DLA PRZYRODY DLA CZŁOWIEKA. Gospodarka wodna nie musi dzielić. dr hab. Wiktor Kotowski

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "DLA PRZYRODY DLA CZŁOWIEKA. Gospodarka wodna nie musi dzielić. dr hab. Wiktor Kotowski"

Transkrypt

1 DLA PRZYRODY DLA CZŁOWIEKA Gospodarka wodna nie musi dzielić dr hab. Wiktor Kotowski 1) Centrum Ochrony Mokradeł 2) Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski

2 usługi ekosystemowe rzeki (i jej doliny) PODTRZYMUJĄCE REGULACYJNE ZAOPATRZENIOWE KULTUROWE Bioróżnorodność ekosystemów wodnych Bioróżnorodność ekosystemów lądowych Korytarze ekologiczne Regulacja stosunków wodnych Samooczyszczanie wody Obieg pierwiastków Retencja dolinowa Zapobieganie powodziom Regulacja klimatu Tworzenie gleb Żywność (rybactwo) Żywność (rolnictwo) Materiały (drewno, piasek, żwir, trzcina) Energia Przestrzeń Rekreacja, turystyka Wędkarstwo Wrażenia estetyczne Inspiracja artystyczna

3 Eksploatujemy jedne usługi ekosystemów kosztem innych a chcemy korzystać ze wszystkich Usługi ekosystemowe świadczone przez różne krajobrazy ekosystemów wodnych. Źródło: Poradnik TEEB dla miast. Usługi ekosystemów w gospodarce miejskiej, Fundacja Sendzimira, 2011.

4 Degradacja środowiska to wyraz konfliktu pomiędzy eksploatacją usług zaopatrzeniowych a zachowaniem pozostałych usług

5 Liczebność dopływających do Europy larw węgorza Gatunki giną na naszych oczach

6 Zużycie nawozów azotowych w 2011 r. (tys. ton) Na podst. Rocznika Statystycznego 2014

7 Zużycie nawozów fosforowych w 2011 r. (tys. ton) Na podst. Rocznika Statystycznego 2014

8 Gospodarka wodami śródlądowymi może znacząco wpłynąć na stan Bałtyku -> różnorodność biologiczna -> połowy ryb -> rekreacja Zakwit sinic w Bałtyku

9 Wzrost liczby katastrof pogodowych to łączny efekt zmian klimatycznych i dawnej gospodarki wodnej

10 Konsekwencje są coraz dotkliwsze dla przyrody i dla nas Przekroczone granice odporności biosfery utrata różnorodności biologicznej, zaburzenie cyklu azotowego i zmiany klimatu to najważniejsze globalne zagrożenia Stockholm Resilience Centre

11 Czy jesteśmy w stanie kontynuować wykładniczy wzrost zużycia zasobów? Jak długo? Jakim kosztem? Popkiewicz, 2013

12 Potrzeba pilnych działań

13 Nie wystarczy chronić trzeba naprawiać

14 Restytucja przyrodnicza Działania wspomagające odtwarzanie się ekosystemu, który uległ degradacji lub zniszczeniu; odbudowa funkcji i struktury ekosystemu Nie musi prowadzić do systemu w pełni naturalnego lub identycznego z historycznym ( renaturyzacja) Strategia ochrony różnorodności biologicznej UE wymaga restytucji 15% zdegradowanych ekosystemów do 2020 r.

15 Restytucja rzek to m.in. odtwarzanie dolinowej retencji wody zdolności do samooczyszczania wody dynamiki ekosystemów dolin rzecznych zespołów ryb i ich siedlisk ciągłości korytarza ekologicznego piękna krajobrazu odporności ekosystemu na zmiany środowiska

16 Przykłady współpracy Projekt WWF Domaszków Tarchalice

17 Projekt Domaszków Tarchalice Pierwszy w Polsce przypadek odsunięcia obwałowań od rzeki Cel: poprawa bezpieczeństwa gminy Wołów dzięki likwidacji nadmiernego zwężenia rzeki wałami; Odtworzenie ok. 600 ha terenów zalewowych i związanych z nimi lasów łęgowych odpornych na zalewy Projekt zainicjowany przez WWF Polska, wspierany przez WWF Niemcy, rozpoczęty w 2004 r. Główni partnerzy: RZGW Wrocław i DZMiUW Wrocław

18 Projekt Przywrócenie drożności korytarza ekologicznego Doliny Białej Tarnowskiej Przebudowany stopień w Grybowie połączenie udrożnienia rzeki dla wędrówki ryb z zabezpieczeniem nadbrzeża na miejskim odcinku rzeki. Pojedynczy wysoki próg został zastąpiony kaskadą stopni z V-kształtnymi naprzemiennie rozmieszczonymi przelewami. Beneficjent wiodący: RZGW Kraków Partnerzy: Instytut Ochrony Przyrody PAN, WWF Polska Źródło: strona projektu

19 Tarliska Górnej Raby Stowarzyszenie "Ab Ovo RZGW Kraków odbudowa naturalnego, aluwialnego koryta rzeki i jej dopływów w obszarze działania, odtworzenie i ochrona terenów zalewowych w aspekcie retencji korytowej i zabudowy biologicznej, a pośrednio obniżenie maksymalnych temperatur wody w lecie, limitujących bytowanie charakterystycznej fauny wodnej.

20 Podręczniki i poradniki

21 Czy restytucja ekosystemów może zastąpić działania techniczne? Węgierka Przyjazne naturze kształtowanie rzek i potoków praktyczny podręcznik, Polska Zielona Sieć, Wrocław Kraków 2006;

22 Ze względu na uwarunkowania przyrodnicze, prawne i ekonomiczne, dobre praktyki utrzymania rzek średnich, małych i b. małych powinny być maksymalnie zbieżne z celami renaturyzacji i w szczególności uwzględniać następujące działania (dotyczy terenów poza obszarami zurbanizowanymi) Błachuta i in Podręcznik dobrych praktyk w gospodarce wodnej na terenach nizinnych wybrane zagadnienia. Biuro Projektów Wodnych Melioracji i Inżynierii Środowiska Biprowodmel Sp. z o.o. Podręcznik opracowano na zlecenie: Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Poznaniu

23 Wprowadzanie drewna do cieków w celu renaturyzacji Niemcy i Austria

24 Alaska

25 Prace melioracyjne i utrzymaniowe mogą odtwarzać i usprawniać samooczyszczanie rzek Proces zależny przede wszystkim od: długości cieku, ruchów wody, które mają wpływ na ich natlenienie (i natlenienie osadów), zróżnicowania mikrosiedlisk, roślinności na brzegach i w nurcie.

