Efekty wdrażania działania 2.2 ZPORR Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne w województwie podkarpackim

Transkrypt

1 Efekty wdrażania działania 2.2 ZPORR Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne w województwie podkarpackim Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego Rzeszów 2008 Publikacja ta wydana została w ramach projektu pod nazwą: Promocja efektów wdrażania działania 2.2 ZPORR na terenie województwa podkarpackiego współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (74,98%) oraz Samorząd Województwa Podkarpackiego (25,02%). Projekt jest realizowany w ramach Priorytetu 4 Pomoc Techniczna ZPORR, zgodnie z umową Z/2.18/IV/4.3/742/07/U/60/08.

2 Wstęp Celem niniejszej publikacji jest informacja na temat efektów wdrażania działania 2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) w województwie podkarpackim. Przystępując w 2004 r. do Unii Europejskiej Polska uzyskała prawie 13 miliardów euro ze środków funduszy strukturalnych na różnego rodzaju przedsięwzięcia. Uzyskane środki podzielone zostały w oparciu o 7 programów operacyjnych powiązanych z różnymi dziedzinami m.in. gospodarki, kultury, oświaty itp. Największym i najbardziej zróżnicowanym programem operacyjnym był Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR); był też jedynym programem finansowanym z dwóch funduszy tj. Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Jednym z kilkunastu działań które składały się na ZPORR było wspomniane na samym początku działanie 2.2. Na jego realizację w całym kraju alokowano z funduszy europejskich ponad 133 miliony euro, z czego dla województwa podkarpackiego przeznaczono prawie 7,68 miliona euro. Implementacja działania 2.2 ZPORR (jak i całego programu) rozpoczęła się w pierwszym roku polskiej obecności w UE. W chwili obecnej trwa końcowe rozliczanie zrealizowanych projektów i zamykanie całego działania. Dzięki temu opracowaniu będą Państwo mieli możliwość zapoznania się z tłem działania 2.2 ZPORR dlaczego zdecydowano się na realizację tak sformułowanego Programu, jakie były formy udzielanej pomocy oraz jak wyglądała struktura wdrażania tego działania w województwie podkarpackim. Przekazujemy informację o zrealizowanych projektach: ich wartościach, obszarach na których były realizowane, Beneficjentach oraz ich partnerach. Ponadto opracowanie zawiera dane o liczbie stypendystów (Beneficjentów Ostatecznych), którzy korzystali ze stypendiów wypłacanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w latach oraz szereg innych informacji, głównie związanych z efektami jakie przyniosło wdrażanie działania na Podkarpaciu. Tym opracowaniem staramy się podsumować ostatnie 4 lata, które upłynęły od momentu rozpoczęcia realizacji Programu ZPORR. Z racji zakresu niniejszej publikacji nie mamy możliwości szczegółowo odnieść się do każdej kwestii. Pragniemy więc zachęcić do sięgnięcia do dokumentów programowych, licznych publikacji wydawanych przez Instytucję Zarządzającą ZPORR oraz inne instytucje zaangażowane we wdrażanie funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. 2

3 Cele Unii Europejskiej Jednym z głównych celów Unii Europejskiej (UE) w okresie programowania (w Polsce ) było zwiększenie zatrudnienia i wzrost udziału osób aktywnych zawodowo. W przyjętych w 2003 roku wytycznych w sprawie zatrudnienia ustalano następujące cele Europejskiej Strategii Zatrudnienia na lata : pełne zatrudnienie, poprawa jakości i produktywności pracy, wzmocnienie spójności społecznej i integracji. Członków Unii Europejskiej zobowiązano aby uwzględniali w swych politykach: aktywne i zapobiegawcze działania w stosunku do bezrobotnych i biernych zawodowo, tworzenie miejsc pracy i przedsiębiorczość, promocję adaptacyjności i mobilności na rynku pracy, promocję rozwoju kapitału ludzkiego i kształcenia przez całe życie, wzrost podaży pracy i promocja aktywnego starzenia się, równość szans kobiet i mężczyzn, wspieranie integracji i zwalczanie dyskryminacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy, uczynienie pracy opłacalną poprzez stosowanie zachęt do zwiększania atrakcyjności pracy, przekształcanie nielegalnej pracy w legalne zatrudnienie, zmniejszanie regionalnych zróżnicowań w zatrudnieniu. Głównym instrumentem wspierającym wyżej wymienione działania Europejski Fundusz Społeczny (EFS), który obejmował pięć obszarów wsparcia definiujących zakres działań mogących otrzymać środki finansowe pochodzące z tego Funduszu: aktywną politykę rynku pracy której celem jest przeciwdziałanie i zapobieganie bezrobociu, ułatwianie ponownej integracji z rynkiem pracy długotrwale bezrobotnych oraz wspieranie integracji zawodowej ludzi młodych i osób powracających na rynek pracy po okresie nieobecności na nim, przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego celem jest ograniczenie zjawiska marginalizacji społecznej i przygotowanie osób narażonych na wykluczenie społeczne do wejścia na rynek pracy, utrzymanie zatrudnienia lub powrotu do czynnego życia zawodowego, kształcenie ustawiczne mające na celu ułatwienie i polepszenie dostępu do rynku pracy oraz integrację z rynkiem pracy, podwyższenie i utrzymanie potencjału zatrudnieniowego osób oraz promowanie mobilności zawodowej poprzez zwiększanie dostępu do szkoleń zawodowych, edukacji oraz doradztwa, doskonalenie kadr gospodarki oraz rozwój przedsiębiorczości poprzez promocję wykwalifikowanej, przeszkolonej i zdolnej do adaptacji do zmiennych warunków rynku pracy kadry pracowniczej, popieranie innowacyjności i potencjału adaptacyjnego w zakresie organizacji pracy, rozwijanie przedsiębiorczości oraz warunków sprzyjających tworzeniu miejsc pracy i podwyższaniu kwalifikacji, rozwój potencjału ludzkiego w sferze badań, nauki i technologii, zwiększanie dostępu i uczestnictwa kobiet na rynku pracy, włącznie z możliwością rozwijania kariery zawodowej, zwiększeniem dostępu kobiet do nowych miejsc pracy, pomocą w uruchamianiu działalności gospodarczej, a także działania zakładające zmniejszenie dysproporcji, których podstawą jest dyskryminacja ze względu na płeć. 3

