Telesensoryczne soczewki kontaktowe nowe możliwości w diagnostyce ciśnienia wewnątrzgałkowego
|
|
- Dariusz Lis
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Prace Oryginalne Polim. Med. 2014, 44, 2, ISSN Copyright by Wroclaw Medical University Ziemowit Poznański A D, F, Patrycja Krzyżanowska-Berkowska A, C,E, Anna Karasińska C, E, F C, E, F, Joanna Przeździecka-Dołyk Telesensoryczne soczewki kontaktowe nowe możliwości w diagnostyce ciśnienia wewnątrzgałkowego Telesensoric Contact Lenses New Possibilities in Intraocular Pressure Diagnostics Katedra i Klinika Okulistyki Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, Wrocław, Polska A koncepcja i projekt badania; B gromadzenie i/lub zestawianie danych; C analiza i interpretacja danych; D napisanie artykułu; E krytyczne zrecenzowanie artykułu; F zatwierdzenie ostatecznej wersji artykułu Streszczenie Wprowadzenie. Od niedawna na rynku europejskim są dostępne soczewki kontaktowe pozwalające na 24-godzinny ciągły pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego Triggerfish. Zaprojektowano je z myślą o diagnostyce pacjentów dorosłych z rozpoznaną jaskrą. Jest to unikatowa metoda pozwalająca na ciągły zapis ciśnienia w gałce ocznej, która zbiera prawie 300 odczytów ciśnienia wewnątrzgałkowego w ciągu doby. Cel pracy. Założeniem projektu jest próba zastosowania nowego instrumentu diagnostycznego u dzieci oraz oceny przydatności klinicznej nowej metody w rozpoznawaniu jaskry. Celem jest także przybliżenie nowych możliwości diagnostycznych, które dają telesensoryczne soczewki kontaktowe. Materiał i metody. W badaniu wykorzystano soczewki silikonowe Triggerfish pozwalające na przeprowadzenie ciągłego pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego przez 24 godziny. Zestaw diagnostyczny składa się z soczewki kontaktowej z wtopionym mikroprocesorem oraz pętlą nadawczo-odbiorczą i pomiarową, samoprzylepnej anteny umieszczanej wokół badanego oka oraz aparatu rejestrującego połączonego z anteną za pomocą przewodu. Pomiary przeprowadzono u dwóch pacjentów w wieku 12 i 14 lat. Wyniki. W obu przypadkach uzyskano zapisy dobowych krzywych ciśnienia wewnątrzgałkowego pozwalające na wykrycie patologicznych cech ciśnienia wewnątrzgałkowego. Pacjenci nie zgłaszali dyskomfortu w czasie trwania badania. Nie zaobserwowano też niepożądanych zdarzeń. Wnioski. Technika badania z wykorzystaniem telemetrii sensorycznej może być alternatywą dla badania metodami klasycznymi oraz rzucać nowe światło na diagnostykę i leczenie jaskry (Polim. Med. 2014, 44, 2, 83 88). Słowa kluczowe: soczewki kontaktowe, soczewki telesensoryczne, ciśnienie wewnątrzgałkowe, jaskra, Triggerfish. Abstract Background. Recently, on the European market, the contact lenses allowing for a 24-hour continuous measurement of intraocular pressure Triggerfish, became available. They are designed for the diagnostics of glaucoma in adult patients. This is a unique method that allows for continuous recording of intraocular pressure, giving almost 300 readings during 24 hours. Objectives. Aim of the project is to use this new diagnostic instrument in children and evaluate clinical usefulness of the new method in glaucoma diagnostics. It also seeks to familiarize readers with new diagnostic possibilities that telesensoric contact lenses provide. Material and Methods. The Triggerfish silicone contact lenses were used in the study in order to perform a continuous, 24-hour measurement of the intraocular pressure. A diagnostic test kit consists of a contact lens with imbedded microchip with transceiver loop, adhesive antenna to affix around the patients eye and the recorder connected to the antenna by a cable. The measurements were performed in two patients at the age of 12 and 14.
2 84 Z. Poznański et al. Results. In both cases the graphs of 24-hour intraocular pressure recordings were obtained allowing for detection of the pathological features of the intraocular pressure. Patients reported no discomfort during the study. No adverse events were observed. Conclusions. Examination techniques using ocular telemetry sensors may be an alternative to conventional methods and throwing new light on the diagnosis and treatment of glaucoma (Polim. Med. 2014, 44, 2, 83 88). Key words: contact lenses, telesensoric lenses, intraocular pressure, glaucoma, Triggerfish. Jaskra jest jednym z wiodących powodów nieodwracalnej utraty wzroku, ciśnienie wewnątrzgałkowe jest natomiast jedynym czynnikiem, na który obecna medycyna może wpłynąć, aby próbować jej zapobiec. Ugruntowane jest także znaczenie obniżenia ciśnienia w procesie leczniczym. Mimo iż ciśnienie wewnątrzgałkowe (CWG) jest parametrem zmiennym wykazującym charakterystyczny schemat rytmu dobowego [1, 2], obecna terapia opiera się na jego chwilowym pomiarze podczas wizyty pacjenta w gabinecie okulistycznym [3]. Co więcej, udowodniono, iż CWG zależy od pozycji ciała i pory dnia, a największe wartości osiąga w godzinach nocnych [4, 5], czyli poza godzinami pracy gabinetów okulistycznych. Niedawno, dzięki postępowi w technologiach medycznych, pojawiła się nowa metoda umożliwiająca przeprowadzenie pomiarów ciśnienia wewnątrzgałkowego. Pozwala ona na 24-godzinne, ciągłe monitorowanie ciśnienia panującego w gałce ocznej dzięki wykorzystaniu specjalnie zaprojektowanej sensorycznej soczewki kontaktowej pod nazwą Triggerfish. Dotychczasowo badania tego typu były możliwe do przeprowadzenia jedynie eksperymentalnie, często w sposób inwazyjny, bez możliwości wykorzystania ich u ludzi lub na szerszą skalę w celach diagnostycznych [6]. Przedstawiane soczewki oferują nam badanie dotychczas nieosiągalne technicznie, nieinwazyjne oraz dostępne poza ośrodkami klinicznymi. Celem artykułu jest prezentacja nowej technologii oraz pierwszych doświadczeń własnych. komputera drogą radiową (Bluetooth). Oprogramowanie dostarczone przez producenta pozwala na wyświetlenie profilu ciśnienia wewnątrzgałkowego w postaci krzywej obrazującej zmianę wartości ciśnienia w czasie z uwzględnieniem godziny i minuty pomiaru (ryc. 3 5). Sama soczewka jest wykonana w całości z silikonu wysoko przepuszczalnego dla tlenu. Współczynnik transmisyjności Dk/t wynosi 125 x 10 9 [9]. W najgrubszym punkcie ma ok. 585 mikrometrów. Jest hydrofobowa, natomiast część kontaktująca się z rogówką hydrofilowa. Platynowo-tytanowa pętla tensometru znajduje się na obwodzie o średnicy 