26 Upowszechnijmy stosowanie koryta dwudzielnego w przypadku cieków na terenach rolniczych zwiększanie pojemności koryta w czasie wezbrań bez wzrostu drenażu gleb w czasie niżówek, utrzymywanie strefy szuwarowej w wyższym korycie pozwala na efektywne przechwytywanie biogenów i denitryfikację (dyrektywa azotanowa); koszenie wspomaga usuwanie biogenów stworzenie stref rozrodu ryb i entomofauny (RDW) itedstates/indiana/howwework/two-stage-ditches.xml

27 Twórzmy sztuczne mokradła u ujścia systemów melioracyjnych (treatment wetlands) Wychwytywanie fosforanów (usuwanie poprzez koszenie biomasy makrofitów) Usuwanie azotanów (denitryfikacja) Ostoje różnorodności biologicznej

28 Mała retencja to np. Restytucja mokradeł Bagienne rolnictwo (łąki podmokłe i bagienne, łąki zalewowe, uprawy trzciny) Odtwarzanie lasów podmokłych Spowolnienie spływu wód poprzez zlewnię Wspomaganie (poprzez retencję) infiltracji do wód gruntowych Efekty znacznie większe niż retencji zbiornikowej

29 Zaprzestańmy utrzymywać melioracje torfowisk Odmulanie rzeki Jagodzianki na Bagnie Całowanie

30 Zbiorowiska pokrzywy na osuszonych torfowiskach Bagna Całowanie Fot. W. Kotowski

31 Obniżenie poziomu wody prowadzi do osiadania i mineralizacji torfu woda [g] torf [g] % % 80% 60% 50% 60% 95% 90% 80% 40% 20% 0% woda [% torfowiska] torf [% torfowiska]

32 Mursz zawiera 20-50% wody Utrata 98-99,5% wody w porównaniu z torfem w warunkach bagiennych!

33 Fot.: WK Osuszone torfowiska (0,6% powierzchni lądów) są odpowiedzialne za 6% antropogenicznych emisji CO 2 W skali globalnej osuszone torfowiska emitują ~2 Gt CO 2 rocznie

34 Wypłukiwanie azotanów i fosforanów z murszu do wód powierzchniowych powoduje eutrofizację wód

35 Torfowiska powinny być stale mokre w interesie ludzi i przyrody

36 Nietlickie Bagno po wtórnym nawodnieniu Zastawka na rowie; torfowisko Całowanie

37 Restytucja torfowisk służy Odtwarzaniu retencji glebowej i dolinowej Odtworzeniu lokalnego obiegu wody Mitygacji globalnych zmian klimatu (powstrzymanie mineralizacji torfu, odtworzenie akumulacji) Odtwarzaniu siedlisk ginących gatunków

38

39 Gospodarka wodna musi sprzyjać przyrodzie i gospodarce

40 Potrzebujemy współpracy przyrodników i meliorantów Warsztaty "Praktyczne aspekty prac utrzymaniowych, Grębiszew, maja 2015

41 Szukajmy prawdziwych przeszkód we wspólnym działaniu tylko wtedy można je będzie usunąć Czy argumenty nie są zastępcze? Często na przeszkodzie stoją: Uwarunkowania prawne? Uwarunkowania administracyjno-organizacyjne? Nawyki? Doraźny zysk kosztem przyszłych strat?

42 Kompromis to nie zawsze ustępstwo Czasem jest trzecia droga dobra dla obu stron

43 Wybrane wnioski z warsztatów w Grębiszewie

44 Potrzeba rozwiązań administracyjnych i prawnych dla tworzenia stref buforowych (ekotonów, koryt dwudzielnych) wzdłuż rowów i rzek Zwolnienie od podatku? Wykupy?

45 Poprawa ochrony terenów zalewowych przed zabudową Instrumenty prawne wykupu gruntów w pasie zalewowym. Możliwość podwyższania podatków gruntowych na zabudowanych strefach zalewowych.

46 Uporządkowanie gospodarki wodami opadowymi na powierzchniach uszczelnionych Podatek? Obowiązek retencji?

47 Więcej środków na prace studyjne i planistyczne Zapewnienie i egzekwowanie (ponoszenie odpowiedzialności) fachowego doradztwa przyrodniczego przy pracach utrzymaniowych.

48 Kontrola merytorycznej zasadności wykonania prac utrzymaniowych Nadrzędny imperatyw publiczny powinien zwalniać WZMiUW z odpowiedzialności za szkody rolnicze powstałe w wyniku zaniechania utrzymania cieków.

49 Rzeki to mokradła Do ich mądrego i zrównoważonego użytkowania zobowiązuje nas Konwencja Ramsarska pierwsza międzynarodowa konwencja dotycząca ochrony przyrody i jedyna poświęcona konkretnemu typowi ekosystemów.

50 Dziękuję za uwagę Chłopiec na koniu w rzece niedaleko miejscowości Passira, Brazylia. Zdjęcie: Helder Santana, zwycięzca konkursu fotograficznego sekretariatu Konwencji Ramsarskiej 2015

Dobre praktyki w pracach utrzymaniowych oczami przyrodników

Dobre praktyki w pracach utrzymaniowych oczami przyrodników Dobre praktyki w pracach utrzymaniowych oczami przyrodników Wiktor Kotowski, Ewa Jabłońska 1) Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski 2) Centrum Ochrony Mokradeł

Bardziej szczegółowo

z perspektywy ekologii ekosystemów:

z perspektywy ekologii ekosystemów: Problem suszy z perspektywy ekologii ekosystemów: odporność, różnorodność, retencja REFLEKSJE Z OSTATNIEJ CHWILI Dr hab. Wiktor Kotowski 1) Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska Wydział Biologii,

Bardziej szczegółowo

Wpływ regulacji i prac utrzymaniowych na ciekach na ekosystemy bagienne i lądowe

Wpływ regulacji i prac utrzymaniowych na ciekach na ekosystemy bagienne i lądowe Wpływ regulacji i prac utrzymaniowych na ciekach na ekosystemy bagienne i lądowe Wiktor Kotowski, Ewa Jabłońska 1) Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski 2)

Bardziej szczegółowo

Wyzwania dla Podlasia Zielonej Krainy

Wyzwania dla Podlasia Zielonej Krainy Wyzwania dla Podlasia Zielonej Krainy Przemysław Nawrocki Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ 1 Województwo

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 33/2017 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata z dnia 23 sierpnia 2017 r.

Uchwała Nr 33/2017 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata z dnia 23 sierpnia 2017 r. Uchwała Nr 33/2017 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie zatwierdzenia Kryteriów wyboru projektów do Działania

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr XCI/1603/10 RADY MIEJSKIEJ w ŁODZI z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie ustanowienia zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Źródła Neru.

UCHWAŁA Nr XCI/1603/10 RADY MIEJSKIEJ w ŁODZI z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie ustanowienia zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Źródła Neru. UCHWAŁA Nr XCI/1603/10 RADY MIEJSKIEJ w ŁODZI z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie ustanowienia zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Źródła Neru. Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1, art. 18 ust. 2 pkt 15 oraz

Bardziej szczegółowo

Projekt Domaszków Tarchalice Dla ludzi i dla przyrody Piotr Nieznański Przemysław Nawrocki Edyta Jaszczuk Fundacja WWF Polska

Projekt Domaszków Tarchalice Dla ludzi i dla przyrody Piotr Nieznański Przemysław Nawrocki Edyta Jaszczuk Fundacja WWF Polska Projekt Domaszków Tarchalice Dla ludzi i dla przyrody Piotr Nieznański Przemysław Nawrocki Edyta Jaszczuk Fundacja WWF Polska 1 Nie każde wezbranie rzeki jest powodzią! 2 Dotychczasowe podejście od ochrony

Bardziej szczegółowo

NOWE SPOJRZENIE NA GOSPODAROWANIE ROLNICZYMI ZASOBAMI WODNYMI

NOWE SPOJRZENIE NA GOSPODAROWANIE ROLNICZYMI ZASOBAMI WODNYMI Konferencja Naukowa Instytut Technologiczno Przyrodniczy dla nauki, praktyki i doradztwa NOWE SPOJRZENIE NA GOSPODAROWANIE ROLNICZYMI ZASOBAMI WODNYMI I ROZWÓJ J MAŁEJ RETENCJI Waldemar Mioduszewski Zakład

Bardziej szczegółowo

MIKRORETENCJA JAKO ELEMENT OBIEGU WODY W ROLNICTWIE, SADOWNICTWIE I HODOWLI

MIKRORETENCJA JAKO ELEMENT OBIEGU WODY W ROLNICTWIE, SADOWNICTWIE I HODOWLI MIKRORETENCJA JAKO ELEMENT OBIEGU WODY W ROLNICTWIE, SADOWNICTWIE I HODOWLI Waldemar Mioduszewski Instytut Technologiczno-Przyrodniczy 1 października 2015 r. ZAKRES WYSTĄPIENIA 1. Wprowadzenie nowe wyzwania

Bardziej szczegółowo

Mała retencja w praktyce, w aktach prawnych i dokumentach strategicznych.

Mała retencja w praktyce, w aktach prawnych i dokumentach strategicznych. Mała retencja w praktyce, w aktach prawnych i dokumentach strategicznych. Spis treści: 1. Cele lekcji 2. Wprowadzenie 3. Poziom międzynarodowy 3.1 Konwencje 3.2 Dyrektywy 4. Poziom krajowy 4.1 Akty prawne

Bardziej szczegółowo

Zielona infrastruktura w Polsce. Anna Liro Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska

Zielona infrastruktura w Polsce. Anna Liro Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Zielona infrastruktura w Polsce Anna Liro Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Zielona infrastruktura priorytet nowej strategii Realizacja Strategii UE ochrony różnorodności biologicznej na lata 2020

Bardziej szczegółowo

Centrum Ochrony Mokradeł ul. Cieszkowskiego 1/3 lok. 31, Warszawa tel ,

Centrum Ochrony Mokradeł ul. Cieszkowskiego 1/3 lok. 31, Warszawa tel , Centrum Ochrony Mokradeł ul. Cieszkowskiego 1/3 lok. 31, 01-636 Warszawa tel. +48 796 435 444, e-mail: cmok@bagna.pl, www.bagna.pl 1 CMok 6/06/2015 Warszawa, 22.06.2015 Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej

Bardziej szczegółowo

Retencja wodna i jej znaczenie. cz. II

Retencja wodna i jej znaczenie. cz. II Retencja wodna i jej znaczenie cz. II Spis treści: 1. Cele lekcji 2. Podstawowe formy retencji 3. Pozytywne skutki retencjonowania wody 4. Ćwiczenia do materiału 5. Informacje zwrotne do ćwiczeń 7. Podsumowanie

Bardziej szczegółowo

Temat: Zielona Infrastruktura Otwarty krajobraz kulturowy Zespół: Andrzej Mizgajski, Iwona Zwierzchowska, Damian Łowicki

Temat: Zielona Infrastruktura Otwarty krajobraz kulturowy Zespół: Andrzej Mizgajski, Iwona Zwierzchowska, Damian Łowicki Temat: Zielona Infrastruktura Otwarty krajobraz kulturowy Zespół: Andrzej Mizgajski, Iwona Zwierzchowska, Damian Łowicki Zielona infrastruktura Istota podejścia Zielona infrastruktura - strategicznie zaplanowana

Bardziej szczegółowo

Tarliska Górnej Raby

Tarliska Górnej Raby Tarliska Górnej Raby Pomysł Realizacja na podstawie porozumienia z RZGW Projekt w partnerstwie z RZGW w ramach Funduszu Szwajcarskiego Obszar Natura 2000 PLH 120093 Raba z Mszanką, Obwód rybacki nr 2 rzeki

Bardziej szczegółowo

Waldemar Mioduszewski

Waldemar Mioduszewski PROBLEMY WDRAśANIA RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ NA OBSZARACH WIEJSKICH Waldemar Mioduszewski Zakład Zasobów Wodnych Instytut Melioracji i UŜytków Zielonych Falenty, 05-090 Raszyn e-mail: w.mioduszewski@imuz.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Warszawski. Wydział Biologii. Łukasz Kozub

Uniwersytet Warszawski. Wydział Biologii. Łukasz Kozub Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii Łukasz Kozub Numer albumu: 218 391 Wpływ restytucji torfowiska niskiego metodą usuwania warstwy murszu na warunki siedliskowe, produktywność i bilans gazów cieplarnianych

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY MELIORACYJNE A WDRAŻANIE DYREKTYW UNIJNYCH

SYSTEMY MELIORACYJNE A WDRAŻANIE DYREKTYW UNIJNYCH Polski Komitet GLOBALNEGO PARTNERSTWA DLA WODY Walne Zgromadzenie 29 marzec 2011 r. SYSTEMY MELIORACYJNE A WDRAŻANIE DYREKTYW UNIJNYCH Edward Pierzgalski Katedra Kształtowania Środowiska SGGW PLAN PREZENTACJI

Bardziej szczegółowo

Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy

Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego się klimatu Andrzej Ruszlewicz Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego

Bardziej szczegółowo

REGIONALNE PROGRAMY OPERACYJNE W KONTEKŚCIE AKTUALNYCH PROBLEMÓW OCHRONY PRZYRODY W POLSCE

REGIONALNE PROGRAMY OPERACYJNE W KONTEKŚCIE AKTUALNYCH PROBLEMÓW OCHRONY PRZYRODY W POLSCE REGIONALNE PROGRAMY OPERACYJNE 2014-2020 W KONTEKŚCIE AKTUALNYCH PROBLEMÓW OCHRONY PRZYRODY W POLSCE Przemysław Nawrocki Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY

Bardziej szczegółowo

Program Mikroretencji

Program Mikroretencji Program Mikroretencji 1 Klimatyczny Bilans Wodny - 2015; okres 1.VI-31.VIII. 2 Dawne mapy pokazują nam dobitnie jak wiele obiektów mikroretencji utraciliśmy na przestrzeni ostatnich lat. Na zdjęciu mapa

Bardziej szczegółowo

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I rok II rok Wymiar godzin 1. 2. 3. 4. podstawowe kierunkowe 78 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 504 9 Organizmy

Bardziej szczegółowo

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I rok II rok Wymiar godzin 1. 2. 3. 4. podstawowe kierunkowe 124 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 866 9

Bardziej szczegółowo

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I 1. 2. 3. podstawowe kierunkowe 124 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 796 8 Organizmy modelowe w badaniach

Bardziej szczegółowo

Dobre praktyki małej retencji na obszarach wiejskich

Dobre praktyki małej retencji na obszarach wiejskich Mała Retencja - Duża Sprawa kampania na rzecz poprawy małej retencji na obszarach wiejskich Dobre praktyki małej retencji na obszarach wiejskich Andrzej Ruszlewicz D e b a t a M a ł a r e t e n c j a d

Bardziej szczegółowo

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I 1. 2. 3. podstawowe kierunkowe 1 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 556 11 Analityka substancji toksycznych

Bardziej szczegółowo

kierunek: Ochrona Środowiska studia niestacjonarne II stopnia realizacja od roku akad. 2017/2018 ECTS w semestrze Przedmioty podstawowe

kierunek: Ochrona Środowiska studia niestacjonarne II stopnia realizacja od roku akad. 2017/2018 ECTS w semestrze Przedmioty podstawowe specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I podstawowe kierunkowe 110 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 344 11 Analityka substancji toksycznych w środowisku

Bardziej szczegółowo

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalność: Analityka i toksykologia środowiska 1. 2. 3. 4. w. w. w. w. aud. lab. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska 8 Organizmy modelowe w badaniach toksykologicznych 10

Bardziej szczegółowo

Załącznik 2. Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko

Załącznik 2. Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko Załącznik 2 Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko Różnorodność biologiczna, rośliny i zwierzęta Działanie adaptacyjne służy bezpośrednio realizacji celu ochrony ++ Działanie adaptacyjne pośrednio

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie wodami opadowymi w Warszawie z punktu widzenia rzeki Wisły i jej dorzecza

Zarządzanie wodami opadowymi w Warszawie z punktu widzenia rzeki Wisły i jej dorzecza Zarządzanie wodami opadowymi w Warszawie z punktu widzenia rzeki Wisły i jej dorzecza Przemysław Nawrocki Fundacja WWF Polska Warsztaty WYKORZYSTANIE ZIELONEJ INFRASTRUKTURY W ZAGOSPODAROWANIU WÓD OPADOWYCH,

Bardziej szczegółowo

Centrum Ochrony Mokradeł ul. Cieszkowskiego 1/3 lok. 31, Warszawa tel ,

Centrum Ochrony Mokradeł ul. Cieszkowskiego 1/3 lok. 31, Warszawa tel , Centrum Ochrony Mokradeł ul. Cieszkowskiego 1/3 lok. 31, 01-636 Warszawa tel. +48 796 435 444, e-mail: cmok@bagna.pl, www.bagna.pl 1 CMok 5/06/2015 Warszawa, 22.06.2015 Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej

Bardziej szczegółowo

Rola i znaczenie małej retencji dla jakości życia i środowiska na obszarach wiejskich, przeciwdziałanie zmianom klimatu.

Rola i znaczenie małej retencji dla jakości życia i środowiska na obszarach wiejskich, przeciwdziałanie zmianom klimatu. Mała Retencja - Duża Sprawa kampania na rzecz poprawy małej retencji na obszarach wiejskich Rola i znaczenie małej retencji dla jakości życia i środowiska na obszarach wiejskich, przeciwdziałanie zmianom

Bardziej szczegółowo

KOMPONENT 3: GÓRNA WISŁA

KOMPONENT 3: GÓRNA WISŁA ODDZIAŁYWANIA ŚRODOWISKOWE PLAN MONITORINGU I ŚRODKI ŁAGODZĄCE ZAŁĄCZNIK 3 KOMPONENT 3: GÓRNA WISŁA Spis treści 1 ODDZIAŁYWANIA ŚRODOWISKOWE... 2 2 PLAN DZIAŁAŃ ŁAGODZACYCH/KOMPENSUJACYCH...33 2.1 Elementy

Bardziej szczegółowo

Propozycja Narodowego Programu. Biosekwestracja węgla na obszarach wiejskich.

Propozycja Narodowego Programu. Biosekwestracja węgla na obszarach wiejskich. Propozycja Narodowego Programu Biosekwestracja węgla na obszarach wiejskich. Biosekwestracja to uwięzienie węgla w biomasie i glebie. Najwięcej węgla uwięzione jest w lasach. W naszym klimacie hektar lasu

Bardziej szczegółowo

Planowanie i praktyka wykonywania prac utrzymaniowych na małych rzekach w kontekście problemu zagrożenia powodzią i suszą

Planowanie i praktyka wykonywania prac utrzymaniowych na małych rzekach w kontekście problemu zagrożenia powodzią i suszą Planowanie i praktyka wykonywania prac utrzymaniowych na małych rzekach w kontekście problemu zagrożenia powodzią i suszą Przemysław Nawrocki Fundacja WWF Polska Koalicja Ratujmy Rzeki Konferencja Powódź

Bardziej szczegółowo

KOMPONENT 3: GÓRNA WISŁA

KOMPONENT 3: GÓRNA WISŁA ODDZIAŁYWANIA ŚRODOWISKOWE PLAN MONITORINGU I ŚRODKI ŁAGODZĄCE ZAŁĄCZNIK 3 KOMPONENT 3: GÓRNA WISŁA Spis treści 1 ODDZIAŁYWANIA ŚRODOWISKOWE... 2 2 PLAN DZIAŁAŃ ŁAGODZACYCH/KOMPENSUJACYCH...30 2.1 Elementy

Bardziej szczegółowo

LEŚNICTWO W OBLICZU GLOBALNYCH ZMIAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

LEŚNICTWO W OBLICZU GLOBALNYCH ZMIAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO LEŚNICTWO W OBLICZU GLOBALNYCH ZMIAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Prof. Jan Szyszko Minister Środowiska Sękocin Stary, 14 marca 2017 Plan prezentacji Zrównoważona gospodarka leśna Wylesianie problem globalny

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr RADY MIEJSKIEJ w ŁODZI z dnia. w sprawie wyznaczenia obszaru chronionego krajobrazu Korytarz Chełmy Łagiewniki.

UCHWAŁA Nr RADY MIEJSKIEJ w ŁODZI z dnia. w sprawie wyznaczenia obszaru chronionego krajobrazu Korytarz Chełmy Łagiewniki. Druk BRM nr 89 /2009 Projekt z dnia 3 lutego 2009r. UCHWAŁA Nr RADY MIEJSKIEJ w ŁODZI z dnia w sprawie wyznaczenia obszaru chronionego krajobrazu Korytarz Chełmy Łagiewniki. Na podstawie art. 7 ust. 1

Bardziej szczegółowo

Najlepsze polskie projekty Adaptacja do zmian klimatu RadomKlima, Miasto Radom

Najlepsze polskie projekty Adaptacja do zmian klimatu RadomKlima, Miasto Radom Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Najlepsze polskie projekty Adaptacja do zmian klimatu RadomKlima, Miasto Radom Witold Retke Wydział ds. Programu LIFE Logika tworzenia projektu LIFE

Bardziej szczegółowo

Realizacja projektu "Mała Retencja - Duża Sprawa - kampania na rzecz poprawy małej retencji na obszarach wiejskich"

Realizacja projektu Mała Retencja - Duża Sprawa - kampania na rzecz poprawy małej retencji na obszarach wiejskich Mała Retencja - Duża Sprawa kampania na rzecz poprawy małej retencji na obszarach wiejskich Realizacja projektu "Mała Retencja - Duża Sprawa - kampania na rzecz poprawy małej retencji na obszarach wiejskich"

Bardziej szczegółowo

Kształtowanie krajobrazu dla przyrody i rozwoju regionalnego: Możliwości zielonej infrastruktury

Kształtowanie krajobrazu dla przyrody i rozwoju regionalnego: Możliwości zielonej infrastruktury Kształtowanie krajobrazu dla przyrody i rozwoju regionalnego: Możliwości zielonej infrastruktury Warsztaty 4-5 listopada 2014, Biebrzański Park Narodowy Małgorzata Siuta, CEEweb for Biodiversity Plan warsztatów

Bardziej szczegółowo

Propozycja działań naprawczych zwiększających potencjał ekologiczny Zbiornika Sulejowskiego

Propozycja działań naprawczych zwiększających potencjał ekologiczny Zbiornika Sulejowskiego Propozycja działań naprawczych zwiększających potencjał ekologiczny Zbiornika Sulejowskiego Dr Aleksandra Ziemińska-Stolarska Politechnika Łódzka Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Smardzewice,

Bardziej szczegółowo

Monika Kotulak Klub Przyrodników. Jak bronić swojej rzeki, warsztaty Klubu Przyrodników i WWF, Schodno czerwca 2012

Monika Kotulak Klub Przyrodników. Jak bronić swojej rzeki, warsztaty Klubu Przyrodników i WWF, Schodno czerwca 2012 Monika Kotulak Klub Przyrodników Jak bronić swojej rzeki, warsztaty Klubu Przyrodników i WWF, Schodno 16 17 czerwca 2012 Ramowa Dyrektywa Wodna "...woda nie jest produktem handlowym takim jak każdy inny,

Bardziej szczegółowo

Ocena hydromorfologiczna cieków w praktyce

Ocena hydromorfologiczna cieków w praktyce Ocena hydromorfologiczna cieków w praktyce dr Adam Hamerla Główny Instytut Górnictwa tel.: 32 259 22 92 email: ahamerla@gig.eu Patronat honorowy: Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska

Bardziej szczegółowo

Ocena hydromorfologiczna cieków w praktyce

Ocena hydromorfologiczna cieków w praktyce Ocena hydromorfologiczna cieków w praktyce dr Adam Hamerla Główny Instytut Górnictwa tel.: 32 259 22 92 email: ahamerla@gig.eu Patronat honorowy: Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska

Bardziej szczegółowo

Załącznik 2. Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska

Załącznik 2. Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska Załącznik 2 Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony 1 Tabela 6.1. Analiza i ocena wpływu działań adaptacyjnych o charakterze organizacyjnym [O] lub informacyjno-edukacyjnym [IE] służących

Bardziej szczegółowo

Sanitacja jako istotny problem gospodarki wodnej w dorzeczu Górnej G

Sanitacja jako istotny problem gospodarki wodnej w dorzeczu Górnej G Sanitacja jako istotny problem gospodarki wodnej w dorzeczu Górnej G Wisły Małgorzata Owsiany Katarzyna Król Seminarium nt. Eko- sanitacji & Zrównoważonego Zarządzania Gospodarką Ściekową Kraków 18 grudnia

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ANTROPOPRESJI NA PRZEBIEG ZMIAN HYDROMORFOLOGICZNYCH W RZEKACH I POTOKACH GÓRSKICH

WPŁYW ANTROPOPRESJI NA PRZEBIEG ZMIAN HYDROMORFOLOGICZNYCH W RZEKACH I POTOKACH GÓRSKICH XXXIII OGÓLNOPOLSKA SZKOŁA HYDRAULIKI Problemy przyrodnicze i ich wpływ na hydraulikę koryt otwartych 26-29 maj 2014 r., Zakopane WPŁYW ANTROPOPRESJI NA PRZEBIEG ZMIAN HYDROMORFOLOGICZNYCH W RZEKACH I

Bardziej szczegółowo

KIK/37 TARLISKA GÓRNEJ RABY UTRZYMANIE RZEK GÓRSKICH

KIK/37 TARLISKA GÓRNEJ RABY UTRZYMANIE RZEK GÓRSKICH KIK/37 TARLISKA GÓRNEJ RABY UTRZYMANIE RZEK GÓRSKICH Wytyczne: MOŻLIWE TECHNICZNE I BIOLOGIOCZNE INTERWENCJE W UTRZYMANIU RZEK GÓRSKICH PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO

Bardziej szczegółowo

Temat: Zielona Infrastruktura. Zespół: Andrzej Mizgajski Iwona Zwierzchowska Damian Łowicki

Temat: Zielona Infrastruktura. Zespół: Andrzej Mizgajski Iwona Zwierzchowska Damian Łowicki Temat: Zielona Infrastruktura Zespół: Andrzej Mizgajski Iwona Zwierzchowska Damian Łowicki Zielona infrastruktura Istota podejścia Zielona infrastruktura - strategicznie zaplanowana sieć obszarów naturalnych

Bardziej szczegółowo

Sz. P. Andrzej Matysiak Dyrektor Generalny Lasów Państwowych Wawelska 52/ Warszawa

Sz. P. Andrzej Matysiak Dyrektor Generalny Lasów Państwowych Wawelska 52/ Warszawa Świebodzin, Warszawa, Bielsko-Biała, Poznań, 30 lipca 2007 r. Sz. P. Andrzej Matysiak Dyrektor Generalny Lasów Państwowych Wawelska 52/54 00-922 Warszawa Szanowny Panie Dyrektorze, Jak wiadomo, Lasy Państwowe

Bardziej szczegółowo

Projekty zagospodarowania biomasy na Ponidziu

Projekty zagospodarowania biomasy na Ponidziu Mała Retencja - DuŜa Sprawa kampania na rzecz poprawy małej retencji na obszarach wiejskich Projekty zagospodarowania biomasy na Ponidziu Tomasz Hałatkiewicz Dyrektor Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich

Bardziej szczegółowo

Mateusz Grygoruk Ewa Jabłońska Paweł Osuch Paweł Trandziuk. Streszczenie i wnioski z raportu. Grudzień 2018 r.

Mateusz Grygoruk Ewa Jabłońska Paweł Osuch Paweł Trandziuk. Streszczenie i wnioski z raportu. Grudzień 2018 r. Analiza niektórych możliwych oddziaływań potencjalnej budowy międzynarodowej drogi wodnej E40 w Polsce na uwarunkowania hydrologiczne i środowiskowe pobliskich rzek i mokradeł dla odcinka pomiędzy granicą

Bardziej szczegółowo

Lokalne instrumenty. w gospodarce nadrzecznej

Lokalne instrumenty. w gospodarce nadrzecznej Lokalne instrumenty planowania przestrzennego w gospodarce nadrzecznej KONFERENCJA Katowice 13-14 czerwca 2018. Politechnika Śląska Wydział Architektury Katedra Urbanistyki i Planowania Przestrzennego

Bardziej szczegółowo

Fundusze UE na finansowanie Natury 2000 w Niemczech

Fundusze UE na finansowanie Natury 2000 w Niemczech Fundusze UE na finansowanie Natury 2000 w Niemczech Wstęp Programowanie Przykłady Peter Torkler, WWF Niemcy 27/28.03.2008 Wstęp Niemcy są na 5 miejscu wśród beneficjentów funduszy strukturalnych Otrzymują

Bardziej szczegółowo

Klęski żywiołowe i katastrofy związane z wodą

Klęski żywiołowe i katastrofy związane z wodą Prof. dr hab. Jan Żelazo Klęski żywiołowe i katastrofy związane z wodą Krajowe Konsultacje Wodne Warszawa, 11 kwietnia, 2014r Klęski żywiołowe i katastrofy związane z wodą Zagrożenia związane z klęskami

Bardziej szczegółowo

PROGRAM OPERACYJNY ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH

PROGRAM OPERACYJNY ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH PROGRAM OPERACYJNY ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH Priorytet 1. Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich 1a. Zwiększenie innowacyjności i bazy wiedzy na obszarach

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK 5 Obszary chronione na obszarze objętym Programem Żuławskim a plany ochronne

ZAŁĄCZNIK 5 Obszary chronione na obszarze objętym Programem Żuławskim a plany ochronne ZAŁĄCZNIK 5 Obszary chronione na obszarze objętym Programem Żuławskim a plany ochronne Forma Ptasi Raj Mewia Łacha Ujście Nogatu Zatoka Elbląska Jezioro Druzno W trakcie opracowania - X/XI 2009 W trakcie

Bardziej szczegółowo

Retencja na mokradłach

Retencja na mokradłach Retencja na mokradłach Spis treści: 1. Cele lekcji 2. Wprowadzenie 3. Mokradła i ich rola w przyrodzie 4. Retencja na mokradłach 5. Przywracania mokradłom zdolności retencyjnych na przykładzie RDLP w Poznaniu

Bardziej szczegółowo

PROJEKT PRZYWRÓCENIE DROŻNOŚCI KORYTARZA EKOLOGICZNEGO RZEKI WISŁOKI I JEJ DOPŁYWÓW CELE, ZADANIA, ZAKŁADANE EFEKTY

PROJEKT PRZYWRÓCENIE DROŻNOŚCI KORYTARZA EKOLOGICZNEGO RZEKI WISŁOKI I JEJ DOPŁYWÓW CELE, ZADANIA, ZAKŁADANE EFEKTY PROJEKT PRZYWRÓCENIE DROŻNOŚCI KORYTARZA EKOLOGICZNEGO RZEKI WISŁOKI I JEJ DOPŁYWÓW CELE, ZADANIA, ZAKŁADANE EFEKTY Piotr Sobieszczyk HISTORYCZNE WYSTĘPOWANIE RYB WĘDROWNYCH Wisłoka jest prawobrzeżnym

Bardziej szczegółowo

Wykład Charakterystyka rozwiązań projektowych

Wykład Charakterystyka rozwiązań projektowych Wykład Charakterystyka rozwiązań projektowych 1. Cechy charakterystyczne regulacji technicznej i naturalnej 2. Kształtowanie układu poziomego 3. Kształtowanie przekroju poprzecznego Cechy charakterystyczne

Bardziej szczegółowo

Bydgoszcz, dnia 25 sierpnia 2015 r. Poz UCHWAŁA NR X/233/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO. z dnia 24 sierpnia 2015 r.

Bydgoszcz, dnia 25 sierpnia 2015 r. Poz UCHWAŁA NR X/233/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO. z dnia 24 sierpnia 2015 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO Bydgoszcz, dnia 25 sierpnia 2015 r. Poz. 2554 UCHWAŁA NR X/233/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 24 sierpnia 2015 r. w sprawie Obszaru

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki. Mgr inż. Małgorzata Leja

Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki. Mgr inż. Małgorzata Leja Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki Mgr inż. Małgorzata Leja Kraków, 19.12.2012 Wprowadzenie Powody Typy modyfikacji Typy prac renaturyzacyjnych Renaturyzacja zdegradowanych

Bardziej szczegółowo

charakterystyka uzyskiwanych kosztów i korzyści przyrodniczych i/lub społeczno-gospodarczych

charakterystyka uzyskiwanych kosztów i korzyści przyrodniczych i/lub społeczno-gospodarczych Tab. 3. Katalog alernatyw funkcjonalnych Zał. nr 3 identyfikacja sposobów użytkowania wód identyfikacja alternatyw funkcjonalnych przyczyny niemożliwości osiągnięcia DSE w zakresie hydromorfologii (istniejące

Bardziej szczegółowo

Nabór wniosków o dofinansowanie na projekty w Osi Priorytetowej I do IV

Nabór wniosków o dofinansowanie na projekty w Osi Priorytetowej I do IV Nabór wniosków o dofinansowanie na projekty w Osi Priorytetowej I do IV Oś priorytetowa I Oś priorytetowa II Oś priorytetowa III Oś priorytetowa IV Wspólne zachowanie i korzystanie z dziedzictwa naturalnego

Bardziej szczegółowo

CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH. Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu

CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH. Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu ZAKRES PREZENTACJI 1.Wprowadzenie 2.Informacja o projekcie : Metodyczne podstawy opracowywania i wdrażania planu

Bardziej szczegółowo

LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH

LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH NA 2015 ROK I. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach,

Bardziej szczegółowo

kierunek: Ochrona Środowiska studia niestacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2013/2014 (I i II rok) ECTS w semestrze Przedmioty ogólne

kierunek: Ochrona Środowiska studia niestacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2013/2014 (I i II rok) ECTS w semestrze Przedmioty ogólne kierunek: Ochrona Środowiska studia niestacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2013/2014 (I i ) Przedmioty ogólne NAZWA PRZEDMIOTU I 1. 2. 3. 4. 5. 6. w. w. w. w. w. w. aud. lab. ogólne 112 1 2

Bardziej szczegółowo

kierunek: Ochrona Środowiska studia stacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2013/2014 (I i II rok) ECTS w semestrze Przedmioty ogólne

kierunek: Ochrona Środowiska studia stacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2013/2014 (I i II rok) ECTS w semestrze Przedmioty ogólne kierunek: Ochrona Środowiska studia stacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2013/2014 (I i ) Przedmioty ogólne NAZWA PRZEDMIOTU I 1. 2. 3. 4. 5. 6. w. w. w. w. w. w. aud. lab. ogólne 270 1 2 3 4

Bardziej szczegółowo

Program rolnośrodowiskowy jako instrument wspierania pro-środowiskowej działalności gospodarczej Marek Jobda Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków

Program rolnośrodowiskowy jako instrument wspierania pro-środowiskowej działalności gospodarczej Marek Jobda Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków Program rolnośrodowiskowy jako instrument wspierania pro-środowiskowej działalności gospodarczej Marek Jobda Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków European Commission Enterprise and Industry Title of

Bardziej szczegółowo

Program rolnośrodowiskowy ogólne zasady realizacji

Program rolnośrodowiskowy ogólne zasady realizacji Program rolnośrodowiskowy ogólne zasady realizacji 4-5 listopada 2010 r. Leszno Anna Klisowska Wydział Środowiska i Działań Rolnośrodowiskowych Departament Płatności Bezpośrednich 1 Program rolnośrodowiskowy

Bardziej szczegółowo

Podsumowanie III Krajowego Forum Wodnego Iwona Koza Zastępca Prezesa, KZGW

Podsumowanie III Krajowego Forum Wodnego Iwona Koza Zastępca Prezesa, KZGW Podsumowanie III Krajowego Forum Wodnego Iwona Koza Zastępca Prezesa, KZGW Konferencja prasowa Warszawa, 31 marca 2009 r. III Krajowe Forum Wodne 25-26 marca 2009 r. Ossa k. Rawy Mazowieckiej Temat przewodni:

Bardziej szczegółowo

GOSPODAROWANIE WODĄ W OBSZARACH WIEJSKICH W ŚWIETLE WSPÓŁCZESNYCH UWARUNKOWAŃ

GOSPODAROWANIE WODĄ W OBSZARACH WIEJSKICH W ŚWIETLE WSPÓŁCZESNYCH UWARUNKOWAŃ SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIGO W WARSZAWIE WYDZIAŁ INŻYNIERII I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA KATEDRA KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA GOSPODAROWANIE WODĄ W OBSZARACH WIEJSKICH W ŚWIETLE WSPÓŁCZESNYCH UWARUNKOWAŃ

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr.../15 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia r. w sprawie wyznaczenia Podkieleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu

UCHWAŁA Nr.../15 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia r. w sprawie wyznaczenia Podkieleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu Projekt UCHWAŁA Nr.../15 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia...2015r. w sprawie wyznaczenia Podkieleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu Na podstawie art. 18 pkt 20, art. 89 ust. 1 ustawy z dnia

Bardziej szczegółowo

Nasze jeziora - naszą sprawą

Nasze jeziora - naszą sprawą Nasze jeziora - naszą sprawą Jerzy Sarnowski Zastępca Prezesa Zarządu WFOŚiGW w Szczecinie ... Woda nie jest produktem handlowym takim jak każdy inny, ale raczej dziedzictwem, które musi być chronione,

Bardziej szczegółowo

kierunek: Ochrona Środowiska studia stacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2016/2017 ECTS w semestrze Przedmioty ogólne Przedmioty podstawowe

kierunek: Ochrona Środowiska studia stacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2016/2017 ECTS w semestrze Przedmioty ogólne Przedmioty podstawowe kierunek: Ochrona Środowiska studia stacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2016/2017 Przedmioty ogólne NAZWA PRZEDMIOTU I II 1. 2. 3. 4. 5. 6. w. w. w. w. w. w. aud. lab. ogólne 296 1 2 3 4 5 6

Bardziej szczegółowo

kierunek: Ochrona Środowiska studia niestacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2016/2017 ECTS w semestrze Przedmioty ogólne

kierunek: Ochrona Środowiska studia niestacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2016/2017 ECTS w semestrze Przedmioty ogólne kierunek: Ochrona Środowiska studia niestacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2016/2017 Przedmioty ogólne NAZWA PRZEDMIOTU I 1. 2. 3. 4. 5. 6. w. w. w. w. w. w. aud. lab. ogólne 136 1 2 3 4 5 6

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z WODĄ NA OBSZARACH WIEJSKICH

ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z WODĄ NA OBSZARACH WIEJSKICH Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Konferencja naukowo-techniczna p.n.: Uwarunkowania przebiegu zjawisk hydrologiczno-meteorologicznych na obszarach wiejskich Falenty, 1-2.12.2010 r. ZAGROŻENIA ZWIĄZANE

Bardziej szczegółowo

Jak poprawić zatrzymanie wody na terenie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego zalecenia i wnioski

Jak poprawić zatrzymanie wody na terenie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego zalecenia i wnioski Jak poprawić zatrzymanie wody na terenie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego zalecenia i wnioski Biuro Projektów Środowiskowych Pomorskie Towarzystwo Hydrologiczno-Przyrodnicze mgr inż. Michał Przybylski

Bardziej szczegółowo

LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W RZESZOWIE NA 2019 ROK

LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W RZESZOWIE NA 2019 ROK LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W RZESZOWIE NA 2019 ROK Rzeszów, czerwiec 2018 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu

Bardziej szczegółowo

MAŁA RETENCJA EWOLUCJA IDEI

MAŁA RETENCJA EWOLUCJA IDEI MAŁA RETENCJA EWOLUCJA IDEI Waldemar Mioduszewski Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Falenty e-mail: w.mioduszewski@itp.edu.pl PLAN WYSTĄPIENIA 1. Wprowadzenie 2. Co to jest mała retencja? 3. Ewolucja

Bardziej szczegółowo

Stawy rybne w polskim krajobrazie rolniczym Andrzej Drabiński, Katarzyna Tokarczyk-Dorociak, Bartosz Jawecki

Stawy rybne w polskim krajobrazie rolniczym Andrzej Drabiński, Katarzyna Tokarczyk-Dorociak, Bartosz Jawecki Wydział Inżynierii Kształtowania środowiska i Geodezji Instytut Architektury Krajobrazu Stawy rybne w polskim krajobrazie rolniczym Andrzej Drabiński, Katarzyna Tokarczyk-Dorociak, Bartosz Jawecki 1. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Założenia merytoryczne projektu LIFE+ EKOROB: EKOtony dla Redukcji zanieczyszczeń Obszarowych Prof. Maciej Zalewski

Założenia merytoryczne projektu LIFE+ EKOROB: EKOtony dla Redukcji zanieczyszczeń Obszarowych Prof. Maciej Zalewski Założenia merytoryczne projektu LIFE+ EKOROB: EKOtony dla Redukcji zanieczyszczeń Obszarowych Prof. Maciej Zalewski Międzynarodowy Instytut Polskiej Akademii Nauk Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii

Bardziej szczegółowo

1) w 1. a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

1) w 1. a) ust. 1 otrzymuje brzmienie: ROZPORZĄDZENIE NR 37 /2008 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 17 listopada 2008 r. zmieniające rozporządzenie Wojewody Łódzkiego w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Widawki Na podstawie

Bardziej szczegółowo

NOWE STUDIUM POLITYKA ZIELENI I ŚRODOWISKA ZIELEŃ BEZ GRANIC

NOWE STUDIUM POLITYKA ZIELENI I ŚRODOWISKA ZIELEŃ BEZ GRANIC NOWE STUDIUM POLITYKA ZIELENI I ŚRODOWISKA ZIELEŃ BEZ GRANIC ZAŁOŻENIA NOWEJ POLITYKI PRZESTRZENNEJ m zamieszkiwanie g gospodarka zieleń bez i usługi granic z zieleń bez granic w rzeki woda p przestrzenie

Bardziej szczegółowo

WWF: KWESTIE ŚRODOWISKOWE A PARLAMENT EUROPEJSKI - EUROWYBORY 2009

WWF: KWESTIE ŚRODOWISKOWE A PARLAMENT EUROPEJSKI - EUROWYBORY 2009 WWF: KWESTIE ŚRODOWISKOWE A PARLAMENT EUROPEJSKI - EUROWYBORY 2009 ZAPOBIEGANIE GLOBALNEMU OCIEPLENIU 1) Czy uważa Pan/Pani, że globalne ocieplenie jest istotnym zagrożeniem dla ludzi i środowiska w którym

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK NR 6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MICHAŁOWO - ARONIOWA W POZNAN

ZAŁĄCZNIK NR 6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MICHAŁOWO - ARONIOWA W POZNAN ZAŁĄCZNIK NR 6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MICHAŁOWO ARONIOWA W POZNANIU DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA Fot.1. Ulica Aroniowa Fot.2.

Bardziej szczegółowo

Operat zagospodarowania przestrzennego STREFA EKOTONOWA (wersja projektowa) V spotkanie konsultacyjne Bodzentyn, 02 czerwca 2014 r.

Operat zagospodarowania przestrzennego STREFA EKOTONOWA (wersja projektowa) V spotkanie konsultacyjne Bodzentyn, 02 czerwca 2014 r. Operat zagospodarowania przestrzennego STREFA EKOTONOWA (wersja projektowa) V spotkanie konsultacyjne Bodzentyn, 02 czerwca 2014 r. POIS.05.03.00-00-284/10 Plan ochrony Świętokrzyskiego Parku Narodowego

Bardziej szczegółowo

Waldemar Mioduszewski ITP Falenty POWODZIE I SUSZE WYSTĘPOWANIE, SKUTKI, ZAPOBIEGANIE

Waldemar Mioduszewski ITP Falenty POWODZIE I SUSZE WYSTĘPOWANIE, SKUTKI, ZAPOBIEGANIE Waldemar Mioduszewski ITP Falenty POWODZIE I SUSZE WYSTĘPOWANIE, SKUTKI, ZAPOBIEGANIE Nie starczy ust do wymówienia przelotnych imion twych, wodo. Wisława Szymborska Stawku posypać i nowy gdzie możesz,

Bardziej szczegółowo

Ekologiczna ścieżka edukacyjna

Ekologiczna ścieżka edukacyjna Ekologiczna ścieżka edukacyjna Lp. Treści ogólne Treści szczegółowe Osiągnięcia przedmiot klasa 1. Ekonomiczne i społeczne aspekty Uczeń potrafi: związków między człowiekiem i jego działalnością a środowiskiem.wartość

Bardziej szczegółowo

Przesłanki do opracowania Katalogu dobrych praktyk dobrych praktyk dobrych praktyk Struktura Opracowania

Przesłanki do opracowania Katalogu dobrych praktyk dobrych praktyk dobrych praktyk Struktura Opracowania Streszczenie Przesłanki do opracowania Katalogu Opracowanie Katalogu dobrych praktyk stanowi działanie wpisane do aktualizacji Programu wodnośrodowiskowego kraju, jako działanie mające na celu wypełnienie

Bardziej szczegółowo

Jeziora województwa zachodniopomorskiego. WFOŚiGW w Szczecinie

Jeziora województwa zachodniopomorskiego. WFOŚiGW w Szczecinie Jeziora województwa zachodniopomorskiego WFOŚiGW w Szczecinie Jeziora na Pomorzu Zachodnim w liczbach* W granicach województwa znajduje się 1.202,8 km 2 gruntów pod wodami co stanowi 5,25% powierzchni

Bardziej szczegółowo

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Ochrona i zarządzanie zasobami przyrody

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Ochrona i zarządzanie zasobami przyrody Plany studiów obowiązujące wyłącznie dla studentów kończących w bieżącym roku studia licencjackie. Plany zawierają: a) przedmioty z planu studiów inż., które zapewnią realizację efektów inżynierskich,

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA. z dnia 23 grudnia 2002 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA. z dnia 23 grudnia 2002 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. (Dz. U. z dnia 31 grudnia 2002 r.)

Bardziej szczegółowo

ZLEWNIE RZEK BUGU I NARWI

ZLEWNIE RZEK BUGU I NARWI ZLEWNIE RZEK BUGU I NARWI ZASOBY WODNE I PRZYRODNICZE MONOGRAFIA pod redakcją Jana Dojlido i Bohdana Wieprzkowicza WARSZAWA 2007 SPIS TREŚCI WSTĘP 7 1. ZASOBY WODNE 9 1.1. EWOLUCJA POGLĄDÓW NA GOSPODARKĘ

Bardziej szczegółowo

RenSiedTorf. Tytuł projektu: Renaturalizacja siedlisk i roślinności na zdegradowanych torfowiskach wysokich woj. pomorskiego

RenSiedTorf. Tytuł projektu: Renaturalizacja siedlisk i roślinności na zdegradowanych torfowiskach wysokich woj. pomorskiego RenSiedTorf Tytuł projektu: Renaturalizacja siedlisk i roślinności na zdegradowanych torfowiskach wysokich woj. pomorskiego Termin realizacji projektu: 01.04.2011-31.03.2013 Koszt całkowity projektu: 4

Bardziej szczegółowo

Na p Na ocząt ą e t k

Na p Na ocząt ą e t k Program Ochrony Jezior Polski Północnej prezentacja nowego programu Krzysztof Mączkowski Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu Na początek Woda jest jednym z komponentów

Bardziej szczegółowo

Prewencja powodziowa w ramach planów w zagospodarowania przestrzennego z punktu widzenia Województwa Lubuskiego. Poczdam, dnia r.

Prewencja powodziowa w ramach planów w zagospodarowania przestrzennego z punktu widzenia Województwa Lubuskiego. Poczdam, dnia r. Prewencja powodziowa w ramach planów w zagospodarowania przestrzennego z punktu widzenia Województwa Lubuskiego Poczdam, dnia 08.06.2011 r. Główne akty prawne DYREKTYWA POWODZIOWA DYREKTYWA 2007/60/WE

Bardziej szczegółowo

Ochrona przyrody a melioracje

Ochrona przyrody a melioracje Ochrona przyrody a melioracje Wiesław Dembek Gospodarowanie zasobami wodnymi w rolnictwie 27 X 2011 www.sp162krakow.republika.pl Paradygmaty ochrony przyrody Czym się zajmuje ochrona przyrody? gatunkami,

Bardziej szczegółowo

Susza czy powódź - jak przeciwdziałać zmianom klimatycznym w skali lokalnej. Działania dla społeczności i samorządów

Susza czy powódź - jak przeciwdziałać zmianom klimatycznym w skali lokalnej. Działania dla społeczności i samorządów Susza czy powódź - jak przeciwdziałać zmianom klimatycznym w skali lokalnej Działania dla społeczności i samorządów Susza czy powódź - jak przeciwdziałać zmianom klimatycznym w skali lokalnej Klimat się

Bardziej szczegółowo