4 Programowanie Zasada programowania funduszy strukturalnych zobowiązała każde państwo członkowskie do przygotowania Narodowego Planu Rozwoju (NPR). Narodowy Plan Rozwoju został podzielony na priorytety i był wdrażany za pomocą programów operacyjnych. Celem strategicznym Narodowego Planu Rozwoju było rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poprawę spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym. Realizacja celu strategicznego odbywała się poprzez osiąganie następujących celów cząstkowych: osiągnięcie i utrzymanie w dłuższym okresie wysokiego tempa wzrostu PKB, zwiększanie poziomu zatrudnienia i wykształcenia, włączenie Polski w europejskie sieci infrastruktury transportowej i informacyjnej, zwiększenie w strukturze gospodarki udziału sektorów o wysokiej wartości dodanej, wspomaganie udziału w procesach rozwojowych i modernizacyjnych wszystkich regionów i grup społecznych w Polsce. Równolegle Narodowy Plan Rozwoju koncentrował się na pięciu osiach rozwoju: wspieraniu konkurencyjności przedsiębiorstw, rozwój zasobów ludzkich i zatrudnienia, tworzeniu warunków dla zwiększenia poziomu inwestycji oraz promowaniu zrównoważonego rozwoju i spójności przestrzennej, przekształceniach strukturalnych w rolnictwie i rybołówstwie oraz rozwoju obszarów wiejskich, wzmocnieniu potencjału rozwojowego regionów oraz przeciwdziałaniu marginalizacji niektórych obszarów. Instrumentami realizacji poszczególnych osi rozwoju NPR były programy operacyjne. Programy były finansowane z jednego z czterech funduszy strukturalnych (z wyjątkiem ZPORR, który był finansowany z dwóch funduszy). W okresie programowania obejmującym w Polsce lata funkcjonowały cztery fundusze strukturalne: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), który miał na celu przede wszystkim rozwój i modernizację infrastruktury technicznej oraz poprawę infrastruktury komunikacyjnej i usługowej, Europejski Fundusz Społeczny (EFS), który miał na celu rozwój zasobów ludzkich i poprawę jakości instytucji rynku pracy Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) Sekcja Orientacji, który finansował projekty w sektorze rolniczym, Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa (FIWR), który finansował projekty w obszarze rybołówstwa. Europejski Fundusz Społeczny 4 Europejski Fundusz Społeczny powstał w 1957 roku w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na wspieranie mobilności pracowników w obrębie Wspólnoty oraz zapewnianie szkoleń i dokształcanie robotników. Przez wiele lat EFS był pasywnym instrumentem wspierania polityki społecznej. Znaczenie funduszu rosło powoli a punktem zwrotnym był początek lat 70, kiedy na skutek światowego kryzysu paliwowego i gospodarczego

5 pojawiła się poważna kwestia związana z bardzo szybkim wzrostem bezrobocia. Od tamtej pory systematycznie powiększano środki na interwencje EFS, rozszerzano jego możliwości i zadania a także regionalne i sektorowe możliwości wspierania. W Polsce w latach Europejski Fundusz Społeczny finansował Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL) oraz Priorytet 2 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR). Część środków z EFS przeznaczona została również na udział Polski w Inicjatywie Wspólnotowej EQUAL. Europejski Fundusz Społeczny wspiera głównie projekty miękkie tj. szkolenia, kursy, działania edukacyjno badawcze i doradcze, aktywizację wykluczonych z rynku pracy oraz programy stypendialne i wiele innych. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego Celem ZPORR było tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji w taki sposób, aby sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską. W ramach ZPORR wyodrębniono 4 Priorytety: Priorytet 1 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów, Priorytet 2 Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach, Priorytet 3 Rozwój lokalny, Priorytet 4 Pomoc techniczna. Z Europejskiego Funduszu Społecznego finansowany był Priorytet 2; finansowanie pozostałych Priorytetów pochodziło ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Działanie 2.2 ZPORR Celem Priorytetu 2 ZPORR było stworzenie warunków dla rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym i regionalnym. Na Priorytet składało się sześć działań, w tym to oznaczone kodem 2.2, którego cel sformułowano w następujący sposób: podniesienie dostępu do kształcenia na poziomie ponadgimnazjalnym i wyższym dla uczniów pochodzących z obszarów wiejskich i studentów pochodzących z obszarów zagrożonych marginalizacją, w tym w szczególności obszarów wiejskich i obszarów restrukturyzacji przemysłów. Cel ten był realizowany poprzez programy stypendialne tak zwane unijne stypendia wypłacane w latach szkolnych/akademickich 2004/2005, 2005/2006 oraz 2006/2007 dla studentów uczelni wyższych oraz dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych kończących się maturą. Stypendia wypłacane były przez jednostki realizujące projekty, głównie przez jednostki samorządu terytorialnego z województwa podkarpackiego 5

6 Podstawy prawne W zakresie wdrażania działania 2.2 ZPORR zastosowanie mają akty prawa Wspólnotowego i krajowego, na podstawie których wdrażany jest cały Program ZPORR. Najważniejsze z nich to: Rozporządzenie Rady (WE) Nr 1260/1999 z dnia 21 czerwca 1999 wprowadzające ogólne przepisy dotyczące Funduszy Strukturalnych, Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1784/1999 z dnia 12 lipca 1999 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego, Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1685/2000 z dnia 28 lipca 2000 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1260/1999 w odniesieniu do warunków jakie muszą spełniać wydatki na działania współfinansowane z Funduszy Strukturalnych, Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 438/2001 z dnia 2 marca 2001 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1260/1999 dotyczącego zarządzania i systemów kontroli pomocy udzielanej w ramach Funduszy Strukturalnych, Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. Nr 116, poz z póź. zm.), Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego przyjęty rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca 2004 w sprawie przyjęcia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (Dz.U. Nr 166, poz z póź. zm.), Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Operacyjnego przyjęte rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 25 sierpnia 2004 r. w sprawie przyjęcia Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (Dz.U. Nr 200, poz.2051 z póź. zm.). Oprócz wyżej wymienionych aktów prawnych są również inne, które regulują konkretne zagadnienia związane z wdrażaniem działania. Struktura wdrażania 6 Zgodnie z systemem wdrażania ZPORR, określonym w Programie, we wdrażanie Priorytetu 2 zaangażowane są następujące instytucje: Instytucja Zarządzająca Funkcję Instytucji Zarządzającej programem ZPORR pełni ministerstwo właściwe ds. rozwoju regionalnego. Obecnie jest to Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (wcześniej Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Gospodarki i Pracy). Instytucja Pośrednicząca Funkcję Instytucji Pośredniczącej w województwie podkarpackim pełni Podkarpacki Urząd Wojewódzki Instytucja Wdrażająca Instytucją Wdrażającą działanie 2.2 ZPORR w województwie podkarpackim jest Samorząd Województwa/Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego. Swoje zadania w tym zakresie wykonuje przy pomocy Departamentu Edukacji i Kultury, Oddział nauki (dawniej Oddział nauki i wdrażania Programów Operacyjnych w zakresie działań stypendialnych). Inne komórki Urzędu Marszałkowskiego pośrednio zaangażowane we wdrażanie działania 2.2 ZPORR to Departament Budżetu i Finansów oraz Oddział kontroli w Departamencie Organizacyjnym.

7 Rodzaje projektów realizowanych w ramach działania 2.2 ZPORR W związku z tym, że zgodnie z celem działania do korzystania ze wsparcia stypendialnego uprawnione są dwie grupy osób: uczniowie i studenci to w ramach tego działania wyróżniono dwa rodzaje programów stypendialnych: Typ I: Wspieranie rozwoju edukacyjnego młodzieży wiejskiej. W ramach projektów tego typu przekazywane były stypendia dla uczniów pochodzący z rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, podejmujących naukę lub uczących się w szkole umożliwiającej uzyskanie świadectwa dojrzałości/maturalnego, zamieszkałych na obszarach wiejskich, miastach do 5 tys. mieszkańców lub miastach od 5 tys. do 20 tys. mieszkańców, w których nie ma szkół ponadgimnazjalnych publicznych kończących się maturą. Typ II: Wspieranie rozwoju edukacyjnego studentów. W ramach projektów tego typu przekazywane były stypendia dla studentów pochodzących z obszarów zagrożonych marginalizacją w tym w szczególności obszarów wiejskich i obszarów restrukturyzacji przemysłów, którzy natrafiali na bariery w dostępie do kształcenia na poziomie wyższym z powodu trudnej sytuacji materialnej. Definicja obszarów zmarginalizowanych obejmowała obszary wiejskie, miasta do 20 tys. mieszkańców, obszary kwalifikujące się do wsparcia w ramach działania 3.2 ZPORR, zdegradowane dzielnice miast i obszary poprzemysłowe i powojskowe wyznaczone Lokalnym Programem Rewitalizacji. Z kolei do wsparcia w ramach działania 3.2 ZPORR kwalifikowały się powiaty spełniające jednocześnie przynajmniej dwa, z następujących kryteriów: średnia stopa bezrobocia w latach równa lub większa od 15 % średni udział pracujących w przemyśle w latach powyżej 30 % spadek liczby pracujących w przemyśle w relacji do spadku pracujących ogółem w latach powyżej 50 %. W województwie podkarpackim jedynie studenci mający stałe zameldowanie na obszarze Mielca i Przemyśla nie byli uprawnieni do ubiegania się o stypendia. Beneficjenci Wypłacanie stypendiów unijnych opierało się na systemie projektowym. Podmioty uprawnione do realizacji projektów stypendialnych zostały określone w Uzupełnieniu Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (U ZPORR) dokumencie, który uzupełnia zapisy Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. W przypadku projektów stypendialnych I typu tj. programów stypendialnych dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych kończących się maturą projekty realizowały organy prowadzące szkoły ponadgimnazjalne, związki, porozumienia i stowarzyszenia organów prowadzących szkoły ponadgimnazjalne (w przypadku szkół publicznych) oraz organy dotujące, związki, porozumienia i stowarzyszenia organów dotujących ( w przypadku szkół niepublicznych posiadających uprawnienia szkoły publicznej) tj. głównie powiaty oraz gminy. Wyjątkiem było Zgromadzenie Świętego Michała Archanioła, które w roku szkolnym 2004/2005 samodzielnie realizowało projekt stypendialny dla uczniów Michalickiego Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Miejscu Piastowym (w kolejnych latach Zgromadzenie było partnerem Powiatu Sanockiego). W przypadku projektów II typu tj. programów stypendialnych dla studentów, zgodnie z zapisami UZPORR, podmiotami uprawnionymi były Powiaty, związki, porozumienia 7

8 i stowarzyszenia Powiatów; Samorządy Województw, porozumienia Samorządów Województw z Powiatami. Jednakże przez większość okresu w jakim było wdrażane działanie 2.2 ZPORR wśród uprawionych podmiotów nie było Samorządu Województwa defini- cja odnosiła się wyłącznie do Powiatów (oraz ich związków, porozumień i stowarzyszeń). W związku z tym w województwie podkarpackim projekty stypendialne dla studentów były realizowane wyłącznie przez powiaty oraz ich porozumienia. Lista zrealizowanych projektów W okresie 3 lat wdrażania działania 2.2 ZPORR realizowane były 42 projekty. W przypadku części projektów okresy realizacji zachodziły na siebie czasowo. Tytuły projektów oraz nazwy Beneficjentów znajdują się w tabeli. Liczba projektów w podziale na lata Tabela 1. Wykaz projektów dla których podpisano umowy o dofinansowanie projektów w latach PROJEKTY DLA KTÓRYCH UMOWY PODPISANO W ROKU 2004 (alokacja na rok 2004) BENEFICJENT NUMER PROJEKTU NAZWA PROJEKTU 1 Gmina Zaklików Z/2.18/II/2.2.1/1/04 Unijny program stypendialny dla uczniów Liceum Ogólnokształcącego w Zaklikowie 2 Powiat Leżajski Z/2.18/II/2.2.1/2/04 Europejskie stypendia dla uczniów ze środowisk wiejskich 3 Gmina Grębów Z/2.18/II/2.2.1/3/04 4 Powiat Tarnobrzeski Z/2.18/II/2.2.1/4/04 5 Powiat Mielecki Z/2.18/II/2.2.1/5/04 Unijny program stypendialny dla uczniów Liceum Ogólnokształcącego w Grębowie Unijny program stypendialny dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych Powiatu Tarnobrzeskiego Wsparcie stypendialne dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych pochodzących z obszarów wiejskich 6 Powiat Stalowowolski Z/2.18/II/2.2.1/6/04 Daj szansę na rozwój - Program stypendialny Powiatu Stalowowolskiego 7 Powiat Łańcucki Z/2.18/II/2.2.1/7/04 Wsparcie edukacji młodzieży wiejskiej szkół ponadgimnazjalnych z terenu Powiatu Łańcuckiego 8 Miasto Tarnobrzeg Z/2.18/II/2.2.1/8/04 Program stypendialny dla uczniów pochodzących z obszarów wiejskich 9 Zgromadzenie Świętego Michała Archanioła Z/2.18/II/2.2.1/9/04 Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów Michalickich Szkół Ponadgimnazjalnych poprzez wsparcie stypendialne 10 Gmina Krosno Z/2.18/II/2.2.1/10/04 Stypendia edukacyjne - szansą rozwoju 11 Gmina Głogów Małopolski Z/2.18/II/2.2.1/11/04 12 Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.2/12/04 13 Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.1/13/04 Wsparcie stypendialne uczniów z gmin Głogów Małopolski, Kamień, Rymanów, Korczyna Wsparcie stypendialne studentów z terenu województwa podkarpackiego w roku akademickim Wsparcie stypendialne uczniów szkół ponadgimnazjalnych z terenu województwa podkarpackiego w roku szkolnym Gmina Stalowa Wola Z/2.18/II/2.2.1/14/04 Program stypendialny - Wiatr w Żagle

9 15 Powiat Strzyżowski Z/2.18/II/2.2.1/15/04 Stypendia unijne dla młodzieży wiejskiej ze szkół ponadgimnazjalnych 16 Powiat Ropczycko -Sędziszowski Z/2.18/II/2.2.1/16/04 Powiatowy program stypendialny szansą rozwoju młodzieży wiejskiej 17 Powiat Jarosławski Z/2.18/II/2.2.1/17/04 18 Gmina Miasto Rzeszów Z/2.18/II/2.2.1/18/04 Stypendia dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych porozumienia jarosławskiego Stypendia szansą dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych pochodzących z obszarów wiejskich 19 Powiat Kolbuszowski Z/2.18/II/2.2.1/19/04 Szansa dla młodzieży wiejskiej PROJEKTY DLA KTÓRYCH UMOWY PODPISANO W ROKU 2005 (alokacja na rok 2005) BENEFICJENT NUMER PROJEKTU NAZWA PROJEKTU 1 Gmina Głogów Małopolski Z/2.18/II/2.2.1/4/05 Wsparcie stypendialne uczniów z Gminy Głogów Małopolski 2 Gmina Miasto Rzeszów Z/2.18/II/2.2.1/5/05 Stypendia szansą dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych pochodzących z obszarów wiejskich - edycja na rok szkolny 2005/ Powiat Kolbuszowski Z/2.18/II/2.2.1/6/05 Stypendia szansą na wykształcenie 4 Gmina Tarnobrzeg Z/2.18/II/2.2.1/7/05 5 Powiat Łańcucki Z/2.18/II/2.2.1/8/05 Program stypendialny dla uczniów pochodzących z obszarów wiejskich w roku szkolnym 2005/2006 Stypendia dla młodzieży wiejskiej szkół ponadgimnazjalnych z Powiatu Łańcuckiego 6 Gmina Stalowa Wola Z/2.18/II/2.2.1/10/05 Program stypendialny - Wiatr w Żagle - edycja II 7 Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.1/11/05 8 Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.1/12/05 9 Powiat Jarosławski Z/2.18/II/2.2.1/13/05 10 Gmina Kamień Z/2.18/II/2.2.1/14/05 Wsparcie stypendialne studentów z terenu województwa podkarpackiego w roku akademickim Wsparcie stypendialne uczniów szkół ponadgimnazjalnych z terenu województwa podkarpackiego Stypendia dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych porozumienia jarosławskiego 2005/2006 Wsparcie stypendialne uczniów Liceum Ogólnokształcące im. Św. Stanisława Kostki w Kamieniu 11 Gmina Korczyna Z/2.18/II/2.2.1/15/05 Wsparcie stypendialne uczniów z Gminy Korczyna 12 Gmina Rymanów Z/2.18/II/2.2.1/16/05 Wsparcie stypendialne dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych z terenu Gminy Rymanów PROJEKTY DLA KTÓRYCH UMOWY PODPISANO W ROKU 2006 (alokacja na rok 2006) BENEFICJENT NUMER PROJEKTU NAZWA PROJEKTU 1 Gmina Stalowa Wola Z/2.18/II/2.2.1/3/06 Program stypendialny - wiatr w żagle edycja III 2 Gmina Tarnobrzeg Z/2.18/II/2.2.1/5/06 Program stypendialny dla uczniów pochodzących z obszarów wiejskich w roku szkolnym 2006/ Gmina Miasto Rzeszów Z/2.18/II/2.2.1/6/06 Stypendia szansą dla uczniów - edycja na rok szkolny Gmina Krosno Z/2.18/II/2.2.1/7/06 Stypendia edukacyjne - szansą rozwoju ( rok szkolny 2006/2007) 5 Gmina Kamień Z/2.18/II/2.2.1/11/06 6 Powiat Jarosławski Z/2.18/II/2.2.1/13/06 7 Gmina Tarnobrzeg Z/2.18/II/2.2.2/14/06 8 Powiat Łańcucki Z/2.18/II/2.2.1/15/06 Wsparcie stypendialne uczniów Liceum Ogólnokształcącego im. Św. Stanisława Kostki w Kamieniu w roku szkolnym 2006/2007 Stypendia dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych porozumienia jarosławskiego 2006/2007 Program stypendialny dla studentów z miasta Tarnobrzeg w roku akademickim 2006/2007 Pomoc stypendialna dla młodzieży wiejskiej szkół ponadgimnazjalnych z Powiatu Łańcuckiego 9 Powiat Kolbuszowski Z/2.18/II/2.2.1/16/06 Wybieram wykształcenie 10 Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.1/17/06 11 Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.2/18/06 Wsparcie stypendialne uczniów szkół ponadgimnazjalnych z terenu województwa podkarpackiego w roku szkolnym Wsparcie stypendialne uczniów szkół ponadgimnazjalnych z terenu województwa podkarpackiego w roku szkolnym

10 Projekty partnerskie Część projektów stypendialnych realizowana była wspólnie przez kilka lub nawet kilkanaście podmiotów w ramach porozumień partnerskich z wiodącą rolą lidera projektu tj. Beneficjenta, który pełnił kluczową rolę w każdym projekcie bezpośrednio odpowiadając za jego prawidłową realizację. W ten sposób, mimo stosunkowo niewielkiej liczby samych projektów, o pomoc w formie stypendiów mogli ubiegać się uczniowie oraz studenci z prawie z całego obszaru województwa podkarpackiego. Nieliczne wyjątki były spowodowane wyłącznie zapisami samego programu ZPORR. Tabela 2. Wykaz Beneficjentów realizujących projekty w latach z wyszczególnieniem ich partnerów. PROJEKTY DLA KTÓRYCH UMOWY PODPISANO W ROKU 2004 (alokacja na rok 2004) BENEFICJENT NUMER PROJEKTU PARTNERZY BENEFICJENTA 1 Gmina Zaklików Z/2.18/II/2.2.1/1/04 2 Powiat Leżajski Z/2.18/II/2.2.1/2/04 3 Gmina Grębów Z/2.18/II/2.2.1/3/04 4 Powiat Tarnobrzeski Z/2.18/II/2.2.1/4/04 5 Powiat Mielecki Z/2.18/II/2.2.1/5/04 Gmina Miejska Mielec, Gmina Przecław, 6 Powiat Stalowowolski Z/2.18/II/2.2.1/6/04-7 Powiat Łańcucki Z/2.18/II/2.2.1/7/04 Gmina Żołynia, 8 Miasto Tarnobrzeg Z/2.18/II/2.2.1/8/04 9 Zgromadzenie Świętego Michała Archanioła Z/2.18/II/2.2.1/9/04 10 Gmina Krosno Z/2.18/II/2.2.1/10/04 11 Gmina Głogów Małopolski Z/2.18/II/2.2.1/11/04 Gmina Kamień, Gmina Rymanów, Gmina Korczyna, 12 Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.2/12/04 13 Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.1/13/04 Powiaty: Bieszczadzki, Brzozowski, Dębicki; Jarosławski, Jasielski, Kolbuszowski, Krośnieński, Łańcucki, Leski, Leżajski, Lubaczowski, Mielecki, Niżański, Przemyski, Przeworski, Ropczycko - Sędziszowski, Rzeszowski, Stalowowolski, Strzyżowski, Tarnobrzeski, Miasto Krosno, Miasto Rzeszów, Miasto Tarnobrzeg, Powiaty: Bieszczadzki, Dębicki, Jasielski, Krośnieński, Leski, Niżański, Przeworski, Rzeszowski, Brzozowski, 14 Gmina Stalowa Wola Z/2.18/II/2.2.1/14/04 15 Powiat Strzyżowski Z/2.18/II/2.2.1/15/04 16 Powiat Ropczycko -Sędziszowski Z/2.18/II/2.2.1/16/04 17 Powiat Jarosławski Z/2.18/II/2.2.1/17/04 Powiaty: Lubaczowski, Przemyski, Gmina Miejska Przemyśl, Gmina Miejska Jarosław, Gmina Bircza, 18 Gmina Miasto Rzeszów Z/2.18/II/2.2.1/18/04-19 Powiat Kolbuszowski Z/2.18/II/2.2.1/19/04 - PROJEKTY DLA KTÓRYCH UMOWY PODPISANO W ROKU 2005(alokacja na rok 2005) BENEFICJENT NUMER PROJEKTU PARTNERZY BENEFICJENTA 1 Gmina Głogów Małopolski Z/2.18/II/2.2.1/4/05 2 Gmina Miasto Rzeszów Z/2.18/II/2.2.1/5/05 10

