AGENDA SPOTKANIA. 1. Zaprezentowanie mieszkańcom założeń programu Razem o łupkach. 2. Prezentacja wyników lokalnej diagnozy społecznej

Transkrypt

1

2 AGENDA SPOTKANIA 1. Zaprezentowanie mieszkańcom założeń programu Razem o łupkach 2. Prezentacja wyników lokalnej diagnozy społecznej 3. Przedstawienie założeń działania Lokalnego Komitetu Dialogu (LKD) 4. Dyskusja

3 POSZUKIWANIA I WYDOBYCIE GAZU ŁUPKOWEGO W OPINII SPOŁECZNEJ DIAGNOZA LOKALNA POWIAT WEJHEROWSKI PAŹDZIERNIK, 2013

4 CELE DIAGNOZY SPOŁECZNEJ ROZPOZNANIE NASTROJÓW SPOŁECZNYCH DOTYCZĄCYCH GAZU ŁUPKOWEGO poziom i źródła wiedzy na temat gazu łupkowego ocena skutków poszukiwań i wydobycia gazu łupkowego poziom akceptacji dla prowadzonych prac IDENTYFIKACJA GRUP INTERESARIUSZY mapa społeczna grup interesariuszy IDENTYFIKACJA POSTRZEGANYCH ZAGROŻEŃ I KORZYŚCI określenie obaw zdefiniowanie korzyści zwolennicy i przeciwnicy gazu łupkowego ZAGROŻENIE KONFLIKTEM I MAPA POTRZEB

5 METODOLOGIA [1] DESK RESEARCH (analizy danych zastanych) publikacje na urzędowych stronach internetowych powiatu wejherowskiego publikacje na stronach internetowych gmin z terenu powiatu monitoring prasy: Gazeta Wyborcza Trójmiasto (48 artykułów); Gazeta Bałtycka (69);Gazeta Kaszubska (30); Gryf Pomorski (7 ); Gazeta Pomorska (39); informacje zawarte na lokalnych portalach internetowych: ekspresskaszubski.pl (6 artykułów); trójmiasto.pl (5); serwisie wejherowo.naszemiasto.pl (5), GWE24.pl (4). branżowe portale internetowe: łupkipolskie.pl; gazlupkowy.pl serwisy ekologiczne: eko-unia.org.pl; zielonewiadomosci.pl; inne serwisy:

6 METODOLOGIA [2] BADANIA SPOŁECZNE w okresie dyskusja grupowa z udziałem przedstawicieli władz wejherowskiego oraz instytucji odpowiedzialnych za sprawy ochrony środowiska (Gdańsk) 15 indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI) 3 wywiady IDI z mieszkańcami gmin, w których są prowadzone prac 2 wywiady IDI z właścicielami gospodarstw rolnych z gmin, w których są prowadzone prace 2 wywiady IDI z właścicielami gospodarstw agroturystycznych z gmin, w których są prowadzone prace 2 wywiady IDI z posiadaczami domów letnich na terenie gmin, w których są prowadzone prace 4 wywiady IDI z przedsiębiorcami z terenu gmin, w których są prowadzone prace 1 wywiad IDI z przedstawicielem instytucji samorządowej z terenu gminy, w której są prowadzone prace 1 wywiad IDI z przedstawicielem organizacji społecznej ankiety internetowe: 37 wywiady analiza 200 komentarzy internatów nt poszukiwań i wydobycia gazu łupkowego w powiecie wejherowskim

7 POSZUKIWANIE I WYDOBYCIE GAZU ŁUPKOWEGO W OPINII SPOŁECZNOŚCI POWIATU WEJHEROWSKIEGO

8 WIEDZA NA TEMAT INWESTYCJI W ZAKRESIE GAZU ŁUPKOWEGO Na temat gazu łupkowego sporo mówiono w telewizji, radio, pisano w prasie ogólnopolskiej i naszej miejscowej, widziałem też coś w internecie. Wiem, że były spotkania z firmami co prowadzą wydobycie. [wywiad IDI - mieszkanka powiatu blisko terenu poszukiwań] prawie wszyscy badani słyszeli informacje o poszukiwaniach gazu łupkowego w Polsce w większości badani słyszeli, że na terenie ich powiatu były/są prowadzone prace związane poszukiwaniem i wydobyciem gazu łupkowego część badanych nie wie czy prace były / są prowadzone na terenie ich gminy / powiatu lepszą wiedzą na temat gazu łupkowego dysponują przedstawiciele samorządu i administracji lokalnej

