Informacja o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Kętach ( III filar)

Transkrypt

1 Informacja o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Kętach ( III filar) stan na dzień rok

2 Spis treści I.WSTĘP.3 1. Dane identyfikujące Bank Podstawa sporządzania Polityki informacyjnej...3 II.CELE I ZASADY ZARZĄDZANIA POSZCZEGÓLNYMI RYZYKAMI 3 1. Informacje o zasadach zarządzania ryzykiem w Banku Struktura organizacyjna Ryzyko kredytowe (w tym ryzyko koncentracji zaangażowań, ryzyko kredytowe ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie, ryzyko detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyko rezydualne) Strategia i procesy zarządzania Ryzykiem kredytowym Ryzykiem koncentracji zaangażowań Ryzykiem kredytowym ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości oraz ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie Ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych Ryzykiem rezydualnym Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka kredytowego (w tym ryzyka koncentracji zaangażowań, ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyka rezydualnego ) Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka kredytowego (w tym ryzyka koncentracji zaangażowań, ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyka rezydualnego) Ryzyko stopy procentowej Strategie i procesy zarządzania ryzykiem stopy procentowej Zakres i rodzaje systemów raportowania i pomiaru ryzyka stopy procentowej Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka stopy procentowej Ryzyko płynności Strategia i procesy zarządzania ryzykiem płynności Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka płynności Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka płynności Ryzyko walutowe Strategia i procesy zarządzania ryzykiem walutowym Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka walutowego Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka walutowego Ryzyko operacyjne Strategia i procesy zarządzania ryzykiem operacyjnym Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka operacyjnego Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka operacyjnego III. JEDNOSTKA WYKAZYWANA METODĄ PRAW WŁASNOŚCI.. 17 IV. FUNDUSZE WŁASNE. 18 V. PRZESTRZEGANIE WYMOGÓW KAPITAŁOWYCH Opis metody stosowanej do oceny adekwatności poziomu kapitału wewnętrznego Wymóg z tytułu ryzyka kredytowego Pozostałe wymogi kapitałowe VI. RYZYKO KREDYTOWE Definicja należności zagrożonych Opis stosowanego podejścia i metod przyjętych do ustalania korekt wartości i rezerw Łączna kwota ekspozycji według wyceny bilansowej i średnia kwota ekspozycji w podziale na klasy Struktura ekspozycji w podziale według typu kontrahenta w rozbiciu na klasy ekspozycji Struktura aktywów według okresu zapadalności w podziale na kategorie Ekspozycje z rozpoznaną utratą wartości w rozbiciu na typy kontrahentów Zmiana stanu wartości rezerw celowych na należności zagrożone 24 VII. RYZYKO OPERACYJNE Stosowane metody wyliczania wymogu kapitałowego na pokrycie ryzyka operacyjnego...25 VIII. EKSPOZYCJE KAPITAŁOWE NIEUWZGLĘDNIONE W PORTFELU HANDLOWYM 25 IX. NARAŻENIE NA RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ POZYCJI ZAKWALIFIKOWANYCH DO PORTFELA BANKOWEGO.. 26 X. ZASADY USTALANIA WYNAGRODZEŃ OSÓB ZAJMUJĄCYCH STANOWISKA KIEROWNICZE 27 2

3 I. WSTĘP 1. Dane identyfikujące Bank Bank Spółdzielczy w Kętach, z siedzibą w Kętach przy ul. Jana III Sobieskiego 16, został wpisany do rejestru sądowego Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie XII Wydział Gospodarczy pod numerem Działalność Banku według PKD została sklasyfikowana jako: pozostała działalność bankowa, oraz pozostałe pośrednictwo finansowe. Zgodnie ze Statutem, Bank działa na terenie województwa małopolskiego, jak również na terenie następujących powiatów: bielskiego, pszczyńskiego, bieruńsko lędzińskiego, będzińskiego, cieszyńskiego, gliwickiego, lublinieckiego, mikołowskiego, myszkowskiego, rybnickiego, raciborskiego, tarnogórskiego, wodzisławskiego, zawierciańskiego, żywieckiego, oraz na obszarze miast na prawach powiatu: Bielsko Biała, Jaworzno, Bytom, Chorzów, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jastrzębie Zdrój, Katowice, Mysłowice, Piekary Śląskie, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Ruda Śląska, Sosnowiec, Świętochłowice, Tychy, Zabrze, Żory. Bank nie posiada oddziałów i filii. Bank działa na rzecz klientów indywidualnych oraz instytucjonalnych, prowadząc operacje zarówno w złotych jak i w walutach obcych. 2. Podstawa sporządzenia Polityki informacyjnej Niniejszy dokument stanowi realizację postanowień Polityki Informacyjnej Banku Spółdzielczego w Kętach oraz Uchwały Nr 258/2011 Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie szczegółowych zasad i sposobu ogłaszania przez banki informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej oraz zakresu informacji podlegających ogłaszaniu. II. CELE I ZASADY ZARZĄDZANIA POSZCZEGÓLNYMI RYZYKAMI 1. Informacje o zasadach zarządzania ryzykiem w Banku Banku funkcjonuje zorganizowany proces zarządzania ryzykiem, w którym uczestniczą organy Banku oraz poszczególne komórki organizacyjne. Ogólny cel oraz zasady obowiązujące w Banku w procesie zarządzania ryzykiem określa Strategia zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Kętach. Zarządzanie ryzykiem w Banku realizowane jest w oparciu o opracowane w formie pisemnej i zatwierdzone przez Zarząd wewnętrzne procedury, które określają sposób identyfikacji, pomiaru, monitorowania i raportowania poszczególnych rodzajów ryzyka uznanych przez Bank za istotne. Do ryzyk istotnych w swojej działalności, Bank zalicza: 1. Ryzyko kredytowe, 3

4 2. Ryzyko koncentracji zaangażowań, 3. Ryzyko rezydualne, 4. Ryzyko płynności, 5. Ryzyko stopy procentowej, 6. Ryzyko walutowe, 7. Ryzyko operacyjne, 8. Ryzyko wyniku finansowego, 9. Ryzyko kapitałowe, oraz inne ryzyka jeżeli według oceny Banku lub zgodnie z Instrukcją oceny adekwatności kapitałowej winny podlegać odrębnemu zarządzaniu na podstawie pisemnych procedur. Na proces zarządzania ryzykiem bankowym składają się następujące czynności: identyfikacja ryzyka polegająca na określeniu źródeł ryzyka, zarówno aktualnych, jak i potencjalnych, które wynikają z bieżącej i planowanej działalności Banku, pomiar ryzyka, zarządzanie ryzykiem polegające na podejmowaniu decyzji dotyczących akceptowanego poziomu ryzyka, planowaniu działań, stosowaniu narzędzi redukcji ryzyka, wydawaniu zaleceń, tworzeniu procedur i narzędzi wspomagających, monitorowanie polegające na stałym nadzorowaniu poziomu ryzyka w oparciu o przyjęte metody pomiaru ryzyka, raportowanie obejmujące cykliczne informowanie Kierownictwa o skali narażenia na ryzyko i podjętych działaniach. 2. Struktura organizacyjna Podstawowe zadania organów Banku w zakresie zarządzania ryzykiem zostały określone w Strategii zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Kętach". W procesie zarządzania ryzykiem w Banku uczestniczą następujące organy i komórki organizacyjne: Struktura zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Kętach Rada Nadzorcza POZIOM NADZORCZY Zarząd Banku POZIOM ZARZĄDCZY Komitety POZIOM DORADCZY 4