11,5 mm, która odpowiada położeniu rąbka rogówki, gdzie przyjmuje się, iż zmiana ciśnienia wewnątrzgałkowego powoduje największą jej deformację [10, 11]. Tensometr reagując na odkształcenie rąbka będące wypadkową ciśnienia wewnątrzgałkowego i pulsu ocznego, przekazuje informacje do procesora. Stamtąd trafiają one do anteny nadawczo-odbiorczej, a następnie drogą radiową poprzez antenę umieszczoną wokół oka do rejestratora na szyi pacjenta. Soczewka oraz antena są jednorazowe. Nie nadają się do dezynfekcji ani sterylizacji. Dostępne są w 3 rozmiarach. Aby najlepiej dopasować je do krzywizny rogówki pacjenta, należy kierować się bardziej płaskim południkiem wyniku keratometrii lub topo- Materiał i metody Zestaw diagnostyczny Triggerfish składa się z miękkiej silikonowej soczewki kontaktowej z wbudowanym mikrochipem umożliwiającym telemetryczny przekaz danych, tensometru umożliwiającego ciągły pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego i pętli odbiorczo-nadawczej pozwalającej na zdalne dostarczenie energii do układu oraz zwrotną transmisję danych do odbiornika (ryc. 1). Samoprzylepna antena przyklejona wokół oka pacjenta dostarcza energię potrzebną do wykonania badania do soczewki oraz odbiera od niej dane, które następnie przekazuje do rejestratora zawieszonego na szyi pacjenta za pomocą cienkiego przewodu (ryc. 2). System soczewki zasilany przez antenę przyklejoną wokół oka pacjenta wykorzystuje częstotliwość 27 MHz i generuje napięcie około 35 mv [7, 8]. Po 24 godzinach rejestrator samoczynnie kończy proces zbierania danych oraz sygnalizuje gotowość przekazania ich do Ryc. 1. Telesensoryczna soczewka kontaktowa Triggerfish umieszczona na rogówce pacjenta. Z obszarów obwodowych są widoczne kolejno: cienka nić tensometru umiejscowiona w rzucie rąbka rogówki, następnie 3 grubsze równoległe złote przewody anteny nadawczo-odbiorczej soczewki oraz mikroprocesor widoczny paracentralnie w dolnoskroniowej części rogówki Fig. 1. Telesensoric contact lens placed on the patients cornea. From the periphery of the contact lens there are: thin thread of tensometer placed at the limbus plan, than 3 thicker, parallel gold wires of the transceiver antenna, and finally the microprocessor seen at the lower temporal quadrant, paracentrally
3 Soczewki kontaktowe mierzące ciśnienie wewnątrzgałkowe 85 Ryc. 2. Pacjent zaraz po zaaplikowaniu soczewki Triggerfish na prawym oku. Widoczna na zdjęciu samoprzylepna antena układu pomiarowego umieszczona symetrycznie dookoła soczewki. Na prawej strony głowy pacjenta jest widoczny przewód łączący antenę zestawu odbiorczego z rejestratorem zawieszonym na pasku na szyi pacjenta (sam rejestrator jest niewidoczny na zdjęciu) Fig. 2. Patient immediately after applying Triggerfish contact lens onto his right eye. On the photograph, adhesive antenna probe symmetrically placed around the contact lens can be seen. The cable connecting the antenna to the recorder attached to patients neck is placed on the right side of the head (the recorder itself is not visible on the photography) grafii rogówki. Strome BC 8,4 dla płaskiego południka powyżej 44,75D, średnie BC 8,7 dla wartości pomiędzy 44,75 a 40D i płaskie BC 9,0 dla keratometrii poniżej 40D wszystkie o średnicy 14,2 mm. Pozostałe elementy zestawu mogą być używane wielokrotnie. Podczas badania co 5 minut system dokonuje pomiarów trwających 30 sekund z częstotliwością 10 Hz, czyli każdy okres pomiarowy składa się z 300 odczytów ciśnienia wewnątrzgałkowego. Okresy pomiarowe są oddzielone 4,5-minutowymi przerwami. Następnie software filtruje dane pod kątem mrugnięć oka, podczas których może dojść do błędnych zawyżeń amplitudy oraz dokonuje ich uśrednienia, obrazując to w wyniku końcowym jako jeden punkt krzywej. Ostatecznie otrzymujemy wykres obrazujący zmiany w ciśnieniu wewnątrzgałkowym w ciągu 24 godzin z interwałem 5 minut między punktami [6]. Każdy z punktów na krzywej może zostać dokładnie skontrolowany poprzez wyświetlenie wszystkich pomiarów składających się na dany wynik. Krzywa zapisu jest unikatowa i charakterystyczna dla danego pacjenta. Możliwe jest odczytanie dokładnego czasu wystąpienia zmiany w ciśnieniu, jej amplitudy oraz długości trwania. Mimo iż przed aplikacją soczewki oraz po jej zdjęciu jest konieczne zmierzenie ciśnienia wewnątrzgałkowego metodą klasyczną i wprowadzenie tych danych do systemu, należy podkreślić, że wyniki pomiarów nie odzwierciedlają konkretnych wartości ciśnienia w mm Hg, a jedynie jego zmianę w czasie w jednostkach arbitralnych. Głównym badaczem, który testował soczewki sensoryczne przed ich rejestracją i dopuszczeniem do stosowania u ludzi był Leonardi i jego współpracownicy. W swoich eksperymentach in vitro użył oczu świń uprzednio wypreparowanych oraz podłączonych do zewnętrznego układu monitorującego ciśnienie wewnątrzgałkowe. Zmieniając ciśnienie w układzie w określony sposób, odniósł wyniki pomiarów soczewki sensorycznej do zadanych wartości ciśnienia wewnątrzgałkowego generowanych przez układ, uzyskując dobrą korelację wyników [7, 10, 11]. 24-godzinny ciągły pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego można potraktować jako alternatywę dla krzywej dobowej wykonywanej na oddziałach okulistycznych najczęściej z użyciem tonometrii aplanacyjnej Goldmanna, będącej od ponad 6 dekad złotym standardem. Wykres samej charakterystyki chronobiologicznej ciśnienia wewnątrzgałkowego można ponadto traktować jako cenny, dotychczas niebrany pod uwagę podczas rutynowych badań wynik diagnostyczny. Celem przedstawionego doświadczenia nie jest porównanie wspomnianych metod, a jedynie przedstawienie nowych możliwości diagnostyki. Jako że próby wykorzystania soczewek telesensorycznych są już udokumentowane u osób dorosłych, autorzy pracy zdecydowali się użyć ich u dzieci, u których pomiary całodobowe metodą klasyczną są obciążające i kłopotliwe często ze względu na brak współpracy. Do 24-godzinnego badania soczewką Triggerfish zakwalifikowano dwoje dzieci. Czternastoletniego chłopca z historią tępego urazu okolicy lewej gałki ocznej 2 lata wcześniej. Pacjent ten zgłosił się do lekarza z powodu nawracających dolegliwości bólowych okolicy oka lewego i stopniowego zmniejszenia ostrości wzroku. Rozpoznano u niego jaskrę pourazową z recesją kąta przesączania i wytypowano do badania z powodu dużych wahań ciśnienia wewnątrzgałkowego. Drugim pacjentem był dwunastolatek z podejrzeniem jaskry przyjęty na oddział w celu poszerzenia diagnostyki. U chłopców przeprowadzono wstępne badanie keratometryczne pozwalające na dobór odpowiedniej wielkości soczewki. U pierwszego keratometria badanego oka wyniosła K1 = 41,75 i K2 42,37, co kwalifikowało go do użycia soczewki z BC 8,7 podobnie jak drugiego pacjenta z keratometrią w oku badanym K1 = 40,25 i K2 = 41,00. Zbadano również centralną grubość rogówki, która w oku badanym dla pacjenta pierwszego wyniosła 0,590 mm, a dla drugiego była równa 0,607 mm. Przed rozpoczęciem badania wykonano pomiar CWG metodą aplanacyjną Goldmanna. U pierwszego pacjenta w zakwalifikowanym do badania lewym oku wyniosło ono 40 mm Hg, u drugiego 10 mm Hg w oku prawym. Zaraz po wykonaniu pomiaru chłopcom za-
