Działalność mikroprzedsiębiorstw w województwie podkarpackim PREZENTACJA RAPORTU KOŃCOWEGO

Transkrypt

1 Działalność mikroprzedsiębiorstw w województwie podkarpackim PREZENTACJA RAPORTU KOŃCOWEGO

2 METODOLOGIA BADANIA

3 PYTANIA BADAWCZE PYTANIA BADAWCZE Jaka jest struktura aktywnie działających mikroprzedsiębiorstw (m. in. sektorowa, branżowa, prawna, wielkościowa, finansowa, geograficzna) w województwie na tle pozostałych grup firm oraz w porównaniu do innych województw i Polski? Jaka jest kondycja finansowa przedsiębiorstw (w tym mikroprzedsiębiorstw) w województwie w porównaniu z innymi regionami Polski (w tym np. zróżnicowanie branżowe, przestrzenne)? Jaka jest konkurencyjność oraz znaczenie w gospodarce Podkarpacia (np. zatrudnienie, wynagrodzenia, udział w tworzeniu PKB/WDB, innowacyjność, działalność eksportowa) sektora przedsiębiorstw, w tym mikroprzedsiębiorstw w porównywanym z innymi regionami Polski? Jakie są najważniejsze czynniki i bariery rozwoju mikroprzedsiębiorczości i w jakim stopniu są one zróżnicowane przestrzennie? Jakie efekty przyniosły dotychczas stosowane instrumenty rozwoju mikroprzedsi ębiorczości, w tym programy współfinansowane ze środków Unii Europejskiej? Jakie obserwuje się trendy związane z podejmowaniem działalności gospodarczej i jej prowadzeniem? 7. Jakie są preferencje mikroprzedsiębiorców odnośnie wsparcia UE? Jakie znaczenie dla gospodarki regionalnej mają poszczególne branże sektora mikroprzedsiębiorstw? Które z nich mają największe perspektywy rozwojowe w świetle strukturalnych analiz ekonomicznych? Jak kształtują się kwalifikacje pracowników mikroprzedsiębiorstw i jakie są postawy mikroprzedsiębiorców względem ich podnoszenia?

4 METODY I TECHNIKI BADAWCZE

5 STRUKTURA I KONDYCJA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM

6 STRUKTURA I KONDYCJA Rozkład terytorialny podmiotów gospodarki narodowej zatrudniających do 9 pracowników w roku 2012 Liczba mikroprzedsiębiorstw przypadająca na 100 tys. ludności w poszczególnych województwach w 2012 roku Liczba nowo zarejestrowanych i wykreślonych z rejestru REGON podmiotów gospodarki narodowej w przeliczeniu na 10 tys. ludności w poszczególnych województwach w 2012 roku

7 STRUKTURA I KONDYCJA Stosunek nowo zarejestrowanych podmiotów do podmiotów wyrejestrowanych: Rok 2010: Polska 142,4% Podkarpacie 142% Rok 2012: Polska 169,1% Podkarpacie 190,2% Liczba nowo zarejestrowanych i wykreślonych z rejestru REGON podmiotów gospodarki narodowej w przeliczeniu na 10 tys. ludności podmioty nowo zarejestrowane woj. podkarpackie podmioty nowo zarejestrowane Makroregion Polski Wschodniej podmioty wykreślone z rejestru Polska podmioty nowo zarejestrowane Polska podmioty wykreślone z rejestru woj. podkarpackie podmioty wykreślone z rejestru Makroregion Polski Wschodniej

8 STRUKTURA I KONDYCJA 2008 woj. podkarpackie Polska Makroregion Polski Wschodniej woj. podkarpackie 80,3% 78,4% 80,5% 80,7% 19,7% 21,6% 19,5% 19,3% MAPA - Struktura mikroprzedsiębiorstw pod względem formy prawnej prowadzenia działalności w poszczególnych województwach w 2012 roku 2009 Polska 78,0% 22,0% Makroregion Polski Wschodniej 80,5% 19,5% woj. podkarpackie 80,9% 19,1% 2010 Polska 77,9% 22,1% Makroregion Polski Wschodniej 80,4% 19,6% woj. podkarpackie 80,0% 20,0% 2011 Polska 76,8% 23,2% Makroregion Polski Wschodniej 79,6% 20,4% woj. podkarpackie 79,2% 20,8% 2012 Polska 76,0% 24,0% Makroregion Polski Wschodniej 78,8% 21,2% osoby fizyczne pozostałe formy prawne 0% 20% 40% 60% 80% 100%

