WAKACJE W BIBLIOTECE

Transkrypt

1 WAKACJE W BIBLIOTECE W dniach od 12 do 21 sierpnia odbyła się migracja oprogramowania katalogu online bibliotek UW z wersji do wersji Składała się z następujących etapów: migracji właściwej, przeprowadzanej na serwerze BUW obsługującym system biblioteczny VTLS/Virtua, instalacji nowej wersji oprogramowania na stanowiskach komputerowych w BUW i bibliotekach wydziałowych pracujących w tym systemie oraz weryfikacji ustawień systemowych przeprowadzonej przez bibliotekarzy i informatyków BUW. Cała operacja przebiegła zgodnie z planem i zakończyła się pomyślnie. W zbliżonym czasie migracje do wersji swoich katalogów przeprowadziły inne polskie biblioteki akademickie pracujące w systemie VTLS/Virtua. Ze względu na zminimalizowanie niedogodności związanych z migracją Biblioteka Uniwersytecka była otwarta dla czytelników w trybie wakacyjnym. Mogli oni korzystać ze wszystkich zbiorów na miejscu, w tym także składać tradycyjne zamówienia do Czytelni Ogólnej BUW na pozycje opracowane komputerowo. Do swojej dyspozycji mieli działający nieprzerwanie katalog online bibliotek UW z wyłączoną możliwością logowania się do własnego konta czytelnika. Nie można było w tym czasie komputerowo zamawiać, rezerwować ani prolongować wypożyczonych wcześniej egzemplarzy. Nie działała również Wypożyczalnia Miejscowa BUW, ale jak zwykle czytelnicy mogli zostawiać książki do zwrotu przy wejściu do Biblioteki oraz w Informatorium BUW. Roman Tabisz Sierpień był miesiącem wytężonej pracy administratorów z Centrum NUKAT, a w szczególności zespołu Ośrodka Obsługi Informatycznej. 12 sierpnia o baza NUKAT została zamknięta dla użytkowników i rozpoczęty został proces

2 migracyjny do wyższej wersji oprogramowania systemu VIRTUA Katalog NUKAT liczył przed migracją ponad 3 miliony rekordów kartoteki haseł wzorcowych oraz blisko 2 miliony rekordów bibliograficznych. Praca, z tak dużą bazą nie jest sprawą łatwą, nawet dla doświadczonych przez kolejne migracje informatyków Centrum NUKAT. Każda kolejna migracja jest trudniejsza od poprzedniej. Jej przeprowadzenie wiąże się z wstrzymaniem procesu opracowania zbiorów przez biblioteki współtworzące katalog NUKAT. A rozrastająca się baza powoduje, że czas potrzebny na przeprowadzenie procesu migracji się wydłuża... W tym roku baza została zamknięta na tydzień do 19 sierpnia. Mimo wcześniejszych testów nowej wersji systemu, nie obyło się jednak bez niespodzianki. W wyniku migracji powstało czasowe utrudnienie w zatwierdzaniu modyfikacji haseł dla tytułów ujednoliconych. Jednak dzięki 'migracyjnem' doświadczeniu Anny Hallay i Bożeny Zawistowskiej przyczyna tego 'zamieszania' została wykryta i usunięta, co pozwoliło przywrócić możliwość poprawiania haseł tytułowych. Sprawcą naszych kłopotów okazał się jeden rekord... Po zakończeniu migracji zorganizowany został cykl spotkań online (webinarium) dla bibliotekarzy. W trakcie prezentacji przedstawione zostały zmiany w funkcjonowaniu systemu w stosunku do wcześniejszej wersji (prezentacja indeksów, przeszukiwanie bazy, nowe elementy w edycji rekordów, komunikaty pojawiające się przy posyłaniu rekordów do obszaru roboczego bazy). Nowa wersja systemu daje szerokie możliwości automatycznej kontroli poprawności wprowadzanych rekordów. Narzędzia te są i będą wykorzystywane do zapewnienia dbałości o wysoką jakość bazy współtworzonej przez wiele bibliotek. Już jesienią rozpoczną się prace związane z testowaniem kolejnej wersji, a w niedalekiej przyszłości planowana jest migracja do nowszej wersji VIRTUI. Iwona Wiśniewska W czerwcu na stronie internetowej BUW pojawiła się nowość - przycisk "Zapytaj bibliotekarza". Pracownicy Oddziału Udostępniania i Informacji Naukowej (Anna Gimlewicz, Lilianna Nalewajska oraz Adam Owczarczyk) stworzyli tę rozbudowaną usługę informacyjną wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu czytelników oraz trendom panującym w innych bibliotekach w kraju i za granicą. Zapytaj bibliotekarza łączy w sobie elementy, które już od dawna funkcjonują na stronie domowej Biblioteki w różnych miejscach: numery telefonów i adresy informatorów oraz nowe: formularz kontaktowy i możliwość skorzystania z webinarium. Aby ułatwić kontakt z nami, zgromadziliśmy w jednym miejscu wszystkie sposoby służące komunikowaniu się użytkownika z Biblioteką. W najbliższej przyszłości planowane jest dodanie do tej sekcji FAQ (Frequently Asked Questions), czyli zbioru często zadawanych przez czytelników pytań i odpowiedzi na nie. Sekcja Zapytaj bibliotekarza jest standardem na stronach dużych bibliotek, trzeba jednak zauważyć, że BUW dodał do niej nową i szybką formę kontaktu, jaką jest webinarium. Zwykle narzędzie to służy do prowadzenia wykładów lub szkoleń online. W BUW dodatkowo pełni rolę bardzo specyficznego komunikatora internetowego. Tradycyjne komunikatory pozwalają jedynie na kontakty za pomocą chatu lub (rzadziej) połączenia głosowego VOIP. Webinarium umożliwia zobaczenie na ekranie własnego komputera tego, co chce nam pokazać osoba informująca, a jest to niezwykle ważne, np. przy objaśnianiu wyszukiwań w katalogu online. Obecnie kontakt z Informatorium przez webinarium jest możliwy od poniedziałku do piątku od do

3 III Wrocławskie Spotkania Bibliotekarzy (30 czerwca 1 lipca) Konferencja organizowana przez Politechnikę Wrocławską ma specyficzną formułę. Mimo że międzynarodowa, wszystkie referaty wygłasza się po polsku! Polacy pracujący zagranicą, potomkowie Polaków, a nawet Niemiec, który nauczył się języka polskiego od żony (świetna wymowa!) prezentowali ciekawe rozwiązania zastosowane w bibliotekach. Czteroosobowa reprezentacja BUW zrobiła duże wrażenie na uczestnikach konferencji, nie tylko z powodu liczebności. Nasze wystąpienia rzeczywiście dobrze wypadły i wzbudziły zainteresowanie. Pochwalono nas za dyscyplinę czasu wystąpień, jako nieliczni mieściliśmy się w limicie. Szkolenie z prezentacji było z pewnością dobrą inwestycją. Barbara Chmielewska opowiedziała o doświadczeniach BUW z dostępnymi modelami sprzedaży książek elektronicznych. Schemat opracowania dokumentów w e-buw i sposób podłączania linków do zasobów online zreferowany przez Agnieszkę Wróbel został skomentowany jako wzorcowy i zalecany dla wszystkich bibliotek cyfrowych. Roman Tabisz przedstawił proces konstruowania sprawozdania rocznego systemu biblioteczno-informacyjnego UW. Matylda Filas argumentowała zasadność społecznego tagowania w OPAC-ach bibliotek akademickich. Najbardziej obszerny panel konferencji był poświecony tworzeniu dokumentacji dorobku naukowego pracowników uczelni. W Bibliotece Politechniki Wrocławskiej bibliografia publikacji jest tworzona w ramach modułu opracowania systemu Aleph. Opisy bibliograficzne są powiązane z kartoteką haseł wzorcowych i zawierają dodatkowe pola z punktami impact factor, listy filadelfijskiej i ministerialnej listy czasopism naukowych. Tworzone są dwie bazy: bibliografii i cytowań. Analiza cytowań powstaje z wykorzystaniem bazy Web of Science. Dane wprowadzane są w systemie rozproszonym przez wszystkie biblioteki wydziałowe i instytutowe systemu. Kontrolą i tworzeniem raportów zajmuje się Ośrodek Informacji Biblioteki Głównej. Dane są ogólnodostępne, a raporty można generować ze strony: Rok temu polscy bibliotekarze w Stanach Zjednoczonych założyli swoje stowarzyszenie Polish American Librarians Association PALA Stowarzyszenie działa na rzecz promocji polskiej kultury i historii przez działalność biblioteczną. Szybko zdobyło wielu entuzjastycznych członków. Jego działalnością szczególnie zainteresowani są Amerykanie polskiego pochodzenia szukający swoich korzeni. W październiku 2010 r. w Bibliotece Politechniki Lubelskiej połaczono wydawnictwo i bibliotekę cyfrową w jedną jednostkę w ramach struktury biblioteki. Wszystkie książki (monografie, podręczniki i materiały konferencyjne) wydawane przez Politechnikę Lubelską ukazują się równocześnie w niskonakładowej wersji drukowanej i online, co jest regulowane umową wydawniczą, której podstawę stanowi zarządzenie Rektora. Dyrektor biblioteki jest członkiem Rady Wydawniczej. Ośrodek ds. Wydawnictw i Biblioteki Cyfrowej przygotowuje metadane publikacji i umieszcza je w bibliotece cyfrowej, tworzy opisy bibliograficzne w katalogu centralnym NUKAT i rozsyła egzemplarze obowiązkowe. Prezentacje konferencyjne są dostępne na: Teksty referatów pozytywnie ocenione przez recenzentów, zostaną wydane prawdopodobnie w lutym 2012 jako nr 10 serii Z Problemów Bibliotek Naukowych Wrocławia w Oficynie Wydawniczej Politechniki Wrocławskiej, i równocześnie udostępnione online w Dolnośląskiej Biblioteki Cyfrowej. Matylda Filas, Agnieszka Wróbel Jubileuszowa, 40. konferencja Ligi Europejskich Bibliotek Naukowych (LIBER) miała miejsce w Barcelonie, w Bibliotece Politechniki Katalońskiej (Universitat Politècnica de Catalunya) i zgromadziła rekordową liczbę prawie 300 bibliotekarzy z całej Europy (z wyjątkiem Białorusi, Mołdawii i Ukrainy, niestety) i z kilku krajów

4 pozaeuropejskich (Arabia Saudyjska, Izrael, Kanada, Katar USA). Jubileuszowym akcentem była prezentacja, w przepięknych okolicznościach przyrody śródziemnomorskiej, książki Esko Häkli, fińskiego przewodniczącego LIBER w latach 90. Innovation through cooperation. The History of LIBER , wydana bardzo starannie przez Museum Tusculanum Press z Kopenhagi. Przywiozłam dwa egzemplarze, jeden do zbiorów, drugi do gabinetu dyrektora. Ambitne hasło tegoroczne: GETTING EUROPE READY FOR THE LIBRARY S ROLE IN RESEARCH, EDUCATION AND SOCIETY było, jak zwykle, na tyle pojemne, że każdy temat z branży swobodnie się w nim mieścił, a nawet przedstawiciel gabinetu wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej (Neelie Kroes) miał szansę zgrabnie wybrnąć z zaproszenia organizatorów przedstawiając nam plan pracy Komisji EC w zakresie cyfryzacji zasobów nauki i kultury w Europie. Projektem flagowym EU w tym zakresie jest oczywiście EUROPEANA imponująca zasięgiem, jednak nie rozwiązująca podstawowego pytania europejskiego użytkownika, jakim jest pytanie o zawartość (what s about content!? takie wołanie słychać było w czasie wszystkich warsztatów i dyskusji w Barcelonie). Jak zapanować nad treściami? Nad potopem danych? Cóż nam po wszystkich fajerwekach technicznych (cloud computing, machine-actionable scholarly communication, itd.), jeśli dają one dostęp do popkultury (w najlepszym razie) lub chaosu (w najgorszym). Po to właśnie są organizacje takie jak LIBER, próbujące wprowadzić ład i organizację w świat zarządzania informacją naukową i zbiorami danych wszelkiego rodzaju. Po to potrzebni są bibliotekarze, ich kompetencje i ich kultura organizacyjna. W takim duchu utrzymane było wystąpienie dr Paula Ayrisa, przewodniczącego LIBER (jednocześnie University College, London), który, widać to bardzo wyraźnie, ma ambicje uczynienia z LIBER pierwszorzędnego partnera najwyższych organów UE. Celem strategicznym LIBER jest efektywne i ekonomiczne zarządzanie europejskimi bibliotekami naukowymi i objęcie ich wszystkich swoistym parasolem (umbrella organization) norm, standardów i bezpiecznych procedur na najbliższe lat epoki przejścia pomiędzy światem analogowym i cyfrowym. Stąd duże zaangażowanie LIBER w projekty unijne dot. komunikacji naukowej, ochrony dziedzictwa kulturowego itp. Poza wspomniana już Europeaną są to: ODE (Opportunities for DataExchange, w ramach 7. Programu Ramowego, prowadzony przez CERN), PARSEN (infrastruktura informatyczna) Blue Ribbon (ochrona poprzez digitalizację), DART-Europe portal prac doktorskich, DOAJ portal czasopism naukowych dostępnych w szerokim internecie). Biblioteka, która chce przystąpić do powyższych inicjatyw ze swoim własnym projektem, powinna sama sobie odpowiedzieć na pytania: czy nasz projekt jest innowacyjny? czy współpracuje z innymi projektami/bibliotekami? czy jest wart swoich pieniędzy? Więcej informacji o wystąpieniach konferencyjnych można znaleźć na stronie konferencji barcelońskiej: więcej o strategii i aktywnościach LIBER na stronie organizacji: Ewa Kobierska-Maciuszko Na początku lipca w londyńskim University College odbyła się 2. Międzynarodowa Konferencja ISKO UK Facets of Knowledge Organization A tribute to Professor Brian Vickery, Więcej o samym ISKO (International Society of Knowledge Organization) pisałam już w Biuletynie czerwcowym przy okazji sprawozdania z konferencji organizowanej przez oddział francuski. Konferencja była hołdem złożonym pracy Briana Vickery na rzecz informacji naukowej, organizacji wiedzy, a w szczególności na rzecz rozwoju klasyfikacji fasetowej. Duża część wystąpień konferencyjnych poświęcona była dyskusjom na temat wkładu Vickery ego w rozwój informacji naukowej w Wielkiej Brytanii i na forum międzynarodowym. Kilka referatów odwoływało się do klasyfikacji dwukropkowej Ranganathana, która stanowiła dużą inspirację dla Vickery ego. Na temat tej klasyfikacji wciąż powstaje wiele prac teoretycznych, jednak, jak przyznają specjaliści (w tym

5 bibliotekarze z Indii), jest ona klasyfikacją bardzo trudną i rzadko stosowaną, podobnie jak, także przywoływana parokrotnie w Londynie, klasyfikacja Blissa. Nie zabrakło także miejsca na referaty poruszające najnowsze zagadnienia związane z organizacją wiedzy w praktyce: taksonomie i folksonomie czy klasyfikacja dziesiętna Deweya nadal najbardziej popularna, używana przez ponad 70 tysięcy bibliotek w 170 krajach. W maju br. ukazała się już jej 23. edycja. Podkreślane dość często na konferencji było stwierdzenie, że współczesna nauka w dużej mierze jest multidyscyplinarna. Dlatego jej umiejętne zorganizowanie i opisanie staje się coraz trudniejsze. W zbiorach BUW mamy jedną książkę B. Vickery, wydaną w 1987 roku Information science in theory and practice. Na konferencji w Londynie prezentowałam plakat When librarians become researchers : the creation of international culture of knowledge sharing beyond the borders, stanowiący podsumowanie badania, jakie przeprowadziłam wśród studentów Laboratoire GERiiCO Uniwersytetu Lille 3 wspólnie z Shafiq em Ur Rehmanem z Biblioteki Uniwersytetu Punjab, Lahore. Zuza Wiorogórska W dniach lipca odbyła się w Dublinie 60. jubileuszowa konferencja IAML International Association of Music Libraries. Miejscem konferencji była siedziba największej i najznakomitszej irlandzkiej uczelni, Trinity College. Wzięło w niej udział ponad 320 delegatów z całego świata, w tym 6 z Polski (warto tu podkreślić, że polski bibliotekarz Stanisław Hrabia z Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego pełni funkcję wiceprzewodniczącego IAML oraz szefa komitetu programowego konferencji, a jego aktywność i kompetencje są oceniane bardzo wysoko). Niezwykle bogaty program konferencji (program i abstrakty do wglądu pod adresem: obejmował szerokie spektrum zagadnień interesujących środowisko. Tradycyjnie, dużą część referatów poświęcono aktywnościom muzyczno-bibliotecznym w kraju goszczącym konferencję (w tym przypadku akcent ten obejmował cały region Wysp, także Wielką Brytanię, z której było szczególnie dużo referentów). Tematyka referatów grupowanych w tematyczne panele (odbywające się równolegle w kilku pomieszczeniach) obejmowała w dużej mierze zagadnienia dokumentacyjne prezentację szczególnie ciekawych kolekcji oraz sposobów ich opracowania i udostępniania, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości, jakie oferują techniki digitalizacyjne. Prezentowano nowe metody organizowania dostępu do informacji (nie tylko poprzez specjalizowane bazy danych, lecz także coraz bardziej ostatnio popularne systemy zintegrowanego dostępu (fizycznego i elektronicznego) do zasobów różnych bibliotek przez wspólną w skali regionalnej lub krajowej kartę użytkownika. Specyfika bibliotek i archiwów muzycznych sprawia, że ważnym tematem wszystkich konferencji są zagadnienia praw autorskich, także w tym roku poświęcono im sporo uwagi. IAML jest instytucją koordynującą wielkie międzynarodowe projekty dokumentacyjne R - RISM (baza danych źródeł muzycznych), RILM (baza bibliograficzna piśmiennictwa o muzyce), RIPM (indeks zawartości prasy muzycznej) oraz RIDIM (dokumentacja ikonografii muzycznej). Tradycyjnie poświęcono im osobne, cieszące się szczególnym zainteresowaniem panele konferencji, podczas których kierownicy projektów sprawozdawali swe roczne dokonania, omawiano też zagadnienia szczegółowe i sprawy bieżące. Miniony rok był epokowy zwłaszcza dla projektu RISM, który po wielu latach przygotowań udostępnił publiczny, darmowy interfejs swojej imponującej bazy dawnych rękopisów w internecie ( Z satysfakcją podkreślić należy, że podczas konferencji wymieniono Bibliotekę Uniwersytecką w Warszawie jako aktualnego polskiego lidera katalogowania dawnych muzykaliów w nowym oprogramowaniu Kalisto, chwalono wysoką jakość i merytoryczną wartość wprowadzanych rekordów (w BUW zajmuje się tym Ewa Hauptman-Fischer i Ludmiła Sawicka z GZM). Chwalono również reaktywację polskiej grupy RILM, która w ciągu ostatnich lat wznowiła intensywną kontrybucję rekordów z opisami zawartości artykułów i monografii muzycznych publikowanych w Polsce (Ewa Hauptman-Fischer z BUW uczestniczy w tych pracach). Nieco mniejsze znaczenie w porównaniu z

6 poprzednimi konferencjami miały sprawy nowych technologii oraz metodologii dokumentacyjnych, w tym formatów bibliograficznych (choć zwracano uwagę na rosnący rozdźwięk skomplikowanych metod opisu przedmiotowego i formalnego muzykaliów wobec oczekiwań użytkowników; prezentowano też nowsze interfejsy OPAC-ów, które pozwalają na wyspecjalizowane i zarazem uproszczone wyszukiwanie muzykaliów, dyskutowano także o nadziejach i obawach jakie wiążą się z modelem FRBR). Organizatorzy konferencji zapewnili także interesujący program koncertowy i turystyczny, a szczególnie fascynująca była możliwość zwiedzenia niezwykłego wnętrza Old Library w Trinity College i obejrzenia eksponowanej tam Księgi z Kells. Zapraszamy też na stronę Sekcji Bibliotek Muzycznych SPB Piotr Maculewicz 77. Światowy Kongres IFLA odbył się w San Juan, stolicy Portoryko w terminie sierpnia. Hasło Kongresu to Libraries beyond libraries: integration, innovation and information for all. W tym roku przybyło około 2200 uczestników z całego świata, czyli około 1-1,5 tys. mniej niż zazwyczaj. Trudno się dziwić: światowy kryzys oraz fakt, że większość członków IFLA pochodzi z Europy, a podróż na Karaiby jest bardzo kosztowna spowodowały, że na tegorocznym Kongresie przeważali uczestnicy z obu Ameryk, a inne kontynenty reprezentowane były mniej licznie. Moją podróż sfinansowało Biuro Podróży Opal Travel i właściwie dzięki hojności tego sponsora BUW mógł być na Kongresie IFLA reprezentowany. Z Polski przyjechało 11 osób. Zaangażowanie w prace IFLA to realizacja poszczególnych zadań przez cały rok. Kongres w sierpniu jest podsumowaniem rocznego planu pracy i wyznaczeniem zadań na kolejne 12 miesięcy. Od wiosny tego roku BUW jest zaangażowany potrójnie: Matylda Filas, Lilianna Nalewajska i ja zostałyśmy członkiniami Sekcji IFLA na lata To bardzo duże wyróżnienie, ale i zobowiązania z jednej strony trzeba pracować tak, aby Polska była widoczna na forum międzynarodowym, a z drugiej wprowadzać najlepsze doświadczenia i standardy IFLA na grunt polski. W IFLA Fort w San Juan. Fot. Zuza Wiorogórska jesteśmy przecież nie tylko przedstawicielkami BUW, ale reprezentantkami całej Polski. Do tego dochodzą zadania związane bezpośrednio z pracami Sekcji: praca nad nowymi dokumentami czy organizacja sesji referatowych na kolejne kongresy. Ten rok jest w IFLA rokiem wyborów oprócz wspomnianej już (bardzo pomyślnej dla BUW) elekcji do sekcji, zmienił się cały zarząd główny oraz prezydent: Ellen Tise z RPA wygasł mandat, a jej obowiązki przejęła Ingrid Parent z Kanady. Dlatego więcej niż zazwyczaj mówiono o programie i strategii Federacji. Natomiast wszystkie inne elementy Kongresu zostały bez zmian. BUW reprezentowany jest na Kongresie IFLA od trzech lat Mediolan, 2010 Göteborg, 2011 San Juan. Każdego roku schemat organizacyjny światowego spotkania bibliotekarzy wygląda dokładnie tak samo, niezależnie od położenia geograficznego. Program merytoryczny kongresu to: posiedzenia standing committees, ceremonia otwarcia, wystawa firm sponsorujących i innych świadczących usługi dla bibliotek, sesje referatowe, sesja posterowa (w tym roku zaprezentowano 165 plakatów), tzw. social event czyli wieczór, na którym wszyscy bawią się przy muzyce i lokalnych potrawach, generalne zgromadzenie, sesja zamykająca kongres oraz wycieczki do bibliotek regionu. W tym roku bardziej skupiłam się na pracach organizacyjnych. To mój trzeci Kongres i wiem już, co i jak można w trakcie jego załatwić, z kim porozmawiać, o co zabiegać. Najważniejsze to nie być biernym uczestnikiem Kongresu, tylko działać i wykorzystywać w pełni szansę, jaką jest udział w tym światowym wydarzeniu. Korzystając z obecności właściwie wszystkich większych dostawców, którzy oferują e-zasoby, nawiązałam kontakt z CAIRN belgijsko-francuskim koncernem oferującym bazę francuskojęzycznych naukowych czasopism z dziedziny nauk społecznych i humanistycznych. Jest szansa, że CAIRN dołączy do baz oferowanych przez BUW.

7 Po raz pierwszy na IFLA udało mi się uczestniczyć w całodziennych warsztatach towarzyszących Kongresowi. Były one zatytułowane Audio-Visual materials for non-specialist librarians i, jak sama nazwa wskazuje, dotyczyły problemu, jakim są w tej chwili w głównej mierze płyty CD i DVD w zasobach bibliotek. Na warsztaty zgłosiłam się, ponieważ przeraża mnie liczba płyt - dodatków do czasopism lub samych czasopism wydanych w tej formie, które Oddział Wydawnictw Ciągłych przekazuje do Czytelni Czasopism Bieżących i Mikroform. Według mnie jest to sztuka dla sztuki, bo za kilka lat płyty te, bez odpowiedniej konserwacji, nie będą nic warte. Moje przypuszczenia potwierdziły się tylko optymalne warunki przechowywania oraz regularne przegrywanie zawartości na nowe formaty może sprawić, że zawartość materiałów AV będzie odczytywalna. Czy takie zabiegi mają sens w BUW? To wymaga zastanowienia się i dalszej dyskusji. Jeszcze niedawno do czasopism dołączano dyskietki A dziś z trudem w BUW można by znaleźć komputer, który je odczyta Jako aktywnej członkini SBP, sekretarzowi Koła przy BUW oraz sekretarzowi Komisji ds. Edukacji Informacyjnej, zależy mi na rozwoju polskiego bibliotekarstwa. W SBP w ostatnich latach dzieje się dużo dobrego, ale wciąż wiele jest do zrobienia. Czerpanie z dobrych międzynarodowych praktyk jest jednym z kluczy do sukcesu. Na Kongresie w San Juan SBP reprezentowała Sylwia Błaszczyk, członek Zarządu. Razem starałyśmy się o poparcie przez Sekcję Management of Library Associations (MLAS) projektu szkoleń z information literacy dla bibliotekarzy pedagogicznych. Pozytywna opinia tej sekcji warunkuje staranie się o grant IFLA. MLAS wniosek poparł może uda się otrzymać dotację. Biblioteka Uniwersytetu Puerto Rico. Fot. Zuza IFLA stawia na młodych. SBP też. To budujące. Od zeszłego roku w strukturach Federacji działa New Professionals Special Interest Group (NPSIG), założona przez niemieckiego studenta LIS, Sebastiana Wilke (nota bene, studenta Claudii Lux, byłej prezydent IFLA), a w Polsce co roku odbywa się Forum Młodych Bibliotekarzy (FMB) organizowane przez SBP. Może uda się zjednoczyć siły NPSIG i FMB tak, aby młodzi bibliotekarze mogli się wzajemnie motywować i wymieniać doświadczeniami. Przede wszystkim jednak większość moich prac w IFLA wiąże się z członkostwem w Sekcji Information Literacy. Co roku jestem rozliczana z powierzonych zadań. W tym roku był to raport o stanie edukacji informacyjnej w Polsce oraz tłumaczenie Guidelines on Information Literacy, a także organizacja jednej z referatowych sesji podczas Kongresu, zatytułowanej The importance of information literacy for multicultural populations: needs, strategies, programs, and the role of libraries. W sesji zaprezentowano osiem wystąpień z całego świata, jej prowadzenie było dla mnie dużym zaszczytem. Szczegółowe sprawozdanie z tej sesji oraz drugiej, Access and innovation: delivering information to all, organizowanej przez Sekcję Serials and Other Continuing Resources, zostanie opublikowane w nr 4/2011 Przeglądu Bibliotecznego. Już dziś zachęcam do lektury. Dzień po oficjalnym zakończeniu Kongresu przeznaczony był na zwiedzanie portorykańskich bibliotek. Ja wybrałam Bibliotekę Uniwersytetu Puerto Rico w San Juan, największego uniwersytetu na wyspie. Najbardziej w pamięć zapadła mi część wydzielona na Learning Commons połączenie biblioteki, centrum informatycznego i przestrzeni do pracy naukowej. Tego typu rozwiązanie widziałam dwa lata temu w Sheffield. I jak na razie wydaje się, że wdrażane jest ono tylko w krajach anglosaskich, a szkoda. Warto dodać, że IFLA oprócz promowania młodych stawia teraz na wielokulturowość i wielojęzyczność taki jest trend w Federacji. Oznacza to, że kładzie nacisk na przykład na tłumaczenie dokumentów IFLA już nie na siedem oficjalnych języków, ale także na języki narodowe poszczególnych jej członków i bardzo takie lokalne działania docenia. Polska zaczęła już dawno tę pracę i dobrze by było ją kontynuować. Obecność naszego kraju i jego zaprezentowanie z jak najlepszej strony jest teraz niezwykle ważne dostaliśmy szansę zaistnienia w IFLA (obecnie mamy przedstawicieli w sześciu jej sekcjach) trzeba ją jak najlepiej wykorzystać, zwłaszcza że staramy się o organizację Światowego Kongresu w 2017

8 roku u nas, we Wrocławiu. A tymczasem, za rok IFLA w Helsinkach, a jedna z konferencji satelickich w naszej Bibliotece Narodowej. Zawartość płyty z (prawie) wszystkimi referatami dostępna jest na BUWNecie. Ponad sto sesji każdy znajdzie swoją dziedzinę. Zuza Wiorogórska W dniach 29 marca 6 kwietnia odbyłyśmy wizytę w. Biblioteka św. Genowefy jest pod względem zbiorów jedną najciekawszych bibliotek paryskich. Jest spadkobierczynią biblioteki Opactwa Św. Genowefy, w której pierwsze księgi gromadzono zapewne już od VIII-IX w., natomiast pierwszy jej ex-libris pochodzi z XII w. Niestety bogate zbiory biblioteki opactwa zostały w rezultacie następstw wojny stuletniej i wojen religijnych rozproszone i w XVII w. właściwie nie istniały. Wtedy jednak nastąpił renesans biblioteki dzięki kardynałowi de la Rochefoucauld, biskupowi Senlis, który w latach przekazywał jej sukcesywnie swe prywatne zbiory. W 1660 r. powstaje w bibliotece Cabinet des curiosités, którego eksponaty miałyśmy możliwość zobaczyć. Biblioteka jest jedną z pierwszych otwartych w XVIII w. dla użytkowników. Dzięki zręczności jej ówczesnego dyrektora, ojca Alexandre Guy-Pingré ( ), stała się w 1790 r. biblioteką państwową, unikając w ten sposób rozproszenia, jakie dotknęło inne biblioteki opactw i klasztorów. Wzbogaciła się jeszcze w tym czasie o ok woluminów różnego pochodzenia. Pod nazwą Bibliothèque du Pantheon Biblioteka otrzymuje (oprócz licznych darów) również przywilej egzemplarza obowiązkowego. W XIX w. dawne budynki zajmowane przez Bibliotekę zostały wyburzane i zastąpione budynkiem specjalnie w tym celu zaprojektowanym przez architekta Henri Labrouste a, otwartym w 1851 r. Obecnie budynek jest w rejestrze zabytków. Bibliothèque Sainte Geneviève od 1830 r. była traktowana jako jedna z bibliotek o wymiarze narodowym (razem z Biblioth que nationale, Biblioth que de l Arsenal i Biblioth que Mazarine). Pełni funkcję biblioteki publicznej i uniwersyteckiej (dla 5 uniwersytetów), dlatego jest tzw. biblioteką encyklopedyczną - gromadzi literaturę ze wszystkich dziedzin wiedzy. Obecnie ma ok czytelników, mogących korzystać z literatury jedynie na miejscu, Sainte Geneviève nie wypożycza zbiorów. Z powodu wielkiego napływu chętnych i ograniczonej ilości miejsc, Biblioteka posiada ciekawy system liczenia czytelników oraz dystrybucji miejsc i ich rezerwacji. Pod biblioteką zawsze widać dużą kolejkę oczekujących na wejście, uzależnione od zwalnianych miejsc. Zbiory obejmują ok. 2 mln dokumentów, z czego główny trzon, tzw. Fonds général liczy ponad milion woluminów, 15 tys. czasopism, z tego 3320 prenumeraty obecnej, 85 tys. różnego rodzaju zbiorów mikroform. Biblioteka posiada też osobną dziedzinę, w której się specjalizuje - tworzy tzw. Bibliothèque Nordique, największy zbiór literatury krajów nordyckich za granicą (zapoczątkowany w 1920 r.), obejmujący zarówno zbiory w językach nordyckich, jak i ich tłumaczenia na język francuski. Osobnym działem jest Réserve, zbiór książek starych i cennych (inkunabuły, rękopisy etc.). W bibliotece miałyśmy okazję zapoznać się z pracą różnych oddziałów: informacji naukowej, opracowania zbiorów, akcesji, Biblioteki Nordyckiej, magazynów, wypożyczalni itp. Jako biblioteka idąca z duchem czasu, chce dotrzeć do jak największej ilości czytelników, między innymi poprzez promowanie swojej działalności na stronach różnych serwisów społecznościowych typu Facebook czy Twitter. Elżbieta Dworska-Padukiewicz, Justyna Koziak

9 W dniach maja odbyłam praktykę zawodową w Celem mojego pobytu było zapoznanie się ze strukturą i organizacją pracy Biblioteki Politechniki. Będąc na stażu odbyłam szkolenie z zakresu wypożyczeń i obsługi czytelnika, samodzielnie obsługiwałam czytelników, poznałam sposoby katalogowania i zabezpieczania woluminów, zapoznałam sie ze stroną internetową biblioteki i katalogiem internetowym. Centralna Biblioteka IPP znajduje się w mieście Porto w Portugalii. Do Porto przyleciałam po długiej (przesiadka) i trochę męczącej podróży, ale było warto. Porto jest drugim co do wielkości miastem w Portugalii. Leży ono nad Oceanem Atlantyckim, u ujścia rzeki Douro, a jego specjalnością jest oczywiście porto, alkohol mocniejszy, słodszy i bardziej złożony w smaku od normalnego wina. Mieszkańcy Portugalii są spokojni, uśmiechnięci i bardzo cierpliwi. Z otwartymi ramionami witają obcokrajowców. Pracują po 7 godzin dziennie, w tym mają godzinną przerwę na lunch. Z dotarciem do Centralnej Biblioteki IPP nie miałam kłopotu. Porto jest mniejsze od Warszawy, ale posiada linie metra. Biblioteka powstała w 2000 r. z połączenia dwóch bibliotek: Biblioteki Centralnej i Biblioteki IPP. Jej budynek został zaprojektowany przez architekta Filipe Dias Oliveira i należy do nowej generacji współczesnej architektury w Portugalii. Jest to druga pod względem wielkości biblioteka w mieście. Jej powierzchnia wynosi około 5400 m2. Budynek jest dwupiętrowy: na parterze znajduje się recepcja, informacja, szatnia, sala do korzystania z czasopism (czasopisma i gazety) z bezpośrednim dostępem do baru i amfiteatr na świeżym powietrzu, czytelnia oraz Sala Chińska, w której odbywają się zajęcia o kulturze chińskiej; na pierwszym piętrze znajduje się wypożyczalnia i sale komputerowe; ostatnie piętro to wolna przestrzeń, która służy jako miejsce do realizacji pokazów lub prezentowania tematycznych wystaw. Biblioteka posiada magazyn z książkami usytuowany w piwnicy. W budynku znajduje się również kilka innych pomieszczeń służących do korzystania ze starodruków, pokoje do słuchania nagrań i wszystkie obszary administracyjne. W bibliotece pracuje sześć osób. Są one przeszkolone do wykonywania wszystkich czynności bibliotecznych. Zbiory biblioteczne liczą około 220 tysięcy książek i dokumentów specjalistycznych. Do biblioteki zapisanych jest ponad 13 tysięcy użytkowników. Zapisać może się każdy, ale prawo do wypożyczeń mają tylko studenci Politechniki. Mogą oni wypożyczyć po pięć książek na 30 dni. Za każdy dzień przetrzymania płacą po 0,52. Biblioteka pracuje w systemie HORIZON. W strukturze Biblioteki znajduje się 7 bibliotek poszczególnych wydziałów Politechniki, które tworzą wspólny system. Podczas pobytu na szkoleniu odwiedziłam trzy z nich. Byłam w ISCAP Librarie, czyli w Instytucie Rachunkowości i Administracji, w ISEP Instituto Superior de Engenharia do Porto Librarie, czyli w Instytucie Inżynierii oraz w ESMAE Librarie czyli w Instytucie Muzyki i Sztuki. Czas, który spędziłam w Porto upłynął bardzo miło i zbyt szybko. Poznałam wielu miłych i pomocnych ludzi, którzy zapoznali mnie z kulturą kraju. Zdobyłam nowe doświadczenia z zakresu bibliotekoznawstwa, poznałam system pracy w innych bibliotekach. Joanna Podsadni W dniach 27 czerwca - 1 lipca wybrałyśmy się na rzymskie wakacje. Do Rzymu wyjechałyśmy na zaproszenie. Historia Stacji Naukowej sięga aż do 1921 roku, kiedy to hrabia Józef Michałowski ( ), polski historyk i prawnik osiadły w Rzymie, podarował odrodzonemu Państwu Polskiemu swój piękny księgozbiór, złożony z kilku tysięcy tomów. W 1927 r. książki zostały przekazane Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie (PAU) i umieszczone w Polskim Hospicjum św. Stanisława - w ten sposób powstała Biblioteka Polska w Rzymie. W 1938 r. jej siedziba została przeniesiona do Palazzo Doria Pamphilij przy Vicolo Doria 2 usytuowanego w pobliżu Piazza Venezia, czyli w samym sercu Rzymu, gdzie znajduje się do dziś. Biblioteka, której zbiory wzbogaciły się znacznie w okresie międzywojennym dzięki kilku zapisom, po drugiej wojnie światowej została przejęta przez utworzoną w tych latach Polską Akademię Nauk (PAN) i przyjęła obecną nazwę - Stacja Naukowa PAN w Rzymie - po włosku nazywana w skrócie "Accademia Polacca". Stacja Naukowa PAN prowadzi działalność naukową, organizuje odczyty, wykłady i konferencje

10 międzynarodowe. Poszerzone teksty wykładów i materiały ze spotkań, które odbyły się w Stacji, a także inne prace autorstwa uczonych polskich i włoskich publikowane są w języku włoskim w serii wydawniczej Conferenze. Stacja ma również za zadanie promocję nauki polskiej we Włoszech i nauki włoskiej w Polsce oraz ułatwianie kontaktów między naukowcami obu krajów. Przyczynia się w szczególności do realizacji umów o współpracy zawartych przez PAN z Consiglio Nazionale delle Ricerche (Krajowa Rada Badań Naukowych) i Akademią dei Lincei. Biblioteka przeznaczona jest głównie dla odbiorców o zainteresowaniach naukowych i jest jedną z największych bibliotek polskich za granicą. Posiada w swoich zbiorach ok. 33 tys. tomów i ok. 500 czasopism, w tym 115 tytułów bieżących, które dotyczą z jednej strony historii Polski, historii języka i literatury polskiej (liczne teksty klasyków), historii sztuki polskiej i ustroju Państwa Polskiego, a z drugiej - wiedzy o starożytności, archeologii, filozofii, prawa, historii religii i historii Kościoła. Księgozbiór jest regularnie wzbogacany przez zakupy w Polsce i - w niewielkim stopniu - we Włoszech, średnio o 500 pozycji rocznie. Biblioteka jest ogólnodostępna za okazaniem dowodu tożsamości, nie wypożycza się książek do domu. Można zamawiać kserokopie, a także kierować zapytania i kwerendy. Czytelnicy mają do dyspozycji katalogi: autorski i czasopism. W stycznia tego roku biblioteka rozpoczęła pracę w systemie bibliotecznym VTLS/VIRTUA. Dzięki pomocy Oli Kruszyńskiej opiekującej się zbiorami biblioteki i nami oraz pracowników Stacji udało nam się odwiedzić kilka innych bibliotek. Przy ViaVittoria Colonna 1 w okazałym Pałacu Blumenstihl znajduje się Istituto Polacco di Roma Instytut Polski będący ośrodkiem kulturalnym Ambasady Polskiej w Rzymie. Instytut organizuje różnego rodzaju spotkania, pokazy, koncerty, wystawy, przedstawienia teatralne i jest swego rodzaju promotorem polskiej kultury we Włoszech. Jego działalność jest skierowana nie tylko do Polaków przebywających we Włoszech, ale, i przede wszystkim, do Włochów zainteresowanych kulturą polską. Instytut posiada ogólnodostępną bibliotekę i czytelnię z bogatym i różnorodnym księgozbiorem - ponad 13,5 tys. vol. W czytelni można skorzystać z książek, czasopism, gazet czy słowników w języku polskim i nie tylko. Po wpłaceniu niewielkiej kaucji biblioteka umożliwia wypożyczanie nie tylko książek, ale również płyt DVD z polskimi filmami, które, podobnie jak książki z zakresu sztuki i filmu polskiego, cieszą się szczególnym zainteresowaniem wśród Włochów. Zostałyśmy miło przyjęte przez Panią Barbarę Unolt opiekującą się zbiorami biblioteki, która bardzo ciekawie opowiedziała nam o swojej pracy i osobach korzystających z biblioteki, a także o działalności Instytutu i środowisku Polonii włoskiej. Będąc w Rzymie trudno nie natknąć się na instytucje związane z Watykanem. I tak pewnego dnia trafiłyśmy do Pontifico Istituto di Studi Ecclesiastici - Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych przy Piazza B. Cairoli 117. Instytut jest ośrodkiem naukowo-badawczym o charakterze dokumentacyjnoinformacyjnym. Celem jego działalności są poszukiwania, rejestracja, gromadzenie i udostępnianie materiałów dotyczących historii Kościoła, które przechowywane są w Archiwach Watykańskich i innych zbiorach kościelnych, państwowych i prywatnych na terenie Włoch. Instytut prowadzi działalność wydawniczą dotąd ukazało się około stu pozycji oraz kilka numerów periodyku naukowego Informationes, posiada także własną bibliotekę z dość pokaźnym księgozbiorem i ogromnym magazynem. Biblioteka gromadzi m.in. spuścizny po instytucjach i wydawnictwach polonijnych, także polsko-włoskich, oraz kolekcje i spuścizny osób prywatnych, np. potomków dzieci z sierocińca utworzonego przy Armii Andersa. Główny zbiór biblioteki stanowią reprodukcje poloników pochodzących ze zbiorów watykańskich. Liczy on około trzech milionów klatek mikrofilmu, 40 tys. fotokopii lub fotografii. Obecnie Instytut przygotowuje się do przeniesienia zawartości mikrofilmów na bardziej współczesny i trwały nośnik (cały czas trwają dyskusje nad jego wyborem). Gromadzona jest także dokumentacja foto- i fonograficzna. W prace te zaangażowana jest Biblioteka Narodowa w Warszawie, z którą Instytut ściśle współpracuje. Zbiory biblioteki liczą obecnie około 45 tys. tomów wydawnictw zwartych w tym zbiory specjalne, takie jak stare druki czy rękopisy. Na bieżąco gromadzonych jest także około 120 tytułów czasopism polskich i obcych. Całość zbiorów prasy liczy około 2000 tytułów. O pracy Instytutu i jego historii opowiedział nam mieszkający od ponad 40 lat w Rzymie ks. Hieronim

11 Fokciński. Na koniec pobytu zostawiłyśmy sobie rzymską Bibliotekę Narodową - Biblioteca Nazionale Centrale di Roma mieszczącą się w budynku, który w niczym nie przypomina monumentalnych budowli starożytnych ani pałaców wielkich rodów rzymskich, chociaż miejsce jest jak najbardziej historyczne. Biblioteka powstała w 1876 roku w skrzydle zabytkowego pałacu Kolegium Rzymskiego z XVI wieku. Do obecnej siedziby została przeniesiona dopiero sto lat później. Otwarty 31 stycznia 1975 r. nowy kompleks architektoniczny wykonany jest z betonu, szkła i aluminium, ma powierzchnię 50 tys. metrów kwadratowych. Podzielony jest na cztery części: przechowywanie, które rozciąga się na 10 piętrach; biura, miejsca na wystawy; oddzielną Salę Konferencyjną znajdującą się przed wejściem do biblioteki i oczywiście część dostępną dla czytelników. Część przeznaczona dla użytkowników została w ostatnim czasie całkowicie przearanżowana i dostosowana do współczesnych wymagań. Zwiększono liczbę czytelni oraz miejsc z możliwością wypożyczania książek, powstały nowe sale na spotkania i seminaria, stołówka, zaprojektowano również nowe wejścia. Wszystkie dostępne dla czytelników Biblioteka Narodowa. Fot. Dorota Gozdal pomieszczenia, w tym wypożyczalnia międzybiblioteczna, punkty kserograficzne i ciekawie zaprojektowana przestrzeń z katalogami kartkowymi znajdują się na jednym poziomie. Przed wejściem umieszczone są stanowiska informacji, gdzie wyrabia się m. in. karty biblioteczne - stałyśmy się nawet ich posiadaczkami. W holu głównym obok wcześniej wspomnianego katalogu kartkowego znajdują się komputery z dostępem do katalogu online (OPAC BNCR) zawierającym informacje o wszystkich dokumentach otrzymanych przez bibliotekę po 1990 roku i większości wydanych wcześniej. Z komputerów tych można również przeglądać katalog centralny OPAC SBN Index (National Library Service), w którym zawarte są informacje o zbiorach z 3200 bibliotek, uniwersytetów i instytucji publicznych. Biblioteka otrzymuje egzemplarz obowiązkowy, a jej zasoby zwiększane są poprzez liczne dary i wymianę oraz kupno. Obecnie w zbiorach biblioteki znajduje się 7 mln wol., 2 tys. inkunabułów, 25 tys. wydań z XVI wieku, 20 tys. map, 10 tys. grafik i rysunków, Fontanna di Trevi. Fot. Dorota Gozdal 34 tys. prac doktorskich oraz 50 tys. czasopism. I wiodłybyśmy słodkie życie, gdyby nie tłumy pod Fontanną di Trevi! Dorota Gozdal, Anna Kafara W dniach lipca odbyłyśmy wizytę w Uniwersytet podzielony jest na cztery campusy, my miałyśmy okazję odbyć szkolenie w jednostce w przepięknym Toledo, którego starówka jest wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Uniwersytet jest placówką stosunkowo młodą (pierwszych studentów przyjął w 1985 r.), jednakże prężnie działającą. Już pierwszego dnia naszej wizyty przekonałyśmy się o niezwykłej hiszpańskiej otwartości i gościnności. Pod opieką samej pani Dyrektor zwiedziłyśmy wszystkie istotne dla uniwersytetu miejsca, a program szkolenia wypełniono nam w sposób bardzo urozmaicony i interesujący. Przez pierwsze dni szkolenia poznawałyśmy pracę każdego działu w bibliotece głównej. Jest to biblioteka stosunkowo niewielka, mieści książki z dziedzin: prawo, administracja, zarządzanie i historia, a pracownicy pracują w dość okrojonym składzie, wspierani przez zatrudnionych na część etatu studentów, którzy wykonują drobniejsze prace. Pomimo precyzyjnie przydzielonych zadań pracownicy są w stanie wykonywać również zadania kolegów z innych działów, a więc każdy potrafi w miarę potrzeby

12 zastąpić nieobecnych współpracowników. Zwykle za jeden dział odpowiedzialna jest jedna osoba. Spędzałyśmy więc czas w: wolnym dostępie, magazynie, czytelni czasopism bieżących, czytelniach, wypożyczalni (miejscowa wypożyczalnia zajmuje się również wypożyczeniami międzybibliotecznymi, jak i magazynem), akcesji i dziale opracowania. Pomimo wielu nowoczesnych rozwiązań zaprowadzonych w ostatnich latach w bibliotece (automat do samodzielnych wypożyczeń, skaner, internetowe szkolenia), czytelnicy korzystają przede wszystkim z tradycyjnych metod wypożyczania, poprzez stanowiska wypożyczalni. Biblioteka, pomimo statusu biblioteki uniwersyteckiej, pełni też funkcję publicznej i każda osoba ma prawo korzystać z jej zbiorów. Różne są tylko limity wypożyczeń, a także niektóre przywileje, takie jak wypożyczanie laptopów i nośników pendrive, dostępne wyłącznie dla studentów. Książki do zbiorów biblioteka zakupuje na konkretne prośby wykładowców. Każdy nauczyciel akademicki ma przydzieloną przez uniwersytet pulę pieniędzy, którą może w ten sposób rozdysponować. Niewielka ilość egzemplarzy uzyskiwana jest z darów. Systematycznie powiększana też jest liczba dostępnych czasopism elektronicznych oraz e-booków. Biblioteka boryka się ze sporym problemem braku miejsca na zbiory, więc wiele z nabytków kieruje się do pozostałych kampusów, a studenci korzystają następnie z gratisowych wypożyczeń międzybibliotecznych. Jeden dzień szkolenia spędziłyśmy w kampusie uniwersyteckim zwanym Fabryką Broni, ze względu na swoje dawne przeznaczenie. W miejscu tym odbywają się zajęcia (tradycyjne wykłady, jak i również coraz częściej stosowane wideokonferencje) a także mieści się spora biblioteka zawierająca książki z tych dziedzin, których nie ma w bibliotece głównej. Organizacja biblioteki, regulaminy i struktura jest niemal identyczna jak w bibliotece głównej. Wraz z naszą mentorką odwiedziłyśmy również szkołę tłumaczeń wchodzącą w skład uniwersytetu, a w niej bibliotekę zajmującą się tłumaczeniami z: hebrajskiego, aramejskiego i arabskiego. Jest to malutka biblioteka, prowadzona przez zaledwie jedną osobę. Posiada niezwykle cenne zbiory specjalne. Podczas naszego pobytu w Toledo udało nam się zwiedzić również bibliotekę publiczną Toledo, mieszczącą się w jednym z najsłynniejszych budynków miasta dawnej twierdzy Alkazar. To nowoczesna biblioteka, ciesząca się dużym zainteresowaniem czytelników. Na bieżąco pozyskiwane są do zbiorów nowości, czytelnicy mogą korzystać z bogato wyposażonej sali komputerowej, wypożyczać filmy i koncerty na DVD, płyty muzyczne na CD. Jest tam również przepięknie urządzona biblioteka dla dzieci. Szkolenie w Toledo wspominamy jako niezwykłe doświadczenie, które pozwoliło nam nie tylko zaobserwować hiszpańskich bibliotekarzy przy ich codziennej pracy, lecz również poznać ich zwyczaje i styl życia. Obcowanie z tymi niezwykle otwartymi, pomocnymi, gościnnymi i przyjaznymi ludźmi sprawiło, że opuszczałyśmy Hiszpanię z uśmiechem na twarzy i marzeniem, żeby jeszcze tu kiedyś wrócić. Agnieszka Bartczak, Adelina Idzikowska, Magdalena Szymańska W dniach lipca odbyłam staż w. Dlaczego Oslo? Wybór nie był przypadkowy. Przede wszystkim chciałam poznać możliwości badawcze i zobaczyć jak pracuje urządzenie Video Spectral Comparator VSC 6000, prezentowane na pre-konferencji IFLA w 2010 r. przez pracowników działu konserwacji ( Dzieje księgozbiorów i książki norweskiej są dość słabo znane. W zbiorach naszej biblioteki dotychczas nie zarejestrowano ani jednej publikacji norweskiej, choć stare druki szwedzkie i duńskie mają dość dużą reprezentację. Pierwszy norweski druk pochodzi z 1643 r. jest to kalendarz na 1644 r. wydany w Oslo. Kolejne drukarnie w Norwegii powstały dopiero w XVIII w. (Bergen 1721, Trondheim 1739, Kristiansand 1779). Ocenia się, że w latach wydano ok druków. Książki, głównie na potrzeby kościoła luterańskiego, drukowano przede wszystkim w Kopenhadze, Rostoku i innych miastach niemieckich. Ma to swoje uzasadnienie w dziejach tego narodu. W latach Norwegia była częścią Danii. W 1814 r. kraj uzyskał odrębną konstytucję, lecz aż do 1905 r. pozostawał w unii personalnej ze Szwecją. Ciekawie przedstawia się historia ustawy o egzemplarzu obowiązkowym. Pierwsza obowiązywała w latach , następna w latach Książki oczywiście były przesyłane do Kopenhagi

13 i tam są nadal przechowywane. Po uzyskaniu pewnej autonomii w 1814 r. wydano nowe rozporządzenie, w myśl którego jeden egzemplarz miał być dostarczany do policji, drugi do biblioteki narodowej w Sztokholmie, co spotkało się z powszechnym sprzeciwem ze strony drukarzy i wydawców. Współcześnie funkcjonująca ustawa z 1990 r. nakłada na bibliotekę narodową obowiązek gromadzenia, rejestracji i przechowywania wszelkich krajowych dokumentów drukowanych, dźwiękowych i elektronicznych. Całość tych zbiorów jest następnie digitalizowana (co jest wciąż ewenementem na skalę światową) i udostępniana online wszystkim mieszkańcom kraju, którzy wystąpią o bezpłatną kartę biblioteczną. Biblioteka narodowa jest instytucją stosunkowo nową, pierwszy jej oddział otwarto dopiero w 1989 r. w Mo i Rana, pod kołem polarnym. Tam znajdują się magazyny, działy obsługi egzemplarza obowiązkowego, udostępniania oraz tzw. masowej digitalizacji. Pozostałe funkcje placówki narodowej wydzielono ze struktury biblioteki uniwersyteckiej i powołano drugi oddział w Oslo w 1994 r. Nowa książnica przejęła budynek (obecnie gruntownie zmodernizowany i rozbudowany), część zbiorów oraz pewną ilość pracowników biblioteki uczelnianej. Sekcje zbiorów specjalnych: inkunabułów Biblioteka Narodowa Norwegii. Fot. Marianna Czapnik i rękopisów, druków norweskich, zbiorów muzycznych, rysunków i fotografii, map, programów teatralnych, itp. mieszczą się w ramach działu Scholarship and special collections. Katalogowaniem książki zabytkowej w systemie BIBSYS zajmuje się dział opracowania przy pomocy specjalistów mających status pracowników naukowych. Przygotowują oni specjalne instrukcje katalogowania, zapisu cech indywidualnych egzemplarza takich jak proweniencje i oprawy oraz prowadzą szkolenia. Zbiory historyczne są systematycznie uzupełniane, biblioteka kupuje obiekty od prywatnych oferentów, rzadziej na aukcjach antykwarycznych. Książnica narodowa, zgodnie z obowiązkiem nałożonym nań przez parlament norweski ma za zadanie zdigitalizować wszystkie zasoby, które posiada. W Oslo skanowane są zbiory zabytkowe, w nietypowym formacie oraz wymagające większej uwagi ze względu na stan zachowania. Kontrolą jakości i obsługą informatyczną zajmują się osoby zatrudnione w Mo i Rana. Tam też w specjalnych magazynach wydrążonych w skałach przechowywane są wszystkie kopie cyfrowe. Pracownia konserwacji jest niewielka, pracują tam tylko cztery osoby. Jedną z nich jest Polak, Włodek Witek, fotografik specjalizujący się w konserwacji fotografii. On właśnie zapoznał mnie z funkcjami wspomnianego na wstępie Video Spectral Comparator. Z mojego punktu widzenia najciekawsze to np. możliwość odczytania wyblakłych lub zamazanych zapisków rękopiśmiennych, źle odbitej pieczęci lub niezbyt widocznego znaku własnościowego. Urządzenie to umożliwia także dotarcie do kolejnych warstw zamazanego tekstu, zbadanie struktury papieru, atramentu, stanu zachowania i uszkodzeń badanego dokumentu. Aparat fotograficzny będący częścią urządzenia wykonuje dokładne zdjęcia np. znaku wodnego. Mój pobyt w Oslo był bardzo dobrze zorganizowany. Był on o tyle ciekawy, że miałam także sposobność rozmawiania z tymi samymi bibliotekarzami w czasie lunchu w miejscowej kantynie, również na tematy odbiegające od codziennej praktyki zawodowej. W środku tygodnia był dzień polski, w towarzystwie W. Witka oraz innych pracujących tam Polek, co było szczególnie sympatyczne, bo mogłam choć przez chwilę odpocząć od języka angielskiego. Marianna Czapnik

14 W dniach lipca przebywałyśmy w Limerick (Irlandia) na szkoleniu przygotowanym przez, ( w Limerick Institute of Technology (LIT) ( Początek swojej działalności LIT datuje na rok 1852, kiedy to zaczęła funkcjonować pierwsza w Limerick School Of Arts and Fine Crafts. W związku z obecną strukturą LIT i jego podziałem na dwa kampusy, biblioteka (LIRC) i jej zbiory również usytuowane są w dwóch różnych miejscach the Clare Street Campus, gdzie mieści się Art Library; oraz w głównym budynku LIT, na terenie Moylish Park Campus. Zbiory biblioteki zostały opracowane w taki sposób by uwzględniały wszystkie dyscypliny wykładane na uczelni, a studenci i pracownicy mogą korzystać ze wspólnej strony internetowej, na której prezentowana jest cała kolekcja materiałów bibliotecznych, począwszy od książek, The Art Library (w środku Jerald Cavanagh). Fot. Karolina Minch czasopism (również w wersji elektronicznej), poprzez specjalistyczne bazy danych, kończąc na płytach DVD, CD-ROM, czy kasetach wideo (VHS). Powstał projekt nowego budynku LIRC, który oprócz większej przestrzeni na magazyn oraz wolny dostęp przewiduje również więcej miejsca do pracy samodzielnej i grupowej dla studentów, z dostępem do komputerów i Internetu. LIRC zatrudnia 18 pracowników, w tym 5 osób na pół etatu. W przebieg naszej wizyty był zaangażowany kierownik Jerald Cavanagh, ale również pozostali pracownicy biblioteki, w tym m.in. Anne Culhane, Marie Ryan, Seanem De Bhulbh. W szczególności chciałybyśmy wyróżnić Monikę Bukowska i Padraiga Kirby, którzy w największym stopniu przyczynili się do przygotowania i wykonania programu szkolenia. Podczas pobytu miałyśmy okazję zobaczyć kolekcje Biblioteki Uniwersytetu w Galway oraz Uniwersytetu w Limerick. Warto odwiedzać małe biblioteki! Bibliotekarze z LIRC odnoszą spektakularne sukcesy w pozyskiwaniu pieniędzy z funduszy unijnych. Właśnie zakończył się kierowany przez nich dwuletni projekt LNSS (Library Network Support Services project) obejmujący kompleksowe szkolenia i przygotowanie podręcznika z zakresu edukacji informacyjnej (information literacy) dla studentów oraz specjalnie dedykowane do pracowników bibliotek szkolenia wspierające ich rozwój zawodowy. W lipcu otrzymali oficjalną odpowiedź o przyznaniu im 1,2 mln euro dotacji LIRC. Fot. Karolina Minch na kolejny program rozwoju edukacji informacyjnej, tym razem w krajach bałkańskich. To największa suma, jaka została przyznana w dziedzinie bibliotekoznawstwa i informacji naukowej w ramach programu Tempus IV w całej jego historii. Limerick będzie koordynował prace 12 instytucji akademickich z Rumunii, Grecji, Wielkiej Brytanii, Albanii, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry i Kosowa. W maju 2012 Limerick będzie gościł kolejną konferencję Qualitative and Quantitative Methods in Libraries. Zakres tematów jest bardzo szeroki. Warto wysłać abstrakt i przekonać się czy prawdziwe są pogłoski, że to najbrzydsze miasto w Irlandii. Matylda Filas i Karolina Minch

15 W początkach lipca udało się pozyskać dla Gabinetu Rękopisów ciekawy zespół materiałów dotyczący Józefa Dąbrowskiego, znanego w piśmiennictwie historycznym pod pseudonimem Grabiec, autora pracy Rok 1863, przez wiele lat uznawanej za najlepsze opracowanie historii powstania styczniowego. Był także Grabiec znanym i cenionym społecznikiem i działaczem niepodległościowym, inicjatorem powołania Ligi Państwowości Polskiej w czasie I wojny światowej, aktywnym politykiem Drugiej Rzeczpospolitej aż do śmierci w 1926 r. W spuściznach Marii i Mariana Dąbrowskich, będących od wielu lat własnością BUW, postać Józefa występuje kilkakrotnie w korespondencji rodzinnej - był on bowiem bratem Mariana, szwagrem Marii. Ostatni zakup w znaczący sposób poszerza i pogłębia nasze dąbrowsciana, a bogata kolekcja listów wnosi wiele szczegółów do życiorysu Józefa, ciągle czekającego na swego biografa. Poszczególne teki zawierają: papiery biograficzne Józefa Dąbrowskiego, przy tym 6 fotografii z równych okresów życia materiały dot. przedwcześnie zmarłego syna Jerzego ( ), autora młodzieńczego dziennika opisującego działania wojenne w Kaliszu w 1914 r. (fragment jego dziennika opublikowała Anna Kowalska w 1968 r. w Twórczości), materiały dot. syna Zbigniewa, materiały dot. córki Hanny, korespondencję rodzinną Dąbrowskich składającą się z 216 pozycji, wśród których są też nieznane dotąd 3 listy Marii Dąbrowskiej. Całość wpisana jest już do naszej księgi inwentarzowej (nr inw ), niektóre dokumenty wymagają zabiegów konserwatorskich. Cieszymy się z tej inwestycji, choć, niestety, wyczerpuje ona nasze tegoroczne fundusze. Tegoroczne lipcowe koncerty (6, 13, 20 lipca) w BUW, podobnie jak koncerty w ramach poprzednich edycji, przybrały formułę wieczorów słowno-muzycznych, jak się okazało (co potwierdziła publiczność), bardzo interesujących. Pierwszy koncert (6 lipca) był spotkaniem z poezją Czesława Miłosza, który o czym nie wszyscy pamiętają studiował w Warszawie przez rok jako wolny słuchacz Wydziału Prawa UW. Później, w czasie II wojny światowej, pracował jako woźny w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie. Po latach wspominał ten okres jako jedyny wówczas kontakt z literaturą. Wiersze noblisty, głównie z lat 30. i 40., przeczytał Andrzej Seweryn, od niedawna bliski sąsiad z ulicy Sewerynów Uniwersytetu Warszawskiego. Muzyczny klimat lat młodości Miłosza przywołali Marcin Zdunik (wiolonczela) i Aleksandra Świgut (fortepian) młodzi utalentowani muzycy. Wykonane zostały dzieła Igora Strawińskiego, Karola Szymanowskiego i Beli Bartoka, powstałe w latach

16 Kolejny koncert (13 lipca) był poświęcony Marii Skłodowskiej-Curie i muzyce francuskiej przełomu XIX i XX w. (Ravel, Ibert, Massenet, Debussy). Utworom w wykonaniu Stefana Kamasy (altówka), Barbary Witkowskiej (harfa) i Marceliny Sankowskiej (flet) towarzyszyły fragmenty biografii uczonej, które przeczytała Sławomira Łozińska. Na zakończenie cyklu (20 lipca) usłyszeliśmy utwory Franciszka Liszta transkrypcje i parafrazy z Chopina, Schumanna i Haendla wykonał na fortepianie Wojciech Waleczek, zaś fragmenty biografii kompozytora przeczytała Iza Kuna. Koncerty odbyły się w ramach obchodów Roku Czesława Koncert 13 lipca. Fot. Jadwiga Antoniak Miłosza, obchodów Roku Marii Skłodowskiej-Curie na UW oraz z okazji 200. rocznicy urodzin Franciszka Liszta. Organizatorem koncertów była Fundacja Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy z Biurem Promocji UW i Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie. Wsparcia finansowego udzieliło Miasto Stołeczne Warszawa. Patronat medialny nad koncertami sprawował Program 2. Polskiego Radia. bf W środku wakacji, dość dyskretnie rozpoczął swoje życie publiczne dokument Zasady dress code u dla pracowników BUW. Inspiracją do jego stworzenia było kwietniowe szkolenie z tematu, przeprowadzone dla trzech grup pracowników przez Lidię Tkaczyńską i Michała Leopolt-Kuropatwińskiego z firmy Longhill. Zasady... operują ostrożnymi sformułowaniami, niewiele rzeczy narzucają i bardzo niewielu kategorycznie zabraniają. O tym, że nasz wygląd ma wpływ na to, jak jesteśmy oceniani i jak oceniana jest firma, którą reprezentujemy, nie trzeba nikogo przekonywać. Skodyfikowanie zdroworozsądkowych zasad ma nam wszystkim pomóc prezentować się lepiej i bardziej profesjonalnie. Dokument ma przede wszystkim wspomagać kierowników oddziałów we wskazywaniu pracownikom właściwych i niewłaściwych sposobów ubierania się, głównie na tych stanowiskach, gdzie mają bezpośredni kontakt z czytelnikiem. Dokument został przyjęty z mieszanymi uczuciami, jako jedna ze współautorek byłam adresatką zarówno gratulacji, jak i wyrazów najwyższego zdumienia. Dziś emocje opadły, dress code jest dostępny w BUWnecie, mam nadzieję, że nam się przyda.

17 Prawdziwymi skarbami są dla archeologa zabytki, jakie odnajduje w ziemi. Największą wartość mają te, które znaleziono i zadokumentowano podczas regularnych wykopalisk. Możemy wtedy zdobyć prawdziwy skarb wiedzę na temat przeszłości. W tym sezonie Polskiej Misji Archeologicznej Tyritake Muzeum Narodowego w Warszawie udało się odkryć taki właśnie skarb pozostałości po domu mieszkalnym z 2 połowy VI wieku przed Chr. To odkrycie skłania do weryfikacji dotychczasowych poglądów na temat najstarszego typu zabudowy w tej greckiej kolonii. Przy okazji udało się także definitywnie rozstrzygnąć kilkudziesięcioletnią dyskusję na temat chronologii najstarszych umocnień miejskich tego miasta. Jeśli dodamy do tego szereg interesujących fragmentów ceramiki, w tym czarnofigurowej, jakie znaleziono podczas tegorocznych wykopalisk, to można śmiało stwierdzić, że sezon był udany. Misja Muzeum Narodowego w Warszawie powiększyła w tym roku skarbnicę wspólnej wiedzy o początkach greckiej kolonizacji nad Morzem Czarnym. Powierzchnia polskiego wykopu wynosi już 475 m2. Oprócz wspomnianego fragmentu domu udało się odrestaurować fragment odsłoniętego w zeszłym roku najstarszego muru obronnego Tyritake (koniec VI w. przed Chr.), przebadać warstwę późnorzymską we wschodniej części wykopu, odsłaniając fragment płytowania i kolejnego kanału odpływowego a także wydobyć i skleić dobrze zachowany pitos zasobowy. Na jego ściankach zachowały się resztki przechowywanego w nim płynu, które oddano do analizy. Być może już wkrótce dowiemy się, jakie wino pili mieszkańcy Tyritake ponad 1500 lat temu. Autorami tegorocznych zdjęć są, podobnie jak w poprzednich latach, wszyscy członkowie misji, ich lista znajduje się na Wystawa była prezentowana w Galerii pod Wielkim Świetlikiem w dniach 26 lipca 9 sierpnia. Strona projektu: "Kultura na wynos" to działania artystyczne w przestrzeni miejskiej, performanse, interwencje, a także forma niecodziennej dystrybucji informacji o wydarzeniach kulturalnych w Warszawie. Pierwszym działaniem w ramach projektu był performance Kuby Słomkowskiego Kontrola. W lecie stałym elementem Kultury na Wynos był wózeczek z broszurami o tym, co się dzieje w warszawskich teatrach, kinach, kawiarniach. Oprócz publikacji stricte informacyjnych, w wózeczku znajdowały się również książki, albumy oraz gry, z których można było skorzystać siedząc na leżakach. Co tydzień animatorzy dzieli się swoimi umiejętnościami - można było między innymi nauczyć się origami, poczytać książkę, zagrać na instrumencie. Miejsce: Ogrody BUW Czas: lipiec-sierpień 2011, wszystkie słoneczne soboty i niedziele w godzinach Organizator: Kordegarda/Narodowe Centrum Kultury, facebook.com/kordegarda

18 Dusza moja pragnie postu, ciało karnawału! Karnawał od zawsze pozostawał wybuchem świątecznej radości i wesołości. Rozłamywał codzienność człowieka wyznaczoną przez abstrakcyjne prawa i wytyczne. Dzieje się tak do dziś w Chorwacji, co zostało uchwycone na fotografiach przedstawionych podczas wystawy Anatomia szaleństwa. Karnawał chorwacki w obiektywie. Wydarzenie trwające w dniach 28 czerwca 10 lipca w Galerii pod Wielkim Świetlikiem Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie było autorskim przedsięwzięciem studentów Instytutu Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego. Zaprezentowali oni najciekawsze zjawiska wciąż kultywowanych na tamtych terenach zapustów. Ukazanie fenomenu ciągłości tej wielowiekowej tradycji, która nie ugięła się pod ciężarem współczesności nie było jednak jedynym celem tego przedsięwzięcia. Fotografie powstały także z potrzeby podzielenia się obserwacjami, jakie wypłynęły podczas projektu badawczego, którego wystawa była wynikiem. Obrazuje ona główny wniosek badań nad karnawałem, a mianowicie jego niezwykle żywotną siłę pozwalającą mu zachować swój ludowy i powszechny charakter, tak samo jak przed wiekami. 20 sierpnia urodziła się córka Karoliny Kamińskiej (OUiIN), Lena. Rodzicom serdecznie gratulujemy, a maluchowi życzymy samych dobrych rzeczy.