9 ŹRÓDŁA WIEDZY NA TEMAT GAZU ŁUPKOWEGO najczęściej: z mediów ogólnopolskich (telewizji, prasy, radia, internetu) i regionalnych/lokalnych oraz ze spotkań z przedstawicielami koncesariuszy Rzadziej: ze spotkań z władzami miasta /wsi/gminy/powiatu; od sąsiadów; ze spotkań z przedstawicielami organizacji ekologicznych; z ulotek oraz od instytucji zajmujących się geologią WIEDZA NA TEMAT GAZU ŁUPKOWEGO I INWESTYCJI Z TYM ZWIĄZANYCH znacząca część uczestników badań oceniła swoją wiedzę na temat gazu łupkowego i kwestii związanych z jego poszukiwaniem/ wydobyciem, jako niewielką zdecydowana większość badanych deklarowała, że brakuje informacji dotyczących planowanych poszukiwań i wydobycia gazu łupkowego w ich powiecie /gminie /miejscowości w której mieszkają

10 JAKICH INFORMACJI BRAKUJE? na temat gazu łupkowego, jego wydobycia oraz szans i zagrożeń, jakie niesie jego wydobycie (technologii poszukiwań i wydobycia, ich wad i zalet w porównaniu z wydobyciem ropy, węgla, zwykłego gazu - w tym nt zagadnień bezpieczeństwa) zagrożeń i możliwych skutków poszukiwań i wydobycia dla całego regionu, poszczególnych dziedzin życia w skali makro oraz mikro korzyści płynących z wydobycia planów w zakresie poszukiwania i wydobycia gazu łupkowego w powiecie oraz stanu bieżącego i sytuacji na odwiertach na temat działań władz lokalnych w zakresie negocjacji z firmami poszukującymi/ wydobywającymi

11 OCENA POSZUKIWANIA / WYDOBYCIA GAZU ŁUPKOWEGO W POWIECIE WEJHEROWSKIM Jak zwykle ktoś będzie miał więcej zysków, a ktoś mniej. Ale dokładniej się na tym nie znam i trudno to ocenić, a opinie są za i przeciw Ludzie też różnie mówią, jedni mówią, że będzie lepiej, a inni znów, że gorzej. Kto to wie na pewno? [wywiad IDI - mieszkaniec gminy w której prowadzone były prace] blisko połowa badanych jest przekonana, że wydobycie gazu łupkowego będzie dość korzystne dla Polski i województwa pomorskiego, natomiast co piąty badanych twierdzi, że skutki będą negatywne. Cześć badanych nie potrafiła zająć stanowiska w tej kwestii co czwarty uczestnik badań był przekonany, że poszukiwanie i ewentualne wydobycie gazu łupkowego w pobliżu ich miejsca zamieszkania przyniosłoby pozytywne skutki dla nich samych, ich gminy i powiatu. Relatywnie niewielka część badanych twierdziła, że skutki będą negatywne. Znaczna część badanych widziała zarówno pozytywy, jak i zagrożenia

12 KORZYŚCI / SZANSE Z INWESTYCJI W GAZ ŁUPKOWY W POWIECIE WEJHEROWSKIM wzrost dochodów samorządów lokalnych rozwój regionu dzięki inwestycjom rozwój infrastruktury, dofinansowanie inwestycji gminnych nowe miejsca pracy bezpośrednio w przemyśle wydobywczym i w branżach powiązanych, wygenerowane przez ogólny wzrost popytu niższe ceny gazu dla ludności oraz przemysłu, obniżenie kosztów życia uniezależnienie energetyczne Polski zwiększenie znaczenia wagi ochrony środowiska i dbałości o nie wg części badanych poszukiwanie gazu łupkowego oraz jego wydobycie nie będzie miało pozytywnego wpływu, a niesie wyłącznie ryzyko i straty

