusza przez miasto, by odnaleźć bliskich. Po drodze spotka Rys. Jakub Jabłoński Milipantów, Bubeków, MOMO i pana Betona. Wielkim atutem książki są liczne ilustracje Jakuba Jabłońskiego. Na czołowych miejscach list Top EMPiKu i Matrasu znalazły się ostatnio książki Stiega Larssona. W pierwszej sieci czołową pozycję zajmuje Zamek z piasku, który runął, zaś w drugiej Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet. Ponadto czytelnicy EMPiK-u docenili po raz kolejny Dom nad rozlewiskiem Małgorzaty Kalicińskiej oraz poradnik Nie potrafię schudnąć P. Dukana, zaś Matrwasu Nieznane przygody Mikołajka Sempego i Goscinnego oraz Żmiję Andrzeja Sapkowskiego. (mk) KONKURS Dla naszych czytelników mamy egzemplarz książki Wroniec ufundowany przez księgarnię EMPiK, mieszczącą się w Toruniu przy ul. Wielkie Garbary 18. Osoby, które chcą go otrzymać, muszą poprawnie odpowiedzieć na pytanie: Jaki tytuł nosi opowiadanie Jacka Dukaja, na podstawie którego powstał nominowany do Oscara film Tomasza Bagińskiego? Rozwiązanie prosimy nadsyłać do 20 grudnia na adres: m.kujawa@um.torun.pl W mailu należy podać swoje imię i nazwisko. Spośród prawidłowych odpowiedzi wylosujemy zwycięzcę. Odpowiedź na pytanie z ubiegłego miesiąca: Od słów Zostałam wezwana rozpoczyna się powieść Herty Müller Dziś wolałabym siebie nie spotkać. Nagroda trafia do Wiesława Frączkiewicza.

11 repertuar Dwór Artusa CENTRUM KULTURY DWÓR ARTUSA Rynek Staromiejski 6, tel n Mikołajki Jazzowe: Rok Krzysztofa Komedy (niedziela), godz Sala Wielka n Koncert Kompozytorski Musicosmos (wtorek), godz Sala Wielka Koncert z okazji Międzynarodowego Roku Astronomii Kompozytorzy: Aleksandra Brejza, Magdalena Cynk, Michał Dobrzyński, Marcin Kopczyński, Sławomir Opaliński, Bohdan Riemer, Franciszek Woźniak, grupa Autorski Tim Wykonawcy: Paula Betscher, Kamil Borkowski, Małgorzata Furche- Jurczyk, Aleksander Grącki, Kamil Jagodziński, Witold Kawalec, Adam Kołacki, Marcin Kopczyński, Karol Klugowski, Kamil Lewandowski, Filip Orlikowski, Julian Paprocki, Maksymilian Posłuszny, Paweł Rosa, Zuzanna Sosnowska, Paulino Taica-Frias, Barbara Tritt Prowadzenie: Magdalena Cynk Wstęp wolny n XV Toruński Festiwal Książki: (wtorek), godz Kafeteria Struna światła Wieczór autorski Krzysztofa Karaska. Prowadzenie: Paweł Tański (środa), godz Sala Wielka - Spotkanie z Olgą Tokarczuk. Prowadzenie: Karina Obara (czwartek), godz Sala Wielka - Ojcze nasz - nasz. Inspiracje - program literackomuzyczny. Wykonawcy: zespół muzyki dawnej Ars Cantus, aktorzy Teatru Współczesnego we Wrocławiu: Irena Rybicka i Jerzy Senator oraz komentarz słowny autora Jana A.Choroszego (wtorek) - godz Galeria Artus - Otwarcie wystawy Chiny w kalejdoskopie - godz Kafeteria Struna światła - Spotkanie Chiny - poznajmy się przez książki. Spotkanie z poetami przygotowane wspólnie z Wydawnictwem A. Marszałek - godz Kafeteria Struna światła - Pokaz multimedialny - Chiny w oczach torunian Wstęp wolny (środa), godz Kafeteria Struna światła - Spotkanie autorskie z Miłką Malzahn - promocja książki Fronasz. Prowadzenie: Grzegorz Giedrys (sobota), Kafeteria Struna światła - godz Zakończenie XXIII Ogólnopolskiego Konkursu O liść konwalii im.z.herberta - godz spotkanie z Adamem Zagajewskim. Prowadzenie: Paweł Tański - godz koncert zespołu Hotel Kosmos- akustycznie Na wszystkie imprezy wstęp wolny (całość programu w dziale Inni organizatorzy) Miśkiewicz/ Majewski Kwintet Plays Komeda Henryk Miśkiewicz - saksofon / klarnet Robert Majewski - trąbka Wojciech Majewski - fortepian Jacek Niedziela lub Paweł Pańta - kontrabas Michał Miśkiewicz - perkusja Na koncercie usłyszymy najpopularniejsze utwory K. Komedy, zaaranżowane głównie przez Roberta Majewskiego, jak również Wojciecha Majewskiego oraz Henryka Miśkiewicza, w wykonaniu najwybitniejszych polskich jazzmanów. Bilety: 30 zł n Festiwal Fotografii Przyrodniczej Sztuka Natury (poniedziałek), godz Sala Wielka - otwarcie W programie m.in.: pokazy multimedialne, spotkania z ich autorami, otwarcie wystawy fotograficznej Dziesięć lat flirtowania z przyrodą (czwartek) godz Sala Wielka Przyrodniczy pokaz multimedialny - Festiwal Fotografii Przyrodniczej Sztuka Natury (piątek) godz Sala Wielka Przyrodniczy pokaz multimedialny - Festiwal Fotografii Przyrodniczej Sztuka Natury (sobota) godz Sala Wielka Przyrodnicze pokazy multimedialne, warsztaty - Festiwal Fotografii Przyrodniczej Sztuka Natury (niedziela), godz Sala Wielka - zakończenie festiwalu W programie: spotkanie z gościem festiwalu Grzegorzem Leśniewskim, rozstrzygnięcie konkursu, koncert kwartetu smyczkowego Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej Na wszystkie imprezy wstęp wolny (całość programu w dziale Inni organizatorzy) n Muzyczna Scena Młodych (wtorek), godz Sala Mała Koncert w wykonaniu uczniów Zespołu Szkół Muzycznych w Toruniu Wstęp wolny

12 Muzea repertuar Muzeum Okręgowe Ratusz Staromiejski Rynek Staromiejski 1, tel Galeria sztuki gotyckiej Sala Sądowa Dawny Toruń. Historia i rzemiosło artystyczne Sala Mieszczańska z galerią portretu mieszczańskiego XVI - XVIII w. Sala Królewska - Poczet Królów Polskich Galeria malarstwa polskiego od poł. XVIII do poł. XX w. Sztuka sakralna nowożytnego Torunia Skarb ze Skrwilna. Złotnictwo świeckie polskie i obce Mennice i monety toruńskie 1233/ Wystawa czasowa: n Skarby kościoła pw. św. Jakuba w Toruniu do r. n Mieczysław Ziomek - malarstwo, akwarela, rysunek do r. godziny otwarcia: wtorek-niedziela: bilety: normalny 10 zł, ulgowy 6 zł Wieża Ratuszowa czynna codziennie w godz bilety: 10 zł, ulgowy 6 zł Dom Mikołaja Kopernika ul. Kopernika 15/17 Mikołaj Kopernik - życie i dzieło Ekspozycja wnętrz kamienicy mieszczańskiej z okresu późnego średniowiecza i czasów nowożytnych Rekonstrukcja fragmentu Sali Kopernikańskiej z Narodowego Muzeum Polskiego w Rapperswilu Makieta Torunia z czasów Mikołaja Kopernika Świat toruńskiego piernika Wystawa czasowa: n Mikołaj Kopernik w filatelistyce do n Mikołaj Kopernik w grafice i malarstwie r. godziny otwarcia: wtorek-niedziela, godz Bilety: Dom M. Kopernika: normalny 10 zł, ulgowy 7 zł; makieta: normalny 12 zł, ulgowy 7 zł; Dom M. Kopernika + makieta: normalny 18 zł, ulgowy 11 zł; sale ekspozycyjne + Świat toruńskiego piernika: normalny 18 zł, ulgowy 11 zł; makieta + Świat toruńskiego piernika: normalny 18 zł, ulgowy 11 zł Dom Eskenów ul. Łazienna 16 Odkrywanie przeszłości - wystawa archeologiczna Militaria od średniowiecza do pocz. XX w. Toruń Miasto pogranicza Wystawy czasowe: n Pieniądz w oblężeniu do n Fotografia dzikiej przyrody n Magia przyrody - fotografie Marcina Nawrockiego r. godziny otwarcia: wtorek-niedziela: bilety: normalny 7 zł, ulgowy 4 zł, (środy - wstęp bezpłatny) Kamienica Pod Gwiazdą Rynek Staromiejski 35 Świat Orientu Ogród orientalny Wystawa czasowa: n Tajwan - piękna wyspa do r. godziny otwarcia: wtorek-niedziela: bilety: normalny 7 zł, ulgowy 4 zł Muzeum Podróżników ul. Franciszkańska 11 Urodzony dla przygody - pamiątki związane z Tonym Halikiem Wystawa czasowa: n H2O. Fotografia podwodna Macieja Tomaszewskiego do r. godziny otwarcia: wtorek-niedziela: bilety: normalny 8 zł, ulgowy 5 zł (środy - wstęp bezpłatny) IMPREZY Broń blisko- i dalekowschodnia (wtorek), godz Otwarcie ekspozycji stałej oraz prezentacja sali przeznaczonej na działalność edukacyjną. Kamienica pod Gwiazdą. Aukcja charytatywna (sobota), godz Aukcja prac wyróżnionych w konkursie Moja przygoda w muzeum. Ratusz Staromiejski Imprezy Toruńskiego Festiwalu Książki (program w dziale Inni organizatorzy) MUZEUM ETNOGRAFICZNE Wały Gen. W. Sikorskiego 19, tel. (056) , Park Etnograficzny - ekspozycja budownictwa ludowego z terenu Pomorza i Kujaw Salonik Prof. Marii Znamierowskiej- Prüfferowej Wystawa czasowa: n Album rodzinny. Czas wojny - Arsenał n Andrzej Wajda. Etnograficzny remanent - Arsenał n Etnoklimaty - Spichlerz n Aranżacje świąteczne w chatach godziny otwarcia: wtorek-piątek: godz sobota-niedziela: godz Bilety: na wszystkie ekspozycje: 14 zł (normalny), 9 zł (ulgowy), 25 zł (rodzinny) do Parku Etnograficznego: 9 zł (normalny), 6 zł (ulgowy), 5 zł/os. (grupowy), 18 zł (rodzinny) na wystawy w Arsenale: 5 zł (normalny), 3 zł (ulgowy), 10 zł (rodzinny) opłata za oprowadzanie: 30 zł, środy - wstęp wolny IMPREZY Jarmark żywności ekologicznej (sobota), godz wstęp bezpłatny Kiermasz bożonarodzeniowy (niedziela), godz Kilkudziesięciu twórców z wielu regionów Polski zaproponuje tradycyjne rękodzieło: ozdoby choinkowe, hafty regionalne, ceramikę, rzeźby, wyroby rzemieślnicze z drewna, zabawki, obrazki malowane na szkle i wiele innych ciekawych wyrobów, które mogą stać się niebanalnym prezentem pod choinkę. Będzie można też kupić regionalne specjały. Bilety: 4 zł, ulgowy 2 zł, rodzinny 9 zł EDUKACJA: Boże Narodzenie na Kujawach i Pomorzu - zajęcia edukacyjne w Parku Etnograficznym (aranżacje zwyczajów świątecznych w chatach), termin: od 8 grudnia, dla chętnych także w styczniu Zajęcia prowadzone samodzielnie przez nauczyciela - 2 zł od ucznia. Andrzej Wajda - od koniczka do... Oskara - zapoznanie uczniów z mniej znanym wątkiem z biografii wybitnego polskiego reżysera dotyczącym jego kontaktów z kulturą ludową. Zajęcia są organizowane na wystawie Andrzej Wajda. Etnograficzny remanent i przybliżają zagadnienia z zakresu rzemiosła i sztuki ludowej oraz czym się zajmuje etnograf - badacz kultury ludowej. Wystawa stanie się terenem badawczym a młodzież może wykonać szkice eksponatów i zrealizować podczas zajęć krótki film Album rodzinny. Czas wojny. Uczestnicy, oglądając fotografie dobrze znanego miasta, śledząc losy konkretnych ludzi doświadczą wyjątkowego spotkania z przeszłością. Szczegółowe informacje i zapisy grup: Dział Edukacji i Promocji, tel , edukacja@etnomuzeum.pl Pełna informacja o działalności Muzeum w czasie wakacji FUNDACJA GENERAŁ ELŻBIETY ZAWACKIEJ ul. Podmurna 93, tel. (056) Wystawa czasowa: n Minęło 100 lat... Kilka obrazów z życia gen. Elżbiety Zawackiej ( ) do r. Czynne: pon-pt, godz Bilety: dzieci i młodzież z opiekunami - wstęp wolny; dorośli - 2 zł, grupy dorosłych powyżej 10 osób - 15 zł

13 Muzea - c.d. Planetarium repertuar Kina MUZEUM UNIWERSYTECKIE Collegium Maximum, Plac Rapackiego 1, tel. (056) , Wystawy stałe: Skarby Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu - prezentacja najcenniejszych zbiorów sztuki będących własnością UMK: od ceramiki antycznej z VII/VI w. p.n.e., poprzez kolekcję malarstwa europejskiego XVI- XIX w. (m.in. obrazów z warsztatu Hansa von Aachen i Jana Brueghela Starszego), po wyroby indyjskie, afrykańskie i meksykańskie z XVIII-XIX w. Wystawa została wzbogacona o srebrną, częściowo złoconą oprawę z tzw. Srebrnej Biblioteki Sala Rektorska z insygniami JM Rektora oraz pocztem portretowym Rektorów UMK Wystawa czasowa: n Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie ( ) do n Mur Berliński - początki. W obiektywach reporterów Associated Press do godziny otwarcia: wtorek-środa, godz czwartek-piątek, godz wstęp wolny grupy: wcześniejsza rezerwacja MUZEUM PIERNIKA ul. Rabiańska 9, tel. (056) Muzeum, w którym można samemu wykonać piernik: od zebrania składników, przez wyrabianie ciasta, wykrawanie formy, po włożenie do pieca na 50 zdrowasiek. Bilety: 7.50 zł - dzieci i młodzież ucząca się, dorośli, 11 zł - Pokazy w języku obcym Czynne