9 STRUKTURA I KONDYCJA ,17 8,37 8,59 9,28 9,70 MAPA - Liczba mikroprzedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego w przeliczeniu na 1000 mikroprzedsiębiorstw w podziale na województwa w 2012 roku ,46 2,89 2,95 3,13 2,44 2,74 2,74 2,92 3,84 3, woj. podkarpackie Polska Makroregion Polski Wschodniej Liczba mikroprzedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego Najwyższy udział mikroprzedsiębiorstw prowadzących działalność przez okres co najmniej 5 lat odnotowano w woj. opolskim 62,5% oraz wielkopolskim 61,7%. Najmniej zaś w woj. podkarpackim 53%. Udział mikroprzedsiębiorstw prowadzących działalność przez okres co najmniej 5 lat 60% 58% 56% 54% 52% 50% 56,3% 55,1% 53,6% 55,0% 53,3% 52,4% 55,2% 54,7% 53,4% 57,7% 54,4% 53,0% 58,0% 56,7% 56,4% 48% woj. podkarpackie Polska Makroregion Polski Wschodniej

10 STRUKTURA I KONDYCJA Struktura branżowa wg sekcji PKD 2007 w poszczególnych podregionach woj. podkarpackiego w 2012 roku Sekcje PKD krośnieński mikroprzedsiębiorstwa małe przedsiębiorstwa średnie przedsiębiorstwa duże przedsiębiorstwa przemyski rzeszowski krośnieński przemyski rzeszowski A. 4,3% 2,3% 1,3% 1,6% 1,2% 3,3% 0,8% 0,7% 3,8% 2,9% 1,0% 2,1% 0,0% 0,0% 1,3% 0,0% B. 0,1% 0,1% 0,1% 0,2% 0,9% 0,3% 0,2% 0,2% 0,3% 0,0% 0,5% 0,0% 5,1% 0,0% 1,3% 1,7% C. 9,4% 7,3% 9,4% 9,9% 15,7% 13,3% 17,1% 21,7% 23,1% 18,7% 18,3% 27,3% 51,3% 26,9% 26,6% 55,0% D. 0,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,2% 0,1% 0,3% 0,2% 1,0% 0,0% 0,3% 2,4% 2,6% 3,8% 5,1% 0,0% E. 0,2% 0,3% 0,2% 0,3% 1,7% 1,9% 1,3% 2,2% 1,4% 1,9% 2,5% 2,9% 2,6% 0,0% 1,3% 1,7% F. 12,8% 11,6% 12,5% 13,6% 6,2% 7,6% 8,5% 8,4% 4,5% 7,7% 9,0% 7,8% 0,0% 0,0% 6,3% 3,3% G. 27,6% 31,4% 27,3% 30,2% 16,9% 19,6% 19,6% 17,3% 8,7% 7,7% 18,8% 12,8% 5,1% 19,2% 10,1% 6,7% H. 6,5% 6,4% 7,6% 6,8% 2,2% 3,0% 2,7% 2,9% 2,1% 2,9% 1,5% 2,4% 2,6% 7,7% 2,5% 5,0% I. 4,2% 2,7% 2,2% 2,8% 2,8% 2,4% 3,4% 2,1% 0,7% 0,0% 0,8% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% J. 1,9% 1,5% 3,2% 1,7% 0,6% 0,6% 1,5% 0,9% 0,0% 0,0% 1,0% 0,5% 2,6% 0,0% 2,5% 0,0% K. 2,5% 2,9% 3,0% 2,8% 0,3% 1,1% 1,1% 0,6% 0,7% 1,0% 1,0% 0,8% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% L. 2,0% 4,0% 2,8% 2,5% 1,4% 0,8% 1,4% 1,0% 1,4% 2,9% 1,3% 0,8% 0,0% 0,0% 2,5% 1,7% M. 7,2% 6,5% 9,9% 7,5% 1,3% 1,0% 2,8% 1,5% 0,7% 0,5% 2,8% 0,3% 0,0% 0,0% 2,5% 0,0% N. 1,8% 1,8% 1,9% 1,5% 0,8% 0,3% 1,4% 1,4% 1,0% 0,0% 1,0% 0,8% 2,6% 0,0% 3,8% 10,0% O. 1,3% 1,4% 0,8% 1,0% 3,9% 4,3% 3,2% 2,7% 14,3% 15,3% 10,0% 10,4% 2,6% 11,5% 12,7% 1,7% P. 2,9% 3,3% 3,1% 3,2% 34,6% 30,3% 26,0% 27,2% 26,2% 24,4% 21,3% 20,9% 2,6% 3,8% 5,1% 0,0% Q. 5,5% 5,9% 5,5% 5,3% 4,9% 6,3% 4,1% 5,1% 6,6% 10,0% 5,8% 4,5% 20,5% 23,1% 15,2% 11,7% R. 2,5% 2,4% 2,0% 2,1% 2,3% 2,1% 2,4% 2,2% 1,7% 1,4% 2,3% 1,6% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% S. 7,5% 8,1% 7,1% 6,9% 2,1% 1,7% 2,1% 1,4% 1,4% 2,9% 1,0% 1,6% 0,0% 3,8% 1,3% 1,7% RAZEM 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% krośnieński przemyski rzeszowski krośnieński przemyski rzeszowski tarnobrzeski tarnobrzeski tarnobrzeski tarnobrzeski

11 9,7% 7,4% 5,7% 4,0% 2,6% 1,4% 2,0% 1,7% 9,3% 5,0% 3,3% 2,0% 0,9% 0,3% 0,3% 0,4% 2,1% 15,1% 50,3% 76,4% STRUKTURA I KONDYCJA 80% 60% 40% Liczba osób zatrudnionych w mikroprzedsiębiorstwach na podstawie umów o pracę oraz innego rodzaju umów 20% 0% zatrudnienie na umowę o pracę zatrudnienie na podstawie innego rodzaju umów MAPA - Liczba osób pracujących przypadająca na 1000 mikroprzedsiębiorstw w poszczególnych województwach w 2012 roku Liczba osób pracujących ze względu na klasę wielkości przedsiębiorstwa w woj. podkarpackim mikroprzedsiębiorstwa małe przedsiębiorstwa średnie przedsiębiorstwa duże przedsiębiorstwa

12 STRUKTURA I KONDYCJA Ocena konieczności uzupełnienia poszczególnych kompetencji wśród pracowników Deklaracja prowadzenia działań nakierowanych na podnoszenie kwalifikacji w ciągu ostatnich 2 lat Obsługa komputera i korzystanie z Internetu. 4,28 Sprawność fizyczna lub manualna. 4,17 Umiejętności komunikacji z innymi ludźmi 4,11 Szkolenia / kursy zewnętrzne 38,3% Wykonywanie obliczeń. Samoorganizacja pracy i kreatywność 4,02 4,00 Szkolenia / kursy wewnętrzne 33,9% Biegłość w posługiwaniu się językiem Organizowanie i prowadzenie prac biurowych. Obsługa i naprawa maszyn oraz urządzeń, a także wykorzystanie narzędzi technicznych Zdolności artystyczne i twórcze. Zdolności kierownicze i organizacja pracy innych Wyszukiwanie i analiza informacji oraz wyciąganie wniosków. inne kompetencje 3,98 3,93 3,91 3,85 3,80 3,72 3,31 szkolenia/kursy zewnętrzne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej Całkowite lub częściowe finansowanie studiów wyższych / podyplomowych przez firmę Całkowite lub częściowe finansowanie nauki w szkołach zawodowych lub średnich przez firmę Żadne z powyższych 4,3% 2,0% 19,4% 43,0% kwalifikacje stanowczo wymagają uzupełnienia kwalifikacje w zupełności nie wymagają uzupełnienia 0% 10% 20% 30% 40% 50%

13 STRUKTURA I KONDYCJA Wielkość miesięcznych przychodów przypadająca na 1 pracującego w sektorze mikroprzedsiębiorstw MAPA - Wielkość miesięcznych przychodów przypadająca na 1 pracującego w sektorze mikroprzedsiębiorstw w podziale na województwa w 2012 roku woj. podkarpackie Polska Makroregion Polski Wschodniej Największe przychody odnotowano w woj. mazowieckim (26,5 tys.) i podlaskim (23,2 tys.). Najmniejsze zaś w woj. łódzkim (17,4 tys.).