13 NEGATYWNE SKUTKI/ ZAGROŻENIA Z INWESTYCJI W GAZ ŁUPKOWY W POWIECIE WEJHEROWSKIM zagrożenia dla środowiska naturalnego degradacja krajobrazu przyrodniczego i utrata walorów turystycznych zagrożenie zasobów wodnych: wód gruntowych i powierzchniowych; zużycie wody pitnej składowanie odpadów niebezpiecznych zagrożenia ekonomiczne w kilku wymiarach, w tym: spadek cen nieruchomości wywłaszczania miejscowe właścicieli ziemi pod tereny górnicze osłabienie / zamieranie przemysłu turystycznego i likwidacja miejsc pracy spadek produkcji rolnej na skutek degradacji środowiska obniżenie komfortu życia oraz zagrożenie zdrowia ludzi uszkodzenia dróg dojazdowych i wzrost kosztów utrzymania infrastruktury drogowej antagonizowanie lokalnej władzy i społeczności wg części badanych poszukiwanie gazu łupkowego oraz jego wydobycie nie będzie miało negatywnego wpływu na rozwój powiatu, gmin i miast w nim zlokalizowanych oraz dobrobyt mieszkańców

14 POPARCIE DLA POSZUKIWAŃ / WYDOBYCIA GAZU ŁUPKOWEGO W POWIECIE WEJHEROWSKIM znaczna część uczestników omawianych badań społecznych zadeklarowała, że jest osobiście zwolennikami poszukiwań i wydobycia gazu łupkowego spora część uczestnik badań deklarował, że osobiście jest przeciwnikiem poszukiwań i wydobycia gazu łupkowego na terenie swojej miejscowości, gminy, powiatu

15 OCZEKIWANIA WOBEC WŁADZ SAMORZĄDOWYCH W SYTUACJI WYDOBYCIA GAZU ŁUPKOWEGO W POWIECIE WEJHEROWSKIM zabezpieczenia interesów mieszkańców /społeczności lokalnej dużej dbałości o bezpieczeństwo mieszkańców i ich zabezpieczenie przed potencjalnymi zagrożeniami mogącymi być efektem wydobycia gazu łupkowego rzetelnej i kompleksowej informacji o planach i przebiegu prac wydobywczych w poszczególnych lokalizacjach prowadzenia dialogu z udziałem społeczności lokalnej skrupulatnej kontroli i bieżącego udostępniania wiedzy mieszkańcom współpracy z inwestorami (firmami inwestującymi w gaz łupkowy) część badanych: doprowadzenia do zablokowania inwestycji gaz łupkowy

16 OCZEKIWANIA WOBEC KONCESARIUSZY PLANUJĄCYCH PROWADZIĆ WYDOBYCIE GAZU ŁUPKOWEGO W POWIECIE WEJHEROWSKIM rzetelnej i kompleksowej informacji dla mieszkańców nawiązania dialogu z mieszkańcami i współpracy z samorządami gmin, miejscowości i wsi pracy dla mieszkańców z okolicy rozwoju infrastruktury poprawiającej jakość życia i atrakcyjność inwestycyjną zaangażowanie się firm inwestorów w życie społeczności lokalnej działań na rzecz ochrony środowiska i monitorowania wpływu wydobycia na jego stan przestrzegania zasad prawa pojedynczy uczestnicy badań wskazywali, że oczekują zaprzestania inwestycji związanych z gazem łupkowym w Polsce

17 KTO POWINIEN MIEĆ WPŁYW NA DECYZJE W SPRAWIE WYDOBYCIA GAZU ŁUPKOWEGO NA TERENIE POWIATU WEJHEROWSKIEGO? przeważająca część badanych twierdziła, że mieszkańcy i lokalni przedsiębiorcy z danego terenu powinni mieć wpływ na decyzje w sprawie wydobycia gazu łupkowego zdecydowanie mniejsza część badanych odmawiała przedstawicielom społeczności lokalnych wpływu na tego typu decyzje

18 KONFLIKT JAKO NATURALNY ELEMENT RELACJI SPOŁECZNYCH

19 DEFNICJA KONFLIKTU conflictus i confligre (z łac): zderzenie. w danym momencie zderzają się dwie różne: tendencje, postawy, koncepcje, pomysły, poglądy, przekonania, interesy, cele, wartości, uczucia, potrzeby, czy po prostu postrzeganie rzeczywistości. Ta różnica nie jest przez strony akceptowana i dochodzi do sporu. KONFLIKT POWSTAJE GDY: dwie strony, które są od siebie zależne dostrzegają niemożliwe do pogodzenia różnice (interesów, potrzeb, wartości) żadna ze stron nie może osiągnąć celów bez udziału lub zgody drugiej strony strony blokują realizację swoich dążeń, etc.

20 INWESTYCJE W GAZ ŁUPKOWY A POTENCJALNE KONFLIKTY W SPOŁECZNOŚCIACH LOKALNYCH POWIATU WEJHEROWSKIEGO Istnieją różnice poglądów i opinii na temat poszukiwań i wydobywania gazu łupkowego między: mieszkańcami a firmami mającymi koncesje mieszkańcami a władzami samorządowymi przedstawicielami władz samorządowych poszczególnymi grupami mieszkańców z terenu powiatu wejherowskiego pomimo wskazywanych różnić zdań (które są dość naturalnym zjawiskiem) w opinii badanych atmosfera wokół gazu łupkowego w powiecie wejherowskim jest obecnie dość spokojna

21 KOŁO KONFLIKTU Christophera W. Moore a

22 KONFLIKT INTERESÓW jedna strona pragnie zaspokoić interesy kosztem drugiej strony (materialne, proceduralne, psychologiczne) koncesariusze vs mieszkańcy i letnicy - sąsiedzi inwestycji: firmy mają zyski, a mieszkańcy mają ponosić koszty inwestycji (obniżenie wartości nieruchomości; utrata walorów nieruchomość; uciążliwości dnia codziennego; obniżenie jakości życia; uciążliwości psychologiczne;) koncesariusze vs przedsiębiorcy sąsiedzi inwestycji z branży związanych z turystyką, z rolnictwem, rybołówstwem, leśnictwem: koncesariusze zyskują a oni tracą (obniżenie wartości nieruchomości; degradacja warsztatu pracy (ziemia, woda, atmosfera, lasy); utrata unikalnych wyróżników biznesu; utrata/ zmniejszenie zysków; obawa o upadek przemysłu turystycznego i biznesów powiązanych;) władze różnych szczebli : inna perspektywa korzyści i strat przedstawiciele różnych instytucji samorządowych i państwowych: inna perspektywa przedstawicieli instytucji odpowiedzialnych za środowisko, a inna za rozwój gospodarki, niwelowanie bezrobocia czy zarządzanie finansami mieszkańcy sprzedający / wydzierżawiający grunty pod inwestycje vs ich sąsiedzi: obniżenie wartości nieruchomości; uciążliwości dnia codziennego; obniżenie jakości życia; uciążliwości psychologiczne politycy różnych opcji: kwestia poszukiwania i wydobycia gazu łupkowego elementem walki politycznej, budowy pozycji na scenie politycznej zwolennicy gazu łupkowego vs jego przeciwnicy (zarzuty o lobbing i czerpanie z tego korzyści)

23 KONFLIKT WARTOŚCI (kiedy problemem jest druga strona - negatywne nastawienie do drugiej strony) my - zwolnicy gazu łupkowego oni przeciwnicy gazu łupkowego ochrona środowiska lub brak dbałości o nie (interes energetyczny / ekonomiczny ważniejszy niż natura) odmienne podejście do czynników uzyskiwania przewagi konkurencyjnej regionu obrona lub nie interesów lokalnej społeczności (większe/ mniejsze dbanie o interesy mieszkańców całego regionu lub/ i kraju kosztem mieszkańców danej miejscowości, gminy regionu) ochrona zdrowia ludzi lub brak dbałości o nie (szczególnie w długim cyklu) obrona lub nie interesów regionu (większe/ mniejsze dbanie o interesy mieszkańców całego kraju kosztem mieszkańców regionu) obrona lub nie interesów narodowych (kwestia bezpieczeństwa energetycznego lub jego braku, uzależnienia lub nie od Rosji)

