MIEJSCE POMOCY SPOŁECZNEJ W SYSTEMIE PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA PRZYKŁADZIE GMINY WIELICZKA

Transkrypt

1 MIEJSCE POMOCY SPOŁECZNEJ W SYSTEMIE PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA PRZYKŁADZIE GMINY WIELICZKA W referacie wykorzystano artykuły: B. Kowalczyk, K. Rys Miejsce systemu pomocy społecznej w systemie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Problemy społeczne 4/2013 Barbara Kowalczyk Katarzyna Rys B. Kowalczyk, K. Rys Rola i miejsce pracownika socjalnego w systemie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, wysłane do publikacji w Pracy Socjalnej

2 PROCEDURA NIEBIESKIE KARTY PROCEDURA NIEBIESKIE KARTY Gminny system przeciwdziałania przemocy w rodzinie RADA GMINY, MIASTA PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE. WÓJT, BURMISTRZ, REZYDENT MIASTA POROZUMIENIA System edukacji System pomocy społecznej Ochrony zdrowia System przeciwdziałania alkoholizmowi System wymiaru sprawiedliwości ZESPÓŁ INTERDYSCYPLINARNY PRZEWODNICZĄCY ZESPOŁU INTERDYSCYPLINARNEGO GRUPA ROBOCZA GRUPA ROBOCZA GRUPA ROBOCZA

3 Jaki lokalny system przeciwdziałania przemocy w rodzinie? Ustawa daje możliwość kształtowania lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie poprzez: gminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie porozumień pomiędzy wójtem burmistrzem, prezydentem miasta a pomiotami wchodzącymi w skład zespołu interdyscyplinarnego.

4 Dlaczego lokalny system przeciwdziałania przemocy w rodzinie jest potrzebny? Powielanie się zadań na poszczególnych etapach procedury Niebieskie Karty pomiędzy przedstawicielami różnych systemów Wspólne obszary działania przedstawicieli różnych systemów w odniesieniu do rodzin z określonym problemem, np.: Rodzin z dziećmi Rodzin z problemem alkoholowym

5 Kto realizuje zadania w lokalnym systemie przeciwdziałania przemocy w rodzinie? w systemie pomocy społecznej przedstawiciele jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, w tym pracownicy socjalni systemie wymiaru sprawiedliwości funkcjonariusze Policji systemie ochrony zdrowia osoby wykonujące zawód medyczny, w tym lekarze, pielęgniarki, położne, ratownicy medyczni systemie oświaty przedstawiciele oświaty, w tym nauczyciele, pedagodzy, psycholodzy zatrudnieni w szkole, przedszkolu, poradni pedagogicznopsychologicznej, itp. systemie przeciwdziałania problemom alkoholowym - przedstawiciele Gminnej Komisji Rozwiazywania Problemów Alkoholowych. brak przedstawicieli systemu wspierania rodziny, w tym asystenta rodziny, choć ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, nakłada na asystenta rodziny obowiązek podejmowania działań we współpracy z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą.

6 Problemy kompetencyjne w procedurze Niebieskie Karty Wszczęcie procedury Niebieskie Karty - osobą wszczynającą postępowanie może być pracownik socjalny i inni pracownicy pomocy społecznej, funkcjonariusz Policji, członek GKRPA, przedstawiciel oświaty, przedstawiciel służby zdrowia. Prowadzenie działań w ramach prowadzenia procedury Niebieskie Karty : Nakładanie się zadań i odpowiedzialności za ich przeprowadzenie przedstawicieli różnych systemów Holistyczny i interdyscyplinarny charakter pracy socjalnej obejmujący różne obszary funkcjonowania rodziny, w tym edukacji, zdrowia, problemów alkoholowych

7 Wszczęcie procedury Niebieskie Karty Uprawniony do wszczęcia procedury jest zatem bardzo duży krąg osób, więc nikt tak do końca może się nie czuć za to odpowiedzialny, tym bardziej, że działania interwencyjne, które wszczynający procedurę powinien podjąć, wymagają dużego zaangażowania i współpracy z przedstawicielami różnych systemów. Może to powodować, że przy mniej oczywistych symptomach przemocy żadne działania nie zostaną podjęte. Osoba, która stwierdzi możliwość występowania przemocy w rodzinie i ma wiarygodne informacje stwierdzające taką możliwość, powinna rozpocząć procedurę poprzez wypełnienie Niebieskiej Karty i wszczęcie działań interwencyjnych.

8 Strategie przyjmowane przez przedstawicieli edukacji, policji, zdrowia, GKRPA, którzy powzięły podejrzenie o występowaniu przemocy w rodzinie i role pracownika socjalnego w poszczególnych strategiach OSOBA, KTÓRA POWZIĘŁA PODEJRZENIE, ŻE W RODZINIE WYSTĘPUJE PRZEMOC Samodzielne wszczęcie procedury Niebieskie Karty Wszczęcie procedury Niebieskie Karty we współpracy z pracownikiem socjalnym Przekazanie informacji pracownikowi socjalnemu Brak działań PRACOWNIK SOCJALNY Wsparcie w wypełnianiu Niebieskiej Karty i w działaniach interwencyjnych Podjęcie decyzji czy zasadne jest wszczęcie procedury Niebieskie Karty

9 Zadanie wypełniania Części A Niebieskiej Karty może być realizowane przez przedstawicieli różnych systemów, przedstawicieli pomocy społecznej, w tym pracownika socjalnego, przedstawicieli GKRPA, oświaty, Policji oraz przedstawiciela organizacji pozarządowej zajmującej się problematyką przemocy w rodzinie. Wewnątrz systemów, w tym systemie pomocy społecznej, zadanie to może być wykonywane przez różnych jego przedstawicieli. Choć przepisy na to nie wskazują można domniemywać, że czynności podejmuje ta osoba, która pierwsza dostrzegła możliwość występowania przemocy w rodzinie. Jednak często symptomy przemocy w rodzinie nie są jednoznaczne, ponadto może wystąpić efekt oglądania się na innych, co może powodować, że wszczynanie procedury może być opóźniane.

10 Nakładanie się zadań i odpowiedzialności za ich przeprowadzenie przedstawicieli różnych systemów Zadania można podzielić na zadania wspólne wykonywane w różnych systemach oraz na zadania specyficzne, umiejscowione w jednym, konkretnym systemie. Przy realizacji zadań specyficznych kompetencje są jasno podzielone i nie ma wątpliwości kto powinien je wykonać. Takie zadania wykonuje przede wszystkim: Policja Pomoc społeczna Służba zdrowia

11 Zadanie udzielanie informacji o możliwościach uzyskania pomocy psychologicznej, prawnej, socjalnej i pedagogicznej oraz innych form wsparcia, w tym dla dzieci, oraz możliwości podjęcia dalszych działań mających na celu poprawę sytuacji organizowanie, niezwłocznie, dostępu do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie; diagnozowanie sytuacji i potrzeb osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie; zapewnienie schronienia w całodobowej placówce świadczącej pomoc; udzielenie niezbędnej pomocy, w tym pierwszej pomocy; podejmowanie niezbędnych czynności zapewniających ochronę życia, zdrowia i mienia w stosunku do osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, środków przymusu bezpośredniego i zatrzymania; przeprowadzanie na miejscu zdarzenia, w przypadkach niecierpiących zwłoki, czynności procesowych w niezbędnym zakresie, monitorowanie sytuacji w rodzinie poprzez podejmowanie działań mających na celu zapobieganie zagrożeniom mogącym występować w rodzinie, w szczególności składanie systematycznych wizyt sprawdzających stan bezpieczeństwa informowanie o możliwościach uzyskania pomocy i wsparcia oraz o uprawnieniu do uzyskania bezpłatnego zaświadczenia lekarskiego o ustaleniu przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie. Uczestnicy postępowania pracownik socjalny, członek KRPA, przedstawiciel oświaty, pracownik socjalny, funkcjonariusz Policji, członek GKRPA, przedstawiciel oświaty, przedstawiciel służby zdrowia pracownik socjalny, członek GKRPA, przedstawiciel oświaty pracownik socjalny funkcjonariusz Policji funkcjonariusz Policji funkcjonariusz Policji funkcjonariusz Policji przedstawiciel służby zdrowia

12 Podział zadań wspólnych pomiędzy przedstawicieli różnych systemów według problemów w rodzinie: Przedstawiciel oświaty, w tym nauczyciel, pedagog Rodziny z dziećmi Rodziny z problemem alkoholowym Przedstawiciel GKRPA Rodziny z innymi problemami Przedstawiciel systemu pomocy społecznej, pracownik socjalny

13 Modele roli i miejsca pracownika socjalnego w procedurze Niebieskie Karty

14 Formalny model roli i miejsca pracownika socjalnego w procedurze Niebieskie Karty PROCEDURA NIEBIESKIE KARTY Przedstawiciel edukacji Pracownik socjalny Przedstawiciel służby zdrowia Przedstawiciel GKRPA Inny przedstawiciel pomocy społecznej Przedstawiciel Policji KOORDYNACJA DZIAŁAŃ ZESPOŁ INTERDYSCYPLINARNY GRUPA ROBOCZA

15 Model działania przedstawicieli różnych systemów w realizacji procedury Niebeskie Karty, uwzględniający specyfikę pracy socjalnej PROCEDURA NIEBIESKIE KARTY Przedstawiciel edukacji Przedstawiciel GKRPA Inny przedstawiciel pomocy społecznej Przedstawiciel służby zdrowia Przedstawiciel Policji TAKTYCZNA KOORDYNACJA DZIAŁAŃ Pracownik socjalny STRATEGICZNA KOORDYNACJA DZIAŁAŃ ZESPOŁ INTERDYSCYPLINARNY GRUPA ROBOCZA

16 Lokalny system przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Wieliczce Zarządzenie Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka dla Członków Zespołu Interdyscyplinarnego, Miejsko-Gminnemu Ośrodka Pomocy Społecznej Członków Zespołu ds. Profilaktyki Ochrony Zdrowia i Osób Niepełnosprawnych Urzędu Miasta i Gminy Wieliczka.

17 I ETAP Prace rozpoczęto od działań przygotowawczych - dokonano diagnozy potrzeb, a następnie prowadzono intensywne szkolenia w zakresie realizacji procedury Niebieskich Kart, prowadzone przez specjalistów tej dziedziny. Pierwszymi adresatami szkoleń byli w dyrektorzy placówek oświatowych (zarówno publicznych jak i niepublicznych) i pedagodzy szkolni. Zostali oni zobowiązani do przeprowadzenia spotkań wewnętrznych w swoich jednostkach i, w oparciu o zdobytą wiedzę, przekazania wszelkich informacji swoim pracownikom i współpracownikom. Informacje o tym, czym jest przemoc i gdzie można uzyskać niezbędna pomoc, pedagodzy szkolni oraz wychowawcy poszczególnych klas przekazywali następnie na zebraniach z rodzicami uczniów danej szkoły/przedszkola.

18 II ETAP Wypracowano, a następnie wdrożono sposób postępowania w przypadku zaistnienia podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie. Członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego przeprowadzili szkolenia dla wszystkich dyrektorów, nauczycieli w tym odrębne dla nauczycieli wychowania fizycznego. Miejsko-Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej przypisano w lokalnym systemie przeciwdziałania przemocy w rodzinie szczególną rolę realizowaną przez pracownika socjalnego. Jego zadaniem jest wspieranie pracowników Oświaty, przedstawicieli Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i służby zdrowia w realizacji procedury, pomoc w dokonywaniu oceny sytuacji i w razie uzasadnionego podejrzenia stosowania przemocy wszczynanie realizację procedury poprzez wypełnienie Niebieskiej Karty A. Wszczęcie postepowania przez przedstawicieli innych systemów wymaga porozumienia z wyznaczonym pracownikiem socjalnym. Takie rozwiązanie pozwala również na weryfikację, czy w danej rodzinie była lub jest już wszczęta procedura Niebieskich Kart.

19 Lokalny system przeciwdziałania przemocy w rodzinie w gminie Wieliczka PRZEDSTAWICIEL SŁUŻBY ZDROWIA PRZEDSTAWICIEL EDUKACJI PRZEDSTAWICIEL GKRPA PODEJRZENIE STOSOWANIA PRZEMOCY W RODZINIE Wszczęcie procedury Niebieskie Karty Wsparcie w prowadzeniu procedury Informowanie o podejrzeniu stosowaniu przemocy Informowanie czy procedura została wszczęta wcześniej Niepodjęcie procedury Niebieskie Karty Poinformowanie o sytuacji w rodzinie MGOPS PRACOWNIK SOCJALNY Wszczęcie procedury Niebieskie Karty Niepodjęcie procedury Niebieskie Karty

20 Dziękuję za uwagę