RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach Modrzejowice Kuratorium Oświaty w Warszawie

2 Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia r. wraz ze zmianami z dnia r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 2/29

3 Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach od 11 do 25 marca 2015 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Katarzyna Zagańczyk i Michał Deja. Badaniem objęto 17 uczniów (ankieta i wywiad grupowy), 36 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 8 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z partnerami szkoły, a także dokonano obserwacji 12 lekcji i analizy dokumentacji zastanej. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje takie obszary działania szkoły jak: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej; Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji; Szkoła lub placówka organizując procesy edukacyjne uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzające kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. Wyjaśnienie skrótów dla narzędzi: OZ - Arkusz obserwacji zajęć AD - Kwestionariusz ankiety dla dyrektora/dyrektorki szkoły AN - Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli AR - Kwestionariusz ankiety dla rodziców AMD - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Mój dzień" AMS - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Moja szkoła" APW - Kwestionariusz ankiety poewaluacyjnej dla wizytatora ADZ - Kwestionariusz badania "Analiza danych zastanych" WN - Scenariusz wywiadu grupowego z nauczycielami WR - Scenariusz wywiadu grupowego z rodzicami WU - Scenariusz wywiadu grupowego z uczniami WD - Scenariusz wywiadu z dyrektorem/dyrektorką szkoły WNPO - Scenariusz wywiadu z nauczycielem po obserwacji WP - Scenariusz wywiadu z partnerami WNO - Scenariusz wywiadu z zespołem nauczycieli uczących w jednym oddziale Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 3/29

4 Obraz szkoły Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach to niewielka mazowiecka szkoła położona 20 kilometrów na południe od Radomia w gminie Skaryszew. Placówka istnieje od 1960 roku. Mieści się w niewielkim, wymagającym generalnego remontu, jednokondygnacyjnym budynku, który nie posiada wewnętrznej klatki schodowej. W bieżącym roku szkolnym 2014/2015 w 6 oddziałach klasowych pod opieką ośmiorga nauczycieli uczy się 42 uczniów. Klasy II i III oraz IV i V są klasami łączonymi. Zajęcia odbywają się w pięciu salach, natomiast lekcje wychowania fizycznego na szkolnym holu oraz przyszkolnym trawiastym boisku. W wyniku problemowej ewaluacji zewnętrznej stwierdzono, że powszechnie monitoruje się proces nabywania przez uczniów wiadomości i umiejętności. Jednak nie zawsze sformułowane wnioski znajdują odwzorowanie w pracy z wychowankami. Nauczyciele wybiórczo uwzględniają zalecane sposoby i warunki realizacji podstawy programowej, a poszczególne kompetencje kluczowe kształtują w różnym stopniu. Działania szkoły podejmowane w wyniku wdrażanych wniosków z analizowania i monitorowania osiągnięć uczniów nie są skuteczne. Nie przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. W modrzejowickiej szkole rozwijane są umiejętności przydatne na kolejnym etapie kształcenia. Służą temu również zajęcia pozalekcyjne - w opinii rodziców i dzieci - adekwatne względem potrzeb. W placówce prowadzi się celowe działania zorientowane na rozpoznawanie potrzeb i sytuacji społecznej uczniów. Nie rozpoznaje się natomiast sposobów uczenia się uczniów. W placówce prowadzi się skuteczną współpracę z podmiotami wspierającymi rozwój dzieci, natomiast okazjonalnie podejmowane są profilaktyczne działania antydyskryminacyjne. Indywidualizacja procesów edukacyjnych w ewaluowanej szkole nie ma charakteru powszechnego, ale incydentalny. Otrzymywane wsparcie odpowiada potrzebom uczniów. Większość nauczycieli nie wykorzystuje wniosków z egzaminów zewnętrznych i ewaluacji wewnętrznej. Działania podejmowane w szkole są monitorowane, a wnioski z monitorowania cechuje użyteczność. W szkole nie prowadzi się badań wewnętrznych, a wyniki zewnętrznych nie mają wpływu na planowanie nauczycielskich badań. Przy placówce działa Uczniowski Klub Sportowy "MODRZEW", a także środowiskowa drużyna harcerska "Pędzące wiatry". Wszyscy uczniowie biorą udział w zajęciach pozalekcyjnych: korekcyjno - kompensacyjnych, wyrównawczych, logopedycznych, sportowych, koła teatralnego, misyjnego oraz wokalnego. Szkoła współpracuje z licznymi instytucjami środowiska lokalnego, podejmuje inicjatywy ukierunkowane na zaspokajanie potrzeb mieszkańców i kształcenie postaw prospołecznych swoich uczniów. Największym sukcesem szkoły jest nawiązanie współpracy z Programem "Ziarno" TVP 1 i biskupem Antonim Długoszem. Uczniowie modrzejowickiej szkoły odnoszą różnorodne sukcesy sportowe i artystyczne, jak na przykład zdobycie tytułu laureata XIV Międzynarodowego Festiwalu Piosenki Religijnej, zajęcie I miejsce (etap rejonowy) w turnieju piłki nożnej "Z Podwórka na Stadion o Puchar Tymbarku" czy II miejsca na Festiwalu Piosenki Harcerskiej i Turystycznej. Celem zapoznania ze szczegółowymi wynikami badań i prorozwojowymi wnioskami zapraszamy do lektury raportu. Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 4/29

5 Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Numer 68 Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach Brak Szkoła podstawowa Modrzejowice Kod pocztowy Urząd pocztowy SKARYSZEW Telefon Fax Www Brak Regon Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 42 Oddziały 6 Nauczyciele pełnozatrudnieni 7.00 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 3.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 2.20 Średnia liczba uczących się w oddziale 7 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy publiczna Dzieci lub młodzież brak specyfiki 6 MAZOWIECKIE radomski Skaryszew gmina miejsko-wiejska Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 5/29

6 Poziom spełniania wymagań państwa Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) C Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia (D) Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia (D) W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki (D) Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną (D) W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia (B) C W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom (B) Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania (D) Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane (D) E W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych (B) W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów (B) Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 6/29

7 Wnioski 1. W szkole rozpoznaje się sytuację materialną każdego ucznia, jego potrzeby, ale pomija sposoby uczenia się. 2. Nie wszyscy nauczyciele znają warunki i sposoby realizacji podstawy programowej, co wynika z wywiadów i obserwacji. Rzadko podejmowane są działania obliczone na kształcenie umiejętności myślenia matematycznego oraz posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno - komunikacyjnymi. 3. Indywidualizacja procesu nauczania obejmuje pewną grupę uczniów. Nie dotyczy metod i form uczenia się dzieci. 4. Uczący w sposób ograniczony wykorzystują w codziennej pracy wnioski płynące z rozpoznania potrzeb i możliwości uczniów, a także nie uwzględniają wniosków z analizy egzaminów zewnętrznych, ewaluacji wewnętrznej oraz badań zewnętrznych. 5. Nauczyciele diagnozują osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego. Nie wszyscy uczący w trakcie procesu planowania i realizowania wykorzystują wiedzę pozyskaną w trakcie diagnoz. 6. Działania szkoły podejmowane w wyniku wdrażanych wniosków z analizowania i monitorowania osiągnięć uczniów nie są skuteczne, bowiem nie przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 7/29

8 Wyniki ewaluacji Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Stan oczekiwany: Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Poziom spełnienia wymagania: C Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Monitorowanie i diagnozowanie nabywania wiadomości i umiejętności przez uczniów jest powszechne. Jednak nie zawsze sformułowane wnioski znajdują odzwierciedlenie w pracy z wychowankami. Nauczyciele diagnozują ich osiągnięcia. Stosują zalecane sposoby i warunki realizacji podstawy programowej, a poszczególne kompetencje kluczowe kształtują w różnym stopniu. Działania szkoły podejmowane w wyniku wdrażanych wniosków z analizowania i monitorowania osiągnięć uczniów nie są skuteczne. Nie przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. W placówce rozwija się u uczniów umiejętności przydatne na kolejnym etapie kształcenia. Przywołane poniżej argumenty pozwalają określić średni poziom wypełniania wymagania. Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego W szkole realizuje się podstawę programową, uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego. Nie zawsze jednak sformułowane wnioski z analiz znajdują odzwierciedlenie w dalszej pracy z wychowankami, np. w dokumentacji przebiegu nauczania (zapisy tematów lekcyjnych). Diagnozy wstępne, dotyczące wiadomości i umiejętności uczniów dokonuje się poprzez diagnozę dojrzałości szkolnej na podstawie testu Małgorzaty Rzepy, analizę wyników diagnozy po klasie trzeciej na podstawie testu Wydawnictwa OPERON oraz testów diagnozujących przeprowadzanych na początku klasy czwartej przez nauczycieli przedmiotów (języka polskiego, języka angielskiego, przyrody i matematyki). W diagnozie uwzględnia się również obserwację uczniów i rozmowy z nauczycielami z poprzedniego etapu edukacyjnego. Wnioski do dalszej pracy formułowane są przez poszczególnych nauczycieli, a nie radę pedagogiczną. Ze sprawozdań poszczególnych nauczycieli (brak zapisów w protokolarzu z posiedzeń rady pedagogicznej na temat Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 8/29

9 wniosków z przeprowadzanych diagnoz) wynika, że w wyniku wstępnej diagnozy np. z matematyki w klasie IV (we wrześniu 2014 roku) sformułowano następujące wnioski: "odpytywać uczniów z tabliczki mnożenia", "ćwiczyć rozwiązywanie zadań zapisanych w formie prostych równań", "utrwalać nabyte umiejętności na lekcjach poprzez częste kartkówki, sprawdzanie prac domowych", "doskonalić czytanie ze zrozumieniem". Wnioski nauczyciela języka polskiego dotyczyły: "doskonalenia (...) czytania ze zrozumieniem, redagowania samodzielnej wypowiedzi, umiejętności stosowania poznanych zasad ortograficznych". Ponadto wnioskowano, aby na lekcjach języka angielskiego: "ćwiczyć z uczniami rozwiązywanie testów skonstruowanych tak jak sprawdzian po klasie szóstej", "zwracać większą uwagę na ćwiczenia sprawdzające umiejętność słuchania, np. uczeń wyszukuje informacje ogólne i szczegółowe w tekście słuchanym", "zwracać uwagę na ćwiczenia sprawdzające umiejętność rozumienia tekstu czytanego", "ćwiczyć z uczniami reagowanie ustne w prostych sytuacjach dnia codziennego", "motywować uczniów do wytrwałej pracy nad poszerzaniem słownictwa", "mobilizować słabszych uczniów do podejmowania trudu samodzielnego rozwiązywani ćwiczeń i testów, głównie w zakresie czytania i słuchania". Ze sprawozdania nauczyciela przyrody ze wstępnej diagnozy wynikają następujące wnioski: "ćwiczyć umiejętności kluczowe, korzystanie z informacji i wykorzystanie wiedzy w praktyce", "większy nacisk położyć na czytanie ze zrozumieniem", "przeprowadzić ćwiczenia praktyczne z zakresu: rozpoznawanie drzew liściastych i iglastych występujących w najbliższej okolicy". W planach pracy powołanych w roku szkolnym 21014/2015 zespołów: matematyczno - przyrodniczo - informatycznego oraz przedmiotów humanistycznych i artystycznych brak jakichkolwiek zapisów świadczących o planowanym wykorzystaniu wyników przeprowadzonych diagnoz. Zdaniem dyrektora wyniki diagnoz wykorzystywane są do modyfikowania nauczycielskich planów pracy, do organizacji zajęć wyrównawczych, sugerowania rodzicom potrzeby zdiagnozowania dziecka w poradni psychologiczno - pedagogicznej i dostosowania wymagań oraz metod pracy do możliwości uczniów. Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Nauczyciele selektywnie wykorzystują zalecane sposoby i warunki realizacji podstawy programowej, a poszczególne kompetencje kluczowe kształtują w różnym stopniu. W szkole uczący umożliwiają uczniom kształtowanie kompetencji, a w szczególności umiejętności: uczenia się (Wykres 1j), czytania ze zrozumieniem (Wykres 2j), odkrywania swoich zainteresowań i przygotowania do dalszej edukacji (Wykres 3j), umiejętności formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych (Wykres 4j), umiejętności pracy zespołowej (Wykres 5j), w mniejszym stopniu - myślenia matematycznego (Wykres 6j) oraz posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno - komunikacyjnymi (Wykres 7j). Wypowiedzi nauczycieli w ankiecie wskazują, że wykorzystują zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej w ograniczonym zakresie (Wykres 1o). Nauczyciele rzadko mobilizują uczniów do generowania własnych pomysłów, rozwiązań, przygotowują wychowanków do życia w społeczeństwie informacyjnym, wykorzystywania zdobytej wiedzy w praktyce oraz nie podają przykładów wykorzystania mediów edukacyjnych w pracy z wychowankami. Podczas obserwowanych lekcji (12) nauczyciele kształtowali u uczniów umiejętności: komunikowania się w języku ojczystym, zarówno w mowie, jak i piśmie, czytanie, znacznie rzadziej rozwijali myślenie matematyczne, umiejętność pracy zespołowej, uczenie się oraz myślenie naukowe, co pozostaje w sprzeczności z nauczycielskimi deklaracjami. Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 9/29

10 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 10/29

11 Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 11/29

12 Wykres 1o Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz Nauczyciele monitorują i analizują nabywane przez uczniów wiadomości i umiejętności oraz diagnozują ich osiągnięcia. Formułują wnioski z monitoringu i wykorzystują je w dalszej pracy. Powszechnym sposobem monitorowania (AN) m.in. jest ocenianie bieżące (cząstkowe) i podsumowujące (klasówki, testy, sprawdziany, wyniki konkursów), kontrola sposobu wykonywania ćwiczeń/zadań, zadawanie pytań sprawdzających, stwarzanie możliwości zadawania pytań przez uczniów, podsumowanie ćwiczeń przez uczniów, zbieranie informacji zwrotnej i sprawdzanie, czy uczniowie właściwie zrozumieli omawiane kwestie (Wykres 1w). Ponadto uczący sprawdzają wykonanie prac domowych, w tym dodatkowych (dla chętnych), kontrolę pracy na lekcji (aktywność). Przeprowadzają testy sprawności fizycznej, odnoszą się do wyników konkursów szkolnych i pozaszkolnych. Wykorzystanie wniosków z analizy osiągnięć uczniów nie jest powszechne (Wykres 1o). Wnioski z analizy osiągnięć uczniów nauczyciele wykorzystują do: planowania pracy dydaktyczno - wychowawczej, oceny skuteczności własnych działań i ich modyfikacji oraz doboru najodpowiedniejszych dla uczniów metod i form pracy. Na obserwowanych lekcjach prowadzący zajęcia monitorowali nabywanie wiedzy i umiejętności przez każdego ucznia: zadawali pytania, sprawdzali w jaki sposób uczniowie wykonują zadania, czy właściwie zrozumieli zagadnienia poruszane na zajęciach. Rzadko prosili wychowanków o podsumowanie lekcji, nie stwarzali możliwości zadawania pytań, nie wykorzystywali technik badawczych. Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 12/29

13 Wykres 1o Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 13/29

14 Wykres 1w Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 14/29

15 Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: W jaki sposób wykorzystują Państwo w swojej pracy wnioski z analizy osiągnięć uczniów? [WNO] (9904) Tab.1 Numer Treść odpowiedzi 1 zwiększenie liczby zadań tekstowych rozwiązywanych na lekcji (wspólne czytanie, przeprowadzanie analizy zadania) 2 zwiększenie liczby zadań dotyczących kalendarza, czasu, przedstawianie niektórych działań ilustracyjnie 3 zróżnicowanie metod np. burza mózgów, kilkukrotnie powtarzanie poleceń, działania na konkretach 4 modyfikowanie treści kartkówek i sprawdzianów 5 dostosowanie omawianych treści do zainteresowań uczniów 6 zwrócenie uwagi na treści sprawiające trudności podczas odpowiedzi ustnych 7 modyfikowanie programów nauczania - "jeśli widzę że jedna jednostka lekcyjna to za mało na zrozumienie i utrwalenie materiału, poświęcam na zagadnienia więcej czasu" Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Prowadzona i udokumentowana (od roku szkolnego 2013/2014) - zarówno po sprawdzianach i diagnozach wewnętrznych - analiza osiągnięć uczniów dostarcza nauczycielom informacji na temat ich pracy na tle wymagań programowych. Wnioski formułowane na ich podstawie dotyczą podstawowych działań nauczycieli związanych z realizacją podstawy programowej, nie są ukierunkowane na wprowadzenie zmian w procesie edukacyjnym. Na przestrzeni lat 2012/2013/2014 w szkole widoczny jest stały spadek efektów kształcenia badany wynikami sprawdzianu zewnętrznego. Zdaniem dyrektora działaniami wynikającymi z monitorowania i analizy osiągnięć uczniów są: zwiększenie częstotliwości sprawdzianów próbnych w klasie szóstej, spotkania nauczycieli z uczniami i ich rodzicami celem przeprowadzenia analizy indywidualnej próbnych sprawdzianów (od września do lutego 2015 r.), dodatkowe zajęcia wyrównawcze z języka polskiego dla wszystkich uczniów klasy szóstej i piątej, z matematyki dla uczniów klasy czwartej i piątej, spotkania z ciekawymi ludźmi, dodatkowe zajęcia korekcyjno - kompensacyjne dla wychowanków z opiniami, zakup pomocy dydaktycznych do języka angielskiego (testy z płytą), zajęcia z logopedą dla pięciorga dzieci oraz szkolny konkurs "Asy z naszej klasy" celem zmotywowania uczniów do nauki (nagrody za wyniki w nauce i zachowanie). Ww. działania zostały podjęte i są realizowane w roku Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 15/29

16 szkolnym 2014/2015, dlatego też do ocena ich skuteczności będzie możliwa dopiero po tegorocznym (2015r.) sprawdzianie szóstoklasisty. W świetle przedstawionych dokumentów wyniki egzaminów zewnętrznych (sprawdzian szóstoklasisty) plasowały się: w 2012 roku - stanin niżej średni (4), w stanin niski (3), w 2014 roku - stanin najniższy (1). Dane z ostatnich lat ilustrują spadek w zakresie takich umiejętności jak: czytanie i pisanie, rozumowanie, korzystanie z informacji, wykorzystanie wiedzy w praktyce. Powyższe dane pozwalają wnioskować, że działania szkoły nie są skuteczne, bowiem nie przyczyniają się do widocznego wzrostu efektów kształcenia, wręcz przeciwnie wskazują wyraźny trend spadkowy. Ankietowani uczniowie wskazują przede wszystkim na swoje wyniki w nauce (dobre oceny) oraz sukcesy w konkursach, zawodach sportowych (Wykres 1o). 6 z 16 ankietowanych uczniów nie potrafiło wskazać swoich sukcesów. Wymieniane przez uczniów osiągnięcia nie są związane z wnioskami nauczycieli z monitorowania i analizowania osiągnięć wychowanków oraz podjętymi na ich podstawie działaniami. Wykres 1o Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 16/29

17 Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy W Publicznej Szkole Podstawowej w Modrzejowicach podejmowane są odpowiednie działania przygotowujące uczniów do kolejnych etapów kształcenia. Spójne wypowiedzi respondentów (WN, WD) wskazują, że w placówce rozwija się i doskonali u uczniów takie umiejętności jak: umiejętność skutecznego komunikowania się w języku ojczystym, czytania ze zrozumieniem, korzystania z różnych źródeł informacji, wykorzystania wiedzy w praktyce, uczenie się, asertywności, autoprezentacji, pracy zespołowej, posługiwania się technologiami informacyjnymi, kulturalnego kibicowania, odpowiedzialności za "słowa i czyny". Za najbardziej efektywne działania służące kształceniu ww. umiejętności nauczyciele uznają: organizację dużej ilości imprez, zawodów sportowych i konkursów (np. Międzyszkolnego Konkursu Recytatorskiego, "Jan Paweł II - droga do świętości"), przygotowanie uczniów do udziału w nich (np. w "Orle matematycznym" czy w gminnych zawodach sportowych), rozmowy w trakcie godzin wychowawczych, korzystanie z kart pracy, testów online w ramach lekcji matematyki, zajęcia techniczne, liczenie wskaźnika BMI, analizowanie piramidy zdrowego odżywiania się, a także stosowanie zadań dodatkowych. Prowadzone w szkole działania pozwalają uczniom nabyć umiejętności i kompetencje przewidziane w podstawie programowej. Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 17/29

18 Wymaganie: Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji Stan oczekiwany: W szkole ukierunkowanej na rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji podejmuje się różnorodne działania, dostosowane do specyfiki i potrzeb środowiska. Powinny być one oparte na diagnozie, a ich skuteczność poddawana refleksji. Ich elementem jest przeciwdziałanie dyskryminacji. Organizując procesy edukacyjne, nauczyciele indywidualizują nauczanie i wspierają uczniów. Poziom spełnienia wymagania: C Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: W modrzejowickiej szkole prowadzone są celowe działania zorientowane na rozpoznawanie potrzeb i sytuacji społecznej uczniów. Nie rozpoznaje się sposobów uczenia się uczniów. Zajęcia pozalekcyjne są adekwatne względem potrzeb dzieci. Placówka okazjonalnie podejmuje profilaktyczne działania antydyskryminacyjne oraz prowadzi skuteczną współpracę z podmiotami wspierającymi uczniowski rozwój. Indywidualizacja procesów edukacyjnych w ewaluowanej szkole nie ma charakteru powszechnego, ale incydentalny. Otrzymywane wsparcie odpowiada potrzebom uczniów. Przywołane poniżej argumenty wskazują na średni poziom wypełniania wymagania. Obszar badania: W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia W poddanej ewaluacji placówce prowadzi się celowe działania zorientowane na rozpoznawanie potrzeb i sytuacji społecznej uczniów. Nie rozpoznawano sposobów uczenia się uczniów. Do wniosku uprawniają wypowiedzi respondentów (AD, WNO). Wynika z nich, że służą temu obserwacje, rozmowy z uczniami, rodzicami i nauczycielami, a także ankiety środowiskowe adresowane do uczniów klasy czwartej. Informacji dostarcza również lektura opinii i orzeczeń poradni psychologiczno - pedagogicznej. Na podstawie wyników prowadzonych działań w bieżącym roku szkolnym jako wymagających wsparcia wskazano 44 osoby z uwagi na trudności w nauce i niezadowalającą sytuację materialną. Dla 15 spośród ww. grupy uruchomiono program wspierania z uwagi na specjalne potrzeby edukacyjne. Jak wynika z rodzicielskich ankiet uczący przynajmniej kilka razy w roku rozmawiają z rodzicami o możliwościach i potrzebach dzieci (Wykres 1o). Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 18/29

19 Wykres 1j Obszar badania: Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia Zajęcia pozalekcyjne organizowane w modrzejowickiej szkole są adekwatne względem potrzeb dzieci. Z badań ankietowych (AR i AMS) wynika, że w opinii większości respondentów są one dostosowane do potrzeb uczniów (Wykres 1j), budzą zainteresowanie (Wykres 2j) i pomagają w nauce (Wykres 3j). Nie podziela tej opinii dwóch uczniów (2 z 16) i jeden z rodziców (1 z 24). Uczący, tworząc ofertę zajęć pozalekcyjnych, kierują się pragnieniem przygotowania dzieci do nauki w gimnazjum, rozwijania zainteresowań, uzdolnień i doskonalenia umiejętności kluczowych (np. skutecznego komunikowania się). Wszyscy uczniowie korzystają z oferty zajęć pozalekcyjnych tj. sportowych, muzycznych, koła teatralnego, "zajęć dydaktyczno - wyrównawczych oraz kompensacyjno - dydaktycznych" (AD), a niektórzy uczestniczą w zbiórkach drużyny harcerskiej. Wnioski płynące z przeprowadzonego rozeznania potrzeb i możliwości uczniów są wykorzystywane przez grupę nauczycieli, o czym świadczą wypowiedzi (WNPO) pozyskane po obserwacji 12 lekcji. Uczący wnioski z rozpoznania uczniowskich możliwości uwzględniają poprzez stosowanie wzmocnień tj. pochwał, różnicowanie stopnia trudności zlecanych uczniom zadań oraz wspieranie w czasie wykonywania ćwiczeń. Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 19/29

20 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 20/29

21 Obszar badania: W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki W szkole okazjonalnie podejmuje się profilaktyczne działania antydyskryminacyjne. Jak wynika z badań (AD, AN, WR i WN) w placówce nie występują jakichkolwiek przejawy dyskryminacji. Z tego powodu podejmuje się profilaktyczne działania uwzględniające najczęściej aspekt płci, wieku i niepełnosprawności (Wykres 1w). O okazjonalności działań świadczą podane przykłady w nauczycielskiej ankiecie oraz analiza zapisów tematów lekcyjnych. Uczący (WN) prowadzili pogadankę "Tacy sami czy inni?", warsztaty gotowania zorientowane na wykazywanie równości płci, wykorzystywali teksty literackie oraz brali udział w Spartakiadzie Osób Niepełnosprawnych (organizowanej przez UMiG w Skaryszewie). Uczniowie szkoły deklarują (WU), że są sprawiedliwie oceniani. Uwagę zwracają ich wypowiedzi, które wskazują, że nie rozumieją dlaczego "dziewczyny są lepiej traktowane" (niż chłopcy) oraz faktu dostosowywania wymagań w odniesieniu do uczniów z opiniami i orzeczeniami. Wykres 1o Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 21/29

22 Wykres 1w Obszar badania: Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną Placówka prowadzi skuteczną współpracę z podmiotami wspierającymi rozwój dzieci. Z przeprowadzonych badań (WN, WP i WD) wynika, że Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach otrzymuje pomoc adekwatną do potrzeb uczniów i ich sytuacji społecznej. Respondenci przywołali różne przejawy współpracy i zilustrowali je przykładami. Jako najistotniejsze korzyści wskazano: zalecenia do pracy w odniesieniu do uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, rozeznanie sytuacji środowiskowej dzieci, Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 22/29

23 pomoc materialną (obiady, podręczniki, stypendia, nagrody), doświadczenie i obycie w różnych sytuacjach, możliwość dzielenia się swoimi talentami i ich rozwijania (np. podczas festiwali czy warsztatów teatralnych), wzmacnianie poczucia własnej wartości dzieci, wsparcie finansowe w trakcie organizacji wycieczek, uwspólnianie oferty zajęć adresowanych do uczniów w czasie ferii, poprawę bazy dydaktycznej. Charakter współpracy placówki z instytucjami wynika z uwarunkowań środowiskowych i społecznych oraz zaspokaja potrzeby szkoły (WD i WN). Obszar badania: W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia Indywidualizacja procesów edukacyjnych w ewaluowanej szkole nie ma charakteru powszechnego, ale incydentalny. Pozyskane dane (OZ i WNO) wskazują na niespójność pomiędzy deklaracjami nauczycieli, a działaniami w trakcie dwunastu obserwowanych lekcji. Na połowie z nich indywidualizacji procesu nauczania służyło: różnicowanie stopnia trudności zadań zleconych do wykonania jako praca domowa, stosowanie zeszytów ćwiczeń, kart pracy czy puzzli dostosowanych do możliwości uczniów, przydzielanie odmiennych ćwiczeń dzieciom uczęszczającym na zajęcia logopedyczne ( na jednej lekcji), wskazywanie pracy domowej dla chętnych. Powszechna praktyką szkolną jest wykonywanie w trakcie zajęć tych samych zadań przez wszystkich uczniów w tym samym czasie. Dzieci nie decydują o stopniu trudności, obszerności pracy czy kolejności wykonania ćwiczeń, ani o tym, ile zadań rozwiążą. Nie maja wpływu na formę wykonania czy rozwiązania, ani na to z kim będą współpracowały. Uczący często nie znają możliwości uczniów (WNOP - bowiem nie prowadzono rozpoznania sposobów uczenia się dzieci), nie uwzględniają również teorii inteligencji wielorakich, która pozwoliłaby na odpowiedni dobór działań względem uczniów np. kinestetyków (zdobywających wiedzę przez działanie) czy obdarzonych wysoką inteligencją werbalną. Na uwagę zasługują skuteczne wysiłki grupy uczących obliczone na aktywne uczenie się dzieci przez: zadawanie imiennie adresowanych pytań, zlecanie zadań, ukierunkowany dialog, a także nagradzanie za aktywność. Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 23/29

24 Obszar badania: W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom Otrzymywane w szkole wsparcie odpowiada potrzebom uczniów. Wynika to z wypowiedzi ankietowych dzieci i ich rodziców. Większość uczniów (Wykres 1j oraz 2j) wyraziło przekonanie, że uczący wierzą w ich możliwości, a także wspierają w trakcie nauki "trudnych rzeczy" (Wykres 3j). Powszechnie potwierdzili to rodzice (Wykres 4j), deklarujący otrzymywanie pomocy w sytuacjach kryzysowych. Siedmioro ankietowanych dzieci wyraziło odmienną opinię niż opiekunowie i ich rówieśnicy. Wykres 1j Wykres 2j Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 24/29

25 Wykres 3j Wykres 4j Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 25/29

26 Wymaganie: Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych Stan oczekiwany: Badania i dane mówiące o różnych aspektach funkcjonowania szkół są niezbędnym elementem zarządzania na poziomie organizacji, jak również prowadzenia polityki oświatowej. W efektywnych szkołach decyzje podejmuje się, wykorzystując informacje na swój temat i systematycznie udostępniając dane służące refleksji nad efektywnością i planowaniem dalszych działań. Organizując procesy edukacyjne, uwzględnia się wnioski z analizy danych pochodzących z różnych źródeł. Poziom spełnienia wymagania: E Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Większość nauczycieli nie wykorzystuje wniosków z egzaminów zewnętrznych i ewaluacji wewnętrznej. Działania podejmowane w szkole są monitorowane, a wnioski z monitorowania cechuje użyteczność. W szkole nie prowadzi się badań wewnętrznych, a wyniki zewnętrznych nie mają wpływu na planowanie nauczycielskich badań. Przywołane poniżej argumenty wskazują na niski poziom wypełniania wymagania. Obszar badania: W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania Większość nauczycieli nie wykorzystuje wniosków z egzaminów zewnętrznych i ewaluacji wewnętrznej. Świadczą o tym wypowiedzi respondentów (AN) oraz nie w pełni spójne dane (AD) ankietowe (Tab. 1 i 2). Nauczyciele na pytanie o najważniejsze wnioski z badań napisali, że pięciorga z nich to "nie dotyczy", natomiast trzy pozostałe osoby wskazały wspólny przykład, dotyczący doskonalenia umiejętności czytania ze zrozumieniem. Uczący, poproszeni o podanie konkretnych przykładów wykorzystania wniosków, ponownie zaznaczyli, że trzech nauczycieli uwzględnianie wniosków "nie dotyczy", kolejne trzy osoby podały nieadekwatne przykłady ("analiza wyników sprawdzianów próbnych", "wykorzystywanie lepszej jakości komunikacji do rozmów", "korzystanie ze wskazówek innych nauczycieli"), natomiast tylko jedna napisała, że "wdrażanie wniosków z egzaminów zewnętrznych skutkuje wprowadzeniem egzaminów próbnych". Porównanie zapisów z protokołów z posiedzeń rady pedagogicznej tj. "Wniosków z analizy sprawdzianu szóstoklasisty z 2014 OKE" (ADZ) z wypowiedziami respondentów potwierdza niespełnienie kryterium w badanym obszarze. Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 26/29

27 Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: Jak Państwo wykorzystują wnioski z analiz wyników egzaminów /sprawdzianów zewnętrznych oraz ewaluacji (zewnętrznej i wewnętrznej)? Proszę podać przykłady działań wynikających z tych wniosków. [AD] (7609) Tab.1 Numer Analiza 1 Do napisania planów pracy rozkładów materiałów, planowania pracy z uczniem, planowanie zajęć dodatkowych Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: W kontekście poprzedniego pytania proszę wymienić najważniejsze wyniki monitorowania tych działań i sposób ich wykorzystania w Państwa pracy. [AD] (8479) Tab.2 Numer Analiza 1 Niskie wyniki sprawdzianu - comiesięczny monitoring postępów uczniów w nauce ze szczególnym uwzględnieniem wymagań sprawdzianów zewnętrznych. Wprowadzenie dodatkowych zajęć wyrównawczych w klasie VI z języka polskiego i matematyki (cała klasa). Kierowanie uczniów do Poradni Pedagogiczno-Psychologicznej. Organizacja zajęć logopedycznych, dydaktyczno-wyrównawczych dla potrzebujących uczniów z klas I-V oraz zajęć korekcyjno-kompensacyjnych Obszar badania: Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane Działania podejmowane w szkole są monitorowane, a wnioski z monitorowania cechuje użyteczność. O zasadności wniosku świadczą przykłady (AD i AN) ilustrujące zmiany poczynione w placówce. W oparciu o wyniki monitorowania działań wywiedzionych z analizy egzaminów zewnętrznych zorganizowano dla uczniów "więcej zajęć" (AD) dodatkowych, obliczonych na doskonalenie kompetencji kluczowych, oraz zwiększono częstotliwość zlecania "zadań domowych, które nauczyciele sprawdzają na bieżąco" oraz zainicjowano konkurs "Asy z naszej klasy", celem propagowania modelu wzorowego ucznia. W wyniku dwóch pierwszych wymienionych działań - w opinii respondentów - odnotowano wzrost umiejętności czytania i słuchania ze zrozumieniem, korzystania z informacji, a także wzrosły wyniki comiesięcznych próbnych sprawdzianów szóstoklasisty. Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 27/29

28 Obszar badania: W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych Badania zewnętrzne nie mają wpływu na planowanie nauczycielskich działań. Z pozyskanych informacji (AD i AN) wynika, że jeden spośród 8 uczących analizuje raporty Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Uwzględnia je podczas opracowania programu nauczania. W procesie planowania egzaminów próbnych uczniów klas szóstych wykorzystuje próbne sprawdziany różnych wydawnictw (np.wsip, GWO, Nowa Era). Deklaracji pozostałych uczących nie poparto przykładami albo umieszczono informację "nie dotyczy". Wskazując na dane z egzaminów zewnętrznych 4 z 8 respondentów wybrało odpowiedź "nie dotyczy", jedna osoba nie odpowiedziała, dwie udzieliły odpowiedzi ogólnikowych lub bez związku (np."analizowanie wyników", "współpraca nauczycieli i rodziców"), natomiast jedna podała konkretny przykład. Obszar badania: W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów W szkole nie prowadzi się badań wewnętrznych. Wynika to z danych pozyskanych w trakcie prowadzenia ankiet i wywiadów (AD i WN). Podane przez respondentów przykłady - takie jak przeglądy dokumentacji, testy, sprawdziany, kartkówki, "szkolne bicia rekordów" (pisownia oryginalna), ewaluacja wewnętrzna czy monitorowanie frekwencji - trudno uznać za badania wewnętrzne. Gromadzenie informacji o losach absolwentów nie jest procesem systemowym, zaplanowanym, dokumentowanym czy zorganizowanym. Nie ma charakteru badawczego, bowiem nie wskazano narzędzi, sposobu weryfikowania danych ani osób odpowiedzialnych. Postacie absolwentów niekiedy wykorzystywane są jako wzorce osobowe do naśladowania (WN). Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 28/29

29 Raport sporządzili Katarzyna Zagańczyk Michał Deja Kurator Oświaty:... Data sporządzenia raportu: Publiczna Szkoła Podstawowa w Modrzejowicach 29/29