PACMotion, VersaMotion Nowe serwonapędy GE FANUC. Zarządzanie zmianami w systemach sterowania. strona 10. strona 22

Transkrypt

1 PACMotion, VersaMotion Nowe serwonapędy GE FANUC strona 10 Zarządzanie zmianami w systemach sterowania strona 22

2

3 Aktualności Szanowni Państwo, jadąc do pracy słyszę w radiu, że Polacy mają problemy ze snem. Najpierw nie mogą zasnąć. Jak już zasną to śpią źle. A nawet jak śpią źle, to i tak zaraz coś ich obudzi. Na przykład budzik. W efekcie jesteśmy permanentnie niewyspani. Mało tego jesteśmy tak zabiegani, że nie mamy czasu uświadomić sobie, że jesteśmy niewyspani. Koło szaleństwa bezsenności się zamyka. Wyłączam radio, bo mam już dość wmawiania mi, jak bardzo jest ze mną źle. Czy naprawdę nie ma dla nas żadnych dobrych informacji? Skoro nie ma takowych w radiu, zapraszam do lektury Biuletynu Automatyki. Numer, który trzymają Państwo w dłoniach, jest obszerniejszy, niż dotychczasowe. Po prostu ciągle przybywa interesujących tematów, które uważamy za warte tego, by się nimi z Państwem podzielić. Zachęcamy do przeczytania artykułów poświęconych robotom przemysłowym Kawasaki. Na stronie 9 przedstawiamy bardzo ciekawą ofertę skierowaną do uczelni i szkół. Na kolejnych stronach znajdą Państwo informacje o nowych produktach z ofert firm GE Fanuc, SATEL i Horner. Jak w każdym numerze, publikujemy szereg ciekawych opisów wdrożeń produktów z oferty ASTORA. Szczególnie polecam Państwa uwadze opis interesującego zastosowania radiomodemów SATEL, który publikujemy na stronie 40. Kończąc, chciałabym serdecznie zaprosić czytelników Biuletynu na tegoroczne targi Automaticon, które już wkrótce odbędą się w Warszawie. Szczegółowe informacje o obecności firmy ASTOR na targach znajdą Państwo na stronie 4. Mateusz Pierzchała Redaktor Naczelny Redaktor naczelny: Mateusz Pierzchała mateusz.pierzchala@astor.com.pl Redaktor techniczny: Tomasz Merwart tomasz.merwart@astor.com.pl Prenumerata: Anna Wójcik-Wolska anna.wojcik-wolska@astor.com.pl Strona WWW: biuletyn.astor.com.pl Adresy do pracowników firmy ASTOR mają postać: imie.nazwisko@astor.com.pl Wydawca: ASTOR Sp. z o.o. ul. Smoleńsk 29, Kraków tel fax biuletyn@astor.com.pl; Druk: Drukarnia Know-How, Kraków, tel Nakład: egz. Numer zamknięto: Spis treści Oferta edukacyjna Kawasaki EDU-PACK... 9 PACMotion, VersaMotion Nowe serwonapędy GE FANUC Jet-Wave - bezprzewodowy Ethernet CPU320- najszybsza w swojej klasie jednostka centralna kontrolera RX3i Firma SATEL Oy wprowadza o oferty nowe radiomodemy Moduły komunikacyjne GSM dla sterowników XLe/XLt Systemy telemetrii w ciepłownictwie Wonderware InTouch i Platforma Systemowa O czym warto wiedzieć Rejestracja i analiza stanów pracy maszyn i urządzeń Bezpieczeństwo dużych systemów Zarządzanie zmianami w systemach sterowania Roboty Kawasaki wyposażone w system wizyjny Tworzenie raportów w Proficy HMI/SCADA CIMPLICITY Komunikacja Profibus DP pomiędzy robotem Kawasaki i sterownikiem PLC Opcja RTPM w spawaniu robotami Kawasaki Platforma Systemowa Wonderware czyli praktyczne wykorzystanie SOA na produkcji Systemy GE Fanuc w sterowaniu parzeniem drewna Oprogramowanie Wonderware wspiera logistykę w lakierni Volkswagen Poznań System podwyższonej dostępności GE Fanuc MaxON w sterowaniu procesem produkcji Żywic Epoksydowych w Zakładach Chemicznych Organika-Sarzyna S.A Alstom Power Systemy GE Fanuc w produkcji energii Zastosowanie radiomodemów SATEL w Pilotowym Systemie Nawigacyjnym Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji i skracania tekstów, oraz do zmiany tytułów. Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Przedruk tekstów oraz udostępnianie ich w mediach elektronicznych wymaga zgody redakcji. Biuletyn Automatyki 55 (1/2008) 3

4 Aktualności Firma ASTOR ma zaszczyt zaprosić Państwa do udziału w seminarium z zakresu automatyki, robotyki oraz informatyki przemysłowej, które w dwóch poniższych alternatywnych terminach: 2. kwietnia 2008 r. w godz. 14:00-15:45 3. kwietnia 2008 r. w godz. 10:00-11:45 odbędzie się podczas Targów AUTOMATICON 08 (sala konferencyjna A Centrum Targowego EXPO XXI). Specjaliści z firmy ASTOR zaprezentują Państwu zagadnienia z następujących dziedzin automatyki: 1) Systemy sterowania 2) Przemysłowe sieci komunikacyjne 3) Systemy informatyczne do zarządzania produkcją i wydajnością 4) Robotyzacja procesów produkcyjnych Dokładny harmonogram seminarium znajda Państwo na stronie Udział w seminarium oraz wstęp na targi jest bezpłatny. Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc w sali konferencyjnej, pierwszeństwo wstępu będą miały osoby, które zarejestrują się wypełniając na stronie Targi odbywają się w dniach 1-4 kwietnia 2008 r. w Warszawie w Centrum Targowym EXPO XXI, przy ul. Prądzyńskiego 12/14. Na stoisku nr B10/C7 w Hali I, zaprezentujemy w działaniu najnowsze produkty z zakresu systemów sterowania, oprogramowania przemysłowego, przemysłowych systemów komunikacji oraz robotów przemysłowych. SPRÓBUJ TAKŻE SWOICH SIŁ W POJEDYNKU Z ROBOTEM KAWASAKI W STAREJ, CHIŃSKIEJ GRZE LUDOWEJ NIM Gorąco zachęcam do odwiedzenia targów, które będą okazją do osobistego spotkania i rozmowy ze specjalistami z naszej firmy. 4 Biuletyn Automatyki 55 (1/2008)

5 Aktualności ASTOR sponsorem pieszego trawersu Islandii zimą Firma ASTOR objęła sponsoring wyprawy na Islandię. Dwaj podróżnicy, Rafał Król oraz Grzegorz Szyszkowski postanowili dokonać zimowego trawersu wyspy od Oceanu Atlantyckiego do Morza Grenlandzkiego. Podróżnicy pokonają pieszo ponad 300 km. Po zapoznaniu się z planem ekspedycji i znając wcześniejsze dokonania obu podróżników, podjęliśmy decyzję, że chcemy mieć wkład w tą niesamowitą wyprawę, stąd ASTOR sponsoruje przedsięwzięcie - mówi Wojciech Kmiecik, Dyrektor Marketingu i PR firmy ASTOR. W sierpniu 2005, kiedy dobiegała końca moja podróż rowerowa na Islandię, postanowiłem, że jeszcze kiedyś tam powrócę pół roku później poznałem Rafała Króla, który opowiedział mi o swoim pomyśle zimowego trawersu wyspy w stylu klasycznym - piechotą, od morza do morza właśnie od tego momentu zaczęła się ta podróż. Pomysł Rafała bardzo mi się spodobał i wiedziałem że kiedyś podejmę to wyzwanie - mówi Grzegorz Szyszkowski. Islandia jest miejscem wyjątkowym. Począwszy od kamiennych pustyni, wulkanów, gejzerów przez największe w Europie wodospady, a skończywszy na potężnych lodowcach. Trasa ekspedycji prowadzi przez trzeci lodowiec Świata: Vatnajokull, pustynne tereny centralnej części wyspy, góry Trollaskagi do miasta Akureyri leżącego nad morzem grenlandzkim. Grzegorz i Rafał planują także zdobyć najwyższy szczyt Islandii (2119 n.p.m) znajdujący się na lodowcu Vatnajokull. Podróżnicy zamierzają pokonać całą trasę w ciągu 20 dni, bez wsparcia z zewnątrz, cały sprzęt, zapasy jedzenia oraz paliwa będą nieśli ze sobą. Uczestnicy wyprawy posiadają własną łączność satelitarną. Relację z wyprawy zamieścimy w kolejnym numerze. Konkurs ASTORA na najlepszą pracę dyplomową 2007 rozstrzygnięty! Firma ASTOR, w ramach działań wspierających edukację, ogłasza co roku konkurs na najlepszą pracę dyplomową wykonaną w oparciu o oferowane przez firmę produkty. Właśnie poznaliśmy laureatów tegorocznej edycji konkursu. Zdobywcą I miejsca został Andrzej Latała z Politechniki Krakowskiej za pracę Projekt sterowania i wizualizacji procesu neutralizacji ścieków silnie kwaśnych w farmaceutycznej oczyszczalni ścieków. Drugie miejsce przyznano Dariuszowi Politowskiemu (Politechnika Szczecińska) za pracę Wizualizacja, akwizycja danych i raportowanie pracy miksera gumy, a trzecie miejsce za pracę Automatyzacja instalacji sprężonego powietrza jako rozproszonego obiektu sterowania będącą stanowiskiem dydaktycznym, zdobył Maciej Gorączko z Politechniki Poznańskiej. W komentarzach do prac jury podkreśliło wysoki poziom techniczny tegorocznej edycji. Streszczenie zwycięskiej pracy opublikujemy w kolejnym numerze Biuletynu. Biuletyn Automatyki 55 (1/2008) 5

6 Aktualności 34. Olimpiada Wiedzy Technicznej w Tarnowie stycznia 2008 r. w Zespole Szkół Technicznych w Tarnowie, odbyła się interdyscyplinarna Olimpiada Wiedzy 25 Technicznej, której partnerem jest firma ASTOR. Olimpiada to inicjatywa Federacji Stowarzyszeń Naukowo Technicznych o ponad 30-sto letniej tradycji. Uczestnikami konkursu są uczniowie szkół ponad gimnazjalnych, zarówno technicznych jak i ogólnokształcących, walczący o zwycięstwo w 3 etapach. W tym roku w Olimpiadzie wzięło udział 451 uczniów z 20 szkół. Udana współpraca firmy ASTOR z Zespołem Szkół Technicznych trwa już kilka lat. Obecnie planowane jest wspólne stworzenie zaawansowanego laboratorium systemów przemysłowych, w którym uczniowie będą zdobywać wiedzę w oparciu o najnowocześniejsze rozwiązania z zakresu automatyki. Radiomodemy SATEL w niższych cenach Po zeszłorocznej obniżce cennika radiomodemów SATEL firma ASTOR wprowadza dodatkowo niższe ceny dla integratorów systemów na wszystkie modele radiomodemów SATEL przy jednorazowych zakupach powyżej 5, 10, 20, 35, 50 lub 100 szt. W efekcie, w przypadku średnich i większych systemów ceny radiomodemów zostały znacząco obniżone. Aby sprawdzić ile obecnie może kosztować własny, niezależny system monitoringu i telemetrii, wystarczy skontaktować się z najbliższym oddziałem firmy ASTOR. Istotą prowadzonego projektu jest stworzenie laboratorium z prawdziwego zdarzenia, gdzie uczniowie mogliby zdobywać doświadczenie zawodowe w zakresie robotyki i systemów sterowania z wykorzystaniem nowoczesnych, zaawansowanych technologicznie urządzeń oraz oprogramowania. mówi Janusz Chmielewski, koordynator projektu, nauczyciel układów cyfrowych i opiekun pracowni elektronicznej. Interdyscyplinarny charakter laboratorium zapewni kształcenie w specjalnościach elektronika, mechatronika oraz informatyka zgodnie z współczesnymi potrzebami przemysłu oraz trendami technologicznymi. - dodaje. 32-bitowe liczniki HSC i Ethernet w sterownikach VersaMax Micro Plus nowych, dostępnych w sprzedaży od lutego 2008 r., modelach W sterowników 20- oraz 40-punktowych serii VersaMax Micro Plus wprowadzone zostały 4 dodatkowe 32-bitowe szybkie liczniki sprzętowe. Dzięki temu taki sterownik może zliczać nawet do impulsów. Można uruchomić cztery liczniki jednokierunkowe lub jeden licznik dwukierunkowy i dodatkowo jeden jednokierunkowy. Maksymalna częstotliwość impulsów dla licznika, pracującego jako jednokierunkowy, została podniesiona do 100kHz, a pracującego jako dwukierunkowy do 60kHz. Liczniki sterownika mogą także zostać skonfigurowane do pracy jako generatory fali prostokątnej, dzięki czemu można je wykorzystać np. do sterowania silnikami krokowymi. Modele VersaMax Micro Plus umożliwiają także zainstalowanie karty UEM001, dzięki czemu w sterowniku dostępne są dwa porty: RS232 oraz Ethernet 10/100BaseT. Komunikacja w sieci Ethernet może się odbywać w protokołach SRTP (serwer) lub Modbus TCP (serwer). ASTOR - nowy szef warszawskiego oddziału spółki warszawskim oddziale firmy ASTOR W nastąpiła zmiana na stanowisku dyrektora oddziału. Nowym dyrektorem został Marcin Witkowski. Marcin jest doświadczonym, wieloletnim pracownikiem, związanym jest z firmą od ponad 6 lat. Warszawski oddział powstał w 2000 roku i obsługuje województwa: mazowieckie, łódzkie, podlaskie i lubelskie. 6 Biuletyn Automatyki 55 (1/2008)

7 Aktualności ASTOR najlepszym dostawcą IT dla przemysłu 2007 Redakcja miesięcznika MSI Polska przyznała krakowskiej spółce ASTOR tytuł Najlepszy dostawca IT dla przemysłu w kategorii MES producent/dostawca w Polsce. Wybrane firmy nominowane były do nagrody na podstawie opisywanych na łamach miesięcznika wdrożeń, rozwiązań IT oraz informacji zebranych w raportach MSI w 2007 roku. Na podstawie formularzy ocen, przesłanych do wytypowanych przez nominowane firmy przedsiębiorstw przemysłowych, redakcja MSI Polska wybrała zwycięzców w określonych kategoriach. Pod uwagę brano wyłącznie kontrakty zrealizowane w latach 2006/2007. Wśród kryteriów, na podstawie których oceniano firmy, znalazły się: dopasowanie oferty do potrzeb, jakość usług, stosunek jakości usług do ceny, a także współpraca na etapie wdrażania, obsługa posprzedażna (okres gwarancji) oraz szkolenia użytkowników. Na podstawie ocen użytkowników nagrodę najlepszego dostawcy IT dla przemysłu 2007, w kategorii dostawcy systemów MES, przyznano firmie ASTOR. Jednocześnie z tytułem najlepszego dostawcy IT dla przemysłu, ASTOR odebrał nagrodę Produkt Roku Czytelników pisma Control Engineering Polska dla oprogramowania HMI/SCADA Wonderware InTouch Znany producent pieczywa wybiera platformę Wonderware ArchestrA Lantmännen Unibake Poland, polski oddział globalnego koncernu piekarskiego, wybrał do budowy i rozwoju swoich systemów informatycznych dla produkcji, oprogramowanie Wonderware Application Server, oparte na architekturze ArchestrA. Firma jest producentem bułek sprzedawanych pod marką SKOGA oraz dostawcą pieczywa dla sieci Fast Food. Wdrażany system, oparty na standardzie Wonderware ArchestrA, ma monitorować przebieg procesu produkcyjnego na podstawie danych pochodzących z różnych systemów automatyki. Zastosowane rozwiązanie ma także zapewnić przepływ informacji (integrację) pomiędzy systemami automatyki i systemem biznesowym ERP Microsoft Dynamics AX. Wdrożenie systemu ERP Microsoft Dynamics AX w firmie zostało nagrodzone w konkursie Microsoft Convergence 2007 Pinnacle Award w kategorii Excellence in Environmental Sustainability. Wonderware InTouch 10.0 Produktem Roku 2007 Najnowsza wersja 10.0 znane w Polsce i na świecie oprogramowania wizualizacyjnego Wonderware InTouch została Produktem Roku 2007 w konkursie magazynu Control Engineering Polska. Nagroda Produkt Roku przyznawana jest przez czytelników magazynu, którymi są inżynierowie automatycy, projektanci oraz inni specjaliści z największych polskich zakładów przemysłowych. Biuletyn Automatyki 55 (1/2008) 7

8 Aktualności lutego br. w Neuss w Niemczech, odbyło 13 się Europejskie Spotkanie Dystrybutorów firmy Kawasaki, w trakcie którego firma ASTOR została uhonorowana nagrodą Excellent Sales Award 2007 za wynik sprzedaży w 2007 roku. Nagroda dla ASTORA za dystrybucję robotów Kawasaki Firma ASTOR podpisała umowę dystrybucji robotów Kawasaki w sierpniu 2007 r. Tak szybkie efekty były możliwe dzięki doświadczeniu firmy ASTOR na rynku robotów przemysłowych i sieci partnerów wdrożeniowych. Czasu upłynęło niewiele, ale zdobyliśmy już wystarczająco dużo doświadczeń we współpracy z Kawasaki, które przekonały nas o słuszności podjętej decyzji. mówi Maciej Kaczmarek, dyrektor działu robotów przemysłowych firmy ASTOR. Jakość produktów, oraz jakość współpracy są na wysokim poziomie. Oczekujemy dynamicznego wzrostu sprzedaży i powiększania naszego udziału w rynku robotów w Polsce. Japońskie roboty Kawasaki są marką numer 1 w Japonii w tej kategorii. Wśród wielu zalet robotów Kawasaki, na podkreślenie zasługuje ich przyjazność i otwartość, przekładające się w praktyce na korzyści dla użytkowników. Koncern Kawasaki znany jest także z produkcji motocykli i skuterów wodnych. ASTOR po raz piąty Gazelą Biznesu lutego 2007 Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie, wypeł- 13 niony był po brzegi. Przedstawiciele najprężniej rozwijających się firm z Małopolski, Podkarpacia i regionu świętokrzyskiego, w sumie ponad 500 firm, zgromadzili się na Gali rozdania Gazel Biznesu. Wśród najbardziej dynamicznych firm nie mogło zabraknąć krakowskiej spółki ASTOR. Dystrybutor automatyki przemysłowej został po raz piąty wyróżniony prestiżowym tytułem Gazeli Biznesu. W imieniu ASTOR tytuł odebrał Wojciech Kmiecik Dyrektor Marketingu i PR. Dzięki wynikowi roku 2007 już teraz wiemy, że spełnimy kryteria kolejnej edycji Gazel Biznesu. Firma rośnie organicznie od kilkunastu lat notując co roku przychody na poziomie wyższym od roku poprzedniego. Aby zostać Gazelą Biznesu, konieczne jest spełnienie określonych kryteriów. Pod uwagę brane są: wielkość firmy i zyskowność - powinna być średniej wielkości i każdego roku odnotowywać przyrost sprzedaży. O miejscu firmy na liście rankingowej decyduje wyrażony w procentach przyrost przychodów, osiągnięty w ciągu trzech kolejnych lat. Firma pretendująca do tytułu musi wyróżniać się również nieskazitelną reputacją, uczciwością wobec kontrahentów, pracowników, a także Skarbu Państwa. 8 Biuletyn Automatyki 55 (1/2008)

9 Aktualności Polskie uczelnie i szkoły, chcąc się liczyć na coraz bardziej konkurencyjnym rynku edukacji, muszą inwestować w coraz lepsze wyposażenie laboratoriów i sal ćwiczeń. Jednocześnie nie od dziś wiadomo, że największą bolączką naszego systemu edukacji są zbyt małe środki fi - nansowe jakim dysponują. Wychodząc naprzeciw tym potrzebom, ASTOR oferuje w atrakcyjnej cenie zestawy edukacyjne do nauki robotyki renomowanej fi rmy Kawasaki. Oferta edukacyjna Kawasaki EDU-PACK Zestaw edukacyjny stanowi doskonałą bazę do nauki obsługi i programowania najnowocześniejszych robotów przemysłowych. Mała waga i kompaktowe wymiary wszystkich elementów zapewniają wysoką mobilność całego zestawu. Warto podkreślić, że zarówno robot, jak i kontroler to w pełni funkcjonalne urządzenia, stosowane na co dzień w przemyśle. W obydwu zestawach kontroler posiada opcję detekcji kolizji. Dzięki tej funkcjonalności, robot w przypadku uderzenia w jakąś przeszkodę (np. podczas ręcznego poruszania) zatrzyma się dużo szybciej niż w przypadku robotów pozbawionych tej opcji. Pozwala to na zminimalizowanie ewentualnych uszkodzeń, zarówno robota jak i jego otoczenia. W przypadku robota często używanego przez osoby uczące się dopiero obsługi i programowania, jest to bardzo duża zaleta. Dodatkowym atutem systemu Kawasaki cennym ze względów edukacyjnych jest otwartość na użytkowników, która przejawia się np. w udostępnieniu bibliotek programistycznych C++, pozwalających pisać własne, zaawansowane aplikacje na PC, współpracujące z robotem. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji o ofercie edukacyjnej zachęcamy do kontaktu z najbliższym oddziałem firmy ASTOR. Szkoły i uczelnie mogą starać się o częściowe dofinansowanie inwestycji z programów rozwojowych Unii Europejskiej. Również w tym zakresie pomocą może służyć firma ASTOR. Jakub Stec ASTOR Sp. z o.o. Zestaw standardowy: Robot FS003N (6 osi ruchu, udźwig 3 kg, powtarzalność +/ mm, zasięg 620 mm, waga 20 kg). Kontroler FD70 (32 I/O, Ethernet / RS 232C, pamięć 2 MB, wielozadaniowość, waga 30 kg). Ręczny programator Teach Pendant (kolorowy dotykowy ekran 6 z funkcją panelu operatorskiego). Oprogramowanie: KCWin (do komunikacji z robotem), PC- ROSET (do symulacji robota wraz ze środowiskiem pracy). Chwytak podciśnieniowy (przyssawka). Płyta aluminiowa do zamocowania robota. Zestaw zaawansowany obejmuje dodatkowo system wizyjny: Laptop PC wraz z oprogramowaniem (Windows XP, oprogramowanie systemu wizyjnego). Kamera 2D wraz okablowaniem. Wymagania: komputer PC z systemem operacyjnym Windows XP (dla zestawu podstawowego), zasilanie (AC V, +/-10%, 50/60Hz, 1 faza, upływ prądu 100 ma), oraz kompresor (2 bar) wraz z filtrem powietrza. Biuletyn Automatyki 55 (1/2008) 9

10 Aktualności i nowe produkty PACMotion, VersaMotion Nowe serwonapędy GE FANUC Firma GE Fanuc zapowiada wprowadzenie na rynek nowych serwonapędów. Będą to nowe modele z rodziny PACMotion, oraz zupełnie nowa linia urządzeń: VersaMotion. Poniżej przedstawiamy ich najważniejsze cechy, które sprawiają, że warto zwrócić uwagę na te rozwiązania. PACMotion - serwonapędy dla wymagających Nowe serwonapędy PACMotion to całkowicie nowe rozwiązanie w ofercie GE Fanuc. Dzięki wprowadzeniu tych, posiadających szerokie zastosowanie, serwonapędów kontroler RX3i stanie się hybrydą wysokowydajnego systemu sterowania procesami logicznymi i wyrafinowanego układu sterowania osiami. Nowe serwonapędy są odpowiedzią na stawiany obecnie przez rynek wymóg: zmniejszenia czasu potrzebnego na wdrożenie oraz poprawy produktywności poprzez zwiększenie wydajności maszyn. PACMotion może mieć formę scentralizowanego lub rozproszonego, na obszarze maksymalnie 400 metrów, systemu sterowania, obejmującego nawet 40 osi. Dzięki zastosowaniu światłowodu jako medium transmisyjnego, nawet przy maksymalnych odległościach nie występują zakłócenia transmisji. Także, za pomocą światłowodu, o długości maksymalnie 100 metrów, można dołączać terminale przyłączeniowe wejść/wyjść do obsługi serwonapędu, takie jak krańcówki wyznaczające zakres roboczy osi, czujniki do kalibrowania osi, itp. Serwonapęd PACMotion budowany jest poprzez zainstalowanie modułu pozycjonowania osi PMM335 w kontrolerze RX3i (maksymalnie 10 modułów w jednym kontrolerze). Do każdego z nich można dołączyć cztery wzmacniacze z silnikami serii Alfa-is i/ lub Beta-is. Te są bardzo popularne silniki sprzedano ich ponad 5 milionów - wykorzystywane są one od lat z powodzeniem również w robotach Fanuc Robotics i obrabiarkach CNC, charakteryzując się bardzo wysoką niezawodnością. Najlepiej obrazuje ją fakt,iż parametr MTBF (Mean Time Between Failures średni czas między awariami) przekracza godzin, co daje średnio ponad 45 lat ciągłej pracy takiego silnika. Modularna konstrukcja serwonapędu PACMotion zapewnia błyskawiczną wymianę (plug & play). Wzmacniacz nie wymaga strojenia po zainstalowaniu lub wymianie. Jako ważną zaletę tego rozwiązania wymienić można również zintegrowane środowisko do programowania zarówno programu sterującego dla obsługi procesu jak i obsługi osi serwonapędów. Programista nie tworzy odrębnego programu logicznego oraz do obsługi osi, nie musi się także zajmować ich synchronizowaniem. Dzięki szybkiej magistrali systemowej zastosowanej w kontrolerach RX3i, stało się możliwe synchronizowanie osi obsługiwanych przez różne moduły PMM335 zainstalowane w kontrolerze. Ponadto znaczącej redukcji uległ czas komunikacji modu- 10 Biuletyn Automatyki 55 (1/2008)

11 Aktualności i nowe produkty łów PMM335 z jednostką centralną, co pozwoliło na skrócenie czasu cyklu kontrolera. W rozwiązaniu PACMotion enkoder (absolutny) jest już wbudowany fabrycznie w silnik. W nowych serwonapędach programowa rozdzielczości enkodera wynosi impulsów na obrót, co wpływa na precyzję pozycjonowania i optymalizację ruchu osi pod względem kontroli szarpnięcia i momentu siły. Taka rozdzielczość daje przykładowo możliwość poruszania śrubą pociągową o skoku 10 mm, sprzęgniętą z przekładnią o przełożeniu 10:1 o najmniejszą odległość wynoszącą 15,256 μm. W porównaniu do dostępnego obecnie modułu do pozycjonowania DSM324 czas realizacji pętli pozycji został zredukowany z 500 μs do 125 μs, przy czym pętle dla poszczególnych osi realizowane są równolegle. Stąd całkowity czas aktualizacji pętli położenia został zredukowany z 2 ms do 125 μs. Równoległa realizacja pętli eliminuje opóźnienia pomiędzy momentami rozpoczęcia pętli dla osi. Ekonomiczne serwonapędy VersaMotion Serwonapędy serii VersaMotion są uzupełnieniem sterowników serii VersaMax Micro. Umożliwiają realizację precyzyjnego sterowania pracą osi, poprzez kontrolę pozycji, prędkości i momentu siły. Serwonapędy tej serii budowane są w oparciu o specjalizowane moduły rozszerzeń sterownika VersaMax Micro (tzw. ekspandery), które są urządzeniami dedykowanymi do sterowania osiami. Pojedynczy moduł do sterowania osiami umożliwia obsługę dwóch osi, a do sterownika VersaMax Micro można dołączyć dwa takie moduły. Dobierając serwonapęd należy określić moc silnika i zastosować do niego odpowiedniej mocy wzmacniacz (przetwornicę częstotliwości). W ramach serii VersaMotion dostarczane są przez firmę GE Fanuc zarówno moduły do pozycjonowania osi, jak i silniki i ze wzmacniacza. Konfiguracja serwonapędu VersaMotion pozwala na obsługę ruchu liniowego lub obrotowego. Serwonapędy VersaMotion współpracują ze sterownikami VersaMax Micro Plus, czyli jednostkami 20-, 40- lub 64-punktowymi serii VersaMax Micro, ale do kontrolowania pracy serwonapędu można wykorzystać także sterowniki serii VersaMax czy też Serwonapędy dostępne są w zakresie mocy od 100W do 3 kw (w sumie dostępnych jest siedem modeli) i moment siły od 0,32-9,5 Nm (ciągły) oraz 0,95-31,5 Nm (chwilowy). Niemal wszystkie modele silników tej serii mogą pracować z prędkością 3000 obr/min. Serwonapęd może komunikować się z z innymi urządzeniami za pomocą łącza szeregowego RS-232/485/422, przy użyciu protokołu Modbus (ASCII lub RTU). Serwonapędy VersaMotion programowane są za pomocą oprogramowania Proficy Machine Edition 5.7. Moduł serwonapędu wyposażony jest w kontrolki sygnalizacyjne, służące do kontroli zasilania, błędów w działaniu modułu serwonapędu i osi, pracy lub zatrzymania osi, przejścia do trybu ręcznego, ruchów serwisowych oraz aktywowania wyłącznika bezpieczeństwa. W serwonapędach VersaMotion można łatwo oprogramować nawet bardzo wymagające procesy, jak np. wiercenie z różnymi prędkościami w miarę zagłębiania się w materiał, albo napełnianie cieczą butelek i innych pojemników ze zmienną prędkością. Poza tym urządzenia te stosowane są często w aplikacjach typu: przemieszczanie materiałów i produktów, stoły obrotowe, pakowanie, napełnianie, torebkowanie produk- tów, wysuwanie materiału i cięcie na okre- śloną długość. Grzegorz Faracik ASTOR Sp. z o.o. Biuletyn Automatyki 55 (1/2008) 11

12 Aktualności i nowe produkty Jet-Wave - bezprzewodowy Ethernet Firma Korenix, znana z produkcji switchy przemysłowych dla sieci Ethernet, teraz ma w swojej ofercie także rozwiązanie pozwalające na realizację łączy bezprzewodowych. Jet- Wave-2410 to urządzenie działające jako AccessPoint, łączący urządzenia WiFi (Wireless Fidelity Ethernet bez- WPA-PSK lub WPA (Wi- Fi Protected Access). Prędkość bezprzewodowej transmisji danych to częste pytanie, na które Jet-Wave odpowiada wartościami do 54Mbps, a w przypadku trybu SuperG Mówiąc o sieci Ethernet najczęściej mamy na myśli switch i urządzenia wyposażone w porty RJ-45. Okazuje się jednak, że w realiach przemysłowych wygodną alternatywą dla tradycyjnych sieci przewodowych jest łączność bezprzewodowa. Zaletą takiego rozwiązania jest ominięcie ewentualnych trudności z ułożeniem kabla, bądź też przesył danych do urządzeń poruszających się. przewodowy). W zależności od trybu (Bridge lub Repeater) łączy dwa punkty lub przedłuża zasięg sieci bezprzewodowej. Ze względu na wymagane w przemyśle niezawodność i bezpieczeństwo komunikacji, oprócz zwykłego trybu niezabezpiecznego jest możli wość ustawienia trybu kodowania nawet 108Mbps - co w przypadku zastosowanej w tych urządzeniach częstotliwości 2,4GHz jest wynikiem wyjątkowym. Jak każde urządzenie przemysłowe, także Jet-Wave posiada wysoką odporność na działanie takich czynników, jak pył, kurz, woda. Jego obudowa spełnia normę IP-68, co w połączeniu WEP (Wired Equivalent Privacy), z zakresem pracy (-10 C do +70 C) zapewnia bezpieczne Czy wiesz że. i długie użytkowanie także przy montażu panele operatorskie QuickPanel CE View firmy GE zewnętrznym. Fanuc umożliwiają obecnie współpracę z większa liczbą urządzeń? W zależ- Począwszy od wersji 5.7 SP1 pakietu Machine Edition ności od po- na panelu można zainstalować programy komunikacyjne w trzeb możemy standardzie OPC (serwer). Funkcja ta dostępna jest dla paneli zastosować Quick Panel CE View w wersji rozbudowanej i zaawan- jedną z dwu sowanej. wersji urządzenia: z anteną zewnętrzną, pozwalającą na komunikację dookólną lub z wbudowaną anteną kierunkową, która pozwala na zwiększenie zasięgu w jednym kierunku. Ważną i wygodną cechą urządzenia jest zasilanie w standardzie PoE (PowerOverEthernet) do zasilania użyty jest przewód ethernetowy (np. znajdujący się w zestawie, o długości 25 m), zasilony przy pomocy dołączonego urządzenia typu PoE Injector. Pozwala to na łatwy montaż nawet w miejscach, do których trudno doprowadzić klasyczne zasilanie. Urządzenie konfigurowane jest przez specjalną konfiguracyjną stronę www urządzenia, co zresztą jest już przyjętym standardem w świecie konfigurowalnych urządzeń ethernetowych. Jet-Wave-2410 to wygodny i prosty sposób na rozszerzenie możliwości komunikacyjnych sieci Ethernet, co przy coraz większej dostępności urządzeń przemysłowych, wyposażonych w moduł WiFi, znacząco ułatwia i przyspiesza wdrożenia systemów. Wojciech Pawełczyk ASTOR Sp. z o.o. 12 Biuletyn Automatyki 55 (1/2008)

13 Aktualności i nowe produkty CPU320 - najszybsza w swojej klasie jednostka centralna kontrolera RX3i Trzykrotnie szybszy od CPU310, dwukrotnie szybszy od CPU374, tak w jednym zdaniu można scharakteryzować najnowsze dzieło inżynierów firmy GE Fanuc, jednostkę centralną CPU320 dla kontrolera PACSystems RX3i. Nowy moduł oparty na procesorze Intel klasy M taktowany zegarem 1 GHz otwiera nowe możliwości w realizacji systemów sterowania, w których wymagana jest bardzo duża moc obliczeniowa procesora przy równoczesnej gwarancja dużej prędkości Procesor Intel 1GHz klasy M Pamięć (konfigurowalna na dane i program) 64 MB RAM 64 MB Flash Temperatura pracy C Prędkość wykonywania 1kB prostego programu logicznego 0,08 ms Wbudowane porty komunikacyjne RS-232, RS-485 Obsługiwane przez wbudowane porty protokoły komunikacyjne przetwarzania danych. Aby nie ograniczać programistów w tworzeniu rozbudowanych aplikacji nowa jednostka centralna została wyposażona w 64 MB pamięci RAM i 64 MB pamięci Flash, gdzie prócz samego programu sterującego można umieszczać inne dokumenty (np. doc, pdf) na przykład w celu zapisu dokumentacji budowanego systemu. Podobnie jak wszystkie kontrolery firmy GE Fanuc, nowe CPU320 programowane jest przy użyciu Proficy ME Logic Developer PLC w wersji Professional v. 5.7, przy tworzeniu aplikacji programista w zależności od charakteru aplikacji ma możliwość korzystania z języków LD, ST, FBD i C. Modbus RTU Slave, SNP, Serial I/O Obsługiwane kasety RX3i PCI / Rozbudowane zasoby jednostki centralnej powodują, że może ona znaleźć zastosowanie w aplikacjach związanych z prowadzeniem procesów ciągłych z dużą ilością układów regulacji czy też w przemyśle maszynowym, gdzie w połączeniu z rozwiązania Motion będzie realizować zadania szybkiego i precyzyjnego pozycjonowania. Piotr Merwart ASTOR Sp. z o.o. Biuletyn Automatyki 55 (1/2008) 13

14 Aktualności i nowe produkty Firma SATEL Oy wprowadza do oferty nowe radiomodemy SATELLINE-1870E nowy radiomodem pracujący w paśmie wolnym SATELLINE-3ASd Epic Pro radiomodem z IP67 Nowy radiomodem SATELLINE-1870E umożliwia tworzenie bezprzewodowych sieci szeregowych w zakresie wydzielonego bezpłatnego pasma nielicencjonowanego MHz. Model ten jest rozwinięciem oferowanego od kilku lat modelu SATELLINE Podstawową różnicą jest zwiększona maksymalna moc nadajnika wynosząca 500 mw (w standardowej wersji 1870 moc wynosi 100 mw). Dzięki zastosowaniu nowego modelu możliwe jest uzyskanie komunikacji pomiędzy sąsiadującymi obiektami oddalonymi nawet o ponad dziesięć kilometrów. Pełna kompatybilność modeli SATELLINE-1870 i 1870E sprawia, iż możliwe będzie zwiększenie zasięgów działania sieci, a co za tym idzie zwiększą się możliwości systemu. Dodatkowo pozwoli to optymalizować koszty systemu przez dobór modelu o mniejszej mocy dla obiektów bliżej umieszczonych i nowego modelu SATEL- LINE-1870E w dalej położonych punktach sieci. Radiomodemy z rodziny SATELLINE-1870 najczęściej wykorzystywane są w systemach monitoringu i zdalnego sterowania sieci wodno-kanalizacyjnej, systemach automatycznego odczytu liczników (AMR), oraz komunikacji z obiektami mobilnymi w środowisku przemysłowym. Radiomodem SATELLINE-3ASd Epic Pro pracuje w paśmie MHz z maksymalną mocą do 10 W. Model ten został opracowany głównie z myślą o zastosowaniach mobilnych, wymagających pracy urządzenia w warunkach polowych. Urządzenie zostało wykonane ze stopniem ochrony IP67, dzięki czemu obudowa i złącza SATELLI- NE-3ASd Epic Pro są w pełni chronione przed dostępem pyłu i wody. Radiomodem został wyposażony w wyświetlacz LCD i cztery przyciski funkcyjne wykorzystywane do wprowadzania zmian podstawowych parametrów pracy, bez konieczności podłączania się do komputera PC. Dzięki wykorzystaniu w urządzeniu odbiornika o dużej czułości urządzenie umożliwia komunikację na odległość 80 km w połączeniach pomiędzy sąsiadującymi urządzeniami i praktycznie nieograniczoną przy wykorzystaniu dostępnej w radiomodemie funkcji retransmisji sygnału. Wodoszczelna obudowa SATELLINE-3ASd Epic Pro znacząco ułatwia stosowanie radiomodemów w trudnych warunkach, zwłaszcza w aplikacjach związanych z inżynierią ruchu morskiego oraz w systemach pomiarów geodezyjnych z wykorzystaniem metod RTK czy DGPS. Tomasz Kochanowski ASTOR Sp. z o.o. 14 Biuletyn Automatyki 55 (1/2008)

15 Aktualności i nowe produkty Moduły komunikacyjne GSM dla sterowników XLe/XLt W sytuacjach, gdy położenie kabla jest nieopłacalne lub niemożliwe, budowane są bezprzewodowe systemy transmisji danych. Oprócz powszechnie stosowanych w tym celu radiomodemów wykorzystywana jest w tym celu również komunikacja w sieci GSM. Sterowniki XLe i XLt firmy Horner APG mogą być teraz wyposażone w moduł do komunikacji GSM, stanowiąc tym samym kompletne rozwiązanie integrujące sterownik, panel operatorski, wbudowaną obsługę sygnałów oraz zaawansowane opcje komunikacyjne. Modem GSM umożliwia komunikację w trybie jeden do jednego lub w trybie wielu do jednego w celu wymiany danych w systemach SCADA. Dane po stronie systemów nadrzędnych podłączonych do sterownika udostępniane są w protokole Modbus TCP, dzięki czemu wystarczy odpowiednia konfiguracja drivera komunikacyjnego w celu ich pobrania do systemu. Takie podejście nie generuje żadnych dodatkowych kosztów związanych z instalacją modemu GSM po stronie komputera. W przypadku komunikacji w trybie jeden do jednego odpowiednia konfiguracja pozwala na wymianę danych procesowych między sterownikami. Tryb ten wykorzystywany jest jeśli praca jednego z urządzeń zależy od danych wypracowanych przez inną jednostkę. Wówczas jedno z urządzeń pracuje jako Serwer i na żądanie udostępnia dane drugiemu sterownikowi pracującemu jako Klient. W obu przypadkach odpowiednia konfiguracja wysyłanych ze sterownika ramek pozwala z kolei ograniczyć koszty związane z przesyłaniem danych. W zależności od potrzeb możliwa jest komunikacja w sposób cykliczny co pewien czas, zdarzeniowo w przypadku spełnienia określonego warunku lub wysłanie danych może być spowodowane osiągnięciem maksymalnego rozmiaru ramki GPRS. Komunikacja w sieci GSM umożliwia również połączenie z jednostką w celu pobrania lub wgrania programu sterującego oraz debugowania programu. W oprogramowaniu narzędziowym wystarczy jedynie określić adres IP sterownika, z którym chcemy się połączyć. Dla aplikacji mniej wymagających można zastosować dwustronną komunikację w oparciu o wiadomości tekstowe SMSa. Funkcjonalność ta wykorzystywana jest najczęściej w celu powiadomienia odpowiedniej grupy odbiorców o wystąpieniu jakiegoś wyjątku np. awarii maszyny. Oprócz wysyłania wiadomości sterownik ma możliwość ich odbioru od pewnej określonej grupy nadawców. Dzięki temu z poziomu telefonu komórkowego operator ma możliwość wymuszenia odpowiedniego zachowania się układu przez wysłanie SMS odpowiedniej treści. Implementacja rozwiązań GSM w urządzeniach Horner APG znacząco podnosi ich funkcjonalność oraz daje użytkownikom większe możliwości zarządzania i monitorowania systemów. Piotr Adamczyk ASTOR Sp. z o.o. Biuletyn Automatyki 55 (1/2008) 15

16 Technologie, produkty, zastosowania Systemy telemetrii w ciepłownictwie W większości miast w Polsce, począwszy od niewielkich, mających Marek D Obryn tyś. mieszkańców po duże aglomeracje miejskie przeważają zcentralizowane systemy ciepłownicze. Oznacza to, że energia cieplna dostarczana jest do odbiorców z jednego lub kilku większych źródeł ciepła poprzez system ciepłociągów. Bywają one bardzo rozległe i skomplikowane w eksploatacji, szczególnie w sytuacji, kiedy pracuje w nich więcej niż jedno źródło ciepła i np. istnieją duże różnice wysokości. Wiele lat temu inżynierowie i specjaliści pracujący w przedsiębiorstwach ciepłowniczych borykali się z problemem braku telemetrii, czyli możliwości stałej kontroli parametrów pracy systemów ciepłowniczych w różnych jego punktach. Dla wszystkich było zawsze oczywiste to, że sprawnie działający, odpowiednio zaprojektowany system telemetrii rozwiązuje wiele problemów eksploatacyjnych. Daje możliwości i optymalizacji pracy całego systemu ciepłowniczego, co w konsekwencji poprawia jego sprawność. Dotychczas na komfort posiadania systemów telemetrii mogły pozwolić sobie jedynie największe przedsiębiorstwa. Obecnie rozwój nowych technologii informatycznych i komunikacyjnych, ich większa dostępność i niska cena powodują, że również mniejsi producenci i dystrybutorzy ciepła mogą śmiało myśleć o ich wdrożeniu. Istnieją dwa zasadnicze zagadnienia konieczne do rozpatrzenia przy projektowaniu systemu telemetrii: wybór medium komunikacyjnego, zakres budowy systemu. Mamy do dyspozycji kilka mediów komunikacji (linie dzierżawione, GPRS, łącza TV kablowej, radiomodemy etc.). Bardzo często buduje się systemy korzystające ze wszystkich wymienionych sposobów transmisji. Np. do odczytu liczników ciepła często stosuje się technologię GPRS w połączeniu z radiomodemami małej mocy. Pozwala to na wykonanie kilku, kilkunastu odczytów na dobę co w zupełności wystarcza do śledzenia zużycia energii. Natomiast w przypadku odczytu danych z węzłów cieplnych potrzebne jest rozwiązanie pozwalające na stały odczyt danych z regulatorów i ew. dodatkowych urządzeń. Tu niezawodne oka- zują się radiomodemy. Zapewniają stałą łączność bez ograniczeń co do przesyłanych danych i opłat abonamentowych oraz uzależnienia od polityki operatorów telekomunikacyjnych. Ze względu na odległości, szczególnie sprawdzają się w małych i średnich miastach, ale również z powodzeniem sobie radzą w takich aglomeracjach jak Gdańsk. Przy doborze zakresu systemu należy rozdzielić dwie kwestie: 1. Konieczność realizacji pomiarów istotnych z punktu widzenia prawidłowej pracy sieci cieplnej tj. ciśnienia, przepływy i temperatury w newralgicznych punktach. Są to zwykle końcówki sieci, duże węzły grupowe, magistrale wyjściowe z ciepłowni. 2. Odczyt liczników ciepła i komunikacja z regulatorami pogodowymi pracującymi w węzłach cieplnych u odbiorców. Obecnie możliwa jest realizacja obydwu zadań np. w sposób etapowy. I Etap - telemetria sieci cieplnej Z punktu widzenia ważności sensowne wydaje się wdrożenie w pierwszej kolejności telemetrii w zakresie opisanym w pkt. 1. W znaczący sposób podniesie to sprawność służb eksploatacyjnych, których zadaniem jest stała kontrola poprawności parametrów pracy sieci cieplnej. Dzięki te- 16 Biuletyn Automatyki 55 (1/2008)

17 Technologie, produkty, zastosowania lemetrii możliwy staje się lepszy dobór parametrów tj. ciśnień dyspozycyjnych i przepływów w określonych punktach, kontrola ubytków wody, szybka reakcja na powstałe awarie. II Etap - komunikacja z regulatorami i licznikami Rozbudowa systemu o komunikację z regulatorami pogodowymi oraz odczyt liczników ciepła. Pozwala to osiągnąć kilka istotnych korzyści: kontrolę poprawności pracy wę- złów cieplnych u odbiorców, możliwość szybkiej reakcji na po- wstające nieprawidłowości i awarie w węzłach, odczyt liczników ciepła w jednym czasie, kontrolę przekroczeń mocy zamó- wionych, Produkty oferowane przez firmę ASTOR w zakresie rozwiązań informatycznych i komunikacji radiowej z powodzeniem spełniają wymagania każdego przedsiębiorstwa ciepłowniczego. Skalowalne rozwiązania firmy Wonderware w zakresie wizualizacji oraz gromadzenia i analizy danych pozwalają podążać za rozwojem sieci ciepłowniczej oraz potrzebami użytkowników. Instalację można zacząć od najmniejszych licencji i stopniowo je powiększać. Z kolei gama radiomodemów fińskiej firmy SATEL zapewnia optymalne zaprojektowanie sieci uwzględniające specyfikę terenu i zabudowy. W zależności od przyjętego zakresu projektu oprogramowanie InTouch, przemysłowa baza danych Historian oraz pakiet Active Factory mogą za- liczników energii cieplnej oraz kontrolą parametrów pracy regulatorów pogodowych, zdalny monitoring parametrów sieci cieplnej (przepływy, ciśnienia, temperatury), realizowany najczęściej w komorach i na zasilaniu ze źródeł ciepła. przesył danych z obiektów ciepłowniczych na duże odległości dzięki wykorzystaniu zaawansowanej technologii radiowej, wizualizację monitorowanych obiektów na ekranach komputerów, również przez Internet, archiwizację danych z możliwością przeglądania w postaci wykresów i raportów, wszechstronną analizę danych np. przekroczeń mocy zamówionych przez odbiorców, temperatur zasilania, Bogate możliwości jakie oferują systemy informatyczne Wonderware pozwalają na dostosowanie ich do każdych potrzeb. Zapewniają możliwość etapowego rozwoju, korzystania z różnych mediów komunikacyjnych, integrację z systemami finansowoksięgowymi. Profesjonalne wsparcie techniczne i oferta specjalistycznych szkoleń dodatkowo sprawiają, iż użytkownik końcowy może mieć zaufanie do wdrażanych systemów. Na bazie opisanych produktów, firma Microtech opracowała specjalizowany system przeznaczony do telemetrii węzłów. autor: mgr inż. Marek d Obyrn*) μtech Olsztyn ul. Kołobrzeska 38 tel microtech@home.pl lepszą współpracę z odbiorcami, niższe koszty eksploatacji sieci cieplnej. pewnić: zdalny monitoring węzłów ciepl- nych z uwzględnieniem odczytów * ) Autor pracuje w ciepłownictwie od ponad 10 lat. Systemy firmy μtech Olsztyn działają w wielu ciepłowniach w Polsce jak i na Litwie oraz Łotwie. Dzięki autorskim algorytmom sterowania zapewniają znaczne oszczędności w pracy kotłowni. Systemy telemetrii pozwalają jeszcze poprawić ten wynik. Biuletyn Automatyki 55 (1/2008) 17

18 Technologie, produkty, zastosowania Wonderware InTouch i Platforma Systemowa O czym warto wiedzieć Jakie nowe możliwości graficzne zapewnia oprogramowanie wizualizacyjne Wonderware InTouch 10.0? Nowe możliwości graficzne w InTouch noszą nazwę ArchestrA Graphics i co bardzo ważne są kompatybilne z dotychczas używanymi obiektami SmartSymbol, umożliwiając ich konwersję do ArchestrA Graphics. Wraz z niedawnym ukazaniem się nowych, przełomowych wersji oprogramowania Wonderware, pojawiają się także często powtarzające się pytania, na które pragniemy odpowiedzieć. Użytkownik może korzystać z zaawansowanego edytora graficznego ArchestrA Graphics, zapewniającego szybkie i łatwe konfigurowanie, nawet wysoce złożonych obiektów graficznych poprzez bogatą paletę narzędzi, analogiczną do tych spotykanych do tej pory głównie w wyspecjalizowanych programach do obróbki plików graficznych (m.in. gradienty, poziomy przezroczystości, grupowanie elementów graficznych z możliwością edycji grup bez konieczności ich rozbijania, malarz formatowania oraz duplikator animacji). Mimo bogatych możliwości edytor jest bardzo prosty w obsłudze. Wektorowe symbole ArchestrA Graphics są w pełni skalowalne oraz niezależne od ustawionej rozdzielczości w systemie operacyjnym zmiany nie zaburzają struktury symboli oraz jakości obrazu. W oprogramowaniu InTouch dostępny jest zestaw standardowych animacji oraz możliwość tworzenia własnych na podstawie języka skryptów i cech obiektów graficznych. Przykładowo: własną animacją może być skalowanie obiektów graficznych w czasie pracy aplikacji po wskazaniu ich np. kursorem myszy. Dzięki takiej animacji, na ekranach synoptycznych można umieścić znacznie więcej kluczowych informacji w jednym miejscu. Symbole te oferują również możliwość użycia wewnątrz aplikacji wizualizacyjnej skryptów.net oraz kontrolek.net, np. przeglądarek internetowych, aplikacji zewnętrznych, komponentów innych systemów np. MES, ERP itp. z zachowaniem wymogów bezpieczeństwa, niezawodności oraz stabilności pracy aplikacji. Jak zawsze, do dyspozycji użytkowników jest szeroka baza gotowych do wykorzystania we własnych aplikacjach obiektów graficznych ArchestrA Graphics, reprezentujących najczęściej używane w przemyśle elementy (pompy, silniki, zbiorniki, wskaźniki wartości i wiele innych), co pozwala na szybsze budowanie profesjonalnie wyglądających ekranów synoptycznych. Czy oprogramowanie InTouch i Platforma Systemowa Wonderware są przeznaczone do pracy tylko w dużych instalacjach? Prawdą jest, że dostępne są licencje Platformy Systemowej Wonderware umożliwiające obsługę instalacji nawet do 1 miliona zmiennych I/O (czyli pobieranych do systemu z urządzeń), potwierdzone zrealizowanymi wdrożeniami. Jednak statystycznie w Polsce najczęściej kupowane są przez użytkowników licencje średnie i małe: począwszy od InTouch 64 zmienne i Platforma Systemowa 250 zmienne I/O. Licencje takie następnie często są etapami rozwijane do większych systemów. Oznacza, to, że z jednej strony Wonderware od lat podejmuje wyzwanie projektowania i tworzenia swojego oprogramowania tak, aby było niezawodne także w bardzo dużych i wielostanowiskowych aplikacjach, a z drugiej strony korzystają z tego inżynierowie i użytkownicy w systemach mniejszych. Dodatkową korzyścią z szerokiej skalowalności rozwiązań Wonderware jest fakt, że zdobyta przez jego użytkowników wiedza przy tworzeniu mniejszych systemów jest dobrą inwestycją, która może być wielokrotnie wykorzystana także przy naturalnej rozbudowie aplikacji. Jaka jest rzeczywista wydajność oprogramowania Wonderware? 18 Biuletyn Automatyki 55 (1/2008)

19 Technologie, produkty, zastosowania Systemy oparte na Platformie Systemowej Wonderware, dzięki zastosowaniu najnowszych technologii zapewniają wysoką wydajność, wymaganą przez większość systemów branżowych. W laboratorium producenta, w firmie Wonderware, potwierdzono możliwość pracy w dużych i rozległych systemach SCADA. Parametry testowanego systemu to 1 milion zmiennych I/O, rozdystrybuowanych na 100 serwerach aplikacyjnych, do których podpiętych było 400 stacji klienckich. Zastosowana architektura była architekturą mieszaną - sieć Ethernet, sieć WAN, komunikacja radiowa i modemowa, a także VPN. Wysoką wydajność potwierdzają produkcyjne systemy, również te pracujące w Polsce. Dla przykładu: fabryka dużego koncernu produkującego kosmetyki wykorzystuje Wonderware Application Server (element składowy Platformy Systemowej Wonderware), obsługujący blisko zmiennych I/O, a system rozproszony jest na ponad 30 komputerach. System pracujący w branży spożywczej - w firmie Bakoma S.A. obsługuje około zmiennych I/O i składa się z 5 komputerów. W systemach gdzie podstawową rolą jest składowanie danych historycznych, baza danych Wonderware Historian (kolejny element Platformy Systemowej Wonderware) jest w stanie składować w sposób ciągły do parametrów w każdej sekundzie, a w krytycznych momentach pracy, chwilowe obciążenie może dochodzić nawet do parametrów na sekundę. Czy aplikację dla Platformy Systemowej Wonderware tworzy się w inny sposób, niż dla InTouch? Czy jest to trudniejsze? Intuicyjność i prostota używania zawsze była podawana przez użytkowników jako jeden z głównych powodów sięgania przez nich po InToucha., Łatwość używania produktów jest wpisana w strategię Wonderware. To właśnie realizacja tej strategii doprowadziła do powstania Platformy Systemowej Wonderware. Platforma Systemowa to przede wszystkim odpowiedź Wonderware na oczekiwania inżynierów automatyków i użytkowników oprogramowania, którzy- stają obecnie przed nimi bardziej złożonymi i zmiennymi w czasie wyzwaniami. Podobnie jak to jest w przypadku InToucha, Platforma Systemowa Wonderware umożliwia koncentrację na osiągnięciu w aplikacji założonej funkcjonalności i czerpaniu z niej korzyści. Zawiłości mechanizmów informatycznych za tym stojących są niewidoczne dla użytkownika. Czy Platforma Systemowa Wonderware zastępuje lub ma zastąpić InToucha w ofercie Wonderware? Nie. Platforma Systemowa powstała po to, aby w jeszcze łatwiejszy sposób niż dotychczas rozwiązywać złożone zagadnienia stające przed oprogramowaniem przemysłowym. W szczególności umożliwia ona powstawanie systemów, których uruchamianie (ze względu na ich złożoność i/lub zmienność wymagań) było dawniej zbyt kosztowne i czasochłonne. Oprogramowanie InTouch jest nie tylko narzędziem do budowania ekranów graficznych dla Platformy Systemowej, ale także jest nadal rozwijany w znanej dotychczas postaci jako samodzielna aplikacja wizualizacyjna. Potwierdzeniem tego faktu jest przełomowa pod względem funkcjonalnym wersja 10.0, która umożliwia użytkownikom korzystanie z obu wymienionych sposobów pracy. Artur Masłowski Andrzej Garbacki Marcin Woźniczka Dowiedz się więcej Biuletyn Automatyki 55 (1/2008) 19

20 Technologie, produkty, zastosowania Rejestracja i analiza stanów pracy maszyn i urządzeń Ciągły monitoring pracy maszyn dostarcza wielu bardzo ważnych informacji, które odpowiednio wykorzystane mogą przynieść nie tylko optymalizację dostępności maszyn i urządzeń, ale przede wszystkim podniosą wydajność oraz jakość produkcji, a w konsekwencji efektywność wytwarzania. Marcin Legutek We współczesnych zakładach produkcyjnych ważnym aspektem związanym z nadzorowaniem procesów produkcyjnych jest monitoring stanu pracy parku maszynowego. Maszyny, urządzenia, agregaty oraz całe linie produkcyjne są środkami wytwarzania, bez których realizacja procesu produkcyjnego nie byłaby możliwa, dlatego ich praca musi być ciągle monitorowana. Informacje o stanie pracy maszyn i urządzeń powinny być przede wszystkim wiarygodne. Stosowanie ręcznego zapisywania informacji o stanie pracy maszyn przez personel na produkcji jest coraz rzadziej realizowane, ponieważ w wielu przypadkach nie jest to możliwe, a tam gdzie jest stosowane, wpływ świadomy lub nieświadomy pracowników na informacje jest na tyle duży, że w konsekwencji powoduje ich zafałszowanie, a podejmowanie decyzji na podstawie niewiarygodnych informacji jest ryzykowne, bo nie koniecznie przyniesie oczekiwane efekty. Z tych powodów rejestracja stanów pracy maszyn i urządzeń, aby mogła być wiarygodna, musi zostać zrealizowana przez automatyczne gromadzenie takich informacji. Współcześnie produkowane urządzenia w większości przypadków są zautomatyzowane i wyposażone w systemy sterowania, które stanowią idealne źródło informacji o stanie maszyny. W sytuacji, gdy maszyna takiego systemu nie posiada, to przez wyposażenie ją w odpowiednie czujniki, a potem koncentrację sygnałów z czujników w sterowniku PLC można przygotować układ dostarczający informacji o stanie pracy maszyny. Prawie w każdym przypadku rejestracja stanu pracy maszyn nie dotyczy pojedynczego urządzenia, ale kilku urządzeń, a niejednokrotnie kilkudziesięciu lub całego parku maszynowego. W takiej sytuacji wymagane jest skoncentrowanie informacji o stanie pracy maszyn w jednym miejscu serwerze danych, który zapewni automatyczne gromadzenie informacji z systemów sterowania. Serwer danych jest oprogramowaniem, które potrafi automatycznie nawiązać komunikację ze sterownikami przez odpowiednie protokoły komunikacyjne oraz rejestrować, archiwizować i udostępniać informacje do analiz i raportów. Tego typu wymagania spełnia oprogramowanie Wonderware Historian, które potrafi automatycznie rejestrować informacje z systemów sterowania nawet z milisekundową dokładnością, a zgromadzone dane można w każdej chwili przeanalizować i utworzyć z nich raport, korzystając z pakietu do analizy i tworzenia raportów ActiveFactory. Rysunek 1. Raport o bieżącym stanie pracy urządzeń w zakładzie ALSTOM Power Na podstawie automatycznie zgromadzonych danych z produkcji system firmy Wonderware umożliwia m.in.: zliczanie czasu pracy i przestojów maszyn i urządzeń, porównywanie wydajności urządzeń, maszyn oraz ca- łych linii produkcyjnych, lokalizowanie wąskich gardeł, identyfikowanie problemów, które powodują spadki wydajności lub jakości produkcji, wysyłanie a dla zainteresowanych osób o zaist- niałym zdarzeniu (system ten może zostać również 20 Biuletyn Automatyki 55 (1/2008)