5 Zespół zarządzania ryzykami i sprawozdawczości Samodzielne Stanowisko Kontroli Wewnętrznej POZIOM ANALITYCZNY POZIOM KONTROLNY Pozostali pracownicy i komórki organizacyjne Banku POZIOM OPERACYJNY Rada Nadzorcza Banku: 1. Zatwierdza strategię działania Banku oraz zasady ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem, obejmujące m.in.: a) specyfikę i profil działalności, b) możliwy do zaakceptowania ogólny poziom ryzyka Banku, c) założenia polityki w zakresie ryzyka braku zgodności, d) zasady polityki zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku. 2. Zatwierdza procedury dotyczące procesów: a) szacowania kapitału wewnętrznego, b) planowania i zarządzania kapitałowego. 3. Zatwierdza strukturę organizacyjną Banku dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka. 4. Sprawuje nadzór nad zgodnością polityki Banku w zakresie podejmowania ryzyka ze strategią i planem finansowym Banku. 5. Zapewnia wybór członków Zarządu posiadających odpowiednie kwalifikacje do sprawowania wyznaczonych im funkcji. 6. Sprawuje nadzór nad wprowadzeniem systemu zarządzania ryzykiem występującym w działalności Banku oraz ocenia adekwatność i skuteczność tego systemu, głównie poprzez zapoznawanie się z raportami i sprawozdaniami dotyczącymi oceny narażenia Banku na poszczególne ryzyka i na ich podstawie dokonuje oceny stopnia efektywności i adekwatności zarządzania ryzykiem. 7. Ocenia, czy działania Zarządu w zakresie kontroli nad działalnością Banku są skuteczne i zgodne z polityką Rady Nadzorczej. Zarząd Banku: 1. Odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację pisemnych strategii oraz procedur dotyczących identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontroli ryzyka w zakresie: 5

6 a) systemu zarządzania ryzykiem, b) systemu kontroli wewnętrznej, c) szacowania kapitału wewnętrznego, zarządzania i planowania kapitałowego, d) dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego. 2. Odpowiada za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem, systemu kontroli wewnętrznej, procesu szacowania kapitału wewnętrznego, dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz za nadzór nad efektywnością tych procesów. 3. Odpowiada za właściwe ustalenie całkowitego wymaganego poziomu kapitału na pokrycie wszystkich istotnych rodzajów ryzyka i jego jakościową ocenę. 4. Wprowadza zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka. 5. Wprowadza podział zadań realizowanych w Banku, który zapewnia niezależność funkcji pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności operacyjnej skutkującej podejmowaniem ryzyka przez Bank. 6. Zatwierdza rodzaje limitów wewnętrznych oraz ich wysokość dostosowaną do akceptowanego przez Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku. 7. Odpowiada za przejrzystość działań Banku, a w szczególności za: a) ujawnianie informacji na temat działalności Banku, pozwalających na ocenę skuteczności działania Rady Nadzorczej i Zarządu w zakresie zarządzania Bankiem, monitorowania bezpieczeństwa działalności Banku i na ocenę sytuacji finansowej Banku, b) zapewnienie zgodności działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa, c) zapewnienie, że Bank prowadzi politykę służąca zarządzaniu wszystkimi istotnymi rodzajami ryzyka w działalności Banku i posiada procedury w tym zakresie. 8. Uwzględnia rezultaty badań prowadzonych przez komórkę audytu wewnętrznego oraz biegłych rewidentów przy podejmowaniu decyzji w ramach zarządzania Bankiem. Komórki organizacyjne: 1. Zarządzanie ryzykiem jest zorganizowane w sposób umożliwiający zapobieganie konfliktom interesów pomiędzy pracownikami, czy też komórkami organizacyjnymi Banku. 2. Komórki organizacyjne Banku biorą udział w procesie zarządzania ryzykiem poprzez realizację celów zawartych przez Zarząd Banku procedurach zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka oraz zgodnie z Regulaminem organizacyjnym Banku. 3. W procesie zarządzania ryzykiem udział bierze: a) Komitet Zarządzania Ryzykami opiniujący m.in. projekty strategii i polityk dotyczących zarządzania ryzykiem, procedur pomiaru, raportowania i limitowania ryzyka, b) Komitet Kredytowy Banku opiniujący transakcje kredytowe przekazywane do decyzji Zarządu oraz propozycje klasyfikacji ekspozycji pod katem ryzyka kredytowego ponoszonego przez Bank, 6

7 c) Zespół Analityków Kredytowych opracowujący projekty instrukcji, metodyk dotyczących zarządzania ryzykiem kredytowym oraz współuczestniczący w opracowaniu strategii, polityk i limitów ograniczających ryzyko kredytowe, w tym ryzyko koncentracji zaangażowań, a także odpowiedzialny za monitorowanie ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych, d) Wydział Restrukturyzacji i Windykacji opracowujący projekty instrukcji dotyczących windykacji i restrukturyzacji wierzytelności Banku, odpowiedzialny za zarządzanie ryzykiem ekspozycji zagrożonych, e) Wydział Kredytów i Wydział Obsługi Klienta odpowiedzialne za opracowanie i modyfikację regulacji produktowych oraz za sprzedaż produktów bankowych, f) Zespół Zarządzania Ryzykami i Sprawozdawczości opracowujący projekty strategii, polityki, procedur i limitów ograniczających ryzyko a także odpowiedzialny za monitorowanie i zarządzanie ryzykiem, g) Dyrektor ds. Finansowych odpowiedzialny za zarządzanie płynnością bieżącą Banku oraz za wycenę aktywów i pasywów, h) Kierownicy komórek organizacyjnych Banku dokonujący kontroli funkcjonalnej, i) Pozostali pracownicy Banku mający obowiązek przestrzegania obowiązujących w Banku wewnętrznych strategii, polityk, instrukcji, regulaminów i metodyk, uczestniczący postępowaniu wyjaśniającym przyczyny wystąpienia zdarzeń generujących ryzyko oraz w raportowaniu tych zdarzeń, j) Samodzielne stanowisko kontroli wewnętrznej kontrolujące i oceniające sprawność i prawidłowość działania w Banku systemu zarządzania ryzykiem, k) Spółka zależna od Banku ( w likwidacji) zobowiązana do stosowania zasad zarządzania ryzykiem zawartych w Strategii zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Kętach. 3. Ryzyko kredytowe ( w tym ryzyko koncentracji zaangażowań, ryzyko kredytowe ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie, ryzyko detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyko rezydualne) W celu zapewnienia odpowiedniej do profilu ryzyka Banku jakości aktywów kredytowych, Bank zarządza: ryzykiem kredytowym, ryzykiem koncentracji zaangażowań, ryzykiem kredytowym ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie, ryzykiem kredytowym ekspozycji detalicznych, ryzykiem rezydualnym 7

8 3.1 Strategia i procesy zarządzania Ryzyko kredytowe Ryzyko kredytowe związane jest z możliwością wystąpienia strat finansowych spowodowanych nie wywiązywaniem się kontrahenta Banku ze zobowiązań wynikających z warunków umowy. Z uwagi na możliwość poniesienia przez Bank relatywnie dużych strat, ryzyko kredytowe istotnie wpływa na działalność Banku. Zarządzanie ryzykiem kredytowym na poziomie strategicznym realizowane jest przez Zarząd Banku. Nadzór nad kreowaniem polityki Banku w zakresie ryzyka kredytowego sprawuje Rada Nadzorcza. Cele strategiczne dotyczące zarządzania ryzykiem kredytowym: 1. doskonalenie wewnętrznych procedur dotyczących zasad kredytowania, monitorowania i wyceny ryzyka kredytowego, 2. zapewnienie skutecznego i niezależnego procesu klasyfikacji ekspozycji kredytowych, 3. doskonalenie dostosowanych do profilu ryzyka, zasad dywersyfikacji portfela kredytowego oraz systemu ustalania i monitoringu limitów ostrożnościowych, 4. intensyfikacja działań restrukturyzacyjnych i windykacyjnych, 5. obniżenie wskaźnika szkodowości portfela kredytowego Banku, 6. zapewnienie właściwego systemu raportowania organom Banku o ryzyku portfela kredytowego i ryzyku koncentracji zaangażowań. Naczelnym dokumentem stanowiącym ramowe zasady prowadzenia przez Bank polityki kredytowej oraz ustalającym najlepsze praktyki formułowania i realizacji strategii sprzedaży, marketingu i polityki ryzyka dla poszczególnych produktów kredytowych jest Polityka Kredytowa Banku Spółdzielczego w Kętach na lata Dokument ten, jak również istniejący system kompetencji kredytowych oraz szczegółowe procedury dotyczące poszczególnych obszarów działalności kredytowej w tym segmentów klientów i produktów stanowią kompleksowy system zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku. Proces zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku obejmuje: identyfikację czynników ryzyka kredytowego, ocenę oraz ustalenie dopuszczalnych norm ryzyka kredytowego (limity), monitorowanie, pomiar i raportowanie ryzyka, wyliczenie wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego, kontrolę zarządzania ryzykiem kredytowym. Bank zarządza ryzykiem kredytowym zarówno w odniesieniu do pojedynczej transakcji jak i do całego portfela kredytowego. Zarządzanie ryzykiem kredytowym w odniesieniu do łącznego zaangażowania kredytowego, Bank prowadzi poprzez: 1) monitorowanie i raportowanie ryzyka kredytowego z tytułu koncentracji, 2) monitorowanie i raportowanie jakości, struktury i dynamiki portfela (badanie szkodowości kredytów w poszczególnych produktach, segmentach klientów, branżach), 8

9 3) monitorowanie i raportowanie adekwatności dokonywanych odpisów i wielkości tworzonych rezerw na należności zagrożone oraz sumy pomniejszeń podstawy tworzenia rezerw celowych, 4) monitorowanie ekspozycji zagrożonych, ich struktury, czynników ryzyka, 5) monitorowanie kredytów udzielanych podmiotom i osobom, o których mowa w art. 79 ustawy Prawo bankowe, 6) ocenę procesu monitorowania ekspozycji, 7) analizę wyników procesu dochodzenia roszczeń, 8) pomiar wartości odzysku z zabezpieczeń, 9) pomiar i analizę kwot nieodzyskanych ( strat kredytowych), 10) monitorowanie procesu ustanawiania zabezpieczeń, 11) pomiar poziomu pokrycia ekspozycji kredytowych zabezpieczeniami ( w szczególności hipotecznymi), w tym przeciętny poziom bieżącego LtV oraz poziom ekspozycji dla których zabezpieczenie hipoteczne nie jest własnością kredytobiorcy, 12) realizację przedsięwzięć organizacyjno-kadrowych, polegających w szczególności na: a) organizacji bezpiecznych systemów podejmowania decyzji kredytowych, b) prawidłowym przepływie informacji, c) odpowiednim doborze i szkoleniu kadr, d) nadzorze nad działalnością kredytową. Zarządzanie ryzykiem kredytowym pojedynczej transakcji kredytowej polega na ustaleniu: 1) ryzyka wynikającego z sytuacji ekonomiczno finansowej kredytobiorcy, będącego zarówno osoba fizyczną, jak i podmiotem gospodarczym, 2) ryzyka związanego z zawierana transakcją kredytową, 3) ryzyka związanego z transakcją kredytowa w trakcie jej trwania Ryzyko koncentracji zaangażowań Celem strategicznym w zakresie ryzyka koncentracji jest: - dywersyfikacja i zminimalizowanie poziomu ryzyka, - przestrzeganie limitów koncentracji wynikających z art. 71 i 79 Prawo bankowe, - ustalanie i przestrzeganie limitów koncentracji zaangażowań Banku w szczególności w odniesieniu do: grupy klientów, produktów, branż i zabezpieczeń Ryzyko kredytowe ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości oraz ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie Celem strategicznym w zakresie ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości oraz ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie jest zapewnienie bezpiecznej działalności Banku poprzez stały monitoring, pomiar i ocenę: -poziomu zaangażowania Banku w ekspozycje kredytowe zabezpieczone hipotecznie i ekspozycje kredytowe 9

10 finansujące nieruchomości, -jakości portfela kredytowego w grupie tych ekspozycji, - wartość ww. ekspozycji w sytuacji zagrożonej, - wartość i jakość indywidualnie istotnych ekspozycji kredytowych, w tym również w sytuacji zagrożonej, -wahań cen na rynku nieruchomości, prognozy kształtowania się rynkowych cen nieruchomości oraz ich wpływ na ryzyko kredytowe ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie i finansujących nieruchomości, -wahań stóp procentowych, -bieżącej wartości nieruchomości, -poziomu wskaźnika LtV dla ekspozycji kredytowych oraz portfela kredytowego Banku Ryzyko detalicznych ekspozycji kredytowych Celem strategicznym w zakresie ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych jest zminimalizowanie poziomu ryzyka kredytowego portfela detalicznych ekspozycji i stworzenie bezpiecznej struktury tego portfela. Istotnym elementem ww. ryzyka jest prawidłowo przeprowadzona ocena zdolności kredytowej oraz wiarygodność wszystkich osób zobowiązanych do spłaty detalicznej ekspozycji kredytowej. W celu ograniczenia ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych w Banku funkcjonuje system limitów ostrożnościowych Ryzyko rezydualne Celem zarządzania ryzykiem rezydualnym w Banku jest monitorowanie tego ryzyka, zapewnienie skuteczności technik redukcji ryzyka kredytowego oraz ograniczanie ryzyka związanego ze stosowaniem zabezpieczeń ekspozycji kredytowych. Bank monitoruje ryzyko rezydualne w zakresie: - pojedynczej ekspozycji kredytowej, - portfela kredytowego. 3.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka kredytowego ( w tym ryzyka koncentracji zaangażowań, ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie, ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyka rezydualnego) System informacji zarządczej w ramach ryzyka kredytowego obejmuje analizę i raportowanie kluczowych limitów, wskaźników ryzyka w tym: w okresach miesięcznych: Raport o wykorzystaniu limitów koncentracji zaangażowań A, B, C, D oraz zaangażowań kapitałowych, w okresach kwartalnych: 10

11 Raport o wykorzystaniu pozostałych limitów koncentracji zaangażowań, Analiza ryzyka portfela ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie, Analiza ryzyka portfela detalicznych ekspozycji kredytowych, Raport z działalności Wydziału restrukturyzacji i Windykacji, Analiza poziomu ryzyka rezydualnego, w okresach rocznych: Raport z przeprowadzonych testów wrażliwości limitów koncentracji zaangażowań, Analiza rynku nieruchomości. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka kredytowego ( w tym ryzyka koncentracji zaangażowań, ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie, ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyka rezydualnego), na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania wewnętrznych limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem. 3.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka kredytowego ( w tym ryzyka koncentracji zaangażowań, ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie, ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyka rezydualnego) Bank w zależności od produktu kredytowego stosuje następujące rodzaje zabezpieczenia: Weksel In blanco, Kaucja pieniężna, Blokada środków pieniężnych na rachunku bankowym, Pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym, Poręczenie, Gwarancja, Cesja, Przewłaszczenie na zabezpieczenie, Zastaw rejestrowy, Hipoteka, Poddanie się egzekucji, Przystąpienie do długu, Ubezpieczenie kredytu, Przy wyborze zabezpieczeń Bank kieruje się rodzajem i wielkością kredytu, okresem kredytowania oraz oceną ryzyka kredytowego transakcji i innych zagrożeń. 11

12 4. Ryzyko stopy procentowej 4.1 Strategia i procesy zarządzania ryzykiem stopy procentowej Pod pojęciem ryzyka stopy procentowej rozumie się niebezpieczeństwo negatywnego wpływu zmian stóp rynkowych na aktualny i prognozowany wynik finansowy oraz sytuację finansową Banku. W Banku są identyfikowane następujące rodzaje ryzyka stopy procentowej: ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania odnosi się głównie do portfela bankowego i wyraża się w zagrożeniu przychodów Banku, przede wszystkim odsetkowych, w sytuacji niekorzystnych zmian stóp procentowych lub istotnej zmiany struktury przeszacowania pozycji w bilansie, powodującej zmiany w wyniku z tytułu odsetek, ryzyko bazowe wynika z niedoskonałego powiązania (korelacji) stóp procentowych instrumentów generujących przychody i koszty odsetkowe, które to instrumenty mają jednocześnie te same okresy przeszacowania, ryzyko opcji klienta wynika z wpisanych w produkty bankowe opcji klienta, które mogą być zrealizowane w następstwie zmian stóp procentowych. Instrumenty zawierające opcje klienta są na ogół najbardziej typowe dla działalności bankowej usytuowanej w portfelu bankowym i obejmują kredyty dające kredytobiorcy prawo spłaty przed terminem części lub całości kredytu oraz różnego typu depozyty, pozwalające deponentom wycofać środki w dowolnym momencie, ryzyko krzywej dochodowości polega na zmianie relacji pomiędzy stopami procentowymi danego rynku lub indeksu odnoszącymi się do różnych terminów przeszacowania. Celem zarządzania ryzykiem stopy procentowej jest ograniczenie negatywnego wpływu zmian parametrów rynkowych na wciąż niestabilnych rynkach gospodarczych i finansowych na wyniki finansowe Banku, przy równoczesnym utrzymaniu atrakcyjności i konkurencyjności oferty dla klientów. 4.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka stopy procentowej Bank utrzymuje pozycję luki dla działalności złotowej i walutowej w ramach przyjętych limitów zgodnych ze strategią zarządzania ryzykiem stopy procentowej. Ryzyko stopy procentowej monitorowane jest poprzez analizę ryzyka luki w połączeniu z ustalanym na dany rok obrachunkowy przez Zarząd Banku limitem dopuszczalnego ryzyka wyniku odsetkowego. W celu prawidłowego monitoringu ryzyka stopy procentowej, Bank prowadzi ponadto analizy symulacyjne, z uwzględnieniem scenariusza szokowego. Metody pomiaru ryzyka stopy procentowej stosowane w Banku: analiza i pomiar ryzyka stopy procentowej metodą luki niedopasowania terminów przeszacowania, symulacje możliwego wpływu zmian stóp procentowych na wynik odsetkowy Banku, analiza ryzyka bazowego i ryzyka opcji klienta, analiza elastyczności stóp procentowych. W Banku przeprowadzane są testy warunków skrajnych w celu oszacowania zmian wyniku finansowego w przypadku wzrostu/spadku stóp procentowych o 200 punktów bazowych. 12

13 System informacji zarządczej w ramach ryzyka stopy procentowej obejmuje: w okresach miesięcznych: Analizę ryzyka stopy procentowej, Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka stopy procentowej, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania wewnętrznych limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem. 4.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka stopy procentowej W celu ograniczenia poziomu ryzyka Zarząd Banku zatwierdza limity wyznaczające dopuszczalny poziom ekspozycji Banku na ryzyko stopy procentowej z uwzględnieniem założeń strategii rozwoju oraz planów finansowych zatwierdzonych przez Radę Nadzorczą. Rodzaje przyjętych limitów wynikają z prostego charakteru produktów i nieskomplikowanej struktury bilansu Banku. System limitów w zakresie stopy procentowej obejmuje: limit dopuszczalnej zmiany wartości wyniku odsetkowego, limit maksymalnej wartości względnego współczynnika luki, limit dopuszczalnej zmiany wyniku odsetkowego w warunkach skrajnych, limit dopuszczalnej zmiany wyniku odsetkowego z tytułu ryzyka bazowego, limit rozpiętości odsetkowej. Monitoring limitów odbywa się w cyklach miesięcznych i podlega mu bilans Banku i pozycje pozabilansowe według stanu na koniec każdego miesiąca. 5. Ryzyko płynności 5.1 Strategia i procesy zarządzania ryzykiem płynności Ryzyko płynności jest definiowane jako zagrożenie utraty zdolności do terminowego wywiązywania się z bieżących i przyszłych zobowiązań, a w konsekwencji poniesienia dodatkowych kosztów, związanych z koniecznością zaciągnięcia zobowiązań lub sprzedażą aktywów na niekorzystnych warunkach w związku z ryzykiem płynności rynku (produktu). Płynność rozpatrywana jest w następujących horyzontach czasowych: 1) Płynność bieżąca w okresie do 7 dni 2) Płynność krótkoterminowa w okresie do 1 miesiąca 3) Płynność średnioterminowa w okresie od 1 do 12 miesięcy 4) Płynność długoterminowa powyżej 12 miesięcy. Celem zarządzania płynnością finansowa Banku, jest dążenie do wzrostu stabilnych źródeł finansowania oraz utrzymania wszystkich wskaźników płynnościowych, w tym przede wszystkim nadzorczych miar płynności, na 13

14 bezpiecznym poziomie, zgodnym z obowiązującymi procedurami. Stabilność pozyskiwanych środków i systematyczny wzrost kwoty osadu na depozytach są szczególnie istotne dla finansowania długoterminowych należności Banku. 5.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka płynności W Banku obowiązuje system pomiaru i monitorowania ryzyka płynności uwzględniający wymogi nadzorcze oraz wewnętrzne regulacje. Bank dokonuje pomiaru ryzyka płynności poprzez sporządzanie: 1) Kalkulacji nadzorczych miar płynności ( codziennie), 2) Raportu urealnionej luki zapadalności/wymagalności, 3) Analizy wskaźnikowej Banku, 4) Analizy struktury bazy depozytowej, 5) Analizy aktywów płynnych Banku, 6) Analizy portfela kredytowego, 7) Analizy pozycji pozabilansowych, 8) Wyliczeń wewnętrznego wymogu kapitałowego na ryzyko płynności. System informacji zarządczej w ramach ryzyka płynności obejmuje: w okresach miesięcznych: Analizę zarządzania bieżącą płynnością, Analizę ryzyka płynności. w okresach rocznych: Pogłębioną analizę płynności długoterminowej. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka płynności, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania zewnętrznych i wewnętrznych limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem. 5.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka płynności Badanie ryzyka płynności wspomagane jest systemem limitów zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. Limity zewnętrzne to nadzorcze miary płynności, wprowadzone Uchwałą nr 386/2008 Komisji Nadzoru Finansowego. Rodzaje limitów i ich poziom jest ściśle uzależniony od wyznaczonych strategicznych celów oraz bieżącej sytuacji Banku i jego otoczenia. Wymagają więc one okresowej weryfikacji w celu stwierdzenia ich przydatności w działalności operacyjnej. System limitów i ich poziomów obejmuje: 1) Limity wewnętrzne monitorowane przez Zespół Zarządzania Ryzykami i Sprawozdawczości Wskaźnik płynności do 1 miesiąca, Wskaźnik płynności do 3 miesięcy, Wskaźnik płynności do 1 roku, Wskaźnik pokrycia aktywami płynnymi depozytów niestabilnych, 14

15 Wskaźnik bazy depozytowej I, Wskaźnik bazy depozytowej II, Wskaźnik zaangażowania w kredyty i pożyczki powyżej 10 lat, Wskaźnik płynności zobowiązań pozabilansowych. 2) Wewnętrzne limity obowiązujące w ramach poszczególnych komórek organizacyjnych Banku ograniczające ekspozycję Banku na ryzyko płynności w zakresie czynności operacyjnych prowadzonych przez pracowników danej komórki organizacyjnej. Bank posiada również Plan awaryjny utrzymania płynności, który opracowany został na wypadek, gdyby rozwiązania normalnie stosowane w bieżącym zarządzaniu płynnością okazały się bezskuteczne. Ponadto w okresach kwartalnych Bank dokonuje analizy sytuacji szokowej w postaci gwałtownego odpływu depozytów. 6. Ryzyko walutowe 6.1 Strategia i procesy zarządzania ryzykiem walutowym Pod pojęciem ryzyka walutowego rozumie się niebezpieczeństwo pogorszenia się sytuacji finansowej Banku na skutek niemożliwych do dokładnego przewidzenia, niekorzystnych zmian kursów walutowych w wyniku utrzymywania przez Bank otwartych pozycji walutowych. Uwzględniając strukturę bilansu Banku, jego ofertę produktową i profil klienta, do istotnych dla Banku rodzajów ryzyka walutowego zalicza się ryzyko kursowe, które wiąże się z negatywnym wpływem fluktuacji notowań walut na sytuację ekonomiczno finansową Banku. Działalność walutowa prowadzona jest o następujące produkty: Transakcje wymiany walutowej, Depozyty walutowe, Lokaty walutowe. Podstawowym celem jest utrzymanie całkowitej pozycji walutowej w wysokości nieprzekraczającej 2% funduszy własnych, jak również utrzymanie wszystkich limitów wprowadzonych uchwałami Zarządu Banku. 6.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka walutowego Poziom ekspozycji Banku na ryzyko walutowe ograniczony jest obowiązującym systemem limitów zarówno nadzorczych, jak i wewnętrznych. Dzienny monitoring wykorzystania limitów w zakresie pozycji walutowych realizowany jest przez Zespół Zarządzania Ryzykami i Sprawozdawczości. System informacji zarządczej w ramach ryzyka walutowego obejmuje: 15

16 w okresach miesięcznych: Analizę ryzyka walutowego. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka walutowego, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem. 6.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka walutowego Do limitów wewnętrznych ograniczających poziom narażenia Banku na ryzyko walutowe, zalicza się: limit wartości zagrożonej (VAR), limit na pozycję indywidualną w poszczególnych walutach, takich jak USD, EUR, GBP, SEK, CHF, limit na pozycję całkowitą. Do pomiaru ryzyka walutowego wykorzystuje się metodę VAR opracowaną na bazie wytycznych KNF. Integralną częścią modelu VAR jest test warunków skrajnych, przeprowadzany w celu oszacowania spadku wartości portfela pozycji walutowych, będącego rezultatem zakładanych nietypowych i bardzo niekorzystnych warunków rynkowych. 7. Ryzyko operacyjne 7.1 Strategia i procesy zarządzania ryzykiem operacyjnym System zarządzania ryzykiem operacyjnym Banku jest wdrożony na podstawie postanowień Uchwały Nr 325/2011 KNF, co w szczególności przejawia się jasnym określeniem kompetencji i zadań w zakresie nadzorowania i kontroli systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym, jak również w zakresie realizacji procesu zarządzania tym ryzykiem. Podstawy funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym wyznacza Polityka zarządzania ryzykiem operacyjnym. Celem nadrzędnym jest utrzymanie narażenia Banku na ryzyko operacyjne na akceptowalnym przez Zarząd i Radę Nadzorczą Banku, bezpiecznym dla działania i rozwoju Banku poziomie. Organizacja systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym zapewnia efektywny proces oceny i kontroli ryzyka oraz podział kompetencji polegający na rozdzieleniu funkcji podejmowania ryzyka od funkcji niezależnej jego oceny i kontroli. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym realizowane jest z uwzględnieniem struktury i zadań wynikających z Regulaminu organizacyjnego Banku. 7.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka operacyjnego System informacji zarządczej w ramach ryzyka operacyjnego obejmuje: w okresach miesięcznych: 16

17 Analizę ryzyka operacyjnego. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka operacyjnego, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem. 7.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka operacyjnego Bank dokonuje regularnej analizy zdarzeń i incydentów związanych ryzykiem operacyjnym, w celu jego systematycznego ograniczania. Poza tym, Bank dokonuje regularnej analizy nowych produktów, które mogą wpłynąć na zmianę profilu ryzyka, jak również dokonuje oceny ryzyka związanego z powierzaniem czynności firmom zewnętrznym. Bank ogranicza pewne obszary ryzyka operacyjnego poprzez zapewnienie właściwych procedur i kontroli wewnętrznej, a także poprzez zastosowanie odpowiednich ubezpieczeń i poprzez wdrożenie właściwych planów utrzymania ciągłości działalności i planów awaryjnych. Poziom ekspozycji na ryzyko operacyjne ograniczany jest obowiązującym systemem limitów, który obejmuje: Globalny limit strat na wysokość rocznych strat z tytułu zdarzeń ryzyka operacyjnego ustalony w wysokości 10% wymogu kapitałowego na ryzyko operacyjne obliczone zgodnie z Uchwałą Nr 76/2010 KNF, Limity ryzyka operacyjnego wyrażone za pomocą wartości KRI: KRI stosowane: wiek stacji roboczych, wiek serwerów, awaryjność systemu defbank, awaryjność systemu CUI, udział storn w dekretach, anulowane żetony, odrzucone przelewy, korekty w Rejestrze Transakcji, błędy logowań do systemu, korekty pól pomocniczych, przekroczenie dopuszczalnego salda na rachunku. KRI dodatkowe: udział rachunków internetowych prowadzonych rachunkach, wykorzystanie urlopów, przelewy wysłane pośrednictwem CUI, wartość przelewów wysłanych za pośrednictwem CUI. Ustalone limity podlegające rocznej weryfikacji a ustalone wartości progowe, które określają poziom akceptacji poszczególnych zdarzeń ryzyka operacyjnego są zatwierdzane uchwała Zarządu. III. JEDNOSTKA WYKAZYWANA METODĄ PRAW WŁASNOŚCI Nadzór Banku nad ryzykiem związanym z działalnością podmiotu zależnego odnosi się do rodzajów ryzyka, które w istotny sposób wpływają na profil ryzyka spółki zależnej i jednocześnie na profil ryzyka Banku. Spółka zależna narażona jest na podstawowe ryzyka takie jak: kredytowe, płynności, operacyjne. Spółka zobowiązana została do wprowadzenia zasad zarządzania wymienionymi ryzykami takich jakie obowiązują w Banku. Oceniając profil ryzyka spółki można stwierdzić, że występuje wysoki poziom narażenia na ryzyko kredytowe, które jednocześnie generuje wysoki poziom ryzyka płynności i operacyjnego. Wysoki poziom ryzyka wynika z nie wywiązania się pożyczkobiorców spółki z warunków zawartej umowy i nie spłacenia w terminie udzielonej przez spółkę pożyczki. Spowodowało to automatycznie problemy z utratą zdolności do terminowego wywiązywania się spółki ze swoich zobowiązań, związanych głównie z udzielonym przez Bank kredytem. Spółka od kwietnia 2012 roku znajduje się w stanie likwidacji i jej działalność sprowadza się tylko do czynności 17

18 likwidacyjnych i podejmowania działań, mających na celu odzyskanie należności i tym samym ograniczenie wysokiego poziomu narażenia na ryzyko kredytowe, płynności i operacyjne. Według stanu na r. zaangażowanie kapitałowe Banku w spółce zależnej wyniosło 0 tys. zł., natomiast zaangażowanie z tytułu udzielonego kredytu tys. zł. Udzielony spółce zależnej kredyt jest należnością wymagalną, jednak w związku ze stosowaną metodę wyceny spółki metodą praw własności, zaangażowanie z tytułu udzielonego kredytu zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków nie jest ekspozycją kredytową. Dlatego też Bank nie tworzy rezerwy celowej na udzielony kredyt, a tworzy ją spółka zależna, która przyjęła zasady zarządzania ryzykiem kredytowym obowiązującym w Banku. IV. FUNDUSZE WŁASNE 1. Bank przyjmuje strategię bezpiecznego funkcjonowania, opartą na utrzymaniu rozmiarów działalności obarczonej ryzykiem na poziomie adekwatnym do posiadanych funduszy własnych. 2. Podstawowe informacje dotyczące głównych właściwości i warunków odnoszących się do wszystkich pozycji i składników funduszy własnych: 1) Zgodnie z art. 127 ustawy Prawo bankowe, fundusze własne Banku obejmują: a) fundusze podstawowe, b) fundusze uzupełniające w kwocie nieprzewyższającej funduszy podstawowych Banku. 2) Na fundusze podstawowe Banku składają się: a) fundusze zasadnicze Banku, które stanowią: wpłacony fundusz udziałowy oraz fundusz zasobowy i fundusz rezerwowy, b) pozycje dodatkowe funduszy podstawowych, które stanowią: fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej, c) pozycje pomniejszające fundusze podstawowe, które stanowią: wartości niematerialne i prawne. 3) Fundusze uzupełniające Banku obejmują: a) fundusz z aktualizacji wyceny rzeczowych aktywów trwałych utworzony na podstawie odrębnych przepisów, b) pożyczka podporządkowana. Tabela 1. Struktura funduszy własnych według stanu na r. (w tys. zł.) Lp. Wyszczególnienie Kwota Struktura Fundusze podstawowe ,79% 1. Kapitał podstawowy ,16% 2. Kapitał zasobowy ,37% 3. Fundusz ogólnego ryzyka bankowego 186 1,74% 4. Pozycje pomniejszające fundusze -52-0,48% podstawowe 18

19 Fundusze uzupełniające ,21% 5. Kapitał z aktualizacji wyceny 331 3,10% 6. Pożyczka podporządkowana ,11% Razem fundusze ,00% Bank zgodnie z art. 127 ustawy Prawo bankowe i uchwały Nr 325/2011 KNF w sprawie funduszy własnych banku, utrzymywał na koniec 2012 r. fundusze własne na poziomie tys. zł, pozwalającym pokryć sumę wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka. V. PRZESTRZEGANIE WYMOGÓW KAPITAŁOWYCH 1. Opis metody stosowanej do oceny adekwatności poziomu kapitału wewnętrznego Zgodnie z obowiązującym w Polsce Prawem Bankowym, banki są zobligowane do utrzymywania kapitałów własnych w wielkości adekwatnej do poziomu ponoszonego ryzyka. Do pomiaru adekwatności kapitałowej stosowany jest tzw. Współczynnik wypłacalności, wskazujący relację pomiędzy wymogami kapitałowymi z tytułu ryzyk, na jakie narażona jest działalność Banku do posiadanych kapitałów po uwzględnieniu zdefiniowanych przez KNF obligatoryjnych pomniejszeń. Współczynnik wypłacalności stanowi podstawową miarę stosowaną w Banku do zarządzania kapitałem. Bank stosuje następujące metody wyliczania wymogów kapitałowych: 1. metodę standardową w zakresie ryzyka kredytowego, 2. metodę podstawowego wskaźnika w zakresie ryzyka operacyjnego, 3. metodę podstawową w zakresie ryzyka walutowego. 2. Wymóg z tytułu ryzyka kredytowego Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego został skalkulowany z wykorzystaniem metody Basel I. Poniższa tabela przedstawia kwoty stanowiące 8% ekspozycji ważonej ryzykiem dla każdej z klas ekspozycji. 19

20 Tabela 2. Wymóg kapitałowy na ryzyko kredytowe według stanu na r. (w tys. zł) Lp. Wyszczególnienie Kwota 1. Ekspozycje wobec rządów i banków centralnych 0 2. Ekspozycje wobec instytucji - banków Ekspozycje wobec przedsiębiorców Ekspozycje detaliczne Ekspozycje przeterminowane Aktywa trwałe Gotówka 0 8. Środki pieniężne w drodze 2 9. Akcje i udziały Inne ekspozycje Razem wymóg kapitałowy na ryzyko kredytowe Pozostałe wymogi kapitałowe Bank nie prowadzi działalności handlowej co oznacza, że wylicza wymogi kapitałowe tylko dla portfela bankowego. Poniższe zestawienie przedstawia poziom minimalnych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka według stanu na dzień r. Tabela 3. Wymogi kapitałowe na poszczególne ryzyka według stanu na r. (w tys. zł.) Wyszczególnienie Kwota (w tys. zł.) Ryzyko kredytowe Ryzyko operacyjne Ryzyko walutowe 0 Ryzyko koncentracji zaangażowań 0 Łączny wymóg na ryzyko Filaru I Ryzyko kredytowe 0 Ryzyko operacyjne 0 Ryzyko koncentracji zaangażowań 0 Ryzyko stopy procentowej 0 Ryzyko płynności 50 Ryzyko kapitałowe 48 Ryzyko wyniku finansowego 817 Ryzyko rezydualne 104 Ryzyko strategiczne 0 20

21 Ryzyko utraty reputacji 0 Ryzyko transferowe 0 Ryzyko cyklu gospodarczego 0 Ryzyko modeli 0 Łączny wymóg na ryzyka Filaru II Łączna wartość oszacowanych wymogów kapitałowych Współczynnik wypłacalności Filar I 13,75% Współczynnik wypłacalności Filar II 11,81% Wyliczenia zostały dokonane zgodnie z Instrukcją wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka oraz współczynnika wypłacalności w Banku Spółdzielczym w Kętach W celu ustalenia łącznej wartości oszacowanych wymogów kapitałowych Bank dokonuje zestawienia wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka, dotyczących zarówno Filaru I i Filaru II. Łączna wartość wewnętrznego wymogu kapitałowego z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka na dzień r. stanowiła kwotę tys. zł. i była wynikiem ryzyka ponoszonego przez Bank z Filaru I oraz Filaru II. Bank Spółdzielczy w Kętach podejmuje szereg działań zmierzających do poprawy jakości zarządzania ryzykami i podnoszenia efektywności działalności Banku przy zachowaniu bezpieczeństwa jego działania. Prawidłowy i skuteczny proces zarządzania ryzykami i adekwatnością kapitałową pozwoli Bankowi na dynamiczny i bezpieczny rozwój. VI. RYZYKO KREDYTOWE 1. Definicja należności zagrożonych Ekspozycjami zagrożonymi są należności poniżej standardu, wątpliwe i stracone zgodnie z kryteriami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków z dnia r. Bank dokonuje klasyfikacji ekspozycji kredytowych do odpowiednich kategorii ryzyka, stosując dwa kryteria: kryterium terminowości terminowość spłaty kapitału lub odsetek, kryterium ekonomiczne badanie sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika, kredytobiorcy. Klasyfikacja ekspozycji kredytowych według kryterium terminowości, do poszczególnych kategorii ryzyka odbywa się w sposób automatyczny z wykorzystaniem systemu ewidencyjno-księgowego. Przeglądów oraz klasyfikacji ekspozycji kredytowych Bank dokonuje zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków z dnia r. 21

22 2.Opis stosowanego podejścia i metod przyjętych do ustalania korekt wartości i rezerw Rezerwy celowe tworzone są na ryzyko związane z działalnością Banku w odniesieniu do ekspozycji kredytowych zaklasyfikowanych do: kategorii "normalne" w zakresie ekspozycji kredytowych wynikających z pożyczek i kredytów detalicznych, kategorii "pod obserwacją", grupy "zagrożone" w tym do kategorii "poniżej standardu", "wątpliwe" i stracone. Wysokość tworzonych rezerw związana jest bezpośrednio z kategorią ryzyka, do której została zaklasyfikowana ekspozycja oraz z jakością przyjętych zabezpieczeń prawnych ekspozycji. Rezerwa na ryzyko ogólne tworzona jest zgodnie z art. 130 ustawy Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.). Rezerwa tworzona jest w ciężar kosztów, na pokrycie niezidentyfikowanego ryzyka związanego z prowadzeniem działalności bankowej. 3.Łączna kwota ekspozycji według wyceny bilansowej i średnia kwota ekspozycji w podziale na klasy Przez kwotę ekspozycji należy rozumieć wartość określoną zgodnie z zasadami raportowania w ramach sprawozdawczości adekwatności kapitałowej COREP. Łączna kwota ekspozycji według wyceny bilansowej na dzień r. wyniosła tys. zł, natomiast średnia łączna kwota ekspozycji według ceny bilansowej za 2012 rok wyniosła tys. zł. Tabela 4. Kwota ekspozycji Banku na roku (w tys. zł) w podziale na klasy Klasa ekspozycji Ekspozycja netto Średnia kwota klasy ekspozycji w roku 2012 Rządy i banki centralne Instytucje-banki Przedsiębiorcy Detaliczne Przeterminowane Pozostałe Razem

23 4.Struktura ekspozycji w podziale według typu kontrahenta, w rozbiciu na klasy ekspozycji Tabela 5. Struktura ekspozycji w podziale na typy kontrahenta w r. ( w tys. zł.) Typ kontrahenta Klasy ekspozycji Kwota ekspozycji w tys. zł. Struktura Udział ekspozycji kredytowych Rządy i banki centralne Wobec rządów i banków centralnych % 0,41% Instytucje Wobec instytucji % 25,06% Podmioty gospodarcze Przedsiębiorcy ,40% 52,07% Zabezpieczone hipotecznie (kredyty zagrożone) ,51% Przeterminowane 42 0,09% Osoby fizyczne Detaliczne ,29% 7,49% Zabezpieczone hipotecznie (kredyty zagrożone) 531 7,58% Przeterminowane 9 0,13% Nie dotyczy Inne ekspozycje % 14,97% 5.Struktura aktywów według okresu zapadalności ( w wartości nominalnej) w podziale na kategorie Tabela 6. Struktura aktywów wg okresu zapadalności na r. ( w tys. zł.) Typ Aktywa Saldo Do 1 roku włącznie Od 1 do 3 lat Od 3 lat do 5 Powyżej 5 lat Różne Kasa Nal. od pod. finansowaych Nal. od pod. niefinansowych Nal. od jedn. Samorządowych Aktywa trwałe netto Inne aktywa bilansowe Razem

24 6. Ekspozycje z rozpoznaną utratą wartości w rozbiciu na typy kontrahentów Salda korekt wartości i rezerw na dzień rok Tabela 7. Ekspozycje zagrożone, korekty wartości i rezerwy na r. ( w tys. zł.) Razem ekspozycje zagrożone Korekty wartości i rezerwy Ekspozycja po uwzględnieniu korekt wartości i rezerw Wobec osób fizycznych Wobec podmiotów gospodarczych Zmiana stanu wartości rezerw celowych na należności zagrożone Poniższa tabela przedstawia zmianę stanu wartości rezerw celowych w okresie od dnia r. do dnia r. Tabela 8. Zmiana stanu wartości rezerw celowe (w tys. zł.) Wyszczególnienie r r. Zmiana w % Dynamika Na należności poniżej standardu ,39% -96,91% Na należności wątpliwe ,30% Na należności stracone ,15% Razem ,30% -41,70% 9,15% -6,70% Rezerwy w 2012 roku zaliczane bezpośrednio do rachunku zysków i strat 24

25 Tabela 9. Wynik z tytułu rezerw celowych stan na r (w tys. zł.) Odpisy aktualizacyjne. Bilans otwarcia Spisane w ciężar odpisów -483 Utworzone odpisy Rozwiązane odpisy -984 Inne korekty -4 Odpisy aktualizacyjne. Bilans zamknięcia VII. RYZYKO OPERACYJNE 1. Stosowane metody wyliczania wymogu kapitałowego na pokrycie ryzyka operacyjnego W zakresie ryzyka operacyjnego, Bank w roku 2012 stosował metodę podstawowego wskaźnika ( BIA) obliczania wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego zgodnie z wymogami Uchwały nr 76/2010 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie zakresu i szczegółowych zasad wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka ( wraz z póź. zm.). VIII. EKSPOZYCJE KAPITAŁOWE NIEUWZGLĘDNIONE W PORTFELU HANDLOWYM Na dzień r. Bank Spółdzielczy w Kętach posiada zaangażowanie kapitałowe w Banku Zrzeszającym w aktywa finansowe dostępne do sprzedaży nie notowane na giełdzie: Aktywa finansowe Bank Polskiej Spółdzielczości Seria A Seria B 359 tys. zł. 25 tys. zł. 55 tys. zł. Wartość bilansowa na dzień r. Seria C 60 tys. zł. Seria I 219 tys. zł. 25

26 IX. NARAŻENIE NA RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ POZYCJI ZAKWALIFIKOWANYCH DO PORTFELA BANKOWEGO Bank szczególnie narażony jest na ryzyko stopy procentowej z tytułu przeszacowania aktywów i pasywów wrażliwych na zmianę oprocentowania oraz na ryzyko bazowe z tytułu posiadania znacznego portfela kredytowego indeksowanego od stopy redyskonta weksli i stawek rynku międzybankowego. Polityka stosowana przez Bank w zakresie stopy procentowej, polega na optymalizacji stosowanych stawek oprocentowania depozytów oraz kredytów, zapewniających jednocześnie konkurencyjność na rynku, osiągnięcie zaplanowanego wyniku finansowego oraz odpowiedniego poziomu płynności dla poszczególnych przedziałów zapadalności aktywów i wymagalności pasywów. Ryzyko stopy procentowej Bank uznaje za istotne z uwagi na to, że zmiana głównych stóp procentowych jest niezależna od banków, a przychód odsetkowy stanowi jeden z głównych elementów jego zysków. Poziom ekspozycji na ryzyko stopy procentowej określają zasady szacowania kapitału wewnętrznego na to ryzyko a dopuszczalny jego poziom określa Polityka kapitałowa. Do monitorowania i zarządzania ryzykiem stopy procentowej Bank wykorzystuje analizę ryzyka stopy procentowej, sporządzanej miesięcznie. Najważniejsze pozycje tego raportu to: struktura aktywów i pasywów oprocentowanych ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania ryzyko bazowe ryzyko opcji klienta analiza elastyczności ICCAP prognozy zmian stóp procentowych W zakresie przyszłych wcześniejszych spłat niektórych produktów kredytowych Bank stosuje sankcje w postaci prowizji. W przypadku wcześniejszego wycofania depozytów przez Klientów Bank nie stosuje sankcji w postaci dodatkowych opłat lub prowizji. W takich przypadkach klient otrzymuje niższe odsetki. Bank przeprowadza również testy warunków skrajnych polegających na pomiarze ryzyka dokonane przy równoległym przesunięciu krzywej dochodowości w dół i w górę: o 200 punktów bazowych w przypadku analizy luki terminów przeszacowania o 35 punktów bazowych w przypadku analizy luki ryzyka bazowego. W tabeli poniżej zaprezentowano analizę warunków skrajnych obejmujących wpływ zmian wszystkich stóp referencyjnych oraz wskaźników zmian na wynik odsetkowy przyjmując skalę zmian od (-) 2,00 pp. do (+) 2,00 pp. Stwierdzono, iż spadek stóp procentowych o 0,25 pp. może spowodować ograniczenie rocznego wyniku odsetkowego o 49 tys. zł., zaś w warunkach skrajnych (spadek stóp procentowych o 2,00 pp.) może obniżyć wynik odsetkowy o 408 tys. zł. Stanowi to 1,45% i 12,06% osiągniętego w 2012 roku wyniku odsetkowego. Natomiast przy założeniu, że stopy procentowe wzrosną o 2,00 pp. wynik odsetkowy wzrośnie o 72 tys. zł. 26