CZYNNIKI I MECHANIZMY KONCENTRACJI PRZESTRZENNEJ FIRM INFORMATYCZNYCH W POLSCE. Koncepcja pracy doktorskiej. Mgr Grzegorz Micek

Transkrypt

1 CZYNNIKI I MECHANIZMY KONCENTRACJI PRZESTRZENNEJ FIRM INFORMATYCZNYCH W POLSCE Koncepcja pracy doktorskiej Mgr Grzegorz Micek Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ

2 Nowa Gospodarka Dostep do informacji nabiera coraz wiekszego znaczenia w gospodarce i w zyciu spolecznym, a rzady wielu panstw staraja sie wykorzystywac mozliwosci teleinformatyki do wspomagania gospodarki i poprawy jakosci zycia spoleczenstwa (Cele i kierunki rozwoju spoleczenstwa informacyjnego w Polsce 2001) Gospodarka oparta na wiedzy to taka gospodarka, w której dziala wiele przedsiebiorstw, które o wiedze opieraja swoja przewage konkurencyjna (Kozminski 2001) Programy Unii Europejskiej eeurope An Information Society for All. Action Plan Strategia Lizbonska

3 Cele pracy Cel glówny Wyjasnienie koncentracji przestrzennej firm informatycznych poprzez identyfikacje jej czynników i mechanizmów w oparciu o koncepcje teoretyczne, analize ilosciowa czynników koncentracji oraz wywiady prowadzone w firmach, jednostkach naukowo-badawczych oraz instytucjach publicznych. Cele dodatkowe Ocena mozliwosci zastosowania teorii gron przedsiebiorczosci do wyjasniania czynników koncentracji firm. Wskazanie obszarów posiadajacych niewykorzystywane warunki sprzyjajace koncentracji firm IT.

4 Koncentracja przestrzenna rozumiana jako stan oraz jako proces Pytania badawcze 1. Które czynniki i mechanizmy maja najwieksze znaczenie dla koncentracji firm informatycznych w Polsce? Zródla danych: wywiady, GUS, dane spisowe Koncentracja przestrzenna firm = Skupienie (skupianie sie) firm w jednym powiecie w grupie sasiadujacych powiatów

5 Pytania badawcze 2. Gdzie koncentruja sie w Polsce firmy informatyczne? Zródla danych: Bazy danych Teleinfo, Teleadreson 3. Jakie cechy, kwalifikacje, doswiadczenia i umiejetnosci kadry zarzadczej sprzyjaja procesowi koncentracji firm informatycznych? Jak powstaja firmy informatyczne w wybranych skupieniach? Jaki wplyw na rozwój koncentracji przestrzennych maja mechanizmy tworzenia sie firm? Skad pochodza zalozyciele/wlasciciele badanych firm? Jakie sa sciezki ich karier? Zródla danych: wywiady, kwerenda prasowa i internetowa, analiza biograficzna

6 Pytania badawcze 4. Jakie sa powiazania przestrzenne firm IT w wybranych skupieniach w zakresie: a) zaleznosci kapitalowych? grupy kapitalowe b) zaleznosci handlowych? rynki zbytu c) przenikania wiedzy? Zródla danych: wywiady, kwerenda prasowa i internetowa, analiza biograficzna 5. W jakim stopniu wybrane skupienia moga byc uznane za grona przedsiebiorczosci IT? Zródla danych: wywiady, kwerenda prasowa i internetowa

7 Klasyfikacja firm informatycznych Polska Klasyfikacja Dzialalnosci 30. Produkcja maszyn biurowych i komputerów Sprzedaz hurtowa komputerów i innych urzadzen do przetwarzania danych Sprzedaz detaliczna komputerów i sprzetu komputerowego Sprzedaz detaliczna oprogramowania komputerowego Wynajem maszyn i sprzetu biurowego lacznie ze sprzetem komputerowym 72. Informatyka i dzialalnosc pokrewna

8 Funkcjonowanie firm IT w przestrzeni Skupienia firm IT w Europie (Koski i in. 2002) Holandia (Atzema 2001, van Oort 2003), Wielka Brytania (Coe 1998), obszar metropolitalny Londynu (Gordon, McCann 2000), Irlandia (Crone 2002, 2003), Finlandia (Paija 2001), Dania (Dahl, Dalum 2001), Flandria (Larosse i in. 2001), Skupienia firm IT poza Europa Dolina Krzemowa i Droga 128 (np. Saxenian 1994), Kanadyjski Nowy Brunszwik (Davis, Schaefer 2002), Ogólem 41 zidentyfikowanych gron IT na swiecie (Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Nowa Zelandia, Indie, Hongkong, Wlochy, Malezja, Francja, Kostaryka, Kanada, Dania, Francja, Singapur, Irlandia, Holandia) (Meta Cluster Studies 2004),

9 Funkcjonowanie firm IT w przestrzeni Mechanizmy powstawania nowych firm informatycznych (Ó Riain 1997, Coe 1998, Coe Townsend 1998 Davis, Schaefer 2002, Crone 2002, Micek 2004) Wyjasnianie czynników koncentracji firm IT w skali regionalnej (Crone 2002, Larosse i in. 2001) Mechanizmy przenikania wiedzy (knowledge spill-overs) (Crone 2002) Dzialania kluczowych graczy, pionierów rynku (analiza kilku zyciorysów), Wymiana i przechwytywanie personelu, Efekty demonstracji i nasladownictwa (strategie rynkowe duzych firm jako wzorce zachowan na rynku) Formalne i nieformalne sieci powiazan menedzerów i pracowników róznych firm Efekty spin-offs (z istniejacych firm oraz instytucji naukowo-badawczych)

10 Mechanizmy koncentracji firm IT

11 Czynniki koncentracji firm informatycznych

12 Czynniki koncentracji firm informatycznych

13 Czynniki koncentracji firm informatycznych

14 Czynniki koncentracji firm informatycznych

15 Czynniki koncentracji firm informatycznych

16 Czynniki koncentracji firm informatycznych

17 Czynniki koncentracji firm informatycznych

18 Metody ilosciowej analizy czynników koncentracji Analiza korelacji czynników koncentracji firm IT ze wskaznikami koncentracji Analiza regresji wielokrotnej Analiza taksonomiczna czynników koncentracji firm IT sluzaca wyznaczeniu obszarów o duzych mozliwosciach rozwojowych sektora IT

19 Zebranie informacji o: lokalizacji i przychodach firm IT, powiazaniach przestrzennych i kapitalowych firm IT, Metody i techniki badawcze 1. Kwerenda prasowa i internetowa Cele kwerendy Zebranie informacji o: powiazaniach przestrzennych i kapitalowych firm IT, mechanizmach powstawania firm IT, powiazaniach firm z jednostkami badawczo-rozwojowymi, 2. Analiza biograficzna Cele analizy biograficznej Zebranie informacji o: sposobach pozyskiwania i rozsiewania wiedzy przez kadre menedzerska, 3. Analiza baz danych Teleinfo i Teleadreson Cele analizy baz danych

20 Metody i techniki badawcze 4. Wywiady Ok. 90 poglebionych wywiadów w firmach w dwóch wyróznionych skupieniach (Kraków, Gliwice). Cele wywiadów Analiza powiazan przestrzennych pomiedzy firmami, Analiza mechanizmów powstawania firm i czynników lokalizacji podmiotów, Analiza sposobów przenikania wiedzy w skupieniu, Analiza powiazan firm z jednostkami badawczo-rozwojowymi i wyzszymi uczelniami, Analiza powiazan firm z instytucjami publicznymi, Analiza czynników koncentracji firm IT w skupieniu,

21 Teoria gron przedsiebiorczosci Grono przedsiebiorczosci Skupisko przestrzenne wzajemnie powiazanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, firm otoczenia biznesu, przedsiebiorstw dzialajacych w pokrewnych sektorach i zwiazanych z nimi instytucji, konkurujacych miedzy soba, ale takze wspólpracujacych (Porter 2001, zmienione) Skupisko firm i instytucji scisle wspólpracujacych ze soba na niewielkim obszarze geograficznym i w stosunkowo waskim zakresie tematycznym (np. w jednej branzy) (Klastery - ratunek dla regionów 2003)

22 Teoria gron przedsiebiorczosci Wyznaczniki porterowskiego grona (Brodzicki, Szultka 2002) koncentracja na okreslonym obszarze wspólzaleznych przedsiebiorstw dzialajacych w tym samym badz pokrewnych sektorach przemyslu lub uslug (de Langen 2002, Enright 2001, Mytelka, Farinelli 2000, OECD 2000, Rosenfeld 1997), ponadsektorowy wymiar skupienia obejmujacego swym zasiegiem zarówno horyzontalne jak i wertykalne powiazania (Doeringer, Terkla 1995, Rosenfeld 1997), interakcje i funkcjonalne powiazania pomiedzy firmami i instytucjami (Doeringer, Terkla 1995), ciagla konkurencja i kooperacja (Porter 1990),

23 Teoria gron przedsiebiorczosci

24 Grona przedsiebiorczosci w Polsce 1. Identyfikacja gron przedsiebiorczosci za pomoca procedury cluster-mapping 2. Poglebiona analiza 4 gron przedsiebiorczosci na poziomie lokalnym quasi-skupienie automatyki przemyslowej w Gdansku (Brodzicki i in. 2002), grono dzialalnosci poligraficznej w Warszawie (Dziemianowicz, Olejniczak 2002), firmy budowlane w województwie swietokrzyskim, skupien agroturystycznych na Lubelszczyznie (Szymoniuk 2003), 3. Wnioski istnieje silna (formalna i nieformalna) wspólpraca pomiedzy przedsiebiorstwami oraz instytucjami naukowo-badawczymi w gdanskim sektorze automatyki przemyslowej (Szultka, Wojnicka 2003), dominacja myslenia konkurencyjnego nad kooperacyjnym oraz slabosc w relacji nauka-przemysl i niska sklonnosc do wspólpracy w sieciach (Duche 1997),

25 Identyfikacja potencjalnych gron przemyslu elektronicznego i ICT (Klastry 2001) Skupienia przestrzenne firm informatycznych w Polsce Identyfikacja obszarów koncentracji i ukladów powiazan przedsiebiorstw przemyslu srodków informatyki (Werner 1985) Identyfikacja powiazan kapitalowych miedzy potencjalnymi gronami firm IT (Micek 2004)

26 Wskazniki koncentracji 1. Liczba firm IT / mieszkanców powiatu Wskaznik mozliwosci obslugi informatycznej firm i ludnosci 2. Liczba firm IT / firm zarejestrowanych w rejestrze REGON Wskaznik nasycenia gospodarki firmami IT / wskaznik specjalizacji obszaru w zakresie sektora IT 3. Przychody 700 najwiekszych firm IT / mieszkanców Wskaznik mozliwosci zaawansowanej obslugi informatycznej firm i ludnosci

27 Identyfikacja skupien przestrzennych 1. Iloraz koncentracji liczby firm IT w stosunku do liczby mieszkanców III I I II

28 Identyfikacja skupien przestrzennych 2. Iloraz koncentracji liczby firm IT w stosunku do liczby firm ogólem

29 Procedura badawcza

30 CZYNNIKI I MECHANIZMY KONCENTRACJI PRZESTRZENNEJ FIRM INFORMATYCZNYCH W POLSCE Dziekuje za uwage!