codziennie w godz MUZEUM PIŚMIENNICTWA I DRUKARSTWA ul. Szkolna 31, Grębocin k. Torunia, tel. (056) , godziny otwarcia: pon-pt, godz Oferta edukacyjna: Warsztaty w trzech blokach tematycznych: historia drukarstwa europejskiego i azjatyckiego, teoria i zajęcia praktyczne z zakresu papiernictwa, historia i zajęcia w dziale drukarskim. Terminy wycieczek ustalane telefonicznie. PLANETARIUM ul. Franciszkańska 15/21, tel n Renifer Kometa (dla młodych widzów) Jest Waleczny i Walczyk i Strzała i Swarek, Zefir, Kupidyn i Rudolf i Śmiałek... A kto pamięta, że w orszaku Świętego Mikołaja jest także Kometa? To właśnie on zna się najlepiej na gwiazdach. Teraz, razem ze swym przyjacielem przemierza gwiezdne i planetarne zakątki. Dzięki swej wiedzy ratuje misję Świętego Mikołaja, pomagając roznosić prezenty. n Gwiazda Betlejemska Czy Gwiazda Betlejemska jest tylko symbolem świąt, czy rzeczywiście świeciła na niebie 20 wieków temu? W dobie superszybkich komputerów możemy dokładnie odtworzyć wygląd nieba sprzed tysięcy lat. Czy jednak astronomia jest w stanie odkryć wszystkie tajemnice? n Operacja Saturn Reporterska relacja z przebiegu misji Cassini/Huygens, w trakcie której dowiemy się, jak badany jest Saturn wraz ze swoją księżycowa rodziną. W jaki sposób z dala od Ziemi kierować pięciotonową sondą kosmiczną oraz jak wykorzystać dostępne na niej urządzenia, aby zbadać nieznany świat Saturna, jego księżyc Tytan oraz inne satelity planety z pierścieniami? Pozostałe seanse w ofercie: Astropies Łajka, Barwy kosmosu, Cudowna podróż i Wyprawa po ogień i lód (dla dzieci) oraz Gwiezdny las, Kosmiczne podróże, Makrokosmos, Osiem planet?, Wirująca Ziemia, W niebo wpatrzeni i Znaki na niebie wtorek - piątek 9.00, 10.15, 11.30, 12.45, i 15.15; sobota 12.00, 13.15, 14.30, 15.45, 17.00; niedziela 12.00, i Bilety: grupowy szkolny 8 zł, ulgowy 9 zł, normalny 11 zł na wersję angielską: grupowy 8 zł, indywidualnie 13 zł w weekendy dla wszystkich bilet ulgowy SALA INTERAKTYWNA ORBITARIUM W Orbitarium można sterować okazałym modelem sondy kosmicznej Cassini, uruchamiając kamery wizyjne, anteny sondy, efektowne silniki sterujące. Jest także zestaw urządzeń i modeli interaktywnych, dzięki którym samodzielnie przeprowadza się proste doświadczenia ilustrujące zjawiska zachodzące we Wszechświecie. Tłumaczą one m.in. transmisję sygnału w kosmosie, atmosfery planet, ciśnienie atmosferyczne. Używając przycisków można własnoręcznie sprawdzić, jak rodzą się tornada oraz ile ważyłby człowiek, mieszkając na Księżycu bądź Saturnie. wtorek - piątek 9.45, 11.00, 12.15, 13.30, 14.45; sobota 11.20, 12.45, 14.00, i 16.30; niedziela 11.20, i Bilety: grupowy szkolny 6 zł, ulgowy 7 zł, normalny 9 zł w weekendy dla wszystkich bilet ulgowy Uwaga: w okresie Świąt Bożego Narodzenia będzie obowiązywał inny układ godzin prezentacji. Szczegóły na stronie internetowej CINEMA CITY Czerwona Droga 1-6, tel n Mikołajek premiera: familijny, komedia/francja reż: Laurent Tirard, wyst: Maxime Godard Ekranizacja serii humorystycznych książek o przygodach małego chłopca Mikołajka, wspólne dzieło znanego twórcy scenariuszy komiksów m.in. o Galu... n Amerykańskie ciacho premiera: komedia/usa reż: David Mackenzie, wyst: Ashton Kutcher, Anne Heche, Sebastian Stan, Sonia Rockwell, Hart Bochner Rozbrajająco przystojny Nikki uwielbia dobrą zabawę, luksusowe życie i piękne kobiety. Zwłaszcza, jeśli są bajecznie bogate. Zdobywa je szybko i zmienia, gdy tylko znudzą mu się ich luksusowe apartamenty. Pewnego dnia spotyka Heather. Piękna nieznajoma nie jest nim jednak zainteresowana. n Zombieland premiera: komedia, horror/usa reż: Ruben Fleischer, wyst: Emma Stone, Jesse Eisenberg, Woody Harrelson Opowieść o największym tchórzu na świecie, który wraz z innymi musi przetrwać inwazję zombie. n Avatar premiera: fantastycznonaukowy, akcja, thriller/usa reż: James Cameron, wyst: Sam Worthington, Sigourney Weaver, Michelle Rodriguez Szczegóły scenariusza filmu nie są dokładnie znane. Na razie wiadomo m.in., że będzie to historia kalekiego weterana wojennego, który zostaje zabrany na inną planetę. Tutaj zakochuje się w kosmitce. n Artur i zemsta Maltazarda premiera: animowany, fantasty, familijny/francja reż: Luc Besson Zbliża się koniec dziesiątej fazy księżyca i Artur przygotowuje się do ponownych odwiedzin krainy Minimków, w tym swojej ukochanej Selenii. Nagle mały pająk podrzuca do ręki chłopca ziarenko ryżu z napisem S.O.S. Nie ma wątpliwości - najwyższy czas udać się Minimkom na pomoc! Artur wyrusza w podróż do mikroskopijnego świata, ucieka przed wartownikami, stacza pojedynek za pojedynkiem. Kiedy przybywa do wioski Minimków, okazuje się, że nikt z nich nie wzywał pomocy. Czyżby ktoś zastawił pułapkę na małego bohatera? KINO CENTRUM Centrum Sztuki Współczesnej, Wały gen. Sikorskiego 13, tel. (056) , n Tanie wtorki Do Czech razy sztuka reż. Jan Hrebejk Bruno reż. Larry Charles Kocham cię od tak dawna reż. Philippe Claudel Przerwane objęcia reż. Pedro Almodovar n Toruń Short Film Festival Festiwal Filmów krótkometrażowych prezentujący szerokie spectrum krótkich produkcji filmowych od Polski przez Europę i świat. W ramach festiwalu odbywa się konkurs na najlepszy krótki film polski w plebiscycie publiczności. Wstęp na wszystkie projekcje wolny. Program festiwalu: (piątek) godz Kurzfilm.De..Best - Narracja rzeczywistości - niemieckie krótkie metraże; godz Jesienna siesta - przegląd filmów z Hiszpanii; godz Mehr Meier - wczesne filmy Ursuli Meier godz Konkurs polski - pokazy najlepszych polskich filmów krótkometrażowych; godz Pokaz specjalny filmu: Żegnaj DDR: przez Warszawę ku wolności! (sobota) godz Nowe formy z antypodów godz Jesienna siesta godz Mehr Meier godz Konkurs polski godz Kurzfilm.De..Best - Reportaż z życia w niemieckich dokumentach oraz nowe horyzonty krótkiej formy - animacje i eksperymenty; (niedziela) godz Mehr Meier godz Konkurs polski godz Kurzfilm.De..Best - Narracja rzeczywistości godz ogłoszenie wyników plebiscytu publiczności godz Pokaz specjalny: Demakijaż Afrykamera - Festiwal filmów afrykańskich (piątek) godz Wykończyć biedę? reż. Philippe Diaz, USA (sobota) godz You Deserve to Know - Zasługujesz by wiedzieć, reż. Tomasz Bułhak, Dolphine Emali, Kenia/Polska Twórcy obecni na pokazie. godz Opowieść o pięknym kraju, reż. Khalo,Matabane, RPA 2005 godz Teza, reż. Haile Gerima, Etiopia/Niemcy (niedziela) godz Kiedy byliśmy czarni, reż. Khalo Matabane, RPA 2008 godz Triomf, reż. Michael Raeburn, RPA 2008 Dyskusyjny Klub Filmowy JAZDA (czwartek) Pokaz filmów w partnerstwie z Amnesty International Outlawed: dokument, Gillian Caldwell & WITNESS, 27 min 2007 Poison Fire: dokument, Lars Johansson, 27 min 2008 Don t wait for me: dokument, Denim Hazar, 35 min (czwartek) FPA intro, Szeptuchy, Herr Barbarisch, Can t cook, Liquid molly, Misja Kodox, Hardware, Fleisch, Cisza i spokój, Dziwadło, Kartki, Plant Nr 36, Człowiek z hymnem na głowie, Dziwny jest ten kraj Po pokazach spotkania i dyskusje. Wstęp wolny

14 Galerie repertuar Inni Orkiestra organizatorzy Symfoniczna CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ ZNAKI CZASU Wały gen. Sikorskiego 13 tel. (0-56) , n Tomasz Kowalski / Norman Leto - Nocne zwiedzanie (czwartek), godz otwarcie do r. Wystawa prac Tomasza Kowalskiego oraz premiera filmu realizowanego wspólnie z Normanem Leto. Minimalistyczne formy obrazów oraz instalacji są efektem ostatnich poszukiwań artysty. W pracach pojawia się fascynacja rzeczywistością snu i wyrafinowaną metaforyką. Film zrealizowany z Normanem Leto to podróż do wnętrza obrazu. Wykreowany komputerowo, nieistniejący świat, będący odbiciem wyobraźni i fantazji, łudząco przypomina rzeczywistość. Konwencja animacji wpisuje się w dotychczasowe strategie Normana Leto, który często w swojej sztuce wykorzystuje wnętrza galerii, aby prezentować w nich dzieła niemożliwe. Stworzony przez artystów świat dedykowany jest temu, co niewidoczne, niedopowiedziane i widmowe. Otwarciu wystawy będzie towarzyszyć koncert zespołu Anna Dymna. Wydarzenie połączone jest z ostatnim w tym roku Nocnym Zwiedzaniem CSW. n Andrzej Tobis - Gabloty Edukacyjne do W 1954 roku w Lipsku wydany został Słownik ilustrowany języka niemieckiego i polskiego. Książka ta stanowi kompendium wiedzy o ówczesnej rzeczywistości, będąc jednocześnie karkołomną próbą sklasyfikowania i opisania świata w postaci haseł, indeksów oraz tablic. Wydawnictwo stało się dla Andrzeja Tobisa punktem wyjścia do budowy szczególnego archiwum obrazów. Artysta poszukuje w terenie, a następnie fotografuje wizualne odpowiedniki słownikowych haseł. n Mariusz Waras (M-city) / Krzysztof Topolski (Arszyn) - Fabryka do Spotkanie pomiędzy wizualnym artystą i eksperymentalnym muzykiem zaowocowało ciekawą i przewrotną propozycją artystyczną. Spektakularna instalacja site - specific to model fabryki, opracowany specjalnie do największego wnętrza CSW. godziny otwarcia: wtorek-niedziela, godz czwartki - wstęp wolny GALERIA SZTUKI WOZOWNIA ul. Rabiańska 20, tel. (056) n Anna Tyczyńska - Melancholia do n Andrzej Syska - Trzy kolory do n Karolina Freino - międzymiastowa r. Absolwentka wrocławskiej ASP, Edinburgh College of Art i Uniwersytetu Bauhausu w Weimarze. Od 2006 współtworzy międzynarodową grupę artystyczną Usually 4. W twórczości wykorzystuje wiele technik wypowiedzi artystycznej, używając także interaktywności. Projekty Freino często mają charakter krótkotrwałych, ulotnych działań typu site-specific. Większość prac oscyluje wokół problemów ludzkich relacji, tożsamości i unifikacji. Wystawa przygotowana dla Wozowni będzie opowiadała o wędrówkach, podróżach reporterskich, które zmieniają autorkę. Edukacja dr Luiza Nader - wykład/promocja książki (czwartek), godz Wykład połączony z promocją książki Luizy Nader pn. Konceptualizm w PRL. Autorka jest absolwentką (obecnie doktorem) historii sztuki Uniwersytetu Warszawskiego. Konceptualizm w PRL jest krytyczną analizą fragmentu sztuki w Polsce lat 60. i 70. Wartość tej książki polega głównie na przewartościowaniu dotychczasowo wypracowanych modeli interpretacji sztuki konceptualnej. Galeria czynna: wtorek-piątek: soboty, niedziele: We wtorki wstęp na wszystkie ekspozycje jest bezpłatny zajęcia warsztatowe dla dzieci i młodzieży - po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym (kontakt: Maria Niemyjska, Kazimierz Napiórkowski) Bank BPH SA ul. Mazowiecka 52 n Marta Dziomdziora - Fantomy - grafika Bank BPH SA ul. Małe Garbary 2 n Maria Wąsowska - Linoryty Grafika ze zbiorów Wozowni. GALERIA NA PIĘTRZE ZPAP ul. Ducha Św. 8/12, tel. (056) n Andrzej Kalina - grafika n Mikołaj Kalina (syn) - fotografia do GALERIA I OŚRODEK PLASTYCZNEJ TWÓRCZOŚCI DZIECKA Rynek Nowomiejski 17, tel. (056) n Zawsze Zielono, Zawsze Niebiesko do Wystawa podsumowująca XV Międzynarodowy Konkurs Twórczości Plastycznej Dzieci i Mlodzieży. n Wystawa prac dzieci z pracowni plastycznej Domu Harcerza galeria czynna: poniedziałek - piątek, godz sobota, godz Filia przy ul. Kościuszki 41/47 tel. (056) n Wystawa prac dzieci z Indonezji do n Baw się grafiką r. Wystawa podsumowująca warsztaty graficzne dla dzieci i młodzieży Filia czynna: poniedziałek-piątek, godz GALERIA RUSZ Billboard przy Szosie Chełmińskiej, tel , GALERIA BIBLIOTEKI UNIWERSYTECKIEJ ul. Gagarina 13, tel. (056) n Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie ( ) do I piętro od III piętro n Ekslibrisy sławnych ludzi w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu (wtorek), godz otwarcie do r. Ok. 100 znaków książkowych wykonanych dla znakomitości świata nauki, kultury i polityki przez polskich artystów w XIX, XX i XXI wieku. Będą ekslibrisy stworzone dla Jana Pawła II i Lecha Wałęsy, jak również przedstawicieli różnych środowisk Torunia. GALERIA PRO ARTE ul. Królowej Jadwigi 9, tel Ekspozycja stała: Jacek Yerka - malarz z Torunia GALERIA SPONSORÓW Oddział Hematologii Szpitala Miejskiego, ul. Batorego Wystawa prac ze zbiorów Galerii i Ośrodka Plastycznej Twórczości Dziecka TORUŃSKA ORKIESTRA SYMFONICZNA siedziba - Dwór Artusa Rynek Staromiejski 6, tel. (056) n Koncert Mikołajkowy (niedziela), godz wykonawcy: Toruńska Orkiestra Symfoniczna Piotr Sułkowski oraz... Święty Mikołaj w programie: Piotr Czajkowski - Suita z baletu Dziadek o orzechów Bilety: 15 zł (dorośli), 10 zł (dzieci) Sala Wielka Dworu Artusa n Koncerty Sylwestrowe W krainie opery, operetki i musicalu (środa), godz bilety: 70 zł (normalny), 50 zł (ulgowy) (czwartek) godz bilety: 70 zł (normalny), 50 zł (ulgowy) godz , bilety: 100 zł (normalny) - w przerwie toast noworoczny wykonawcy: Agnieszka Bochenek-Osiecka (sopran) Dariusz Pietrzykowski (tenor) Toruńska Orkiestra Symfoniczna Piotr Sułkowski (dyrygent) Dariusz Bereski (gospodarz wieczoru) w programie: Muzyka operowa, operetkowa i musicalowa Sala Wielka Dworu Artusa Zamek Krzyżacki CENTRUM KULTURY ZAMEK KRZYŻACKI ul. Przedzamcze 3, tel. (056) n I średniowieczny turniej rycerski uczniów szkół średnich miasta Torunia (czwartek), godz Turniej rycerski realizowany jest jako projekt edukacyjny w zakresie kultury fizycznej i edukacji historycznej. Konkurencje: strzelanie z łuku, rzut oszczepem, rzut toporem, rzut podkową, przeciąganie liny, gry i zabawy plebejskie. Główna nagroda w turniej to - Przechodni Płaszcz Komtura. n Szkoła Rycerska piątki, godz n Ekspozycja Najbardziej piłkarskie wina na świecie n Ekspozycja Wina mistrza F1 Zwiedzanie zamku w godz

15 Kluby repertuar repertuar Dom Muz, MDK, WOAK SKPT OD NOWA ul. Gagarina 37a, tel n Koncert charytatywny z okazji Światowego Dnia AIDS (środa), godz Wystąpi zespół Armia n Torpedo Live Tour 2009: Blade Loki (czwartek), godz n Dispartes (piątek), godz n KATAR Teatralny (sobotaniedziela) (Program w dziale WOAK) n Jachna/Buchl (środa), godz n Paraliż Band (czw.), godz n Piotr Bukartyk Duet (piątek), godz n Toruńska Siła Czadowa (sobota), godz Wystąpią: Manchester, Rejestracja, Butelka, Czaqu, Vitamina n Slam Poetycki (poniedziałek), godz n Koncert Specjalny Pamięci Grzegorza Ciechowskiego (sob.), godz n Sylwester w Od Nowie (czwartek), godz Kino Niebieski Kocyk n Trzy małpy (wtorek), godz reż. Nuri Bilge Ceylan, Turcja/Francja/Włochy 2008 n 4. Festiwal Filmów i form Jednominutowych The One Minutes (wtorek), godz n Casablanca (wtorek), godz reż. Michael Curtiz, USA, 1942 Galeria 011 n Gwiazdozbiór Allena do n Przemysław Obarski - Pankreator (środa), godz do PIWNICA POD ANIOŁEM Rynek Staromiejski 1, tel n Van LoveSneaky - Lennon wiecznie żywy (wtorek), godz Performance nawiązujący do Bed In, akcji Johna Lennona i Yoko Ono promującej pokój i miłość na świecie n Andrzej Waligóra Strażnicy Krajobrazu (czwartek), godz do r. Podczas wernisażu koncert zespołu Molok Mun n Maraton Pisania Listów (sobota), godz (niedziela), godz Akcja organizowana przez Amnesty International n 10 urodziny zespołu Gribojedow (niedziela), godz n Pustki - koncert (niedziela), godz HARD ROCK PUB PAMELA ul Legionów 36, tel.(056) n Chaz de Paolo (USA) (czwartek) n Moskwa, Aberdeen (nowy zespół Sławka Załeńskiego), (czwartek) TORUŃSKA PIWNICA ARTYSTYCZNA ul. Łazienna 30, tel. (056) n Impreza barbórkowa (piątek), godz n Mikołajki 5, (sobota, niedziela), godz n Wieczór Kolęd i Pastorałek Jacka Beszczyńskiego (poniedziałek), godz n Sylwester (czwartek), godz Wtorkowe Jam Session do rana z bluesem, jazzem, jump bluesem, funkiem i soulem każdy wtorek, godz Konkurs Talent Show każda środa, godz (16, wieczór kolęd i pastorałek) Salsa Bachata - Klubowa Szkoła Salsy każda niedziela, godz KLUB ENERDE ul. Browarna 6, n Galeria Ego Is T. NRD: Pablo Ruiz Saez (Granada)- malarstwo (piątek) n Miasto Muzyki Niczyjej (piątek) n Dub Session 2. Radikal Guru (sobota) DOM MUZ ul. Podmurna 1/3, tel. (056) n Koncert zamykający II Toruńskie Dni Autyzmu (sobota), godz Występ słuchaczy Wydziału Wokalnego ZS Muzycznych im. Rubinsteina n Książę poetów żegna ukochane miasto (poniedziałek), godz Promocja tomu Krzysztofa Ćwiklińskiego n Dzień Dalekiego Wschodu (środa), godz W programie: Tradycyjna opera pekińska - wykład Maurycego Gawarskiego, pokaz Tai-Chi, Medycyna naturalna z pokazem akupunktury n Warsztaty kuchni wegańskiej (czwartek), godz n Próba słowa - wieczór autorski Mariusza Słoniny (pt), godz n Jah Jah Delay (wt.), godz Projekcja filmowa ze wstępem Dariusza Brzostka DOM MUZ ul. Poznańska 52, tel. (056) n Warsztaty Flamenco 5, (sobota), godz n Mikołajki z Domem Muz (sobota), godz n Książka - oknem na świat (poniedziałek), godz n Papierowy motyl - spotkanie z Mariką Krajniewską (czw.), godz n Pociąg pełen bajek (piątek), godz n Kto znalazł przyjaciela, skarb znalazł (sobota), godz n Rodzinne tworzenie ozdób choinkowych (poniedziałek), godz DOM MUZ ul. Okólna 69 n Eko papier - warsztaty robienia papieru czerpanego (czwartek-piątek) n Mikołajki z Domem Muz (sobota), godz n Gwiezdne czytadło (poniedziałek), godz Czytanie Dzienników gwiazdowych S. Lema n Wiersze napisane spray em (wtorek), godz MŁODZIEŻOWY DOM KULTURY ul. Przedzamcze 11/15, tel. (056) n Warsztaty w związku z Międzynarodowym Dniem Profilaktyki HIV-AIDS (wtorek), godz n Mikołajkowy koncert kolęd i pastorałek (niedziela), godz i Wystąpią Psotki i Śmieszki oraz Iskierki Miejsce: Kawiarnia Balena n 10-lecie Centrum Informacji Młodzieży (poniedziałek), godz Konferencja Rola informacji w życiu młodzieży n Rozstrzygnięcie konkursu i otwarcie wystawy na witraż bożonarodzeniowy (piątek), godz n Występy z okazji Amnesty International (sobota), godz Miejsce: Piwnica pod Aniołem n Koncert kolęd i pastorałek w wykonaniu zespołów z MDK (pt), godz WOJEWÓDZKI OŚRODEK ANIMACJI KULTURY ul. Szpitalna 8, tel. (056) n XVIII Konfrontacje Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionu KATAR 2009 w kategorii Teatr (sobota), godz Marta Milczarczyk, Toruń: 4 x Miłość. Egoistycznie Bum Bum Cyk, Toruń: Najdzielniejszy z rycerzy Teatr CBR 60, Brodnica: Alter Ego Teatr P.I.G. z o.o., Toruń: Absynt ARLETeatr, Bydgoszcz: Pasja wg Św.Any (niedziela), godz Teatr Lemury, Bydgoszcz: Piaskownica Studio Teatralne Siódemka, Bydgoszcz: A po dniu nastaje noc Inowrocławski Teatr Otwarty, Inowrocław: Żywoty świętych osiedlowych naszych Miejsce: Od Nowa n Warsztaty Muzykoterapia (sobota-niedziela) n Otwarcie Wystawy Poplenerowej Szlakiem Astronomii Toruńskiej, (wtorek), godz miejsce: Wojewódzka Biblioteka Pedagogiczna n Warsztaty z pedagogiki zabawy (piątek-niedziela) Temat: Jak wzbogacić warsztat pracy z dziećmi i młodzieżą, aby wzbudzić ich zainteresowanie i aktywność

16 Teatry Inni organizatorzy repertuar Inni organizatorzy TEATR IM. WILAMA HORZYCY Pl. Teatralny 1, tel DUŻA SCENA n,,kot w butach (sobota), godz premiera (niedziela), godz (wtorek-niedziela), godz i (sobota-niedziela), godz n J. Hay Ślubuję ci miłość i wierność (środa-czwartek), godz spektakl z niespodzianką SCENA NA ZAPLECZU n H. Ibsen Dzika kaczka (sobota), godz premiera (niedziela), godz premiera uniwersytecka (wtorek-piątek) n Przedostatnie kuszenie Billa Drummonda (czwartek-piątek), godz (sobota-niedziela), godz TEATR BAJ POMORSKI ul. Piernikarska 9, tel n Cz. Sieńko Ach, ta Mysia (wtorek), godz i n C. Collodi,,Pinokio (środa-czwartek), godz.9.30 i n Czerwony Kapturek (piątek), godz i n H. Ch. Andersen,,Historia Calineczki (niedziela), godz n Ch. Dickens Opowieść Wigilijna (pon.-piątek), godz i (niedziela), godz (wt.-piątek), godz i (niedziela), godz (wtorek), godz i TEATR LALEK ZACZAROWANY ŚWIAT Szosa Chełmińska 226, tel. (056) n Dziadek do orzechów 3, (czw.), godz. 9.00, i URZĄD MIASTA TORUNIA n XV Toruński Festiwal Książki (wtorek) godz Wieczór autorski Krzysztofa Karaska, Kafeteria Struna Światła (środa) godz Spotkanie z Olgą Tokarczuk, Dwór Artusa (czwartek) godz Eko papier - papier czerpany - warsztaty (także 4.12.), Dom Muz, ul. Okólna 169 godz Ojcze nasz - nasz. Inspiracje - program literacko-muzyczny, Dwór Artusa (piątek) godz Prezentacja katalogu numizmatów wydanych w Toruniu, Ratusz Staromiejski godz Wernisaż wystawy ekslibrisów Marka Głowackiego (do ), Dwór Mieszczański (sobota) godz Ziarno Polski - opowieści Barbary Wachowicz Juliuszu Słowackim i tych, którzy stali się symbolem miłości Ojczyzny, Ratusz Staromiejski (niedziela) godz Mikołaj Kopernik. Życie i działalność oraz Najcenniejsze kopernikana ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu - prezentacja najnowszych publikacji i eksponatów, Ratusz Staromiejski (poniedziałek) godz Gwiezdne czytadło - czytanie fragmentów Dzienników Gwiazdowych S. Lema, wykonywanie ilustracji oraz konkurs dla dzieci i młodzieży, Dom Muz, ul. Okólna 169 godz Książka- oknem na świat - projektowanie wykonywanie okien w różnych technikach plastycznych, Dom Muz, ul. Poznańska 52 godz Książę poetów żegna ukochane miasto - wieczór autorski Krzysztofa Ćwiklińskiego Dom Muz, ul. Podmurna 1/ (wtorek) Wiersze malowane spray em - warsztaty, Dom Muz, ul. Okólna 169, do godz Wernisaż wystawy Chiny w kalejdoskopie, Dwór Artusa godz Spotkanie Chiny - poznajmy się przez książki. Spotkanie z poetami, Kafeteria Struna światła godz Pokaz multimedialny - Chiny w oczach torunian, Dwór Artusa (środa) godz Fronasz - wieczór autorski Miłki Malzahn, Kafeteria Struna Światła godz Ekran Kontrolny - premiera nowego zbioru wierszy Jacka Dehnela, Piwnica Pod Aniołem godz Otwarty Turniej Jednego Wiersza, Piwnica Pod Aniołem, Rynek Staromiejski (piątek) godz Perły z lamusa. Najcenniejsze zbiory Muzeum Okręgowego w Toruniu - prezentacja publikacji, Ratusz Staromiejski godz Pociąg pełen bajek - działania plastyczne, Dom Muz godz Prezentacja poezji i spotkanie autorskie Mariusza Słoniny, Dom Muz, ul. Podmurna 1/ (sobota) godz Kto znalazł przyjaciela, skarb znalazł - tworzenie przestrzennych realizacji przysłów, Dom Muz, ul. Poznańska 52 godz Zakończenie XXIII Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego O liść konwalii im. Z. Herberta, Kafeteria Struna światła godz Spotkanie autorskie z Adamem Zagajewskim, Dwór Artusa godz Koncert zespołu Hotel Kosmosakustycznie, Dwór Artusa, Kafeteria Struna światła (niedziela) godz uroczystość wręczenia Nagrody Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. S. B. Lindego, Ratusz Staromiejski Na wszystkie imprezy wstęp wolny n Sylwester miejski (czwartek) godz występ Dj-a godz support - Vitamina godz Krzysztof K.A.S.A. Kasowski godz życzenia dla torunian i pokaz fajerwerków do godz c.d. koncertu - K.A.S.A. Miejsce: Rynek Staromiejski FUNDACJA AMICUS UNIVERSITATIS NICOLAI COPERNICI ul. Gagarina 39, tel. (056) n Festiwal Fotografii Przyrodniczej Sztuka Natury (poniedziałek) godz Dwór Artusa: otwarcie festiwalu: gość specjalny - autorzy programu Dzika Polska, wernisaż wystawy fotograficznej: Dziesięć lat flirtowania z przyrodą (do ) (wtorek) godz Galeria Ogrodu Zoobotanicznego: wernisaż wystawy pokonkursowej Makro Światy (do r.) godz Galeria Hotelu Filmar: wernisaż wystawy fotograficznej O czym szepcze piach i woda Andrzeja Skowrońskiego (czwartek) godz I LO: Dzień z Fotografią Przyrodniczą dla uczniów liceum. Gość: Paweł Bieniewski. godz Kafeteria Struna Światła : prezentacja filmów z cyklu Dzika Polska, prezentacja przyrodniczych pokazów multimedialnych, okazja do spotkania z Gośćmi Festiwalu (do ) godz Dwór Artusa: warsztaty i prezentacje sprzętu (do ) godz Dwór Artusa - Spotkanie z Pawłem Bieniewskim na temat makrofotografii godz Piwnica Pod Aniołem: Wernisaż wystawy Strażnicy Krajobrazu Andrzeja Waligóry (do r.) oraz koncert zespołu Molok Mun (piątek) godz VII LO: Dzień z Fotografią Przyrodniczą dla uczniów. Gość: Dariusz Sarnowski. godz Dom Eskenów: wernisaż wystawy Magia przyrody Marcina Nawrockiego (do r.) godz Muzeum Podróżników: wernisaż wystawy H2O Macieja Tomaszewskiego (do r.) godz Dwór Artusa: spotkanie z Marcinem Nawrockim (sobota) godz Pokaz konkursowy prezentacji multimedialnych połączony z głosowaniem widzów godz Dwór Artusa: spotkanie z Markiem Wyszomirskim, warsztataty z makrofotografii prowadzone z Markiem Trzeciakiem. godz Dwór Artusa: spotkanie z Gościem Festiwalu Andrzejem Waligórą. godz Dwór Artusa - Warsztaty z makrofotografii poprowadzi Paweł Bieniewski. godz Dwór Artusa - Spotkanie z Gościem Festiwalu Maciejem Tomaszewskim. Tematem spotkania będzie fotografia podwodna (niedziela) godz Dwór Artusa: uroczyste zakończenie Festiwalu Fotografii Przyrodniczej Sztuka Natury Toruń W programie: spotkanie z Grzegorzem Leśniewskim, autorem cyklu diaporam Przez puszcze i bagna, rozstrzygnięcie konkursu fotograficznego, ogłoszenie nazwisk zwycięzców w ogólnopolskim konkursie pokazów cyfrowych, wyłonienie laureata publiczności w ogólnopolskim konkursie pokazów cyfrowych, koncert kwartetu smyczkowego Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej FUNDACJA NA RZECZ HEMATOLOGII n Toruńska Kropla Życia (niedziela), godz Koncert połączony z aukcją charytatywną ręcznie malowanych bombek, z których dochód przeznaczony zostanie na badania potencjalnych dawców szpiku. Podczas koncertu wystąpi Mariusz Lubomski z zespołem. Dzieci z SP nr 1 przygotowują Anielski Show. W akcji biorą również udział artyści wielu dziedzin oraz dzieci z toruńskich (i nie tylko) pracowni plastycznych. Miejsce: Dwór Artusa TOWARZYSTWO MIAST PARTNERSKICH TORUNIA Dwór Mieszczański, ul. Podmurna 4-6, tel. (056) n Z drzewa czerpane: Marek Głowacki - Ekslibrisy, Eryk Popkiewicz - Bursztyny, srebro (piątek), godz do w godz GALERIA HOTELU FILMAR ul. Grudziądzka 45, tel. (056) , n Wenecja 2009 do

17 Inni organizatorzy - c.d. repertuar Chronologiczny wybór wydarzeń 31 STOWARZYSZENIE RODZIN KATOLICKICH n Rodzinny Wieczór Kolęd (niedziela), godz Wspólne śpiewanie kolęd dla wszystkich chętnych Miejsce: Ratusz Staromiejski INSTYTUT B61 n Instytut B (czw.), godz Projekt z pogranicza nauki, spektaklu teatralnego, piosenki aktorskiej i hiphopowego koncertu. Organizatorzy zaprosili do współpracy Natalię (Natu) i Paulinę Przybysz, Sofę i rapera Łonę, Mariusza Lubomskiego, Mazolla, Stefana Kornackiego, Tomasza Cebo, Dominika i Radosława Smużnego, Michała Bryndala, Magdalenę Marcinkowską, Macieja Cegłowskiego, Łukasza Milewskiego, Pawła Tchórzelskiego i Krystiana Wieczyńskiego. Miejsce: Fort I (Buchtafort). Widzowie zostaną podzieleni na grupy, które pod opieką aktorów - przewodników rozpoczną wędrówkę po forcie, w którym rezyduje Toruński Instytut Badań nad Gwiazdami i Materią Międzygwiazdową. Impreza kończy Rok Astronomii. AKADEMICKI KLUB GÓRSKI BEZDROŻA n Pokazy slajdów (środa), godz Rosja, Ukraina, Mołdawia - prezentacja Cezarego Śmiałowicza (środa), godz Północna Italia - prezentacja Grzegorza Kwiatkowskiego. Miejsce: Wydział Biologii i Nauk o Ziemi UMK CAFE BAJARKA ul. Kozacka 17-19, lokal nr 7, tel. (056) , n Spotkanie z Wandą Chotomską (czwartek), godz Spotkanie promujące książkę Rodzinna herbatka OŚRODEK CZYTELNICTWA CHORYCH I NIEPEŁNOSPRAWNYCH ul. Szczytna 13, tel n Recepcja twórczości Juliusza Słowackiego (pon.), godz n O dolce Napoli, o suol beato (poniedziałek), godz Spotkanie z pieśnią neapolitańską. Prowadzenie: dr Andrzej Lewandowski SZKOŁA TAŃCA AGNI n Warsztaty Bollywood dance (sobota), godz Miejsce: Dom Harcerza n Salsa w parach (wt.), godz pierwsze zajęcia, Miejsce: Gimnazjum nr 22, ul. Fałata RESTAURACJA - GALERIA BALENA ul. Żeglarska 18, tel. (056) n Małgorzata Iwanowska-Ludwińska - Landszafty w złotych ramach do n Promocja książki M. Iwanowskiej- Ludwińskiej Margarytki , godz n Mikołajki (niedziela) godz koncert zespołu Psotki i Śmieszki godz koncert zespołu Iskierki n Agata Czarnecka - malarstwo r. KLUB GARNIZONOWY ul. Warszawska 11, tel. (056) n Ludzie, region, wydarzenia do Wystawa Ryszarda Mirowskiego, twórcy medali okolicznościowych i tablic pamiątkowych. Wystawa czynna: poniedziałek: godz wtorek-piątek: godz TWIERDZA TORUŃ. FORT IV ul. Chrobrego 86, tel. (056) Salonik Artystyczny Fortu IV: Niedzielne Podwieczorki z Piosenką (niedziela) Ballady rosyjskie w wykonaniu Michała Hajduczeni i Anny Kossakowskiej (niedziela) Dla Ciebie jestem sobą - piosenki o miłości w wykonaniu Anity Dąbrowskiej, akompaniament: Igor Nowicki (sobota) program kolędowo-wigilijny Jest taki dzień w wykonaniu Anny Katarzyny Chudek, Grażyny Rutkowskiej-Kusy, akompaniament: Krzysztof Zaremba Spotkania w kameralnej Sali Fortu IV, godz Bilety 15 z Indywidualnie: 3 zł dzieci i młodzież, 5 zł dorośli Codziennie w godz (październik-marzec), Codziennie w godz. ustalonych wcześniejszą rezerwacją: Przewodnik po Forcie IV: 50 zł od grupy powyżej 30 osób, 30 zł od grupy poniżej 30 osób, Zwiedzanie Fortu nocą z pochodniami (z przewodnikiem): 50 zł od grupy, Zwiedzanie Fortyfikacji Pierścienia Zewnętrznego z przewodnikiem: 2-3 godz., transport własny, 150 zł od grupy Oferta edukacyjna: Interaktywne lekcje historii połączone ze zwiedzaniem Fortu IV (ok. 1,5 h): 5 zł od ucznia GRUDZIEŃ DZIEŃ PO DNIU (wtorek) godz Broń blisko- i dalekowschodnia, Kamienica pod Gwiazdą godz Koncert Kompozytorski Musicosmos, Dwór Artusa XV Toruński Festiwal Książki, do , różne miejsca (środa) godz Koncert charytatywny z okazji Światowego Dnia AIDS, Armia, Od Nowa (czwartek) godz I średniowieczny turniej rycerski uczniów szkół średnich miasta Torunia, Zamek Krzyżacki godz dr Luiza Nader - wykład/promocja książki, Galeria Wozownia godz Torpedo Live Tour 2009: Blade Loki, Od Nowa Chaz de Paolo (USA), Pub Pamela (piątek) godz Z drzewa czerpane - Marek Głowacki - Ekslibrisy, Eryk Popkiewicz - Bursztyny, srebro, do , Dwór Mieszczański godz Dispartes, Od Nowa godz Impreza barbórkowa, TPArt Toruń Short Film Festival, do 6.12., Kino Centrum Galeria Ego Is T. NRD: Pablo Ruiz Saez (Granada) - malarstwo, Klub enerde Miasto Muzyki Niczyjej, Klub enerde (sobota) godz Jarmark żywności ekologicznej, Muzeum Etnograficzne godz Mikołajki z Domem Muz, Dom Muz, ul. Poznańska, ul. Okólna godz Aukcja charytatywna, Ratusz Staromiejski godz XVIII Konfrontacje Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionu KATAR w kategorii Teatr, Od Nowa godz Koncert zamykający II Toruńskie Dni Autyzmu, Dom Muz, ul. Podmurna godz H. Ibsen Dzika kaczka - premiera, Teatr im. Horzycy godz Mikołajki, także 6.12., TPArt (niedziela) godz Koncert Mikołajkowy TOS, Dwór Artusa godz Mikołajkowy koncert kolęd i pastorałek, Restauracja-Galeria Balena godz Ballady rosyjskie, Fort IV godz Mikołajki Jazzowe: Rok Krzysztofa Komedy, Dwór Artusa (poniedziałek) godz lecie Centrum Informacji Młodzieży, MDK godz Festiwal Fotografii Przyrodniczej Sztuka Natury, do , Dwór Artusa i inne miejsca (wtorek) godz Van LoveSneaky - Lennon wiecznie żywy, Piwnica pod Aniołem godz Festiwal Filmów i form Jednominutowych The One Minutes, Od Nowa Baw się grafiką, do 7.01., Galeria i Ośrodek Plastycznej Twórczości Dziecka, filia przy ul. Kościuszki (środa) godz Dzień Dalekiego Wschodu, Dom Muz, ul. Podmurna godz Przemysław Obarski - Pankreator, do , Od Nowa godz Jachna/Buchl, Od Nowa (czwartek) godz Spotkanie z Wandą Chotomską, Cafe Bajarka godz Warsztaty kuchni wegańskiej, Dom Muz, ul. Podmurna godz Papierowy motyl - spotkanie z Mariką Krajniewską, ul. Poznańska godz Tomasz Kowalski / Norman Leto - Nocne zwiedzanie, wystawa czynna do r., CSW Znaki Czasu godz Instytut B61, akcja artystyczna, Fort I godz Paraliż Band, Od Nowa (piątek) godz Rozstrzygnięcie konkursu i otwarcie wystawy na witraż bożonarodzeniowy, MDK godz Piotr Bukartyk Duet, Od Nowa Karolina Freino - międzymiastowa, wystawa czynna do , Galeria Wozownia Afrykamera - Festiwal filmów afrykańskich, do , Kino Centrum (sobota) godz Maraton Pisania Listów, także , Piwnica pod Aniołem godz Kot w butach - premiera, Teatr im. Horzycy godz Toruńska Siła Czadowa, Od Nowa Dub Session 2. Radikal Guru, Klub enerde (niedziela) godz Kiermasz bożonarodzeniowy, Muzeum Etnograficzne godz uroczystość wręczenia Nagrody Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. S. B. Lindego, Ratusz Staromiejski

18 32 Chronologiczny wybór wydarzeń godz Dla Ciebie jestem sobą - piosenki o miłości, Fort IV godz urodziny zespołu Gribojedow, Piwnica pod Aniołem (poniedziałek) godz Recepcja twórczości Juliusza Słowackiego, Ośrodek Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych godz Rodzinne tworzenie ozdób choinkowych, ul. Poznańska godz Slam Poetycki, Od Nowa (wtorek) godz Ekslibrisy sławnych ludzi w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej, do , Biblioteka Uniwersytecka godz Muzyczna Scena Młodych, Dwór Artusa godz Jah Jah Delay..., Dom Muz, ul. Podmurna (środa) Agata Czarnecka - malarstwo, do Restauracja-Galeria Balena Wystawa prac dzieci z pracowni plastycznej Domu Harcerza, do , Galeria i Ośrodek Plastycznej Twórczości Dziecka (czwartek) (sobota) godz program kolędowo-wigilijny Jest taki dzień, Fort IV godz Koncert Specjalny Pamięci Grzegorza Ciechowskiego, Od Nowa (niedziela) godz Toruńska Kropla Życia, koncert charytatywny, Dwór Artusa godz Pustki - koncert, Piwnica pod Aniołem (poniedziałek) godz O dolce Napoli, o suol beato, Ośrodek Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych godz Wieczór Kolęd i Pastorałek Jacka Beszczyńskiego, TPArt (środa) Mikołaj Kopernik w grafice i malarstwie, do , Dom Mikołaja Kopernika (niedziela) godz Rodzinny Wieczór Kolęd, Ratusz Staromiejski (środa) godz Koncerty Sylwestrowe W krainie opery, operetki i musicalu, także , godz i 20.00, Dwór Artusa (czwartek) godz Sylwester miejski, Rynek Staromiejski godz Aberdeen, Moskwa, Pub Pamela (piątek) godz Koncert kolęd i pastorałek, MDK Ikar w wersji elektronicznej: Niezbędne adresy Toruń 2016, ul. Pod Krzywą Wieżą 1, tel Wydział Kultury Urzędu Miasta Torunia, ul. Podmurna 60, tel Wydział Współpracy Zewnętrznej i Informacji Urzędu Miasta Torunia, Wały Gen. Sikorskiego 8, tel Wydział Rozwoju i Programowania Europejskiego Urzędu Miasta Torunia, ul. Grudziądzka 126 B, tel Wydział Edukacji Urzędu Miasta Torunia, Wały Gen. Sikorskiego 10, tel Ośrodek Informacji Turystycznej, Rynek Staromiejski 25, tel Centrum Informacji Młodzieży, ul. Przedzamcze 11/15, tel Ciekawe strony internetowe o Toruniu:

19