POTRZEBY W ZAKRESIE FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI AGROTURYSTYCZNEJ
|
|
- Alojzy Michalak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie. Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Operacja realizowana przez Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w województwie podlaskim wspólnie z partnerami Sieci. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. POTRZEBY W ZAKRESIE FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI AGROTURYSTYCZNEJ Raport z badań przeprowadzonych podczas Konferencji pn. II Podlaskie Forum Agroturystyczne
2 Spis treści Wstęp.. 3 Cel i zakres opracowania 3 Charakterystyka grupy badawczej 4 Potrzeby w zakresie finansowania działalności agroturystycznej.. 7 Finansowanie działalności gospodarstw agroturystycznych. 15 Wnioski 19 Rekomendacje 21 2
3 Wstęp Agroturystyka stanowi formę pozarolniczej działalności usługowej na obszarach wiejskich, która z roku na rok cieszy się coraz większą popularnością, zarówno w Polsce jak i w krajach Unii Europejskiej. Jej ciągły rozwój stanowi szansę na wykorzystanie wiejskiej przestrzeni i infrastruktury oraz przynosi dodatkowe korzyści ekonomiczne mieszkańcom wsi. Stymuluje ona również aktywność społeczną oraz pozytywnie wpływa na rozwój współpracy przy realizacji przedsięwzięć agroturystycznych i samorządności lokalnej. Na przestrzeni ostatnich latach świadczenie usług agroturystycznych umożliwiło dywersyfikację źródeł przychodów dla wielu gospodarstw rolnych. Jednak prowadzący działalność agroturystyczną napotykają wciąż na wiele barier. Do najważniejszych z nich można zaliczyć brak systemu promocji i dystrybucji produktów agroturystycznych, brak środków finansowych na realizację inwestycji i przedsięwzięć w zakresie agroturystyki, a także zawiłość i trudności w interpretacji przepisów prawnych. Dodatkowo należy zauważyć, iż bez finansowego wsparcia zarówno ze środków Unii Europejskiej, jak również samorządów lokalnych nie jest możliwy dynamiczny rozwój tej formy działalności pozarolniczej. W związku z tym istnieje konieczność rozpoznania potrzeb w zakresie finansowania agroturystyki, czemu służyć ma badanie przeprowadzone podczas II Podlaskiego Forum Agroturystycznego. Cel i zakres opracowania Raport został opracowany w ramach konferencji pn. II Podlaskie Forum Agroturystyczne, która odbyła się 6 grudnia 2013 roku na Wydziale Zarządzania Politechniki Białostockiej. Organizatorami tego przedsięwzięcia byli: Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich, Podlaska Regionalna Organizacja Turystyczna oraz Wydział Zarządzania Politechniki Białostockiej. Celem przeprowadzonych badań było zdiagnozowanie potrzeb w zakresie finansowania działalności agroturystycznej na terenie województwa podlaskiego. Kwestionariusz ankiety podzielono na dwie części. Pierwsza była skierowana do wszystkich uczestników forum, druga wyłącznie do osób prowadzących działalność agroturystyczną. Kwestionariusz ankiety przygotowali pracownicy Podlaskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej. Został on skonsultowany, a następnie przedłożony do akceptacji do Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w Departamencie Rolnictwa i Obszarów Rybackich Urzędu 3
4 Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego. W dniu 6 grudnia 2013 roku ankietę rozpropagowano wśród uczestników II Podlaskiego Forum Agroturystycznego. Po otrzymaniu wypełnionych kwestionariuszy poddano analizie pozyskane dane w celu przygotowania raportu. W opracowaniu zawarto następujące elementy składowe: charakterystykę grupy badawczej; charakterystykę potrzeb w zakresie finansowania działalności agroturystycznej; charakterystykę zakresu dotychczasowej działalności gospodarstw agroturystycznych oraz potrzeb w zakresie źródeł jej finansowania w przyszłości; wnioski i rekomendacje. Najistotniejszą część raportu stanowią wnioski i rekomendacje. Wnioski zawierają wyniki przeprowadzonej ankiety, odnoszące się głównie do potrzeb w zakresie finansowania działalności agroturystycznej w województwie podlaskim. Rekomendacje natomiast określają priorytety działań, które należy podjąć w celu dynamicznego rozwoju agroturystyki w województwie podlaskim. Charakterystyka grupy badawczej Badanie przeprowadzono na grupie 119 osób, uczestników II Podlaskiego Forum Agroturystycznego. Zwrotność ankiet wyniosła 74%, co przekłada się na fakt wypełnienia kwestionariusza przez 91 osób. Respondenci pochodzili z różnych segmentów związanych z działalnością agroturystyczną. Najliczniejszą grupę reprezentowały gospodarstwa agroturystyczne, które stanowiły 62% badanych. Znaczną część respondentów stanowili także przedstawiciele administracji samorządowej (14%) oraz sektora wspierającego rozwój agroturystyki, w tym lokalne grupy działania, biura turystyczne, stowarzyszenia rozwoju wsi, zrzeszenia producenckie (14%). W badaniu wzięli udział także przedstawiciele stowarzyszeń agroturystycznych (4%) oraz sfery nauki (5%), (rys. 1). 4
5 Rys. 1. Struktura uczestników badania, n=91 Wśród przedstawicieli gospodarstw agroturystycznych, drugą część ankiety wypełniło 51 osób spośród 56 deklarujących przynależność do tego rodzaju segmentu respondentów. Najwięcej ankietowanych reprezentowało powiat hajnowski (33%), sokólski (18%) oraz białostocki (12%). Jednocześnie 12% respondentów nie udzieliło odpowiedzi w zakresie miejsca lokalizacji ich gospodarstwa agroturystycznego. Szczegółowy rozkład odpowiedzi przedstawiono w tabeli 1. Tab. 1. Struktura badanych gospodarstw agroturystycznych ze względu na obszar ich lokalizacji Powiat Udział procentowy hajnowski 33% sokólski 18% białostocki 12% łomżyński 8% suwalski 6% bielski 4% siemiatycki 2% augustowski 2% moniecki 2% sejneński 2% brak odpowiedzi 12% 5
6 Większość badanych gospodarstw cechuje posiadanie doświadczenia w prowadzeniu działalności agroturystycznej. Co 4 badany prowadzi swoją działalność ponad 10 lat. Praktykę 4-6 letnią wskazuje 24%, a 22% specjalizuje się w tej dziedzinie od 7 do 10 lat. Co 7 ankietowany nie podał daty rozpoczęcia działalności obiektu (rys. 2). Rys. 2. Okres prowadzenia działalności agroturystycznej, n=51 Zdecydowana większość, bo 73% właścicieli gospodarstw agroturystycznych nie posiada wykształcenia w dziedzinie turystyki. Jedynie 22% deklaruje posiadanie kwalifikacji, wskazując na udział w szkoleniach oraz kursach w tym zakresie. Szczegółowe wyniki przedstawiono na rysunku 3. Rys. 3. Kwalifikacje przedstawicieli gospodarstw agroturystycznych w dziedzinie turystyki, n=51 6
7 Potrzeby w zakresie finansowania działalności agroturystycznej Ważnym elementem wpływającym na rozwój agroturystyki jest sfera finansowania. Niezmiernie istotne jest więc poznanie potrzeb branży turystycznej w zakresie dotowania poszczególnych działań. Respondenci w 57% za najistotniejszą uznają potrzebę dofinansowania modernizacji budynków mieszkalnych (57%) oraz prawie na tym samym poziomie, promocję agroturystyki i poszczególnych gospodarstw agroturystycznych (51%). Badani uznają również, że należy wspierać finansowo zakup sprzętu rekreacyjnego i sportowego (36%), wprowadzanie żywności do obrotu (33%), a także zagospodarowanie oraz poprawę estetyki zagród i obejść (30%). Tylko 10% badanych wskazuje potrzebę finansowania działań związanych z podnoszeniem jakości i bezpieczeństwa usług agroturystycznych, a 8% potrzebę finansowania kategoryzacji obiektów. Rozkład udzielanych odpowiedzi przedstawiono na rysunku 4. Rys. 4. Potrzeby w zakresie finansowania działalności agroturystycznej w województwie podlaskim, n=91 Istotnym czynnikiem sprzyjającym pozyskiwaniu środków zewnętrznych pochodzących z budżetu Unii Europejskiej jest dostępność informacji o tego typu źródłach wsparcia. Niepokojący jest fakt, że zdecydowana większość badanych oceniła tę dostępność dość słabo. Prawie co 2 badany wystawił ocenę dostateczną, natomiast źle i bardzo źle oceniło ją aż 28% respondentów (rys. 5). 7
8 Rys. 5. Ocena dostępności informacji na temat możliwości pozyskiwania środków z funduszy UE na rozwój agroturystyki, n=91 Krytycznie została oceniona możliwość uzyskania środków z funduszy Unii Europejskiej przez gospodarstwa agroturystyczne. Tylko 14% ankietowanych uważa, że dostępność do tej formy wsparcia finansowego jest na poziomie dobrym i bardzo dobrym. Zdecydowana większość, bo 83% respondentów, oceniła dostępność i możliwości pozyskania środków z UE w stopniu dostatecznym i poniżej (rys. 6). Rys. 6. Ocena dostępności i możliwości pozyskania środków z funduszy UE przez gospodarstwa agroturystyczne, n=91 Zdecydowanie korzystniej ankietowani ocenili dostępności i możliwości udziału w szkoleniach z zakresu rozwoju działalności gospodarstw agroturystycznych. 43% ankietowanych oceniło ją dobrze, a 32% dostatecznie. Natomiast co 6 badany stwierdził, że dostępność i możliwości udziału 8
9 w szkoleniach jest na bardzo dobrym poziomie. Pełny rozkład odpowiedzi zaprezentowano na rysunku 7. Rys. 7. Ocena dostępności i możliwości udziału w szkoleniach z zakresu rozwoju działalności gospodarstw agroturystycznych, n=91 Czynnikiem zwiększającym konkurencyjność agroturystyki w województwie podlaskim jest wsparcie jej rozwoju przez administrację samorządową. 34% badanych oceniło wsparcie ze strony władz lokalnych dostatecznie, a źle lub bardzo źle aż 43%. Co 6 badany (16%) uważa, że jest ono na dobrym poziomie. Tylko 6 ankietowanych zaangażowanie i wsparcie ze strony władz lokalnych oceniło bardzo dobrze (rys. 8). Rys. 8. Ocena zaangażowania i wsparcia ze strony władz lokalnych na rzecz rozwoju agroturystyki, n=91 9
10 Nieco lepiej oceniono zaangażowanie i wsparcie na rzecz rozwoju agroturystyki otrzymywane ze strony stowarzyszeń agroturystycznych. Co 4 respondent ocenił je dobrze, natomiast co 10 bardzo dobrze. 59% badanych uznało, że stowarzyszenia agroturystyczne powinny mocniej zaangażować się w działania wspierające rozwój agroturystyki (rys. 9). Rys. 9. Ocena zaangażowania i wsparcia ze strony stowarzyszeń agroturystycznych na rzecz rozwoju agroturystyki, n=91 Respondentów zapytano również jakie czynniki ich zdaniem mogą zwiększyć skuteczność i szanse przy aplikowaniu o środki zewnętrzne na rozwój gospodarstw agroturystycznych. Jako najważniejsze badani wskazali: wsparcie merytoryczne i współpracę z samorządem lokalnym (84%), wsparcie merytoryczne i współpracę z ośrodkami doradztwa rolniczego, stowarzyszeniami agroturystycznymi (82%), jak również szerszą wiedzę na temat funduszy UE (79%). Za istotne uznali również szkolenia specjalistyczne, na które wskazało 76% respondentów. Najmniej respondentów wymieniało współpracę z uczelniami, jako potencjalny czynnik zwiększający skuteczność i szanse przy aplikowaniu o środki Unii Europejskiej - 34%. Co ciekawe, prawie połowa badanych (48%) nie potrafiła sprecyzować opinii odnośnie tego, czy uczelnie wyższe mogą im pomóc w pozyskiwaniu środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej (rys. 10). 10
11 Rys. 10. Czynniki zwiększające skuteczność i szanse przy aplikowaniu o środki zewnętrzne na rozwój gospodarstw agroturystycznych, n=91 Do największych przeszkód rozwoju działalności agroturystycznej respondenci zaliczyli brak funduszy własnych (84%) oraz trudności w aplikowaniu o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej (82%). Za istotną barierę uznali również zawiły system prawny, zarówno w zakresie rozliczeń finansowych działalności agroturystycznej, na który wskazało 71% ankietowanych, jak też w zakresie wprowadzania żywności do obrotu (77%). Warto także zwrócić uwagę, iż badani większego wsparcia oczekują od samorządu lokalnego niż od organizacji branżowych. Według opinii 62% z nich bierna postawa samorządu lokalnego stanowi barierę rozwoju agroturystyki. Za przeszkodę rozwoju działalności agroturystycznej respondenci nie uznają natomiast braku wiedzy na temat potrzeb turystów (35%) oraz niskich kompetencji i wiedzy w zakresie prowadzenia działalności agroturystycznej (25%). Dokładny rozkład odpowiedzi przedstawiono na rysunku
12 Rys. 11. Bariery rozwoju działalności agroturystycznej, n=91 Na rysunku 12 przedstawiono rodzaje szkoleń, jakie według respondentów są pomocne przy planowaniu rozwoju działalności agroturystycznej. Należy zauważyć, że organizowanie tego typu działań jest pożądane wśród badanych. Zdecydowana większość, bo aż 97% z nich stwierdziło, że przydatne są szkolenia z zakresu pozyskiwania dotacji z Unii Europejskiej dla gospodarstw agroturystycznych, co też znacznie ułatwiłoby aplikowanie o te środki. Respondenci ponadto wskazują na szkolenia z przepisów prawnych w zakresie prowadzenia działalności agroturystycznej - 84%, zasad rozliczeń finansowych działalności oraz skutecznych metod promocji - po 79%. Nieco mniejsze zainteresowanie badani wykazują w stosunku do szkoleń w zakresie tworzenia i sprzedaży produktów turystycznych (75%), wprowadzania żywności do obrotu (70%) oraz przygotowania biznesplanu gospodarstwa agroturystycznego (69%). Mniejszą uwagę przywiązują również do kursów z obsługi programów komputerowych i projektowania stron internetowych (58%) oraz rozwijania współpracy sieciowej (59%). 12
13 Rys. 12. Szkolenia przydatne przy planowaniu rozwoju działalności agroturystycznej, n=91 Przeprowadzone badanie obejmowało także pytanie, w którym respondenci zostali poproszeni o samodzielne określenie zakresu działań jakie obecnie powinna podjąć Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich na rzecz rozwoju agroturystyki. Na 91 respondentów odpowiedzi udzieliło 45 osób, które stanowiły 49% badanych. 15 respondentów za najistotniejsze działanie uznało prowadzenie promocji agroturystyki, a zarazem stworzenie zintegrowanej bazy gospodarstw agroturystycznych z województwa podlaskiego, łatwo dostępnej dla potencjalnych turystów. Drugim istotnym według respondentów działaniem jest pomoc Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w procesie pozyskiwania środków finansowych na rozwój przedsięwzięć agroturystycznych (12 wskazań). Między innymi wskazywano na pomoc w przygotowaniu wniosków o dotacje, pokonywanie barier biurokratycznych przy aplikowaniu o środki z funduszy Unii Europejskiej oraz potrzebę interwencji Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w zakresie uproszczenia formularzy wniosków o dotacje. Kolejnym niezbędnym działaniem, rekomendowanym do podjęcia przez Krajową Sieć Obszarów Wiejskich jest organizacja seminariów, szkoleń, warsztatów specjalistycznych i spotkań, podczas których branża agroturystyczna mogłaby pozyskać informacje w szczególności w zakresie zasad przygotowywania wniosków o dotacje oraz finansowania działalności agroturystycznej. Pożądane jest także organizowanie spotkań właścicieli gospodarstw agroturystycznych z doradcami w sprawach 13
14 prawnych, a także z zakresu zakładania działalności agroturystycznej dla potencjalnych rolników zainteresowanych prowadzeniem działalności pozarolniczej. Respondenci twierdzą również, iż Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich powinna zapewnić pomoc w nawiązywaniu współpracy z samorządami lokalnymi (5 wskazań) oraz podejmować i rozwijać działania dążące do nawiązywania współpracy sieciowej pomiędzy gospodarstwami agroturystycznymi (3 wskazania). Ankietowani wyrazili również potrzebę przeznaczania przez Krajową Sieć Obszarów Wiejskich funduszy na pomoc finansową i dotacje dla gospodarstw agroturystycznych (7 wskazań) oraz na rozbudowę i modernizację lokalnej i regionalnej infrastruktury turystycznej (na przykład szlaków turystycznych), (rys. 13). Rys. 13. Zakres działań rekomendowanych do podjęcia przez Krajową Sieć Obszarów Wiejskich, n=45 W celu uzupełnienia przedstawionej analizy zbiorczej zakresu działań rekomendowanych do podjęcia przez Krajową Sieć Obszarów Wiejskich, wartych przytoczenia jest kilka propozycji działań przekazanych w ankietach: Dostęp do źródeł finansowania. Organizowanie cyklicznych szkoleń specjalistycznych. Wypromowanie działalności agroturystycznej. Odpowiednia współpraca z samorządami i doradztwo agroturystyczne. ; Usprawnić pozyskiwanie funduszy na rozwój agroturystyki (zawiły kwestionariusz do wypełniania). ; 14
15 Szkolenia i/lub konferencje dla tych osób: rolnicy oraz mikroprzedsiębiorstwa, które znajdują się na obszarze wiejskim, a chciałyby rozwinąć swoją działalność o turystykę. ; Szkolenia z wymiany doświadczeń. Szkolenia z pozyskiwania funduszy europejskich. ; Intensyfikacja szkoleń dla osób prowadzących działalność agroturystyczną. Poszukiwanie gospodarstw wymagających wsparcia. Promocja regionów w mniejszym stopniu odwiedzanych przez turystów, aby zwiększyć szanse gospodarstw z tych regionów. Doradztwo, zarówno dla gospodarstw jak i dla samorządu. ; Pobudzanie do współpracy sieciowej w promocji i sprzedaży usług turystycznych na obszarze całego województwa i poszczególnych gmin. ; Uświadomienie samorządom lokalnym o słuszności prowadzenia gospodarstwa oraz zachęcanie do wspierania działania gospodarstw. ; współpraca KSOW bezpośrednio z gospodarstwem (baza danych gospodarstwa). Pomoc w wymianie doświadczeń pomiędzy gospodarstwami. Finansowanie działalności gospodarstw agroturystycznych Różnorodność świadczonych usług wpływa na wzrost ruchu turystycznego. Biorąc pod uwagę właścicieli gospodarstw agroturystycznych, obecnych podczas II Podlaskiego Forum Agroturystycznego oraz ich ofertę skierowaną do turystów można zauważyć, że świadczą oni przede wszystkim usługi noclegowe - 98%. Dodatkowo 65% badanych wynajmuje swoim gościom sprzęt, a 63% przyrządza posiłki. Najmniej kwaterodawców sprzedaje pamiątki, zajmuje się tym zaledwie co 12 ankietowany. Pojedyncze obiekty mają w swojej ofercie organizację szkoleń, a także usługi SPA, w tym masaże (rys. 14). 15
16 Rys. 14. Zakres oferty gospodarstw agroturystycznych, n=51 Aby poszerzyć swoją ofertę i poprawić jakość oferowanych usług większość badanych w ciągu najbliższych 3 lat zamierza dokonać nowych inwestycji. Rozwijać działalności swojego gospodarstwa agroturystycznego nie zamierza co 13 badany. 67% ankietowanych widzi potrzebę remontu i modernizacji pomieszczeń mieszkalnych, a 57% chciałoby zwiększyć zakres promocji, tak aby informacja o ich gospodarstwie dotarła do większego grona odbiorców. Prawie połowa zamierza uatrakcyjnić swoją ofertę dodatkową. Spośród innych inwestycji właściciele jednostkowych gospodarstw agroturystycznych wymieniali także działania takie, jak wykopanie stawu czy modernizację budynku do celów muzealnych (rys. 15). Rys. 15. Planowane inwestycje w rozwój gospodarstwa agroturystycznego, n=51 16
17 Wszelkie planowane inwestycje właściciele gospodarstw agroturystycznych deklarują, iż w większej mierze zostaną pokryte z własnych środków (92%). Pomimo wskazywanych trudności w aplikowaniu o środki z funduszy Unii Europejskiej, 78% respondentów zamierza ubiegać się o taką formę wsparcia finansowego. Co 4 badany zamierza skorzystać z oferty instytucji bankowych, a kredyt preferencyjny sięgnie co 6 badany (rys. 16). Rys. 16. Źródła finansowania planowanych inwestycji w rozwój gospodarstwa agroturystycznego, n=51 Wykorzystanie środków pochodzących z programów Unii Europejskiej, w dotychczasowej działalności deklaruje jedynie 35% badanych. Aż 63% osób prowadzących gospodarstwo agroturystyczne nie skorzystało z tej formy wsparcia (rys. 17). Rys. 17. Dotychczasowe wykorzystanie środków UE przez gospodarstwa agroturystyczne, n=51 Wśród 18 gospodarstw agroturystycznych, które do tej pory skorzystały z funduszy Unii Europejskiej, najczęściej wskazywano środki pochodzące z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Po 3 gospodarstwa uzyskały natomiast pomoc z programu LEADER oraz SAPARD. Odpowiedzi na to 17
18 pytanie nie udzieliło 2 respondentów (rys. 18). Większość środków właściciele gospodarstw agroturystycznych przeznaczyli na działania związane z budową i modernizacją obiektu, jak też na zakup sprzętu rekreacyjnego. Rys. 18. Wykorzystane programy unijne, n=18 Optymistycznie napawa fakt, że w przyszłości skorzystać ze środków Unii Europejskiej zamierza 69% respondentów. 20% właścicieli gospodarstw agroturystycznych jeszcze nie jest zdecydowanych, czy będą aplikowali o środki finansowe z Unii Europejskiej. Natomiast 12% ankietowanych jest pewnych, że nie podejmie starań o pozyskanie środków pochodzących z funduszy unijnych (rys. 19). Rys. 19. Deklaracje gospodarstw agroturystycznych w zakresie pozyskiwania w przyszłości środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, n=51 Na pytanie o przyczyny nie ubiegania się w przyszłości o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej odpowiedzi udzieliło 11 badanych. Jako główny powód wskazywali zbyt dużą biurokrację oraz zawiłą procedurę składania wniosku, odpowiednio po 82%. 4 ankietowanych, jako czynnik braku aktywności w aplikowaniu o środki finansowe Unii Europejskiej w przyszłości, wymieniło niedostateczną 18
19 informację na temat bezzwrotnych źródeł finansowania oraz brak kompetencji i umiejętności przygotowania wniosku (rys. 20). Rys. 20. Przyczyny nie ubiegania się w przyszłości o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej, n=11 Wnioski Uczestnicy II Podlaskiego Forum Agroturystycznego pochodzili z różnych segmentów związanych z działalnością agroturystyczną. Byli to w większości przedstawiciele gospodarstw agroturystycznych, a także osoby z administracji samorządowej, stowarzyszeń agroturystycznych, lokalnych grup działania, ośrodków doradztwa rolniczego oraz pracownicy biur turystycznych i otoczenia naukowego. Dało to możliwość spojrzenia z różnej perspektywy na szeroką dziedzinę, jaką jest agroturystyka. Najliczniejsze gremium stanowili przedstawiciele gospodarstw agroturystycznych (62%), którzy posiadają już doświadczenie w prowadzeniu tego typu działalności. 47% z nich istnieje na rynku powyżej 7 lat. Osoby te w dużej mierze nie posiadają wykształcenia turystycznego. Na rzecz turystów świadczą szereg usług, głównie w zakresie noclegu, wypożyczania sprzętu oraz wyżywienia. Ankietowani przybyli z różnych części województwa podlaskiego, zarówno z Suwalszczyzny, Ziemi Sokólskiej oraz Łomżyńskiej, powiatu białostockiego. Wśród respondentów dominowali przedstawiciele powiatu hajnowskiego. Największe potrzeby wskazywane przez badanych w zakresie finansowania działalności agroturystycznej dotyczyły modernizacji obiektów mieszkalnych oraz promocji agroturystyki, która jest nieodzownym elementem budowania wizerunku. 19
20 Ankietowani negatywnie ocenili dostępność informacji o sposobach pozyskania środków z Unii Europejskiej na rozwój agroturystyki, a także w efekcie możliwość otrzymania dotacji. Zdecydowanie lepiej respondenci ocenili możliwość udziału w szkoleniach z zakresu rozwoju działalności gospodarstw agroturystycznych. Dodatkowo należy zauważyć, iż branża agroturystyczna widzi potrzebę uczestniczenia w szkoleniach oraz kursach. Na poprawę konkurencyjności agroturystyki wpływa zaangażowanie i wsparcie ze strony władz lokalnych. Dotychczasowa pomoc ze strony samorządu w zakresie rozwoju agroturystyki przez ankietowanych została oceniona na bardzo niskim poziomie. Nota ta nie uległa poprawie od zeszłorocznej konferencji. Wówczas również przeprowadzono badanie, a na podstawie opublikowanego raportu pt. Priorytety działań na rzecz agroturystyki w województwie podlaskim, można stwierdzić, iż wynik był podobny. W badaniu nieco lepiej wypadły stowarzyszenia agroturystyczne. Niemniej jednak 59% uczestników konferencji uważa, że organizacje te powinny bardziej zaangażować się w działania wspierające rozwój agroturystyki. W przypadku czynników zwiększających skuteczność i szansę przy aplikowaniu o środki zewnętrzne ponownie dominującą rolę i nadzieje badani pokładali we wsparciu merytorycznym i współpracy z samorządem lokalnym (84%), a w drugiej kolejności z ośrodkami doradztwa rolniczego i stowarzyszeniami agroturystycznymi (82%). Respondenci po raz kolejny wskazali również na ogromną rolę szkoleń specjalistycznych. Wśród najistotniejszych barier rozwoju działalności agroturystycznej badani wymieniali brak funduszy własnych oraz trudność w aplikowaniu o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej. Dla wielu również zawiłe przepisy prawne w zakresie rozliczeń finansowych i wprowadzania żywności do obrotu, stanowią barierę na drodze rozwoju działalności przez nich prowadzonej. Uczestnicy konferencji pozytywnie odnieśli się do idei organizacji szkoleń. 97% stwierdziło, że pomocne byłyby szkolenia z zakresu przygotowania wniosków o dotacje z Unii Europejskiej. Respondenci ponadto wykazywali zainteresowanie kursami z zakresu przepisów prawnych w zakresie działalności agroturystycznej - 84%, zasad rozliczeń finansowych działalności oraz skutecznych metod promocji - po 79%. Należy nadmienić, iż promocja internetowa była najbardziej pożądanym szkoleniem, wskazywanym w badaniu prowadzonym podczas I Forum Agroturystycznego w 2012 roku. Aby rozwinąć działalność agroturystyczną 96% badanych właścicieli gospodarstw agroturystycznych zamierza dokonać inwestycji w zakresie poprawy infrastruktury jednostki mieszkalnej oraz promocji obiektu. Planowane inwestycje zostaną w większości pokryte ze 20
21 środków własnych (92%). Dodatkowo 78% respondentów deklaruje podjęcie próby aplikowania o dofinansowanie z programów unijnych. Dotychczas z programów unijnych skorzystało 35% badanych. Pozyskane środki wydatkowane były na działania związane z budową i modernizacją obiektów oraz zakupem sprzętu rekreacyjnego. 69% badanych po uczestnictwie w II Podlaskim Forum Agroturystycznym deklaruje, że w przyszłości złoży wniosek o dofinansowanie z funduszy Unii Europejskiej. Pozostali, jako czynnik braku aktywności w aplikowaniu o środki finansowe, wymieniają zbyt dużą biurokrację oraz zawiłą procedurę składania wniosku. Rekomendacje Przedstawiciele branży agroturystycznej wykazują ogromną potrzebę uczestnictwa w warsztatach, szkoleniach, seminariach i spotkaniach, podczas których mogliby poszerzyć swoją wiedzę specjalistyczną oraz wymienić się doświadczeniami w zakresie prowadzenia działalności agroturystycznej. W związku z tym rekomenduje się przygotowanie i prowadzenie tego typu działalności edukacyjno-doradczej dla następujących grup docelowych: właścicieli gospodarstw agroturystycznych, przedstawicieli władz samorządowych, stowarzyszeń agroturystycznych i innych organizacji wspierających rozwój agroturystyki. Tematyka szkoleń powinna obejmować w szczególności: zasady przygotowania wniosków o dofinansowanie z programów Unii Europejskiej, źródła finansowania działalności agroturystycznej, przepisy prawne dotyczące prowadzenia działalności agroturystycznej, a także zasady skutecznej promocji oferty agroturystycznej. Respondenci wskazują również na potrzebę nawiązania szerszej współpracy z lokalnym samorządem i stowarzyszeniami agroturystycznymi, co według nich zwiększy skuteczność i szanse w aplikowaniu o środki z funduszy Unii Europejskiej. W związku ze zidentyfikowaną potrzebą rekomenduje się organizację cyklicznych spotkań branżowych z przedstawicielami samorządów lokalnych i stowarzyszeń agroturystycznych, na których będą podejmowane ważkie tematy dotyczące finansowania i rozwoju agroturystyki w regionie oraz dyskutowane możliwości rozwiązania istniejących problemów w zakresie prowadzenia działalności agroturystycznej. Władze samorządowe przy współpracy szeroko rozumianych podmiotów branży agroturystycznej powinny również rozważyć potrzebę przeprowadzenia zintegrowanej kampanii promocyjnej produktów agroturystycznych z województwa podlaskiego oraz stworzenia kompleksowej bazy gospodarstw agroturystycznych z regionu, dzięki której informacja na temat ich oferty byłaby łatwo 21
22 dostępna dla potencjalnych turystów. Pożądanym jest aby działanie zainicjował Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w Departamencie Rolnictwa i Obszarów Rybackich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego, będący podmiotem łączącym przedstawicieli różnych segmentów branży turystycznej z województwa podlaskiego. Działanie pozytywnie wpłynęłoby na rozwój oferty agroturystycznej poszczególnych gospodarstw, jak również na wzrost przychodów z tego typu działalności, a w konsekwencji na rozwój agroturystyki w regionie. 22
Bogdańczowice, 14 marca 2006 r.
WARSZTATY STRATEGICZNE PT. POTENCJAŁ I UWARUNKOWANIA ROZWOJU AGROTURYSTYKI, EKOTURYSTYKI I INNYCH FORM TURYSTYKI NA OBSZARACH WIEJSKICH W POWIECIE KLUCZBORSKIM W RAMACH SEKTOROWEJ STRATEGII ROZWOJU TURYSTYKI
Bardziej szczegółowoTurystyka wiejska, w tym agroturystyka w ramach nowej perspektywy finansowej - doświadczenia PROW 2007-2013
Wyniki warsztatów GRUPA 2:: Rola organizacji pozarządowych, w szczególności stowarzyszeń agroturystycznych w rozwoju turystyki wiejskiej w latach 2014 2020 Turystyka wiejska, w tym agroturystyka w ramach
Bardziej szczegółowoPriorytet 5: Rozwój obszarów wiejskich. Analiza SWOT
72 Priorytet 5: Rozwój obszarów wiejskich Analiza SWOT MOCNE STRONY 1. Możliwość rozwoju produkcji żywności wysokiej jakości. 2. Korzystna struktura wielkości gospodarstw. 3. Korzystne warunki przyrodnicze
Bardziej szczegółowoAnaliza doświadczeń i perspektyw współpracy transgranicznej samorządów lokalnych pogranicza polsko-słowackiego
Analiza doświadczeń i perspektyw współpracy transgranicznej samorządów lokalnych pogranicza polsko-słowackiego Proces budowania wspólnej strategii cechowało partnerskie podejście. W prace nad strategią
Bardziej szczegółowoPriorytet 5: Rozwój obszarów wiejskich. Analiza SWOT
80 Priorytet 5: Rozwój obszarów wiejskich Analiza SWOT MOCNE STRONY 1. Możliwość rozwoju produkcji żywności wysokiej jakości. 2. Korzystna struktura wielkości gospodarstw. 3. Korzystne warunki przyrodnicze
Bardziej szczegółowoPlan działania Sekretariatu Regionalnego KSOW woj. świętokrzyskiego. na lata
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Plan działania Sekretariatu Regionalnego KSOW woj. świętokrzyskiego na lata 2012-2013 Wrzesień 2011 r. Spis treści: 1. Cele i opis działań Sekretariatu
Bardziej szczegółowoAgroturystyka jako sposób aktywizacji lokalnej społeczności. Anna Bakierska Wojewódzki Urząd Pracy w Olsztynie
Agroturystyka jako sposób aktywizacji lokalnej społeczności Anna Bakierska Wojewódzki Urząd Pracy w Olsztynie 1 Rozwój agroturystyki wymaga zgodności z: warunkami przyrodniczymi: ochrona krajobrazu, uwzględnienie
Bardziej szczegółowoWykres nr 1 Największy potencjał obszaru LGD wg ankietowanych
Badania ankietowe (Etap I, II, V) Kolejną metodą partycypacji zastosowaną w opracowywaniu LSR były badania ankietowe. LGD Przyjazna Ziemia Limanowska pierwsze ankiety dla społeczności lokalnej wysłała
Bardziej szczegółowoNarzędzia komunikacji z rynkiem w działalności Polskiej Federacji Turystyki Wiejskiej Gospodarstwa Gościnne
Narzędzia komunikacji z rynkiem w działalności Polskiej Federacji Turystyki Wiejskiej Gospodarstwa Gościnne Krzyczki, 9 11.09.2013 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja i analiza możliwych do przeniesienia dobrych praktyk w zakresie rozwoju obszarów wiejskich oraz przekazanie informacji na ich temat
Załącznik do Uchwały Nr Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia Plan Działania Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich dla Województwa Podlaskiego na lata 2014-2015 działającego w ramach
Bardziej szczegółowoProjekt zmiany Planu Działania Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2010-2011
Załącznik do Uchwały Nr 61/762/11/IV Zarządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 28 listopada 2011 r. Projekt zmiany Planu Działania Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Województwa
Bardziej szczegółowoRAPORT Z BADANIA OPINII MAZOWIECKIEGO FORUM TERYTORIALNEGO (MFT) NA TEMAT DZIAŁALNOŚCI MAZOWIECKIEGO OBSERWATORIUM TERYTORIALNEGO (MOT) Dr Aneta Śledź
RAPORT Z BADANIA OPINII MAZOWIECKIEGO FORUM TERYTORIALNEGO (MFT) NA TEMAT DZIAŁALNOŚCI MAZOWIECKIEGO OBSERWATORIUM TERYTORIALNEGO (MOT) Dr Aneta Śledź Warszawa 2013 Metodologia Badanie przeprowadzono z
Bardziej szczegółowoscalanie gruntów PROW 2007-2013 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie scalanie gruntów (w ramach działania "poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa schemat
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja i analiza możliwych do przeniesienia dobrych praktyk w zakresie rozwoju obszarów wiejskich oraz przekazanie informacji na ich temat
` Załącznik do uchwały Nr 190/2899/09 Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia 20 października 2009 r. Plan Działania Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich dla Województwa Podlaskiego
Bardziej szczegółowoKoncepcja i funkcjonowanie Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 - Minister Rolnictwa
Bardziej szczegółowoRAPORT Z BADAŃ EWALUACYJNYCH EFEKTYWNOŚCI EKOLOGICZNEJ PRZEDSIĘBIORSTW/ORGANIZACJI/INSTYTUCJI W RAMACH PROJEKTU
Ewelina Ciaputa RAPORT Z BADAŃ EWALUACYJNYCH EFEKTYWNOŚCI EKOLOGICZNEJ PRZEDSIĘBIORSTW/ORGANIZACJI/INSTYTUCJI W RAMACH PROJEKTU ZIELONA INICJATYWA GOSPODARCZA. PARTNERSTWO NA RZECZ EFEKTYWNOŚCI EKOLOGICZNEJ
Bardziej szczegółowoANKIETA DOTYCZĄCA ANALIZY POTRZEB I PROBLEMÓW
ANKIETA DOTYCZĄCA ANALIZY POTRZEB I PROBLEMÓW Szanowni Państwo Urząd Gminy rozpoczął prace nad przygotowaniem Strategii Rozwoju. istotnym elementem, niezbędnym dla stworzenia strategii jest poznanie opinii
Bardziej szczegółowoAGROTURYSTYKA WSPÓŁPRACA W SIECI. 25 października 2012 r.
AGROTURYSTYKA WSPÓŁPRACA W SIECI 25 października 2012 r. . Agroturystyka jest także coraz ważniejszym źródłem dochodów, jakie mieszkańcy obszarów rolniczych mogą pozyskiwać. dla których specjalizacja
Bardziej szczegółowoodnowa i rozwój wsi PROW 2007-2013 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie
Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie odnowa i rozwój wsi I PROW 2007-2013 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich:
Bardziej szczegółowoKrajowa Sieć Obszarów Wiejskich w ramach PROW CZYLI JAK BYŁO, A JAK BĘDZIE?
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 - Minister Rolnictwa i
Bardziej szczegółowoWyniki ankiety Rady Rodziców 2015
Wyniki ankiety Rady Rodziców 2015 Streszczenie raportu 1. Cele przeprowadzenia ankiety Na przełomie października i listopada 2015 roku, przez Radę Rodziców SP 34 w Krakowie, została przeprowadzona ankieta
Bardziej szczegółowoUdział i rola doradców WODR w sieciach podmiotów zaangażowanych w pracę z grupami defaworyzowanymi i bezrobotnymi w ramach realizacji LSR przez LGD
Udział i rola doradców WODR w sieciach podmiotów zaangażowanych w pracę z grupami defaworyzowanymi i bezrobotnymi w ramach realizacji LSR przez LGD Spis treści str. Wstęp... 3 Cel i uczestnicy badania....
Bardziej szczegółowo[ RAPORT Z BADAŃ ] PRIORYTETY DZIAŁAŃ NA RZECZ AGROTURYSTYKI W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM
2012 PRIORYTETY DZIAŁAŃ NA RZECZ AGROTURYSTYKI W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM [ RAPORT Z BADAŃ ] Przedmiotem opracowania jest wskazanie działań na rzecz rozwoju agroturystyki w województwie podlaskim PRIORYTETY
Bardziej szczegółowoDorota Bryk Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Lublin, 23.03.2010 r.
Dorota Bryk Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Lublin, 23.03.2010 r. Projekt Tendencje rozwojowe przedsiębiorstw i popyt na pracę w województwie lubelskim w kontekście organizacji przez Polskę
Bardziej szczegółowoz badania losów zawodowych absolwentów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Wydział Nauk o Środowisku Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Raport z badania losów zawodowych absolwentów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Studia z perspektywy absolwenta Rocznik
Bardziej szczegółowoKrajowa Sieć 'j Obszarów Wiejskich. ,Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie
Krajowa Sieć 'j Obszarów Wiejskich,Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Zał. nr 8 do Wytycznej Numer (nadany po wprowadzeniu do rejestru)
Bardziej szczegółowoProcesy Zachodzące w Agroturystyce
Procesy Zachodzące w Agroturystyce Agroturystyka jest to forma wypoczynku na obszarach wiejskich o charakterze rolniczym, oparta o bazę noclegową i aktywność rekreacyjną związaną z gospodarstwem rolnym
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 1454/2015 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 22 grudnia 2015r.
Uchwała Nr 1454/2015 Zarządu Wielkopolskiego z dnia 22 grudnia 2015r. w sprawie: zatwierdzenia operacji własnych zaplanowanych do realizacji przez jednostkę regionalną w ramach Planu Operacyjnego Krajowej
Bardziej szczegółowoKatedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki. Opinia małopolskich rolników na temat zastosowania komputerów w produkcji rolniczej
Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki Akademia Rolnicza im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Opinia małopolskich rolników na temat zastosowania komputerów w produkcji rolniczej Michał Cupiał W roku 2005
Bardziej szczegółowoMinisterstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Sylwia Staniuk Wydział Rozwoju Terytorialnego Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Warszawa, 8 maja 2019 r.
Szanse i możliwości współpracy pomiędzy LGD a OWES w kontekście wzmocnienia idei ekonomizacji sektora społecznego, ze szczególnym uwzględnieniem organizacji i inicjatyw lokalnych na obszarach wiejskich
Bardziej szczegółowoLOKALNE KRYTERIA WYBORU OPERACJI
Maksymalna liczba punktów do zdobycia: 137 LOKALNE KRYTERIA WYBORU OPERACJI Minimalny poziom uzyskania punktów: nie mniej niż 40% wartości maksymalnej, tj. 55 pkt. (ocena nie przewiduje punktów ułamkowych)
Bardziej szczegółowo39% Wykres 1 Placówka, w której nauczyciel prowadzi zajęcia
1. Analiza wyników badania W celu zdiagnozowania potrzeb szkoleniowych nauczycieli przedmiotów zawodowych z branży rolnej posłużono się metodą badań ankietowych. Badaniom poddano 18 nauczycieli branży
Bardziej szczegółowopodstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej
Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej PROW 2007-2013 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Europejski Fundusz Rolny
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 7 października 2015 r. Poz. 1552 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 30 września 2015 r. w sprawie funkcjonowania krajowej
Bardziej szczegółowoProgram Czyste Powietrze Szkolenie dla pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecznej
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Program Czyste Powietrze Szkolenie dla pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecznej
Bardziej szczegółowoANKIETA DOTYCZĄCA ANALIZY POTRZEB I PROBLEMÓW
ANKIETA DOTYCZĄCA ANALIZY POTRZEB I PROBLEMÓW Szanowni Państwo Urząd Gminy w Mietkowie rozpoczął prace nad przygotowaniem Strategii Rozwoju Gminy Mietków. Bardzo istotnym elementem, niezbędnym dla stworzenia
Bardziej szczegółowoSzanowni mieszkańcy Gmin Bojadła, Czerwieńsk, Kolsko, Nowogród Bobrzański, Sulechów, Świdnica, Trzebiechów, Zabór!
Szanowni mieszkańcy Gmin Bojadła, Czerwieńsk, Kolsko, Nowogród Bobrzański, Sulechów, Świdnica, Trzebiechów, Zabór! Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Między Odrą a Bobrem rozpoczęła działania zmierzające
Bardziej szczegółowoUrząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego. Szczecin 19 czerwca 2009 rok
Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego Szczecin 19 czerwca 2009 rok 1. Identyfikacja i analiza moŝliwych do przeniesienia dobrych praktyk oraz przekazanie informacji na ich temat; 2. Przeniesienie
Bardziej szczegółowoWiek. Wykształcenie PROFIL RESPONDENTÓW
Analiza ankiet z III Kongresu Polskiej Edukacji Nasza Edukacja Razem Zmieniamy Szkołę zorganizowanego przez Instytut Badań Edukacyjnych i Ministerstwo Edukacji Narodowej w dniach 29-30 września 2015 r.
Bardziej szczegółowoAnimowanie przedsiębiorczości w rozwoju produktu turystycznego na obszarach wiejskich
MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA Perspektywy rozwoju turystyki wiejskiej w Europie Blok warsztatowo-dyskusyjny Międzynarodowych Targów Turystyki Wiejskiej i Agroturystyki AGROTRAWEL Animowanie przedsiębiorczości
Bardziej szczegółowoAnkieta błyskawiczna nr 2 (analiza) ranking celów w poszczególnych obszarach problemowych w Gminie Świebodzice
XI. ZAŁĄCZNIKI Ankieta błyskawiczna nr 2 (analiza) ranking celów w poszczególnych obszarach problemowych w Gminie Świebodzice Uwagi ogólne: 1. Moderator wyjaśnił uczestnikom, że oczekiwane są odpowiedzi
Bardziej szczegółowoMikroprzedsiębiorczość w Polsce
Mikroprzedsiębiorczość w Polsce Analizabarier rozwoju i dostępu do finansowania* Bd Badanie Fundacji jikronenberga przy Citi Handlowy we współpracy merytorycznej Microfinance Centre *cytowanie bez ograniczeń
Bardziej szczegółowoj Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie
j Obszarów Wiejskich Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014*2020 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Zał. nr 10 do Wytycznej Numer
Bardziej szczegółowoPlan działania. Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Województwa Opolskiego. na lata 2008-2009
Plan działania Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Województwa Opolskiego na lata 008-009 Kwiecień 009 I. Plan działania dla Sekretariatu Regionalnego KSOW. Cele działań Celem działań
Bardziej szczegółowoSieć na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich (SIR) w Polsce koncepcja, rola i zadania poszczególnych instytucji oraz partnerów sieci
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Materiał opracowany przez Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Mazowiecki Ośrodek Badawczy
Bardziej szczegółowokierunek Bezpieczeństwo wewnętrzne
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach Sprawozdanie z ankietyzacji absolwentów studiów niestacjonarnych I stopnia Wydział Ochrony Zdrowia kierunek Bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoEuropejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Europa inwestująca w obszary wiejskie
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Europa inwestująca w obszary wiejskie Szanowni Państwo, Prosimy o wypełnienie czytelnie (elektronicznie lub pismem drukowanym) wyłącznie białych
Bardziej szczegółowoMałopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Małopolska Agency for Regional Development S.A. www.marr.pl
Małopolski Program Rozwoju Rynku śywności Ekologicznej Konferencja podsumowująca Kraków 3 października 2006 Projekt pilotaŝowy Małopolski Program Rozwoju Rynku śywności Ekologicznej projekt finansowany
Bardziej szczegółowoZ Internetem w świat
Z Internetem w świat Raport ewaluacyjny Opracowała: Czesława Surwiłło Projekt pt. Z Internetem w świat POKL.09.05.00-02-118/10 realizowany był w partnerstwie przez Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
Bardziej szczegółowo^pfnt^^w- -.-h. { Obszarów Wiejskich. Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich; Europa inwestująca w obszary wiejskie
^pfnt^^w- -.-h { Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich; Europa inwestująca w obszary wiejskie Zał. nr 6 do Wytycznej Numer (nadany po wprowadzeniu do rejestru)
Bardziej szczegółowoSieć na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich (SIR)
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Projekt opracowany przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Projekt współfinansowany ze środków
Bardziej szczegółowoSzanowni mieszkańcy Gmin Bielawy, Chąśno, Domaniewice, Kiernozia, Kocierzew Południowy, Łowicz, Nieborów, Zduny
STOWARZYSZENIE LOKALNA GRUPA DZIALANIA ZIEMIA ŁOWICKA ul. Jana Pawła II 173/175 99-400 Łowicz NIP: 834-188-35-65 REGON: 3619321840000 Szanowni mieszkańcy Gmin Bielawy, Chąśno, Domaniewice, Kiernozia, Kocierzew
Bardziej szczegółowoProjekt Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Sekretariatu Regionalnego Województwa Dolnośląskiego na lata
Załącznik do Uchwały Nr.../.../... Zarządu Województwa Dolnośląskiego z dnia... Projekt Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Sekretariatu Regionalnego Województwa Dolnośląskiego na lata 2012
Bardziej szczegółowo2% 28% Wykres 1 Placówka, w której nauczyciel prowadzi zajęcia
1. Analiza wyników badania W celu zdiagnozowania potrzeb szkoleniowych nauczycieli przedmiotów zawodowych z branży turystyczno - hotelarskiej posłużono się metodą badań ankietowych. Badaniom poddano 47
Bardziej szczegółowoWYNIKI Z ANKIET WYPEŁNIONYCH PRZEZ DYREKTORÓW SZKÓŁ ZAWODOWYCH PODCZAS KONFERENCJI DOTYCZĄCEJ PROJEKTU PN
WYNIKI Z ANKIET WYPEŁNIONYCH PRZEZ DYREKTORÓW SZKÓŁ ZAWODOWYCH PODCZAS KONFERENCJI DOTYCZĄCEJ PROJEKTU PN. ZAWODOWCY W ŁÓDZKIEM STYPENDIA DLA NAJZDOLNIEJSZYCH Łódź, dnia 26 września 201 r. W dniu 26 września
Bardziej szczegółowoPolitechnika Poznańska - Wydział Inżynierii Zarządzania RAPORT EWALUACYJNY
Politechnika Poznańska - Wydział Inżynierii Zarządzania RAPORT EWALUACYJNY projektu Wiedza dla gospodarki (POKL.04.01.01-00-250/09) (współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Bardziej szczegółowoRaport z badania procesu kształcenia na Wydziale Turystyki i Zdrowia w roku akademickim 2014/2015
Filia AWF Warszawa w Białej Podlaskiej Zespół ds. oceny procesu kształcenia Raport z badania procesu kształcenia na Wydziale Turystyki i Zdrowia w roku akademickim 2014/2015 W wyniku przeprowadzonych analiz
Bardziej szczegółowoWNIOSKI I REKOMENDACJE
Prowadzenie Centrum Wdrażania Projektów przy BPN Zadanie A działania analityczne WNIOSKI I REKOMENDACJE Białowieża, 26.06.2014 dr hab. Artur Bołtromiuk, prof. IRWiR PAN Institute of Rural and Agricultural
Bardziej szczegółowoPlan Działania. Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Województwa Małopolskiego na lata
Załącznik do uchwały ZWM Nr 767/14 z dnia 10.07.2014 PROJEKT Plan Działania Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Województwa Małopolskiego na lata 2014-2015 Kraków, dnia 10 lipca
Bardziej szczegółowoKrajowa Sieć Obszarów Wiejskich- w nowej perspektywie finansowej
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich- w nowej perspektywie finansowej Katowice, 9 listopada 2015 roku Utworzenie
Bardziej szczegółowoTransfer wiedzy i innowacji w ramach PROW
Transfer wiedzy i innowacji w ramach PROW 2014-2020 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Materiał opracowany przez Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Bardziej szczegółowoMinisterstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich. Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich Podstawy prawne UE Art. 68 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w
Bardziej szczegółowoSkrócona wersje raportu
Centrum Euro Info PL-410 w Rzeszowie w ubiegłym roku organizowało panele dyskusyjne w ramach projektu ERE Europejskie Forum Przedsiębiorczości. Projekt pozwolił przedsiębiorcom wyrazić opinie oraz oczekiwania
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z realizacji LSR
Sprawozdanie z realizacji LSR Lokalna Grupa Działania Źródło Materiał opracowany przez Lokalną Grupę Działania Źródło. Instytucja Zarządzającą PROW 2014-2020 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Europejski
Bardziej szczegółowoPLAN KOMUNIKACJI NA LATA
Załącznik nr 6 Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2016-2023 PLAN KOMUNIKACJI NA LATA 2016 2023 Wprowadzenie Komunikacja na linii Społeczność Lokalna jest podstawowym warunkiem efektywnego wdrożenia działań
Bardziej szczegółowoDOBRE PRAKTYKI ZWIĄZANE
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Instytucja zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020 Ministerstwo Rolnictwa
Bardziej szczegółowoRola doradztwa rolniczego w rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki na Mazowszu
Rola doradztwa rolniczego w rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki na Mazowszu Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Projekt opracowany
Bardziej szczegółowoREGULAMIN Konkursu AGRO - wczasy
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 Minister Rolnictwa i Rozwoju
Bardziej szczegółowoNowa idea. Nowy produkt. Nowa marka. Sieć turystyki wiejskiej, oparta na dziedzictwie kulturowym regionu.
Sieć Zielone Gościńce Nowa idea. Nowy produkt. Nowa marka. Sieć turystyki wiejskiej, oparta na dziedzictwie kulturowym regionu. Idea powstania sieci Jest rok 2008... Stan agroturystyki w woj. opolskim
Bardziej szczegółowoWzrost wiedzy oraz nabycie kompetencji w zakresie współpracy międzysektorowej
Wzrost wiedzy oraz nabycie kompetencji w zakresie współpracy międzysektorowej Raport z badań przeprowadzonych w ramach projektu Standardy współpracy międzysektorowej w powiecie oleckim Program Operacyjny
Bardziej szczegółowoRaport z badania losów zawodowych absolwentów Losy zawodowe absolwentów rocznik 2013/2014 badanie po 5 latach od ukończenia studiów
Raport z badania losów zawodowych absolwentów Losy zawodowe absolwentów rocznik 2013/2014 badanie po 5 latach od ukończenia studiów Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Wydział Kształtowania Środowiska
Bardziej szczegółowoProjekt Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Sekretariatu Regionalnego Województwa Dolnośląskiego na lata
Załącznik do Uchwały Nr.../.../... Zarządu Województwa Dolnośląskiego z dnia... Projekt Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Sekretariatu Regionalnego Województwa Dolnośląskiego na lata 2012
Bardziej szczegółowoKierownikiem MODR w Karniowicach PZDR w Nowym Sączu jest od 1 października 2006 r. Pan inż. Tadeusz Gurgul.
SR.XI.0932-14-07 Protokół z kontroli problemowej przeprowadzonej w dniach od 12 do 13 listopada 2007 r., w siedzibie Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Powiatowego Zespołu Doradztwa
Bardziej szczegółowoKONSULTACJE SPOŁECZNE- KRYTERIA WYBORU PROJEKTÓW RPO WL dla Działania 9.3 Rozwój przedsiębiorczości (typ projektu nr 1 w SZOOP)
KONSULTACJE SPOŁECZNE- KRYTERIA WYBORU PROJEKTÓW RPO WL 2014-2020 dla Działania 9.3 Rozwój przedsiębiorczości (typ projektu nr 1 w SZOOP) Lp. Podmiot zgłaszający UWAGĘ (imię i nazwisko lub nazwa instytucji,
Bardziej szczegółowoKrajowa Sieć Obszarów Wiejskich
Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich Spotkanie koordynatorów odnowy wsi Jarnołtówek, 13-14 listopada 2008 1 Podstawy prawne UE Art. 68 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie
Bardziej szczegółowoGrudzień 2016 r. Gmina Baligród Gmina Cisna Gmina Komańcza Gmina Lesko Gmina Zagórz
Grudzień 2016 r. RAPORT Z BADANIA EFEKTYWNOŚCI DZIAŁAŃ SŁUŻĄCYCH WDRAŻANIU LSR W TYM RÓWNIEŻ DIAGNOZA ZASOBÓW LOKALNYCH I REKOMENDACJI W 2016 ROKU LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA NASZE BIESZCZADY Gmina Baligród
Bardziej szczegółowoBadanie potrzeb lokalnych przedsiębiorców - raport z badania
Badanie potrzeb lokalnych przedsiębiorców - raport z badania 01.02.2016 Opracowanie: mgr Angelika Bielak mgr inż. Bartłomiej Kozak Biuro Analiz i Badania Rynku Pracy PWSZ w Nysie 1 Wstęp Uwarunkowania
Bardziej szczegółowoMapa białych plam w województwie łódzkim
Mapa białych plam w województwie łódzkim Badanie ankietowe Wydziału Informacji i Promocji POKL nt. aplikowania o środki z EFS Urząd Marszałkowski w Łodzi Departament ds. PO Kapitał Ludzki Instytucja Pośrednicząca
Bardziej szczegółowoLokalna Grupa Działania na terenie powiatu świeckiego
Lokalna Grupa Działania na terenie powiatu świeckiego Koordynatorem działań zmierzających do utworzenia LGD na terenie powiatu świeckiego jest Stowarzyszenie Wspierania Rozwoju Gospodarczego Ziemi Świeckiej
Bardziej szczegółowoKOMUNIKATzBADAŃ. Wydatki gospodarstw domowych na leki i leczenie NR 114/2016 ISSN
KOMUNIKATzBADAŃ NR 114/2016 ISSN 2353-5822 Wydatki gospodarstw domowych na leki i leczenie Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie fragmentów
Bardziej szczegółowoSzkolenia dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie
Priorytety PROW Szkolenia dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego, poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich, poprawa jakości życia
Bardziej szczegółowoWyniki warsztatów GRUPA 1:: Jakość usług jako podstawa rozwoju turystyki wiejskiej w latach 2014 2020
Wyniki warsztatów GRUPA 1:: Jakość usług jako podstawa rozwoju turystyki wiejskiej w latach 2014 2020 Turystyka wiejska, w tym agroturystyka w ramach nowej perspektywy finansowej - doświadczenia PROW 2007-2013
Bardziej szczegółowoOcena funkcjonowania zagród edukacyjnych jako innowacyjnej działalności na obszarach wiejskich
fig{'html_ III OGÓLNOPOLSKI ZLOT ZAGRÓD EDUKACYJNYCH Ocena funkcjonowania zagród edukacyjnych jako innowacyjnej działalności na obszarach wiejskich Małgorzata Bogusz Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Elżbieta
Bardziej szczegółowoRozwój obszarów wiejskich w nowej perspektywie finansowej
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Rozwój obszarów wiejskich w nowej perspektywie finansowej dr inż. Zofia Szalczyk- Podsekretarz Stanu w MRiRW Lipiec 2013 Prace nad PROW 2014-2020 Opracowywany w Ministerstwie
Bardziej szczegółowoKonferencja podsumowująca realizację grantu
Konferencja podsumowująca realizację grantu Poprawa jakości wdrażania projektów innowacyjnych i współpracy ponadnarodowej w PO KL 2007-2013 poprzez wykorzystanie doświadczeń uzyskanych przy realizacji
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE. Strona 1/14
URZĄD MIASTA CHEŁM Raport z badania satysfakcji klientów z jakości usług świadczonych przez Urząd Miasta Chełm za okres 01 lipca 2012 r. 31 grudnia 2012 r. WPROWADZENIE Cel badania, przedmiot oraz metodologia
Bardziej szczegółowoPlan działania dla Sekretariatu Regionalnego KSOW Województwo Podkarpackie
Plan działania dla Sekretariatu Regionalnego KSOW Województwo Podkarpackie 1. Identyfikacja i analiza możliwych do przeniesienia dobrych praktyk w zakresie rozwoju obszarów oraz przekazanie informacji
Bardziej szczegółowoRegulamin świadczenia usług doradczych Stowarzyszenia Na Śliwkowym Szlaku
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Załącznik nr 1 do Uchwały Zarządu Stowarzyszenia Na Śliwkowym Szlaku Nr 34/2017/Z z dnia 25.08.2017 r.
Bardziej szczegółowoOCENA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA
OCENA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA Analiza wyników ankiet nauczycieli akademickich za rok 2016/2017 Biuro ds. Jakości Kształcenia Dział Organizacji Dydaktyki INFORMACJE OGÓLNE Niniejszy raport obejmuje wyniki drugiego
Bardziej szczegółowoKomentarz do wyników polskiej wersji badania Blanchard Corporate Issues 2011
Komentarz do wyników polskiej wersji badania Warszawa, maj 2011 r. 1.Wprowadzenie Badanie zostało zrealizowane metodą ankiety elektronicznej między 14 grudnia 2010 a 16 stycznia 2011. Polska wersja badania,
Bardziej szczegółowoEuropejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenia dla liderów na obszarach wiejskich Materiał opracowany przez Izbę Rolniczą Województwa Łódzkiego.
Bardziej szczegółowoCzym jest SIR? Cele szczegółowe SIR:
Czym jest SIR? Sieć na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich funkcjonuje w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich (podsieć KSOW) i ma charakter otwarty. Uczestnikami Sieci mogą być wszystkie
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM REALIZACJI PLANU KOMUNIKACJI NA 2017 ROK STOWARZYSZENIA DOLINA WEŁNY
Załącznik Nr 1 do Uchwały Zarządu Nr 14/ z dn. 22.05. r. HARMONOGRAM REALIZACJI PLANU KOMUNIKACJI NA ROK STOWARZYSZENIA DOLINA WEŁNY Wągrowiec, 08.06. r. Termin Cel komunikacji Nazwa działania komunikacyjnego
Bardziej szczegółowoWybrane determinanty kapitału ludzkiego na obszarach wiejskich w Polsce po wejściu do UE
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej-Państwowy Instytut Badawczy Agnieszka Wrzochalska Wybrane determinanty kapitału ludzkiego na obszarach wiejskich w Polsce po wejściu do UE Ossa, 12-14
Bardziej szczegółowoMAŁOPOLSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W DYSTRYBUCJI ŚRODKÓW POMOCOWYCH DLA WSI I GOSPODARSTW ROLNYCH
MAŁOPOLSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W DYSTRYBUCJI ŚRODKÓW POMOCOWYCH DLA WSI I GOSPODARSTW ROLNYCH Referujący : Bronisław Dutka Dyrektor MODR PRIORYTETEM DLA MODR Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
Bardziej szczegółowoDofinansowanie na zakup nowego ciągnika
https://www. Dofinansowanie na zakup nowego ciągnika Autor: Adam Ładowski Data: 9 lipca 2018 Zakup nowego ciągnika rolniczego to poważny wydatek. Ciągniki nowej generacji to połączenie nowoczesnych technologii,
Bardziej szczegółowoBiuro Karier i Monitorowania Losów Absolwentów SGGW w Warszawie. Badanie losów absolwentów. Warszawa, 2013
Biuro Karier i Monitorowania Losów Absolwentów SGGW w Warszawie Badanie losów absolwentów Warszawa, Cel badania Charakterystyka społeczno-demograficzna absolwentów Aktualny status zawodowy absolwentów
Bardziej szczegółowoUDA-POKL.04.01.01-00-240/10 Ekonomia sukcesu - program rozwoju Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku. z III fali badań ilościowych
EKONOMIA SUKCESU PROGRAM ROZWOJU program rozwoju WYŻSZEJ WYŻSZEJ SZKOŁY SZKOŁY BANKOWEJ BANKOWEJ W GDAŃSKU W GDAŃSKU Raport Raport z VII fali badania CAWI z III fali badań ilościowych Sopot, styczeń 2015
Bardziej szczegółowoRAPORT POKONFERENCYJNY
RAPORT POKONFERENCYJNY KONFERENCJA: Szanse rozwoju rynku szkoleniowego na Dolnym Śląsku w nowym okresie programowania 2007-2013 Wrocław, 3 grudnia 2007 r. SPIS TREŚCI: 1. Wstęp...2 2. Ogólna ocena konferencji
Bardziej szczegółowoRaport z badania satysfakcji klientów z jakości usług świadczonych przez Urząd Miasta Chełm. za okres 01 lipca 2013 r. 31 grudnia 2013 r.
Raport z badania satysfakcji klientów z jakości usług świadczonych przez Urząd Miasta Chełm za okres 01 lipca 2013 r. 31 grudnia 2013 r. WPROWADZENIE Cel badania, przedmiot oraz metodologia Od dnia 04
Bardziej szczegółowo