4 86 Z. Poznański et al. Ryc. 3. Pacjent pierwszy, CWG początkowe wynosi 40, końcowe 44 mm Hg, oko lewe. Wykres wykazuje bardzo duże wahania CWG oraz brak fizjologicznego kształtu krzywej dobowej Fig. 3. Patient 1, initial intraocular pressure 40, final 44 mm Hg, left eye. The chart shows very large fluctuations of the IOP and the lack of physiological diurnal curve shape Ryc. 4. Pacjent drugi, CWG początkowe wynosi 10, a końcowe 16 mm Hg, oko prawe. Uwagę zwraca brak fizjologicznego zwiększenia ciśnienia wewnatrzgałkowego podczas snu oraz brak korelacji między pomiarami CWG metodą GAT a wskazaniami wykresu Fig. 4. Patient 2, initial intraocular pressure 10, final 16 mm Hg, right eye. The lack of nocturnal physiological IOP increase draws attention, as well as lack of correlation between the measurements taken by GAT and presented on the graph Ryc. 5. Zdrowe oko, CWG początkowe wynosi 10, a końcowe 11 mm Hg. Fizjologiczny obraz krzywej dobowej wraz z nocnym wzrostem CWG (Dzięki uprzejmości dr. Roberta Wasilewicza z Kliniki Okulistyki Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu) Fig. 5. Healthy eye, initial intraocular pressure 10, final 11 mm Hg. Physiological image of the diurnal IOP curve along with nocturnal IOP rise (Thanks to the courtesy of dr Robert Wasilewicz, Ophthalmology Department at Poznan Medical University) łożono soczewkę pomiarową na badane oko oraz zainicjowano procedurę. Zakończyła się ona po pełnych 24 godzinach, co zasygnalizował odbiornik danych umieszczony na szyi pacjenta. Soczewki zostały zdjęte. CWG w oczach badanych zaraz po zdjęciu soczewki wyniosły odpowiednio 44 i 16 mm Hg dla pierwszego i drugiego pacjenta. Przez cały okres badania przebywali oni na oddziale okulistycznym. Wyniki Podczas całego badania nie odnotowano niepożądanych zdarzeń. Obaj młodzi pacjenci dobrze tolerowali badanie oraz określili dyskomfort jako mały po jego zakończeniu. Nie zaobserwowano różnicy w ostrości wzroku przed badaniem i po jego zakończeniu. W obu przypadkach uzyskano wykres obrazujący całodobowy zapis ciśnienia wewnątrzgałkowego (ryc. 3 i 4)
5 Soczewki kontaktowe mierzące ciśnienie wewnątrzgałkowe 87 oraz stwierdzono nieprawidłowość wykresu dotyczącą zwłaszcza charakterystyki krzywej dobowych zmian ciśnienia wewnątrzgałkowego w odniesieniu do badania oka zdrowego (ryc. 5). Wykresy obu pacjentów charakteryzował brak fizjologicznego zwiększenia ciśnienia wewnątrzgałkowego podczas snu, w szczególności w przypadku drugiego pacjenta (ryc. 4). Obserwowano ponadto dużo większą, niż w przypadku oka zdrowego, amplitudę chwilowych wahań ciśnienia. Ta cecha wyróżniła natomiast głownie zapis CWG pierwszego pacjenta (ryc. 5). Wykryto też, że największe wahania wystąpiły podczas snu obu pacjentów. Zastanawiające jest też, iż pomimo uzyskania dobrego jakościowo zapisu badania w przypadku drugiego pacjenta zaobserwowano, że wynik pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego wykonanego metodą aplanacyjną Goldmana (GAT) nie pokrywa się z danymi sugerowanymi przez wykres, gdzie ciśnienie początkowe jest wyższe od końcowego. W pomiarze aplanacyjnym odwrotnie. Omówienie Badanie pilotażowe pokazało, że tego typu metody diagnostyczne mogą być zastosowane przy rozpoznawaniu jaskry u dzieci, chociaż nie została jeszcze zaprojektowana soczewka, której wielkość pozwoliłaby na jej wykorzystanie u młodszych dzieci. Tolerancja soczewek i układu rejestrującego u obu pacjentów była dobra, podobnie jak w doniesieniach z innych ośrodków [12, 13]. Nie zaobserwowano potencjalnie szkodliwych lub niebezpiecznych elementów podczas całego badania. Wykazano natomiast dużą czułość urządzenia w wykrywaniu chwilowych zmian ciśnienia oraz obrazowania charakterystyki krzywej dobowej pod kątem chronobiologicznym. Soczewki telesensoryczne są bardzo obiecującą nową technologią, jednak fakt, iż zapis pomiarów nie odnosi się do mm Hg, a jedynie do jednostek arbitralnych jest niezaprzeczalnie ich słabą stroną. Niezgodność wartości ciśnienia wewnątrzgałkowego wskazanego przez GAT i wykres badania soczewką sensoryczną u jednego z pacjentów, mimo zasygnalizowania przez system prawidłowego ukończenia pomiarów, może ponadto wskazywać możliwość wystąpienia przekłamań w pomiarach potencjalnie trudnych do wychwycenia. Istnieją doniesienia z innych ośrodków, w których badacze również zwrócili uwagę na podobny brak korelacji między pomiarami GAT i Triggerfish [13]. Kontrargumentem może być to, że badanie nie było wykonywane na dorosłych, a na dzieciach więc poza wskazaniami producentów oraz iż wartość płaskiego południka keratometrii wynosiła 40,25D, a więc była niemal graniczna dla decyzji o doborze krzywizny soczewki. Centralna grubość rogówki pacjenta była dość duża (0,607 mm). W związku z powyższym cenna mogłaby być dalsza dyskusja i badania w kierunku analizy wpływu tych parametrów, jak i na przykład sztywności, uwodnienia czy wysokoelastycznosci rogówki na jakość pomiarów przy wykorzystaniu technologii soczewek sensorycznych. Wykorzystanie telesensorycznej metody ciągłego monitorowania ciśnienia wewnątrzgałkowego dostarcza nowych, do tej pory niemożliwych do uzyskania wyników. Charakterystyka obrazu chronobiologicznego zachowania ciśnienia wewnątrzgałkowego może rzucić nowe światło na diagnostykę i leczenie jaskry opartą dotychczasowo głównie na chwilowym pomiarze jego wartości i zaowocować wdrożeniem lub zmianą koncepcji leczenia. Dodatkowym atutem jest możliwość jej wykorzystania w przypadku pacjentów, z którymi współpraca nie jest łatwa i wykonanie pomiarów metodą klasyczną jest trudne do przeprowadzenia. Chociaż soczewki telesensoryczne zdają się niesłychanie obiecującą technologią, niezaprzeczalnie wymagają jeszcze wielu badań klinicznych oraz testów, zanim będzie je można potraktować jako istotne narzędzie diagnostyczne w codziennej praktyce. Piśmiennictwo [1] Bagga H., Liu J.H., Weinreb R.N.: Intraocular pressure measurements throughout the 24 h. Curr. Opin. Ophthalmol. 2009, 20(2), [2] Liu J.H.: Circadian rhythm of intraocular pressure. J. Glaucoma 1998, 7(2), [3] Barkana Y., Anis S., Liebmann J., Tello C.: Clinical utility of intraocular pressure monitoring outside of normal office hours in patients with glaucoma. Arch. Ophthalmol. 2006, 124(6), [4] Mottet B., Chiquet C., Aptel F., Noel C.: 24-hour intraocular pressure of young healthy humans in supine position: rhythm and reproducibility. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci. 2012, 13, 53(13), [5] Quaranta L., Katsanos A., Russo A., Riva I.: 24-hour intraocular pressure and ocular perfusion pressure in glaucoma. Surv. Ophthalmol. 2013, 58(1), [6] Kakaday T., Hewitt A.W., Voelcker N.H., Li J.S.: Advances in telemetric continuous intraocular pressure assessment. Br. J. Ophthalmol. 2009, 93(8), [7] Mansouri K., Weinerb R N.: Continuous 24-hour intraocular pressure monitoring for glaucoma time for a paradigm change. Swiss Med. Wkly. 2012, 28, 142. [8] Mansouri K., Shaarawy T.: Continuous intraocular pressure monitoring with a wireless ocular telemetry sensor: initial clinical experience in patients with open angle glaucoma. Br. J. Ophthalmol. 2011, 95(5), [9] Harvitt D.M., Bonanno J.A.: Re-evaluation of the oxygen diffusion model for predicting minimum contact lens Dk/t values needed to avoid corneal anoxia. Optom. Vis. Sci. 1999, 76(10),
6 88 Z. Poznański et al. [10] Leonardi M., Leuenberger P., Bertrand D., Bertsch A.: First steps toward noninvasive intraocular pressure monitoring with a sensing contact lens. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci. 2004, 45(9), [11] Leonardi M., Pitchon E.M., Bertsch A., Renaud P.: Wireless contact lens sensor for intraocular pressure monitoring: assessment on enucleated pig eyes. Acta Ophthalmol. 2009, 87(4), [12] De Smedt S., Mermoud A., Schnyder C.: 24-hour intraocular pressure fluctuation monitoring using an ocular telemetry Sensor: tolerability and functionality in healthy subjects. J. Glaucoma 2012, 21(8), [13] Faschinger C., Faschinger E., Kraniz S.: About the contact lens sensor Triggerfish: Experience up until now. Acta Medico- Biotechnica 2012, 5(2), Adres do korespondencji: Ziemowit Poznański Klinika Okulistyki Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu ul. Borowska Wrocław Polska z.poznanski@gmail.com Konflikt interesów: nie występuje Praca wpłynęła do Redakcji: r. Po recenzji: r. Zaakceptowano do druku: r. Received: Revised: Accepted:
lek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoW kierunku lepszego zrozumienia neuropatii jaskrowej. 24-godzinny ciągły monitoring zmian wymiaru gałki ocznej
W kierunku lepszego zrozumienia neuropatii jaskrowej. 24-godzinny ciągły monitoring zmian wymiaru gałki ocznej Towards a better understanding of glaucomatous optic neuropathy. 24-hour continuous monitoring
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoBarbara Polaczek-Krupa. Zastosowanie analizy grubości siatkówki w okolicy plamki jako nowej metody w diagnostyce jaskry pierwotnej otwartego kąta
Barbara Polaczek-Krupa Zastosowanie analizy grubości siatkówki w okolicy plamki jako nowej metody w diagnostyce jaskry pierwotnej otwartego kąta Praca doktorska Praca finansowana w ramach projektu CMKP
Bardziej szczegółowoProsta i skuteczna, nowa metoda leczenia jaskry
Implant XEN Nowa skuteczna metoda leczenia jaskry Dla osób, u których ciśnienie w gałce ocznej jest zbyt wysokie pomimo stosowania kropli przeciwjaskrowych Obniża ciśnienie wewnątrz gałki ocznej, aby zapobiec
Bardziej szczegółowoGlaucoma-profi laxis 2015
bezpłatny zestaw pomiarów: pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego metodą bezkontaktową pachymetria (mierzenie grubości rogówki) autorefraktometria (komputerowy pomiar wad widzenia) Glaucoma-profi laxis 2015
Bardziej szczegółowoStruktury oka, które odgrywają rolę w mechanizmie powstawania jaskry:
Jaskra podstawowe informacje Oko budowa Twardówka Siatkówka Nerw wzrokowy Ciecz wodnista Rogówka Tęczówka Mięśnie oka Źrenica Soczewka Ciało rzęskowe Ciało szkliste Struktury oka, które odgrywają rolę
Bardziej szczegółowoZastosowanie spektroskopii EPR do badania wolnych rodników generowanych termicznie w drotawerynie
Zastosowanie spektroskopii EPR do badania wolnych rodników generowanych termicznie w drotawerynie Paweł Ramos, Barbara Pilawa, Maciej Adamski STRESZCZENIE Katedra i Zakład Biofizyki Wydziału Farmaceutycznego
Bardziej szczegółowoPOLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE
POLSKIE TOWARZYSTWO OKULISTYCZNE Iwona Grabska-Liberek Badania przesiewowe w kierunku jaskry ważnym elementem profilaktyki Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Klinika Okulistyki Działania PTO na
Bardziej szczegółowoOcena i porównanie funkcjonalności aplikacji medycznych Prezentacja Platformy
Ocena i porównanie funkcjonalności aplikacji medycznych Prezentacja Platformy Joanna Rybka Collegium Medicum UMK, Hasselt University Fundacja Life4Science, Scienceventure Małgorzata Plechawska-Wójcik Instytut
Bardziej szczegółowoOCENA MOśLIWOŚCI WYKORZYSTANIA HODOWLI ŚWIŃ RASY ZŁOTNICKIEJ
ASSESSMENT OF POTENTIAL FOR ZŁOTNICKA SPOTTED PIG BREEDING IN ORGANIC FARMS OCENA MOśLIWOŚCI WYKORZYSTANIA HODOWLI ŚWIŃ RASY ZŁOTNICKIEJ PSTREJ W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH Janusz Tomasz Buczyński (1),
Bardziej szczegółowoDykrotyzm oka wyjaśnienie występowania nowo zaobserwowanego zjawiska.
Dykrotyzm oka wyjaśnienie występowania nowo zaobserwowanego zjawiska. Mgr inż. Maja Berezowska Promotorzy : dr hab. inż. Jerzy Detyna, prof. nadzw. PWr dr inż. Monika Danielewska Plan prezentacji (1) Problem
Bardziej szczegółowoIs there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Bardziej szczegółowoMiejski Szpital Zespolony
DZZ-382-76/18 OLSZTYN, DN. 27.11.2018 R. WYJAŚNIENIE TREŚCI SIWZ DOT. POSTĘPOWANIA W SPRAWIE ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO Na dostawę kardiomonitorów wraz z centralą monitorującą NR DZZ-382-76/18 Miejski Szpital
Bardziej szczegółowoWczesna diagnostyka stożka rogówki Czy można wykorzystać OCT?
Wczesna diagnostyka stożka rogówki Czy można wykorzystać OCT? Bartłomiej J. Kałużny Klinika Chorób Oczu, Collegium Medicum, Bydgoszcz Kierownik: prof. dr hab. med. G. Malukiewicz Po co? - prawidłowa kwalifikacja
Bardziej szczegółowoZAPOBIEGANIE ROZWOJOWI NIEDOWIDZENIA - WCZESNE WYKRYWANIE WAD WZROKU I ZEZA U DZIECI
ZAPOBIEGANIE ROZWOJOWI NIEDOWIDZENIA - WCZESNE WYKRYWANIE WAD WZROKU I ZEZA U DZIECI Celem Programu jest zapobieganie rozwojowi niedowidzenia i poprawa funkcji narządu wzroku u dzieci w wieku 4-5 lat z
Bardziej szczegółowoIntroducing the VELscope Vx. Enhanced Oral Assessment
Introducing the VELscope Vx Enhanced Oral Assessment Wprowadzenie do VELscope Vx Enhanced Oral Assessment Czym jest VELscope Vx? VELscope Vx, jako najnowszy model z LED Dental's VELscope technology, wykorzystuje
Bardziej szczegółowoKonsensus ekspertów w sprawie zastosowania preparatu Taflotan w leczeniu jaskry
Konsensus ekspertów w sprawie zastosowania preparatu Taflotan w leczeniu jaskry zaakceptowany przez zarząd Polskiego Towarzystwa Okulistycznego Stan na dzień 20 maja 2015 Konsensus został opracowany przez
Bardziej szczegółowoWPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ ZIEMNIAKÓW NA PRĘDKOŚĆ PROPAGACJI FAL ULTRADŹWIĘKOWYCH
Wpływ obróbki termicznej ziemniaków... Arkadiusz Ratajski, Andrzej Wesołowski Katedra InŜynierii Procesów Rolniczych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie WPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ ZIEMNIAKÓW NA PRĘDKOŚĆ
Bardziej szczegółowoCzerwcowe spotkania ze specjalistami. Profilaktyka jaskry. Marek Rzendkowski Pryzmat-Okulistyka, Gliwice
Czerwcowe spotkania ze specjalistami Profilaktyka jaskry Marek Rzendkowski Pryzmat-Okulistyka, Gliwice Gliwice, czerwiec 2018 Co robić żeby czegoś nie przeoczyć?... - Wada wzroku - okulary - Jaskra ważna
Bardziej szczegółowoAdrian Jakowiuk, Bronisław Machaj, Jan Pieńkos, Edward Świstowski
BEZPRZEWODOWE SIECI MONITORINGU Z RADIOIZOTOPOWYMI CZUJNIKAMI ZAPYLENIA POWIETRZA AMIZ 2004G Adrian Jakowiuk, Bronisław Machaj, Jan Pieńkos, Edward Świstowski Instytut Chemii i Techniki Jądrowej a_jakowiuk@ichtj.waw.pl
Bardziej szczegółowoChoroby narządu wzroku
WYBRANE WSKAŹNIKI LECZENIA ZAĆMY W POLSCE [ANALIZOWANY OKRES SPRAWOZDAWCZY] STRUKTURA ROZLICZONYCH JGP W POLSCE Choroby narządu wzroku SEKCJA B - DOROŚLI (październik - grudzień 2018 r.) Stan obecny i
Bardziej szczegółowoPolish version: Your guide to diabetic retinopathy screening. Twój przewodnik po badaniu na obecność retinopatii cukrzycowej
Polish version: Your guide to diabetic retinopathy screening Twój przewodnik po badaniu na obecność retinopatii cukrzycowej Co to jest retinopatia cukrzycowa? Jest to choroba spowodowana cukrzycowymi zmianami
Bardziej szczegółowoStruktury oka, które odgrywają rolę w mechanizmie powstawania jaskry:
Jaskra podstawowe informacje Oko budowa Twardówka Siatkówka Nerw wzrokowy Ciecz wodnista Rogówka Tęczówka Mięśnie oka Źrenica Soczewka Ciało rzęskowe Ciało szkliste Struktury oka, które odgrywają rolę
Bardziej szczegółowoWady refrakcji u niemowląt, dzieci i młodzieży.
Anna Gotz-Więckowska Wady refrakcji u niemowląt, dzieci i młodzieży. Katedra Okulistyki i Klinika Okulistyczna UM w Poznaniu Kierownik: Prof.UM dr hab. Jarosław Kocięcki Rozwój narządu wzroku Precyzyjny
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji
Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji www.aotmit.gov.pl Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nr 160/2016 z dnia 29 sierpnia 2016 r. o projekcie programu polityki
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoAn evaluation of GoldAnchor intraprostatic fiducial marker stability during the treatment planning
An evaluation of GoldAnchor intraprostatic fiducial marker stability during the treatment planning Dawid Bodusz, Wojciech Leszczyński, Wioletta Miśta, Leszek Miszczyk Application of fiducial gold markers:
Bardziej szczegółowoCo to jest termografia?
Co to jest termografia? Słowo Termografia Pochodzi od dwóch słów "termo" czyli ciepło i "grafia" rysować, opisywać więc termografia to opisywanie przy pomocy temperatury zmian zachodzących w naszym organiźmie
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU PIOTR TURMIŃSKI Porównanie skuteczności wybranych metod fizjoterapeutycznych w leczeniu skręceń stawu skokowego STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoZintegrowany Program Ochrony Słuchu 3M. Kompleksowe i skuteczne podejście
Zintegrowany Program Ochrony Słuchu 3M Kompleksowe i skuteczne podejście Zintegrowany Program Ochrony Słuchu 3M Czy odpowiednio chronisz słuch swoich pracowników? Utrata słuchu jest najczęściej identyfikowaną
Bardziej szczegółowoCzęść 1. Podstawowe zagadnienia 1. Informacje ogólne 1
Spis treści Wstęp do wydania czwartego Wstęp do wydania pierwszego Skróty xiii xiv xv Część 1. Podstawowe zagadnienia 1. Informacje ogólne 1 1.1 Anatomia stosowana 1 1.2 Fizjologia stosowana 4 1.3 Fizyczne
Bardziej szczegółowoHolter. odprowadzeń CM5, CS2, IS.
Norman Jefferis Jeff (1.1.1914-21.7.1983) amerykański biofizyk skonstruował urządzenie rejestrujące EKG przez 24 godziny, tzw. EKG. W zależności od typu aparatu sygnał EKG zapisywany jest z 2, 3, rzadziej
Bardziej szczegółowoMgr Paweł Musiał. Promotor Prof. dr hab. n. med. Hanna Misiołek Promotor pomocniczy Dr n. med. Marek Tombarkiewicz
Mgr Paweł Musiał Porównanie funkcjonowania podstawow-ych i specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego na przykładzie Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Staszowie Rozprawa
Bardziej szczegółowoRejestrator kamizelkowy na ile można na niego liczyć: Wyniki badania walidacyjnego NOMED-AF
Rejestrator kamizelkowy na ile można na niego liczyć: Wyniki badania walidacyjnego NOMED-AF Non-Invasive Monitoring for Early Detection of AF Zabrze 17.05.2017 Prof. Beata Średniawa Koordynator medyczny
Bardziej szczegółowoTelemetryczna rejestracja i analiza czynności skurczowej macicy oraz jajowodów Telemetric recording and analysis of uterine and oviducts contractions
Telemetryczna rejestracja i analiza czynności skurczowej macicy oraz jajowodów Telemetric recording and analysis of uterine and oviducts contractions E. Brzozowska*, E. Oczeretko*, Z. Gajewski** *Katedra
Bardziej szczegółowoROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem )
Publikacje naukowe: ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem 7.03.2013) Stosowanie larw Lucilia sericata jako metoda leczenia przewlekłych ran kończyn. Inne publikacje: 1.
Bardziej szczegółowoediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek
ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek II Konferencja i3: internet infrastruktury innowacje enauka
Bardziej szczegółowoWYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH
Scientific Bulletin of Che lm Section of Technical Sciences No. 1/2008 WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH WE WSPÓŁRZĘDNOŚCIOWEJ TECHNICE POMIAROWEJ MAREK MAGDZIAK Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji, Politechnika
Bardziej szczegółowoUniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska
Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Lekarski Jarosław Woźniak Rozprawa doktorska Ocena funkcji stawu skokowego po leczeniu operacyjnym złamań kostek goleni z uszkodzeniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego
Bardziej szczegółowoZDALNA OPIEKA POŁOŻNICZA. Badanie kardiotokograficzne w warunkach domowych
ZDALNA OPIEKA POŁOŻNICZA Badanie kardiotokograficzne w warunkach domowych ZDALNA OPIEKA POŁOŻNICZA Zdalna Opieka Położnicza to rozwiązanie przeznaczone do bezpiecznego monitorowania czynności akcji serca
Bardziej szczegółowoPomiar temperatury procesora komputera klasy PC, standardu ATX wykorzystanie zestawu COACH Lab II+. Piotr Jacoń K-4 I PRACOWNIA FIZYCZNA
Pomiar temperatury procesora komputera klasy PC, standardu ATX wykorzystanie zestawu COACH Lab II+. Piotr Jacoń K-4 I PRACOWNIA FIZYCZNA 21. 02. 2011 I. Cel ćwiczenia: 1. Zapoznanie się poprzez samodzielny
Bardziej szczegółowoBADANIE WZROKU TO WIĘCEJ NIŻ KOREKCJA
BADANIE WZROKU TO WIĘCEJ NIŻ KOREKCJA Badanie wzroku Oczy to okno, przez które widać ogólny stan Twojego zdrowia Oczy ujawniają dużo więcej informacji na temat naszego stanu zdrowia niż tylko to, jaką
Bardziej szczegółowoLIV OLIMPIADA FIZYCZNA 2004/2005 Zawody II stopnia
LIV OLIMPIADA FIZYCZNA 004/005 Zawody II stopnia Zadanie doświadczalne Masz do dyspozycji: cienki drut z niemagnetycznego metalu, silny magnes stały, ciężarek o masie m=(100,0±0,5) g, statyw, pręty stalowe,
Bardziej szczegółowoRegulamin korzystania z IGE i IGO/ wersja z roku
Regulamin korzystania z IGE i IGO Strona 1 z 6 Regulamin korzystania z IGE i IGO/ wersja z 16.09.2017 roku I. DEFINICJE. II. POSTANOWIENIA OGÓLNE. III. FORMULARZE MEDYCZNE. IV. ODPOWIEDZIALNOŚĆ. V. PRAWA
Bardziej szczegółowoKonsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku
Konsensus okulistyczno-położniczy w sprawie wskazań do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego z powodu zmian w narządzie wzroku Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego 1 Konsensus okulistyczno-położniczy
Bardziej szczegółowoOstra niewydolność serca
Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.
Bardziej szczegółowo4. EKSPLOATACJA UKŁADU NAPĘD ZWROTNICOWY ROZJAZD. DEFINICJA SIŁ W UKŁADZIE Siła nastawcza Siła trzymania
3 SPIS TREŚCI Przedmowa... 11 1. WPROWADZENIE... 13 1.1. Budowa rozjazdów kolejowych... 14 1.2. Napędy zwrotnicowe... 15 1.2.1. Napęd zwrotnicowy EEA-4... 18 1.2.2. Napęd zwrotnicowy EEA-5... 20 1.3. Współpraca
Bardziej szczegółowoW. Tarkowski Udział roztoczy z rodzaju Demodex w etiopatogenezie STRESZCZENIE. Streszczenie
Streszczenie Nużeńce (Demodex spp.) to niewielkich rozmiarów pajęczaki, należące do rzędu roztoczy, występujące u wielu gatunków zwierząt i człowieka. Wszystkie są organizmami wysoce wyspecjalizowanymi
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 5 TEST T
STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 5 TEST T WSTĘP Test t 1. Zakres stosowalności 2. Dla pojedynczej próby 3. Dla 2 niezależnych prób 4. Dla 2 sparowanych prób ZAKRES STOSOWALNOŚCI TESTU T 1. Test parametryczny
Bardziej szczegółowoAutorzy: Ludmiła Popowska, Tomasz Grędysa
Funkcjonalna ostrość wzroku badana metodą testu wrażliwości na kontrast (F.A.C.T.) u pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi siatkówki po wszczepach soczewki z filtrem światła fioletowego. Autorzy: Ludmiła
Bardziej szczegółowoRola współpracy między lekarzem a pacjentem jaskrowym Anna Kamińska
Rola współpracy między lekarzem a pacjentem jaskrowym Anna Kamińska Katedra i Klinika Okulistyki, II WL, Warszawski Uniwersytet Medyczny Kierownik Kliniki: Profesor Jacek P. Szaflik Epidemiologia jaskry
Bardziej szczegółowoW kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1.
W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1. prof. dr hab. med. Małgorzata Myśliwiec Katedra i Klinika Pediatrii, Diabetologii
Bardziej szczegółowoWYKAZ PRÓB / SUMMARY OF TESTS. mgr ing. Janusz Bandel
Sprawozdanie z Badań Nr Strona/Page 2/24 WYKAZ PRÓB / SUMMARY OF TESTS STRONA PAGE Próba uszkodzenia przy przepięciach dorywczych TOV failure test 5 Próby wykonał / The tests were carried out by: mgr ing.
Bardziej szczegółowoAnaliza niestabilności powstających w trakcie procesu wytłaczania
Analiza niestabilności powstających w trakcie procesu wytłaczania Mateusz Barczewski Stypendysta projektu pt. Wsparcie stypendialne dla doktorantów na kierunkach uznanych za strategiczne z punktu widzenia
Bardziej szczegółowoEgzamin / zaliczenie na ocenę*
WYDZIAŁ PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW TECHNIKI Zał. nr 4 do ZW 33/2012 KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim: APARATURA OKULISTYCZNA Nazwa w języku angielskim: INSTRUMENTATION FOR OPHTHALMOLOGY Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoBADANIE DZIAŁANIA MATY WIBRUJĄCEJ METODĄ TERMOGRAFICZNĄ
Wrocław dnia 04.08.2017 BADANIE DZIAŁANIA MATY WIBRUJĄCEJ METODĄ TERMOGRAFICZNĄ Miejsce wykonania pomiarów: Stajnia DM HORSE Pomiary wykonał: Dr inż. Maria Soroko Pomiary wykonano: kamerą termograficzną
Bardziej szczegółowoNajbardziej obiecujące terapie lekami biopodobnymi - Rak piersi
Warszawa, 27.02.2018 MEDYCYNA XXI wieku III EDYCJA Leki biopodobne 2018 Najbardziej obiecujące terapie lekami biopodobnymi - Rak piersi Dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld 1 Breast Cancer (C50.0-C50.9):
Bardziej szczegółowoPrzebieg jaskry często jest bezobjawowy lub skąpoobjawowy. Do objawów charakterystycznych zalicza się:
Jaskra Jaskra należy do grupy chorób, których wspólną cechą jest postępujące uszkodzenie nerwu wzrokowego. Charakteryzują ją zmiany morfologiczne w tarczy nerwu wzrokowego, ubytki w polu widzenia oraz
Bardziej szczegółowoKrytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami
Seweryn SPAŁEK Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami MONOGRAFIA Wydawnictwo Politechniki Śląskiej Gliwice 2004 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 5 1. ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W ORGANIZACJI 13 1.1. Zarządzanie
Bardziej szczegółowoSamodzielny Publiczny Kliniczny Szpital Okulistyczny w Warszawie 2
Porównanie wyników pomiarów ciśnienia wewnątrzgałkowego uzyskanych metodą tonometrii aplanacyjnej Goldmanna z wynikami otrzymanymi metodą tonometrii przezpowiekowej Diaton Comparison of Intraocular Pressure
Bardziej szczegółowoPROJECT OF FM TUNER WITH GESTURE CONTROL PROJEKT TUNERA FM STEROWANEGO GESTAMI
Bartosz Wawrzynek I rok Koło Naukowe Techniki Cyfrowej dr inż. Wojciech Mysiński opiekun naukowy PROJECT OF FM TUNER WITH GESTURE CONTROL PROJEKT TUNERA FM STEROWANEGO GESTAMI Keywords: gesture control,
Bardziej szczegółowoSLT - Selektywna Laserowa Trabekuloplastyka, opcja w leczeniu chorego na jaskrę
Jacek Szendzielorz, Aleksandra Mikulska-Cholewa SLT - Selektywna Laserowa Trabekuloplastyka, opcja w leczeniu chorego na jaskrę - doświadczenia własne w LENS-MED Klinika Jednego Dnia Niepubliczny Okulistyczny
Bardziej szczegółowoLaboratorium Komputerowe Systemy Pomiarowe
Jarosław Gliwiński, Łukasz Rogacz Laboratorium Komputerowe Systemy Pomiarowe ćw. Programowanie wielofunkcyjnej karty pomiarowej w VEE Data wykonania: 15.05.08 Data oddania: 29.05.08 Celem ćwiczenia była
Bardziej szczegółowoIle wynosi całkowite natężenie prądu i całkowita oporność przy połączeniu równoległym?
Domowe urządzenia elektryczne są często łączone równolegle, dzięki temu każde tworzy osobny obwód z tym samym źródłem napięcia. Na podstawie poszczególnych rezystancji, można przewidzieć całkowite natężenie
Bardziej szczegółowoSystem monitoringu jakości energii elektrycznej
System monitoringu jakości energii elektrycznej Pomiary oraz analiza jakości energii elektrycznej System Certan jest narzędziem pozwalającym na ciągłą ocenę parametrów jakości napięć i prądów w wybranych
Bardziej szczegółowoHAPPY ANIMALS L01 HAPPY ANIMALS L03 HAPPY ANIMALS L05 HAPPY ANIMALS L07
HAPPY ANIMALS L0 HAPPY ANIMALS L0 HAPPY ANIMALS L0 HAPPY ANIMALS L07 INSTRUKCJA MONTAŻU ASSEMBLY INSTRUCTIONS Akcesoria / Fittings K ZW W8 W7 Ø x 6 szt. / pcs Ø7 x 70 Narzędzia / Tools DO MONTAŻU POTRZEBNE
Bardziej szczegółowoJedynym obecnie znanym sposobem leczenia jaskry jest obniżanie ciśnienia wewnątrzgałkowego
Jacek P. Szaflik Katedra i Klinika Okulistyki II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Jacek P. Szaflik Jaskra jest chorobą nieuleczalną Jednak
Bardziej szczegółowoHAPPY ANIMALS L02 HAPPY ANIMALS L04 HAPPY ANIMALS L06 HAPPY ANIMALS L08
HAPPY ANIMALS L02 HAPPY ANIMALS L04 HAPPY ANIMALS L06 HAPPY ANIMALS L08 INSTRUKCJA MONTAŻU ASSEMBLY INSTRUCTIONS Akcesoria / Fittings K O G ZW W8 W4 20 szt. / pcs 4 szt. / pcs 4 szt. / pcs 4 szt. / pcs
Bardziej szczegółowoMETODA DUET. Sulcoflex Trifocal. Soczewka wewnątrzgałkowa. & procedura DUET. Elastyczne rozwiązanie pozwalające przywrócić wzrok
METODA DUET Elastyczne rozwiązanie pozwalające przywrócić wzrok Najszczęśliwsi pacjenci to tacy, którzy dobrze znają dostępne możliwości Co roku na całym świecie wykonywanych jest 27 mln operacji zaćmy
Bardziej szczegółowo3 Zespół czerwonego ucha opis, diagnostyka i leczenie Antoni Prusiński. 4 Zawroty głowy w aspekcie medycyny ratunkowej Antoni Prusiński
VERTIGOPROFIL VOL. 3/Nr 3(11)/2009 Redaktor naczelny: Prof. dr hab. n. med. Antoni Prusiński Zastępca redaktora naczelnego: Dr n. med. Tomasz Berkowicz 2 XXXVI Międzynarodowy Kongres Towarzystwa Neurootologicznego
Bardziej szczegółowoNowe technologie w fizyce biomedycznej
Nowe technologie w fizyce biomedycznej Program zajęć 1. Posturografia : Wii Board Prezentacje 2. Kamery 3D : Kinect Prezentacje 3. Raspberry Pi (2-3 zajęć) (1 zajęcia) (2-3 zajęć) (1 zajęcia) (8 zajęć)
Bardziej szczegółowoBierne układy różniczkujące i całkujące typu RC
Instytut Fizyki ul. Wielkopolska 15 70-451 Szczecin 6 Pracownia Elektroniki. Bierne układy różniczkujące i całkujące typu RC........ (Oprac. dr Radosław Gąsowski) Zakres materiału obowiązujący do ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoPrzyczyny zaniku nerwu wzrokowego są następujące:
JASKRA Na jaskrę cierpi 67 milionów ludzi na świecie, a ponad 6 milionów jest z tego powodu całkowicie niewidomych. Na czym polega to schorzenie? W prawidłowym oku odbywa się stale krążenie płynu śródocznego,
Bardziej szczegółowoMATEMATYCZNY MODEL PĘTLI HISTEREZY MAGNETYCZNEJ
ELEKTRYKA 014 Zeszyt 1 (9) Rok LX Krzysztof SZTYMELSKI, Marian PASKO Politechnika Śląska w Gliwicach MATEMATYCZNY MODEL PĘTLI ISTEREZY MAGNETYCZNEJ Streszczenie. W artykule został zaprezentowany matematyczny
Bardziej szczegółowoZAPOBIEGANIE ROZWOJOWI NIEDOWIDZENIA WCZESNE WYKRYWANIE WAD WZROKU I ZEZA U DZIECI
ZAPOBIEGANIE ROZWOJOWI NIEDOWIDZENIA WCZESNE WYKRYWANIE WAD WZROKU I ZEZA U DZIECI Celem Programu jest zapobieganie rozwojowi niedowidzenia i poprawa funkcji narządu wzroku u dzieci w wieku 4-5 lat z terenu
Bardziej szczegółowo5.3. Analiza maskowania przez kompaktory IED-MISR oraz IET-MISR wybranych uszkodzeń sieci połączeń Podsumowanie rozdziału
3 SPIS TREŚCI WYKAZ WAŻNIEJSZYCH SKRÓTÓW... 9 WYKAZ WAŻNIEJSZYCH OZNACZEŃ... 12 1. WSTĘP... 17 1.1. Zakres i układ pracy... 20 1.2. Matematyczne podstawy opisu wektorów i ciągów binarnych... 25 1.3. Podziękowania...