24 KONFLIKT DANYCH (nierówny dostępu do danych, oskarżenia o manipulowanie informacjami) firmy wydobywcze władze państwowe przeciwnicy łupków, NGO przeciwne łupkom władze samorządowe niezrzeszeni zwolennicy łupków media mieszkańcy z terenów wydobycia władze samorządowe władze państwowe mieszkańcy z terenów wydobycia instytucje - interesariusze instytucje - interesariusze

25 KONFLIKT STRUKTURLANY (powodowany przez strukturę sytuacji, np. nierówne siły, brak czasu) mieszkańcy vs koncesariusze (duża wolność działania i wykorzystywanie prawa, które nie chroni mieszkańców; korzystają z pomocy prawników i wykorzystują luki w prawie; dzięki sile finansowej lobbują i kupują pozytywne decyzje, przychylność mediów ) mieszkańcy vs władze lokalne, ale szczególnie rząd, sejm, ministerstwa, władze wojewódzkie (uchwalają prawo korzystne dla firmy wydobywczych, ale nie dla ludzi mieszkających i prowadzących biznes w rejonie wydobycia oraz dla całego regionu) mieszkańcy vs władze lokalne (ludzie czują się zostawiani sami sobie) władze lokalne vs władze wyższego szczebla (władze wyższego szczebla mogą narzucić tym niższego preferowane przez siebie rozwiązania wbrew ich woli), wewnątrz władz różnych szczebli (mający większość mogą narzucić coś będącym w mniejszości; główni decydenci mogą narzucać swoją wolę podwładnym)

26 KONFLIKT RELACJI (kiedy problemem jest druga strona - negatywne nastawienie do drugiej strony) my - zwolnicy gazu łupkowego oni przeciwnicy gazu łupkowego firmy wydobywcze NGO przeciwne łupkom władze państwowe władze samorządowe partie polityczne partia rządząca jest za łupkami media władze samorządowe partie polityczne wybrane partie opozycyjne są przeciw łupkom media

27 KLUCZOWE DZIAŁANIA W SYTUACJI KONFLIKTU 1. Należy sprowadzić konflikt do wspólnej, negocjowanej i rozwiązywalnej płaszczyzny 2. Zamienić postawę konfrontacji (ja przeciw tobie) na postawę konstruktywną (my przeciwko problemowi) 3. Sprowadzić konflikt z poziomu relacji i wartości do płaszczyzny interesu i struktury, co może przynieść szybki efekt w postaci zażegnania konfliktu 4. Docelowo trzeba dążyć do uruchomienie procesu dialogowego i jego instytucjonalizacji.

28 DZIĘKUJĘ BARDZO PROSZĘ O PYTANIA

29 LOKALNE KOMITETY DIALOGU: WSPÓLNE SZUKANIE ROZWIĄZAŃ PAŹDZIERNIK, 2013

30 UCZESTNICY LKD do udziału w pracach LKD mogą zgłosić się wszyscy zainteresowani mieszkańcy, przedsiębiorcy, członkowie organizacji pozarządowych, przedstawiciele samorządów lokalnych, a także inwestorzy - koncesjonariusze prowadzący prace poszukiwawcze na danym terenie ZAKRES PRAC LKD w pierwszy etapie odbędą się warsztaty w zakresie: o metod dialogu i rozwiązywania konfliktów o podstawowych zagadnień związanych z poszukiwaniem i wydobycia gazu łupkowego w następnej kolejności odbędzie się 8 spotkań LKD (zakres prac LKD ustalą sami ich uczestnicy) publiczna debata podsumowująca wyniki prac LKD

31 CYKLICZNOŚĆ SPOTKAŃ Kartuzy Lębork Wejherowo SPOTKANIE 1 - DEBATA OTWARCIA SPOTKANIE 2 - WARSZATY DIALOGOWE SPOTKANIE SPOTKANIE SPOTKANIE SPOTKANIE SPOTKANIE SPOTKANIE SPOTKANIE SPOTKANIE 10 - DEBATA PODSUMOWUJĄCA

32 FUNDACJA ROZWIĄZAŃ EKO ENERGETYCZNYCH ul. Dyrekcyjna 7, Gdańsk tel.: , fax: