Część A Streszczenie raportu o stanie e-gospodarki w Polsce w 2004 roku

Transkrypt

1 Część A Streszczenie raportu o stanie e-gospodarki w Polsce w 2004 roku Przedstawione w raporcie Elektroniczna gospodarka w Polsce Raport 2004 wyniki badań wielu dziedzin życia społeczeństwa informacyjnego w Polsce, elektronicznej gospodarki w dużych, średnich i małych przedsiębiorstwach w przekroju branżowym i sektorowym oraz analiza wykorzystywanych w administracji publicznej narzędzi internetowych oraz świadczonych przez nią usług elektronicznych, potwierdzają stabilny i bardziej dynamiczny rozwój elektronicznej gospodarki w Polsce w porównaniu do roku 2003 i lat ubiegłych. Budowa społeczeństwa informacyjnego na bazie gospodarki opartej na wiedzy pozostaje od kilku lat i w 2004 roku także celem nadrzędnym i kierunkiem przynoszącym docelowe efekty zarówno w obszarze wykorzystania narzędzi i struktur gospodarki elektronicznej w sektorach gospodarczych, jak i w administracji publicznej. Rozwój zakresu i zasięgu wykorzystania Internetu w Polsce będzie miał nadal trend rosnący, gdyż zdecydowaną większość internautów (65%) w 2004 roku w Polsce stanowią osoby do 35 roku życia, wśród których przeważają osoby uczące się (90%) z wykształceniem średnim lub podstawowym. Analizy struktury wiekowej, wykształcenia i statusu zawodowego polskiego internauty przedstawione w części B1 raportu poświęconej społeczeństwu informacyjnemu, stanowią materiał źródłowy i wyzwanie dla dostawców usług elektronicznych, głównie z obszaru e-administracji, e-bankowości oraz e-zdrowia. Niestety przedstawione w tym samym dziale analizy dostępu do Internetu gospodarstw domowych wskazują, że jest to wciąż usługa luksusowa, na którą stać tylko 9% gospodarstw o dochodach miesięcznych poniżej 960 zł (68% gospodarstw o dochodach powyżej 7200 zł). Ponadto ukazują znaczącą dysproporcję pomiędzy gospodarstwami miejskimi i wiejskimi. W krajach UE, Polska z 26% wskaźnikiem dostępu gospodarstw domowych do Internetu, plasuje się w strefie końcowej rankingu i odległość do lidera Islandii (81%), pokazuje jak wiele jest do zrobienia. Dokładnej analizie poddano także częstość i cel korzystania z Internetu przez polskie społeczeństwo. Wzrost liczby użytecznych i dostępnych dla przeciętnego Polaka usług elektronicznych oraz konkurencja wśród operatorów Internetu może te niekorzystne statystyki w przyszłych latach zdecydowanie poprawić. 11

2 Elektroniczna gospodarka w Polsce Raport 2004 Na rozkwit wciąż czeka aktywność kupna-sprzedaży społeczeństwa w Internecie (na rynkach B2C). Rok 2004 został zamknięty zamówieniami na poziomie 360 mln złotych, a w raporcie przedstawione zostały analizy przekrojowe kategorii i wartości kupowanych produktów, częstotliwość zakupów oraz najczęściej przedstawiane przez Polaków problemy i obawy przed transakcjami kupna-sprzedaży przez Internet. Wsparciem dla transakcji elektronicznych obsługi obrotu towarowego są analizowane dalej elektroniczne usługi finansowe bankowe, inwestycyjne i ubezpieczeniowe, które również notują wzrost obrotów na rynku. Coraz więcej instytucji sektora finansowego decyduje się na rozszerzenie swojej oferty o usługi świadczone drogą elektroniczną, upatrując w transakcjach bezgotówkowych i zdematerializowanym obrocie papierami wartościowymi korzyści zarówno dla siebie, jak i dla klienta. Przeprowadzone badania wskazują, że polskie społeczeństwo bardzo ostrożnie podchodzi do elektronicznych usług telemedycyny (ok. 10%) wspomagania procesu diagnostyczno-terapeutycznego, telekonsultacji, zamawiania wizyty lekarskiej czy dostępu do porad lekarskich online, a najczęściej poszukujemy informacji o zdrowiu (ok. 58%). Dynamika rozwoju technik komputerowych i technologii teleinformatycznych powoduje corocznie znaczący wzrost ich zastosowania w nauczaniu. Scharakteryzowano wykorzystanie Internetu w procesie edukacyjnym, model nauczania z wykorzystaniem Internetu jako uzupełnienia tradycyjnego nauczania oraz rozwój metod przekazywania wiedzy z wykorzystaniem technologii e-learning, istotnej dla procesów kształcenia ustawicznego. Analiza sektorowa rynku i obszarów zastosowań e-gospodarki na rynku B2B wskazuje na ścisłą korelację i wpływ wykorzystania narzędzi e-biznesu na poprawę wyników finansowych przedsiębiorstw. Integracja partnerów w łańcuchu dostaw za pomocą mechanizmów i struktur elektronicznej gospodarki w Polsce umożliwia organizacjom strategiczne planowanie i wykonywanie zadań związanych z procesami zaopatrzenia, produkcji i koprodukcji, sprzedaży i dystrybucji, osiągnięcie wymaganego poziomu obsługi klienta i wzrost rentowności dostarczanych produktów. Wyniki badań potwierdzają, że technologie internetowe są nie tylko źródłem znaczących oszczędności, ale powodują również zmiany sposobu zarządzania firmą lub zmiany w funkcjonowaniu sektora czy branży. Przedstawiona w raporcie charakterystyka rynku B2B obejmuje elektroniczne platformy transakcyjne, których łącznie (horyzontalnych wielobranżowych i wertykalnych przeznaczonych głównie dla jednej branży) w 2004 r. było w Polsce ponad pięćdziesiąt. Dominowały przy tym dwa modele funkcjonowania rynków elektronicznych aukcyjny i przetargowy z wykorzystaniem katalogów elektro- 12

3 Streszczenie raportu o stanie e-gospodarki w Polsce w 2004 roku nicznych. Przedsiębiorcy w Polsce wykorzystywali Internet najczęściej w celu dostępu do usług bankowych i finansowych, pobierania produktów w postaci cyfrowej oraz do monitorowania rynku. W raporcie scharakteryzowano poziom zaangażowania przedsiębiorstw w procesy elektronicznych transakcji (zakupy, sprzedaż, zarządzanie dostawami i dostawcami, monitoring obsługi klienta etc.) oraz przedstawiono bariery wykorzystania narzędzi e-gospodarki wskazane przez przedsiębiorców w Polsce w 2004 r. Interesujący jest wzrost roli Internetu i prestiżu przedsiębiorstwa, realizującego obok klasycznych także usługi elektroniczne. Rozwój sklepów internetowych w Polsce wkracza w nowy etap, który był poprzedzony czasem eksperymentów i upadków wielu działalności opartych na sprzedaży online. Scharakteryzowano rynek elektroniczny handlu i usług B2C pomiędzy klientem detalicznym a przedsiębiorstwem, z którego wynika, że firmy B2C wchodzą w etap budowania działalności gospodarczej na fundamentach rachunku ekonomicznego. Analizie poddano m.in. zakres ofert, obszar dystrybucji produktów, liczbę produktów, funkcjonalność witryn sklepów internetowych, liczbę współpracujących dostawców, sposoby płatności czy dzienną liczbę realizowanych zamówień. Odrębnej i obszernej analizie poddano integrację funkcjonalności stron internetowych z poszczególnymi modułami systemów informatycznych przedsiębiorstw (np. magazynowania, transportu i spedycji, dystrybucji, planowania produkcji, obsługi klienta, finansowo-księgowym, kadrowo-płacowym itd.), dążąc do oceny stopnia elektronicznej integracji wszystkich etapów obsługi zamówienia klienta (e-fulfilment). W ramach analizy poziomu wykorzystania narzędzi elektronicznej gospodarki w poszczególnych sektorach i branżach polskiej gospodarki, poddano ocenie rozwój usług elektronicznej bankowości dla klienta detalicznego i korporacyjnego. Banki postawiły na automatyzację procesów obsługi klienta, upatrując w ich masowości i niskich kosztach operacyjnych źródło korzyści. Rok 2004 był zwiastunem nowej ery elektronicznej bankowości, kończącej etap walki cenowej, a rozpoczynającej etap rozwoju e-bankowości opartej na kompleksowości oferty usług świadczonych drogą elektroniczną. Niestety, w cieniu dynamicznego rozwoju usług e-bankowości pozostają usługi e-ubezpieczeń, świadcząc o niskiej świadomości zakładów ubezpieczeniowych w zakresie konsekwencji stosowania Internetu do sprzedaży ubezpieczeń. W ocenie powolnych zmian elektronicznych usług ubezpieczeniowych zawartych w raporcie wskazano na strategiczną szansę odejścia od koncentracji na sprzedaży ubezpieczeń w stronę rozwoju interaktywnych usług dla klienta oraz serwisów komunikacji i obsługi przedstawicieli i brokerów ubezpieczeniowych. 13

4 Elektroniczna gospodarka w Polsce Raport 2004 Znaczącym obszarem analiz przedstawionych w raporcie, wspomagającym elektroniczną obsługę społeczeństwa i przedsiębiorstw są usługi e-administracji. Usługi przeznaczone dla osób prawnych (G2B Government to Business) były w 2004 roku relatywnie lepiej rozwinięte (43% dostępności) niż oferta dla osób fizycznych (G2C Government to Customer) (31% dostępności) i różnica ta się pogłębia. Przedstawione analizy dynamiki rozwoju usług e-administracji w Polsce w 2004 roku wskazują na znaczące dysproporcje pomiędzy poszczególnymi województwami sięgające 27% w lubuskim i 0% w wielkopolskim czy lubelskim. Możliwość oceny stopnia e-administracji w Polsce i porównania z krajami UE dało wprowadzenie skali określającej poziom rozwoju usług, od 25% gdzie tylko informacja potrzebna do rozpoczęcia procedury otrzymania usługi publicznej jest dostępna w serwisie jednostki administracyjnej, poprzez interakcję jednokierunkową (50%) i dwukierunkową (75%), po 100% oznaczającą pełną obsługę elektroniczną procesu obsługi petenta. Wskazano również na znaczenie technik e-administracji dla racjonalnego wykorzystania środków publicznych i wzrostu zaufania społecznego oraz sposobu gospodarowania środkami publicznymi, wydatkowanymi na proces informatyzacji administracji. W końcowej, trzeciej części raportu scharakteryzowano bazę rozwoju elektronicznej gospodarki w Polsce i w pierwszej kolejności przedstawiono analizę kierunków rozwoju i poziom wykorzystania infrastruktury i technologii informatycznych dostępu do Internetu oraz związane z tym inwestycje w infrastrukturę techniczną i usługi elektroniczne (np. e-telefon, wirtualny pieniądz, podpis elektroniczny czy multimedia). Analizę kierunków rozwoju infrastruktury i technologii informatycznych oraz ocenę stanu bezpieczeństwa sieci komputerowej i danych przeprowadzono w przekroju: społeczeństwa, przedsiębiorstw (dużych, średnich i małych), urzędów, banków i zakładów ubezpieczeń. Badaniami objęto również zastosowanie standardów w elektronicznej gospodarce, decydujących o bezpieczeństwie, pewności, jednoznaczności i niezaprzeczalności wymiany danych w sieci Internet. Standaryzacja w dobie tworzenia założeń wspólnej infrastruktury dla e-administracji i e-gospodarki opartej na świadczeniu usług elektronicznych (SOP Service Oriented Architecture), nabiera szczególnie istotnego znaczenia. Przedstawiona analiza spójności rozwiązań polskich ze standardami globalnymi (np. ONZ) i UE jest warunkiem sine qua non wspólności tworzonych usług w skali Europy i Świata. Ostatnim analizowanym obszarem bazy rozwoju elektronicznej gospodarki w Polsce jest przegląd najistotniejszych zmian prawnych dotyczących e-gospodarki, które miały w 2004 r. i będą mieć w przyszłości największy wpływ na jej funkcjonowanie i rozwój. Analizą objęto nowelizacje obowiązujących aktów 14

5 Streszczenie raportu o stanie e-gospodarki w Polsce w 2004 roku prawnych, prezentację nowych, a także wskazanie ważnych z punktu widzenia elektronicznej gospodarki projektów aktów prawnych. Tytułem uzupełnienia przedstawione zostały również wybrane instytucje, których funkcjonowanie związane jest z różnymi aspektami formalnoprawnymi wdrożenia lub nowelizacji regulacji prawnych elektronicznej gospodarki w Polsce. 15