14 STRUKTURA I KONDYCJA MAPA Wielkość przychodów i dochodów podatkowych przypadająca na jeden zarejestrowany pomiot gospodarki narodowej w poszczególnych powiatach woj. podkarpackiego w 2012 roku W woj. podkarpackim w 2012 roku przychody podatkowe osób fizycznych stanowiły 40,8% całości przychodów podatkowych, lecz statystyka ta ulega wyraźnemu zróżnicowaniu terytorialnemu. Najwyższy udział przychodów podatkowych osób fizycznych występuje w powiatach: niżańskim (77,7%), leskim (75,4%) lubaczowskim (75,4%), na terenie M. Przemyśla i powiatu przemyskiego (74,1%), a także w powiecie strzyżowskim (73,9%) i te powiaty należy uznać, za obszary, na których sektor mikroprzedsiębiorstw ma największe znaczenie dla gospodarki. Z kolei najmniejszy udział przychody podatkowe osób fizycznych posiadają w powiatach kolbuszowskim (20,9%), mieleckim (30,1%), M. Rzeszów i rzeszowskim (30,7%), a także leżajskim. W powiatach, gdzie znaczenie mikroprzedsiębiorstw jest największe osiągane są niższe przychody, a w powiatach, gdzie znaczenie mikroprzedsiębiorstw jest najmniejsze przychody należą do najwyższych.

15 STRUKTURA I KONDYCJA MAPA - Udział nadwyżki przychodów nad kosztami w całości przychodów mikroprzedsiębiorstw w podziale na województwa w 2012 roku Udział nadwyżki przychodów nad kosztami w całości przychodów mikroprzedsiębiorstw 16% 14% 12% 10% 8% 13,9% 11,8% 12,8% 11,2% 10,2% 10,4% 12,7% 12,2% 9,1% 12,2% 11,5% 12,2% 10,9% 10,7% 6% 4% 2% 0% woj. podkarpackie Polska Makroregion Polski Wschodniej Udział nadwyżki przychodów nad kosztami najwyższy jest w woj. warmińsko-mazurskim (15%) i pomorskim (14,5%). Najniższy zaś w woj. mazowieckim (6,4%).

16 STRUKTURA I KONDYCJA Udział sprzedaży detalicznej w przychodach z całokształtu działalności mikroprzedsiębiorstw w latach Wartość sprzedaży hurtowej mikroprzedsiębiorstw prowadzących działalność handlową w przeliczeniu na 1 mikroprzedsiębiorstwo 40% 30% 35% 30% 25% 20% 15% 33,8% 31,5% 23,1% 28,3% 27,8% 22,6% 25,9% 25,1% 25,9% 23,9% 23,5% 25,2% 20,7% 20,0% 20,1% 25% 20% 15% 10% 24,0% 22,0% 19,2% 19,4% 18,8% 17,5% 23,6% 23,2% 20,0% 19,4% 19,3% 17,6% 24,5% 21,6% 16,7% 10% 5% 5% 0% woj. podkarpackie Polska Makroregion Polski Wschodniej 0% woj. podkarpackie Polska Makroregion Polski Wschodniej Wartość sprzedaży detalicznej mikroprzedsiębiorstw najwyższa jest w woj. świętokrzyskim (126,7 tys.). Najniższa zaś w woj. małopolskim (84,9 tys.). Wartość sprzedaży hurtowej mikroprzedsiębiorstw najwyższa jest w woj. mazowieckim (155,6 tys.), śląskim (168,9 tys.) oraz wielkopolskim (144,7 tys.). Najniższa zaś w woj. podkarpackim (71,6 tys.) i zachodniopomorskim (91,4 tys.)

17 STRUKTURA I KONDYCJA 100% 80% 33,6% 33,1% 33,5% 34,1% Udział w tworzeniu wartości dodanej brutto wg klas wielkości przedsiębiorstw w Polsce 60% 40% 20% 13,9% 14,0% 14,5% 14,1% 10,4% 10,9% 10,8% 10,9% 42,1% 42,0% 41,3% 40,9% 0% duże przedsiębiorstwa średnie przedsiębiorstwa małe przedsiębiorstwa mikroprzedsiębiorstwa ,6 276,3 248,7 368,1 353,4 294,3 374,5 337,0 286,7 394,8 348,3 300, woj. podkarpackie Polska Makroregion Polski Wschodniej Wartość dodana brutto w sektorze przedsiębiorstw w przeliczeniu na 1 przedsiębiorstwo w woj. podkarpackim Najwyższą wartością dodaną brutto cechuje się woj. mazowieckie (560,2), śląskie (496,9) oraz dolnośląskie (495,2). Najniższą zaś zachodniopomorskie (233,7).

18 STRUKTURA I KONDYCJA Nakłady inwestycyjne w przeliczeniu na jedno mikroprzedsiębiorstwo 13,05 12,03 11,43 13,41 14,57 13,12 15,30 15,92 14,48 12,09 16,67 15,96 13,67 12, woj. podkarpackie Polska Makroregion Polski Wschodniej 9, zł zł zł zł zł zł zł 500 zł Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w podziale na klasy wielkości przedsiębiorstwa zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł 0 zł mikroprzedsiębiorstwa średnie przedsiębiorstwa ogółem mikro- oraz małe przedsiębiorstwa duże przedsiębiorstwa Najwyższe nakłady inwestycyjne w przeliczeniu na jedno przedsiębiorstwo odnotowano w woj. świętokrzyskim (23,4 tys.), pomorskim (19,3 tys.) oraz mazowieckim (18,2 tys.). Najniższe zaś w woj. opolskim i podkarpackim (9 tys.) oraz warmińsko-mazurskim (9,2 tys.).

19 STRUKTURA I KONDYCJA 20% 15% 10% 5% 9,6% 16,8% 8,5% 15,6% 9,9% 14,0% MAPA -Udział małych przedsiębiorstw prowadzących działalność innowacyjną wśród ogółu małych przedsiębiorstw w woj. podkarpackim w 3-letnim okresie od 2010 do 2012 roku 0% innowacje produktowe lub procesowe innowacje organizacyjne lub marketingowe Przedsiębiorstwa aktywne innowacyjnie przedsiębiorstwa wdrażające: małe przedsiębiorstwa sektor przedsiębiorstw ogółem Udział przedsiębiorstw prowadzących działalność innowacyjną w woj. podkarpackim w latach Największym udziałem małych przedsiębiorstw prowadzących działalność innowacyjną cechują się woj. podlaskie (13,3%), mazowieckie (12,9%) oraz zachodniopomorskie (12,3%). Najniższym zaś wielkopolskie i pomorskie (6,5%).

20 STRUKTURA I KONDYCJA 14% 12% 10% 8% 6% 4% 10,0% 8,6% 6,0% 11,6% 10,3% 9,3% 10,8% 8,9% 9,2% 7,4% 5,9% 5,5% Odsetek mikro- i małych przedsiębiorstw prowadzących działalność eksportową 2% 0% woj. podkarpackie Polska Makroregion Polski Wschodniej MAPA - Odsetek mikro- i małych przedsiębiorstw prowadzących działalność eksportową w 2013 roku w poszczególnych województwach

21 KONKURENCYJNOŚĆ SEKTORA

22 KONKURENCYJNOŚĆ SEKTORA Zakres danych ujęty w ramach wskaźników syntetycznych 0,2 0,166 0,1 0,084 0,046 0,046 0,043 0,041 0,037 0,0-0,1-0,2-0,3-0,004-0,021-0,024-0,102-0,137-0,183-0,201-0,227-0,238 Zmiana wartości syntetycznego wskaźnika rozwoju mikroprzedsiębiorstw pomiędzy 2008 a 2012 rokiem

23 KONKURENCYJNOŚĆ SEKTORA Zachodniopomor skie Dolnośląskie 1,0 Kujawsko - pomorskie Wartość syntetycznych wskaźników zasobów, działalności i wyników mikroprzedsiębiorstw w 2012 roku Warmińsko - mazurskie Świętokrzyskie Śląskie Wielkopolskie Pomorskie 0,64 0,81 0,67 0,59 0,55 0,37 0,4 0,59 0,35 0,25 0,41 0,56 0,21 0,2 0,28 0,38 0,19 0,26 0,39 0,23 0,35 0,040,17 0,58 0,32 0,0 0,39 0,08 0,15 0,40 0,50 0,35 0,22 0,56 0,38 0,30 0,40 0,64 0,63 0,39 0,8 0,6 0,25 0,67 0,50 0,70 0,60 0,62 0,57 0,74 0,76 0,53 0,58 Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Podlaskie Opolskie Podkarpackie Syntetyczny wskaźnik zasobów Syntetyczny wskaźnik działalności Syntetyczny wskaźnik wyników

24 KONKURENCYJNOŚĆ SEKTORA Ocena zmian w poszczególnych aspektach kondycji przedsiębiorstwa w perspektywie ostatnich 3 lat Zakres terytorialny prowadzonej działalności gospodarczej Wielkość zatrudnienia 5,7% 7,0% 12,0% 3,6% 0,3% 71,4% Wielkość nakładów inwestycyjnych 7,4% 9,4% 17,1% 7,1% 2,6% 56,3% 9,2% 5,4% 41,5% lokalny regionalny Kwalifikacje pracowników 1,6% 1,9% 16,6% 7,9% 1,6% 70,6% Rentowność firmy 12,4% 14,6% 20,3% 7,3% 1,4% 44,0% 19,0% ogólnopolski międzynarodowy w ramach krajów UE międzynarodowy poza krajami UE Wielkość przychodów firmy duże pogorszenie bez zmian duża poprawa 16,9% 18,6% 30,3% 24,1% 9,7% 0,4% 0% 25% 50% 75% 100% niewielkie pogorszenie niewielka poprawa trudno powiedzieć 8,3% 11,9% Udziały w rynku 50,7% 18,3% 6,6% 4,3% 0% 25% 50% 75% 100% 24,9% Najkorzystniej oceniono zmiany w aspekcie wielkości zatrudnienia. Należy jednak pamiętać, że ponad 40% badanych nie zatrudnia pracowników, a wśród tych, którzy ich zatrudniają, dominuje posiadanie jednej, bądź dwóch osób.

25 ZNACZENIE BRANŻ W SEKTORZE

26 ZNACZENIE BRANŻ W SEKTORZE

27 CZYNNIKI I BARIERY ROZOWJU MIKRO- PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

28 CZYNNIKI I BARIERY ROZOWJU MIKROPRZEDSIĘBIORCZOŚCI Czynniki rozwoju związane ze wsparciem: dotacje bezpośrednie inwestycyjne, dotacje na utworzenie działalności gospodarczej, niskooprocentowane pożyczki UM, działalność ARR, szkolenia. Czynniki rozwoju związane z zarządzaniem firmą: planowanie, plan marketingowy, strategia wdrożeniowa i eksportowa, strategia niszy rynkowej, zaplecze badawczo-rozwojowe, znajomość rynku, działalność innowacyjna, aktywność klastrowa. CZYNNIKI ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Czynniki rozwoju wynikające z wewnętrznych dyspozycji firm: Jakość świadczonych usług, konkurencyjne ceny, terminowość, doświadczenie, wiedza, sieć kontaktów, kompetencje pracowników, umiejętności miękkie, elastyczność. Czynniki rozwoju specyficzne dla Podkarpacia oraz jego położenia geograficznego: Sąsiedztwo ze Słowacją i Ukrainą, objęcie Programem Polski Wschodniej, niskie koszty prowadzenia działalności, tania kadra pracownicza, poczucie bezpieczeństwa. Czynniki rozwoju są niejednoznaczne. O ile możliwość ubiegania się o dotacje stanowi dla części badanych szanse założenia lub rozwoju prowadzonej działalności gospodarczej, dla innych oznacza skomplikowane i czasochłonne procedury aplikowania.

29 CZYNNIKI I BARIERY ROZOWJU MIKROPRZEDSIĘBIORCZOŚCI Bariery rozwoju związane ze wsparciem: Dostęp do wsparcia (brak informacji, brak zabezpieczenia finansowego, ograniczona dostępność środków), biurokracja (skomplikowane i czasochłonne aplikowanie, czas oczekiwania na wyniki), tematyka szkoleń. Bariery finansowe: Ograniczona ilość środków własnych (niska płynność finansowa i rentowność, ryzyko ekonomiczne), utrudnienia prawne (składki ZUS, wysokie podatki, wysokie pozapłacowe koszty zatrudniania), postawa banków komercyjnych (wysokie oprocentowanie i skomplikowane warunki uzyskania kredytu). CZYNNIKI ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Bariery w prowadzeniu firmy: Wewnętrzne (małe doświadczenie, brak następcy, nieodpowiednia polityka cenowa, mało zleceń, brak szybkich efektów, niska świadomość szkoleniowa), zewnętrzne (mały zasób wykwalifikowanych pracowników, konkurencja, przepisy prawne, popyt, szara strefa). Bariery rozwoju specyficzne dla Podkarpacia oraz jego położenia geograficznego: Peryferyjna lokalizacja, trudności logistyczno-komunikacyjne, lokalizacja przestrzenna IOB.

30 CZYNNIKI I BARIERY ROZOWJU MIKROPRZEDSIĘBIORCZOŚCI Bariery są nierozłączne. Oznacza to, iż występowanie jednej bariery warunkuje pojawienie się kolejnych, które w rezultacie prowadzą do stagnacji mikroprzedsiębiorstwa. Istotnym plusem nierozłączności jest fakt, iż dzięki zniwelowaniu jednej bariery możliwa jest także auto-niwelacja kolejnej. Należy zatem podjąć te działania, które usuną przeszkody o największej ilości następstw. Są to przede wszystkim obciążenia finansowe oraz biurokratyczne.

31 CZYNNIKI I BARIERY ROZOWJU MIKROPRZEDSIĘBIORCZOŚCI Zróżnicowanie przestrzenne czynników rozwoju oraz barier mikroprzedsiębiorczości Część północna województwa: rozwój przemysłowy i gospodarczy firm zlokalizowanych w Rzeszowie, Tarnobrzegu, Mielcu oraz Stalowej Woli. Część południowa województwa: mała ilość dużych zakładów mogących współpracować z mikroprzedsiębiorstwami na zasadzie podwykonawstwa lub kooperacji. Duża ilość obszarów chronionych programem Natura 2000 rozwój turystyki. W okręgu stalowowolskim znaczna część funduszy pożyczkowych przeznaczona jest na rozwój przedsiębiorstw produkcyjnych. W regionie bieszczadzkim pieniądze przeznaczane są na rozwój handlu i turystyki. Do miejscowości, uznanych przez badanych za świadczące pomoc w rozwoju mikroprzedsiębiorczości należą: Rzeszów (24 IOB), Tarnobrzeg (1 IOB), Mielec (1 IOB), Stalowa Wola (3 IOB), Krosno i Przemyśl (2 IOB). W miejscowościach większych dostęp do wsparcia jest łatwiejszy i szybszy niż w przypadku miejscowości mniejszych, w których aplikowanie związane jest z wielokrotnym dojazdem do siedziby instytucji, co mając na uwadze niezadowalającą infrastrukturę drogową Podkarpacia jest utrudnione i czasochłonne.

32 OCENA STOSOWANYCH INSTRUMENTÓW WSPARCIA

33 OCENA STOSOWANYCH INSTRUMENTÓW WSPARCIA PO KL PROW PO IG Poddziałanie Poprawa zdolności do zatrudnienia oraz podnoszenie poziomu aktywności zawodowej osób bezrobotnych Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia Działanie 311 Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Działanie 312 Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Działanie 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Działanie 3.1 Inicjowanie działalności innowacyjnej 59,1% 59,1% 40,9% 40,9% tak nie 50% 40% 30% 20% 10% 0% 45,5% 20,9% 16,2% 8,4% subsydiowanie zatrudnienia pracowników przez UP 41,6% 7,0% 33,2% 8,5% 17,8% 30,5% 3,0% 21,7% 10,8% 8,4% 12,2% 2,6% 3,8% 6,7% 5,9% 4,0% 3,1% 2,6% 1,6% 1,0% 1,5% 1,5% 1,5% 0,9% udział pracowników lub właścicieli w szkoleniach krajowe unijne nie wiem dotacje na założenie przedsiębiorstwa dotacje na inwestycje w przedsiębiorstwie finansowanie zakupu usług na rzecz rozwoju przedsiębiorstwa finansowanie udziału w targach / imprezach branżowych innego rodzaju wsparcie Udział mikroprzedsiębiorstw, które uzyskały wsparcie publiczne w ciągu ostatnich 5 lat Rodzaj uzyskanego wsparcia publicznego wraz ze strukturą źródeł finansowania

34 Miliony Miliony OCENA STOSOWANYCH INSTRUMENTÓW WSPARCIA Łączna ilość dofinansowań PUP: (9268 EFS FP). Łączna ilość dofinansowań ARiMR: 1293 (641 Działanie Działanie Działanie 413_ Działanie 413_311) Fundusz Pracy Europejski Fundusz Społeczny Działanie 311 PROW Działanie 312 PROW Działanie 413_311 PROW Działanie 413_312 PROW , ,0 76,4 Ilość dofinansowań na utworzenie działalności gospodarczej udzielanych przez PUP oraz ARiMR 20 0 Fundusz Pracy Europejski Fundusz Społeczny 20 0 Działanie 311 Działanie 312 PROW PROW 2,8 3,1 Działanie 413_311 PROW Działanie 413_312 PROW Łączna kwota dofinansowań udzielonych na utworzenie działalności gospodarczej Największą ilość dofinansowań na podjęcie działalności gospodarczej z PUP przyznano w powiatach: jasielskim (1260), krośnieńskim (1054), rzeszowskim (963), ropczycko-sędziszowkim (948) i sanockim (936). Powiatem, w którym udzielono najmniejszej ilości wsparcia jest powiat bieszczadzki (302 osoby).

35 OCENA STOSOWANYCH INSTRUMENTÓW WSPARCIA Liczba i wartość projektów zrealizowanych przez podmioty sektora przedsiębiorstw Program operacyjny Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego Przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 osób Wartość projektów Liczba projektów Przedsiębiorstwa zatrudniające 10 osób i więcej Wartość projektów Liczba projektów ,18 zł ,03 zł ,30 zł ,98 zł ,59 zł 484 RAZEM ,16 zł ,93 zł 844 Oceniając efektywność nie można zapominać o grupie docelowej, która poprzez bariery związane z dostępem do wsparcia może być nieadekwatna. Oznacza to, iż z racji barier rozwoju mikroprzedsiębiorczości wsparcie otrzymują osoby, które posiadają określoną pulę środków finansowych umożliwiającą im realizację projektu we własnym zakresie. Dlatego też ocena efektywności i skuteczności wsparcia oferowanego przedsiębiorcom nie może być jednoznaczna. Efektywność instrumentów wsparcia ocena efektywności wsparcia zależna jest od obszaru, na którym znajduje się siedziba przedsiębiorstwa. Efektywność została oceniona najlepiej przez przedsiębiorców pochodzących z dużych miast. Ci w mniejszych miastach dostrzegają niewielki wpływ funduszy unijnych na rozwój przedsiębiorczości. najczęściej wskazywane efekty wsparcia: wzrost obrotów przedsiębiorstwa, poprawę konkurencyjności, innowacyjności i rentowności przedsiębiorstwa, unowocześnienie środków trwałych. O niskiej efektywności unijnego wsparcia może świadczyć fakt, iż część przedsiębiorstw utrzymuje się na rynku jedynie przez pierwsze dwa lata okres związany z niższymi opłatami ZUS. Jednak spośród firm, które założono przy pomocy uzyskanego dofinansowania w latach działalność zakończyło 15%.

36 OCENA STOSOWANYCH INSTRUMENTÓW WSPARCIA Analiza skali osiągniętych wartości wskaźników produktu i rezultatu potwierdza wniosek o większej możliwości oddziaływania interwencji publicznej w przypadku przedsiębiorstw zatrudniających 10 osób i więcej. W przypadku większości analizowanych wskaźników produkty i rezultaty osiągane przez mikroprzedsiębiorstwa są znacznie niższe, aniżeli osiągane przez przedsiębiorstwa o większym zatrudnieniu. Taki stan rzeczy wskazuje na oddziaływanie wsparcia RPO WP na mikroprzedsiębiorstwa, aniżeli na sektor małych, średnich i dużych przedsiębiorstw. Ocena skali wpływu poszczególnych rodzajów wsparcia publicznego na wzrost konkurencyjności przedsiębiorstwa dotacje na założenie przedsiębiorstwa dotacje na inwestycje w przedsiębiorstwie finansowanie zakupu usług na rzecz rozwoju przedsiębiorstwa subsydiowanie zatrudnienia pracowników przez Urząd Pracy finansowanie udziału w targach / imprezach branżowych udział pracowników lub właścicieli w szkoleniach innego rodzaju wsparcie 3,13 3,67 3,65 3,56 3,53 3,38 3, bardzo mały wpływ bardzo duży wpływ

37 OCENA STOSOWANYCH INSTRUMENTÓW WSPARCIA Deklaracja zainteresowania otrzymaniem wsparcia oraz celu przeznaczenia ewentualnego dofinansowania UE Zainteresowanie otrzymaniem wsparcia UE zakup sprzętu, wyposażenia lub oprogramowania budowa / rozbudowa lub zakup nieruchomości i innej infrastruktury Cel przeznaczenia dofinansowania UE 12,9% 52,3% Szacunkowy koszt działań wskazanych jako cel dofinansowania UE: 36,0% tak nie 2,9% 61,1% szkolenia / kursy zwiększenie zatrudnienia rozwój / inwestycje (ogólnie) wprowadzanie innowacji remont lub modernizacja budynków rozszerzenie działalności o nowe kierunki środki trwałe (ogólnie) inne nie wiem / trudno powiedzieć 8,9% 8,6% 5,4% 4,2% 3,7% 3,0% 1,2% 7,2% 6,3% 48% - do 100 tys. zł 14,5% tys. zł 8,2% tys. zł 2,1% tys. zł 4,4% tys. zł 5,4% tys. 1 mln 3,5% - powyżej 1 mln 16,1% - nie wiem nie wiem / trudno powiedzieć 0% 20% 40% 60%

38 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata