PROJEKT SPRAWOZDANIA

Transkrypt

1 PARLAMENT EUROPEJSKI Komisja Spraw Zagranicznych /2001(INI) PROJEKT SPRAWOZDANIA w sprawie stosunków UE Rosja (2015/2001(INI)) Komisja Spraw Zagranicznych Sprawozdawca: Gabrielius Landsbergis PR\ doc PE v04-00 Zjednoczona w różnorodności

2 PR_INI SPIS TREŚCI Strona PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO...3 PE v /7 PR\ doc

3 PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO w sprawie stosunków UE Rosja (2015/2001(INI)) Parlament Europejski, uwzględniając swoje rezolucje: z dnia 13 grudnia 2012 r. zawierającą zalecenia Parlamentu Europejskiego dla Rady, Komisji oraz Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych w sprawie negocjacji dotyczących nowej umowy między UE a Rosją 1, z dnia 12 września 2013 r. w sprawie nacisku, jaki Rosja wywiera na kraje Partnerstwa Wschodniego (w kontekście zbliżającego się szczytu Partnerstwa Wschodniego w Wilnie) 2, z dnia 6 lutego 2014 r. w sprawie szczytu UE-Rosja 3 oraz z dnia 18 września 2014 r. w sprawie sytuacji na Ukrainie i stanu stosunków UE-Rosja 4, uwzględniając konkluzje i oświadczenia Rady Europejskiej (Sprawy Zagraniczne) i przywódców G7 z ostatnich 18 miesięcy na temat sytuacji na Ukrainie i stosunków z Rosją, uwzględniając porozumienia osiągnięte w Mińsku w dniu 5 września 2014 r. i w dniu 12 lutego 2015 r. 5, uwzględniając rezolucje przyjęte przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w dniu 27 marca 2014 r. 6 i przez Radę Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych w dniu 17 lutego 2015 r. 7, uwzględniając art. 52 Regulaminu, uwzględniając projekt sprawozdania Komisji Spraw Zagranicznych (A8-0000/2015), A. mając na uwadze, że UE od dziesięcioleci stara się zbudować korzystne dla obu stron strategiczne partnerstwo z Rosją, oparte na wspólnych wartościach i zasadach oraz na wspólnych interesach; mając na uwadze, że UE pozostaje otwarta na takie relacje i na prowadzący do nich dialog oraz pragnie powrócić na drogę współpracy z Rosją; B. mając na uwadze, że w reakcji na atak na Gruzję oraz naruszenie jej integralności terytorialnej przez Rosję w 2008 r., a także pomimo tego UE opowiedziała się za modelem zacieśnionej współpracy w celu uspokojenia Rosji; mając na uwadze, że w związku z tym zamiast podejmować restrykcyjne działania, podjęto lub rozszerzono wiele przychylnych inicjatyw służących pogłębieniu współpracy, takich jak wspólne przestrzenie, partnerstwo na rzecz modernizacji, negocjacje dotyczące nowej umowy między UE a Rosją i dialog w sprawie praw człowieka; 1 Teksty przyjęte, P7_TA(2012) Teksty przyjęte, P7_TA(2013) Teksty przyjęte, P7_TA-PROV(2014) Teksty przyjęte, P8_TA-PROV(2014) Protokół w sprawie wyniku konsultacji trójstronnej grupy kontaktowej podpisany dnia 5 września 2014 r. oraz Pakiet działań na rzecz wdrożenia porozumień z Mińska przyjęty dnia 12 lutego 2015 r. 6 Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ A/RES/68/262 w sprawie integralności terytorialnej Ukrainy. 7 Rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ S/RES/2202(2015). PR\ doc 3/7 PE v04-00

4 C. mając na uwadze, że Rosja bezprawnie anektując Krym i prowadząc niewypowiedzianą wojnę z Ukrainą, w której uczestniczą bezpośrednio rosyjskie jednostki wojskowe, oraz umyślnie destabilizując to sąsiednie suwerenne i niepodległe państwo poważnie i na długo pogorszyła stosunki z UE, ponieważ naruszyła podstawowe zasady europejskiego ładu bezpieczeństwa i nie dotrzymała zobowiązań międzynarodowych, zwłaszcza zobowiązań na mocy Karty Narodów Zjednoczonych, Aktu Końcowego z Helsinek i memorandum budapeszteńskiego; D. mając na uwadze, że Rosja jest podżegaczem i bezpośrednią lub pośrednią stroną wielu zamrożonych konfliktów w swoim sąsiedztwie w Naddniestrzu, Osetii Południowej, Abchazji i Górskim Karabachu co stanowi poważną przeszkodę w rozwoju i zapewnieniu stabilności odnośnych państw sąsiedzkich; E. mając na uwadze, że w reakcji na zawoalowaną inwazję Rosji na Ukrainę UE przyjęła stopniowo serię restrykcyjnych środków; mając na uwadze, że w reakcji na agresję Rosji wiele innych krajów przyjęło podobne sankcje; F. mając na uwadze, że te restrykcyjne, ukierunkowane środki nie są wymierzone w ludność rosyjską, ale mają na celu wpłynięcie na zmianę rosyjskiej polityki względem wspólnego sąsiedztwa oraz działań w nim prowadzonych; mając na uwadze, że sankcje można by częściowo lub całkowicie uchylić, gdyby tylko Rosja zobowiązała się do pełnego i uczciwego wdrożenia postanowień porozumień z Mińska oraz do oddania Krymu Ukrainie; mając na uwadze, że sankcje zostaną zaostrzone, jeśli Rosja postanowi uczynić inaczej i nie podejmie żadnych pozytywnych działań w celu zmiany swojej polityki; G. mając na uwadze, że UE zdecydowanie popiera przystąpienie Rosji do różnych międzynarodowych organizacji i forów, jak G8, G20 czy WTO, oraz udział w ich pracach; mając na uwadze, że ta strategia włączania Rosji do międzynarodowych organów decyzyjnych nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, a wręcz spowodowała napięcia wynikające ze zwyczajowego łamania zasad przez Rosję, tj. z nieprzestrzegania standardów i zobowiązań WTO (poprzez wprowadzenie licznych środków dyskryminacyjnych przeciwko poszczególnym państwom członkowskim UE i innym krajom w sąsiedztwie), z niewykonania ponad tysiąca wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka itp.; H. mając na uwadze, że Rosja opracowała strategie polityczne i instrumenty na rzecz nowego rodzaju wojny hybrydowej i aktywnie używa tych strategii i instrumentów, celowo zacierając granice między działaniami militarnymi/paramilitarnymi a aktywnością polityczną, używając informacji w charakterze broni (informacji dobrowolnie zniekształcanych i rozpowszechnianych w celu wyrządzenia szkód strukturom społecznym, politycznym i instytucjonalnym), wykorzystując zawodowych podżegaczy do rewolty w innych krajach, destabilizując grupy lokalnych mniejszości językowych za granicą, kontrolując przestrzeń informacyjną oraz łącząc wojnę cybernetyczną ze środkami wojskowymi; I. mając na uwadze, że wkroczenie rosyjskich myśliwców w przestrzeń powietrzną państw członkowskich UE i NATO zagraża bezpieczeństwu lotów cywilnych; PE v /7 PR\ doc

5 J. mając na uwadze, że Federacja Rosyjska znajduje się na 148 miejscu ze 180 w światowym rankingu wolności prasy z 2014 r.; mając na uwadze, że znacznie zwiększono środki finansowe na kontrolowane przez państwo środki masowego przekazu i upowszechniono ich stosowanie; 1. powtarza, że w świetle bezpośredniego i pośredniego zaangażowania Rosji w wojnę na Ukrainie, prowadzącego do umyślnego naruszania podstawowych zasad i wartości demokratycznych wyznawanych przez UE i szeroko podzielanych na szczeblu międzynarodowym, UE nie może rozważać powrotu do normalnych relacji; apeluje do UE o ponowną krytyczną ocenę jej stosunków z Rosją oraz o jak najszybsze opracowanie planu awaryjnego opartego na miękkiej sile, aby przeciwdziałać agresywnej i prowadzącej do podziałów polityce realizowanej przez Rosję w stosunku do UE i jej partnerów; 2. podkreśla, że w obecnej sytuacji Rosja, z powodu swoich działań, nie może już być traktowana jako partner strategiczny ani uważana za takiego partnera; wskazuje, że partnerstwa strategiczne są możliwe jedynie z krajami, które nie naruszają porządku międzynarodowego, który opiera się na demokracji, suwerenności państwa (co obejmuje wybór wewnętrznego porządku konstytucyjnego i kierunków polityki zagranicznej), nienaruszalności granic państwowych, poszanowaniu praworządności i zasad handlu międzynarodowego oraz na wzajemnym zaufaniu; 3. jest głęboko zaniepokojony tym, że Rosja teraz otwarcie zachowuje się i działa, jakby była nie partnerem, ale rywalem międzynarodowej społeczności demokratycznej kwestionującym obecny porządek międzynarodowy, oraz że kraj ten podejmuje się ponownego wyznaczania granic w Europie; wyraża poważne obawy w związku z tendencją władz Rosji do systematycznego dyskredytowania demokracji liberalnej i do uważania demokratycznych krajów sąsiadujących za zagrożenie dla jej własnego porządku; 4. podkreśla, że stosunki UE-Rosja muszą odtąd opierać się na praworządności i obwarowanym warunkami dialogu, w ramach którego UE będzie gotowa do wznowienia współpracy z władzami w Moskwie, pod warunkiem że Rosja jednoznacznie i bez udawania przyjmie swoją część odpowiedzialności i w pełni wdroży porozumienia z Mińska; podkreśla, że w celu dopilnowania, aby taki dialog jeśli dojdzie do jego wznowienia (czego warunkiem wstępnym byłoby zwrócenie Krymu Ukrainie) nie był prowadzony kosztem europejskich wartości i standardów oraz zobowiązań międzynarodowych, konieczne byłoby bardzo wyraźne określenie, czego UE oczekuje od Rosji, oraz określenie środków odwetowych, jakie UE podjęłaby w razie niewywiązania się przez Rosję z jej zobowiązań; 5. wyraża uznanie w związku z solidarnością i jednością wykazaną przez państwa członkowskie w kontekście niewypowiedzianej wojny Rosji z Ukrainą, co umożliwiło przyjęcie, a następnie rozszerzenie środków zaradczych; apeluje do państw członkowskich o potraktowanie ochrony tej jedności w sposób absolutnie priorytetowy; powtarza, że jedność i solidarność państw członkowskich oraz Unii z krajami Partnerstwa Wschodniego ma podstawowe znaczenie dla zapewnienia skuteczności strategii politycznych UE i jej zdolności do przeciwstawiania się zewnętrznym PR\ doc 5/7 PE v04-00

6 wyzwaniom i presjom; 6. w tym względzie podkreśla, że umocnienie wewnętrznych strategii politycznych, zwłaszcza poprzez ściślejszą integrację, jest podstawą skutecznej i udanej polityki zewnętrznej UE; zatem wzywa państwa członkowskie do nieustawania w wysiłkach i do ich zintensyfikowania z myślą o skutecznym wyeliminowaniu wąskich gardeł w zakresie podejmowania decyzji oraz o konsolidacji wspólnych strategii politycznych w celu zmniejszenia do minimum podatności tych strategii na zagrożenia i zmaksymalizowania ich odporności, zwłaszcza w obszarach handlu, usług i transakcji finansowych, migracji, energii, zarządzania granicami zewnętrznymi, bezpieczeństwa informacji i bezpieczeństwa cybernetycznego; 7. zdecydowanie popiera szybkie utworzenie silnej europejskiej unii energetycznej, zwłaszcza wzajemnych powiązań pomiędzy krajowymi sieciami energetycznymi, aby znacznie ograniczyć uzależnienie poszczególnych państw członkowskich od zewnętrznych dostawców energii; jest głęboko przekonany, że kruchość europejskiej solidarności i wyzwania, przed jakimi ona stoi, a także zagrożenia dla poszczególnych państw członkowskich wiążące się z bezprawnym wykorzystywaniem energii jako politycznej i dyplomatycznej karty przetargowej można skutecznie zwalczać jedynie poprzez pełne wdrożenie trzeciego pakietu energetycznego oraz ukończenie przejrzystego, zintegrowanego, zsynchronizowanego i odpornego europejskiego wewnętrznego rynku energii; 8. podkreśla znaczenie zawieszenia współpracy z Rosją w sektorze obrony i wzywa państwa członkowskie do powstrzymania się od podejmowania jakichkolwiek decyzji, które mogłyby zagrozić temu jednolitemu stanowisku; jest zatem zdania, że porozumienia dotyczące współpracy w zakresie obrony między niektórymi państwami członkowskimi a Rosją pomimo ich bezdyskusyjnie dwustronnego charakteru powinny być uważnie oceniane na szczeblu UE, aby określić odpowiednie i spójne podejście; wzywa do dalszego konsolidowania współpracy UE z NATO; 9. jest głęboko zaniepokojony coraz większymi ograniczeniami nakładanymi na wolne media, zaostrzaniem kontroli mediów internetowych, wykorzystywaniem przymusu do ograniczania bezstronnego reporterstwa oraz degradacją standardów dziennikarstwa w Rosji, a także coraz większym monopolem, jaki na informacje dostępne za granicą dla odbiorców rosyjskojęzycznych mają państwowe środki masowego przekazu; ubolewa nad tym, że rosyjskie media kontrolowane przez państwo stały się podmiotami sfery informacji UE, choć nie przestrzegają norm niezależnego dziennikarstwa, w tym normy odrzucającej nawoływanie do nienawiści; 10. ponownie apeluje o rozwijanie unijnych zdolności rozpoznawania informacji używanych w charakterze broni oraz o przygotowanie planów awaryjnych dotyczących informacji, w tym o umocnienie zdolności analitycznych i monitorujących, zwłaszcza w języku rosyjskim, aby móc rozpoznać umyślnie zniekształcone informacje oraz szybko i odpowiednio na nie zareagować; zwraca się do Komisji o niezwłoczne przeznaczenie odpowiednich środków na konkretne projekty mające na celu przeciwdziałanie rosyjskiej propagandzie w UE i za granicą; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by opracowały również mechanizm umożliwiający gromadzenie, monitorowanie i PE v /7 PR\ doc

7 przekazywanie danych dotyczących finansowej, politycznej czy technicznej pomocy świadczonej przez Rosję partiom politycznym i innym organizacjom w UE, aby ocenić zaangażowanie Rosji w życie polityczne i debatę publiczną w Europie oraz jej wpływ na nie; 11. apeluje do UE o zapewnienie wsparcia projektom oddolnym mającym na celu rozwijanie wysokich standardów dziennikarskich, wolności mediów oraz bezstronnych i wiarygodnych informacji w Rosji, a także przeciwdziałanie propagandzie w UE i w krajach Partnerstwa Wschodniego; wspiera inicjatywę mającą na celu rozwijanie rosyjskojęzycznych kanałów medialnych, stanowiących wiarygodną i dostępną alternatywę dla nieobiektywnych informacji kierowanych do rosyjskojęzycznych mniejszości w UE i w krajach Partnerstwa Wschodniego; 12. powtarza, że bezwzględne poszanowanie praworządności jest główną i fundamentalną zasadą UE, oraz odrzuca podejmowane w przeszłości próby pragmatycznej interpretacji zasad, aby zadowolić Rosję jako partnera handlowego; apeluje zatem o ścisłe, szybkie i bezwarunkowe przestrzeganie praworządności w przypadku jakiegokolwiek naruszenia zasad oraz zasady wolnej i uczciwej konkurencji, w tym w postępowaniach przeciwko Gazpromowi; 13. wyraża głębokie ubolewanie z powodu sytuacji w zakresie praw człowieka i praworządności w Rosji i zdecydowanie potępia rozprawianie się z niezależnym społeczeństwem obywatelskim oraz stałe i przybierające różne formy represje wobec aktywistów, oponentów politycznych i osób krytykujących reżim, które w niektórych przypadkach doprowadziły do ich zamordowania (Anna Politkowska, Natalia Estemirowa, Borys Niemcow, Siergiej Magnicki, Aleksander Litwinienko i inni); domaga się odpowiednich i niezależnych śledztw dotyczących wszystkich zabójstw działaczy politycznych, dziennikarzy i osób zgłaszających przypadki naruszenia; ponownie apeluje do Rady o wypełnienie zobowiązania do ochrony tych zasad oraz o przyjęcie restrykcyjnych środków wobec urzędników zamieszanych w dobrze udokumentowaną sprawę Siergieja Magnickiego; 14. podkreśla znaczenie oferowania stałego politycznego i finansowego wsparcia dla niezależnych działaczy społeczeństwa obywatelskiego, mediów i organizacji pozarządowych; zachęca UE do nawiązania współpracy z rosyjskimi urzędnikami i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego skłonnymi do opracowania alternatywnej wizji politycznych i dyplomatycznych stosunków z UE; 15. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej oraz rządom i parlamentom krajów Partnerstwa Wschodniego. PR\ doc 7/7 PE v04-00