11 3 Powiat Kolbuszowski Z/2.18/II/2.2.1/6/05 4 Gmina Tarnobrzeg Z/2.18/II/2.2.1/7/05 5 Powiat Łańcucki Z/2.18/II/2.2.1/8/05 Gmina Żołynia, 6 G.Stalowa Wola Z/2.18/II/2.2.1/10/05-7 Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.1/11/05 8 Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.1/12/05 Gmina Krosno, Gmina Rzeszów, Gmina Tarnobrzeg, Powiaty: Bieszczadzki, Brzozowski, Dębicki, Jarosławski, Jasielski, Kolbuszowski, Krośnieński, Leski, Leżajski, Lubaczowski, Łańcucki, Mielecki, Niżański, Przemyski, Przeworski, Ropczycko - Sędziszowski, Rzeszowski, Stalowowolski, Strzyżowski, Tarnobrzeski, Powiaty: Bieszczadzki, Brzozowski, Dębicki, Krośnieński, Jasielski, Leski, Leżajski, Mielecki, Niżański, Przeworski, Ropczycko - Sędziszowski; Rzeszowski, Stalowowolski, Strzyżowski, Tarnobrzeski, Gmina Krosno, Zgromadzenie Michalitów, Gmina Grębów, Gmina Zaklików, Gmina Przecław, Miasto Mielec 9 Powiat Jarosławski Z/2.18/II/2.2.1/13/05 Gmina Miejska Jarosław, Gmina Bircza, Gmina Miejska Przemyśl, Powiat Przemyski, Powiat Lubaczowski, 10 Gmina Kamień Z/2.18/II/2.2.1/14/05 11 Gmina Korczyna Z/2.18/II/2.2.1/15/05 12 Gmina Rymanów Z/2.18/II/2.2.1/16/05 PROJEKTY DLA KTÓRYCH UMOWY PODPISANO W ROKU 2006(alokacja na rok 2006) BENEFICJENT NUMER PROJEKTU PARTNERZY BENEFICJENTA 1 Gmina Stalowa Wola Z/2.18/II/2.2.1/3/06 2 Gmina Tarnobrzeg Z/2.18/II/2.2.1/5/06 3 Gmina Miasto Rzeszów Z/2.18/II/2.2.1/6/06 4 Gmina Krosno Z/2.18/II/2.2.1/7/06 5 Gmina Kamień Z/2.18/II/2.2.1/11/06 6 Powiat Jarosławski Z/2.18/II/2.2.1/13/06 Gmina Miejska Jarosław, Gmina Bircza, Gmina Miejska Przemyśl, Powiat Przemyski, Powiat Lubaczowski, 7 Gmina Tarnobrzeg Z/2.18/II/2.2.2/14/06-8 Powiat Łańcucki Z/2.18/II/2.2.1/15/06 Gmina Żołynia, 9 Powiat Kolbuszowski Z/2.18/II/2.2.1/16/06-10 Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.1/17/06 11 Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.2/18/06 Powiaty: Bieszczadzki, Brzozowski, Dębicki, Krośnieński, Jasielski, Leski, Leżajski, Mielecki, Niżański, Przeworski, Ropczycko - Sędziszowski, Rzeszowski, Stalowowolski, Strzyżowski, Tarnobrzeski, Zgromadzenie Michalitów, Gmina Grębów, Gmina Zaklików, Gmina Przecław, Miasto Mielec, Gmina Korczyna, Gmina Głogów Małopolski, Gmina Rymanów. Gmina Krosno, Gmina Miasto Rzeszów, Powiaty: Bieszczadzki, Brzozowski, Dębicki, Jarosławski, Jasielski, Kolbuszowski, Krośnieński, leski, Leżajski, Lubaczowski, Łańcucki, Mielecki, Niżański, Przemyski, Przeworski, Ropczycko - Sędziszowski, Rzeszowski, Stalowowolski, Strzyżowski, Tarnobrzeski. 11

12 Poniższa tabela przedstawia Beneficjentów wraz z podaniem liczby projektów jakie realizowali w latach Tabela 3. Liczba projektów realizowanych przez poszczególnych Beneficjentów w latach Gmina Powiat Inne podmioty Nazwa Liczba projektów Nazwa Liczba projektów Nazwa Liczba projektów Zaklików 1 Leżajski 1 Zgromadzenie Świętego Michała Archanioła 1 Grębów 1 Tarnobrzeski Tarnobrzeg 4 Mielecki Krosno 2 Stalowowolski Głogów Małopolski 2 Łańcucki Stalowa Wola 3 Sanocki Rzeszów 3 Strzyżowski Kamień 2 Ropczycko - Sędziszowski Rymanów 1 Jarosławski Korczyna 1 Kolbuszowski Wartość projektów Wartość projektów była bardzo zróżnicowana od projektów o wartości kilkunastu tysięcy złotych do projektów, których wartość sięgała kilku milionów złotych. W tabeli podano wartości projektów realizowanych w latach przez poszczególnych Beneficjentów (z uwzględnieniem zmian w przypadku części projektów). Tabela 4. Wartość projektów realizowanych w latach ROK BENEFICJENT NUMER PROJEKTU WYDATKI OGÓŁEM ( w zł) WYDATKI KWALIFKOWANE (w zł) DOFINANSOWANIE (w zł) 2004 Gmina Głogów Małopolski Z/2.18/II/2.2.1/11/ , , , Gmina Grębów Z/2.18/II/2.2.1/3/ , , , Gmina Krosno Z/2.18/II/2.2.1/10/ , , , Gmina Miasto Rzeszów Z/2.18/II/2.2.1/18/ , , , Gmina Zaklików Z/2.18/II/2.2.1/1/ , , , Miasto Stalowa Wola Z/2.18/II/2.2.1/14/ , , , Powiat Jarosławski Z/2.18/II/2.2.1/17/ , , , Powiat Kolbuszowski Z/2.18/II/2.2.1/19/ , , , Powiat Leżajski Z/2.18/II/2.2.1/2/ , , , Powiat Łańcucki Z/2.18/II/2.2.1/7/ , , , Powiat Mielecki Z/2.18/II/2.2.1/5/ , , ,53 12

13 2004 Powiat Ropczycko- Sędziszowski Z/2.18/II/2.2.1/16/ , , , Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.1/13/ , , , Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.2/12/ , , , Powiat Stalowowolski Z/2.18/II/2.2.1/6/ , , , Powiat Strzyżowski Z/2.18/II/2.2.1/15/ , , , Powiat Tarnobrzeski Z/2.18/II/2.2.1/4/ , , , Urząd Miasta Tarnobrzeg Z/2.18/II/2.2.1/8/ , , , Zgromadzenie Świętego Michała Archanioła Z/2.18/II/2.2.1/9/ , , , Gmina Głogów Małopolski Z/2.18/II/2.2.1/4/ , , , Gmina Kamień Z/2.18/II/2.2.1/14/ , , , Gmina Korczyna Z/2.18/II/2.2.1/15/ , , , Gmina Miasto Rzeszów Z/2.18/II/2.2.1/5/ , , , Gmina Rymanów Z/2.18/II/2.2.1/16/ , , , Gmina Stalowa Wola Z/2.18/II/2.2.1/10/ , , , Gmina Tarnobrzeg Z/2.18/II/2.2.1/7/ , , , Powiat Jarosławski Z/2.18/II/2.2.1/13/ , , , Powiat Kolbuszowski Z/2.18/II/2.2.1/6/ , , , Powiat Łańcucki Z/2.18/II/2.2.1/8/ , , , Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.1/12/ , , , Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.2/11/ , , , Gmina Kamień Z/2.18/II/2.2.1/11/ , , , Gmina Krosno Z/2.18/II/2.2.1/7/ , , , Gmina Miasto Rzeszów Z/2.18/II/2.2.1/6/ , , , Gmina Stalowa Wola Z/2.18/II/2.2.1/3/ , , , Gmina Tarnobrzeg Z/2.18/II/2.2.1/5/ , , , Gmina Tarnobrzeg Z/2.18/II/2.2.2/14/ , , , Powiat Jarosławski Z/2.18/II/2.2.1/13/ , , , Powiat Kolbuszowski Z/2.18/II/2.2.1/16/ , , , Powiat Łańcucki Z/2.18/II/2.2.1/15/ , , , Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.1/17/ , , , Powiat Sanocki Z/2.18/II/2.2.2/18/ , , ,96 13

14 Finansowanie działania 14 Projekty stypendialne realizowane w ramach działania 2.2 ZPORR są finansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz budżetu państwa (BP). W roku 2006 montaż finansowy działania w województwie podkarpackim został poszerzony o środki Samorządu Województwa. Nastąpiła realokacja (przesunięcie) części środków z działania 2.4 ZPORR Reorientacja zawodowa osób zagrożonych procesami restrukturyzacyjnymi na działanie 2.2 ZPORR, typ II projektów Programy stypendialne dla studentów w wysokości złotych (środki EFS; ,21 EURO - kwota przeliczona po kursie 3,8365 zł z dnia 25 grudnia 2005 r.). Środki Samorządu Województwa (wspomniane powyżej) zostały wyasygnowane w związku z niepełnym zwrotem zaangażowanych środków oznaczonych jako EFS, które Samorząd Województwa zapewnił pożyczką lub środkami własnymi. Beneficjenci nie otrzymywali środków bezpośrednio z Europejskiego Funduszu Społecznego. Dotację (w formie zaliczki) na potrzeby realizacji projektów stypendialnych Beneficjenci otrzymywali ze środków Samorządu Województwa (środki własne lub pożyczka na prefinansowanie zaciągnięta w Banku Gospodarstwa Krajowego) oraz budżetu państwa. Środki budżetu państwa stanowią tak zwany wkład krajowy i nie podlegają refundacji ze środków unijnych zasadą jest, że Unia Europejska nie finansuje projektów w 100%. Refundacji z Europejskiego Funduszu Społecznego podlegają natomiast środki założone przez Samorząd Województwa oznaczone w dokumentach programowych jako podlegające refundacji z EFS (w dokumentach programowych widoczny jest ostateczny montaż finansowy). Ponieważ w ramach działania 2.2 ZPORR wyróżniono 2 typy projektów, które mają różny montaż finansowy (różny wkład EFS w poszczególnych typach projektu), zwiększenie dostępnej kwoty alokacji na realizację projektów wyłącznie jednego typu (w tym przypadku II typu) zaburzało montaż finansowy, który musiał być utrzymany w stosunku do całego działania (czyli biorąc łącznie I oraz II typ projektów). Stąd pojawiły się środki własne Samorządu Województwa. Procent dofinansowania EFS dla poszczególnych typów projektów wynosił: I typ około 70% kosztów kwalifikowa- nych II typu 75% kosztów kwalifikowanych. Wkład EFS na poziomie całego działania wynosił 69,03%. Środki budżetu państwa pochodziły z rezerwy Ministra Edukacji Narodowej (I typ projektów) oraz z rezerwy Ministra Rozwoju Regionalnego (II typ projektów).

15 Poziom kontraktacji (środki Europejskiego Funduszu Społecznego) Wyrażona w złotych polskich wielkość dostępnej alokacji czyli środków Europejskiego Funduszu Społecznego (bez środków budżetu państwa) na dzień 30 kwietnia 2008 r. wynosiła ,19 zł. W podziale na typu projektów alokacja wynosiła: ,68 zł (I typ projektów stypendia dla uczniów ) i ,51 zł (II typ projektów stypendia dla studentów ). Wielkość środków zakontraktowanych wyniosła: w przypadku I typu projektów ,46 zł, II typu projektu ,27 zł. Razem wielkość ta wyniosła ,73 zł. Z powyższego zestawienia wynika pewna nadkontrakacja środków, która może jednak ulec zmniejszeniu w toku dalszych prac związanych z rozliczaniem projektów oraz wypłatami dla Instytucji Wdrażającej (która zakłada własne środki lub pochodzące z pożyczki bankowej w części oznaczonej jako EFS) z konta programowego Instytucji Pośredniczącej tytułem refundacji z Europejskiego Funduszu Społecznego. Poziom kontraktacji Nadkontraktacja w procentach 5,1% 6,6% 5,5% 15

16 Całkowita kwalifikowana wartość projektów EFS + środki krajowe Kwalifikowana całkowita wartość wszystkich 42 projektów (pomniejszona o środki zwrócone lub niewykorzystane w całości) w ramach działania 2.2 ZPORR wyniosła na ostatni dzień kwietnia 2008 roku ,34 złotych, w tym wartość dofinansowania z Europejskiego Funduszu Społecznego to ,73 złotych. W podziale na typy projektów dane przedstawiają się następująco: wartość kwalifikowana 38 projektów typu I wyniosła ,24 złotych, w tym wartość dofinansowania wynosi ,46 złotych, wartość kwalifikowana 4 projektów typu II zamknęła się kwotą ,10 złotych, w tym wartość dofinansowania z EFS to ,27 złotych. Wielkość środków przekazanych Beneficjentom wyniosła 100% środków zakontraktowanych. Ostatnie wypłaty dokonane przez Instytucję Wdrażającą dla Beneficjentów realizujących projekty stypendialne miały miejsce w sierpniu 2007 r. W chwili obecnej trwa końcowe rozliczanie i zamykanie projektów. Całkowita kwalifkowalna wartość projektów (środki EFS+środki krajowe) , , , , , ,27 Wielkość środków rozliczonych EFS + środki krajowe 16 Łączna wartość środków kwalifikowanych przedłożonych przez Instytucję Wdrażającą (IW) i zatwierdzonych przez Instytucję Pośredniczącą (EFS + środki krajowe) na dzień 30 kwietnia 2008 r. to kwota w wysokości ,43 złotych w tym: w ramach I typu projektów ,65 złotych oraz w ramach II typu projektów ,78 złotych. Są to środki rozliczone przez IW z których część, przypadająca na Europejski Funduszu Społeczny jest następnie refundowana Samorządowi Województwa z konta programowego Instytucji Pośredniczącej. Powyższe kwoty nie uwzględniają niewielkich zwrotów dokonanych na rachunek Instytucji Pośredniczącej

17 w wyniku uznania pojedynczych wydatków za niekwalifikowane w toku przeprowadzanych kontroli ma miejscu (już po zakończeniu realizacji i rozliczeniu projektu). Stosunek wartości całkowitej projektów do środków rozliczonych (zatwierdzonych) , ,43 Poziom refundacji z konta programowego środki EFS Suma wydatków zrefundowanych Instytucji Wdrażającej przez Instytucję Pośredniczącą z jej konta programowego (chodzi o kwoty stanowiące część przypadająca na EFS) wyniosła na koniec kwietnia 2008 roku ,92 złote w tym: w ramach I typu projektów: ,78 złotych oraz w ramach II typu projektów: ,14 złotych (niewielkie kwoty zostały zwrócone Instytucji Pośredniczącej z uwagi na stwierdzone podczas kontroli na miejscu wydatki niekwalifikowane, które zostały wcześniej zrefundowane kwoty te pomniejszyły łączną wielkość refundacji). Biorąc pod uwagę łączną wielkość środków zaangażowanych w części przypadającej na Europejski Fundusz Społeczny tj. kwotę ,73 zł to poziom refundacji wynosi nieco ponad 62%. Wysokość refundacji na poziomie 100% jest planowana do osiągnięcia w III kwartale 2008 roku. Osiągnięcie 100% refundacji oznaczać będzie pełne wykorzystanie środków europejskich przeznaczonych na realizację działania 2.2 ZPORR Poziom refundacji z konta programego Instutucji Pośredniczącej , ,92 17

18 Liczba stypendystów (wskaźniki produktu) W całym okresie ostatnich 3 lat szkolnych oraz akademickich Beneficjenci wypłacili stypendia dla prawie 66,5 tysiąca uczniów oraz studentów (BO). W tej liczbie stypendia otrzymało prawie 56 tyś. uczniów oraz niecałe 11 tyś. studentów. Poniższe wykresy przedstawiają te wartości w podziale na lata szkolne oraz akademickie. Liczba stypendystów w podziale na lata - uczniowie Bardzo ciekawie przedstawia się podział stypendystów według płci. Przedstawiają to poniższe wykresy. Jest to o tyle ważne, że wszystkie projekty musiały uwzględniać równość szans, zgodnie z jedną z polityk horyzontalnych Unii Europejskiej. Wskaźniki produktu, rezultatu oraz oddziaływania (te ostatnie na poziomie działania), odnoszące się do osób zakładały udział mężczyzn i kobiet na poziomie odpowiednio 45% i 55%. Nacisk był położony na większy udział kobiet w celu wyrównania szans edukacyjnych. Nie udało się wprawdzie idealnie osiągnąć założonych proporcji ale ogólne założenie (większy udział kobiet) został w województwie podkarpackim zrealizowany. Brak osiągnięcia założonych proporcji wynikał w główniej mierze z mechanizmów jakie rządziły przyznawaniem stypendiów, gdzie decydującymi kryteriami były dochód na osobę w rodzinie. Nie promowano osób danej płci kosztem osób biedniejszych. Liczba stypendystów w podziale na lata - studenci Liczba stypendystów w podziale wg płci % % Kobety Mężczyźni

19 Efekty wsparcia (badania pilotażowe) Zgodnie z przepisami UE obowiązkiem krajów członkowskich korzystających ze wsparcia funduszy strukturalnych jest przeprowadzenie ewaluacji programów operacyjnych. Obowiązek ten zapisany jest także w Ustawie o Narodowym Planie Rozwoju. Pierwsze pilotażowe badanie Beneficjentów Ostatecznych działania 2.2 ZPORR zostało przeprowadzone w okresie od 28 listopada do 11 grudnia 2006 roku przez firmę Opinia Sp. z o.o.. Badaniami objęto próbę Beneficjentów Ostatecznych z większości województw, w tym z województwa podkarpackiego. Wnioski, które zostały sformułowane w wyniku przeprowadzonych badań odnoszą się więc do stypendystów z całego kraju, w tym z województwa podkarpackiego. Można założyć, że w przypadku województwa podkarpackiego możliwe są pewne odstępstwa od wyników dla całego kraju. Dodatkowo należy pamiętać, że badania (jedyne dotychczas przeprowadzone) objęły stypendystów z roku szkolnego/akademickiego 2004/2005. Wynikiem przeprowadzonego badania jest raport pt. Ocena wpływu wsparcia otrzymanego przez uczniów i studentów w szkole wyższej lub uzyskanie wyższego wykształcenia. Badania będą kontynuowane w 2008 r. (do chwili obecnej nie powstał jednak żaden nowy raport). Cel badania Głównym celem wspomnianego badania było oszacowanie skuteczności stypendiów wypłacanych w ramach Działania 2.2 ZPORR poprzez ustalenie: udziału (odsetka) osób, które dostały się na studia wśród młodzieży otrzymującej stypendia w ostatniej klasie szkoły ponadgimnazjalnej, udziału (odsetka) osób, które uzyskały wyższe wykształcenie wśród osób otrzymujących stypendia jako studenci ostatniego roku szkoły wyższej. Ponadto badanie miało na celu zbadanie: jakie były oczekiwania beneficjentów ostatecznych (stypendystów) w stosunku do projektu zanim rozpoczęli w nim udział, jakie konkretne efekty przyniósł beneficjentom ostatecznym (stypendystom) udział w projekcie, jaki jest obecny status beneficjentów ostatecznych (stypendystów), jak udział beneficjentów ostatecznych (stypendystów) w projekcie wpłynął na ich obecny status, jakie czynniki ograniczały skuteczność wsparcia przyznawanego w ramach Działania 2.2 ZPORR. Wnioski z badania Sporządzony w wyniku przeprowadzonych badań raport wskazuje na następujące wnioski: prawie wszyscy stypendyści z ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych (97%) ukończyli szkołę w roku 2004/2005, w którym otrzymywali stypendium, spośród stypendystów z ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych, którzy otrzymywali wsparcie w roku szkolnym 2004/2005, 91%w tym samym roku zdało maturę, wśród uczniów, którzy otrzymywali stypendium w roku szkolnym 2004/2005 oraz zdali maturę w tym samym roku, kobiety stanowiły 64% (mężczyźni: 36%), spośród uczniów, którzy otrzymywali stypendia w roku 2004/2005, 74% kontynuuje naukę na poziomie wyższym niż szkoła średnia, wśród uczniów, którzy otrzymywali stypendia w roku 2004/2005 a obecnie kontynuują naukę na poziomie wyższym niż szkoła średnia kobiety stanowią 62% (mężczyźni: 38%), najpopularniejszą formą kontynuowania nauki są studia licencjackie na które uczęszcza 30% osób, które otrzymywały stypendia w roku 2004/2005 ucząc się w ostatniej klasie szkoły ponadgimnazjalnej. Drugie miejsce zajmują studia magisterskie (21%) a kolejne szkoła policealna nie wymagająca matury (14%). 19

20 W przypadku studentów raport wskazuje na następujące prawidłowości: spośród osób objętych wsparciem podczas studiów na ostatnim roku szkoły wyższej, 83% obroniło pracę magisterską w roku akademickim 2004/2005, w którym korzystały ze stypendium, wśród studentów, którzy otrzymywali wsparcie w roku akademickim 2004/2005 i obronili pracę magisterską w tym samym roku, 67% stanowiły kobiety (mężczyźni: 33%). Programy stypendialne w oczach stypendystów Stypendyści stosunkowo niewysoko ocenili skuteczność stypendium we wsparciu ich w uzyskaniu poziomu wykształcenia, które zdobyli. Na skali od 1 (ocena najniższa) do 10 (ocena najwyższa) uczniowie ocenili skuteczność stypendium średnio na 5,88; natomiast studenci średnio na 5,41. Stypendium było warunkiem koniecznym uzyskania obecnego poziomu wykształcenia dla 16% uczniów i 13% studentów. Dwie trzecie uczniów (67%) i cztery piąte studentów (80%) w okresie ubiegania się o stypendium doświadczało finansowych trudności w kontynuowaniu nauki. Problemy finansowe uczniów wiązały się najczęściej z kosztami dojazdów (problem wskazany przez 48% uczniów objętych badaniem) i podręczników (44%), zaś w dalszej kolejności kosztów pomocy naukowych 32%, oraz odzieży 26%. Studenci mieli najczęściej trudności z zakupem pomocy naukowych (53%), opłaceniem dojazdów (52%) oraz kupnem podręczników (50%) a także z pokryciem kosztów zakwaterowania (37%) oraz wyżywienia (32%). Zazwyczaj respondenci wskazywali te same trudności zapytani o problemy, do przezwyciężenia których przyczyniło się stypendium. 20

21 Napotkane problemy Wdrażanie działania zaczęło się w pierwszej połowie 2004 r. i powinno zakończyć się w 2009 roku. W toku wdrażania działania pojawiły się różnorakie problemy w dużej części zostały one w toku wdrażania rozwiązane. Poniżej są wspomniane te najważniejsze. Problemy na poziomie Instytucji Wdrażającej W początkowym okresie wdrażania działania pojawiło się wiele niejasności; brakowało również szczegółowych wytycznych, a te które obowiązywały, często były zmieniane. Do połowy roku szkolnego 2005/2006 istniał obowiązek wypłaty stypendiów dla uczniów (I typ projektów) na podstawie refundacji poniesionych kosztów wydatki musiałby być potwierdzone fakturami lub innym dokumentami o równoważnej wartości dowodowej. Spowodowało to negatywny odbiór działania i problemy z wykorzystaniem wszystkim środków. W roku 2005 Instytucja Zarządzająca ZPORR dopuściła wypłatę stypendiów w oparciu o zaświadczenia o obecności na zajęciach szkolnych co zaowocowało efektywniejszym i szybszym wykorzystaniem środków. W II typie projektów stypendia były przekazywane w formie finansowej. Studenci nie musieli przedstawiać dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków ani też innych dokumentów. Stypendia były wypłacane względnie bezproblemowo i w pełnej wysokości. Jednak wielkość dostępnych środków była kilkakrotnie mniejsza w stosunku do liczby osób zainteresowanych i w stosunku do maksymalnej kwoty stypendium jaka mogła być przyznana studentom. W roku 2006 przesunięto znaczną kwotę z działania 2.4 ZPORR na działanie 2.2 ZPORR (5 milionów złotych) co dało możliwość przyznania stypendium znacznej większej liczbie osób. Beneficjenci działania 2.2 ZPORR często nie mieli możliwości do czasowego zakładania własnych środków z przeznaczeniem na wypłatę stypendiów do czasu przekazania przez Instytucję Wdrażającej kolejnej transzy dofinansowania (po pozytywnym rozliczeniu wnioskiem o płatność uprzednio przekazanej transzy dofinansowania). Ponieważ weryfikacja wniosków niejednokrotnie trwała kilka miesięcy to oczekiwanie na kolejną transze dofinansowania (bez założenia przez Beneficjentów własnych środków) zaburzało rytm wypłaty stypendiów i liczne opóźnienia w realizacji projektów. Skutkowało to negatywnym odbiorem działania przez zainteresowanych. Brak uregulowań prawnych umożliwiających przekazanie środków finansowych między jednostką samorządu terytorialnego a państwową jednostką budżetową spowodował, że nie można było rozpocząć programu stypendialnego dla uczniów szkół artystycznych działających w województwie, dla których organem prowadzącym jest Minister właściwy ds. kultury. W roku szkolnym 2005/2006 oraz 2006/2007 Instytucja Wdrażająca odstąpiła od podpisania umowy. Projekt tego typu na rok szkolny 2004/2005 wpłynął po terminie i nie był oceniany. System SIMIK został uruchomiony ze znacznym opóźnieniem co nie pozwoliło na bieżąco korzystać z jego funkcjonalności. Problemy na poziomie Beneficjenta oraz Beneficjenta Ostatecznego W okresie od 28 listopada do 11 grudnia 2006 roku zostało przeprowadzone przez firmę Opinia Sp. z o.o. pierwsze pilotażowe badanie Beneficjentów Ostatecznych (BO) działania 2.2 ZPORR. Badaniami objęto próbę Beneficjentów Ostatecznych z większości województw, w tym z województwa podkarpackiego. Dotychczas jest to jedyne przeprowadzone badanie BO zakończone raportem. Ankietowani BO wskazali na problem związany ze sposobem przekazywania stypendium dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych, którzy byli zobowiązani ponieść wydatki z własnej kieszeni a zwrot poniesionych kosztów otrzymywali dopiero po 21

22 okazaniu faktur (refundacja kosztów). Na takie rozwiązanie skarżyło się trzy czwarte uczniów (74%), za optymalne uważało je zaledwie 3%. Aż 41% stwierdziło, że przynajmniej raz nie wykorzystało możliwego dofinansowania na skutek braku pieniędzy na pokrycie wydatków, które miały zostać objęte refundacją. Dla 58% uczniów problem stanowiło natomiast ograniczenie rodzaju przedmiotów na zakup których mogli przeznaczyć stypendium. Odpowiadając na postulaty zarówno Instytucji Wdrażających jaki i Beneficjentów Instytucja Zarządzająca ZPORR początkiem roku 2006 wprowadziła zmiany w zasadach wypłacania stypendiów uzależniając ich wypłatę od uczestnictwa w zajęcia szkolnych (stypendyści musieli otrzymać i złożyć zaświadczenie o liczbie godzin nieusprawiedliwionych zbytu duża liczba takich godzin była równoznaczna z przerwanie udziału w projekcie). Takie rozwiązanie ułatwiło wykorzystanie środków otrzymywanych przez stypendystów w ramach stypendiów. Zarówno uczniowie (69%) jak i studenci (71%) wskazywali na opóźnienia w wypłatach. Związane to było z przedłużającą się weryfikacją wniosków o płatność. To z kolei wynikało min. z rozbudowanych i szczegółowych wymagań jakie musieli spełnić Beneficjenci składając wnioski o płatność. W toku wdrażania działania 2.2 ZPORR zasady sporządzania wniosków o płatność, zarówno na poziomie Beneficjenta jak i Instytucji Wdrażającej, uległy uproszczeniu. Beneficjenci Ostateczni (stypendyści) wskazali na niedostateczną dostępności informacji o możliwości uzyskania stypendium. Przeszło jedna czwarta ankietowanych uczniów (28%) i blisko połowa studentów (46%) zwróciła uwagę na niedostatek informacji o możliwości uzyskania stypendium. Nie był to jednakże najczęściej wymieniany przez respondentów problem. Część respondentów stwierdziła, że przyznana kwota stypendium była zbyt niska. Stypendia w okresie programowania Programy stypendialne w dotychczasowej formie zakończyły się z końcem roku szkolnego/akademickiego 2006/2007 r. W obecnym okresie programowania obejmującym lata projekty stypendialne w zmienionej formie i na innych zasadach będą realizowane w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Funkcję Instytucji Wdrażającej będzie pełnił Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie. 22