GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE DLA GMINY REPKI NA LATA

Transkrypt

1 Załącznik Nr 1 Do Uchwały Nr XXXV/191/2009 Rady Gminy Repki z dnia 15 grudnia 2009 r. GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE DLA GMINY REPKI NA LATA

2 WSTĘP PRZEMOC, wg definicji zawartej w ustawie o przeciwdziałaniu w rodzinie, to; jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, a także innych osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienie i krzywdy moralne u osób przemocą dotkniętych. Specjaliści wyróżniają pięć podstawowych form w rodzinie: fizyczna najbardziej widoczna i najtrudniejsza do ukrycia, od szturchania, popychania, ciągnięcia za włosy, uszy, aż po zachowania powodujące ostre urazy fizyczne wymagające hospitalizacji. To właśnie jej drastyczne przykłady są pokazywane przez media. psychiczna najtrudniejsza do udowodnienia, często zaczyna się niepostrzeżenie, od ignorowania czyichś potrzeb, krytykowania poglądów, zazdrości, ograniczania kontaktów z bliskimi, po oskarżanie, poniżanie, wyśmiewanie, upokarzanie, szantażowanie i groźby; materialna uniemożliwianie podjęcia pracy, dostępu do wspólnych środków finansowych i dóbr materialnych, odbieranie zarobionych pieniędzy, niszczenie własności, niełożenie na utrzymanie rodziny; seksualna przedmiotowe traktowanie drugiej osoby w celu zaspakajania własnych potrzeb seksualnych, zmuszanie do nieakceptowanych przez partnera praktyk i zachowań seksualnych (od sytuacji zmuszania do oglądania pornografii po gwałt); Skuteczne przeciwdziałanie domowej wymaga współpracy i współdziałania placówek zajmujących się pomocą rodzinie i dziecku oraz służb odpowiedzialnych za nasze bezpieczeństwo. Współpraca dotyczyć powinna wszystkich aspektów problemu, poczynając od jego diagnozy, poprzez odpowiednie interwencje, a następnie łagodzenie i terapię urazowych skutków domowego znęcania. Podstawa prawna Programu Program realizowany będzie w oparciu o następujące przepisy: 1. Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata , 2. ustawę z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu w rodzinie (Dz. U. Nr 180,poz.1493), 3. ustawę z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002r. Nr 147,poz z późn.zm.), 4. ustawę z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2008r. Nr 115, poz.728).

3 ROZDZIAŁ I. OKREŚLENIE PROBLEMU Przemoc domowa, może być zarówno skutkiem, jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie, jest poważnym zaburzeniem funkcjonowania rodziny, prowadzącym do naruszeń norm moralnych i prawnych. Może nieść ze sobą tragiczne skutki psychospołeczne, w skrajnych przypadkach prowadzi do poważnych okaleczeń, a nawet zabójstw. Ofiarami domowej, są najczęściej osoby słabsze w rodzinie; kobiety, dzieci, osoby chore, niedołężne i niepełnosprawne. Przemoc domowa jest często problemem ukrytym, któremu towarzyszą inne dysfunkcje w rodzinie. Skutki u dorosłych ofiar oraz dzieci są wielowymiarowe, często na całe życie; począwszy od charakteryzującego ofiary zespołu stresu pourazowego (PTSD), poprzez choroby psychosomatyczne i psychiczne, nerwice lękowo-depresyjne, po różnego rodzaju zaburzenia zachowania, w tym szczególnie niebezpieczne dla otoczenia zachowania agresywne, a także uzależnienia. Poszczególne formy najczęściej występują w połączeniu z innymi. Osoby, które są krzywdzone fizycznie czy wykorzystywane seksualnie, czują się jednocześnie upokorzone, upodlone, odarte z godności. Zjawisko w rodzinie często opisuje się także w innych kategoriach nazywanych przemocą gorącą i chłodną. Przemoc gorąca to gwałtowne wybuchy tłumionych uczuć złości, frustracji, wściekłości, powodujące agresywne zachowania wobec najbliższych. Przemoc chłodna przyjmuje najczęściej postać bardzo rygorystycznego stylu wychowania czy też autorytarnego traktowania dorosłych członków rodziny. Sprawca, przekonany o słuszności swoich czynów, zawsze znajduje dla nich usprawiedliwienie. Przemoc jest zjawiskiem złożonym, wieloaspektowym, rozpatrywanym w czterech perspektywach: prawnej, psychologicznej, moralnej i społecznej. Dlatego, przeciwdziałanie jej, wymaga podejścia interdyscyplinarnego. Z punktu widzenia prawa przemoc uznawana jest za czyn zabroniony, co zobowiązuje służby policyjne i wymiar sprawiedliwości do interweniowania, podejmowania działań na rzecz ochrony ofiar, ścigania i karania sprawców. Aspekt psychologiczny, zwraca uwagę na mechanizmy w rodzinie, na relacje między ofiarą i sprawcą, na odczuwane przez ofiary skutki, a także na możliwości wyjścia z. Spojrzenie od strony moralnej odwołuje się do wartości, takich jak poszanowanie życia ludzkiego, zdrowia i godności ludzkiej. Z punktu widzenia społecznego, zwracają uwagę funkcjonujące mity i stereotypy usprawiedliwiając zachowania przemocowe. W bezpośrednim kontakcie z ofiarami, czy sprawcami w rodzinie, ważne jest rozumienie na każdej płaszczyźnie. Znajomość psychologicznych mechanizmów i interakcji między ofiarą a sprawcą, może pomóc przedstawicielowi organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości w zrozumieniu zachowania ofiar i manipulacji ze strony sprawcy. Osoby poszkodowane, często też nie są w stanie przejść przez skomplikowane i długotrwałe procedury prawne, bez odpowiedniego wsparcia i pomocy psychologicznej. Oznacza to, że każda osoba podejmująca się pracy z ofiarami czy sprawcami, powinna robić to zgodnie ze swoim przygotowaniem zawodowym i możliwościami instytucji, jaką reprezentuje, a także mieć świadomość granicy swoich kompetencji.

4 ROZDZIAŁ II. CHARAKTERYSTYKA GMINY Gmina Repki położona jest we wschodniej części województwa mazowieckiego, po lewej stronie rzeki Bug, pomiędzy Sokołowem Podlaskim a Drohiczynem. Obejmuje obszar ha i liczy mieszkańców. W granicach administracyjnych gminy znajduje się 41 sołectw. Gmina Repki jest gminą typowo rolniczą i głównym źródłem utrzymania mieszkańców są gospodarstwa rolne. Gmina jest dobrze zwodociągowana i rozwinięta pod względem telefonizacji. Ochronę zdrowia mieszkańcom zapewniają dwa Ośrodki Zdrowia w Repkach i Wyrozębach, Zakład Opiekuńczo -Leczniczy w Wyrozębach, 2 punkty apteczne w Repkach i Wyrozębach i 1 gabinet stomatologiczny, a także SP ZOZ poradnie specjalistyczne i szpital w Sokołowie Podlaskim. Zadania pomocy społecznej realizuje Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Repkach. Edukacja dzieci odbywa się w 2 Zespołach Szkół w Repkach i Skrzeszewie (gimnazjum, szkoła podstawowa i przedszkole w każdym Zespole) oraz Szkole Podstawowej w Wyrozębach z oddziałem przedszkolnym. Zadania profilaktyki uzależnień realizuje Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Repkach. 1. Demografia w Gminie. Tabela nr 1. Ludność Gminy Repki w latach Wykres nr 1 do tab. nr Liczba ludności Analiza danych z czterech lat wykazuje stale zmniejszająca się liczbę mieszkańców Gminy. Jest to spowodowane zmniejszaniem się liczby urodzeń i odpływem młodzieży do miast i poza granice kraju - w poszukiwaniu pracy. Mniejsza liczba ludności w Gminie, ma również wpływ na funkcjonowanie rodzin i prawidłowe w nich relacje.

5 2. Problemy społeczne w Gminie. Tabela nr 2. Analiza wybranych powodów przyznania pomocy w Gminie Repki w latach ROK LICZBA RODZIN OBJĘTYCH POMOCĄ Z POWODU: UBÓSTWO PRZEMOC ALKOHOLIZM BEZRADNOŚĆ BEZROBOCIE Wykres nr 1 do tab Ubóstwo Przemoc Alkoholizm Bezradność Bezroboc ) Analiza powodów przyznania pomocy pokazuje, że głównymi problemami mieszkańców i rodzin, są ubóstwo, bezrobocie i bezradność życiowa. Ludzie borykający się z niedostatkiem i brakiem pracy, często o złą sytuację obwiniają innych, również członków rodzin i wyładowują na nich swoje frustracje. 2) Jednym z poważniejszych problemów społecznych w Gminie jest nadużywanie alkoholu przez mieszkańców. Z doświadczeń Ośrodka Pomocy wynika, że stale wzrasta liczba osób uzależnionych od alkoholu, a także obniża się poziom wieku pierwszego kontaktu z alkoholem. Alkoholizm powoduje wiele problemów i prowadzi do zaburzenia funkcji rodziny. Powoduje również pogorszenie sytuacji ekonomicznej, społecznej i zdrowotnej w rodzinach. Kłopoty, których przyczyną jest alkohol, mogą pojawić się w różnych dziedzinach życia, np. problemy w pracy,

6 a w konsekwencji utrata pracy, łamanie prawa, przemoc w rodzinie, problemy wychowawcze z dziećmi. Rozwiązywanie problemów osób uzależnionych jest utrudnione z powodu niechęci rodzin do ujawnianiu faktu nadmiernego picia przez członka rodziny, nieujawniania zjawisk oraz akceptacji środowiska lokalnego dla picia alkoholu i bagatelizowania wynikających z tego zagrożeń. ROZDZIAŁ III. ZASOBY I ZAŁOŻENIA. 1. Zasoby gminy: terenie Repki funkcjonują służby, które w zakresie swoich kompetencji mają zadanie przeciwdziałać w rodzinie. Są to przede wszystkim: 1) Komisariat Policji, 2) Ośrodek Pomocy Społecznej, 3) Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 2. Założenia Programu Opracowując Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy, przyjęto następujące założenia: 1. jważniejsze jest bezpieczeństwo ofiary. 2. Nikt nie ma prawa stosować wobec drugiego człowieka. 3. Nie ma żadnego uzasadnienia ani usprawiedliwienia. 4. Warunkiem skutecznej pomocy ofierze, jest zatrzymanie. 5. Wszyscy powinni reagować na przemoc i informować o niej odpowiednie służby. Planując działania pomocowe w ramach programu przyjęto założenie, że tylko kompleksowe i systemowe działania mogą przyczynić się do zmniejszenia skali zjawiska w rodzinie oraz zwiększenia skuteczności pomocy rodzinom, w których ten problem występuje.

7 ROZDZIAŁ IV. CELE PROGRAMU 1. Cele strategiczne: 1) Ograniczanie skali zjawiska w rodzinie na terenie Gminy Repki. 2) Stworzenie systemu chroniącego ofiary domowej. 2. Cele szczegółowe: Cele Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, realizowane będą poprzez podejmowanie działań w następujących obszarach: 1) Monitorowanie i diagnozowanie zjawiska. 2) Podniesienie poziomu wiedzy i świadomości społecznej mieszkańców Gminy Repki na temat zjawiska w rodzinie i możliwości uzyskania pomocy. 3) Zwiększenie skuteczności działań profilaktycznych z zakresu przeciwdziałania w rodzinie. 4) Aktywizowanie środowisk lokalnych i włącznie ich do działań na rzecz przeciwdziałania. 5) Zapewnienie kompleksowej pomocy członkom rodzin w których występuje przemoc. ROZDZIAŁ V. DZIAŁANIA. 1. Monitorowanie i diagnozowanie zjawiska. 1) Zbieranie i uaktualnianie informacji na temat rozmiarów zjawiska rodzinie oraz zasobów środowiska lokalnego (statystyki policyjne, dane z Ośrodka Pomocy Społecznej, GKRPA, ze szkół, od kuratorów sądowych, oraz badania ankietowe przeprowadzone wśród mieszkańców); 2) Przygotowywanie informacji o w rodzinie, zasobach środowiska lokalnego i potrzebach szkoleniowych; 3) Monitorowanie na problematyki w rodzinie i udzielanej pomocy. 2. Podniesienie poziomu wiedzy i świadomości społecznej mieszkańców Gminy Repki na temat zjawiska w rodzinie i możliwości uzyskania pomocy 1) prowadzenie akcji informacyjno-edukacyjnej ( lokalna prasa, internet) na temat zjawiska, mitów i stereotypów z nią związanych oraz czynników ryzyka, skutków i możliwości jej przeciwdziałania, 2) przygotowanie materiałów informacyjnych (ulotek, broszur, plakatów) o w rodzinie i możliwościach uzyskania pomocy (rodzaj świadczonej pomocy, dokładny adres, godziny przyjęć) i umieszczenie ich w miejscach ogólnodostępnych, 3) systematyczne zamieszczanie na stronie internetowej gminy informacji o możliwościach uzyskania pomocy, 4) przygotowanie materiałów informacyjnych dla osób doznających oraz osób stosujących przemoc zawierających informacji o możliwej do uzyskania pomocy.

8 3. Zwiększenie skuteczności działań profilaktycznych z zakresu przeciwdziałania w rodzinie. 1) realizacja programów edukacyjnych adresowanych do dzieci, młodzieży i nauczycieli dotyczących m.in; a) konstruktywnej komunikacji interpersonalnej, b) porozumiewania bez, c) modyfikowania agresywnych zachowań, d) mediacji i umiejętności rozwiązywania konfliktów bez, 2) edukacja mieszkańców na temat przeciwdziałania. 4. Aktywizowanie środowisk lokalnych i włącznie ich do działań na rzecz przeciwdziałania. 1) powołanie Gminnego Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie dla celów opracowania sposobów postępowania i monitorowania realizacji Programu; 2) wypracowanie metod współpracy pomiędzy służbami i instytucjami funkcjonującymi na terenie Gminy na rzecz efektywnego przeciwdziałania ; 3) umożliwienie wymiany doświadczeń i dobrych praktyk pomiędzy podmiotami realizującymi zadania z zakresu przeciwdziałania ; 4) powierzenie pracownikom Ośrodka Pomocy Społecznej zadań koordynowania Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w tym również koordynowanie podejmowanych działań przez przedstawicieli różnych służb na terenie Gminy, udzielanie informacji i inicjowanie spotkań Gminnego Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. 5. Zapewnienie kompleksowej pomocy członkom rodzin, w których występuje przemoc 1) prowadzenie Punktu Konsultacyjnego d/s Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie przy Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej 2) zapewnienie pomocy psychologicznej indywidualnej lub grupowej dla dzieci i młodzieży będących świadkami i/lub ofiarami domowej; 3) realizacja programu ochrony ofiar opartego na: a) procedurze Niebieskiej Karty, b) pracy Gminnego Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w celu udzielenia skutecznej pomocy w konkretnych przypadkach. W skład Zespołu wchodzić będą pracownicy socjalni OPS, pedagog i dzielnicowy, oraz inni w razie potrzeby; c) pracy socjalnej i pomocy materialnej dostosowanej do potrzeb, zgodnie z przepisami ustawy o pomocy społecznej. Załączniki:- Harmonogram działań Programu

9 Załącznik do Programu Harmonogram działań Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Lp. Działanie Zadanie Termin realizacji 1 Monitorowanie Zbieranie i diagnozowanie i aktualizowanie zjawiska informacji na w temat rozmiarów rodzinie i form Bieżące monitorowanie problematyki w rodzinie i udzielanej pomocy 1 raz na kwartał każdego roku Koszt i źródło finansowania Realizator Ośrodek Pomocy Społecznej GOPS 2. Informowanie i edukowanie mieszkańców 3. Zwiększanie dostępności i efektywności działań profilaktycznych Przygotowanie raportów na temat Prowadzenie akcji informacyjnoedukacyjnej Przygotowanie materiałów informacyjnych Realizowanie programów edukacyjnych adresowanych do dzieci, młodzieży i nauczycieli Corocznie Do 31 marca za rok ubiegły Bez Corocznie W ramach środków przeznaczonych na realizację Gminnego Programu Profilaktyki i Rozw. Probl. Alkoholowych Corocznie W ramach środków na realizację Gminnego Programu Profilaktyki i Rozw. Probl. Alkoholowych GOPS GOPS, strona www Gminy Realizowanie Corocznie W ramach Szkoły, GOPS, po zwróceniu się o środki na zakup materiałów informacyjnych do GKRPA Szkoły, organizacje pozarządowe, świetlice profilaktycznowychowawcze

10 4. Podniesienie kompetencji zawodowych pracowników zajmujących się przeciwdział. w rodzinie 5. Zapewnienie pomocy członkom rodzin, w których występuje przemoc programów typu: warsztaty umiejętności wychowawczych, szkoły dla rodziców Udział w szkoleniach pracowników socjalnych Szkolenia dla pracowników pozostałych instytucji Prowadzenie Punktu Konsultacyjnego ds. Przemocy w Rodzinie Zapewnienie pomocy psychologicznej dzieciom i młodzieży świadkom lub ofiarom Realizowanie procedury Niebieskiej Karty Zapewnienie od 2010r. środków przeznaczonych na realizację Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz środków zewnętrznych pozyskanych przez realizatorów corocznie Ze środków GOPS, udział w szkoleniach bezpłatnych MCPS corocznie W ramach środków przeznaczonych na realizację Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych W ramach środków własnych OPS W ramach środków własnych organizacje pozarządowe, OPS Świetlice profilaktycznowychowawcze Pracownicy socjalni GOPS, GKRPA, Organizacje pozarządowe, GOPS we współpracy z GKRPA Punkt Konsultacyjny, Poradnia Psychologiczno -Pedagogiczna, SP ZOZ GOPS Od 2010r. Zespół ds.

11 warunków dla doraźnych interwencji, opracowanie procedur działania Udzielanie pomocy w formie pracy socjalnej i świadczeń finansowych Realizowanie programów terapeutycznych dla osób doznających w rodzinie na W ramach posiadanych środków Przeciwdziałani a Przemocy w Rodzinie przy GOPS GOPS Zespół ds. Przeciwdziałani a Przemocy w Rodzinie przy GOPS przy pomocy SP ZOZ 6. Budowanie lokalnego systemu przeciwdziałania Powołanie Zespołu ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie przy GOPS w Repkach Wypracowanie procedur współpracy z instytucjami działającymi na rzecz przeciwdziałania I kwartał 2010r. Do czerwca 2010r. Wójt Gminy Repki Zespół ds. Przeciwdziałani a Przemocy w Rodzinie Umożliwienie wymiany doświadczeń i dobrych praktyk poprzez organizację seminariów i spotkań W ramach środków GKRPA Zespół ds. Przeciwdziałani a Przemocy w Rodzinie po zwróceniu się o środki do GKRPA