Bardziej szczegółowoRyszard Kostecki. Badanie własności filtru rezonansowego, dolnoprzepustowego i górnoprzepustowego
Ryszard Kostecki Badanie własności filtru rezonansowego, dolnoprzepustowego i górnoprzepustowego Warszawa, 3 kwietnia 2 Streszczenie Celem tej pracy jest zbadanie własności filtrów rezonansowego, dolnoprzepustowego,
Bardziej szczegółowoRADIO DISTURBANCE Zakłócenia radioelektryczne
AKREDYTOWANE LABORATORIUM BADAWCZE Page (Strona) 2 of (Stron) 9 Following requirements should be taken into account in the case of making use of Test Report and giving information about the tests performed
Bardziej szczegółowoMankiety do nieinwazyjnego pomiaru NIPC Akcesoria i materiały eksploatacyjne
Mankiety do nieinwazyjnego pomiaru NIPC Akcesoria i materiały eksploatacyjne Całkowicie nowa rodzina mankietów do nieinwazyjnego pomiaru ciśnienia krwi (NIPC) firmy Dräger została zaprojektowana w celu
Bardziej szczegółowoWPŁYW METODY DOPASOWANIA NA WYNIKI POMIARÓW PIÓRA ŁOPATKI INFLUENCE OF BEST-FIT METHOD ON RESULTS OF COORDINATE MEASUREMENTS OF TURBINE BLADE
Dr hab. inż. Andrzej Kawalec, e-mail: ak@prz.edu.pl Dr inż. Marek Magdziak, e-mail: marekm@prz.edu.pl Politechnika Rzeszowska Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 12 do materiałów informacyjnych PRO. zalecenie ponownego zgłoszenia się na badanie po 12 miesiącach w
SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚWIADCZEŃ I ZASAD ICH UDZIELANIA ORAZ WYMAGANIA WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW W PROGRAMIE WCZESNEJ DIAGNOSTYKI I LECZENIA JASKRY 1. OPIS ŚWIADCZEŃ 1) PORADA NA ETAPIE I OBEJMUJE: a) zarejestrowanie
Bardziej szczegółowoDr inż. Zenon Spik POLITECHNIKA WARSZAWSKA KS-INSTAL sp. z o.o.
Dr inż. Zenon Spik POLITECHNIKA WARSZAWSKA KS-INSTAL sp. z o.o. 1. Podstawa prawna 2. Przygotowanie instalacji do badania 3. Narzędzia służące do pomiarów 4. Interpretacja osiągniętych wyników * Dr inż.
Bardziej szczegółowoUSB firmware changing guide. Zmiana oprogramowania za przy użyciu połączenia USB. Changelog / Lista Zmian
1 / 9 Content list / Spis Treści 1. Hardware and software requirements, preparing device to upgrade Wymagania sprzętowe i programowe, przygotowanie urządzenia do aktualizacji 2. Installing drivers and
Bardziej szczegółowoCO TO JEST AFIB I JAK SIĘ GO WYKORZYSTUJE?
CO TO JEST AFIB I JAK SIĘ GO WYKORZYSTUJE? AFIB to oryginalne i opatentowane oprogramowanie instalowane w wybranych urządzeniach firmy Microlife. Nazwa AFIB pochodzi od Atrial Fibrillation, czyli po angielsku
Bardziej szczegółowoDO MONTAŻU POTRZEBNE SĄ DWIE OSOBY! INSTALLATION REQUIRES TWO PEOPLE!
1 HAPPY ANIMALS B09 INSTRUKCJA MONTAŻU ASSEMBLY INSTRUCTIONS Akcesoria / Fittings K1 M M1 ZM1 Z T G1 17 szt. / pcs 13 szt. / pcs B1 13 szt. / pcs W4 13 szt. / pcs W6 14 szt. / pcs U1 1 szt. / pcs U N1
Bardziej szczegółowoPL 204370 B1. Moduł pomiarowy wielokrotnego użytku do pomiaru temperatury wewnątrz konstrukcji budowlanych. Instytut Techniki Budowlanej, Warszawa,PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 204370 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 365980 (22) Data zgłoszenia: 08.03.2004 (51) Int.Cl. G01K 1/02 (2006.01)
Bardziej szczegółowoH11 advanced stage HL trial
H11 advanced stage HL trial Baseline PET/CT + tumortarc and plasmatarc Experimental Arm Standard Arm 1 x ABVD 1 x BEAesc PET/CT + plasmatarc PET+ PET- PET+/- 3 x BEAesc 3 x ABVD 3 x BEAesc CT + plasmatarc
Bardziej szczegółowoPytania i odpowiedzi. Zapytania ofertowego. Komory bezechowej radarowej z wyposażeniem. Zapytanie ofertowe nr: 001/MG/0714
Pytania i odpowiedzi do Zapytania ofertowego dotyczącego Komory bezechowej radarowej z wyposażeniem Zapytanie ofertowe nr: 001/MG/0714 Zapytanie ofertowe prowadzone jest w ramach i na potrzeby projektu:
Bardziej szczegółowoZAPOBIEGANIE KRWAWIENIOM U DZIECI Z HEMOFILIĄ A I B (ICD-10 D 66, D 67)
Załącznik B.15. ZAPOBIEGANIE KRWAWIENIOM U DZIECI Z HEMOFILIĄ A I B (ICD-10 D 66, D 67) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY Kwalifikacji świadczeniobiorców do terapii pierwotnej i wtórnej
Bardziej szczegółowoOcena rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarz Małgorzaty Marii Skuzy
Dr hab. n. med. Elżbieta Jurkiewicz, prof. nadzw. Warszawa, 6 lipca 2016 Kierownik Zakładu Diagnostyki Obrazowej Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie Ocena rozprawy na stopień doktora nauk
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z BADAŃ DERMATOLOGICZNYCH TESTEM KONTAKTOWYM PÓŁOTWARTYM
Zleceniodawca: SL Invest ul. Gliniana 1 56-400 Oleśnica Próbka (wg deklaracji Zleceniodawcy): Plant Pur Composite HR Nr. partii: 1 Data przyjęcia próbki: 09.09.2016 Data zakończenia badań: 16.09.2016 Data
Bardziej szczegółowoXII International PhD Workshop OWD 2010, 23 26 October 2010. Metodyka pozyskiwania i analizy wyników badań symulacyjnych ścieżek klinicznych
XII International PhD Workshop OWD 2010, 23 26 October 2010 Metodyka pozyskiwania i analizy wyników badań symulacyjnych ścieżek klinicznych Methodology of Acquiring and Analyzing Results of Simulation
Bardziej szczegółowoUSB firmware changing guide. Zmiana oprogramowania za przy użyciu połączenia USB. Changelog / Lista Zmian
1 / 12 Content list / Spis Treści 1. Hardware and software requirements, preparing device to upgrade Wymagania sprzętowe i programowe, przygotowanie urządzenia do aktualizacji 2. Installing drivers needed
Bardziej szczegółowoPodstawy kliniczne i opieka pielęgniarska w chorobach narządów zmysłów Pielęgniarstwo
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie Instytut Pielęgniarstwa Nazwa modułu (przedmiotu) Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Forma studiów Semestr studiów Tryb zaliczenia przedmiotu Formy
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoZAPOTRZEBOWANIE NA NIEINWAZYJNĄ TERAPIĘ PROTÉGÉ INTIMA TO PRZEŁOMOWY, NIECHIRURGICZNEGO OBKURCZANIA SEKSUALNEJ.
ZAPOTRZEBOWANIE NA PROTÉGÉ INTIMA TO PRZEŁOMOWY, NIEINWAZYJNY SYSTEM dedykowany DO PRZEPROWADZANIA NIECHIRURGICZNEGO OBKURCZANIA i ujędrniania WARG SROMOWYCH ORAZ DO ZWIĘKSZENIA SATYSFAKCJI SEKSUALNEJ.
Bardziej szczegółowoOcena błędów systematycznych związanych ze strukturą CCD danych astrometrycznych prototypu Pi of the Sky
Ocena błędów systematycznych związanych ze strukturą CCD danych astrometrycznych prototypu Pi of the Sky Maciej Zielenkiewicz 5 marca 2010 1 Wstęp 1.1 Projekt Pi of the Sky Celem projektu jest poszukiwanie
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowo